(درەو میدیا): ئەمڕۆ پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەسەر ئاستێكی باڵا كۆدەبنەوە، (درەو میدیا) زانیویەتی، یەكێك لە تەوەرەكانی كۆبوونەوەكە گفتوگۆكردنە لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، تەوەرێكی تری كۆبوونەوەی نێوان پارتی و یەكێتی قسەكردن دەبێت لەبارەی كاندیدی پۆستی سەرۆك كۆمار، كە تائێستا یەكلانەكراوەتەوە. و یەكێتی سێ‌ كاندیدی بۆ ئەو پۆستە هەیە و پارتیش بە مافی خۆی دەزانێت. ئارێز عەبدوڵا، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاندووە كە یەكێتی سێ‌ كاندیدی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار هەیە كە بریتین لە فوئاد مەعسوم، سەرۆك كۆماری ئێستا و مەلابەختیار، ئەندامی مەكتەبی سیاسی و محەمەد سابیر ئەندامی ئەنجومەنی ناوەند و ئاوەڵزاوای جەلال تاڵەبانی. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، ئەمریكا و نەتەوە یەكگرتووەكان فشارەكانی لەسەر لایەنەكانی هەرێمی كوردستان بەتایبەتی پارتی و یەكێتی توندكردوەتەوە و داوادەكات هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە بڕیارە (30) ئەم مانگە بەڕێوەبچێت، دوابخرێت بۆ كاتێكی تر. ئەو سەرچاوەیە كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە، وتی: ئەمریكییەكان دەڵێن لایەنەكانی هەرێمی كوردستان بەر لەوەی هەڵبژاردن بكەن، دەبێت بچن بۆ بەغداد و كێشەی پێكهێنانی حكومەتی عێراق چارەسەربكەن. رۆژی سێشەممە، برێت مەكگۆرك نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە "داعش" لە هەرێمی كوردستان بوو، لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەت كۆبوەوە، راگەیەندراوی سەرۆكی حكومەت ئاشكرایكرد، لە كۆبونەوەكەدا باسی "هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كراوە و مەكگۆرك پشتیوانی خۆی بۆ بەڕێوەچوونی پرۆسەكە لەكاتی خۆیدا نیشانداوە". فشارەكان بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە كاتێكدایە كە ماوەی (3) رۆژە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن دەستیپێكردووە. هاوشێوەی ساڵی 2010، پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق دووچاری كێشە بووە، لایەنە شیعەكان دابەشبوون بەسەر دوو بەرەی دژبەیەكدا، ئەمریكییەكان دەیانەوێت جارێكی تر كورد رۆڵی رێكخستنەوەی دۆخی سیاسی عێراق بگێڕێت. دواخستنی هەڵبژاردن تەنیا خواستی ئەمریكییەكان نییە، پێشتریش باس لەوەكرا ئێرانییەكانیش خوازیاری دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانن و هەوڵیانداوە لەڕێگەی یەكێتی نیشتمانییەوە ئەو پەیامە بە هەموو لایەنە سیاسییەكانی هەرێم بگەیەنن. جگە لە لایەنە هەرێمی و نێودەوڵەتییەكان، لەسەر ئاستی ناوخۆی هەرێمیش خواستێك بۆ دواخستنی هەڵبژاردن هەیە، بزوتنەوەی گۆڕان یەكێكە لەو لایەنانەی بە ئاشكرا خواستنی خۆی بۆ دواخستنی هەڵبژاردن راگەیاند بەپاساوی "نەگونجانی كەشوهەوای هەڵبژاردن"، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات لەگەڵ حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان پرۆسەی هەڵبژاردنیان بایكۆت كردووە، باڵێكی یەكێتی نیشتمانیش پشتیوانی دواخستنی هەڵبژاردن دەكات.  دۆخی سیاسی ئێستا هەرێمی كوردستان تاڕادەیەكی زۆر هاوشێوەی رۆژانی بەر لە بەڕێوەچوونی پرۆسەی ریفراندۆمی هەرێمی كوردستانە كە 25ی ئەیلولی 2017 بەڕێوەچوو، كە دواین ساتەكانی بەر لە بەڕێوەچوونی پرۆسەكە فشاری نێودەوڵەتی و هەرێمایەتی هەبوو بۆ دواخستنی. هاوشێوەی پرۆسەی ریفراندۆم، بڕیاری كۆتایی لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دەگەڕێتەوە بۆ لای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان و بەلەبەرچاوگرتنی قسەكانی ئەمدواییەی پێناچێت بارزانی رێگە بە دواخستنی هەڵبژاردن بدات، هەروەك چۆن ریفراندۆمی دوانەخست.

راپۆرتی: درەو میدیا پرۆسەی هەڵبژاردن تەنها پرۆسەیەكی سیاسی نیە، بەڵكو پرۆسەیەكی كۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و دەرونیە لەبەرزترین ئاستدا، ئەوەی پێشیوابێت بە بەشداریكردنی لە هەڵبژاردن وەك كاندید یاخود دەنگدەر تەنها هاوكاری گۆڕینی كۆمەڵگا دەكات، لە وەهمدا دەژی، لەبەرئەوەی گۆڕان لە خۆشیدا ئەنجامدەدات. كاتێك باس لە پرۆسەی هەڵبژاردن دەكەین، بە دیاریكراوی قسە لەسەر كەسی كاندید و ئەو ستراتیژ و خەرجییە دەكەین، كە پیادەی دەكات بۆ ئەو پرۆسەیە. لەم دێڕانەی خوارەوەدا، هەوڵدەدەین ڕۆشنایی بخەینە سەر سێ‌ بنەما و پایەی پرۆسەی هەڵبژاردن لە دیدی كاندیدەوە نەك دەنگدەر، كە ئەوانیش (كاندید و ستراتیژ و دارایی)یە،  مەبەستمان قسەكردنە لەسەر كاندیدێك كە بۆئەوە چوەتە هەڵبژاردنەوە سەركەوتوبێ و كورسیەك لە پەرلەمان بەدەستبهێنێت، لێرەدا پرسیارێك دێتەگۆڕێ‌، ئایا كاندید هەیە نەیەوێت بیباتەوە؟ وەڵامەكەی ئەوەیە، بەدڵنیاییەوە بەڵێ‌، چونكە جۆرەها شێوازی بەشداری هەیە، هەیە بەشداری دەكات بۆئەوەی بیباتەوە، هەشە بەشداری دەكات بۆ بەدەستهێنانی ناوبانگ، كاندیدیش هەیە بەشداری دەكات بۆئەوەی دەنگەكان پەرت وبڵاوبكات و دەرفەتی دەرچون لە دەست كاندیدێكی تر بدات، هەشە بەشداری دەكات بۆ ڕاهێنان لەسەر پرۆسەی هەڵبژاردن، تا بتوانێت لە هەڵبژاردنی ئایندەدا سەركەوتن بەدەستبهێنێت. ئێمە لێرەدا قسە لەسەر گروپی یەكەم دەكەین ئەو كاندیدەی بۆ بردنەوە بەشداریكردووە. یەكەم: كاندید هەر كەسێك خۆی كاندید دەكات بۆ هەڵبژاردن پێویستە ئەم مەرج و خەسڵەتانەی تیادابێت: -كەسێكی ناسراوبێت لەو بازنەیەی خۆی تیادا هەڵدەبژێرێت، ناكرێت دەنگدەر كاندیدێك هەڵبژێرێت هیچ لەبارەیەوە نەزانێت.  -پێویستە پشتیوانی كەسە نزیكەكان و كەسوكار و هاوڕێیانی بەدەستهێنابێت و زامنی هەماهەنگیی و پشتیوانیان بكات، چونكە ئەوانە یەكەمین كەس دەبن كە پشتیان پێدەبەستێت لە هەڵمەتەكەیدا، ئەگەر ئەوانە پشتیوانی نەكەن كێ‌ پشتیوانی دەكات؟. -تەندروستییەكی باشی هەبێت و بتوانێت خەڵك بەسەربكاتەوە و لە ناوچەكانی بازنەكەیدا دەربكەوێت و ڕیكلام بۆ خۆی بكات و لەگەڵ دەنگدەران لە پەیوەندیدابێت. -ڕوخساری پەسەندكراو و ڕووخۆشبێت. -كەسێكی بەهەیبەت بێت و سیمای ڕێزی پێوەدیاربێت. -كەسایەتییەكی بەهێز و متمانە بەخۆ بێت، چونكە ڕووبەڕووی كەسانێك دەبێتەوە كە ڕەنگە تێبینیان هەبێت لەسەری و، پرسیاری ئیحراجكەری لێبكەن. -پێویستە هەڵنەچێت و كۆنترۆڵی خۆی و كاردانەوەكانی بكات. -تائەوپەڕی سنور سادەبێت، تا بتوانێت لەگەڵ تەواوی چین وتوێژەكانی دەنگدەران لە پەیوەندیدابێت. -ئاگادارێكی وردی ژیان و گوزەرانی دەنگدەرانی بازنەكەی بێت و بەباشی بزانێت ئەوداواكارییانەی هەیانە لەو كەسەی  هەڵیدەبژێرن. -ئاگاداری دەستور و یاساكانی دەوڵەت و سیاسەتی گشتی و دۆخی ئابوری وڵات بێت. -ئاگاداری سیاسەتی دەرەوە بێت، لەسەر ئاستی دەولی و ئیقلیمی و زانیاری هەبێت و زانیاری  ئەوەی هەبێت چی لە جیهاندا ڕوودەدات. -قسەكەرێكی باشبێت، بە باشی گوێبگرێت لەوانی تر و بزانێت لە چ كاتێكدا پێویستە قسەبكات و وا لە بەرانبەرەكانی بكات گوێی لێبگرن.   -ڕۆنەچێتە ناو عەیب و عاری ئەوانی تر و تەركیزی لەسەر خستەڕووی تواناكای خۆی و ڕكابەریكردنی بەرامبەر بێت.  -خاڵە بەهێز و لاوازەكانی و دەرفەتەكانی بەردەمی بە وردی دەستنیشان بكات، پێش ئەوەی بچێتە پرۆسەی هەڵبژاردنەوە. -زانیارییەكی تەواوی هەبێت لەسەر ڕكابەرەكانی، كێن؟ ئاڕاستەی سیاسییان چیە؟ ئەوخاڵانە چین جیاوازییان هەیە لەسەری؟ چی پێشكەشی دەنگدەران دەكەن؟ خاڵە لاوازەكانیان چین؟. دووەم: ستراتیژ مەبەست لە دەستەواژەی ستراتیژ، ئەو شێوازەیە كە پرۆسەی هەڵبژاردن هەڵدەسوڕێنێت و ئەو خاڵ و هەنگاوانەیە كە پێویستە كاندید پیادەی بكات، لەو خاڵانەش:  -دانانی پرۆگرامێكی ڕوون بۆ كاندید، كە سەرجەم هەنگاو و ڕێوشوێنەكان لەخۆبگرێت، كە كاندید پیادەی بكات بە مەبەستی سەرخستنی هەڵمەتەكەی. -دوور كەوتنەوە لە بەڵێنی زیادەڕۆ و درۆكردن.  -ڕكابەرەكان چەند بەڵێنی گەورە بدەن، نابێت كاندید دوای ئەو موزایەدانە بكەوێت و پێویستە بەڵێنی ئەوە بدات كە بەفیعلی دەتوانێت بیكات. -پێویستە دروشمێكی هەبێت بۆ هەڵمەتەكەی، ئەو دروشمەش تایبەت  و كورت بێت، بەجۆرێك دەنگدەر بتوانێت دەرخی بكات و بیریبكەوێتەوە، دروشمێكی سەرنجڕاكیش و لە هەمانكاتدا واقیعی بێت نەك خەیاڵی. -بۆئەوەی خاڵەكانی سەرەوە بەدیبێت، پێویستە لەسەر كاندید ئیدارەیەك بۆ هەڵمەتەكەی پێكبهێنێت لە (ئیدارەی پەیوەندییە گشتییەكان، ئیدارەی سكرتاریەت، ئیدارەی ماڵیی، ئیدارەی ڕاگەیاندن، ئیدارەی یاسایی). * ئیدارەی پەیوەندییە گشتیەكان: پێویستە ئەم ئیدارەیە بەڕێوبەرێكی هەبێت بەرپرسی ڕاستەوخۆ بێت لەبەردەم كاندید ، بەڕێوبەرە گروپی كاركردن دیاریدەكات لەوانەی متمانەی بەخۆیان و شارەزاییان هەیە لەو بوارەدا و ئەمانیش كاریان ئەمانە دەبێت:  أ: پێدانی تەواوی ئەو زانیارییانەی كاندید پێویستی پێیەتی، چی لەسەر ئاستی بازنەی هەڵبژاردنەكەی و هەم زانیاری لەبارەی ژمارەی كاندیدانی ڕكابەر و بەتەواوی زانیارییەكانەوە.  ب: سەقامگیری لەسەر دروشمێك كە كاندید بەرزیدەكاتەوە. ت: ڕێكخستنی كارنامەی سەردانەكانی، چی سەردانی مەیدانی بۆ شەقام  و بازاڕ، یان سەردانی ئەو خێزانانەی ناوبانگیان هەیە لە بازنەكەیدا، بایەخی ئەم سەردانانە ئامادەیی كاندیدە لە سەرجەم ناوچەكانی بازنەكەی. س: پێدانی زانیاری تەواو سەبارەت بە سەرجەم ئەو بۆنانەی كە پێویستە كاندید تیایدا ئامادەبێت، بەرپرسە و ئاهەنگیشەوە. ج: دیاریكردنی وێنەیەكی دیاریكراو بۆ كاندید، پێویستە وێنەكە بەجۆرێك بێت كە دڵخوازی خەڵكبێت و گوزراشت لە كەسایەتی كاندید بكات.  ح:ئەم لیژنەیە پلانێك دابڕێژێت بۆ كۆڕ و قسەكانی كاندید  كە بۆ دەنگدەران و خەڵكی بازنەكەی دەكات  و ئەو گردبونەوانەشی كە وەك میوان تیایدا ئامادەبێت. *ئیدارەی سكرتارییەت: ئەم ئیدارەیە بەرپرس دەبێت لە ئەنجامدانی پەیوەندی لە نێوان ئەندامانی هەڵمەتەكە و كاندید و بەڕێوبەڕی هەڵمەتەكە، بەرپرس دەبێت لە پاراستنی تۆماری تایبەت بە ئەرشیڤی كۆبوونەوەكانی ئامادەكاریی و دوای دەستپێكردنی هەڵمەتی هەڵبژاردنیش. *ئیدارەی ڕاگەیاندن: ئەم ئیدارەیە هەڵدەسێت بە پیكهێنانی گروپی جۆراوجۆر بۆ بڵاوبوونەوە بە سەرجەم ناوچەكانی بازنەی هەڵبژاردن و بانگەشەكردن بۆ كاندیدەكە، ئەركی ئەم ئیدارەیە ئەنجامدانی ڕیكلامی پێویست بۆ كاندید لە ڕۆژنامە و گۆڤار و چاپكراوەكان  و هەموو ئەو نوسراوانەی بەسەر خەڵكی بازنەكەدا بڵاودەكرێتەوە، هەروەها ئامادەكردنی وێنە و ڕێكلامی شیاو بۆ كاندید بۆئەوەی بەردەوام ئامادەبێت لە كۆڕ و كۆبوونەكان، یان هەر گردبوونەوەیەك  كە كاندید ئامادەی بێت، لەڕووی ئەلیكترۆنیشەوە، پێویستە لیژنەیەكی تایبەت پێكبهێنرێت كە بایەخ بدات بە تۆڕی ئینتەرنێت و بەردەوام لەم تۆڕەوە لەگەڵ جەماوەر و خەڵكی بازنەكەدا بێت بۆ ناساندنی كاندیدەكە. سێیەم: دارایی بێگومان بەشداریكردن لە پرۆسەی هەڵبژاردن وەك هەر پرۆژەیەكی تر كە كەسێك بیەوێت ئەنجامی بدات خەرجییەكی زۆری دەبێت، ئێمە قسە لەسەر هەڵمەتێك دەكەین كە لەسەر سێ‌ پەل و پایە وەستاوە، هەریەكەیان پشت بەوی تریان دەبەستێت، دانانی پلانێكی ستراتیژی باش و دەستەبەركردنی دارایی پێویست لەگەڵ بوونی كاندیدێكی لاوازدا، بێگومان هەڵمەتی هەڵبژاردنەكە چارەنوسی شكست دەبێت،  ئەگەر كاندیدەكەش بەتوانابێت و پلانی كاركردنی هەڵمەتەكەشی  زۆر بەباشی دانرابێت ،بەڵام دارایی پێویستی نەبێت بێگومان هەڵمەتەكەی شكستدەهێنێت. پێویستە ئیدارەیەكی تایبەت هەبێت بۆ مەسەلەی خەرجی هەڵبژاردنی كاندید كە تایبەتمەندییەكی بەمشێوەیەیە: -دانانی بودجەیەكی خەمڵێنراو بۆ هەڵمەتەكە پێش دەستپێكردنی. -دیاریكردنی ڕووەكانی خەرجی . -دابینكردنی ئەو پێداویستییانەی ئیدارەكانی تر داوایدەكەن.  -دانانی ڕێنمایی بۆ خەرجی بە جۆرێك كە كێشە بۆ كارەكان دروستنەكات و نەبێتە بەربەست لەبەردەم سەرخستنی هەڵمەتەكە. -دانانی تۆمارێكی تایبەت بە سەرجەم خەرجییەكان. -بەرپرس و تایبەتمەندە لەو بەخشینانەشی كە ڕەنگە لەلایەن هەندێك كەسەوە پێشكەشبكرێت بۆ پشتیوانی لە كاندیدەكە. https://www.maghress.com/mohammediapress/26164

دامەزراوەی "درەومیدیا" چاوپێكەوتنێكی تایبەتی لەگەڵ نوسەرو ڕوناكبیری  كورد د.مەریوان وریا قانع ئەنجامداوە و تیایدا قسە لەسەر دۆخی گشتی ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان و نیگەرانیەكانی خەڵك و شكستی ئیداری و حوكمڕانی و ڕۆڵ و پێگەی هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی جاران و كۆمەڵێك پرسی تر دەكرێت، هەفتانە  د.مەریوان وریا قانع وەڵامی یەكێك لەپرسیارەكان دەداتەوەو لە(درەومیدیا)وە، بڵاودەكرێتەوە. پرسیاری یەكەم:  درەو میدیا/ قسە زۆر لەسەر ئومێد ئەكرێ و دژە نائومێدیش وەكجۆرێك لەبەرەنگاری و زیندوێتی ڕۆحی تەحەدی، پێتانوانیە ئومێد بۆخۆشی لەسەر كۆمەڵێك بنەمای واقیعی بنیاتدەنرێت، یان لانی كەم كەرەستەكانی بەردەست و بەرجەسەتەبن، لەغیابی كەرەستەكاندا، دروستكردنی ئومێد بۆخۆی جۆرێك نیە لەوەهم؟  مەریوان وریا قانیع : بەر لەوەی بە وردی وەڵامی ئەو پرسیارە بدەمەوە دەمەوێت بڵێم پێویستە ھەمیشە مەسەلەی ئومێد زۆر بە جدی وەربگرین، بە ئاسانی دەستبەردار نەبین و لە سایکۆلۆژیای تایبەتیی ئەم یان ئەو نووسەر و ئەم یان ئەو گروپ و ھێزی کۆمەڵایەتییەوە لێینەڕوانین. چونکە ھیچ یەکێک لەوانە یارمەتیمان نادەن لەو واقیعە کۆمەڵایەتیی و مێژووییە بگەین کە لەناویدا دەژین. وەک ئێوە دەزانن ساڵانێکی درێژە من بەرگریی لە پلۆرالیزم دەکەم و بە مەسەلەی سەرەکیی ناو ژیانی سیاسیی و کۆمەڵایتیی و ڕۆشنبیریی خۆمانی دەزانم. بەڵام پلورالیزم ھەرگیز بەتەنھا مانای بوونی ھێز و گروپ و خەون و زمان و چاوەڕوانیی و جیھانبینی جیاواز نییە، ئەوانە ڕەگەزی زۆر سەرەکیی و گرنگیی ناو پلورالیزم، بەڵام ھەموو پلورالیزم نییە. ڕەھەندێکی گرنگیی پلورالیزم مانای بوون و ئامادەگیی زیاد لە واقیعێکە لەناو ”واقیع“ خۆیدا، بینینی واقیع خۆیەتی وەک واقعێکی پلورال. لەم دیدەدا ھەموو واقیعێک واقعێکی ئاڵۆز و پلورالە، کۆمەڵێک واقیعی جیاوازە لەناو یەک واقیعدا. شتەکان ھەرگیز بە یەک شێوە لە ناو دونیادا ئامادە نین، یەک ”بونیاد“ و یەک ”سیستم“  و یەک ”عەقڵ“ و یەک ”خودا“ و یەک ”حەتمیەت“ بوونی نییە کە لە ژێرەوە گشتێتی واقیع، یان ھەموو واقیع لەباوەشگرتبێت و بە کۆمەڵێک میکانیزمی پۆڵایینەوە حوکمیبکات. ئەم دیدە بۆ واقیع دیدێکی تەواو میکانیکیی و ھەڵە و ناتەواوە، لە ڕاستیدا دیدێکی خورافیی و کاریکاتێرییە. واقیع بەردەوام واقیعێکی پلورالە و دینامیکیەتی خۆی ھەیە و بەردەوامیش لە جوڵە و گۆڕان ڕوخان و دروستبووندایە.  