درەو: ئەمڕۆ لە شاری هەولێری پایتەختی هەرێمی كوردستان دیبلۆماتكارێكی كونسوڵگەری گشتی توركیا لە ریستۆرانتێكی توركی لە شاری هەولێر كوژرا.  لەدوای روداوەكەوە، تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك لە هەرێمی كوردستان راگیرا، ئەو شوێنەی كە دیبلۆماتكارەكەی تێدا كوژرا ریستۆرانتێكە بەناوی رستۆرانتی "هۆقەباز- HUQQABAZ"، ئەم رێستۆرانتە دەكەوێتە بەرامبەر شاری خەونەكان، خواردنگەیەكی توركییە‌و زیاتر كەسانی سەرمایەدارو بازرگانەكان لەوێ دادەنیشن‌و گفتوگۆ دەكەن، واتە شوێنی خەڵكی ئاسایی نەبووە. بەپێی هەواڵێك كە تۆڕی (BBC) لەزاری چەند سەرچاوەیەكەوە بڵاویكردوەتەوە" چەكدارەكان لە مێزێكی نزیك دیپلۆماتكارە توركەكان دانیشتوون، پاشان بە چەكی سوكی بێدەنگ (كاتم) تەقەیان لە دیپلۆماتكارەكان كردووە. ئەو كەسەی لە روداوی تەقەكردنەكەی ئەو ریستۆرانتەدا كوژرا، "مستەفا بێگ" بوو، دەوترێت  ئەم پیاوە كونسوڵی فیعلی توركیا بووە لە هەولێر، (هاكان كەرەچای) تەنیا بەناو رۆڵی كونسوڵی بینیوە. سەرەتای رووداوەكە تۆڕی هەواڵی (CNNTURK)   لە زاری سەرچاوە ئەمنییەكانەوە رایگەیاند، تەقەكەرەكە كوژراوە، دواتر هەمان سەرچاوە باسی لەوەكرد، تەقەكەرەكە كچێكی تەمەن (20) ساڵانە، رەنگە بەناوی هێنانی كچێك وەكو هێرشبەر، سەرچاوە ئەمنییەكانی هەرێم ویستبێتیان رووداوەكە بەسەر پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)دا ساغ بكەنەوە، بەتایبەتیش دوای كوژرانی ژمارەیەك لە فەرماندەكانی پەكەكە لە هێرشی فڕۆكەكانی توركیا‌و تۆمەتباركردنی پارتی بە تێوەگلان لەو هێرشانەدا لەلایەن پەكەكەوە. سەرباری ئەمە، هەردوای بڵاوبونەوەی هەواڵی كوژرانی دیپلۆماتكارێكی توركیا لە هەولێر، میدیاكانی ناوخۆ‌و جیهان بەخێرایی سەرەنجیان خستە سەر (پەكەكە) وەكو هێزێكی نەیاری دەوڵەتی توركیا، بەڵام (پەكەكە) زوو لەزاری دیار دەنیز بەرپرسی راگەیاندنی هێزەكانی پاراستنی گەل, باڵی سەربازی پەكەكەوە رایگەیاند" ئاگاداری روداوەكە نین‌و پەیوەندیشیان پێوەی نییە". دواتر بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایشی هەولێر راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە‌و ئیدانەی هێرشەكەی كرد‌و دڵنیایی بە دیپلۆماتكارانی بیانی دا كە پارێزراو دەبن، بەڵام هیچ زانیارییەكیان لەبارەی وردەكاری هێرشەكەی ریستۆرانت "هۆقەباز" ئاشكرانەكرد‌و هیچ ئاماژەیەكی بە چارەنوسی تەقەكەرەكە نەكرد.     

(درەو میدیا): پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ چەكدارێك لەناو رستۆرانتی (هوكا باز) لە گەڕەكی عەنكاوەی شاری هەولێر، تەقەی لە ژمارەیەك كارمەندی كونسوڵخانەی توركیا كرد. بەپێی دواین زانیارییەكان، بەهۆی ئەو هێرشەوە، دیپلۆماتكارێكی توركیا كوژراوە‌و كەسێكی تر برینداربووە، تائێستا ناسنامەی هێرشبەرەكە نەزانراوە، بەڵام تەلەفزیۆنی (سێ ئێن ئێن تورك) رایگەیاند، هێرشبەرەكە كوژراوە. بەڵام بەپێی هەواڵێك كە تۆڕی (بی بی سی) لەزاری چەند سەرچاوەیەكەوە بڵاویكردوەتەوە" چەكدارەكان لە مێزێكی نزیك دیپلۆماتكارە توركەكان دانیشتوون، پاشان بە چەكی سوكی بێدەنگ (كاتم) تەقەیان لە دیپلۆماتكارەكان كردووە، كەناڵی (سی ئێن ئێن تورك)یش دەڵێ" كچێكی تەمەن 20 ساڵان هێرشەكەی ئەنجامداوە". سەرباری ئەوەی تائێستا ئاسایشی هەولێرو میدیاكانی توركیا باسلەوە دەكەن، لە هێرشەكەدا یەك دیپلۆماتكار كوژراوە، بەڵام دوو بەرپرسی ئەمنی هەرێم بە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرزیان وتووە:" لەو هێرشەدا لانی كەم سێ دیپلۆماتكار كوژراون". بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی هەولێر لەبارەی روداوەكەوە راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە، تێیدا دەڵێ:" ئێمە لەكاتێكدا ئەم رووداوە بە توندترین شێوە شەرمەزار دەكەین‌و هاوخەمی خۆمان لەگەڵ كەسوكاری قوربانییەكان دەردەبڕین. لەهەمانكاتدا هاوڵاتیانی هەولێرو بەتایبەتیش دیپلوماتكاران دڵنیادەكەینەوە كە رێگەنادەین دۆخی ئارام و ئاسایشی هەرێمی كوردستان تێكبدرێت. لێكۆڵینەوەش لە رووداوەكە دەستیپێكردووە و تاوانبارانیش بە سزای خۆیان دەگەن". وەزارەتی دەرەوەی توركیا لە بەیاننامەیەكدا، كوشتنی كارمەندە دیپلۆماتكارەكەی پشتڕاستكردەوە‌و رایگەیاند، لەگەڵ دەسەڵاتدارانی ناوچەكە (هەرێمی كوردستان) لە پەیوەندیدان بۆ دۆزینەوەی هێرشبەرەكان.  لەگەڵ راگەیاندنی هەواڵی كوشتنی دیپلۆماتكارەكە، سەرەنجی میدیاكان كەوتەسەر پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە)، بەوپێیەی لەشەڕدایە لەدژی دەوڵەتی توركیا، بەڵام تائێستا پەكەكە بەفەرمی بەرپرسیارێتی هێرشەكەی نەگرتوەتەئەستۆ. روداوی تەقەكردن لە كارمەندانی كونسوڵخانەی توركیا لە هەولێر، پاش چەند كاتژمێرێك هات لە راگەیاندنی هەواڵی كوژرانی فەرماندەیەك‌و ژمارەیەك گەریلای پەكەكە لە هێرشێكی فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا.  

درەو میدیا: كۆمیتەی پشتیوانیی لە خانەوادەی شەهیدانی پارتی كرێكارانی كوردستان گیانلەدەستدانی پێنج گەریلای راگەیاند و پەیامی بۆ خانەوادەكانیان نارد، یەكێك لەوانەش سەرحەد ڤارتۆ، ئەندامی كۆمیتەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی كەجەكەیە. ناوی شەهیدەكان: - سەرحەد ئەمانوس -ڤارتۆ (ئەمروڵڵا دورسون) ئەندامی كۆمیتەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی كەجەكە - سینانی سور (عەلی ئاكتاش) - ناڤدار سنگەر(میكایل ئۆزدەمیر) - سەرحەد شەفەك (ڤەهیپ تەكین) - شیار فەرشین (جەلال ئۆزتورك) ئەو فەرماندە و گەریلایانەی پەكەكە لە رۆژی 21ی ئازاری رابردوو لە ئەنجامی بۆردومانی فڕۆكە جەنگییەكانی توركیا شەهید بوون. پێشترو رۆژی  7ی ئەم مانگە، كۆما جڤاكێن كوردستان (كەجەكە) شەهیدبونی دیار غەریب، ئەندامی كۆنسەی سەرۆكایەتیی كەجەكەی راگەیاند و ئاشكرایكرد كە لەگەڵ دوو گەریلای دیكە بە بۆردومانی فڕۆكە جەنگیەكانی توركیا شەهید بون.   

