(1).jpg)
(درەو میدیا): سبەینێ لە هەولێر مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان كۆدەبنەوە. عەلی حسێن بەرپرسی نوسینگەی پەیوەندییە نیشتیمانی و عێراقییەكانی پارتی لە بەیاننامەیەكدا ئاشكرایكرد، ئامانج لە كۆبونەوەكە ئامادەكردنی رەشنوسی پرۆژەیەكی سیاسی هاوبەشە لەنێوان هەردوو حزب بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ لایەنە عێراقییەكان لەبارەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت لە عێراق. عەلی حسێن ئاماژەی بەوەكرد، پارتی و یەكێتی رێككەوتون لەسەر ئەوەی بە وەفد و بەرنامەیەكی هاوبەش دانوستان لەگەڵ لایەنە عێراقییەكان بكەن و هەردوولا هەوڵ بۆ دۆزینەوەی میكانیزمێك دەدەن كە رێگربێت لە پێشێلكردنی رێككەوتننامەكان. پێناچێت پارتی و یەكێتی هیچ یەكێك لە پارتە سیاسییەكانی تری هەرێمی كوردستان بانگهێشت بكەن بۆ ناو پرۆژە هاوبەشەكەیان بەتایبەتیش لەكاتێكدا كە ئەنجامی ژماردنەوەی دەستیی دەنگەكان هیچ گۆڕانكارییەكی لە ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنی 12ی ئایار دروست نەكرد.
.gif)
(درەو میدیا): "هەڵوەشاندنەوەی سیستمی سەرۆكایەتی لە هەرێمی كوردستان و گۆڕینی بۆ سیستمێكی پەرلەمانی كە تێیدا سەرۆك وەزیران بەرپرس بێت لەبەردەم پەرلەماندا" ئەمە بەندێكی رێككەوتنی مەسعود بارزانییە لەگەڵ نوری مالیكی و هادی عامریدا. بەپێی راپۆرتێكی رۆژنامەی شەرقولئەوسەت، سەردانی ئەمدواییەی وەفدی هاوبەشی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا بە سەرۆكایەتی نوری مالیكی و هاوپەیمانی فەتح بە سەرۆكایەتی هادی عامری بۆ هەولێر، بەشێوەیەكی پێشبینی نەكراو نزیكبونەوەی لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و دەوڵەتی یاسا دروستكردووە. رۆژنامەكە لەزاری سەرچاوەیەكەوە ئاماژەی بەوەكردووە، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان ئامادەیی خۆی نیشانداوە بۆ هەڵدانەوەی لاپەڕەی رابردوو لەگەڵ نوری مالیكی بەتایبەتی لێكەوتەكانی پاش ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان. سەرچاوەكە باسی لەوە كردووە، لە كۆبونەوەیدا لەگەڵ وەفدی هاوبەشی دەوڵەتی یاسا و فەتح، مەسعود بارزانی توڕەیی خۆی نیشانداوە لەو رێوشوێنانەی كە حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق دوای 16ی ئۆكتۆبەر گرتویەتیەبەر بۆ دەستگرتن بەسەر كەركوك و ناوچە جێناكۆكەكاندا" ئەمە بەبۆچونی ئەو سەرچاوەیە وادەكات "نزیكبونەوەی بارزانی بۆ پێكهێنانی كوتلەی گەورە لەگەڵ حەیدەر عەبادی بەدوور بزانرێت". هەر بەپێی قسەی سەرچاوەكەی رۆژنامەی شەرقولئەوسەت، لەنێوان مەسعود بارزانی و وەفدی دەوڵەتی یاسادا رێككەوتن كراوە، وەكو بەشێك لە پێداویستییەكانی قۆناغی ئایندە" سیستمی سەرۆكایەتی لە هەرێمی كوردستان هەڵوەشێندرێتەوە و سیستمەكە بگۆڕدرێت بە سیستمێكی پەرلەمانی كە تێیدا سەرۆك وەزیران بەرپرس بێت لەبەردەم پەرلەمانی كوردستان".
.gif)
درەو میدیا: " ئەمڕۆ خەڵكی عێراق لە زۆربەی شار و شارۆچكەكانی ناوەڕاست و باشوور لە بەغداد و نەجەف و كەربەلا و بەسرە خۆپیشاندان و ناڕەزایی ئەنجام دەدەن و داوای مافەسەرەتاییەكانی خۆیان دەكەن، ئێمە لە بزوتنەوەی گۆڕان وەك چۆن بەردەوام لە بەرەی خەڵكدا بووین، پشتگیری تەواوی خۆپیشاندانی مەدەنیانە و ئاشتییانەی هاوڵاتیان دەكەین" ئەمە بەشێكە لە راگەیەنراوی بزووتنەوەی گۆڕان سەبارەت بە خۆپیشاندان و ناڕەزاییەكانی باشور و ناوەڕاتی عێراق. لە راگەیەنراوەكەی بزووتنەوەی گۆڕاندا هاتووە" بەتوندی ئیدانەی هەر هەڵسوكەوتێكی ناشارستانی دەكەین كە زیان بە بەرژەوەندی گشتی و موڵكی دەوڵەت بگەێنێ، شكاندن و تاڵانكردن وسوتاندنی موڵكی گشتی و موڵكی تایبەتی هاوڵاتیان و لایەنە سیاسیەكان ، جگە لەوەی كەلتورێكی ناشرینە، ئەویش شێوازێكی تری گەندەڵییە" دەقی راگەیەنراوەكە: راگەیەندراوێك لە بزوتنەوەی گۆڕان سەبارەت بە خۆپیشاندانەكانی ناوەڕاست و باشوری عیراق سەرەڕای هەموو قەیرانە سیاسی و ئەمنی و یاساییەكان ، ئەمڕۆ گەلانی عێراق بەدەست نەبونی خزمەتگوزارییەوە دەناڵێنن هەر لە نەبونی ئاو و كارەبا و خراپی دۆخی تەندروستی تا دەگاتە هەژاری و بێكاری وداڕمانی ژێرخانی ئابوری، ئەمەش لە لایەك دەرئەنجامی تەشەنە كردنی گەندەڵیە، لە كۆی جومگەكانی حكومڕانییدا، لە لایەكی ترەوە نەبونی ئیرادەو خەمێكی نیشتیمانیە بۆ چارەسەركردنیان، كە تەنها هاوڵاتیان باجەكەی دەدەن.ئەمڕۆ خەڵكی عێراق لە زۆربەی شار و شارۆچكەكانی ناوەڕاست و باشوور لە بەغداد و نەجەف و كەربەلا و بەسرە خۆپیشاندان و ناڕەزایی ئەنجام دەدەن و داوای مافەسەرەتاییەكانی خۆیان دەكەن. ئێمە لە بزوتنەوەی گۆڕان وەك چۆن بەردەوام لە بەرەی خەڵكدا بووین، پشتگیری تەواوی خۆپیشاندانی مەدەنیانە و ئاشتییانەی هاوڵاتیان دەكەین و داواكارین حكومەتبەزوترین كات بەدەنگ داواكارییەكانی خۆپیشاندەرانەوە بچێت و كار بۆ دابینكردنیان بكات و گەندەڵكاران و بەرپرسە كەم تەرخەمەكان بەسزا بگەیەنێت. لە هەمان كاتدا بەتوندی ئیدانەی هەر هەڵسوكەوتێكی ناشارستانی دەكەین كە زیان بە بەرژەوەندی گشتی و موڵكی دەوڵەت بگەێنێ، شكاندن و تاڵانكردن وسوتاندنی موڵكی گشتی و موڵكی تایبەتی هاوڵاتیان و لایەنە سیاسیەكان ، جگە لەوەی كەلتورێكی ناشرینە، ئەویش شێوازێكی تری گەندەڵییە. هەروەها بزوتنەوەی گۆڕان داوادەكات هەموو لایەنە سیاسیەكان و حكومەتی عێراق پابەند بن بە بڕیارەكانی ئەنجومەنی نوینەران و دادگای فیدڕالی سەبارەت بە بژاردنەوەی تەواوی دەنگەكان و هەڵوەشاندنەوەی ساختەكارییەكان لە سەرجەم پارێزگاكان، لە پێناو ڕێزگرتن لە دەنگی ڕاستەقینەی خەڵك و گەڕاندنەوەی شكۆ بۆ دەستور و یاسا كارپێكراوەكان، پێمانوایە جێبەجێ نەكردنی ئەو بڕیارانە كێشەكان ئاڵۆزتر دەكات و قەیرانەكانیش قوڵتردەكاتەوە. بزوتنەوەی گۆڕان ١٤/٧/٢٠١٨
.gif)
درەو میدیا: "، خەڵكی عێراق لە بەسرەوە تا زاخۆ، دەناڵێنێ لەژێر سایەی دەسەڵاتی پێڕێك لە تاڵانچی و تاوانباری هەلپەرست، كە كۆی كۆمەڵگای عێراقیان بە گشت پێكهاتەكانەوە، داماڵیوە لە بچووكترین ڕووبەری ئارامیی و بەختەوەریی!" ئەمە پەیامی بەرەی خەڵكە كە لەبەیاننامەیەكدا رایانگەیاندووە، لە پەیامەكەی بەرەی خەڵكدا ئاماژە بەوە شكراوە ئەو دەسەڵاتە" كۆی كۆمەڵگای عێراقیان بە گشت پێكهاتەكانەوە، داماڵیوە لە بچووكترین ڕووبەری ئارامیی و بەختەوەریی! لەم سۆنگەیەوە خەڵك هەموو مافێكی بەدەستە بۆ دژوەستانەوە و بەرگریی كردن لە دۆخی ژیان و كەرامەتی خۆی، ئەم دژوەستانەوەیەش تا پاكژكردنەوەی دەسەڵات لە تاڵانچی و دەڵاڵەكانی سیاسەت بووەتە ئەرك و پێویستیی" لە پەیامەكەیاندا بەرەی خەڵكدا هاتووە" تەقینەوەی جەماوەریی هەڕەمەكیی و بێئامانج و نیگا ناخوازێ، بەڵكو دەبێت نارەزاییەكان بە ئامانجی ڕوون و بە دیدگای گێڕانەوەی ماف و دادگەریی و ژیانی شایستە بۆ گشت تاكێكی كۆمەڵگا، بە جووڵە بكەوێ، لەم جۆرە لە خۆپیشاندان و ناڕەزایی و شۆڕشدا، دەبێت تەنها ئەنجامدەرانی تاڵان و تاوان بكرێنە ئامانجی پاكسازیی و لێپرسنەوە" پەیامەكەشیان ئاراستەی خەڵكی كوردستان دەكەن و دەڵێن" لەم دۆخ و ساتەدا (بەرەی خەڵك) ئاگاداری گشت ئەندام و پاڵپشتێكی ئامانجەكانی دەكا، بە وریاییەوە ئامادەبن بۆ پێشهاتەكان و ئەگەرەكان بۆ دژوەستانەوەی تاوانباران، لە گشت كووچە و كۆڵانێكی شارەكانی هەرێم، كراوەیە لەلایەن خەڵكی ستەملێكراوی هەرێمی كوردستانەوە! " دەقی پەیامەكە پەیامی "بەرەی خەڵك" بۆ خۆپیشاندانی هاوڵاتیانی عێراق ئاشكرایە، خەڵكی عێراق لە بەسرەوە تا زاخۆ، دەناڵێنێ لەژێر سایەی دەسەڵاتی پێڕێك لە تاڵانچی و تاوانباری هەلپەرست، كە كۆی