لەم ڕوانینە دینامیکیەدا بۆ واقیع مەسەلەی ”ڕێکەوت“، یان ”بیرلێنەکراوە“ یان ”چاوەڕواننەکراو“، ئەوەی بە ئینگلزیی پێیدەگوترێت contingency، ڕۆڵی زۆر گرنگ دەگێڕێت لە بوارە جیاوازەکانی ژیانی کۆمەڵایەتیدا. ”ڕێکەوت“ یان ”بیرلێنەکراوە“ خۆی دەبێت بە بەشێک لە واقیع خۆی، دەبێت بەیەکێک لەو ھێزانەی کە یارمەتیی گۆڕانکاریی ئەدات. بەم مانایە واقیع تەنھا بونیاد و سیستم و یاسا و جوڵەی بابەتیی و حەتمیەتی میکانیکییانە نییە و ھەموو پێناسەکردنێکی واقیع بەو تێرمانە تەواو ناڕاست و کورتھێن و ھەڵەیە. بڕێکی گەورەی ئەوەی دەبێت بە ”واقیع“ پەیوەستە بە ”ڕێکەوت“ەوە، بەو شتانەوە کە سەرەتا چاوەڕواننەکراو بوون، لەوانەش بۆ نموونە، ڕێکەوتی دروستبوونی گروپێکی سیاسیی شێلگێر، ڕێکەوتنی سەرھەڵدانی کۆمەڵێک ڕۆشنبیریی جدیی، ڕێکەوتنی لاوازبوونی دەوڵەتێک، ڕێکەوتی درستبوونی سەرکردەیەکی کاریزمی بەھێز و خاوەن خەون، ڕێکەوتی لێکنزیکبوونەوەی چەند ھێزێکی کۆمەڵایەتیی،.بەرپابوونی ھەندێک جەنگ و پێکدادانی گەور و بچووک، ھتد... ھەموو ئەمانە دەشێت ڕۆڵی سەرەکیی لە ژێرەژووربوونەوەی واقیعدا بگێڕن.  جگە لەمانە ”ڕێکەوت“ پەیوەندییەکی پتەویشی بە ”ئەگەر“ەوە ھەیە، ھەموو واقیعێکە ئەگەری جوڵە و گۆڕان و داڕشتنەوەی لەناو ھەناوی خۆی تێدایە. ئەو ئەگەرانە حەتمیەت نایانجوڵێنێت، بەڵکو ھەندێکجار ڕێکەوت ڕێگەیان بۆ دەکاتەوە بۆئەوەی لەناو واقیعدا بەرجەستەبن. جگە لە ھەموو ئەمانە واقیع تەنھا لە ئاستێکیدا ئەوەیە کە ھەیە و بە ئێمە دراوە، لە ئاستەکانی تریدا ئەوەیە کە ئێمە چی لەو واقیعە دەکەین، چۆن لەناویدا ئامادەدەبین، چ جۆرە بەشدارییەکمان لەناویدا ھەیە، مەبەستەکان و چاوەڕوانییەکانمان لەناویدا چییە، چەند چالاکانە یان پاسیڤانە لەناویدا دەجوڵێین. ھەمیشە تەنھا ”بەشێک“ لە واقیع بە ئێمە دراوە، بەشەکانی تری، دەکرێت بڵێم بەشە زۆرکەی، پابەستی کردە و چالاکییەکانی ئێمەیە لەناویدا. ئەمە وادەکات من باوەڕم وابێت ھەمیشە ھەندێک ئەگەر و توانا ھەبن بۆئەوەی ھەم دونیایەکی باشتر دروستبکەین، ھەم خۆشمان بکەین بە خودێکی باشتر. ئەگەرەکانی ناو واقیعیش پەیوەندییان بە بڕی ئامادەگیی چالاکانەی مرۆڤەوە لەناو واقیع خۆیدا ھەیە. بێگومان پەیوەندیشیان بەو جۆرە قسە و گوتار و دونیابینیانەشەوە ھەیە کە لەناو ئەو واقیعەدا کاردەکەن. بەکورتییەکەی مەسەلەکە لە ئاستە سۆسیۆلۆژیی و فەلسەفییەکەیدا مەسەلەی خۆشباوەڕیی نییە، سەتحیی ڕوانین نییە، بەرخوردی دڵخۆشکەرانە نییە، بەڵکو پابەستی ئەوەیە چ ڕوانینێکمان بۆ واقیع و بۆ مرۆڤ و بۆ ڕۆڵی ڕێکەوت و بۆ کردەی کۆمەڵایەتیی و بۆ ڕۆڵی فیکر و گوتار و ھەڵسوکەوتەکان، ھەیە. پرسیاری سەرەکیی ھەر واقعێک ئەوەیە ئایا  ئینسان لەو واقیعەدا  وەک بکەرێکی چالاک ئامادەیە یان نا. ئەگەر ئامادەیە ئەم ئامادەگییە چۆن لێکبدەینەوە و ئەگەر نائامادەشە بۆ نائامادەیە. واقیع شتێک نییە لە دەرەوەی ڕەنج و تەقالا و ھەوڵی ئینسانەکاندا بوون یان مانایەکی تەواوی ھەبێت. ئەوەشی ھەیە و لە ئێستادا دروستکراوە، قابیلی سەرلەنوێ دروستکردنەوە و داڕشتنەوە و گۆڕان و تازەکردنەوەیە. دەکرێت ھەبوونێکی تری ھەبێت،کە لە ئێستادا نیەتی، یان زەحمەتە ھەیبێت، مەسەلەکە پەیوەندیی بە بوونی یاسای بابەتەیی و بونیاد و سیستمەوە نییە، بەڵکو پەیوەندیی بە شێوازیی ئامادەگیی تاکەکەسەکان و ھێزەکانەوە ھەیە لەناو ئەو واقیعەدا کە دروستکراوە. ھیچ واقیعێکیش خۆژیەن، self-sufficient، نییە، بەڵکو ھەمیشە ھێزێک یان چینێک یان گروپێک ئەو واقیعە دەژیەنێت و درێژە بەژیانی ئەدات، ھەر ھێز و کەس و گروپی تریش دەتوانن بینێژن و شتێکی تازە دروستبکەن. بە کورتییەکەی بۆ ئەوەی لە واقیع تێبگەین پێویستە خاڵی سەرەکیی و بنەڕەتیی لە ڕوانینماندا بۆ واقیع مەسەلەی کردەی مرۆیی و شێوازی ئامادەگی تاکەکەس و گروپەکان بێت لەناو مێژووی خۆیاندا، نەک نووقمبوون لەناو باسکردی کۆمەڵێک بونیاد و ڕێگر و سیستمی پۆڵایینی گریمانکراودا، کە نەکرێت دەسکاریبکرێن. ئێمە ھەموومان وەک تاکەکەس و وەک خاوەنی زمان و قسە و کردە، وەک ئەندامی ئەم یان ئەو گروپی کۆمەڵایەتیی، وەک کەسی چالاک یان پاسیڤ، بەشێکین لە واقیع و بەشدارین لەوەدا چۆن دروستبووە و چۆن دروسەبێت و چۆن دەگۆڕێت یان ناگۆڕێت. ئەوانەی ڕەشبینن باس لەوە دەکەن کە ”مەحاڵ“ە دەسکاریی واقیع بکرێت، ئەوانەشی کە گەشبینن باس لە ”حەتمیەت“ی گۆڕاکاریی دەکەن. لەنێوان ئەم دوو دیدەدا دیدێکی تر ھەیە پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت کە شتێک ھەیە ناوی مرۆڤە، ناوی مرۆڤەکانە، ناوی بکەری مێژووییە، ناوی ڕێکەوتە، ناوی کردەی ئینسانییە، ناوی توانای دروستکردنی سەرەتای تازەیە، کە ھەموویان بەشداران لەوەدا کە دروستدەبێت و دەپارێزرێت و دەسکاریدەکرێت و دەگۆڕدرێت. شتێکیش بەمانای بوونی ”خود“ یان ”بوونی تاکەکەسیی“ لەپێش یان لەدەرەوەی کردەکانەوە بوونی نییە. ئەوەی دەمانکات بە خود و دەمانکات بە تاکەکەسێکی تایبەت کردەکانمانە، شێوازی ئامادەبوونمانە لەناو مێژوودا، ئەو پەیوەندییانەیە کە بە جیھانەوە دروستیدەکەین، دەسکاریکردنی زمانمانە. ”کەسبوون“ شتێک نییە پێشوەخت پێماندرابێت، شتێکە بە بەردەوامی دروستیدەکەین. واقیعیش شتێکە ھەموو ڕۆژێک دروستدەکرێت و بەرھەمدەھێنرێتەوە و دەگۆڕدرێت و درێژدەکرێتەوە. ھەموو ئەمانەش لەڕێگای کردەی ئینسانییەوە ڕووئەدەن، بۆیە کردە گرنگە. ئەگەر لەم دیدەوە لە واقیعمان ڕوانیی، بەبێ ئەوەی باوەڕمان بە حەتمیەت یان ئایدیۆلۆژیایەکی گەشبین بێت، ھەمیشە ڕووبەرێک بۆ کردەی مێژوویی دەبینین، گرنگیی دەستپێشخەریی ئینسانیی دەبینین، ڕۆڵی ڕێکەوت دەبینین، و توانای گۆڕان و تازەبوونەوەش، دەبینین. وەک دەبینن ئومێد لێرەدا لەسەر دیدێکی یۆتۆپی بونیادنەراوە، لەسەر وەھم و خورافەت دروستنەکراوە، بەشێکیش نییە لە ئایدیۆلۆژیایەکی مژدەبەخش، بەڵکو لەسەر وێنەیەکی ئاڵۆز و دینامیکی بۆ کۆمەڵگا و بۆ مرۆڤ و بۆ کردەی مێژووی دروستکراوە. نەبوونی ئەم وێنەیە بۆ واقیع تەنھا بکەرە کۆمەڵایەتییەکان لێی بەرپرسیار نین، بەڵکو ئەو شێوازەش لە فیکر لێی بەرپرسیارە کە لەسەر ئەو واقیعە کاردەکات. لەبیرمان نەچێت لەپاڵ توندوتیژیی ھێزە حوکمڕانەکانی دونیای ئێمەدا، لەپاڵ سیاسەتی وێرانکەریی ھێزە سیاسییەکاندا، جۆرێکی زۆر خراپ لە فیکری ”سیستمگەرایی“ و لە فیکری ”دژەسیاسەت” و ”دژەکردار“ لە دونیای ئێمەدا ئامادەیە، کە بەسەریەکەوە ڕێ لە سادەترین شیکردنەوەی زانستیی و نیمچەزانستی ئەو واقیعە ئاڵۆزە دەگرن و ھەموو کردەیەکی مێژوویی دەکوژن. کە ئەمانە دەڵێم نکوڵی لەوە ناکەم کە دۆخی ئەمڕۆکەی کۆمەڵگای ئێمە دۆخێکی سەخت و قەیراناوییە، ئەگەری دەسکاریکردنی کایە سیاسییەکەی و سنووردانان بۆ باڵادەستیی نوخبە و بنەماڵە حوکمڕانە خراپەکانی، لاوازە. ھاوکات باوەڕیشم وایە لە دونیای ئێمەدا تا کایەی سیاسیی ڕادیکاڵانە ڕیفۆرم نەکرێت و بەشێوەیەکی تەواو جیاواز دانەڕێژرێتەوە، زەحمەتە لە بوارەکانی تری ژیانی کۆمەڵایەتیی و ئاوبووریی و دەزگایی و بیرۆکراسیدا گۆڕانکاریی گرنگ بکرێت. لە کۆمەڵگای ئێمەدا بەبێ دەسکاریکردنی کایەی سیاسەت دەسکارییکردنی کایەکانی تر لە مەحاڵ نزیکبۆتەوە. لەم ڕووەوە ئێمە لەو جۆرە لە ساتەوەختی مێژووییدا دەژین کە ھانا ئارێنت ناوی ”سەردەمی تاریک”ی لێدەنێت. سەردەمی تاریک بەمانای نەمانی ژیانێکی گشتیی لە کۆمەڵگادا کە تیایدا بیر و ڕا و بۆچوونی مرۆڤەکان نرخ و بەھا و گرنگیان ھەبێت و ھەقیقەتە جیاوازەکان لەناو ئەو ژیانە گشتیەدا دەربکەون و بەسەریەکیشەوە وەک سەرەتایەک بۆ کردەی مێژوویی نوێ و چالاک دەستبەکاربن. بەڵام وەک ئارێنت خۆشی دەڵێت تەنانەت لەناو ئەو ساتەوەختە تاریکانەشدا مرۆڤ مافی ئەوەی ھەیە ھەندێک تیشک و درەوشاننەوە ببینێت. دۆخی تاریک مانای ئەوە نییە ئێمە لەبەردەم واقیعێکداین ھیچ ئەگەرێکی گۆڕانکاریی تیادانەماوە، یان لەبەردەم واقیعێکداین خاڵیە لە مرۆڤ وەک بکەرێکی کۆمەڵایەتیی ھۆشیار، مانای ئەوەش نییە ھیچ ”ڕێکەوت“ێکی مێژوویی لەو واقیعەدا نەماوە کە وەک زەمینەی ھاتنەکایەی ھێز و ڕووداوی مانادار بۆ دەسکاریکردنی ئەو دونیایە، کاربکات. کە ئەمانە دەڵێم خۆشباوەڕیی و بیرکردنەوەی سەتحی بە کەس نافرۆشم. ئەم جۆرە تۆمەتە ھی ئەوانەیە کە توانای بیرکردنەوەیان نییە و لەسەر سادەکردنەوەیەکی کوشندەی واقیع و سادەکردنەوەیەکی ترسناکی فیکر و بیرکردنەوە دەژین. گەر دونیای دوای ڕاپەڕین وەک نموونە وەربگرین، دەبینین واقیعی ئەمڕۆکەی کۆمەڵگای ئێمە، بەھیچ مانایەک واقیعی بەر لە دونیای دوای ڕاپەڕین نییە، لە زیاد لە کایە و ئاست و پێگەیەکدا گۆڕانی گەورەی تیا دروستبووە، مەرج نییە ئەو گۆڕانانە گۆڕانبووبن بەرەو باشیی، زۆرێک لەو گۆڕانانە دۆخێکی ھێجگار خراپیان ھێناوەتەکایەوە. ئەو خاڵەی من دەمەوێت پێی لەسەر دابگرم ئەوەیە واقیع لە دونیای ئێمەدا وەک خۆی نەماوەتەوە و دونیای بەر لە ڕاپەڕین و دونیای دوای ڕاپەڕین دوو دونیای تەواو جیاوازن. کتێبی ”کۆمەڵگا و غەریبەکانی“ من، کە ئەم ساڵ بڵاوکرایەوە،  ھەوڵدانێکە بۆ نیشاندانی ئەو گۆڕانە قووڵانەی لە دونیای دوای ڕاپەڕیندا لە زیاد لە ئاستێکی ژیانی کۆمەڵایەتیی و سیاسیی و فەرھەنگیی ئێمەدا ڕوویداوە و ئەو گۆڕانانەش ئەم قەیرانانەی ئەمڕۆکەیان دروستکردوە. 

ئامادەكردنی: فازل حەمەڕەفعەت كاندیدی هەڵبژاردنەكان چۆن هەڵمەتی هەڵبژاردن بەڕێوەدەبات و دەتوانێت متمانەی دەنگدەران بەدەستبهێنێت ؟ ئەمە پرۆسەیەكی سەخت و ماندوكەرە، پێویستی بە هونەر و لێهاتوویی هەیە، چونكە وەكو چەكێكی دوو سەرەیە، هەر هەڵەیەك بەشێوەی نەرێنی لەسەر كاندید دەكەوێت. مەبەست لە لێهاتوویی چییە ؟ لێهاتوویی بریتییە لە هونەری بەكارهێنان و قۆستنەوەی تواناكان بەشێوەیەكی باش، گوزارشتە لە شارەزایی و خوێندنەوەی ئەزمونەكان و كاركردن لەسەریان. مەبەست لە بەڕێوەبردن چییە ؟ كۆمەڵێك بنەما و پرۆسەی بەردەوامە لەپێناو بەكارهێنانی ئەو سامان و توانا مرۆیی و مادییانەی كە لەبەردەستدان و قۆستنەوەیان بە باشترین شێوە بە ئاڕاستەی بەدیهێنانی ئامانجێكی دیاریكراوی رون و ئاشكرا. لەرێگەی بەڕێوەبردنێكی باشەوە ئەوانەی كە هەڵمەتی هەڵبژاردن بەڕێوەدەبەن بڕیار لەسەر ئەوە دەدەن چیان دەوێت، چی دەكەن، لە كوێ و چۆن و لە چ كاتێكدا، كامەیە تواناكانی بەردەستیان؟، خەڵكەكانیان كامانەن؟ مەبەست لە هەڵمەتی هەڵبژاردن چییە ؟ كۆمەڵێك چالاكی پەیوەندیگرتنی پلان بۆداڕێژراوی رێكخراوە, كە تاك یاخود كوتلەیەك یاخود پارتێك دەیكات بەدوور لە هەركارێكی هەڕەمەكی، بەمەبەستی بەدەستهێنانی زۆرترین دەنگی دەنگدەران.             * ئامانجەكانی هەڵمەتی هەڵبژاردن هەر هەڵمەتێكی هەڵبژاردن كار بۆ بەدیهێنانی سێ ئەركی هاوسەنگ دەكات: 1-    گرەنتیكردنی دەنگی دەنگدەرانی لایەنگری پارتەكەی، لەرێگای چەسپاندن و بەهێزكردنی هەڵوێستەكانیان و پاراستنیان لە كاریگەری پروپاگەندەی ركابەرەكانی. 2-    دانانی كاریگەری لەسەر زۆرترینی ئەو توێژانەی كە بێلایەنن، ئەمانە ئەو توێژانەن كە لەلایەن هەموو كاندیدەكانەوە كراونەتە ئامانج. 3-    پوچەڵكردنەوەی هەڵوێستی ركابەرەكان و گۆڕینی ئاڕاستە و بێ متمانەكردنی دەنگدەران بە بەرنامە و بیروبۆچونەكانیان.                *گرنگترین ئامرازە بەكارهێنراوەكانی پەیوەندیكردن لە هەڵمەتی هەڵبژاردندا * بەسەركردنەوەی ماڵ و كۆبونەوەكان و هەر جۆرە پەیوەندییەكی تایبەتی * پۆستەری تایبەت بە بەرنامەی هەڵبژاردن * پۆستەری تایبەت بە لیستی هەڵبژاردن و ژیاننامەی كاندیدەكان * لافیتەی قوماش و كاغەزی كە گوزارشت لە بەرنامەی هەڵبژاردن بكات * كاغەز و نامەی پێچراوەی رەنگاوڕەنگ كە بەرنامەی هەڵبژاردنی كاندیدەكان لەخۆبگرێت * دروشمی دیوارەكان كە هەمان ناوەڕۆكی تابلۆ قوماشییەكان لەخۆدەگرێت * ئۆتۆمبیلی بانگەشەكردنی گەڕۆك كە بانگەواو بۆ بەرنامەی هەڵبژاردن و ناوی كاندیدەكان دەكات * بانگەشە و ریكلامی هەڵبژاردن لە دەزگا راگەیاندنە جەماوەرییەكان * فێستیڤاڵ و رێپێوانە جەماوەرییەكان                 *قۆناغەكانی پلانی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردن هەر پرۆسەیەكی پلاندانان بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردن بەچەند قۆناغێكی جۆراو و گرنگ و یەكانگیردا تێدەپەڕێت، گرنگترینیان: 1-     خۆئامادەكردنی كاندیدەكان و دیاركردنی باشترین بژاردە  2-    ئامادەكردنی تۆمار و زانیارییەكان لەبارەی بازنەكانی هەڵبژاردنەوە 3-    خوێندنەوەی ژینگەی هەڵبژاردن لەڕووی كێشە و بەربەست و دەنگدەرو ركابەرەكانەوە.. هەموو ئەو شتانەی كە تایبەتن بەو بازنانەی كە هەڵبژاردنیان تێدا بەڕێوەدەچێت 4-    ئامادەكردنی بەرنامەی هەڵبژاردن لەسەر بنەمای هەڵبژاردنەمانی پێشوتر، دەبێت بەرنامەكان رون و واقیعی بێت و پەیوەندیداربێت بە جەماوەرەوە 5-    دانانی پلانێكی دارایی بۆ دابینكردنی پارەی هەڵمەتی هەڵبژاردن 6-    دیاریكردنی ئامرازەكانی پەیوەندیكردنی گونجاو و ئامرازەكانی بانگەشەكردن 7-    خشتەكردنی هەڵمەتی هەڵبژاردن و شێوازی جێبەجێكردنی                          *ئامرازەكانی لێهاتوویی بۆ جێبەجێكردن (10) بابەت هەن كە وەكو لێهاتوویی بنەڕەتی پێویستن بۆ جێبەجێكردنی پلانی هەڵبژاردن ئەژماردەكرێن. یەكەم: دیاریكردنی باشترین كاندید لەناو كۆمەڵێكی زۆری كاندیدەكان و دیاریكردنی باشترین پێوەر بۆ هەڵبژاردنی ئەم خەسڵەتانە: 1-    دەبێت كاندید كۆمەڵایەتی بێت بەو واتایەی دەبێت ئامادەگی كۆمەڵایەتی هەبێت و لەلای خەڵك قبوڵكراو بێت، ئاكاری باش بێت و مامەڵەی دۆستانە بكات. 2-    شێوە و روخساری قبوڵكراو بێت، خەندەیەكی ئارامی هەبێت كە بتوانێت بەهۆیەوە روبەڕوی خەڵك ببێتەوە. 