درەو میدیا: دوو كاندیدی دیاریكراوی پۆستە وزارییەكانی یەكێتی نیشتمیان كوردستان دەكشێنەوەو  لە پڕکردنەوەی شوێنەکانیشیاندا كێشە دروست دەبێت. رۆژی 6ی تەموزی رابردوو لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتیدا كاندیدەكانی یەكێتی بۆ پۆستە وزارییەكان دیاریكران و رۆژی دواتر بە واژووی كۆسرەت رەسوڵ عەلی، جێگری سكرتێری گشتی یەكێتی ناوەكان ئاراستەی مەسرور بارزانی كاندیدی راسپێردراو كرا، بەڵام دوو كاندیدی پۆستە وزاریەكان بەهۆی ناڕازیبونیان بەو پۆستانەی بۆیان دیاریكراوە كشانەوە. دەستەی گشتی كاروباری مین بە پێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) ئیسماعیل مەحمود، كە كاندیدی یەكێتیە بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی دەستەی گشتی كاروباری مین بەپلەی وەزیر، لە وەرگرتنی پۆستەكە كشاوەتەوەو پێی وایە پۆستەكە لە ئاستی ئەودا نیە.  بەپێی دابەشكاری پۆستەكان ئەو پۆستەی بەر ئیسماعیل مەحمود كەوتووە، وەك پشكی قەزای سۆران لەناو یەكێتی دیاریكراوەو لەدوای كشانەوەشیی، ئەو پۆستە بە كاندیدێكی تری سۆرانی بەناوی ( زەینەدین) پڕدەكرێتەوە.  ئیسماعیل مەحمود ئەندامی خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان بووە، لە كاتی دروستكردنی هاوپەیمانی بۆ دیموكراتی و دادپەروەری بە سەرۆكایەتی بەرهەم ساڵح ، ئەندامی دامەزرێنەری ئەو هاوپەیمانێتیە بووە. دەستەی گەشتوگوزار كاندیدی دەستنیشانكراوی یەكێتی بۆ پۆستی دەستەی گەشتوگوزار ( عوسمان شوانی)یە، لە ئێستادا لە وەرگرتنی پۆستەكە كشاوەتەوە، عوسمان شوانی لە كابینەی پێنجەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا پۆستی وەزارەتی پلاندانانی هەبووە، لە ئێستاشدا سكرتێری ئەنجومەنی ئابوری كوردستانە لە ئەنجومەنی وەزیران بە پلەی وەزیر، پێی وایە پۆستەكەی لە ئاستی ئەودا نیە، چونكە پۆستی دەستەی گەشتوگوزار سەر بە وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزارە بەپلەی بەڕێوەبەری گشتی و لە كابینەی نۆیەمدا ( ساسان عەونی ) لە پارتی دیموكراتی كوردستان وەزیری ئەو وەزارەتەیە. زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن كە كشانەوەی عوسمان شوانی پەیوەندی بە ناڕەزایی هەولێریەكانی ناو یەكێتیەوە هەیەو پێیان وایە كە دەبێت رێگە بە كادری نوێ بدرێت بچێتە پۆستەكان چونكە عوسمان شوانی لە ئێستادا پۆستی هەیە بە پلەی وەزیر و بەپێی رێككەوتنی نێوان یەكێتی و پارتیش " هەموو پۆستەكانی پێشوی یەكێتی لە حكومەتدا پارێزراون و وەك خۆیان دەمێننەوە" . پۆستی دەستەی گەشتوگوزار لە دابەشكاری پۆستەكانی یەكێتیدا وەك پشكی هەولێر دیاریكراوەو لە ئێستادا سێ كەس بۆ ئەو پۆستە كاندیدن. كەركوكیەكانی ناو حكومەت بەپێی نوسراوەكەی كۆسرەت رەسوڵ عەلی بۆ مەسرور بارزانی، ناوی ( رەوەند مەلامەحمود) جێگری بەرپرسی مەڵبەندی كەركوكی یەكێتی وەك كاندیدی یەكێتی بۆ پۆستی ( سەرۆكی دەستەی گشتی  ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم) دەستنیشانكراوە، بەڵام تا ئێستا دەستبەكار نەبووە، زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئاماژە بەوە دەكەن كە پارتی دیموكراتی كوردستان هێشتا رەزامەندی تەواوی دەرنەبڕیوە لەسەر دانانی ( رەوەند مەلا مەحمود) و بە ( ئۆكتۆبەرچی) ناوی دەبەن و دەیانەوێت یەكێتی خۆی بیگۆڕێت، بەڵام یەكێتیش نایەوێت گۆڕانكاری لەو كاندیدەدا بكات، چونكە كاندیدی دەستنیشانكراوی دوای ئەو ( شوان داودی)یە، چونكە لە دابەشكاری پۆستەكاندا ( سەرۆكی دەستەی گشتی  ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم) وەك پشكی كەركوك دیاریكراوە.  هەرچی  پۆستی ( وەزارەتی هەرێم بۆ كاروباری پەیوەندیەكانی نێوان هەرێم و بەغداد)ە و لە ئێستادا خالید شوانی وەك وەزیری هەرێم سوێندی یاسایی خواردووە، بەڵام تا ئێستا فەرمانی وزاری بۆ دەستنیشانكردنی پۆستەكەی دیارینەكراوە، زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئاماژە بەوەدەكەن كە ئەو پۆستە ئیشكالیەتی تێدایە، بەوەی لە كاتی رێككەوتنەكاندا وەفدی پارتی دیموكراتی كوردستان رەزامەندیان لەسەر (وەزیرێكی هەرێم)داوە، بەڵام ناونیشانەكەی دیارینەكراوە، تەنانەت لەكاتی بردنەوەی كۆنوسی رێككەوتنەكە لەلایەن ( عیماد ئەحمەد) سەرۆكی وەفدی دانوستانكاری یەكێتی بۆ لای وەفدی پارتی، كاتێك ناونیشانی ( وەزیری هەرێم بۆ كاروباری پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغداد) دیاریكراوە، وەفدی پارتی رایانگەیاندووە دیاریكردنی ناونیشانی ئەو پۆستە لە رێككەوتنەكەدا نەبووە، بۆیە تا ئێستا ناونیشانی وەزارەتی هەرێم بۆ كاروباری پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم بەغداد دیارینەكراوە، خالید شوانی چاوەڕەوانی دیاریكردنی ناونیشانی وەزارەتەكەیەتی و هەربەو هۆیەشەوە لەگەڵ وەفدی باڵای هەرێمی كوردستان بۆ بەغداد بەشدار نەبوو.  

درەو میدیا: لەسەر پرسی نەوت و موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان،  هەولێرو بەغداد رێككەوتن. سەرچاوەیەكی باڵا لەبەغداد بە ( درەو میدیا)ی راگەیاند" لە سەردانەكەی ئەمڕۆی وەفدی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ بەغداد هەردوولا رێككەوتن لەسەر پرسی نەوت و بودجەی هەرێمی كوردستان" سەرچاوەكەی ( درەو میدیا) ئاماژەی بەوەكرد كە " رێككەوتنەكەی نێوان حكومەتی هەرێم و بەغداد بەجۆرێكە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان لەسەری ساڵی 2020 ەوە رۆژانە 250 هەزار بەرمیل نەوت رادەستی بەغداد دەكات و بەغداش موچەی موچەخۆرانی هەرێم رەوانە دەكات كە مانگانە  881 ملیار دینارە، لەگەڵ پارەی گەنمى جوتیاران و پەرەپێدانی پارێزگاكان" سەرچاوەكە ئاماژەی بەوەشكرد "لە ئێستادا هەرێمی كوردستان رۆژانە 452 هەزار بەرمیل نەوت رەوانە دەكات، لەو بڕە 250 هەزار بەرمیل نەوتی رادەستی بەغداد دەكات و 202 هەزار بەرمیل نەوتی دەمێنێتەوە هەرێم خۆی مامەڵە بەداهاتەكەیەوە دەكات بۆ خەرجی كۆمپانیاكان و قەرزەكانی دەبێت" ئەو سەرچاوەیە ئەوەشی خستە روو كە" لە دوێنی لە كۆشكی سەلام بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لەگەڵ سەركردە سیاسیەكانی عێراق كۆبۆتەوەو پێی راگەیاندوون كە حكومەتی هەرێم نەرمی نواندووە لەسەر پرسی نەوت و پێویستە عێراقیش بەدەم ئەو خواستەی حكومەتی هەرێمەوە بچێت". وەفدەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان پێكهاتبوون لە ( مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت،  فرسەت ئەحمەد وەزیری داد، رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆ،  شۆڕش ئیسماعیل وەزیری پێششمەرگە، ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابووری)، لە بەغداد لەگەڵ هەریەك لە  بەرھەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق و عادل عەبدولمەھدی سەرۆك وەزیرانی عێراق و  محەمەد حەلبوسی سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق كۆبونەوە.  

(درەو میدیا): سێ ئەندامی لیژنەی دیاریكردنی كاندیدەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە رونكردنەوەیەكدا رایدەگەیەنن: داوای لێبوردنیان لە جڤاتی نیشتیمانی نەكردوە لەسەر شكستهێنانی لیژنەكەیان. لە رونكردنەوەكەیاندا ئەوەشیان خستوەتەروو کە هەر لە سەرەتاوە  گومانیان لەوە هەبوو كە دەستێك دەیویست كاری لیژنەكە بەلاڕێدا بەرێت بۆئەوەی دوور لە رێنمایی و پێوەرەكانی لیژنەكە بەربژێرەكان یەكلایی بكرێنەوە، دواتریش ئەم راستییانە لەلایەن چەند ئەندامێكی جڤاتی نیشتیمانییەوە لە هەندێك لە راگەیاندنەكاندا شێوێنران، جگە لەو شێواندنانەش  باسی ئەوەشیان كردووە كە گوایە لیژنەی هەڵسەنگاندن دانی بە شكستهێنانی خۆیدا نابێ و داوای لێبوردنیشی لە جڤاتی نیشتیمانی كرد بێت ، ئەمانە دوورن لە راستییەوە و دەشێت یەك دوو ئەندامی لیژنەكە كە ئەندامی جڤاتی نیشتیمانین لە كۆبوونەوەی جڤاتی نیشتیمانییدا دانیان بە شكستی خۆیاندا نابیت، نەوەك هەموو ئەندامانی لیژنەكە". روونكردنەوەیەك بۆ رای گشتی لە مانگی نیسانی ئەم ساڵ ، جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان ، لیژنەی هەڵسەنگاندنی سی ڤی كاندیدەكانی گۆڕانی بۆ پۆستە حكومییەكان پێکهێنا، لیژنەكەمان لە رۆژی دەست بەكاربوونییەوە ، زۆر پیشەییانە و بەپێی ئەو رێنمایی و پێوەرانەی  كە لیژنەكە و جڤاتی نیشتیمانی لەسەری رێككەوتبوون كارەكەی خۆی ئەنجامدا، لە كۆتاییدا لیژنەكە  ئەنجامی هەڵسەنگاندنی سی ڤی یەكانی تەواوكرد و بۆ هەر یەك لە وەزارەتەكانی  ئاوەدانكردنەوە و دارایی و كاروباری كۆمەڵایەتی سێ بەربژێر و بۆ وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی پێنج بەربژێری دیاریكرد،  ئەوەش بە پێی نمرەبەندی و پێوەرەكان تاكو  جڤاتی نیشتیمانی بەپێی بڕیاری خۆیان بە دەنگدان بۆ هەر وەزارەتێك  بەربژێرێك دیاری بكات، بەڵام جێی داخە راستی كاركردنی ئەم لیژنەیە بە مەبەستی تایبەتی لە میدیاكان شێوێنراوە.  