كۆمەڵگای عێراقیان بە گشت پێكهاتەكانەوە، داماڵیوە لە بچووكترین ڕووبەری ئارامیی و بەختەوەریی! لەم سۆنگەیەوە خەڵك هەموو مافێكی بەدەستە بۆ دژوەستانەوە و بەرگریی كردن لە دۆخی ژیان و كەرامەتی خۆی، ئەم دژوەستانەوەیەش تا پاكژكردنەوەی دەسەڵات لە تاڵانچی و دەڵاڵەكانی سیاسەت بووەتە ئەرك و پێویستیی. هەر ئەم هاواریی نادادیی و چەوساندنەوەی مرۆڤە كە ئێستا لە باشووری عێراق خەڵكی لە گشت چین و توێژەكان هێناوەتە شەقام و ڕێ بە تاڵانكردنی خاكەكەیان دەگرن. "بەرەی خەڵك" بەردەوام لەگەڵ وەها جووڵانەوەیەكی جەماوەرییە كە بە دەستی خۆی مافەكانی بسەنێتەوە بێ بەلارێدا بردن و سواربوونی ئازارەكانی خەڵك لەلایەن حیزبگەلی بێفەڕ و پاڵەوانەكانی سەر شاشەوە و كردنی كۆششیی خەڵك، بە دەستكەوتی سیاسی بۆ خۆیان و حیزب و بنەماڵەكانیان. لە ٢٠٠٣ەوە حزبی عێراقی بە عەرەب و كورد و پێكاتەكانی ترەوە بە تێكڕای مەزهەب و ئایدۆلۆژیا و ڕەنگەوە، لەبری بونیادنانەوەی عێراق بە لێشاوی پەترۆ-دۆلار، خۆیان لە خەزێنەی مۆڵی دانیشتوانی عێراق دیەوە و بە حكومەت و پەرلەمان و دیموكراسیەتی دەمامكدارەوە، كەوتنە تاڵان و كڕاندەنەوەی لاشەی كۆمەڵگا لە گشت كووچەكەی ئەم وڵاتەدا، كە بەردەوام خوێنی لێ دەچۆڕی، ئەوانیش بە ئێستاشەوە شاگەشكەی دزین! بۆ خەڵكی كوردستان (كە سەد هێندە ئەركە و مافیشی بەدەستە بۆ ڕاماڵین و دادگایكردنی سەرانی تاڵانیی)، دەبێ وێنای ئەو سات و ڕۆژە بكەن كە كۆی تاوانبارانی ٢٧ساڵ دەسەڵاتی ستەم و تاڵان، لەبەر هروژمی تووڕەیی و ئازار و كوێرەوەریی و بە خەساردانی تەمەن و خەونەكانیان، بە چۆكدا بێن و لە دادگای گەل و مێژوودا... سزای هاوئاستی تاوانەكانیان بدرێن. "بەرەی خەڵك" تەقینەوەی جەماوەریی هەڕەمەكیی و بێئامانج و نیگا ناخوازێ، بەڵكو دەبێت نارەزاییەكان بە ئامانجی ڕوون و بە دیدگای گێڕانەوەی ماف و دادگەریی و ژیانی شایستە بۆ گشت تاكێكی كۆمەڵگا، بە جووڵە بكەوێ، لەم جۆرە لە خۆپیشاندان و ناڕەزایی و شۆڕشدا، دەبێت تەنها ئەنجامدەرانی تاڵان و تاوان بكرێنە ئامانجی پاكسازیی و لێپرسنەوە، دەستبردن بۆ دامەزراوە خزمەتگوزاریی و پەیوەندیدار بە هەڵسوڕاندنی كاروباری كۆمەڵگاوە بكرێتە هێڵی سوور. كرۆكی پەیامی بەرەی خەڵك ئەوەیە هەموو كردەیەك بە كەڵكی خەڵك و زیانی تاوانباران دەستپێبكا و كۆتایی بێت... ئەگینا هەر كردەیەكی دەسكردی تری ئامانجدار بۆ سوودی لایەنێكی تری بێگانە یان خۆماڵی، شۆڕش نییە و لێدانی زیاترە لە دۆخی خراپی ئێستای هاوڵاتیان. لەم دۆخ و ساتەدا (بەرەی خەڵك) ئاگاداری گشت ئەندام و پاڵپشتێكی ئامانجەكانی دەكا، بە وریاییەوە ئامادەبن بۆ پێشهاتەكان و ئەگەرەكان بۆ دژوەستانەوەی تاوانباران، لە گشت كووچە و كۆڵانێكی شارەكانی هەرێم، كراوەیە لەلایەن خەڵكی ستەملێكراوی هەرێمی كوردستانەوە! بەرەی خەڵك - ١٤ی تەمووزی ٢٠١
.gif)
گفتوگۆی رۆژنامه‌وانی: نیاز عه‌بدوڵڵا خۆ رێكخستنه‌وه‌ی داعش له سنووره‌كانی پارێزگای كه‌ركوك وه‌ك مه‌ترسی له لایه‌ن هێزه سیاسییه‌كانی عێراق و هه‌رێمی كوردستان باسی لێوه ده‌كرێت، به تایبه‌ت رۆژانه رێكخراوی تیرۆریستی داعش كرده‌ی تیرۆریستی دژ به هاووڵاتیانی ئه‌و پارێزگایه ئه‌نجام ده‌دات. بۆیه (دره‌و میدیا) له گفتوگۆیه‌كی رۆژنامه‌وانی له‌گه‌ڵ لیوا ره‌سوڵ عومه‌ر ناسراو به وه‌ستا ره‌سوڵ ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان و فه‌رمانده‌ی میحوه‌ری چواری كه‌ركوك، تاوتوێی مه‌ترسییه ئه‌منییه‌كانی سه‌ر پارێزگای كه‌ركوك و سیناریۆكانی گه‌ڕانه‌وه‌ی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كرد بۆ ناوچه‌كه، كه له دوای رووداوه‌كانی 16ی ئۆكتۆبه‌ره‌وه كه‌ركوكیان جێهیشتووه. له ماوه‌ی قسه‌كانی لیوا ره‌سوڵ عومه‌ر جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه ده‌كرده‌وه كه "داعش له ئاستێكدان ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت چه‌ته‌گه‌رییه‌كانیان ده‌ست پێبكه‌ن، ده‌توانن هه‌ندێك ناوچه له ده‌وروبه‌ری داقوق و دووز و خوارووی كه‌ركوك كۆنتڕۆڵ بكه‌ن". دره‌و میدیا: وه‌ك فه‌رمانده‌یه‌كی سه‌ربازی یه‌كێتی نیشتیمانی پێتان وایه مه‌ترسی ئه‌منی راسته‌قینه له‌سه‌ر پارێزگای كه‌ركوك هه‌یه؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: دۆخی ئه‌منی كه‌ركوك له ئێستا به‌شێوه‌یه‌ك تێكچووه، تێكچوونه‌كه‌شی هه‌مووی په‌یوه‌نداره بهوهی جارێكی تر رێكخراوی تیرۆریستی داعش مه‌فره‌زه‌كانی خۆی رێكخستۆته‌وه له ناوچه‌كانی حه‌ویجه و باشووری كه‌ركوك و ده‌روبه‌ری داقوق و دووز و جموجۆڵه‌كانیان به ئاشكرا به‌دی ئه‌كرێت. لێره و له‌وێ چه‌ته‌یی ئه‌كه‌ن و خه‌ڵك ئه‌كوژن و خه‌ڵك ئه‌ڕفێنن، ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری راسته‌و‌خۆی كردۆته ناو كه‌ركوك له رووی پڕوپاگه‌نده‌ی ژه‌هراوی، ئه‌مه‌ش هه‌یئه‌تێكی لایه‌نه ئیسلامییه سه‌له‌فییه‌كانه كه پێشتر به پڕو پاگه‌نده ده‌ست پێ ئه‌كه‌ن، لێره و له‌وێش په‌لامار ئه‌ده‌ن بۆ سه‌لماندنی قسه‌كانیان. ئێستا دۆخه‌كه به‌جۆرێك شڵه‌ژانی پێوه دیاره، ئه‌و هێزانه‌ی كه له كه‌ركوك-یشن له‌و ئاسته نین بتوانن وه‌ڵامی پڕوپاگه‌نده‌كان و ئه‌و چه‌ته‌گه‌رییه به باشی بدنه‌وه كه داعش ده‌یكات، بۆیه خه‌ڵك له‌وێ له دڵه راوكێیه. دره‌و میدیا: كه‌واته شانه نوستووه‌كانی داعش له چ ئاستێك چالاكن تا به‌و رادده‌یه مه‌ترسی بن؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: شانه نوستووه‌كانی داعش له ناوچه‌ی كه‌ركوك هه‌ن و ئێستا به‌شێوه‌یه‌كی فراونتر خۆیان رێكخستۆته‌وه. داعش له ئاستیكدان ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت چه‌ته‌گه‌رییه‌كانیان ده‌ست پێبكه‌ن ده‌توانن هه‌ندێك ناوچه له ده‌وروبه‌ری داقوق و دووز و خوارووی كه‌ركوك و هه‌ندێك له گه‌ڕه‌كه‌كانیش كۆنتڕۆڵ بكه‌ن. وه‌ستا ره‌سوڵ: ئه‌مریكییه‌كان له نێوان ئێمه و عێراق، كار بۆ دروست كردنی ژوورێكی عه‌مه‌لیات له كه‌ركوك ئه‌كه‌ن دره‌و میدیا: ئێوه چاوه‌ڕوانی و زانیاری ئه‌وه‌تان هه‌یه داعش پلانی هێرش كردنه سه‌ر پارێزگای كه‌ركوك و هه‌ندێك له گونده‌كانی هه‌بێت؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: ئێمه پێشبینی ئه‌وه ئه‌كه‌ین داعش له هه‌ر كات و ساتێكدا بێت هێرش و په‌لامار بدات، چونكه به‌پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی له لای ئێمه هه‌یه ئێستا له شاری دووز و ده‌وری شاره‌كه هه‌مووی بۆته مه‌فره‌زه‌كانی داعش واتا هه‌ر چوار ده‌وری شاره‌كه، هیچ مه‌جالی تیا نییه ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت كارێك بكه‌ن ئه‌توانن بیكه‌ن. له داقوق له لای رۆژئاوای داعش جوڵه‌ی هه‌یه و له قۆڵی رۆژهه‌ڵات و باشوور و رۆژئاوای رۆژهه‌ڵات جموجۆڵیان هه‌یه له ناوچه‌ی خوار نه‌جووله‌وه تا ئه‌گاته داقوق، بۆیه مه‌ترسییه‌كان له‌وێ زۆره و له باشووری كه‌ركوكه‌وه تا ئه‌گاته دووبز بۆ دامێنی كه‌ركوك دێت. دره‌و میدیا: ئه‌م چالاكبوونه‌ی هێزه‌كانی داعش په‌یوه‌ندییان به له‌باری چ جۆره زه‌مینه‌یه‌كی ئه‌منی هه‌یه؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: ئه‌و زه‌مینه‌یه‌ی كه ئێستا له‌باره بۆ ئه‌م بابه‌ته تا داعش بگه‌ڕێته‌وه ئه‌وه‌یه، داعش زۆر كه‌م حیساب بۆ ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی عێراق ئه‌كات، ئه‌زانن سوپای عێراق سه‌رده‌مێك وه‌كو به‌فر له پێش داعش توایه‌وه. ئه‌و سه‌رده‌مه داعش چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی زیاتر له شه‌ش فه‌یله‌قی عێراقی ده‌ست كه‌وتبوو به‌ڵام كاتێك كه پێشمه‌رگه پێی وت ستۆپ ستۆپی كرد. به‌ڵام له ئاست سوپای عێراق چاویان دانه‌ئه‌خست و كه ئه‌چوون په‌لاماری هه‌ر جێیه‌كیان ئه‌دا سه‌ركه‌وتنیان به ده‌ست ئه‌هێنا و چه‌ندین پارێزگایان له عێراق داگیركرد، بۆیه ئێستا ئه‌م زه‌مینه‌یه له‌باره كه هێزی عێراقی به ته‌نها له ناوچه‌كه‌یه و ئه‌وانیش ئه‌مه‌یان به ده‌رفه‌ت قۆستۆته‌وه و جارێكی تر ئه‌یانه‌وێ وه‌ك ساڵی 2014 به پاروو پاروو ده‌ست پێبكه‌ن. دره‌و میدیا: هێزی پێشمه‌رگه بۆ ئه‌م بارودۆخه‌ی كه‌ركوك چی پێ ده‌كرێت؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له ئێستا له‌وپه‌ڕی ئاماده‌باشییه له سنووره‌كانی كه‌ركوك و ئه‌توانم بڵێم پێشمه‌رگه‌كانمان 10 كیلۆمه‌تر له سه‌نته‌ری شاری كه‌ركوك دوورن، بۆیه بۆ هه‌ر ئه‌گه‌رێك پێشمه‌رگه خۆی ئاماده كردووه و كۆبوونه‌وه‌ی خۆمان كردووه له فه‌رمانده‌یی و له‌گه‌ڵ هه‌موو لیواكان به‌رنامه و نه‌خشه‌ی خۆمان هه‌یه بۆ هه‌ر ئه‌گه‌ر و رووداوێكی نه‌خوازراو، ناڵێم هه‌مووی به‌ڵام پاراستنی كه‌ركوكمان له ئه‌ستۆ ئه‌بێت، به‌ڵام گرنگه بیری لێبكه‌ینه‌وه چۆن ناوچه كوردییه‌كان ئه‌یپارێزین و نه‌خشه‌مان هه‌یه بۆ پاراستنی هه‌موو كه‌ركوك. بۆیه ئێمه هه‌موو لایه‌ك دڵنیا ئه‌كه‌ینه‌وه، راسته داعش مه‌فره‌زه‌كانی زیادی كردووه به‌ڵام ئه‌و هێزه گه‌وره‌یه‌ش نییه بتوانێ له چاوداخستنێك وه‌كو ئه‌وه‌ی له موسڵ كردیان بیكه‌ن، ره‌نگه به پاروو پاروو بێنه پێشه‌وه و ئێمه‌ش له‌و حاڵه‌ته نه‌خشه‌ی خۆمان هه‌یه. دره‌و میدیا: له‌و پلانه‌ی كه باست كرد حكومه‌تی عێراق چه‌نده هه‌ماهه‌نگه له‌گه‌ڵتان؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: دوو رێگا هه‌یه بۆ ئه‌م بابه‌ته، هه‌ردوو رێگاكه كراوه‌ن، یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه كه ئه‌ڵی "كه دۆ هات قه‌واڵه به‌تاڵه" گوێ به هیچ ناده‌ین، به‌ڵام كه رووداوه‌كه روویدا. رێگایه‌كی تریش كه ئێستا كاری له‌سه‌ر كراوه، ئه‌مریكییه‌كان له نێوان ئێمه و عێراق كاری زۆریان كردووه و زیاتر له چوار مانگه كار بۆ دروست كردنی ژوورێكی عه‌مه‌لیات له كه‌ركوك ئه‌كه‌ن و، ئه‌وه‌ی تائێستا زانیومانه گه‌وره ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراق له‌سه‌ر ئه‌م ژووره به جۆرێك رای بوون به‌ڵام دیاره هه‌ندێك هۆكار هه‌یه بۆ رێگری له‌به‌رده‌م ئه‌م كاره. دیاره له هۆكاره‌كان یه‌كێكیان كۆتایی هاتووه، به‌ڵام دوانیان ماون. یه‌كێك له مه‌سه‌له‌كانی رێگری له گه‌ڕانه‌وه‌ی هێزی پێشمه‌رگه به‌شێوه‌ی ته‌نسیق له‌گه‌ڵ عێراق هه‌ڵبژاردنه‌كان بوو، ئه‌و بابه‌ته كاریگه‌ری ئه‌بوو له كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌سه‌ر شه‌قامی عێراق و ئه‌م بابه‌ته ئێستا كۆتایی پێهات. هۆكارێكی تر هه‌یه، هێشتا حكومه‌تی نوێی عێراق دروست نه‌بۆته‌وه ئه‌مه‌ش كێشه‌مه‌كێشمێكی دروست كردووه له ناو كوتله سیاسییه‌كانی ئه‌وێ، بهوهی ئه‌گه‌ر ئه‌وه بكه‌ن ئایا زه‌ره‌یانه یان قازانجیانه. هۆكارێكی تر كه به‌ڕای من له هه‌موو ئه‌مانه مه‌ترسیدارتره عه‌ره‌به شۆڤینییه‌كان و توركمانه شۆڤینییه‌كانن. لێره‌وه ئه‌مه‌وێ بڵێم ئه‌نجوومه‌نی عه‌ره‌بی بۆ له‌مه تێناگات و هه‌ر دژی پێشمه‌رگه ئه‌وه‌ستنه‌وه؟ پێشمه‌رگه گه‌وره‌ترین چاكه‌ی به‌سه‌ر عه‌ره‌بی سوننه و عه‌ره‌بی ناوچه‌ی حه‌ویجه هه‌یه و نه‌‌یانهێشتووه منداڵێكیان لوتی به‌خوێن بێت، له هه‌ر چوار میحوه‌ره‌كه له دووزه‌وه هه‌تا ئه‌چێته دووبز به ده‌یان هه‌زار عه‌ره‌بی ئاواره هاتوون و به‌ڕێزه‌وه به‌ڕی خراون و له كه‌مپه‌كان به‌سه‌لامه‌تی داندراون. تائێستاش داعش ئه‌وه‌نده‌ی له عه‌ره‌بی سوننه ئه‌كوژێ و له داروده‌سته‌كانی خۆیان ئه‌كوژن له‌و ناوچانه هێشتا ئه‌وه‌نده زه‌ره‌یان بۆ شیعه و كورد نه‌بووه، كه‌چی ئه‌نجوومه‌نی عه‌ره‌بی به پێچهوانهی شه‌قامی سوننه كه‌وتوونه‌ته جموجۆڵ، به‌ڕای من ئه‌مه یه‌كێكه له‌و هه‌ڵانه‌ی ئه‌نجوومه‌نی عه‌ره‌بی له كه‌ركوك كه راكان مه‌جید سه‌رپه‌رشتی ئه‌كات، پێ ئه‌چێت كه‌وتبێتنه هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌وه و خه‌ڵكیش لێیان رائه‌په‌ڕێت له داهاتوو. وه‌ستا ره‌سوڵ: پێشبینی ئه‌كه‌ین داعش له هه‌ر كات و ساتێكدا بێت هێرش و په‌لامار بدات دره‌و میدیا: مه‌به‌ستت له خه‌ڵكی راپه‌ڕیو كێیه؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: خه‌ڵكی كه‌ركوك و كورد و سوننه‌ی عه‌ره‌ب لێیان رائه‌په‌ڕن و گه‌یشتوونه‌ته ئه‌و قه‌ناعه‌ته، به ده‌یان جار په‌یوه‌ندی به ئێمه‌وه ئه‌كه‌ن و ته‌له‌فۆن ئه‌كه‌ن و گه‌یشتوونه‌ته ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی كه زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌م عه‌ره‌بی سوننه‌یه له مه‌سه‌له‌ی هاتنی داعش و لێدان و ئه‌م چه‌ته‌گه‌رییه‌ی ئێستا، بۆیه ئه‌وان هه‌میشه عه‌ره‌به شه‌ریفه‌كان په‌یوه‌ندی به ئیمه‌وه ئه‌كه‌ن به‌تایبه‌ت سه‌رۆك عه‌شیره‌ته‌كان كه قسه‌ی تریان هه‌یه‌و قسه‌ی پێچهوانهی ئه‌نجوومه‌نی عه‌ره‌بی ئه‌كه‌ن، بۆیه له ئان و ساته ئه‌وان به‌گژ ئه‌وانه‌ی خۆیان بچنه‌وه. مه‌سه‌له‌ی توركمانیش به‌تایبه‌تی ئه‌رشه‌د ساڵحی و چه‌ند كه‌سێك بوونه‌ته ده‌م سپی توركمان، ئه‌وانیش ئه‌یانه‌وێت توركمان به‌ره‌و ئاژاوه‌یه‌كی قوڵتر به‌رن. له‌به‌رئه‌وه شه‌قامی توركمانیش وا ناڵێت، چونكه هێزی پێشمه‌رگه له ماوه‌ی ده‌سه‌ڵاتی خۆی له‌و چوارساڵه جگه له‌وه‌ی له داعش ئه‌وانی پاراستووه یه‌ك پێشمه‌رگه‌ی ئێمه له‌ناو شار حوكمڕان نه‌بووه و یه‌ك پێشمه‌رگه‌ی ئێمه زه‌ره‌ری بۆ توركمان و عه‌ره‌ب نه‌بووه، بۆیه ئه‌مه بێ ویژدانییه‌كی گه‌وره‌یه ئه‌رشه‌د ساڵحی لێره و له‌وێ قسه ئه‌كات، به‌ڵام دیاره ئه‌و فێر ئه‌كرێت. وه‌ستا ره‌سوڵ: شاری دووز و ده‌وری شاره‌كه هه‌مووی بۆته مه‌فره‌زه‌كانی داعش، هیچ مه‌جالی تیا نییه ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت كارێك بكه‌ن ئه‌توانن بیكه‌ن دره‌و میدیا: ئێوه و پارتی له 16ی ئۆكتۆبه‌ره‌وه له قۆناغی جیاواز یه‌كتر تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به خیانه‌ت، ئایا ئێوه چۆن ده‌توانن به هێزی پێشمه‌رگه و زه‌مینه‌سازییه‌كی هاوبه‌ش بگه‌ڕێنه‌وه بۆ كه‌ركوك؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: ئه‌توانم بڵێم ئه‌م قۆناغه كۆتایی پێهات، خۆتان ئه‌زانن ناوچه‌ی كه‌ركوك له‌سه‌ر یه‌كێتی حیسابه و هێزی زۆره له‌وێ ئه‌وه‌ش مه‌علومه جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی چۆنه، پارتی دیموكراتی كوردستان له ئێستا ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌یان لا دروست بووه كه هه‌ردوو لامان ئه‌بێ ئه‌و مه‌سه‌لانه بپارێزین و ئه‌وانیش له هه‌ندێ مه‌سه‌له‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ی هێزی پێشمه‌رگه رێكن له‌گه‌ڵ یه‌كێتی و هیچ گرفتێك نییه. دره‌و میدیا: كه‌واته له ماوه‌یه‌كی نزیك هێزی پێشمه‌رگه له كه‌ركوك ده‌بیندرێت؟ وه‌ستا ره‌سوڵ: له هه‌ردوو حاڵه‌ت هێزی پێشمه‌رگه له كه‌ركوك ئه‌بیندرێت، حاڵه‌تێكیان كتوپڕه و رووبدات پێشمه‌رگه خۆی بۆ ئه‌وه ئاماده كردووه. حاڵه‌تێكیشیان دانانی ژوووی عه‌مه‌لیاته به هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ عێراق. كه خۆم ئه‌وه‌ی دووه‌مم پێباشتره، چونكه كه‌ركوك شارێكه تا ئێستا ساغ نه‌بۆته‌وه به‌پێی مادده‌ی 140 بۆیه ئه‌بێ ئیداره‌كه هاوبه‌ش بێ و ئه‌مه‌یان ئه‌گه‌رێكی باشتره و ئه‌گه‌ر عێراق هه‌نگاوه‌كانی خێرا بكات و گوێ به‌و ته‌گه‌رانه نه‌دات كه دێته رێیان، به‌ڵێ ئێمه هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له نزیكه‌وه ئه‌توانین ناوچه‌كانی خۆمان بپارێزین.