3-    كەسێك نەبێ كە بەشێوەیەكی خێرا توڕە ببێت، چونكە دەبێت لەگەڵ هەموو رەنگەكانی خەڵكدا مامەڵەبكات چ یار و چ نەیار و خەڵكی حەماسی، بۆیە دەبێت كاندید كەسێكی خۆگر و بەتوانابێت لە گفتوكۆكردن و قایلكردندا، بەرامبەرەكانی قبوڵبكات و بەرگەی رەخنەكانیان بگرێت هەرچەندە توندیش بێت. 4-    زمانپاراو بێت لە قسەكردن و توانای كوێگرتنی هەبێت بەشێوەیەكی باش. 5-    كاریزما: ئەمە تایبەتمەندییەكە كە دیاریكردنی كارێكی ئاستەنگە، بەڵام دەتوانرێت بە ئاسانی بناسرێتەوە لەكاتی مامەڵەكردن لەگەڵ خەڵكدا، دیارترین رەگەزەكانی ئەم تایبەتمەندییە رێكپۆشی و وردبینییە لە قسەكردندا، ئەو كەسەی كە كاریزمای هەیە بەڕێزەوە مامەڵە دەكات و خەڵك بەلای خۆیدا كێش دەكات. 6-    بابەتیبون: ئەمە توانای تەماشاكردنی بابەتەكانە بەدوور لە بۆچونی كەسی و حزبی و لایەنداریكردن بۆ لایەنێك، بەواتای پاراستنی بەرژەوەندی گشتی. 7-    دەبێت كاندید رۆشنبیر بێت و زانیاری لەبارەی هەموو جۆرەكانی زانست و روداوەكان هەبێت. 8-    بایەخدان بە خەڵك و حەزی یارمەتیدانی ئەوانی تر دووەم: بونی گوتارێكی میدیایی باش و روون بەپێی ئەم تایبەتمەندییانە: 1-    بابەتیبون و بێلایەنی و نەشێواندنی بابەتەكان 2-    راستگۆیی و دووركەوتنەوە لە درۆكردن و دروستكردنی بابەت 3-    شایەتحاڵ و بەڵگە و ئارگیۆمێنت 4-    لەبەرچاوگرتنی باری دەرونی وەرگرەكان 5-    لەبەرچاوگرتنی پێداویستی و خواست و ئازارەكانی خەڵك 6-    پسپۆڕَتی و دەرنەچون لە بابەتە باوەكان. 7-    زمانی قسەكردن لەگەڵ تاك و لەگەڵ كۆمەڵ 8-    نادژیەكی لەگەڵ سیاسەتی گشتی بزوتنەوەكە 9-    نادژیەكی لەگەڵ سیاسەتی گشتی بزوتنەوەكە و فیكرە سیاسییەكەی لەكاتی راگەیانی بۆ رایگشتی 10-    شارەزایی زمانەوانی لە بواری رێزمان و نوسیندا سێیەم: بونی بارەگایەكی هەڵبژاردنی ئاشكرا و دابینكردنی هەموو هۆكارە پێویستەكانی پەیوەندیكردن بۆی، تێیدا تیمێكی راهێنراو سەرپەرشتی جێبەجێكردنی كەمپەینەكە بكەن و ناونیشانێكی هەبێت بۆ لیستی كاندید و راگەیاندنكار و جەماوەر. چوارەم: بوونی لیژنەیەكی هەڵبژاردن كە سەرۆكێكی هەبێت و هەموو پێداویستییە پیشەییەكانی هەبێت وەكو یاسا و راگەیاندن و بەڕێوەبەرایەتی و ئابوری.. سەرپەرشتی هەموو  پرۆسەی هەڵبژاردن بكات لە سەرەتاوە بۆ كۆتایی. پێنجەم: بوونی وتەبێژێكی میدیایی تایبەتمەند، خاوەنی گوتارێكی میدیایی باش بێت، ئەو تایبەتمەندییەی هەبێت كە زمانحاڵی لیستی كاندیدەكە بێت، ئەمە دەكرێت هۆكار بێت بۆ رێگرتن لە لێدوانی دژبەیەكی كاندیدەكان كە زۆرجار رودەدات، مەرج نییە ئەو كەسە خۆی لەناو لیستەكەدا بێت، بەڵام باشترە یەكێك بێت لە كاندیدەكان. شەشەم: بەكاارهێنانی باشترین ئامرازەكانی پەیوەندیكردن لە بواری هەڵبژاردندا، هەر ئامرازێك تایبەتمەندی خۆی هەیە، هەموو جەماوەرێكیش تایبەتمەندی خۆی هەیە، لێهاتوویی لێرەدا ئەوەیە ئامرازێك بەكاربهێنین كە گونجاو بێت لەگەڵ جەماوەر لە كاتێكی گونجاودا، بۆ نموونە: -    بەكارنەهێنانی رۆژنامە و گۆڤارەكان لە گوندەكاندا، چونكە زۆرینەی خەڵكی ئەو گوندانە نەخوێندەوارن. -    بەكارنەهێنانی ئەو ئامرازانەی كە خەرجییان زۆرە لەو هەڵمەتانەی هەڵبژاردندا كە بەرفراوان نین وەكو كەناڵە ئاسمانییەكان. -    دابەشكردن و خشتەكردنی بەكارهێنانی ئەو ئامرازانە و تێكەڵنەكردنیان لەگەڵ یەكتری، بەكارهێنانیان بەشێوەی خشتەكاری بەدرێژایی هەڵمەتەكە. -    دەبێت بەشێوەیەكی زیاتر پشت بە پەیوەندی تاكەكەسی ببەسرێت، بانگەوازی تاكەكەسی، سەردانی مەیدانی، دروستكردنی پەیوەندی گشتی و مرۆیی. حەوتەم: وردبینیكردن لە خەرجییەكان بەشێوەیەكی باش، خەمڵاندنی بەشێوەیەكی باش، دیاریكردنی بودجەی كەمپەینەكە و كاركردن بەپێی بودجەكان. هەشتەم: هەڵبژاردنی سەرەتایەك بۆ كەمپەینی هەڵبژاردن بەشێوەیەكی زانستی، شارەزایان سێ‌ سەرەتایان بۆ جێبەجێكردنی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردن داناوە كە ئەمانەن: -    سەرەتایەكی بەهێز و كەمی لەسەرخۆ -    سەرەتایەكی دیاریكراو و زیادكردنی لەسەرخۆ -    سەرەتاییەكی هاوسەنگ ودووبارەكردنەوەی هێز و لاوازی لەگەڵ بەكارهێنانی هەر ئامرازێكی نوێدا هەندێك لە شارەزایان پێیانوایە جێبەجێكردنی هەڵمەتی هەڵبژاردن بەم قۆناغانەدا تێدەپەڕێت: -    قۆناغی نمایشكردنی كاندیدە بۆ جەماوەر بەر لەكاندیدكردنی بۆ زانینی بۆچونی خەڵك دواتر خستنەڕووی بەرنامەی هەڵبژاردن -    قۆناغی بڵاوبونەوە و جێبەجێكردنی بەشێوەیەكی ئاشكرا و بەكارهێنانی هەموو ئامراز و هۆكارەكان و دووبارەكردنەوە. -    قۆناغی سەرەنج خستنەسەر چالاكی لەسەر پرسە تایبەت و چارەنوسسازەكان. -    قۆناغی هێرشكردنەسەر ركابەرەكان و پوچەڵكردنەوەی بەرنامەكانیان. ناتوانین بڕیار لەسەر باشترین سەرەتا بۆ دەستپێكردنی كەمپەینی هەڵبژاردن بدەین، بەڵام لە هەموو حاڵەتەكاندا دەبێت خوێندنەوە بۆ سەرەتای دەستپێكردنی كەمپەین بكرێت و لەسەر بنەمایەی زانیاری روون بەڕێوەبچێت، پێدەچێت لەگەڵ هەر جۆرێك لە جۆرەكانی هەڵبژاردندا یاخود هەموو قۆناغێك لە قۆناغەكانی هەڵبژاردندا جۆرێك لە جۆرەكانی دەستپێكی بانگەشەی هەڵبژاردنی بۆ بگونجێت. نۆیەم: چاودێریكردنی رۆژی دەنگدان بەشێوەیەكی باش و بینینی وەكو رۆژێكی نائاسایی، دەبێت تێدا گوتارەكان یەكبخرێت، هەواڵ بڵاونەكرێتەوە مەگەر بەشێوەیەكی ناوەندی نەبێت، چاودێریكردنی پێشێلكارییەكان و چارەسەركردنی یەك بەیەكیان. رۆژی دەنگدان لەرێگەی ژوورێكی عەمەلیاتەوە بەڕێوەدەبرێت كە هەموو ئامرازە خێراكانی پەیوەندیكردنی بۆ دابینكرابێت و تیمێكی هەبێت كە پەیوەستكرابێت بە لیژنەی سەرپەرشتیكردنی هەڵبژاردنەكانەوە، ئەمەش بەمەبەستی وەرگرتنی زانیاری راست و دروست و راگەیاندنیان بەشێوەیەكی ئازایانە لەكاتی دەرچونی ئەنجامەكاندا جا ئەگەر ئەنجامەكە بردنەوەی هەڵبژاردن بێت یاخود دۆڕاندنی. دەیەم: ئامادەكردنی رەشنوسێك بۆ گوزارشتكردن لە بردنەوەی هەڵبژاردن بەشێوەیەكی ئارام و لەسەرخۆ و دوور لە توڕەیی و جنێودان و گوازارشتكردن لەسەركەوتن بەشێوەیەكی خاكیانە و دڵنیاكردنەوەی لایەنە دۆڕاوەكان و سوپاسكردنیان، هەروەها سوپاسكردنی ئەو لایەنانەی كە هەڵبژاردنەكەیان سەرخستووە، هاوكات ئامادەكردنی رەشنوێك بۆ گوزارشتكردنێكی دیموكراتیانە لە كاتی دۆڕاندنی هەڵبژاردن و پیرۆزباییكردن لە لایەنە براوەكان و راگەیاندنی هەماهەنگیكردن لەگەڵیان، هەروەها سوپاسكردنی ئەو لایەنانەی كە هەڵبژاردنەكەیان سەرخستووە و رونكردنەوەی ژمارەی دەنگەكانی پارتەكە لە هەڵبژاردنەكەدا.