ئێمە رایدەگەیەنین كە ئەم لیژنەیە كارەكانی بە سەركەوتوویی ئەنجامداوە و زۆرینەی  ئەندامەكانی شێلگیرانە پابەندبوون بە شێوازی هەڵسەنگاندن  و ئەنجامەكانی بەڵام هەر لە سەرەتاوە  گومانمان لەوە هەبوو كە دەستێك دەیویست كاری لیژنەكە بەلاڕێدا بەرێت بۆ ئەوەی دوور لە رێنمایی و پێوەرەكانی لیژنەكە بەربژێرەكان  یەكلایی بكرێنەوە ، دواتریش  ئەم راستییانە لەلایەن چەند ئەندامێكی جڤاتی نیشتیمانییەوە لە هەندێك لە راگەیاندنەكاندا شێوێنران جگە لەو شێواندنانەش  باسی ئەوەشیان كردووە كە گوایە لیژنەی هەڵسەنگاندن دانی بە شكستهێنانی خۆیدا نابێ و داوای لێبوردنیشی لە جڤاتی نیشتیمانی كرد بێت ، ئەمانە دوورن لە راستییەوە و دەشێت یەك دوو ئەندامی لێژنەكە كە ئەندامی جڤاتی نیشتیمانین لە كۆبوونەوەی جڤاتی نیشتیمانییدا دانیان بە شكستی خۆیاندا نابیت ، نەوەك هەموو ئەندامانی لیژنەكە .  جارێكی تر بۆ رای گشتی و هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەی گۆڕان رایدەگەیەنین كە ئەو بابەتانەی لەلایەن هەندێك كەسەوە  سەبارەت بە كاری لیژنەكەمان  باس دەكرێن دوورن لە راستی و تەنیا بۆ چەواشەكردنی رای گشتی و مەبەستی تایبەتی و بەرژەوەندیخوازانەیە  كە دوورن لە نەریتی گۆڕان و پەیام و ئامانجەكانی بزوتنەوەی گۆڕان .   د. بایەزید حەسەن عەبدوڵڵا            لیوا جەلال مستەفا محەمەد           فوئاد جەمال سەلام                                                                                         ١٦-٧-٢٠١٩  

درەو میدیا:  وەفدی باڵای حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ گفتوگۆكردن لەسەر پرسە هەڵپەسێردراوەكانی نێوانیان لە بەغدایە، بەڵام وەزیری پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغداد لە وەفدەكەی هەرێمدا نیە. وەفدەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان پێكهاتوە لە ( مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت،  فرسەت ئەحمەد وەزیری داد، رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆ،  شۆڕش ئیسماعیل وەزیری پێششمەرگە، ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابووری)، بەڵام وەزیری پەیوەندیدار بە دۆسیەی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغداد لەناو وەفدەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا نیە كە ( خالید شوانی)یەو وەزیری هەرێمە لە كابینەكەی مەسرور بارزانی بۆ كاروباری پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغداد.  بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) هۆكاری بەشدارنەبونی ( خالید شوانی) لە وەفدەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ بەغداد پەیوەندی بەوەوە هەیە كە وەك وەزیری هەرێم سوێندی یاسایی خواردووە، بەڵام تا ئێستا فەرمانی وزاری بۆ دیاریكردنی پۆستی وەزیری هەرێم بۆ كاروباری پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدادی بۆ دەرنەكراوە، بڕیارە بەم زوانە بەرەسمی وەك وەزیری هەرێم بۆ كاروباری پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغداد دەستبەكار بێت و دەزگایەكی تایبەتی بۆ دابمەزرێت.  بڕیارە وەفدەكەی حكوومەتی ھەرێم  سەرەتا سەردانی بەرھەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق بكەن و دواتر  لەگەڵ عادل عەبدولمەھدی سەرۆك وەزیرانی عێراق و  محەمەد حەلبوسی سەرۆكی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق كۆببنەوە       

درەو میدیا:  لە یەكەم كۆبونەوەی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەسەرۆكایەتی  مەسرور  بارزانی شەش بڕیاری دەركرد تایبەت بە دەوام و كاری فەرمانبەران و پلە باڵاكان. لە كۆبونەوەكەدا بڕیاردرا كە " سەرجەم فەرمانبەرانی حكومەتی هەرێم دەبێت پابەند بن بە كاتی دیاریكراوی دەوامی فەرمی و هیچ كەسێك بۆی نیە لە كاتی دەوامی فەرمیدا شوێنی كاركردنی خۆی بەجێ بهێڵیت یان كارێكی دیكەی دەرەوەی ئەركەكەی جێبەجێ بكات" ئەنجومەنی وەزیران بڕیاریشیداوە كە " فەرمانبەران دەبێت پابەند بن بە پاراستنی نهێنی كاروباری فەرمانبەرییەتی و نابێت ئەو زانیارییانەی كە بە نهێنی پۆلێن دەكرێن، لە دەرەوەی رێكارە یاساییەكان ئاشكرا بكرێن"  ئەنجومەنی وەزیران لە یەكەم كۆبونەوەیدا بڕیاریدا كە  "سبەینێ شاندێكی باڵای حكومەتی هەرێم بۆ دەربڕینی نیاز پاكی سەردانی بەغدا دەكات بۆ گفتوگۆكردن لەبارەی دۆزینەوەی رێگاچارەی گونجاو بۆ كێشە هەڵپەسێردراوەكانی نێوان هەولێر و بەغدا له چوارچێوه ی ده ستوور".   دەقی بڕیارەكانی یەكەمین كۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیران: یەكەم: سەرجەم وەزیرەكان و خاوەن پۆستە باڵاكان دەبێت پابەند بن بە دەوامی فەرمی وەزارەتەكانیان لە دەستپێكی دەوامی رۆژانی یەكشەممەوە تا كۆتایی دەوامی فەرمی لە رۆژانی پێنجشەممە. دووەم: سەرجەم فەرمانبەرانی حكومەتی هەرێم دەبێت پابەند بن بە كاتی دیاریكراوی دەوامی فەرمی و هیچ كەسێك بۆی نیە لە كاتی دەوامی فەرمیدا شوێنی كاركردنی خۆی بەجێ بهێڵیت یان كارێكی دیكەی دەرەوەی ئەركەكەی جێبەجێ بكات. سێیەم: فەرمانبەران دەبێت پابەند بن بە پاراستنی نهێنی كاروباری فەرمانبەرییەتی و نابێت ئەو زانیارییانەی كە بە نهێنی پۆلێن دەكرێن، لە دەرەوەی رێكارە یاساییەكان ئاشكرا بكرێن. چوارەم: هەموو وەزیرەكانی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەبێت بە پێی یاسا ورێنماییەكانی دەستەی دەستپاكیی كوردستان، سەرجەم  ماڵ و موڵكی خۆیان ئاشكرا بكەن. پێنجەم: دەبێت رووتین لەداموودەزگانی حكومەتدا نەمێنێت وسەرجەم مامەڵەی هاووڵاتیان بە شێوەیەكی خێرا و وورد، لەلایەن فەرمانبەرانەوە جێبەجێ بكرێت. هەروەها وەڵامدانەوەی سكاڵاو و پرسیاری هاووڵاتیان بە شێوەیەكی خێرا و گونجاو، ئەركی داموودەزگاكانی حكومەتە و دەبێت وەڵامی روون و ئاشكرا بۆ مامەڵەی هاووڵاتیان هەبێت و هۆكاری هەردواكەوتنێك یا رەزامەندی نەدانێك روون و ئاشكرا بێت وپێویستە رێز لە هاوڵاتیان بگیرێت لە داموودەزگاكانی حكومەتدا. شەشەم: دیاردەی بەرتیلدان و بەرتیل وەرگرتن، لەناو دامودەزگاكانی حكومەتدا هەستی پێدەكرێت، بۆیە بنبڕ كردنی ئەم دیاردەیە دەبێتە یەكێك لەكارە لەپێشینەكانی وەزیر و بەرپرسە باڵاكانی حكومەتی هەرێم و ئەم بابەتە بە هیچ شیوەیەك چاوپۆشی لێ ناكرێت و سەرپێچیكاران بە تووندی سزا دەدرێن.  

راپۆرت: محەمەد رەئوف – فازڵ حەمەرەفعەت  لیستی خانەنشینەكانی هەرێمی كوردستان ناوی (24) كەسی تری بۆ زیاد دەبێت، بەڵام ئەمانە پلەیان وەزیرەو لە كابینەی هەشتەمدا كاریان كردووە، موچەی خانەنشینی هەر وەزیرێك بۆ یەك مانگ (6 ملیۆن‌و 500 هەزار) دینارە، واتە موچەی خانەنشینی ئەم (24) كەسە پێكەوە، مانگانە (156 ملیۆن) دینار لەسەر بودجەی هەرێمی كوردستان دەكەوێت.  رۆژ 6ی ئەم مانگە، كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكایەتی دەكرد، دواین كۆبونەوەی خۆی كرد، ئەوە كۆبونەوەی ماڵئاوایكردن بوو. كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێم لە (33) كەس پێكهاتبوو، بەپێی سایتی فەرمی حكومەت، وەزیرەكانی كابینەی هەشتەم (23) وەزیرن، لەگەڵ سەرۆكی (10) دەستەو فەرمانگەی سەربە حكومەت كە پلەی وەزیریان هەیە، واتە بەكۆی گشتی (33) كەس لە كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێم پلەی وەزیرییان هەیە.   وەزیرەكانی كابینەی هەشتەم بەهەمان پلەو موچەو ئیمتیازی پەرلەمانتاران خانەنشین دەبن‌، واتە لەگەڵ خانەنشینبوونیاندا ئەوانیش هاوشێوەی پەرلەمانتاران شەش موچە پێكەوە وەردەگرن، ئەمە سەرباری دوو پاسەوان‌و ئۆتۆمبیلێك. خانەنشینەكانی كابینەی هەشتەم لە كابینەی هەشتەمدا لە كۆی (33) كەس، (24) كەسیان خانەنشین دەبن، واتە ناچنەوە سەر پۆستی باڵای ترو دادەنیشن. ئەوانەی كە بە پلەی وەزیر لە كابینەی هەشتدا خانەنشین دەبن تاوەكو ساتی نوسینی راپۆرتە ئەمانەن: • وەزارەتی رۆشنبیری‌‌و لاوان- خالید دۆسكی • وەزارەتی كارەبا- سەڵاحەدین بابەكر  • وەزارەتی دارایی‌و ئابووری- رێباز حەملان • وەزارەتی تەندروستی- رێكەوت حەمەڕەشید  • وەزارەتی خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی- یوسف گۆران • وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن- دەرباز كۆسرەت رەسوڵ • وەزارەتی داد- سینان چەلەبی  • وەزارەتی كارو كاروباری كۆمەڵایەتی-  محەمەد هاودیانی • وەزارەتی كاروباری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان- مەحمودی حاجی ساڵح  • وەزارەتی شارەوانی‌و گەشتوگوزار-  نەورۆز مەولود   • وەزارەتی سامانە سروشتییەكان- ئاشتی هەورامی (بەپێی زانیارییەكان بڕیارە لە كابینەی نوێی حكومەتدا بمێنێتەوە‌و پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە وەربگرێت، ئەگەر ئەم