.gif)
(درەو میدیا): پێنج ئەندامی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان دەستیان لەكاركێشایەوە، ڕێكخەری گشتی بزوتنەوەكەش گواستنەوەی خاوەندارێتی موڵك و ماڵەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە نەوشیروان مستەفاوە بۆ كوڕەكانی بەمافێكی شەرعی و یاسایی ناودەبات. بەیانی ئەمڕۆ كۆبونەوەی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان بەڕێوەچوو، عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەكە ئامادەی كۆبونەوەكە بوو. كۆبونەوەكە تایبەت بوو بە دوو تەوەری سەرەكی: تەوەری یەكەم: كێشە ناوخۆییەكانی بزوتنەوەی گۆڕان. تەوەری دووەم: دەستنیشانكردنی لیژنەی باڵای سەرپەرەشتیكردنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. موڵك و ماڵەكانی گۆڕان یەكلاكرایەوە ئەندامێكی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان بە (درەو میدیا)ی ڕایگەیاند: لە كۆبونەوەكەدا تاوتوێی پرسی" تاپۆكردنی موڵك و ماڵەكانی بزوتنەوەكە لەسەر كوڕەكانی نەوشیروان مستەفا، كرا". "لە كۆبونەوەكەدا عومەر سەید عەلی باسێكی مێژوویی لەبارەی دروستكردنی كۆمپانیای وشە و موڵك و ماڵەكانی تری بزوتنەوەی گۆڕان پێشكەشكردووە و وتویەتی: كۆی ئەم موڵكانە هی خودی نەوشیروان مستەفا بوون، بۆیە مافێكی شەرعی وەرەسەكەیەتی بیخاتە سەر ناوی خۆی و كۆی ئەم موڵكانەش ئێستا لە خزمەتی بزوتنەوەی گۆڕاندان". عومەر سەید عەلی بە راشكاوی بە ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی وتووە، موڵك و ماڵەكان هەمووی هی كوڕەكانن و " بڕۆن بەهەموو میدیاكان بڵێن و لە كوێش باسی دەكەن باسی بكەن". "گۆڕان كرێچییە" ئەو ئەندامەی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان وتی: قسەكانی ڕێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان تەئكیدكردنەوە بوو لەسەر ئەوەی بزوتنەوەكە خاوەنی هیچ نیە و هیچ سەرچاوەیەكی دارایشی نیە و كرێچی كوڕەكانی نەوشیروان مستەفایە". (درەو میدیا) زانیویەتی، لە كۆبونەوەكەدا ژمارەیەك ئەندامی جڤاتی نیشتمانی ڕەخنەی توندیان لە عومەری سەید عەلی گرتووە، بەهۆیەوە چەندجارێك ئاڵۆزی و دەمەقاڵێ درستبووە. دەستلەكاركێشانەوە هەر لە كۆبونەوەكەدا ناوی (5) ئەندامی جڤاتی نیشتمانی خوێندراوەتەوە كە دەستیان لەكاركێشاوتەوە، كە پێكهاتوون لە: • باژێڕوانی سۆران • ڕێكخەری ژووری پەیوەندییە سیاسییەكان • باژێڕوانی مەخمور • باژێڕوانی خەبات • هاوكات عەبدوڵای كوێخا موبارەك كە بارێژوانی قەزای چەمچەماڵە بەشداری كۆبونەوەكەی نەكردووە و تاتوێكردنی پرسی میدیا و دارایی گۆڕانی كردوەتە مەرج بۆ بەشداریكردن لە كۆبونەوەكە لە كۆبونەوەكەدا سكرتێری جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان رایگەیاندووە، كە چەندجارێك پەیوەندی بە عەبدوڵای كوێخا موبارەكەوە كردووە، بەڵام ناوبراو وەڵامی پەیوەندییەكانی نەداوەتەوە. ئامادەكاری بۆ هەڵبژاردن تەوەرێكی تری كۆبونەوەكەی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوی گۆڕان تایبەت بوو بە دەستنیشانكردنی لیژنەی باڵای سەرپەشتیاری هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە بڕیارە 30ی ئەیلولی داهاتوو بەڕێوەبچێت. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لیژنە دەستنیشانكراوەكەی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ سەرپەرشتی هەڵبژاردن پێكدێت لە: • مستەفا سەید قادر • ژمارەیەك لە ڕێكخەری ژورەكانی بزوتنەوەی گۆڕان • نوێنەری ژنان • نوێنەری هەولێر • نوێنەری جڤاتی گشتی
.gif)
(درەو میدیا): لە راپۆرتێكدا كە لە 11/7/2018 بڵاویكردۆتەوە پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن كە رۆژانی 9و 10ی مانگی تەممووزی 2018، لەناو هۆڵی"یانەی ئاشتی" شاری سلێمانی، بەرێوەچوو چەند پێشێلكاری و ناتەواویەكی پرۆسەكە دەخاتە روو. پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن ئاماژەی بەوە كردووە" پرۆسەی ژماردن‌و جیاكردنەوەی دەستی بۆ دەنگەكانی 188 سندوقی پارێزگای سلێمانی كە لە 9 و 10 ی تەموزی 2018 بەڕێوەچوو، لە كۆی 2947 سندوقی دەنگدانەی كە لە هەڵبژاردنی رۆژی 12ی ئایاردا دەنگدەرانی پارێزگای سلێمانی كارتی دەنگدانی باركۆدكراویان خستە ناو ئەم سندوقانەوە" . لە كۆی ئەو 188 سندوقەی كە بڕیاربوو كردەی ژماردن‌و جیاكردنەوەی دەنگەكانیان بەدەست بۆ ئەنجامبدرێت، تەنها 120 سندوقیان بەكردەوە كردەی ژماردن‌و جیاكردنەوەی دەنگەكانیان بەدەست بۆ ئەنجامدرا، لەبەرئەوەی : 56سندوقیان قردێلەی سوری لێدرابوو هیچ دەستكارییەكی نەكراو خرابووە لاوەوە. 12 سندوقیان دەكەونە ناو ئەو سندوقانەی كە پێشتر لەسەر داوای ئەنجومەنی كۆمسیارانی سڕكراو رەوانەی شاری بەغداد كرابوون. سەبارەت بە پێشێلكاری و ناتەواویەكانی پرۆسەكەش راپۆرتەكەی پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن ئاماژەی بەوە كردووە: یەكەم: پابەندنەبوون بەیاسای هەڵبژاردنەوە ئەگەر كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان پابەندبووایە بە یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە، یاسای ژمارە 45ی ساڵی 2013ی هەمواركراو، ئەوا لەماددەی یەكەمی هەمواری سێهەمی یاساكەدا هاتووە {كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان پابەندە بەوەی لەهەموو ناوەندەكانی هەڵبژاردنی سەرتاسەری عێراقداو بە ئامادەبوونی بریكاری قەوارە سیاسییەكان بە شێوەی دەستی سەرلەنوێ ژماردن و جیاكردنەوەی دەنگەكان دووبارەبكاتەوەو ئەنجامەكانی ئامێری خێرا ژماردنی ئەلەكترۆنی هەڵدەوەشێتەوەو لەبری ئەوە ئەنجامەكان پشت بە ژماردن و جیاكردنەوەی دەستی دەنگەكان دەبەستێت، ژماردن و جیاكردنەوەی دەنگەكان هەموو وێستگەكانی دەنگدان دەگرێتەوە تەنانەت ئەوانەشی كە هەڵوەشێنراونەتەوە.}. لەبارێكدا كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لەكۆی 2947 سندوقی پارێزگای سلێمانی تەنها ژماردن و جیاكردنەوەی دەستی بۆ 188 وێستگەی دەنگدان دەكات، كە ئەمەش رێژەی 6%ی كۆی سندوقەكانی دەنگدانی ئەم پارێزگایە پێكدەهێنێت‌و رێژەیەكی ئێجگار كەمەو پێشێلكارییەكی زەقی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنە بۆ یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق. دووەم: نەبوونی شەفافیەت پرۆسەیەكی هەستیاری وەك ژماردن‌و جیاكردنەوەی دەنگەكان بە دەست، پێویستی بەوەیە تیمی سەرپەرشتیاری بەڕێوەچوونی پرۆسەكە بەر لەئەنجامدانی هەر هەنگاوێك، زۆرترین زانیاری‌و روونكردنەوە بدەنە بریكارەكانی قەوارە سیاسییەكان‌و چاودێرانی كۆمەڵگەی مەدەنی بۆئەوەی دڵنیاییان بدرێتێ‌و كەمترین گومان‌و پرسیاریان لەوبارەیەوە نەمێنێت. بۆ نموونە تیمی سەرپەرشتیاری بەڕێوەچوونی پرۆسەكە وەڵامیان بۆ بریكارو چاودێرەكان پێنەبوو، كە: - بۆچی لەناو ئەو ژمارە زۆرەی سكاڵای بەرزكراوەدا، تەنها 188 سندوق كردەی ژماردن‌و جیاكردنەوەی دەستی بۆدەكرێت؟، - ئایا لەسنوری بازنەی هەڵبژاردنی پارێزگای سلێمانی تەنها ئەوەندە سكاڵا تۆماركراوە، یان لەكۆی ئەو سەدان سكاڵایانەی بەرزكراونەتەوە، كۆمسیۆن تەنها ئەوەندەیانی پەسەندكردووە (بە بەڵگەی ئەوەی تەنها ئەوەندەیان مەرجی سكاڵاكردنیان تێدابووە). یان چ میكانیزمەو پێوەرێكی تریان لەدیاریكردنی ئەو 188 سندوقەدا گرتۆتەبەر، ئەمە پێویستی بە روونكردنەوەیە؟؟ - بۆچی 56 سندوق قردێلەی سووری لێدراوە؟ ئەگەر ئەو سندوقانە لەو دوو رۆژەدا ئەژمار ناكرێن، كەی‌و لەكوێ ئەژماردەكرێن؟ - بۆچی ئەو 12 سندوقەیان لەبەغدادەوە نەهێناوەتەوە تاكو لەو رۆژەدا ئەژماری بكەن؟ - كێ دەڵێت ئەو سندوقانەی بە دەست دەژمێردرێنەوە، تیمی سەرپەرشتیار بەشێوەیەكی هەڕەمەكی دیاریان نەكردوون؟ ئەوكاتە رەنگە هەندێك لەو سندوقانە لەبنەڕەتدا سكاڵایان لەسەر نەبووبێت!! - ئەنجامەكانی سندوقە ژمێردراوەكان لەسەر وەرەقەیەكی كاڵ، كە كۆپی چوارەمی كاربۆن بوو/ لەسەر دیواری هۆڵەكە هەڵدەواسرا، لەكاتێكدا پێویست بوو كۆپی چاپكراوی فەرمی بدرابا هەریەك لەبریكارو چاودێران. سێهەم: سوودوەرنەگرتن لەباركۆد وەك بەڵگەیەكی ئاشكرا لەگرنگترین بەڵگەكانی بەردەست بۆ ئاشكراكردنی كاری تەزویرو ساختەكاری لەهەڵبژاردنی ئەمجارەدا هەبوونی باركۆدی سەر كارتەكانی دەنگدان بوو، كە لەرێگەی ئەنجامدانی بەراوردكاری لەنێوان باركۆدی سەر كارتەكانی دەنگدانی ناو هەر سندوقێك لەگەڵ ئەو باركۆدانەی ئامێری لێكۆڵینەوەكە تۆماری كردوون، بەروونی ئەوە ساغدەبێتەوە كە تاچەند كارتەكانی دەنگدان پارێزراون‌و دەستكاری نەكراون‌و نەگۆڕدراون. هەربۆیە پێویست بوو تیمی سەرپەرشتیاری بەڕێوەچوونی پرۆسەی ئەژماركردنەوەی دەنگەكان لەپارێزگای سلێمانی، بۆ دڵنیابوون لەدروستی ئەو كارتی دەنگدانانەی لەناو سندوقەكاندا هەن، لەبەردەمی بریكارو چاودێراندا، بەرلەوەی دەنگەكان بژمێرێت، ئەو پرۆسەی بەراوردكارییەی لە یەكە بە یەكەی سندوقەكاندا ئەنجامبدابا، بەڵام كە ئەمەی ئەنجامنەداوە، بە واتای ئەوەی نەیویستووە لێكۆڵینەوەیەكی ورد لەپرۆسەكەدا بكات‌و بە نیوەناچڵی ئەنجامیداوەو بەمەش جارێكی تر بنەمای بابەتیبوون‌و بێلایەنی خۆی نەپاراستووە.