(درەو میدیا): رۆژی (30)ی ئەیلول هەڵبژاردنی پەرلەمانیی لە هەرێمی كوردستان بەڕێوەدەچێت، هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن (17) رۆژ دەخایەنێت. جگە لە پارت و كەسایەتی پێكهاتەكانی (توركمان و ئەرمەن)، (9) لیست بەشداری هەڵبژاردنەكە دەكەن، هەریەكە لەو لیستانە لە پاڵ چەندین دروشمی لاوەكی بۆ راكێشانی سەرنجی دەنگدەران، دروشمێكی سەرەكییان هەڵگرتووە. بەشێوەیەكی گشتی لیستە بەشدارەكان لە دروشمی سەرەكی خۆیاندا هیچ یەكێكیان دەستیان بۆ دروشمێك نەبردووە كە بتوانرێت لە ماوەیەكی دیاریكراودا كە چوار ساڵی خولی پەرلەمانە، جێبەجێ بكرێت، زۆربەی دروشمەكان گشتگیر و لاستیكین و دەستیان نەبردووە بۆ كێشەی بنەڕەتییەكانی خەڵكی كوردستان كە خۆی دەبینێتەوە لە كێشەكانی (ئاو، كارەبا، نیشتەجێبوون، موچە، خزمەتگوزارییە گشتییەكان، خوێندن، تەندروستی و..هتد).  دروشمی سەرەكی لیستە بەشدارەكانی هەڵبژاردن: •    پارتی دیموكراتی كوردستان "بنیاتنانی كوردستانێكی بەهێز" •    بزوتنەوەی گۆڕان "بەرەو هەرێمێكی دادپەروەر و خزمەتگوزار" •    یەكێتی نیشتمانی كوردستان "بۆ ئارامی، هەلی كار، خزمەت" •    كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان "كۆڵنادەین و بەردەوامین" •    بەرەی ئیسلاح (یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان+ بزوتنەوەی ئیسلامی كوردستان) ئەم لیستە هیچ دروشمێكی سەرەكی نییە. •    نەوەی نوێ "بەرەو لوتكەی دەسەڵات و ئابورییەكی بەهێز" •    لیستی سەردەم (حزبی سۆسیالت دیموكراتی كورستان+ پارتی كرێكاران و رەنجدەران)  "لەپێناو دادپەروەری و خۆشگوزەرانی" •    ئازادی (حزبی شیوعی كوردستان) "خاك.. نان.. ئازادی" •    پارتی پارێزگارانی كوردستان "ئاشتی و پێكەوەژیان" جگە لە لایەنە كوردییەكان، لە پێكهاتەی توركمان (8) لیست بەشداری هەڵبژاردنی 30 ئەیلولدا دەكەن، لەسەر پێكهاتەی ئەرمەنیش (6) كەس خۆیان كاندیدكردووە. هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات سەرباری ئەوەی كشاوەتەوە و بەشداری پرۆسەی هەڵبژاردن ناكات، بەڵام هێشتا ناوی لەسەر كارتی دەنگدەرانە و كۆمسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی ناوەكەی نەسڕیوەتەوە. 

(درەو میدیا): بۆ هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی كوردستان: -٧٠٩ كەس ناوی خۆیان كاندید كردووە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان - ٢٩ لیست و قەوارە ناوی كاندیدەكانیان پێشكەش بە كۆمسیۆن كردووە  - چەند كاندیدێك ڕەت كراوەنەتەوە كە ڕێنماییە بنچینییەكانی كاندیدبونیان تێدا نەبووە   - بۆ هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 ژمارەی دەنگدەران ( 3,088,642)  - بۆ هەڵبژاردنی 21ی ئەیلولی 2013 ژمارەی دەنگدەران ( 2,717,082) - واتا ژمارەی زیادبوو ( 371,560 ) - ناوی 268 هەزار كەس لە تۆماری دەنگدەران دەرهێنراون  - ناوی 56 هەزار دەنگدەری دیكەش سڕكراون  

(درەو میدیا): پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لیژنەیەكی هاوبەش پێكدەهێنن بەمەبەستی ئامادەكاریكردن بۆ كۆبونەوەی بەرفراوانی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان. ئەمڕۆ جارێكی تر مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی لە سەلاحەدین كۆبونەوە، كۆبونەوەكە بەسەرپەرشتیی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی و كۆسرەت رەسوڵ جێگری یەكەمی سكرتێری گشتی یەكێتی بەڕێوەچوو. دوای كۆبونەوەكە، هەردوولا راگەیەندراوێكی هاوبەشیان بڵاوكردەوە كە تێیدا ئاماژە بە سێ خاڵ كراوە: یەكەم: لە روانگەی بەرژەوەندیی گەلەكەمان و هەستیاریی بارودۆخەكە، هەردوولا جەخت لەسەر یەكهەڵوێستی و پێكەوەكاركردن لە بەغداد و كوردستان دەكەنەوە و بۆ ئەم مەبەستەیش لیژنەی هاوبەش بەردەوام لە پەیوەندییدا بن و ئامادەكاریی پێویست ئەنجام بدەن. دووەم: هەروەكو لە ماوەی رابردوویش بە ئاشكرا رامانگەیاندووە بۆ یەكڕیزیی نێوماڵی كوردستان و بەشداریی هەموو لایەنەكانی بەشدار لە پڕۆسەی سیاسیدا، بانگهێشتی كۆبوونەوەیەكی هاوبەشی هەموو لایەنەكان دەكەین. بۆ ئەم مەبەستە لیژنەیەك راسپێردرا بۆ ئامادەكردنی پێداویستییەكانی ئەو كۆبوونەوەیە. سێیەم: لەبەرهەستیاریی بارودۆخی كەركووك و پێویستیی چارەسەركردنی، بڕیاردرا ئەو لیژنەیەی كە لە كۆبوونەوەی پێشوو پێكهێندرابوو، دەستبەكاربن بۆ دیراسەكردن و هەنگاونان.  

( درەو میدیا): سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامی ئێران لە بەیاننامەیەكدا وردەكاریی هێرشەكەی سەر كۆیەی راگەیاند و ئاشكرایكرد "حەوت" موشەكی زەمین بە زمینی جۆری " فاتح 110" یان ئاراستەی بارەگای حزبی دیموكرات كردووە لە كۆیە. موشەكی " فاتح110" كێشى کڵاوەکەی 500 كیلۆگرامە و مەوداكەی 300 كیلۆمەترە و ساڵی رابردووش سوپای پاسداران لە دێرزوری سوریا موشەكی " قیام و زولفیقار"ی بەكارهێناوە كە جۆرێكن لە موشەكی فاتح. هاوكات سوپای پاسداران لەو هێرشەدا فڕۆكەی بێفڕۆكەوانیشی بەكارهێناوە و ڤیدیۆی ساتی تەقاندن و كەوتنەوەی موشەكەكانی لەناو بارەگاكانی حزبی دیموكرات لە كۆیە تۆماركردووە ئەمڕۆ یەكشەممە بڵاویكردەوە. بە گوێرەی سەرچاوەكان لەو هێرشەی كۆیەدا 14 كەس شەهیدبوون و 46 كەسی تریش برینداربوون كە ژمارەیەكیان سەركردەی حزبی دیموكراتی ئێران " حدك" بوون. موشەكی فاتح 110:  •    موشەكێكی زەمین بە زەمینە. •    ساڵی 2002 بۆ جاری یەكەم ئەم موشەكە تاقیكراوەتەوە. •    ساڵی 2003 بۆ جاری یەكەم لە نمایشێكی سەربازیدا لە تاران نیشان دراوە. •    كێشی موشەكی فاتح 110 سێ تەنەو كڵاوەیەكی پڕ تەقەمەنیش هەڵدەگرێت كە كێشەكەی نیو تەن (500 كیلۆگرام)ە. •    مەودای موشەكەكە (295 كیلۆمەتر)ە. •    موشەكەكە بە وزەی پتەو كاردەكات كە ئەمە وایلێدەكات بە خێراییەكی زۆر و بەبێ ئاگاداركردنەوەی پێشوەخت بتەقێندرێت و بەوردی ئامانجەكەی بپێكێت. •    مانگی ئابی 2012 ئێران رایگەیاند، نەوەی چوارەمی موشەكی فاتح 110ی تاقیكردوەتەوە كە مەوداكەی لە (300 كیلۆمەتر) زیاترە و لە توانایدایە ئامانجەكانی لە وشكانی و دەریادا بە وردی بپێكێت.

(درەو میدیا): ئەمڕۆ شەممە لە قامیشلۆی رۆژئاوای كوردستان شەڕ لە نێوان هێزەكانی ئاسایشی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاواو هێزەكانی حكومەتی سوریا روویدا و بەهۆیەوە 18 كەس كوژران. فەرماندەیی ئاسایشی قامیشلۆ لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند كاروانێكی هێزەكانی رژێمی سوریا كە لە سێ‌ ئۆتۆمبیل پێكهاتبوون بەیانی ئەمڕۆ هاتونەتە ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی ئاسایش و لەكاتی تێپەڕینیاندا بە خاڵێكی پشكنیندا بە چەكی سوك و مامناوەند تەقەیان كردووە و ئەوانیش بەرپەرچیانداونەتەوە و لە ئاكامدا 11 ئەندامی هێزەكانی حكومەتی سوریا كوژراون و دووانیش برینداربوون و حەوت كارمەندی ئاسایشیش گیانیان لەدەستداوە و یەكێتی تر برینداربووە. بەشی هەرە زۆری شاری قامیشلۆ لەژێر كۆنترۆڵی یەكینەكانی پاراستنی گەلدایە جگە لە فڕۆكەخانە و چوارگۆشەی ئەمنی ناوەڕاستی شارەكە كە لەژێر دەسەڵاتی هێزەكانی حكومەتی سوریادایە.