پۆستە وەرگرێت خانەنشین نابێت) • وەزارەتی كاروباری پێشمەرگە- مستەفای سەید قادر (كاندیدی بزوتنەوەی گۆڕانە بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم، ئەگەر ئەو پۆستە وەرگرێت خانەنشین نابێت) • وەزارەتی پلاندانان- عەلی سندی • وەزارەتی بازرگانی‌و پیشەسازی- ساماڵ سەردار  • وەزارەتی گواستنەوەو گەیاندن- جونسون سیاوش ئەیۆ • وەزیری هەرێم بۆ كاروباری پەرلەمان- مەولود باوە موراد • وەزیری هەرێم  بۆ كاروباری ژینگە- عەبدولڕەحمان عەبدولڕەحیم  • فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوە- فەلاح مستەفا (پێدەچێت لەگەڵ نێچیرڤان بارزانیدا لە سەرۆكایەتی هەرێم كاربكات، ئەگەر لەسەرۆكایەتی دەستبەكارببێت، خانەنشین نابێت) • سەرۆكی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران- نێچیرڤان ئەحمەد (پێدەچێت لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی لە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم كاربكات، ئەگەر لە سەرۆكایەتی هەرێم كاربكات، خانەنشین نابێت) • دەستەی وەبەرهێنان- رێبوار خەلیل • فەرمانگەی هەماهەنگی‌و بەدواداچوون- نوری عوسمان (پێدەچێت لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی لە سەرۆكایەتی هەرێم كاربكات، ئەگەر لە سەرۆكایەتی هەرێم دەستبەكارببێت، خانەنشین نابێت) • دەستەی گشتی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم-    نەسرەدین سندی • ئەنجومەنی باڵای كاروباری خانمان- پەخشان زەنگەنە (پێدەچێت هەر لەم پۆستەدا بمێنێتەوە، ئەگەر بەردەوام بوو لە پۆستەكەی، خانەنشین نابێت) • دەزگای گشتی كاروباری مین- سیراج جیهاد ئەوانەی خانەنشین نابن  ئەوانەی لە كابینەی هەشتەمی حكومەتدا كاریان كردووە، بەڵام خانەنشین نابن‌و لە پۆستی تردا دەستبەكاردەبن (9) كەس كە ئەمانەن: • سەرۆك وەزیران- نێچیرڤان بارزانی (ئێستا لە پۆستی سەرۆكی هەرێمدایە) • جێگری سەرۆك وەزیران- قوباد تاڵەبانی (جارێكی تر پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەتی لە كابینەی نوێدا وەرگرتەوە) • وەزارەتی كشتوكاڵ‌و سەرچاوەكانی ئاو- عەبدولسەتار مەجید (ئێستا سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامییە لە پەرلەمانی كوردستان)  • وەزارەتی پەروەردە-  پشتیوان سادق (ئێستا لەكابینەی نوێدا وەزیری ئەوقافە)  • وەزارەتی ئەوقاف‌و كاروباری ئاینی-  كەمال موسلیم (ئێستا لەكابینەی نوێدا وەزیری بازرگانی‌و پیشەسازییە) • وەزارەتی ناوخۆ- كەریم سنجاری (ئێستا سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێمە) • سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتی هەرێم-  فواد حوسین (ئێستا وەزیری دارایی عێراقە) • فەرمانگەی میدیاو زانیاری/ وتەبێژی حكومەت- سەفین دزەیی (ئێستا سەرۆكی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەیە) • سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران-  ئامانج رەحیم (بۆ كابینەی نوێ لەهەمان پۆستی خۆیدا ماوەتەوە) موچەی وەزیر چەندە؟ كۆی موچە‌و دەرماڵەی هەر وەزیرێك پێش خانەنشینبوون (8 ملیۆن‌و 200 هەزار) دینارە، ئەمە جگە لەو نەسریەی كە لەبەردەستیدایە. خانەنشینی وەزیرەكان  هەر وەزیرێك بە بڕی (6 ملیۆن‌و 500 هەزار) دینار خانەنشین دەكرێت، كۆی گشتی ئەو پارەیەی كە پێویستە بۆ موچەی خانەنشینی (24) كەس كە لەم كابینەیەدا بە پلەی وەزیر خانەنشین دەبن (156 ملیۆن) دینارە بۆ هەر مانگێك. موچەی خانەنشینی ساڵێكی ئەو (24) كەسە دەكاتە (ملیارێك‌و 872 ملیۆن) دینار. ئەمە سەرباری ئەوەی وەزیرەكانیش هاوشێوەی پەرلەمانتار‌و فەرمانبەرانی ئاسایی، بەپێی یاسا دوای خانەنشینبوون موچەی شەش مانگی خانەنشینی بەسەریەكەوە وەردەگرن، موچەی شەش مانگی خانەنشینی هەر وەزیرێك (49 ملیۆن‌و 200 هەزار) دینارە، كۆی ئەو شەش موچەیەی  كە (24) وەزیرە خانەنشینەكەی كابینەی هەشتتەم وەریدەگرن، دەكاتە (ملیارێك‌و 180 ملیۆن‌و 800 هەزار) دینار لە داهاتی گشتی دەبات. پشكی حزبەكان لە كابینەی هەشتەمدا  • پارتی دیموكراتی كوردستان- 13 وەزیرو پلەی وەزیرو سەرۆك وەزیران • یەكێتی نیشتمانی كوردستان- 7 وەزیرو پلەی وەزیر  • بزوتنەوەی گۆڕان- 5 وەزیرو پلەی وەزیر • یەكگرتووی ئیسلامی- 4 وەزیرو پلەی وەزیر • كۆمەڵی ئیسلامی- 3 وەزیرو پلەی وەزیر  • شیوعی- 1 بە پلەی وەزیر كۆبونەوەی ماڵئاوایی كابینەی هەشتەم، چەند وەزیرێك ئامادەی كۆبونەوەكە نین كورتەیەكی مێژوویی لەكابینەی یەكەمی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە تاوەكو پێش كابینەی هەشتەم كە چەند رۆژی رابردوو وادەكەی تەواو بوو، بەپێی زانیارییەكان: • 461 كەس بە پلەی وەزیرو بریكاری وەزیرو راوێژكار خانەنشین كراون • هەزارو 98 كەس بەپلەی تایبەت خانەنشینكراون كە (وەزیر- پەرلەمانتار- بریكاری وەزیر- بەڕێوەبەری گشتی- راوێژكار) دەگرێتەوە • كۆی موچەی ساڵێكی خانەنشینی پلە تایبەتەكان (60 ملیارو 900 ملیۆن) دینارە • 163 كەس بە پلەی وەزیر خانەنشینكراون، 96 كەسیش بە پلەی بریكاری وەزیر • 506 كەس بە پلەی بەڕێوەبەری گشتی خانەنشینكراون • 44 وەزیرو 60 بریكاری وەزیر‌و 260 بەڕێوەبەری گشتی‌و 75 راوێژكار بەپلەی تایبەت خانەنشینكراون‌و كە رۆژێك لە رۆژان لەو پلە وەزیفیەدا كاریان نەكردووە 

(درەو میدیا): "حەقیقەت یان هەڵای میدیایی" رەنگە ئەمە باشترین ناونشیان بێت بۆ ئەو پرۆسەیەی كە ئێستا لە پەرلەمانی عێراق لەژێر ناوی لێپرسینەوە‌و میوانداریكردنی وەزیرەكان دەستیپێكردووە. ماوەیەكە كوتلەكانی ناو پەرلەمانی عێراق زنجیرەیەك هەوڵی نوێیان دەستپێكردووە بۆ لێپرسینەوە لە وەزیرەكانی كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی. فوئاد حسێن وەزیری دارایی عێراق كە سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، یەكێكە لە وەزیرە بانگهێشتكراوەكان‌و بڕیارە پەرلەمان لەسەر دۆسیەی رێككەوتنی نێوان حكومەتی عێراق‌و حكومەتی هەرێم لەبارەی نەوت‌و بودجە لێپرسینەوەی لەگەڵدا بكات. رۆژنامەی (العربی الجدید)ی قەتەری لە زاری سەرچاوەیەكی پەرلەمانییەوە باسلەوەدەكات، دۆسیەی لێپرسینەوە لە وەزیرەكان، دەرگای سازشكردنی لەبەردەم هەندێك لە كوتلە سیاسییەكان كردوەتەوە‌و هەندێك لە پرۆسەی بانگهێشتكردنی وەزیرەكان لەلایەن پەرلەمانی عێراقە، بانگهێشتكردنی بێناوەڕۆكن. سەرچاوەكە ئاماژەی بەوەكردووە، ئەو كوتلەیەی كە دەیەوێت وەزیرێكی دیاریكراوی سەر بە كوتلەیەكی تر بانگهێشتی ناو پەرلەمان بكات، وا دەكات كوتلەكەی تر لەدژی وەزیرەكەی ئەو بجوڵێت، ئەمەش بەواتای ئەوە دێت وەزیر بەرامبەر بە وەزیرە، واتە هەر كوتلەیەك لەبەرامبەر داخستنی دۆسیەی وەزیرەكەی خۆی، دۆسیەی وەزیری سەربە كوتلەی بەرامبەر دادەخات. بەگوێرەی قسەی سەرچاوەكە، تاكە سودێكی پرۆسەی بانگهێشتكردنی وەزیرەكان بۆ پەرلەمان تەنیا دەستكەوتی میدیاییە بۆ ئەو كوتلەیەی كە وەزیرێك بانگهێشت دەكات، چونكە پەرلەمان لەڕووی میدیاییەوە سود لەم بابەتە دەبینێت‌و دەیەوێت وا نیشان بدات چاودێری كاری وەزیرەكان دەكرێت‌و لێپرسینەوەیان لەگەڵدا دەكرێت. لە خولی پێشووی پەرلەمانی كوردستان هاوكێشەی رێككەوتنی پشتی پەردەی نێوان كوتلە سیاسییەكان لە پەرلەمان تێكچوو، بۆیە ژمارەیەك وەزیر لە پەرلەمان متمانەیان لێسەندرایەوە، یەكێك لە وەزیرەكان كورد بوو (هۆشیار زێباری وەزیری پێشووی دارایی). پێناچێت بەمزوانە رێككەوتنی پێكهێنانی كابینەی نوێ حكومەت لە پەرلەمانی عێراق هەڵوەشێتەوە، بۆیە پێشبینی ناكرێت پەرلەمان بەزوویی هەنگاوی جددی بۆ لێپرسینەوە لە وەزیرەكان‌و سەندنەوەی متمانە هەڵگرێت، بەڵام تاڕادەیەك فشار لەسەر عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران دروستكراوە. ئەو پەرلەمانتارە كە رۆژنامەكە ناوەكەی بڵاونەكردوتەوە دەڵێ:" سەرۆكایەتی پەرلەمان ئاگادارە لەو سازشكردنانە لەسەر دۆسیەی وەزیرەكان هەیە، بەڵام ناتوانێت رێگری بكات، چونكە كوتلەكان جڵەوی پەرلەمانیان بەدەستەوەیە". ئەمە لەكاتێكدایە هاوپەیمانی سائرون كە رەوتی سەدر سەرۆكایەتی دەكات جەخت دەكات لەسەر ئەوەی پرۆسەی بانگهێشتكردنی وەزیرەكان بۆ پەرلەمان بەردەوام دەبێت. محەمەد غزی پەرلەمانتاری سەربە هاوپەیمانی سائرون لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتی:" حكومەتەكەی عادل عەبدولمەهدی بەوشێوەیە نەبوو كە پێشبینیمان دەكرد، لە پرسی جێبەجێكردنی بەرنامەكانیدا زۆر دواكەوتووە.. لە قۆناغی داهاتوودا پەرلەمانتارانی هاوپەیمانی سائرون ژمارەیەك لە وەزیرەكان بانگهێشت دەكەن‌و كارەكان تا ئاستی لەكارخستنیان دەڕۆن". پرۆسەی بانگهێشتكردنی وەزیرەكان دوای هەشت مانگ دێت لە دەستبەكاربوونی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق بە سەرۆكایەتی عادل عەبدولمەهدی، هەندێك پێیان وایە ئەم پرۆسەیە تەنیا بۆ دروستكردنی فشارە لەسەر سەرۆك وەزیرانی نوێ كە هیچ كوتلەیەكی بەهێزی پەرلەمانیی لە پشت نییە.  