.gif)
درەو میدیا: " ئەو ئیددیعایە ڕاستنیە كە لە خولی داهاتوی پەرلەمان، بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی پێشوی هەرێم بۆی دەبێ جارێكی تر خۆی بۆ ئەو پۆستە كاندید بكاتەوە" ئەمە وتەی یوسف محەمەد سەرۆكی پێشوی پەرلەمانی كوردستانە، كە لە نوسینێكدا بەناوی (یاسای هەڵپەساردنی دامەزراوەی سەرۆكایەتیی هەرێم) لە پەیجی فەرمی خۆی نوسیویەتی. سەرۆكی پێشووی پەرلەمانی كوردستان كە كاندیدی دەرچووی بزووتنەوەی گۆڕان بۆ پەرلەمانی عێراق سەبارەت بە یاسای هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم دەنوسێت" هەر لە سەرەتای تێپەڕاندنی یاسای سەرۆكایەتیی هەرێم، ئەم دامەزراوەیە، وەك سەفقەیەك بەرامبەربە سەرۆكایەتیی كۆماری عێراق دروستكرا، نەك پێویستیی هەرێمی كوردستان و سیستمی حوكمڕانییەكەی بە بونی دامەزراوەیەكی لەم شێوەیە" سەبارەت بە مافی خۆكاندیدكردنەوەی بارزانی بۆ خولێكی دیكە یوسف محەمەد پێی وایە" هەر كات بویسترێ پێش پەسەندكردنی دەستوری هەرێم، هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی هەرێم ئەنجام بدرێ، ئەوا هەر بە پێی ئەم یاسایەی ئێستای سەرۆكایەتیی دەكرێت كە مافی خۆ كاندیدكردنی تەنها بە دو خول دیاریكردوە" ئەوەشدەڵێت كە " ئەو ئیددیعایە ڕاستنیە كە لە خولی داهاتوی پەرلەمان، بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی پێشوی هەرێم بۆی دەبێ جارێكی تر خۆی بۆ ئەو پۆستە كاندید بكاتەوە" یوسف محەمەد سوربوونی خۆی لەسەر" پرەنسیپە جێگیرەكانمان و لە خولی ئایندەی پەرلەمانی كوردستانیش هەر كار بۆ هێنانەكایەی سیستمێكی حوكمڕانیی خەڵك سالار ئەكەین" هاوكات پەسەندكردنی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم" هەنگاوێكی گرنگە بۆ وەستاندنی هەڵەیەكی دیكەی ڕابردو و، ڕێككەوتن لەسەر سیستمی پەرلەمانیی تەواو لە خولی داهاتوی پەرلەمان"
.gif)
( درەو میدیا): "هیچ فراكسیۆنێك بەپڕۆژە یاسا داوای هەڵوەشاندنەوەی سەرۆكایەتی هەرێمی نەكردووە چونكە هەركەس ئەو داوایەی هەبوو دەبوو بەپێی یاسای ژمارە (٢٠٠٥) پڕۆژەیەكی جیاوازی پێشكەش بكردایە" ئەمە وتەی جەعفەر ئیمنكی جێگری سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان لە لێدوانیدا بۆ دەنگی ئەمریكا كە بە سەرۆكی كاتی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان ناوی بردووە . لەبارەی پرۆژەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی هەرێم ئیمینیكی دەڵێت: پڕۆژە یاسای هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم پڕۆژەی فڕاكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان و فڕاكسیۆنی گۆڕان بوو كرایە یەك پڕۆژە، دەشڵێت "دوو پڕۆژە یاسای هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم هاتنە سەرۆكایەتی پەرلەمان، یەكیان هی فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان بوو، ئەوی تریان هی فراكسیۆنی گۆڕان بوو، هەردوو پڕۆژەكە ئاڕاستەی لیژنەی یاسایی كرا چونكە هەردوو پڕۆژەكە هاوشێوەی یەكتربوون، وە هۆكاری دەرچوانی هەردوو پڕۆژەكەش بۆ ئەوە بوو كەدەرفەتی زیاتر بەلایەنە سیاسیەكان بدرێت تا یەكڕیزیەكی نیشتمانی بهێننە دی تا هەرێمی كوردستان ببێتە خاوەنی پڕۆژەی دەستوری خۆی وە ئەو گرفتانەی كە وروژێنرابوون لەسەر سەرۆكایەتی هەرێم ئەمانەش یەكلایی بكرێنەوە، كە ئەو كێشەیە لە ساڵی (١٩٩٢)وە كێشە و گرفتی نێوان لایەنە سیاسیەكانە و ناسەقامگیری سیاسی دروست كردووە بۆیە ئەو پڕۆژانەی هاتن دوێنێ یەكلایی كرانەوە، سەرۆكایەتی هەرێم هەڵپەسێردرا تا ئەو سازانەی نێوان لایەنە سیاسیەكان دروست دەبێت." جەعفەر ئیمنی ڕونیكردەوە" ئەو پڕۆژە یاسایانە لە ئەنجامی تێگەیشتنێكی هاوبەش بووە لەنێوان فراكسیۆنی پارتی و فراكسیۆنی گۆڕان"ڕەتیشیكردەوە بەفەرمی هیچ فراكسیۆنێك داوای هەڵوەشاندنەوی سەرۆكایەتی هەرێمی لەڕێگای پڕۆژە یاساوە كردبێت كە بەپێی وتەكانی خۆی ئەوە شێوازی یاسایی داوای پەرلەمانتارانە بەفەرمی، لەبارەیەوە ڕایگەیاند" تەنانەت پڕۆژەكەی فراكسیۆنی گۆڕانیش بۆ هەڵپەساردن بوو نەك هەڵوەشاندنەوە وە دواخستنی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، هەڵوەشاندنەوەی پڕۆژەی جیاوازی دەوێت.." هەروەها ئەوەشی وت" هەڵپەساردنەكەش كاتیە تا ئەو كاتەی لەخولی داهاتوو پەرلەمان لە دوو وەرزدا ئەو بابەتە یەكلایی دەكاتەوە یا دەستورێكی هەمیشەیی بۆ كوردستان دادەنرێت و هەڵبژاردنی پێش وەختە دەكرێت ئەوكات دەبێتە دۆخێكی تر دامەزراوەكانی كوردستان بەسەرۆكایەتی هەرێمیشەوە شێوەیەكی دیكە بەخۆیانەوە دەبینن، دەشڵێت" خۆ لە (١٩٩٢)وە تا (٢٠٠٥) كوردستان بێ سەرۆكی هەرێم بوو، هەرێمی كوردستان بەردەوام بووە و ئیش و كارەكانی خۆی بەڕێوەبردووە.
.gif)
(درەو میدیا): لە رۆژی چوارشەممەی رابردووەوە و هەریەك لە (شۆڕش ڕەئوف، سەرۆكی ڕێكخراوی پیرەمەگرون و قادر عەلی عەبدوڵا و بڕیار جەلال قادر كارگێڕانی ڕێكخراوی پیرەمەگرون) لە ئاسایشی سلێمانی دەستگیركراون، تا ئێستا ئازاد نەكراون و تەنانەت رێگە بە كەسوكاریشیان نەدراوە سەردانیان بكەن. كەسێكی نزیكی ئەو چالاكوانانەی پیرەمەگرون كە نەیویست ناوی بهێنرێت بە درەو میدیای راگەیاند: ئەو چالاكوانانەی پیرەمەگرون ویستویانە خۆپیشاندان ساز بكەن و داوای باشكردنی خزمەتگوزارییەكانی تەندروستی و دەرمان و ئاو و كارەبا بكەن، ئێستا لە ژووری تاكە كەسیدان لە ئاساییشی سلێمانی و بواری بینین و هەواڵپرسینیشیان نادرێت. نیاز عەبدوڵا چالاكی مەدەنی لە نوسینێكدا دەڵێت: یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە میدیاكانییەوە وەك بانگەشە شانازی بە پانتایی ئازادی رادەربڕین و دەربرینی ناڕەزاییەتییەكانی خەڵك لە رێگای خۆپیشاندانەكانەوه دەكات و، وەك هێزێكی جیاواز لە پارتی دیموكراتی كوردستان لە سیاسەت و حوكمڕانی خۆی دەخاتە روو. بەڵام بەپێی زانیارییەكانی ماڵپەڕی 17ی شوبات; ئاسایشی یەكێتی نیشتمانی لە هەفتەی رابردووەوه لە پیرەمەگروون سێ گەنجی دەستگیر و شوێنبزركردووه بەهۆی بەشدارییان لە رێكخستنی ئەو خۆپیشاندانانەی. نیاز پێشی وایە : پێویستە ئاسایشی یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەو سێ گەنجە دەستگیركراوە بە زووترین كات ئازاد بكات و، بەرپرسیارێتی سەلامەتی ژیانی ئەو گەنجانە لە ئەستۆی ئاسایش دایە و دەبێ دەست لە هەر ئەشكەنجە و فشارێك هەڵبگیرێت، جگە لەوەی ئەم رەفتارە ترسنۆكانەیە، هاوكات سەركوتكارانەیە و بە ئامانجی ترساندنی گەنجانی ترە تا لە داهاتوو بەشداری خۆپیشاندانەكان نەكەن. دەرخستنی بەردەوامی ئەو راستییەیە كە دەزگاكانی ئاسایش لە سەرووی هەموو دەسەڵاتەكانی تر رەفتار دەكەن. بەپێی زانیاریەكانی درەو میدیا ئەو سێ گەنجە تەنها ویستویانە خۆپیشاندان بكەن دژ بە كەمی ئاوو كارەباو خزمەتگوزاری هیچ تاوانێكیان نیەو وەك ئینتیمای سیاسیش ( گۆڕان و نەوەی نوێ و هاوپەیمانین ) . ئێستا ئەرکی گەورە دەكەوێتە سەر شانی پارێزگاری سلێمانی كە سەرۆكی لیژنەی ئەمنی پارێزگایە و پاراستنی گیانیان لە ئەستۆی ئەوە.