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ بەیانی رۆژی هەینی لە شاری كەربەلا، حزبی دەعوەی ئیسلامی عێراق كۆنگرەی گشتی بەست، كۆنگرەكە بە وتەیەكی نوری مالیكی ئەمینداری گشتی حزبەكە دەستیپێكرد‌و دواتر گفتوگۆ‌و تاوتوێكردنی دۆخی حزبەكە دوای لەدەستدانی حكومڕانی عێراق  ئەنجامدراو شورای گشتی‌و ئەمینداری گشتی حزب هەڵبژێردراو دواتر ئەویش بە زۆرینەی دەنگ نوری مالیكی، سەرۆك وەزیرانی پێشووتری عێراق بە ئەمیندار هەڵبژاردەوە. حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراق ماوەیەك لەمەوبەر پێش بەستنی كۆنگرەكە رایگەیاندبوو  خۆی بۆ هیچ بەرپرسیارێتیەك لەناو حزبدا هەڵنابژێرێت. وردەكاریی كۆنگرەكە سەرچاوەیەكی ئاگادار وردەكاری پشتی پەردەی كۆنگرەكەی حزبی دەعوەی ئیسلامیی لە كەربەلا ئاشكرادەكات كە ئەمانەن: * 400 بانگخواز ئامادەی كۆنگرەكە بوون كە یەك لەسەر سێیان ئەندامی نوێ بوون. * لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی شورای حزبدا دوو لیست لە كێبركێدا بوون، یەكەمیان بەرەی ئەمینداری گشتی بوو كە 32 كاندیدی لەخۆگرتبوو، ئەم لیستە ناوی هیچ ئەندامێكی سەركردایەتی هەڵوەشاوەی حزبی تێدانەبوو جگە لە خودی نوری مالیكی. * لیستی دووەم بەرەی سەركردایەتی " میحور القادە" بوو كە 33 كاندیدی لەخۆگرتبوو، چەند ئەندامێكی سەركردایەتی پێشوو‌و خودی نوری مالیكیشی تێدابوو. * لیستەكەی بەرەی مالیكی ناوی ئەو سەركردانەشی تێدا نەبوو كە لە قەیرانی خۆكاندیدكردنی عەبادی لە ساڵی 2014 بێلایەن بوون وەك حەسەن شبر, دكتۆر عەبدولزەهرە بەندەر و دكتۆر تارق نەجم. * لیستی بەرەی مالیكی پشتیوانی لە سەرجەم ئەندامانی لیژنەی ئامادەكاری كرد، كە ئامادەسازییان بۆ كۆنگرەكە كردبوو بە پیر داواكارییەكانی ئەمینداری گشتییەوە چوون, جگە لە مەحمود مەیالی كە بەرەی مالیكی پشتگیرییان نەكرد. * سێ‌ لۆبی لە كێبركێدا بوون بۆ كاریگەریی خستنەسەر دەنگدان لە كۆنگرەی حزب كە بریتی بوون لە: ( دەستەبژێری بانگخوازان) ی مالیكی‌و ( كۆڕبەندی كەربەلا)ی سەركردایەتی پێشوو، ( بانگخوازە  مەیامینەكان) كە بزوتنەوەیەكە نوێنەرایی  بانگخوازانی دەرەوەی رێكخستن دەكات‌و دكتۆر مەنهەل زاڵمی لە كۆنگرەكەدا نوێنەرایەتی دەكردن. * زۆرینەیەكی بێدەنگ ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی لە نێوان بەرەكاندا یەكلاكردەوە‌و هەموانی توشی شۆك كرد كاتێك دەركەوت نوێنەرایەتی 70%ی كۆنگرەی گشتی دەكات. * سەركردایەتی پێشوو پارێزگاری لە مانەوەی كرد لە ئەنجومەنی شورای حزبدا، و زۆرینەی ئەندامەكانی لە پێگەكانی سەركردایەتی نوێ یان (دەستەی رێككاری حزبیی) یان ( دەستەی هەڵسەنگاندنی) حزبی ئامادەییان دەبێت. * رێژەیەكی باش لە گەنجان بەشداری كۆنگرە بوون، بەڵام چانسیان لە هەڵبژاردنەكاندا كەمبوون، چونكە رێگە بە زۆربەیان نەدرا خۆیان كاندیدبكەن. * لەكۆی 400 ئەندامی كۆنگرە تەنها 12 ژن بەشداربوون. * بەڕێوەبردنی كۆنگرەیە لەلایەن دكتۆر تارق نەجم سەعداوییەوە سەرۆكایەتی كرا. * هەندێك لە توندڕەوەكان لایەنگری ئەمینداری گشتی هەوڵیاندا هانی بدەن كە هەڵبژاردنی ئەمینداری گشتی لە كۆنگرەدا بخرێتەڕوو، سەركردایەتی حزبیش هەڕەشەی كشانەوەی كرد لە كۆنگرەكە ئەگەر ئەوە بكرێت. * هەڵبژاردنی سەركردایەتی‌و ئەمینداری گشتی بۆ قۆناغی دواتر دواخرا‌و كۆنگرەی گشتی دەسەڵاتی دایە ئەنجومەنی شورا بۆ هەڵبژاردنی سەركردایەتی‌و ئەمینداری گشتی. * دیارترین ئامادەنەبووی كۆنگرەكە بریتی بوو لە سەركردەی حزب شەریف رفاعیی براگەورەی عەبدولجەبار رفاعی كە بەهۆی خراپی باری تەندروستییەوە ئامادەنەبوو، لەگەڵ دكتۆر نەوفەل ئەبوشۆن‌و رۆشنبیری حزب شێخ موهەننەد ساعدیی. * ئەبو شۆن بایكۆتی كۆنگرەكەی كرد بەهۆی ناڕەزایەتی نەبوونی ناوی لە لیستی كاندیدەكانی ئەنجومەنی شورادا. * هۆكاری ئامادەنەبوونی  موهەننەد ساعدیین بۆ ڤیتۆی نوری مالیكی دەگەڕێتەوە لەسەری كە بە سەركردایەتی حزبی راگەیاندبوو ئەگەر ساعدیی ئامادەبێت ئەوا ئەو ئامادەنابێتو ئەوانیش پێیان وتبوو بەهۆی ئەوەوە حزبی دەعوە پەرت مەكە، ئەوەش بەهۆی ئەوەی شێخ موهەننەد رەخنەی توندی ئاراستەی مالیكی كردبووو بەرگری لە دامەزراوەكانی حزب كردبوو دژی تاكڕەویی. * بەتەمەنترین ئەندامەكانی حزب لە سەركردایەتی و سەرجەم دەستەكانی حزبدا نەمان كە بریتی بوون لە كەریم كوفی, حەسەن شبر‌و عەبدولزەهرە بەندەر. * كۆنگرەكە دۆخی حزبەكەی بۆ هەڵبژاردنەكانی داهاتوو تاوتوێ نەكردو باسیشی لە دۆخی هاوپەیمانی ( دەوڵەتی یاسا)‌و ( نەسر) نەكرد. * كۆنگرەكە هەمواركردنی پەیڕەوی ناوخۆی حزبی بە ئەنجومەنی شورا سپارد. * كۆنگرەكە رێگەیدا رێكخستنی نێودەوڵەتی حزب لە ئەنجومەنی شورا نوێنەرایەتیان هەبێت لە رێگەی نوێنەرەكانی حزبەوە لە ئەوروپا، ئەمریكا، ئوسترالیا‌و ئێرانەوە. * كۆنگرەكە دژایەتی زۆری هەبوو بۆ سەركەوتنی كەسایەتیی توندڕەوەكان‌و لەو چوارچێوەیەشدا ناوی شێخ عامر كەفیشی هاتەئاراوە. * پەرلەمانتارانی حزب لە كۆنگرەكەدا ئامادەگییەكی ئەوتۆیان نەبوو، حزبەكە بەباشتری زانیبوو رۆڵی زیاتر بدرێتە چالاكانی نێو گۆڕەپانی سیاسیی. * گروپەكانی داخراوەكانی تۆڕەكانی پەیوەندی‌و گروپەكانی ( واتس ئەپ) كە بەرووی ئەندامانی حزبدا داخرابوون، رۆڵێكی گەورەیان هەبوو لە ئاراستەكردنی دەنگدەران. * نوری مالیكی ئەمینداری گشتی پێشووی حزبی دەعوە ئامادەگییەكی بەهێزی لە كۆنگرەكەدا هەبوو، هێشتا پێگەیەكی گرنگی لە دەعوەدا ماوە. * دكتۆر تارق نەجم، شێخ عەبدولحەلیم زهێری‌و دكتۆر حەیدەر عەبادی پارێزگارییان لە پێكەی بەهێزی خۆیان كرد لە كۆنگرەكەدا. * لە كۆنگرەكەدا پێشێلكارییەكانی پەیڕەوی ناوخۆ خرانەڕوو. * زۆرینەی بانگخوازانی حزب لە قۆناغی پێش 2003 لیستەكانی هەڵبژاردنیان كۆنتر‌وڵكردبوو، ئامادەیی ئەو بانگخوازانەی دوای 2003 پەیوەندییان بە حزبەكەوە كردووە زۆر لاواز بوو. سەرچاوە: العالم الجدید

راپۆرت: نامیق رەسوڵ- فازل حەمەرەفعەت چارەنوسی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم‌و پشكی بودجەی هەرێم لە بەغداد لەسەر ئەو وەڵام‌و رونكردنەوانە وەستاوەتەوە كە مانگی رابردوو فوئاد حسێن وەزیری دارایی لەبەردەم لیژنەی دارایی پەرلەماندا قسەی لەبارەوە كردووە. ئەگەر وەڵام‌و روونكردنەوەكانی فوئاد حسێن پەرلەمانتارانی لیژنەی دارایی‌و دواتر كۆی پەرلەمانتاران قایل نەكات، هەفتەی داهاتوو سەرەتای مەترسییەكی جدی لەسەر موچەی فەرمانبەرانی هەرێم دەردەكەوێت‌و پەرلەمان میوانداری وەزیری دارایی دەكات. ناردنی بەشە بودجەی هەرێم بەبێ‌ ئەوەی هەرێم بڕی 250 هەزار بەرمیل نەوت رۆژانە رادەستی  حكومەتی عێراق بكات، ئاستەنگی بۆ ئەو پرۆسەیە دروستكردووە, هەفتەی رابردوودا هەوڵدرا ئەو مادەیە هەمواربكرێتەوە كە موچەی هەرێمی پێ‌ رەوانەدەكرێت، بەڵام هەوڵەكە شكستیهێنا‌و ئێستاش فشاری زیاتر دەخرێتە سەر پەرلەمان‌و خودی عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیران بۆئەوەی ئەو پرسە چارەسەربكات. بڕیاربوو رۆژی سێشەممەی رابردوو پەرلەمانی عێراق میوانداری فوئاد حسێن وەزیری دارایی‌و چەند بەرپرسێكی تر بكات، بۆ تاوتوێكردنی چەند پرسێك كە دیارترینیان پرسی بودجەی هەرێمی كوردستان‌و رادەستكردنی نەوتی هەرێم بوو بە كۆمپانیای سۆمۆ. فوئاد حسێن نەچووە بەردەم پەرلەمان، هەفتەی داهاتووی بۆدیاریكراوە تائامادەبێت. سیناریۆكەی زێباری دووبارەدەبێتەوە؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)‌و بابەتی میوانداریكردنی فوئاد حسێن لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە، پارتی دیموكراتی كوردستان بەگشتی‌و فراكسیۆنە كوردییەكان‌و خودی مەسعود بارزانی سەرقاڵكردووە. پارتییەكان ترسیان لەوەیە كە هەمان سیناریۆی هۆشیار زێباری، وەزیری پێشووی دارایی عێراق دووبارە ببێتەوە كە لە خولی رابردوودا دوای لێپرسینەوە لێی لەسەر چەند كەیسێكی گەندەڵی متمانەی لێ‌ وەرگیرایەوە. (درەو میدیا) زانیویەتی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی داوای لە