(درەو میدیا): هەرێمی كوردستان جارێكی تر گەڕایەوە بۆ چوارگوشەی یەكەم و كێشەی سەرۆكایەتی هەرێم كە ساڵی 2015 بووە هۆی داخستی پەرلەمان بۆ ماوەی دوو ساڵ، ئەمڕۆ جارێكی تر بووە باسی گەرمی میدیاكان. بە زۆرینەی دەنگی 39 پەرلەمانتار، پەرلەمانی كوردستان یاسای "هەڵپەساردنی دامەزراوەی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان"ی پەسەندكرد. پرۆژە یاساكە لەلایەن فراكسیۆنەكانی پارتی و گۆڕانەوە ئامادەكرا بوو، یەكێتیش دەنگی پێدا، بەڵام لەلایەن یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان و كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان و بزوتنەوەی ئیسلامیەوە رەتكرایەوە. بە شێوەیەكی گشتی تەنیا 15 پەرلەمانتار دژی یاساكە دەنگیاندا. بەپێی یاساكە، هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان ئەنجامنادرێت، كە بڕیارە 30ی ئەیلولی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، پوختەی یاساكە لەم مادانە پێكدێت: مادەی یەكەم: هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لەگەڵ هەڵبژاردنی پەرلەمان ئەنجام نەدرێت. مادەی دووەم: كاركردن بە یاسای دابەشكردنی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم بەردەوام بێت. مادەی سێیەم: خولی داهاتووی پەرلەمان بڕیار لەسەر چارەنوسی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم بدات. یەكگرتوو: سەرۆكایەتی هەرێم هەڵبوەشێتەوە بەهزاد زێباری سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی لە پەرلەمانی كوردستان لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، وەك فراكسیۆنەكەیان لەگەڵ بونی پۆستی سەرۆكی هەرێمدا نین و داوای هەڵوەشاندنەوەی دامەزراوەكە دەكەن. "ئێمە پێمانوایە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم بووەتە سەرچاوەی گشت كێشەكان بەتایبەتی ناكۆكی سیاسیی لێكەوتووەتەوە، هەم لە خولی سێیەمی پەرلەمان هەم لەم خولەش، بۆ ماوەی نزیكەی دوو ساڵ بەو هۆیەوە پەرلەمان پەكخرا، دۆخی هەرێمی كوردستان لەڕووی سیاسی و ئەمنی و ئابورییەوە بەرگەی ئەوە ناگرێت ئەو كێشانە بۆ خولی داهاتووی پەرلەمان دوابخرێت". بزوتنەوەی ئیسلامی چی دەڵێ ؟ ئاری عەبدوللەتیف سەرۆكی فراکسیۆنی بزوتنەوەی ئیسلامی كوردستان پێیوایە پەلە لە یاساكەدا كراوە و بە مەبەستی سیاسی بۆ مەرامی سیاسی یەك دوو فراكسیۆن. بە بڕوای بزوتنەوەی ئیسلامی دەبێت هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم و ئەنجومەنی پارێزگاكان و پەرلەمانی كوردستان لە 30ی ئەیلولدا بكرێت. كۆمەڵی ئیسلامی: دەنگمان بە یاساكە نەدا مەروان گەڵاڵی سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: كە دەنگیان بە یاساكە نەداوە، لەبەرئەوەی پێیانوایە دەبێت ئەو پۆستە بمێنێت و لەناو پەرلەماندا هەڵبژێریت و سیستمی حوكمڕانی هەرێم پەرلەمانی بێت. نەوەی نوێ: پێویستمان بە سەرۆكێكی ترە جگە لە بارزانی هاوكات جوڵانەوەی نەوەی نوێ ڕایگەیاند، هەڵوەشاندنەوەی پۆستی سەرۆكی هەرێم یان هەڵپەساردنی، بە مانای هێشتنەوەی هەردوو دەسەڵاتی سەرۆكی هەرێم و سەرۆكی حكومەت لە دەستی پارتیدا دێت، پێویستە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم لە وادەی خۆیدا ئەنجام بدرێت و هەرێمی كوردستان سەرۆكێكی تر بە خۆیەوە ببینێت جگە لە بارزانی. جوڵانەوەی نەوەی نوێ ئاماژەی بەوەكرد، ناكرێت لەبەر ئەوەی بارزانی بۆی نییە خۆی كاندید بكات، پۆستی سەرۆكی هەرێم هەڵپەسێردرێت یان هەڵبوەشێنرێتەوە. گۆڕان: رێگریمان كرد لە هەڵبژاردنی راستەوخۆ فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان دەنگی بە پرۆژە یاساكەداوە كە پرۆژەی خۆیەتی، لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا)، عەلی حەمە ساڵح رایگەیاند، ئەوان لەڕێگەی ئەو پرۆژەیاسایەوە كە پەسەندكرا توانییان بە یاسا رێگری بكەن لە بەڕێوەچونی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بەشێوەی راستەوخۆ لەناو خەڵكدا كە پێشتریش دژی هەڵبژاردنی راستەوخۆ بوون و داوایان كردووە سەرۆك لە پەرلەمانەوە هەڵبژێردرێ. عەلی حەمە ساڵح وتی: ئێمە یەكلاكردنەوەی پرسی هەڵبژاردن و فەرمانگەی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستانمان داوەتە دەست خولی داهاتووی پەرلەمان و لە خولی داهاتوودا كاردەكەین بۆ كۆكردنەوەی دەنگی زۆرینە بۆ ئەوەی بتوانین یاسای سەرۆكایەتی هەرێم هەموار بكەین. یەكێك لەو رەخنانەی لە بزوتنەوەی گۆڕان دەگیرێت ئەوەیە لەڕێگەی ئەم یاسایەوە چارەنوسی سەرۆكایەتی هەرێمی داوەتەدەست پەرلەمانێك كە هێشتا دروست نەبووە و نازانرێت پێكهاتەكەی بە چ شێوەیەك دەبێت، بەڵام ئەندامانی فراكسیۆنی گۆڕان باسلەوە دەكەن هیچ رێگەچارەیەك نەبووە جگە لە دواخستنی پرسەكە، چونكە ئەگەر رێگری نەكرایە، هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی هەرێم لەگەڵ هەڵبژاردنی پەرلەمان كوردستان لە رۆژی 30/9دا راستەوخۆ لەناو خەڵكدا بەڕێوەدەچوو. پێشتر نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و جێگری سەرۆكی پارتی لە لێدوانێكدا وتی: هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی هەرێم بەڕێوەناچێت، بەڵام ئەمە تەنیا قسەبوو، دواخستنی هەڵبژاردن لەڕووی یاساییەوە پێویستی بە دەركردنی یاسا هەیە، ئەمەش هۆكارەكە بوو كە لە پەرلەمانەوە بە یاسا بڕیاردرا لەسەر دواخستنی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی هەرێم. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، سێ لە ئەندامانی فراكسیۆنی گۆڕان (عومەر عینایەت- شێركۆ حەمە ئەمین- پەروا عەلی) ئیمزایان لەسەر پرۆژە یاساكە نەكردووە و دەنگیشیان بە پەسەندكردنی یاساكە نەداوە. "زیندوكردنەوەی پرۆژەكەی 23ی حوزەیران" عومەر عینایەت ئەندامی فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا) رایگەیاند، بە بۆچونی من پێویستی نەدەكرد بزوتنەوەی گۆڕان قسەی لەسەر ئەو بابەتە بكردایە، چونكە پارتی خۆی پرۆژەیاسایەكی ئامادەكردبوو، بەڵام كاتێك بینییان گۆڕان پرۆژەی هەیە و پرۆژەكەش هاوشێوەی پرۆژەكەی خۆیانە، سەرۆكایەتی پەرلەمان پرۆژەكەی گۆڕانی هێنایە پێشەوە و سیفەتی (استعجال)ی پێداوە، چونكە ناوەڕۆكی پرۆژەكەی گۆڕان و پارتی هیچ جیاوازییەكی ئەوتۆی نییە. لەبارەی ئەوەی ئەگەر گۆڕان بە یاسا هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی دوانەخستایە، پارتی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی بەیەكەوە لە یەككاتدا دەكرد، عومەر عینایەت وتی: جا با پارتی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بكردایە، ئێمە بۆچی بترسین، ئێمە كە خەڵكمان لەگەڵ بێت بۆ دەبێت بترسین لە هەڵبژاردن. بەبۆچونی عومەر عینایەت دەبوو بزوتنەوەی گۆڕان لەبری ئەم پرۆژە یاسایە كە ئێستا بووە بە یاسا، پرۆژەیاساكەی (23)ی حوزەیرانی زیندووبكردایەتەوە و لەبری (5) حزب، ئەمجارە بانگهێشتی پارتی و پێكهاتەكانی تری بكردایە و پرۆژەكەی فراوانتر بكردایە، یاخود پرۆژەیاسایەكی پێشكەش بكردایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم، نەك بەو مشێوەیە كە پەرلەمانتارەكانیان شەرمەزاركردووە و هەندێك لە پەرلەمانتارانی فراكسیۆنی گۆڕان كە ئیمزایان لەسەر پرۆژەیاساكەش كردووە لە كاتی دەنگدان نەهاتونەتە ژورەوە. لە ماوەی دوو رۆژدا بزوتنەوەی گۆڕان لەڕێگەی فراكسیۆنەكەیەوە بەپەسەندكردنی هەردوو یاسای ( تیرۆر و هەڵپەساردنی سەرۆكایەتی هەرێم) هاوهەڵوێست بوو لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستاندا، لە كاتێكدا یەكێتی خۆی دزیەوە لەم پرسەدا، هەندێك كەس ئەم هەماهەنگییەی نێوان گۆڕان و پارتی وا لێكدەنەوە كە گۆڕان دەیەوێت دەرگای ئاشتەوایی لەگەڵ پارتی بكاتەوە، بەتایبەتی دەنگۆ هەیە كە پارتی و بەتایبەتیش مەسعود بارزانی تێبینی لەسەر ژمارەیەك كارەكتەری سیاسی ناو گۆڕان هەیەو هەموو هەوڵێك دەدات بۆ ئەوەی رێگری بكات لەوەی هیچ رۆڵێكیان لە حكومەتی داهاتووی عێراق و هەرێمدا هەبێت. "هەڵوەشاندنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم ئینتیحارە" مەسعود عەبدولخالق شارەزای یاسای نێودەوڵەتی لە نوسینێكدا لە پەیجی تایبەتی خۆی، هەڵوەشاندنەوەی سەرۆكایەتی هەرێم بە "ئینتیحار" ناوبرد. مەسعود عەبدولخالق دەڵێ" راستە ئەو دامەزراوەیە وەك باقی دامەزراوەكانی تر زۆر خراپ بەكارهاتووە زیاتر لەۆقازانجی تەبەقەی گەندەڵ بەكارهاتووە، بەڵام وەك خودی دامەزراوەكە بۆ هەریمی كوردستان گرنگی نیشتمانی هەیە، زیاتر لە 300 هەرێم لەو جیهانە هەیە تەنها ئەو هەرێمانە رەهەندی دەولیان هەیە كە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەریمیان هەیە، وەك باسك و كەتەلۆنیاو كۆرسیكاو فەلەستین و كوردستان و.. پیشووتریش كۆسۆڤاو خوارووی سودان". "نەمانی ئەو دامەزراوە خزمەتیكی گەورەیە بە بەغداو بچوككردنەوەی هەرێمە و ئیتر بەغدا دەتوانی وەك بەسرەو رومادی تەعامولی قانونی لەگەڵ هەولێر و سلیمانی و دهۆك بكات".
(درەو میدیا): پەرلەمانی كوردستان لە دانیشتنی ئەمڕۆ چوارشەممە 11ی تەمموزی 2018 دا، یاسای هەڵپەساردنی دامەزراوەی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستانی پەسەندكرد، كە لەلایەن پارتی و گۆڕانەوە دوو پڕۆژە یاسا بۆ ئەو پرسە پێشكەشكرابوون. بەپێی یاساكە، هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ هەڵبژاردنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان ئەنجامنادرێت، كە بڕیارە 30ی ئەیلولی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت. فراكسیۆنەكانی پارتی، گۆڕان و یەكێتی دەنگیان بە پڕۆژە یاساكە دا و بە زۆرینەی دەنگی 39 پەرلەمانتار پەسەندكرا، 15 پەرلەمانتاریش دژی بوون. فراكسیۆنەكانی یەكگرتووی ئیسلامی و كۆمەڵی ئیسلامی دەنگیان بە پڕۆژە یاساكە نەدا.
(درەو میدیا): خاوەن پێدوایستییە تایبەتەكان لە سلێمانی ئەمڕۆ چوارشەممە 11ی تەمموزی 2018، كورسی و دارشەقەكانیان لەبەردەم نوسینگەی پەرلەمانی كوردستاندا سوتاند، ئەوەش وەك ناڕەزایەتییەك لەدژی فەرامۆشكردنی چینەكەیان و وەڵامنەدانەوەی داواكارییەكان و دابیننەكردنی پێداویستییەكانیان لەلایەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە. سامان حسێن سەرۆكی یەكێتی كەمئەندامانی كوردستان لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا دوای ئەو ناڕەزایەتی دەربڕینە وتی:" ماوەی چوار ساڵە حكومەت هەرێم بەردەوامە لەسەر بەهەند سوكایەتیكردن بە هەستی خاوەن پێدوایستییە تایبەتەكان، بە پاساوی قەیرانی دارایی". سامان حسێن وتیشی:"خاوەن پێداویستییە تایبەتەكان بەهۆی ئەو سیاسەتە حزبییەی حكومەتی هەرێم پەیڕەوی دەكات رووبەڕووی مردنێكی هێواش بوونەتەوە". لە بەشێكی تری وتەكانیدا سەرۆكی یەكێتی كەمئەندامانی كوردستان جەختیكردەوە كە " چەندینجار داوامان لە لایەنە پەیوەندیدارەكان كردووە ئاوڕ لە نەهامەتییەكانمان بدەنەوە، بەڵام گوێبیستمان نەبوون و لەبەرئەوە بڕیاریماندا بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین لەبەردەمی نوسینگەی پەرلەمانی كوردستان كورسی و دارشەقەكانمان بسوتێنین". راشیگەیاند كێبركێی سیاسی لە كوردستاندا خزمەت بە هاوڵاتیان ناكات، بەڵكو بوەتە هۆی برسیكردن و بە كەم بایەخكردنی هاوڵاتیان بەتایبەتی خاوەن پێدوایستییە تایبەتەكان.
.gif)
گفتوگۆی رۆژنامه‌وانی: نیاز عه‌بدولڵا یاسای ژماره 4ی ساڵی 2017ی لێبوردنی گشتی، له بڕگه‌ی 4ی مادده‌ی 9ی یاساكه‌دا هاتووه "به‌رتیل و ئیختیلاس و ئه‌و تاوانانه‌ی به سامانی گشتی په‌یوه‌ستن و تاوانه‌كانی گه‌نده‌ڵی هاتوو له مادده‌ی (یه‌كه‌م/بڕگه‌ی حه‌وته‌م) و مادده‌ی 14 و مادده‌ی 15ی یاسای ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی ژماره 3ی ساڵی 2011ی هه‌مواركراو" لێبوردنی گشتی نایگرێته‌وه. به‌ڵام دادگای ته‌مییزی كوردستان مادده‌ی 340ی یاسای سزادانی عێراقی ژماره 111ی ساڵی 1969ی خسته ناو ئه‌و دۆسیانه‌ی لێبوردنی گشتی ده‌یانگرێته‌وه. بۆیه (دره‌و میدیا) له گفتوگۆیه‌كی رۆژنامه‌وانی له‌گه‌ڵ دكتۆر ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێمی كوردستان، تاوتوێی رێكاره‌كانی ده‌ركردنی دۆسییه‌كانی گه‌نده‌ڵی له لێبوردنی گشتی و رێكاره‌كانی دادگا و پارێزبه‌ندی یاسایی و حیزبی كرد بۆ مامه‌ڵه‌كرد له‌گه‌ڵ دۆسیه‌كانی گه‌نده‌ڵی. دره‌و میدیا: ئێوه له ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی یاسا و بڕیاره‌كانی لێبوردنی گشتی چۆن ده‌بینن؟ ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر: زۆر هه‌وڵماندا ئه‌و لێبوردنی گشتییه ده‌رنه‌چێت، چونكه دیارده‌یه‌كی خراپه و یه‌كێكه له خاڵه لاوازه‌كان بۆ سه‌روه‌ر نه‌بوونی یاسا له هه‌رێمی كوردستان كه چه‌ند ساڵ جارێك به یاسا ده‌رده‌چێت. هه‌وڵه‌كه‌مان له رێگریكردن له ده‌رچوونی یاساكه سه‌ری نه‌گرت، به‌ڵام هه‌وڵماندا دۆسیه‌كانی تایبه‌ت به گه‌نده‌ڵی به ده‌ربكرێن له یاساكه و لێبوردنی گشتی نه‌یانگرێته‌وه. به‌كرده‌یی په‌رله‌مانی كوردستان وه‌ڵامی ئه‌و داوایه‌‌ی ئێمه‌یان دایه‌وه و وه‌ك ئه‌وه‌ی چۆن له یاسای ده‌ستپاكیدا هاتووه لێبوردنی گشتی ئه‌و دۆسیانه‌ی نه‌گرته‌وه. دره‌و میدیا: كه یاساكه رێگری له لێبوردنی گشتی بۆ دۆسییه‌كانی گه‌نده‌ڵی ده‌كات، بۆچی دادگای ته‌مییزی كوردستان- ده‌سته‌ی سزایی، لێبوردنی بۆ دۆسییه‌كانی گه‌نده‌ڵی له وه‌زیفه گشتییه‌كان ده‌ركرد؟ ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر: له ناوه‌ڕاستی مانگی دووی ئه‌م ساڵ سه‌یرمان كرد بڕیارێكی دادگای ته‌مییزی كوردستان ده‌رچووه كه مادده‌ی 340ی سزادانی عێراقی كه تایبه‌ته به ئه‌ركه‌كانی وه‌زیفه‌ی گشتی و گه‌یاندنی زیانی به ئه‌نقه‌ست به وه‌زیفه‌ی گشتی، خراوه‌ته چوارچێوه‌ی بڕیاره‌كانی لێبوردنی گشتی. ئێمه په‌نامان بۆ پهرلهمان و لیژنه‌ی یاسایی برد چونكه لیژنه‌ی یاسایی خۆیان رۆڵی سه‌ره‌كییان له داڕشتنی یاساكه هه‌بووه، بۆئه‌وه‌ی بزانین ته‌فسیری ئه‌وانیش چییه، خۆشبه‌ختانه ته‌فسیری ئه‌وان له رێگای سه‌رۆكایه‌تی پهرلهمان هاته‌وه و درایه‌وه ئه‌نجوومه‌نی دادوه‌ری، بهوهی ئه‌و مادده‌یه لێبووردنی گشتی نایگرێته‌وه. دواتریش هه‌وڵماندا له رێگای لیژنه‌ی راستكردنه‌وه‌ی ئه‌و بڕیاره‌ی دادگای ته‌مییز كه یه‌كێكه له ئامرازه‌كانی تانه‌دان له بڕیاری دادگای ته‌مییز، ئه‌و ئه‌و بڕیاره راگیرا و دوای گفتوگۆ و نووسینی لائیحه‌یه‌كی یاسایی بڕیاره‌كه‌ی پێشووی خۆی راستكرده‌وه و جارێكی تر مادده‌ی 340 خرایه‌وه ناو ئه‌و ماددانه‌ی لێبوردنی گشتی نایگرێته‌وه. سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێم: نه‌بوونی یاسای بودجه یه‌كێكه له خاڵه لاوازه‌كانی حوكمڕانی چوار ساڵی رابردووی كابینه‌ی هه‌شت دره‌و میدیا: ژماره‌ی دۆسییه‌كان و قه‌باره‌ی له ده‌ستچوونی ماددی گه‌نده‌ڵییه‌كان چه‌ند ده‌بوون ئه‌گه‌ر لێبوردنی گشتی له‌و دۆسیانه ره‌چاوبكرایه؟ ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر: به ره‌چاوكردنی لێبوردنی گشتی بۆ مادده‌ی 340ی یاسای سزادانی عێراقی له هه‌رێم مه‌ترسی هه‌بوو نزیكه‌ی 38 كه‌یسی گه‌نده‌ڵی دابخرێن، ئێستا ئه‌و مه‌ترسیانه نه‌ماوه و هه‌ندێك له‌و كه‌یسانه له قۆناغی دادگایی كردنن و هه‌ندێكیشیان لێكۆڵینه‌وه كردن تیایاندا ته‌واو نه‌بووه. به‌پێی قه‌باره‌ی گه‌نده‌ڵییه‌كه ئه‌گه‌ر ئه‌م دۆسیانه ئه‌گه‌ر لێبوردنی گشتییان بۆ ده‌ربچوایه به ملیاره‌ها دینار زیان به بودجه‌ی گشتی ده‌كه‌وت. رێژه‌ی ئه‌و پاره‌یه‌ی گه‌نده‌ڵیشی تیادا ده‌كرێت له وه‌زیفه گشتییه‌كان، قه‌باره‌ی ئه‌و به‌هه‌ده‌ردانه هه‌ر چه‌ند بێت دواجار هه‌ر گه‌نده‌ڵییه. دره‌و میدیا: نه‌بوونی یاسای بودجه له هه‌رێمی كوردستان چه‌ند بۆته به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م قورسكردنی كاره‌كانی ئێوه و نادیاری سه‌رچاوه‌كانی دارایی؟ ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر: یاسای بودجه له هه‌ر وڵاتێك یه‌كێكه له بنه‌ماكانی شه‌فافییه‌ت، كه ده‌بێ دارایی گشتی له رێگای یاسای بودجه‌ی گشتییه‌وه كه له پهرلهمان په‌سند ده‌كرێت هه‌بێت، ئه‌وه كاری هه‌موو ده‌زگاكان ئاسانتر ده‌كات به رادده‌یه‌ك كه ده‌زانن هه‌ر وه‌زاره‌تێك و سێكته‌رێك چه‌ند پاره‌ی بۆ ته‌رخانكراوه، چۆنیش سه‌رف ده‌كرێت، ئه‌و كات كاره‌كه بۆ دیوانی چاودێری دارایی كه ده‌زگایه‌كی وردبینی كردنه و هاوكات بۆ ده‌سته‌ی ده‌ستپاكییش ئه‌گه‌ر سكاڵایه‌ك هه‌بێ ئاسنتره. نه‌بوونی یاسای بودجه یه‌كێكه له خاڵه لاوازه‌كانی حوكمڕانی چوار ساڵی رابردووی كابینه‌ی هه‌شت، راسته بیانووه‌كه ئه‌وه‌یه داهاتمان مانگانه‌یه به‌ڵام ده‌كرا میزانیه‌یه‌كی ته‌قدیری دابندرایه. دره‌و میدیا: پرۆسه‌ی دادگاییكردنی دۆسیه‌كانی گه‌نده‌ڵی له دادگاكان چۆن به‌ڕێوه ده‌چن؟ ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر: ئێمه كێشه‌مان ئه‌وه‌یه كه‌یسه‌كانی گه‌نده‌ڵی له قۆناغی دادگایی كردن زۆر دواده‌كه‌ون، به تایبه‌ت هه‌ندێك دادگا هه‌یه كه‌یس ساڵ بۆ ساڵ و نیوێك له لایان ده‌مینێته‌وه و ئامرازه‌كانی تانه‌دان له جینایات به سیفه‌تی ته‌مییزی و داد زۆر ده‌مینێته‌وه، كه‌یسمان هه‌یه ماوه‌ی ساڵێكه له دادگای ته‌مییزی كوردستان نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه. بۆیه ئه‌مه وای كردووه یه‌ك لاكردنه‌وه‌ی دۆسیه‌كان قورستر بێت، دیاره ئالییه‌ته‌كان ئالییه‌تی قانونین و قسه‌مان له‌سه‌ر ئالییه‌ته قانونیه‌كه نییه، به‌ڵام له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و ده‌زگایانه لۆدێكی زۆری كه‌یسیان له‌سه‌ره به‌داخه‌وه سه‌ره‌ڕای رێنماییه‌كانی خۆشیان به‌ڵام هه‌ندێك جار به ئاسایی مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ كه‌یسه‌كانی گه‌نده‌ڵی ده‌كه‌ن، به‌شێك له كه‌یسه‌كانی گه‌نده‌ڵی به‌تایبه‌ت له پارێزگای هه‌ولێر و دادگای جینایاتی هه‌ولێر تا ئێستا زۆر خه‌مسارد بووه و ئه‌مه وای كردووه ئێمه داوا بكه‌ین بۆ یه‌كلایی كردنه‌وه‌ی یه‌كێك له كه‌یسه‌كان بۆمان بگۆڕن. بۆیه سه‌ره‌تای ئه‌م ساڵ كه دۆسیه‌كانمان راگه‌یاند له سه‌رووی 150 كه‌یس له قۆناغی دادگاییكردن بوون و ئێمه چه‌ند رۆژی داهاتووش داتاكانی تر رائه‌گه‌یه‌نین. هیوامان وابوو ئه‌و شه‌ش مانگه به‌شێكی زۆری كه‌یسه‌كان یه‌كلایی بكرێته‌وه، به‌ڵام به داخه‌وه به‌هۆی زۆری كه‌یسه‌كان و خه‌مساردی له كه‌یسه‌كانی گه‌نده‌ڵی وه‌كو پێویست یه‌كلایی نه‌كراونه‌ته‌وه. سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێم:به‌شێك له كه‌یسه‌كانی گه‌نده‌ڵی به‌تایبه‌ت له پارێزگای هه‌ولێر و دادگای جینایاتی هه‌ولێر تا ئێستا زۆر خه‌مسارد بووه دره‌و میدیا: پارێزبه‌ندی یاسایی چه‌ند به‌ربه‌سته له‌به‌رده‌م به‌ڕێوه‌چوونی لێپرسینه‌وه‌ی یاسایی له دۆسیه‌كانی گه‌نده‌ڵی؟ ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر: پارێزبه‌ندی به یاسا ده‌درێت، بۆ نموونه وه‌زیره‌كان بۆ چوونه به‌رده‌م دادگایان پێویست به ره‌زامه‌ندی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران ده‌كات، په‌ر‌له‌مانتار حه‌سانه‌ی هه‌یه و به‌پێی یاسا ده‌بێ سه‌رۆكایه‌تی پهرلهمان رازی بێت. به‌شێكی زۆر له داموده‌زگاكان هه‌تا سه‌ندیكاكانیش له یاساكانی خۆیان ره‌زامه‌ندی مه‌ركه‌زییان كردۆته مه‌رج له كاتی دادگاییكردنی ئه‌ندامه‌كانیان. بۆ نموونه تۆ ناتوانی له وه‌زاره‌تی ناوخۆ كه‌سێك بانگ بكه‌ی ئه‌گه‌ر وه‌زاره‌تی ناوخۆ رازی نه‌بێت زۆری حه‌سانه و ره‌زامه‌ندی مه‌ركه‌زی خاڵی لاوازی هه‌ر وڵاتێكه كه بییه‌وێت رووبه‌ڕووی گه‌نده‌ڵی ببێته‌وه. سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێم: به داخه‌وه به‌هۆی زۆری كه‌یسه‌كان و خه‌مساردی له كه‌یسه‌كانی گه‌نده‌ڵی وه‌كو پێویست یه‌كلایی نه‌كراونه‌ته‌وه دره‌و میدیا: حیزبه‌كان چه‌ند بوونه‌ته پارێزبه‌ندی بۆ به‌رپرسانی حیزبی له دۆسیه‌كانی گه‌نده‌ڵی؟ ئه‌محه‌د ئه‌نوه‌ر: ئه‌وه‌ی حه‌سانه‌ی حیزبییه لایه‌نێكی نایاساییه و لایه‌نێكی سیاسی و واقعییه له مڕۆی هه‌رێم، كه كه‌سێك پۆستێكی سیاسی یان عه‌سكه‌ری هه‌یه، دیاره ئه‌و حاڵه‌تانه‌ش ئه‌وه‌نده زۆر نین وه‌كو كه‌یس له‌لای ئێمه، به‌ڵام ئه‌و حاڵتانه بوونیان هه‌یه و ئێمه هه‌وڵمانداوه و تارادده‌یه‌كی زۆر به‌سه‌ر ئه‌و ئاسته‌نگه زاڵ بووین و له ئاستێكی باش خه‌ڵك هاتۆته به‌رده‌م دادگای لێكۆڵینه‌وه. ئه‌وه‌ش حاڵه‌تێكی باشه، به‌ڵام چه‌ند حاڵتێكیشمان هه‌یه بۆ نموونه خه‌ڵكمان هه‌یه رای كردووه یان له ده‌ره‌وه‌ی وڵاته، خه‌ڵكمان هه‌یه به‌هۆی نادیاری شوێنه‌كه‌ی نه‌مانتوانیوه ته‌بلیغی بكه‌ین. حاڵه‌تی ره‌زامه‌ندی مه‌ركه‌ز و حه‌سانه له كوردستان خاڵێكی لاوازه، چونكه هه‌ر وڵاتێك بییه‌وێت دژایه‌تی گه‌نده‌ڵی بكات ئه‌بێت ئه‌و پارێزبه‌ندییانه له ته‌سكترین چوارچێوه بێت. به تایبه‌تی ته‌سكبكرێته‌وه له ئه‌ندامانی پهرلهمان، چونكه ئه‌ندامانی پهرلهمان خۆیان هه‌ڵبژێردراوی خه‌ڵكن و پێویسته ئه‌وه‌ش رێكارێكی گونجاوی بۆ دابندرێت، كاتێك په‌رله‌مانتارێك دۆسیه‌یه‌كی له‌سه‌ر بێت به‌پێی ئه‌و میكانیزمه رێگر نه‌بێت له‌به‌رده‌م رێكاری یاسایی.
.jpg)
(درەو میدیا): ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی ئەمڕۆ سێشەممە 10ی تەمموز كۆبوونەوەیەكی ئاسایی ئەنجامدا و بڕیاریدا ئەنجومەنی نوێیی شارەوانیی بۆ شار و شارۆچكەكانی پارێزگاكە پێكبهێنێت. دوای كۆبوونەوەكە، ئازاد حەمەئەمین، لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند لە كۆبوونەوەكەدا پرسی پێكهێنانی ئەنجومەنی شارەوانییەكان تاوتوێكراوە و بڕیاری پێویست دراوە بۆ پێكهێنانی ئەنجومەنی نوێ و جەختیشیكردەوە پێویستە لە ماوەی 60 رۆژدا ناوی كاندیدەكانی ئەنجومەنی شارەوانی ناوەندی سلێمانی و قەزاو ناحییەكان پێشكەشی ئەنجومەنی پارێزگا بكرێن بۆئەوەی دەنگیان لەسەر بدرێت و ئەنجومەنی شاروانییەكان پێبكهێنرێن. ئەنجومەنی شارەوانی قەزا و ناحیەكانی سلێمانی ساڵی 2000 ئەنجامدرا و سەرۆك و ئەندامانی ئەنجومەنی شارەوانییەكان بە دەنگدانی راستەوخۆ لەلایەن هاوڵاتیانەوە هەڵبژێدران، بەڵام لەو كاتەوە هیچ هەڵبژاردنێكی ئەنجومەنی شارەوانییەكان بەڕێوەنەچووە و هەموویان لەلایەن حكومەتەوە دامەزرێنراون. هاوكات ئەكرەم شەریف، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لە پەیچی خۆی لە تۆڕی كۆمەلایەت فەیسبوك نوسیوێتی: ئە مڕۆ سێشە ممە 10ی تەمموز كاتژمێر ۱٠ی سە ر لە بەیانی ، (٤۷) هەمین كۆبونەوەی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی ئەنجامدراو چەند بابەتێكی گرنگ خرایە بەرباس : ۱ . بڕیاردرا بە رەتكردنەوەی بڕیاری ئەنجومەنی باڵای وەبەرهێنان سەبارەت بە تەملیككردنی عەلوەی نوێی سلێمانی و كۆی تەملیككردنەكانی دیكە ی هاوشێوە ی . ۲.پەسەندكردنی كۆنوسی لیژنەی كاتی ئەنجومەنی پارێزگا سەبارەت بە پێكهێنان و دیاریكردنی كاندیدان لەلایەن پارێزگای سلێمانی و سەرۆكی ئیدارەی ڕاپەرین و گەرمیان بۆ ئەنجومەنی شارەوانییەكان لە سنوری پارێزگای سلێمانی كە لە دوو مانگ زیاتر تێنەپەڕێت. ۳.رونكردنەوەی سەرۆكی ئەنجومەن سەبارەت بە هەڵبژادنەكانی ئەنجومەنی پارێزگاكان و ئەنجومەنی وەزیران وەزیری ناوخۆی ڕاسپاردووە بە ئامادەكردنی ڕاپۆرتێك سەربارەت بە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان ، لە ژێر ڕۆشنایی ەە ردوو یاسای ژمارە ( ۳، ٤) تایبەت بە دەسەڵات و تایبەتمەندی و چۆنیەتی هەڵبژاردنی ئە نجومەنی پارێزگا و قە زا و ناحیە كان . ٤. بڕیاردان لەسەر فراوانكردنی گوندی میرەدێ لە ناحیەی زەرایەن.
.gif)
.png)
.png)
.png)