فوئاد حسێن كردووە ئامادەی دانیشتنی پەرلەمان نەبێت‌و بۆئەوە ئەوەی بەبیرهێناوەتەوە كە لەخولی پێشوودا دژی ئەوە بووە هۆشیار زێباری بۆ لێپرسینەوە بچێتە بەردەم پەرلەمان، بەڵام هۆشیار زێباری چووەتە بەردەم پەرلەمان ئاكامەكەشی بە سەندنەوەی متمانە لێی كۆتایی هاتووە. تائێستا دیارنییە كە فوئاد حسێن لە بەردەم پەرلەمان ئامادە دەبێت یاخود نا، بەڵام پرسی ئامادەبوون یان نەبوونی ئێستا هەموو فراكسیۆنە كوردستانییەكانی لە پەرلەمانی عێراق سەرقاڵكردووە. (درەو میدیا) زانیویەتی فراكسیۆنی پارتی تاوتوێی ئەوەدەكات كە چۆن بتوانێت بەهەماهەنگی لەگەڵ فراكسیۆنەكانی تر بتوانن رێژەی یاسایی دانیشتنەكەی پەرلەمان بشكێنن‌و كۆبوونەوەكە بەڕێوەنەچێت. فراكسیۆنەكانی تری وەكو فراكسیۆنی گۆڕان‌و یەكێتی‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتوو و ئایندە ( ئەوانەی لە نەوەی نوێ‌ جیابوونەوە)‌و سەربەخۆكان، لە گفتوگۆی ئەوەدان چ هەڵوێستێك وەرگرن، هەندێك لەناو ئەم فراكسیۆنانە پێیانوایە باشترە رێگری لە لێدان لە وەزیری دارایی بكرێت، هەندێكی تر بە پێویستی دەزانن فراكسیۆنە كوردستانییەكان ئامادەی كۆبونەكە ببن‌و لەسەر ئەو رێككەوتنەی لە نێوان پارتی‌و عادل عەبدولمەهدیدا كراوە پرسیاری ئاراستەی وەزیری دارایی بكەن. فوئاد حسێن لەبەردەم لیژنەی داراییدا رۆژی  11ی ئەم مانگە فوئاد حسێن، وەزیری دارایی چووە بەردەم لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق، لیژنەكە دوای كۆبوونەوەكەی راپۆرتێكی لەسەر كۆبوونەكە بۆ سەرۆكایەتی پەرلەمان بەرزكردووەتەوەو ئاماژەی بەوەداوە بۆ تاوتوێكردنی پرسی هەناردە‌و فرۆشتنی نەوتی هەرێم‌و مادەی (10/ دووەم/ ج) ی یاسای بودجەی عێراق میوانداریی وەزیری دارایی‌و بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای سۆمۆ‌و بەڕێوەبەری گشتی ژمێریاری وەزارەتی داراییان كردووە. دەقی  (مادەی 10 / دووەم /ج)ی یاسای بودجە دەڵێت:" ئەگەر هەرێمی كوردستان داهاتە فیدراڵییەكانی بۆ گەنجینەی گشتی فیدراڵی نەگەڕاندەوە، یان حوكمەكانی هەردوو بڕگەی ( أ- ب)ی ئەو مادەیەی جێبەجێنەكرد، وەزارەتی دارایی ئەو بڕە پارەیە دەبڕێت كە لە هەردوو مادەی (یەكەم‌و دووەم/ أ-ب) ی مادەكەدا هاتووە. وردەكاری راپۆرتەكە: •    وەزارەتی دارایی بڕی 72 ملیار دیناری لە مانگی ئازاردا رەوانەی هەرێم كردووە بۆ جیاوازییەكانی هەردوو مانگی كانوونی دووەم‌و شوباتی 2019 لەگەڵ شایستەی دارایی مانگی ئازار كە 454 ملیار دینار بووە بەبێ‌ ئەوەی ئەو بڕەی لێببڕدرێت كە مادەی 10/ دووەم/ ج یاسای بودجە باسی كردووە. •    كۆی بڕی پارەی تەرخانكراو بۆ هەرێمی كوردستان لە بودجەی گشتی ساڵی 2018دا گەیشتوەتە 2.477 ترلیۆن دینار. •     وەزارەتی دارایی پێشوو  بەردەوام لە ساڵی 2018دا مانگانە بڕی 317 ملیار دیناری بۆ هەرێم رەوانەكردوە‌و وەزارەتی دارایی ئێستاش بەردەوام بووە لەسەری تا پەسەندكردنی بودجەی گشتی‌و ئەو خەرجركردنی پارەیە پشتی بە هیچ دەقێكی یاسایی نەبیستووە. •    مادەی (10/ دووەم/ج)ی یاسای بودجە دەڵێت:"  حكومەتی فیدراڵی پابەندە بە رەوانەكردنی شایستە داراییەكانی هەرێمی كوردستان، لەوانەش قەرەبووی فەرمانبەرانی هەرێم‌و ئەگەر هەرێم ئەو بڕە نەوتەی كە بۆی دیاریكراوە رادەستی سۆمۆی نەكات، ئەوا بەهای ئەوەندە پارە لە بەشە بودجەی هەرێم دەبڕدرێت. •    وەزیری دارایی: حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشوو لەگەڵ سەرۆكی حكومەتی هەرێمدا رێككەوتووە كە مانگانە بڕی 317 ملیار دینار رەوانەی هەرێم بكرێت‌و لە ئەیلولی 2018 رێككەوتن ئیمزاكراكە مانگانە 100 ملیۆن دیناری تری بۆ زیادبكرێت. •    ساڵی 2019 بڕی پارەی تەرخانكراو بۆ قەرەبووی فەرمانبەرانی هەرێم لە 2.477 ترلیۆن دینارەوە زیادكرا بۆ 5.44 ترلیۆن دینار، لەسەر ئەوەش بڕی قەرەبووی مانگامە  فەرمانبەران بە 454 ملیار دینار مانگانە خەمڵێندرا. •    بڕگەی ( أ) دەڵێت:" بەشە بودجەی مانگانەی هەرێم بڕی زیانی رادەستنەكردنی 250 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی لێ‌ دەبڕدرێت كە بریتیە لە 250000 بەرمیل× تێكڕای نرخی بەرمیلێك × ژمارەی رۆژەكانی مانگێك. راسپاردەكانی لیژنەكە •    پێویستە لەسەر سەرۆك وەزیران وەزارەتی دارایی پابەندبكات دەقی مادەی 10/ دووەم/ج ی یاسای بودجە بەتەواوەتی جێبەجێ بكات. •    داوا لە ئەمیندارێتی ئەنجومەنی وەزیران بكرێت كە حكومەتی پێشوو بەچ چوارچێوەیەكی یاسایی بڕی بودجەی دیاریكراوی بۆ هەرێمی كوردستان ناردووە لە ساڵی 2018دا. •    پێویستە وەزارتی نەوتی عێراق رێوشوێنی یاسایی پێویست لەدژی هەموو ئەو كۆمپانیایانە بگرێتەبەر كە نەوتی عێراق دەكڕن بە نایاسایی‌و بێ‌ رەزامەندی رەسمی خۆی. •    پێویستە وەزارەتی دارایی‌و دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی مادەی 11/ شەشەم لە یاسای بودجەی گشتی  ساڵی 2019 جێبەجێ بكات كە تایبەتە بە میكانیزمی بایۆمەتری كە هەرێم پابەند دەكات لیستی میلاكاتی فەرمانبەران بە پێی خشتەی دیاریكراو رادەستی وەزارەتی دارایی بكات. •    پێویستە ئەنجومەنی وەزیران رێوشوێنی پێویست بگرێتە بەر بۆئەوەی حكومەتی هەرێم ناچار بكات ئەو بڕە پارەی رەوانەی هەرێم دەكرێت بگاتەدەستی موچەخۆران، ئەگەر نەكرا حكومەتی فیدراڵی راستەوخۆ موچەی هەرێم دابەشبكات. •    پەلەبكرێت لە دەركردن‌و پەسەندكردنی پرۆژە یاسای نەوت‌و غاز لەلایەن پەرلەمانەوە. چارەنوسی فوئاد حسێن ئەگەر ئەم راپۆرتەی كە لیژنەی دارایی دوای میوانداریكردنی فوئاد حسێن وەزیری دارایی بۆ سەرۆكایەتی پەرلەمان بەرزیكردوەتە قەناعەتی پەرلەمانتاران نەگۆڕێت، ئەوا هەفتەی داهاتوو پەرلەمان میوانداری دەكات، رەنگە دواجار پرسەكە لە میوانداریكردنەوە" استچافە" سەربكێشێت بۆ لێپرسینەوە " استجواب"‌و لە قۆناغی داهاتووشدا هاوشێوەی ئەوەی بەسەر زێباریدا هات بەڵام لەسەر پرسێكی جیاوازتر سەربكێشێت بۆ سەندنەوەی متمانە لە وەزیری دارایی. عەبدولمەهدی‌و نەوتی هەرێم! عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق خەریكە وردە وردە دەچێتەوە سەر هەمان هەنگاوەكانی نوری مالیكی‌و حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرەكانی پێشووتری عێراق. ئەو كەس بە یەكێك لە دۆستە نزیكەكانی سەركردایەتی سیاسی ئێستای هەرێمی كوردستان دادەنرێت، بۆئەوەی پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق وەزیران وەربگرێت لەلایەن كوردەوە پاڵپشتی بەهێزی لێكرا، بەڵام دوای نزیكەی ساڵێك لە دەستبەكاربوونی وردە وردە بۆچونەكانی لەبارەی دۆسیەی نەوتی هەرێمی كوردستانەوە گۆڕانكاری بەسەردا دێت، بە تایبەتی كە ئێستا لە ژێر فشارێكی توندی لایەنە سیاسییەكان بەگشتی‌و لایەنە شیعەكان بە تایبەتی هەیە بۆ یەكلایكردنەوەی پرسی نەوت‌و بودجەی هەرێم. عەبدولمەهدی بۆ جێگیربوونی لە پۆستەكەیدا سەرەتا پشتیوانی لەوەكرد كە لەگەڵ هەرێمدا رێكبكەوێت، بەڵام ئێستا بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) دەیەوێت رێككەوتنەكە بەو شێوەیە جێبەجێ بكرێت كە لە یاسای بودجەدا هاتووە هەرێم نەوتەكەی رادەستی بەغداد بكات. دۆسیەی نەوتی هەرێم تەنها عەبدولمەهدی نیگەران نەكردووە، بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) تەنانەت ئەمریكی‌و بەریتانییەكانیش داوایان كردووە هەرێم وەزارەتی سامانە سروشتییەكان هەڵبوەشێنێتەوە‌و لە چوارچێوەی عێراقدا چارەسەرێك بۆ ئەو پرسە بدۆزێتەوە، رەنگە ئەمە هۆكاری ئەوە ئەبێت كە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم بەبێ‌ وەزیری سامانە سروشتییەكان راگەیەندرا. سەرچاوەكانی زانیاری باس لەوەدەكەن كە پێناچێت مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم ئەو سەركێشییە بە دۆسیەی نەوتی هەرێمەوە بكات كە پێشتر نێچیرڤان بارزانی ئامۆزای كردوویەتی، ئەو كە یەكەمین ئەزمونی لە پۆستی سەرۆكی حكومەتدا تاقیدەكاتەوە نایەوێت یەكەم ئەزمونی شكست تۆماربكات‌و كاریگەری خراپی بۆسەر داهاتووی سیاسی هەبێت.        

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف- نامیق رەسوڵ چەند رۆژێكە لە پشتی پەردەوە دانوستانێكی نهێنی لەنێوان بەرپرسانی پارتی‌و سەركردەی لایەنە سیاسییەكان بەڕێوەدەچێت، پارتی دەیەوێت لەرێگەی دروستكردنی ئەنجومەنێكەوە بە فەرمی مەسعود بارزانی بكات بە مەرجەعی سیاسی كورد، (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا زانیاری ورد بڵاودەكاتەوە. دوای ئەوەی پێگەی مەسرور بارزانی كوڕی‌و نێچیرڤان بارزانی برازای لە هەردوو پۆستی سەرۆكی حكومەت‌و سەرۆكی هەرێم جێگیركرد، بارزانی باوك هەوڵی داتاشینی پۆستێكی نوێ بۆ خۆی دەدات. بارزانی كە لەدوای ریفراندۆم‌و رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017وە لە گۆڕەپانی سیاسی هەرێمی كوردستان‌و عێراقدا پاشەكشێی كرد‌و دەستی لە پۆستی سەرۆكی هەرێم كێشایەوە، ئێستا دەیەوێت جارێكی تر بەهێزەوە بگەڕێتەوە ناو گۆڕەپانەكە. چی دەگوزەرێت ؟ بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە چەند سەرچاوەیەكی باڵا لەناو پارتە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان دەستیكەوتووە، چەند رۆژێكە پارتی دیموكراتی كوردستان لە پشتی پەردەوە دەستی بە گفتوگۆیەكی نهێنی كردووە لەگەڵ  كەسی یەكەمی لایەنەكان. (درەو میدیا) زانیویەتی، پارتی هەوڵی دروستكردنی ئەنجومەنێك دەدات بەناوی "ئەنجومەنی باڵای پاراستنی بەرژەوەندییەكانی هەرێمی كوردستان"‌و دەیەوێت لەڕێگەی ئەم ئەنجومەنەوە بەفەرمی مەسعود بارزانی بكات بە مەرجەعی سیاسی هەرێمی كوردستان. بەپێی ئەوەی تائێستا باسكراوە، ئەم ئەنجومەنە تاڕادەیەك هاوشێوەی (ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێمە لە ئێران) كە بە "مجمع تشخیچ مصلحت نڤام" ناسراوە، بڕیارە ئەنجومەنەكە سەرۆكی هەموو لایەنە سیاسییەكان‌و دامەزراوە باڵاكانی هەرێمی كوردستان لە خۆبگرێت‌و مەسعود بارزانی سەرۆكایەتی بكات. تائێستا پرۆژە رەشنوسی دروستكردنی ئەم ئەنجومەنە نەبینراوە، بەڵام (درەو میدیا) زانیویەتی، سەركردەكانی پارتی لە پەیوەندیدان لەگەڵ كەسی یەكەمی لایەنە سیاسییەكان تاوەكو راوبۆچونیان لەسەر دروستكردنی ئەنجومەنەكە بزانن. بەگوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، سەلاحەدین بەهادین ئەمینداری گشتی یەكگرتووی ئیسلامی یەكێكە لەوانەی لە نزیكەوە ئاگاداری پرۆژەكەیە‌و دەوترێت پشتیوانی دروستكردنی ئەنجومەنەكە دەكات. عەلی باپیر ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامیش بەپێی ئەوەی (درەو میدیا) زانیویەتی، لە جەژنی رەمەزانی رابردووەوە دووجار لەڕێگەی تەلەفۆنەوە لەگەڵ مەسعود بارزانی قسەی كردووە، دواین پەیوەندی تەلەفۆنی لە چەند رۆژی رابردوودا بووە، بەڵام دیار نییە ئاخۆ لەو پەیوەندییانەدا باسی دروستكردنی ئەنجومەنەكە كراوە یاخود نا. یەكگرتووی ئیسلامی‌و كۆمەڵی ئیسلامی هیچ یەكێكیان لە كابینەی نوێی حكومەت بەشدارییان نەكرد، كۆمەڵ تا دواساتەكان بڕیاری خۆی لەبارەی بەشداربوون یان نەبوون یەكلانەكردەوە، بەڵام یەكگرتوو هەر دوای هەڵبژاردنەكان رایگەیاند، بۆ چوار ساڵی داهاتوو لە بەرەی ئۆپۆزسیۆن دەبێت. سەرچاوەیەكی سیاسی باڵا كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە، بە (درەو میدیا) وت، یەكگرتوو و كۆمەڵ كە نەیانتوانی لە حكومەت بەشداری بكەن، لەڕێگەی پشتیوانیكردنی بە مەرجەعبوونی بارزانییەوە، دەیانەوێت جارێكی ترو لە دەرگای پشتەوە لە پارتی دیموكراتی كوردستان نزیك ببنەوە. (درەو میدیا) زانیویەتی، لەگەڵ سەرۆكی ژمارەیەك لەلایەنە سیاسییەكانی تر لەبارەی دروستكردنی ئەنجومەنەكەوە قسەكراوە، تائێستا كەس بە فەرمی بیرۆكەكەی رەتنەكردوەتەوە، بەڵام هەندێكیان داواییان كردووە پارتی دەقی رەشنوسی پرۆژەكەیان بۆ بنێرێت تاوەكو بۆچونی خۆیان رابگەیەنن.  كێ خاوەنی بیرۆكەكەیە ؟ بیرۆكەی بەمەرجەعكردنی مەسعود بارزانی لەڕێگەی دروستكردنی ئەنجومەنێكی نوێوە بۆ هەرێمی كوردستان تائێستا بەدیاریكراوی خاوەنەكەی دیار نییە. بەرپرسانی پارتی لەدوای كشانەوەی مەسعود بارزانی لە پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە ئۆكتۆبەری 2017دا، بەردەوام دەستەواژەی "مەرجەع" بۆ بارزانی بەكاردەهێنن‌و تاڕادەیەك ئەو دەستەواژەیەیان لەلای خەڵك‌و چاودێران ئاسایی كردوەتەوە. بەڵام یەكەمین كەس كە بەفەرمی لەڕێگەی میدیاوە باسی دروستكردنی ئەم ئەنجومەنەی كرد، سالار عەزیز بوو، كە یەكێكە لە سەركردە دیارەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و ماوەیەكیش بزوتنەوەی گۆڕان. سالار عەزیز ماوەیەكە لە گۆڕەپانی سیاسی دوركەوتوەتەوە، بەڵام بەمدواییە وتارێكی لە سایتی (رووداو)ی سەربە نێچیرڤان بارزانی بڵاوكردەوە، وتارەكە سەرباری ئەوەی بابەتێكی هەستیاری وروژاندبوو، بەڵام هیچ كاردانەوەیەكی بەدوای خۆیدا نەهێنا، چەند رۆژێك دواتر كەناڵی (رووداو) چاوپێكەوتنێكی لەگەڵدا سازكرد، چاوپێكەوتنەكەش هیچ كاردانەوەیەكی لێنەكەوتەوە. سالار عەزیز لە وتارەكەیدا دەڵێت:" بە چاك‌و دروستی دەزانم، هەم بە حوكمی ئەم قۆناغی رزگاریی نیشتمانییەی ئەركەكانی هەرماون‌و جێبەجێ نەكراون، هەم هەل و مەرجەكە وا دەخوازێت كە لەپاڵ دەزگاكانی دیكەی دەوڵەتدا دەزگایەكی نوێ پێكبهێنرێت بەناوی (ئەنجوومەنی پاراستن‌و بەرژەوەندییەكانی نەتەوە یان نیشتمان) كە حیزبە براوەكانی پەرلەمان لەخۆبگرێت و كەسە یەكەمەكانی ئەو حیزبانەی براوەی پەرلەمانن‌و سەرۆكی دەزگاكانی دەوڵەت و هتد..".  سالار عەزیز وەكو خۆی باسی دەكات ئەو خاوەنی یەكەمی ئەم بیرۆكەیەیە‌و پێشترو لە ساڵی 2013شدا لە چاوپێكەوتنێكدا ئەم بیرۆكەیەی خستوەتەڕوو، لە دیدارە تەلەفزیۆنییەكەشیدا باسی لەوەكرد" قسەی لەگەڵ زۆربەی سەركردە‌و پارتەكان كردووە، هەموویان پێیان باشە ئەنجومەنەكە دروستبكرێت". بەراوردكارییەك ! لەڕووی فۆڕمەوە ئەو ئەنجومەنەی كە بڕیارە لە هەرێمی كوردستان دروستبكرێت‌و بارزانی سەرۆكایەتی بكات، لە ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێمی ئێرانەوە نزیكە، بەڵام لە ناوەڕۆكدا جیاوازن. ئەنجومەنی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی رژێمی ئێران یەكێك لە پایە سەرەكییەكانی كۆماری ئیسلامییە، ئەركی سەرەكی ئەم ئەنجومەنە نێوەندگیریكردن‌و چارەسەركردنی هەر كێشەیەكە كە لەنێوان پەرلەمان (مەجلیسی شورا)و ئەنجومەنی پاراستنی دەستور (شورای نگهبان) روبدات، بەڵام دیار نییە ئەو ئەنجومەنەی كە لە هەرێمی كوردستان دروستدەكرێت دەسەڵات‌و ئەركەكانی چی دەبن. ئەنجومەنەكەی ئێران دەستەیەكی راوێژكاری باڵایەو مادەی 112ی دەستوری ئێران دەڵێت:" ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێم بە فەرمانی رابەری باڵای كۆماری ئیسلامی دادەمەزرێندرێت بۆ دیاریكردنی بەرژەوەندییەكان لەوكاتانەی كە ئەنجومەنی پاراستی دەستوری ئێران باوەڕی وایە كە بڕیارێكی ئەنجومەنی شورای ئیسلامی (پەرلەمان) پێچەوانەی شەریعەت‌و دەستورە". بۆ یەكەمجار ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێم  ساڵی 1984 لە گەرمەی جەنگی ئێران- عێراقدا دامەزرێندرا لە ژمارەیەك كەسایەتی خاوەن پسپۆریی، بۆئەوەی راوێژ بە رابەری باڵا بدەن، لە 6ی شوباتی 1988دا بە فەرمانی ئایەتوڵا خومەینی بەمشێوەیەی كە ئێستا هەیە دامەزرێندرا‌و پاشان لە هەمواری دەستوری ساڵی 1990 كە راپرسیی بۆ كرا، بە یاسایی كرا. ئەنجومەنی باڵای دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی رژێمی ئێران سێ‌ ئەركی هەیە: •    داوەر دەبێت لەنێوان پەرلەمان‌و ئەنجومەنی پاراستنی دەستوردا، ئەگەر قەیران‌و ناكۆكی لە نێویاندا رووبدات،  پێویستە هەردوو لایەن پابەندی بڕیارەكانی بن دوای پەسەندكردنی لەلایەن رابەری باڵاوە. •    راسپاردە پێشكەشی رابەری باڵا (وەلی فەقیه) دەكات، كاتێك كێشەكانی تایبەت بە سیاسەتی گشتی دەوڵەت چارەسەركردنیان قورس دەبێت. •    لەكاتی مردنی رابەری باڵا، یان نەتوانێت ئەركەكانی جێبەجێ بكات، بە بڕیاری ئەنجومەنی شارەزایان "خبرگان"، ئەنجومەن كەسێك لە ئەنجومەنی سەركردایەتی رابەرایەتی دیاریدەكات ئەركەكانی رابەری باڵا بەڕێوەببات، هەتا هەڵبژاردنی رابەرێكی نوێ‌. ئەنجومەنەكە چەندین لیژنەی تایبەتی هەیە بۆ بوارەكانی سیاسی، ئاسایش، رۆشنبیری‌و ئابوریی ..هتد. ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی  ئێران لە 44 ئەندامی هەمیشەیی‌و یەك ئەندامی ناجێگیر پێكدێت، ئەندامە ناجێگیرەكە وەكو "میوان"ێك وایە كە بەپێی پسپۆڕییەكەی‌و تەوەری گفتوگۆ بەشدار دەبێت لە كۆبونەوەی ئەنجومەنەكەدا. رابەری باڵای ئێران ئەندامە هەمیشەیی ناهەمیشییەكانی ئەنجومەنەكە دادەمەزرێنێت، جگە لە سەرۆكی سێ‌ دەسەڵاتە باڵاكەی ئێران (سەرۆك كۆمار، سەرۆكی پەرلەمان، سەرۆكی دەسەڵاتی داوەریی) كە ئەوان ئۆتۆماتیكی دەبنە ئەندامی ئەنجومەنەكە، دیارنییە ئەنجومەنەكەی هەرێم ئەندامەكان چۆن‌و بە فەرمانی كێ دادەمەزرێن. ئەنجومەنەكەی ئێران تەمەنی یاسایی هەر خولێكی (4 ساڵ)ە. لە ساڵی 1989ەوە تا 2017 (هاشمی رەفسەنجانی) سەرۆكایەتی ئەنجومەنی باڵای دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی ئێرانی كردووەو لە دوای مردنی ئەویشەوە (سادقی لاریجانی) سەرۆكایەتی دەكات. سەردەمی زێڕینی پارتی هەوڵی بە مەرجەعكردنی مەسعود بارزانی لەكاتێكدایە ئێستا جومگە سەرەكییەكانی دەسەڵات لە هەرێمی كوردستان لەدەستی پارتی‌و ئەندامانی بنەماڵەی بارزانیدایە. پارتی پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان (نێچیرڤان بارزانی)‌و سەرۆكی حكومەتی (مەسرور بارزانی) لایە، لەناو پەرلەمانیشدا هێزی زۆرینەیە. لە ساڵی 1946وە كە پارتی دروستبووە، ئەو حیزبە هیچ سەردەمێكی گەشی وەكو ئێستا بەخۆوە نەبینیوە، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی ئێستا لە گۆڕەپانی سیاسی هەرێمدا بێ ركابەرە، دووان لە سەركردە سیاسییە كاریگەرەكان (جەلال تاڵەبانی‌و نەوشیروان مستەفا) كۆچی دواییان كردو گۆڕەپانەكەیان چۆڵكردووە. پارتی كە ئێستا جڵەوی سەرۆكایەتی هەرێم‌و حكومەت‌و زۆرینەی پەرلەمانی لەدەستدایە، لەڕێگەی بەمەرجەعكردنی بارزانییەوە دەیەوێت لەدەرەوەی دەسەڵاتیش حزبەكان جڵەو بكات. بارزانی‌و مەرجەعیەت  لەدوای شكستهێنانی پرۆسەی ریفراندۆمەوە پێشبینی دەكرا ئیتر خۆری مەسعود بارزانی بەیەكجاری ئاوا ببێت‌و جارێكی تر بەهێزەوە نەگەڕێتەوە بۆناو گۆڕەپانە سیاسییەكە، بەڵام ناكارایی ركابەرە مێژوییەكانی پارتی، وایكردووە جارێكی تر بە پێگەیەكی بەهێزەوە بارزانی بگەڕێنێتەوە بۆسەر شانۆكە. بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، ئەمیندارو ئەمیرو رێكخەرو سكرتێری زۆرینەی حزبەكانی هەرێمی كوردستان هاوڕان لەگەڵ دروستكردنی ئەنجومەنی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی هەرێم‌و بەمەرجەعكردنی بارزانیدا. دروستكردنی ئەم ئەنجومەنە، سودە سیاسییەكەی تەنیا بۆ بارزانی نییە، سەرۆكی حزبەكانیش سودمەند دەبن، لەڕێگەی ئەم ئەنجومەنەوە پێگەی خۆیان لەناو حزبەكانیان بەهێزتر دەكەن.  خاڵی بەهێزی بارزانی بۆ بەمەرجەعبوون ئەوەیە تائێستا كە هیچ پۆستێكی فەرمی نییە، لە دەرەوەی هەرێمی كوردستان ناسراوترین كارەكتەری سیاسی هەرێمە، بەڵام خاڵی لاوازی ئەوەیە لەناوخۆدا لە ماوەی (12 ساڵ)دا كە پۆستی سەرۆكی هەرێمی بەدەستەوە بوو، نەیتوانی وەكو پێویست بێلایەنی خۆی بپارێزرێت. سەرباری ئەمە، بارزانی ئەگەر لەسەر ئاستی جەماوەریی نەتوانێت ببێت بە مەرجەعێكی بەهێز، بەڵام لەسەر ئاستی سەرۆكی پارتە سیاسییەكان مەرجەعێكی بەهێز دەبێت، بەوپێیەی ئەوانەی ئێستا سەرۆكایەتی پارتە سیاسییەكان دەكەن هیچیان خۆیان بە هاوتای بارزانی نازانن‌و  سەرسامن بە پێگەی بەهێزی ئەو. بارزانی كە لەماوەی رابردوودا پۆستی سەرۆكی هەرێمی كرد بە خاڵی ناكۆكیی نێوان لایەنە سیاسییەكان، ئێستا دەیەوێت ئەنجومەنی پاراستنی بەرژەوەییەكانی هەرێم بكات بە خاڵی كۆكردنەوەی لایەنەكان، بەڵام دیارنییە چارەنوسی ئەم دامەزراوە نوێیە لە داهاتوودا چۆن دەبێت. لە رابردوودا پارتی بۆ پارسەنگی دەسەڵات لەناو بنەماڵەی بارزانیدا بەردەوام پێویستی بە دوو پۆستی باڵا بوو، پۆستێك بۆ مەسعود بارزانی‌و پۆستێك بۆ نێچیرڤان بارزانی، بە هاتنەپێشەوەی مەسرور بارزانی، ئێستا پێداویستی پارتی بۆ پۆست زیادی كردووە، رەنگە ئەمە هۆكاری سەرەكی دروستكردنی ئەنجومەنی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی هەرێم‌و بەمەرجەعكردنی مەسعود بارزانی بێت. لەبەرامبەردا ئەوانەی پشتیوانی دروستكردنی ئەم ئەنجومەنە دەكەن دەڵێن، ئێستا لە عێراق شیعەكان مەرجەعیەتیان هەیە‌و لەكاتی ناكۆكیدا هەمویان دەچنەوە بەردەم مەرجەعیەت، سوننەكانیش بەهەمان شێوە لەلایەن وڵاتانی سوننەمەزهەبی عەرەبی‌و توركیاوە كۆدەكرێنەوە، بەڵام كورد تائێستا مەرجەعیەتی نییە‌و دروستكردنی مەرجەعیەت كارێكی پێویستە. هەرێمی كوردستان تائێستا بە سیستمی دوانەی دەسەڵاتی جێبەجێكردن (سەرۆكایەتی هەرێم‌و سەرۆكایەتی حكومەت) بەڕێوەچووە، بە دروستكردنی (ئەنجومەنی باڵای بەرژەوەندییەكانی هەرێم)، پەیكەرەكە گۆڕانكاری بەسەردا دێت. هەندێكی تر پێیانوایە، ئەم ئەنجومەنی سودی ئەوەی دەبێت كە ناهێڵێت دابڕان لەنێوان سەركردەی پارتە سیاسییەكان رویدات‌و وا دەكات كێشە‌و ناكۆكییەكان بەر لە تەقینەوەیان خێراتر چارەسەر بكرێن.

درەو میدیا: مەڵبەندی 11ی رێكخستنی گەرمیانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان هۆشداری توند دەداتە سەركردایەتی حزبەكەیان و ئاماژە بە ناڕەزایی زۆری هاوڵاتیان دەدەن لە گەرمیان بەهۆی ناعەدالەتی زۆرو بردنی نەوت و سەروەت و سامانی ناوچەكە. لە یاداشتێكدا بۆ جێگرانی سكرتێری گشتی و ئەنجومەنی سەركردایەتی، مەڵبەندی 11ی گەرمیانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان ئاماژە بەوە دەكەن" گەرمیان قەڵای سەوزی یەكێتی بوو، بەڵام لە ئێستادا ئەم قەڵایە نەك هەر سەوز نیە ئەگەر فریای نەكەوین دەبێتە بەشێك لە مێژوو" لە یاداشتەكەدا كە تەواوی ئەندامانی ئەنجومەنی مەڵبەندی یەكێتی واژویان كردووە، ئاماژە بەوە دەكەن" نەوت و كۆمپانیاكانی نەوت لە گەرمیان گومانی گەورەی درووست كردووە، لە گەرمیاندا ( 2 هەزارو 754 ) تەنكەر نەوت هەناردە دەكەن و داهاتی مانگانەیان ( 400 ملیۆن و 40 هەزار دینار) داهاتی كۆمپانیای دڵنیایی جۆری ( 5 ملیار و 760 ملیۆن دینار9 بووە" لە یاداشتەكەدا مەڵبەندی 11ی گەرمیانی یەكێتی ئاماژە بە داهاتی ئیدارەی گشتی یەكێتی دەكات لە ناوچەكەداو دەڵێن" لە 2019 دا پێنج پرۆژەی وەبەرهێنان لە بواری خانوبەرەدا دراون كە 8%ی دراوە بە ئیدارەی گشتی یەكێتی، لە كاتێكدا كۆمپانیا هەیە ئامادەیە 50% بدات بە ئیدارەی گشتی" لەو یاداشتەدا ئاماژە بەوەشكراوە" لەكۆی 70 پۆست لەعێراق كە پشكی یەكێتیەو 140 پۆستی هەرێم  پشكی یەكێتی هیچ پۆستێك بۆ ناوچەی گەرمیا دانەنراوە"  بەپێی یاداشتەكە مەڵبەندی گەرمیانی یەكێتی و ئۆرگانەكانی زیاتر لە ( 164 ملیۆن دینار) قەرزارن و بە 45 رۆژ جارێك تەنها 4 ملیۆن دینار دەنێرێت بۆ مەڵبەند.          

(درەو میدیا):  ئەمڕۆ ئەندامانی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەردەم پەرلەمانی كوردستاندا سوێندی یاسایی خوارد. لە مەراسیمی سوێندخواردنەكەدا، مەسرور بارزانی بە دەنگی 88 پەرلەمانتار بووە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران،  قوباد تاڵەبانیش بە دەنگی 73 پەرلەمانتار، وەك جێگری سەرۆك وەزیران متمانەی پێدرا، مەسرور بارزانی 15 دەنگ زیاترى لە قوباد تاڵەبانی بەدەستهێنا. لەناو ئەندامانی ئەنجومەنی وەزیراندا، خالید شوانی كاندیدی یەكێتی پۆ بۆستی وەزیری هەرێم بۆ كاروباری هەرێم و بەغداد كەمترین دەنگیهێنا كە 68 دەنگ بوو.  دەنگەكان: 1- فرسەت ئەحمەد، وەزیری داد، 84 دەنگ. 2- شۆڕش ئیسماعیل، وەزیری پێشمەرگە، 73 دەنگ. 3- رێبەر ئەحمەد خالید - وەزیری ناوخۆ، 76 دەنگ. 4- ئاوات جەناب نوری ساڵح - وەزیری دارایی و ئابووری، 81 دەنگ. 5- د. سامان حوسێن محەمەد بەرزنجی - وەزیری تەندروستی، 81 دەنگ. 6- ئالان حەمە سەعید ساڵح محەمەد - وەزیری پەروەردە، 85 دەنگ. 7- دانا عەبدولكەریم حەمە ساڵح عەبدولرەحمان - وەزیری ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردن، 80 دەنگ. 8- ساسان عوسمان عەونی حەبیب - وەزیری شارەوانی و گەشت و گوزار، 85 دەنگ. 9- د. ئارام محەمەد قادر ئەمین - وەزیری خوێندی باڵا و توێژینەوەی زانستی، 76 دەنگ. 10- د. دارا رەشید مەحمود - وەزیری پلاندانان، 75 دەنگ. 11- كوێستان محەمەد عەبدوڵڵا مەعروف - وەزیری كاروباری كۆمەڵایەتی، 74 دەنگ. 12- محەمەد سەعید عەلی - وەزیری رۆشنبیری و لاوان، 75 دەنگ. 13- عەبدوڵڵا مەحمود محەمەد سان ئەحمەد -  وەزیری شەهیدان و ئەنفالكراوان، 85 دەنگ. 14- بێگەرد دڵشاد شوكرڵڵا - وەزیری كشتوكاڵ و سەرچاوەكانی ئاو، 83 دەنگ. 15- كەمال موسلیم سەعید قەرەنی - وەزیری بازرگانی و پیشەسازی، 85 دەنگ. 16- ئانۆ جەوهەر عەبدولمەسیح عەبدوكا - وەزیری گواستنەوە و گەیاندن، 80 دەنگ. 17- پشتیوان سادق عەبدوڵڵا - وەزیری ئەوقاف و كاروباری ئایینی، 77 دەنگ. 18- كەمال محەمەد ساڵح خەلیل - وەزیری كارەبا، 85 دەنگ. 19-  خالید سەلام سەعید - وەزیری هەرێم، 68 دەنگ. 20- ئایدن مەعروف سەلیم - وەزیری هەرێم، 78 دەنگ. 21- ڤاڵا فەرید ئیبراھیم - وەزیری هەرێم، 83 دەنگ.