(درەو میدیا) سایتی (تابناك)ی نزیك لە موحسینی رەزایی فەرماندەی پێشووی سوپای پاسدارانی ئێران ئاشكرایكرد، سوپای پاسداران لە بنكەیەكی نزیك شاری ورمێی رۆژهەڵاتی كوردستانەوە موشەكی ئاڕاستەی بارەگای سەرەكی حزبی دیموكراتی كوردستان كردووە لە شاری كۆیە. بەپێی زانیاریی ئەو سایتە، لەو بنكەیەوە (6) موشەكی زەمین بە زەمین ئاڕاستەی بارەگای حزبی دیموكرات كراوە. لەم لینكەوە بەڤیدیۆ هێرشە موشەكییەكە ببینە: https://www.facebook.com/drawmedia/videos/309853496262195/ پەیامنێری سایتی (بی بی سی فارسی) بەریتانی رایگەیاند، لەماوەی چەند دەیەی رابردوودا، ئەمە گەورەترین هێرشی سوپای پاسداران بووە بۆسەر حزبی دیموكراتی كوردستان، كە هەندێك وەك وەڵامێك بۆ ئەمریكا ئەژماری دەكەن، چونكە كۆماری ئیسلامی ئێران پێی وایە حزبەكانی رۆژهەڵات لەلایەن ئەمریكاوە هاوكاری و پشتیوانی دەكرێن. كاتژمێر 10:30 خولەكی بەیانی ئەمڕۆ بارەگای هەردوو حزبی دیموكراتی كوردستان و حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران لە كۆیە روبەڕوی هێرشی موشەكی بونەوە. ئاسۆ حەسەن زادە یاریدەدەری سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستان لە شاری ستۆكهۆڵمی پایتەختی سویدەوە بە تەلەفزیۆنی (بی بی سی فارسی) رایگەیاند، سەرانی كۆماری ئیسلامی ئێران پێشتر هەڕەشەیان كرد كە بارەگاكانی حزبی دیموكرات لەناو قوڵایی خاكی كوردستانی عێراق بەتایبەتی لە كۆیە دەكەنە ئامانج، بەیانی ئەمڕۆ چەند خولەكێك دوای ئەوەی هەڕەشەكە  خرایە بواری جێبەجێكردن، چەند سایتێكی سەربە كۆماری ئیسلامی لە نمونەی سایتی (میهر) و سایتی (سوپای پاسداران) هەواڵی هێرشەكەی ئێرانیان پشتڕاستكردەوە.  بەپێی قسەی هەندێك سەرچاوەی نزیك لە حزبی دیموكراتی كوردستان، بەهۆی هێرشەكەوە لانی كەم (14) كەس شەهیدبوون، كە شەش كەسیان ئەندامی كۆمیتەی ناوەندی ئەو حزبە بوون بەناوەكانی (رەحمان پیرۆتی، نەسرین حەداد، سۆهەیلا قادری، ئیبراهیم زێوەیی، هاشم عەزیزی، لوقمان قیراوی). هەواڵی هێرشەكەی كۆماری ئیسلامی بۆسەر حزبی دیموكراتی كوردستان لەناو خاكی هەرێمی كوردستان روپەڕی هەموو میدیاكانی جیهانی داگیركرد، هێرشەكە هاوكات بوو لەگەڵ جێبەجێكردنی سزای لەسێدارەدان بەسەر سێ چالاكوانی سیاسی كورد لە ئێران، هەروەها هاوكاتیش بوو لەگەڵ سوتاندنی كونسوڵگەری ئێران لە شاری بەسرەی باشوری عێراق لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە. هێرشە سەربازییەكانی ئێران لەدەرەوەی سنوری ئەو وڵاتە چەند رۆژێكە زیادیان كردووە، ئەمەش هاوتایە لەگەڵ توندبونەوەی كاریگەری سزا ئابورییەكانی ئەمریكا لەسەر ئێران و داڕمانی تەواوەتی بەهای تمەنی ئێرانی لەبەرامبەر دۆلاردا.   

(درەو میدیا): بە گوێرەی هەواڵێكی ئاژانسی " فارس نیوز"ی ئێرانی،  زانیار و لوقمان مورادی كە نزیكەی 10 ساڵە بە تۆمەتی كوشتنی كوڕی پێشنوێژی جومعەی مەریوان لە زینداندا بوون و سزای لەسێدارەدانیان بۆ دەركرابوو، بەرەبەیانی ئەمڕۆ سزاكەیان جێبەجێكرا و لەسێدارەدران. ئاژانسەكە راشیگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ سزای لەسێدارەدانی رامین حوسێن پەناهی، زانیار و لوقمان مورادی جێبەجێكراوە و هەرسێكیان لەسێدارەدراون. رۆژی 17ی تەمموزی رابردوووش ئیقباڵ مورادی چالاكی سیاسی و ئەندامی كۆمەڵەی مافی مرۆڤی كوردستانی و باوكی زانیار مورادی و مامی لوقمان مورادی لەسەر رووباری پێنجوێن تیرۆركرا. .  

(درەو میدیا): هەوڵەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ دواخستنی هەڵبژاردن شكستیهێنا و هەڵبژاردن لە وادەی دیاریكراوی خۆیدا بەڕێوەدەچێت. عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان لەگەڵ كاندیدەكانی بزوتنەوەكەی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كۆبوەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لە كۆبونەوەكەدا كە بەیانی ئەمڕۆ بەڕێوەچوو، رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان كاندیدەكانی بزوتنەوەكەی ئاگاداركردوەتەوە لەوەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە وادەی دیاریكراوی خۆیدا بەڕێوەدەچێت كە رۆژی 30ی ئەیلولە. رێكخەری گشتی بەكاندیدەكانیشی وتووە كە بزوتنەوەی گۆڕان بایكۆتی هەڵبژاردنەكە ناكات و بەشداری تێدا دەكات. ئەم قسانەی رێكخەری گشتی دوای شكستهێنانی هەوڵەكانی بزوتنەوەی گۆڕان دێت بۆ دواخستنی هەڵبژاردن. بزوتنەوەی گۆڕان لە چەند رۆژی رابردوودا هەوڵێكی بەرفراوانی دەستپێكرد بەمەبەستی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان، لەو چوارچێوەیەشدا لەگەڵ وەفدێكی پارتی دیموكراتی كوردستان بە سەرۆكایەتی نێچیرڤان بارزانی كۆبووەوە و بە فەرمی هەڵوێستی خۆی بۆ دواخستی هەڵبژاردن بە وەفدەكەی پارتی راگەیاند. بەهانەی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ دواخستی هەڵبژاردن خۆی لە دوو خااڵدا دەبینییەوە، یەكەم: خراپی تۆماری دەنگدەران، دووەم: بایكۆتی پرۆسەی هەڵبژاردن لەلایەن دەنگدەران و كەمی ئاستی بەشداری خەڵك لە پرۆسەكە. رۆژی 30ی ئەیلول هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بەڕێوەدەچێت، دوو حزب كە بریتین لە (هاوپەیمانی بۆ دیموكراتی و دادپەروەری، حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان) بایكۆتی پرۆسەكەیان كردووە و بەشداری تێدا ناكەن.  

( درەو میدیا):  ئەمجەد پەناهی برای رامین حسێن پەناهی رایگەیاد، كە لەلایەن كۆماری ئیسلامی ئێرانەوە رامین حسێن پەناهی برای لە سێدارەدراوە   

(درەو میدیا): دادگای توركیا سزای ٤ ساڵ و ٨ مانگ زیندانیكردنی بەسەر سەڵاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی پێشووی پارتی دیموكراتی گەلان" هەدەپە"دا سەپاند، هەروەها سزای ٣ ساڵ و ٦ مانگ زیندانیكردن بەسەر سڕی سورەیا ئۆدندەر پەرلەمانتاری پێشووی هەدەپەدا سەپاند. ئەمڕۆ دانیشتنێكی دیكەی دادگا دەربارەی دۆسیەی هاوسەرۆكی پێشووی پارتیی دیموكراتیی گەلان (هەدەپە) سەڵاحەدین دەمیرتاش و پەرلەمانتاری پێشووی هەدەپە سڕی سورەیا ئۆندەر لە ٢٦هەمین دادگەی سزا قورسەكانی ئیستانبوڵ بەڕێوەچوو. بە گوێرەی هەواڵێكی ئاژانسی " فوراتینیوز" سەربازانی توركیا هۆڵی دادگەیان گەمارۆ داوە كە لە بەندیخانەی سیلیڤری بووە و سەڵاحەدین دەمیرتاش لە ڕێی سیستمی دەنگ و ڕەنگەوە بەشداری لە دانیشتنەكە كرد و سڕی سورەیا ئۆندەریش لە هۆڵی دانیشتنەكە ئامادەبوو. ە دانیشتنەكەدا ئەندامانی پلاتفۆڕمی مافناسانی ئازادیپارێز (OHP)، كۆنسوڵەكانی كەنەدا و سوید و پارێزەرانی ژووری پارێزەرانی لەندەن ئامادەبوون.  هاوكات پەرلەمانتارانی هەدەپە دڵشاد جانباز، زولەیخا گولوم، ئەرۆل كاترجیئۆغڵو، توما چەلیك و زۆر كەسی دیكە ئامادەی دانیشتنەكە بوون. سەربازان لە كاتی پشكنینی ئۆتۆمبێلەكاندا دەستیان بەسەر ئاڵاكانی هەدەپەدا گرت. دەمیرتاش بەرگری لە خۆی نەكرد دەمیرتاش لە ڕێی سیستمی دەنگ و ڕەنگەوە لە كاتی دانیشتنەكەدا قسەی كرد و وتی:" من پێشتر لە دووەمین دادگەی سزا قورسەكانی باكركۆی بەرگریم لە خۆم كرد كە بە سیستمی SEGBİS (دەنگ و ڕەنگ) بەشداریم كردبوو. ئێوە ئەو بەرگریەتان خستە دۆسیەكە. لەبەرئەوە ئێستا نامەوێ بەرگری لە خۆم بكەم. دەمەوێت پارێزەرەكانم مافی قسەكردن وەربگرن.» پارێزەر فورات ئەپۆزدەمیر مافی قسەكردنی وەرگرت و وتی:"چاوەڕوانی ئێمە لە دادگای بەڕێزتان ئەوەیە كە ئێوە بە گوێرەی پەیڕەو مامەڵە بكەن. وەرگرتنی بەرگریكردنەكەم لە دووەمین دادگای سزا قورسەكانی باكركۆی وەك دوایین بەرگری لەخۆكردن، ناحقووقییە". لە دوای قسەكردنی پارێزەران و خۆپاراستنی سڕی سورەیا ئۆندەر، دەستەی دادوەران پاش ناوبڕێك بڕیاریدا. دەستەی دادگە بڕیاری دا سزای ٤ ساڵ و ٨ مانگ زیندانیكردن بۆ سەڵاحەدین دەمیرتاش و ٣ ساڵ و ٦ مانگ زیندانیكردن بۆ سڕی سورەیا ئۆندەر ببڕێتەوە.

راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم  " بەرلەوەی بگەنە لای مەسعود بارزانی لە پیرمام دەبێتە شەڕیان" ئەوە ناونیشانی كۆتایی ئەو چیرۆكەیە كە دوێنێ لە نێوان مەلا بەختیارو باڤڵ تاڵەبانی ڕوویدا ماوەی دوو هەفتەیە ناكۆكییەكانی نێو یەكێتی بۆ جارێكی دیكە سەریهەڵداوەتەوە، ناكۆكیەكەش ئەمجارەیان لە نێوان خودی بنەماڵەی تاڵەبانی و خەزوورانی كوڕە گەورەی مام جەلالە. دوای ئەوەی لەماوەی چەند هەفتەی ڕابردوود، هەریەك لە باڤڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی بەرهەم ساڵح ڕازیدەكەن بە وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆمار، شاناز ئیبراهیم ئەحمەد، لەگەڵ مەلا بەختیار كە خەزووری باڤل تاڵەبانییە، بە توندی دژی ئەو هەوڵە دەوەستنەوە، لە بەرامبەردا قوباد تاڵەبانی ڕازیدەبێت بەو مەرجەی بەرهەم ساڵح پۆستی سەرۆك كۆمار وەرگرێت، بەڵام نەگەڕێتەوە ناو یەكێتی، لەكاتێكدا باڤڵ بەو مەرجە ئەو پۆستەی پێشكەشی بەرهەم كردوە، كە دوای بوون بەسەرۆك كۆمار حزبەكەی هەڵوەشێنێتەوەو بگەڕێتەوە نێو یەكێتیی. هەفتەی ڕابردوو بەیاننامەیەك لە لایەن نوسینگەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد بڵاودەبێتەوە، لە بەشێكی بەیاننامەكەدا بە ڕوونی دەردەكەوێ ئەو بەیاننامە لە دژی بەرهەم ساڵحەو بە ئاشكرا باسلەوەدەكات ناكرێ ناوبراو ببێتە سەرۆك كۆمار، بەهۆی ناڕوونی لە هەڵوێستی هێرۆخان، تاوەكو ئێستاش بە تەواوی ڕوون نییە ئەو بەیاننامەیە بۆچوونی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەدە بە تەواوی یاخود نا ؟ چونكە زانیارییە دروستەكە ئەوەیە كە ئەو نامەیە لە ڕێگەی شانازە نوسراوەو خوستی مەلا بەختیاریش بووە. دوای بڵاوبوونەوەی ئەو نامەیە هیچ كام لە باڤڵ و قوباد، ترسیان هەبووە بچنە لای دایكیان لەبارەی دڵنیابوون لەو بەیاننامەیە قسەی لەگەڵ بكەن، چونكە تاوەكو ئێستاش پێیناوایە: هێرۆخانی دایكیان لە دژی بەرهەم ساڵحەو قسەكردن لەسەر ئەوبابەتە هەستیاری تێدەكەوێت، بەڵام لە هەمانكاتدا هەردووكیان گومانیان لەو ڕاگەیاندراوە هەیە. دوای تێپەربوونی چەند ڕۆژێكی كەم لە بەیاننامەی یەكەم، بەیاننامەی دووەم لە لایەن نوسینگەی هێرۆ ئیبراهم دەردەچێت، بەپێی زانیارییەكان ئەو بەیاننامەیە لە لایەن باڤڵ تاڵەبانیەوە دەرچووه وەك هەنگاوێك بۆ گەڕانەوەی هاوسەنگی و ڕەتكردنەوەی ئەو بۆچوونانەی لەبارەی بەرهەم ساڵحەوە دەوترێ و جگەلەوەش ڕاگەیاندراوەكە پەیامێك بوو بۆ مەلا بەختیارو شاناز ئیبراهیم ئەحمەد. ئێستا هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد، لە بارودۆخێكی تەندروستی باشدا نییە ( نەخۆشی پیری هەیە)، تاڕادەیەكی زۆر كەم ئاگاداری نێو دۆخی یەكێتی نيەو زۆرشت لە پەنای ئەو دەكرێت، ئەمەش وایكردوە دەوروبەرەكەی ئەم بارودۆخە بقۆزنەوە، تاڕادەیكی زۆر بە ئامادەنەبوونی ئەو، ناكۆكی ناو بنەماڵەكەی لەوپەری توندی و ئاڵۆزیدایە. هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد بەوە ناسراوە لە سیاسەتكردن جۆرێك لە توندی پێوەدیارەو زۆرجار بە "سیستانی" ناو حزبەكەی ناسراوە لە یەكلایكردنەوەی بڕیارە قوڕسەكان و قسەی یەكەم و كۆتا لە دەستدا ئەودایە، ئێستاش لە غیابی ئەوداو ئامادەنەبوونی بەشێوەیەكی كردارەكی دۆخەكە بەشێوەیەكی دیكە. ڕۆژی 6 ئەیلول، دوای كۆبوونەوەی سەركردایەتی ئەو حزبە، بڕیاربوو هەردوو شاندی یەكێتی و پارتی لە پیرمام كۆببنەوە بە ئامادەبوونی مەسعود بارزانی، بەمەبەستی بڕیاردان لەسەر دواین هەڵوێستی شاندی كوردی و یەكلایكردنەوەی كێشەی چوونە پاڵ گەورەترین كوتلەو، كاندیدكردنی سەرۆك كۆمارو جێگری سەرۆكی پەرلەمان. كۆسرەت ڕەسوڵ علی سەرپەرشتی شاندی دەكات و هەرخۆشی ئەندامانی شاندەكەی ئاگاداركردۆتەوە، ناوبراو بەبێ ئاگاداری پێشوەختەی هەردوولا، هەریەك لە مەلا بەختیارو باڤڵ تاڵەباتی بە جیا ئاگاداردەكاتەوە، سەعدی ئەحمەد پیرەو دوو سەركردەی دیكە یەكێك دەبن لە ئەندامانی ئەو شاندە، هەرچەندە بڕیاربوو عومەر فەتاح و حاكم قادر بەژداربن، بەڵام هیچ كەس ئەوانی ئاگادارنەكردەوە بۆ ئەو كۆبوونەوەیە. هەریەك لە كۆسرەت ڕەسوڵ و باڤڵ تاڵەبانی و سەعدی ئەحمەد پیرە بەیانیەكەی لە هەولێر بەیەكەوە نانی بەیانی دەخۆن پاشان بەرەو پیرمام بەڕێدەكەون، لە سلێمانیشەوە مەلا بەختیار دێت. بەر لەوەی بگەنە پیرمام مەلا بەختیار و سەعدی ئەحمەد پیرە لە ڕێگەی تەلەفۆن دەبێتە دەمەقاڵیان لەسەرئەوەی بۆچی عومەر فەتاح و حاكم قادر بانگهێشتنەكراون، سەعدی پیرەش دەڵێت " ئەوە كاری بەرپرسی دەستەی كارگێڕیە نەك ئەو". دوای ئەوەی هەردووك لا دەگەنە پیرمام، كاتێك مەلا بەختیار دەزانێت باڤڵ تاڵەبانی لە هەولێرەوە لەگەڵ كۆسرەت ڕەسوڵ هاتووەو ئامانجی سەرەكیشی ئەوەیە وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆمار بۆ بەرهەم ساڵحەوە یەكلابكاتەوە، لەكاتی پشوودان لە یەكێك لە وێستگەكان بۆئەوەی هەردووك لایان بگەنە یەكترو دواتر بەیەكەوە بچنە كۆبوونەوەكە، مەلا بەختیار بە شاندەكە ڕادەگەیەنێت: كە ئەو دەگەڕێتەوە سلێمانی و نایەتە ئەو كۆبوونەوەیە، دوای ئەمە باڤڵ تاڵەبانی كۆمەڵێك قسەو وتەی نەشیاو لەسەر مەلا یەختیار دەكات لەبەردەم هەموو ئامادەبووان، ناچار مەلا بەختیار شوێنەكە جێدەهێلێت و دەگەڕێتەوە سلێمانی . لەسەر پێشنیازی سەعدی ئەحمەد پیرەش هەریەك لە كۆسرەت ڕەسوڵ و سەعدی ئەحمەد پیرەو تەواوی شاندەكە دەگەڕێنەوە هەولێرو باڤڵ تاڵەبانیش سووردەبێت لەسەر چوون بۆ لای بارزانی. بەپێ زانیارییەكان دوای ئاگاداركردنەوەی بارزانی لە لایەن كورەكەی مام جەلال، بەوەی بۆچوونی جیاواز هەیە لە نێو یەكێتی و كێشە دروست بووە، بارزانی باڤڵ تاڵەبانی ئاگاداردەكاتەوە، كە ئەو كۆبوونەوەیەی نێوان شاندی پارتی و یەكێتی لەسەر مەسەلەی بەغدا دوابخرێت بۆ سێ ڕۆژی یەكەمی هەفتەی داهاتوو. دوای گەڕانەوەی بۆ شاری سلێمانی، مەلا بەختیار لە بەیاننامەیەكدا كشانەوەی خۆی لە شاندی كوردی ڕاگەیاندو ئاماژەی بەوەكرد: كۆمەڵێك ھۆكاری حیزبی و سیاسی لە ناخمدا، لە پێرارەوە پەنگی خواردووە جارێ لەبەر خاتری سەركەوتنی سیاسەتی یەكێتی لەم ھەلومەرجەدا، ھیچیان لێرەدا باس ناكەم. مەبەست لەو قسەی مەلا بەختیار ئەوەیە دوو ساڵ لەمەوبەر باڤڵ تاڵەبانی، كە هیچ پۆستێكی ڕەسمی نییە، لە ناو دانیشتنی مەكتەبی سیاسی هێرشی جەستەیی كردۆتە سەر، ئەمەش مەلا بەختیاری توڕەكردو، بۆ ماوەی هەفتەیەك چووە ماڵەوەو هەموو هۆكارەكانی پەیوەندیكردنیشی پچڕاند، بەڵام دوای گفتووگۆیەكی زۆر ڕازی دەكەن بە گەڕانەوەی. بەهۆی ئەو ململانێیەی نێو یەكێتی پێدەچێت جگە لەوەی دۆخی ناوخۆی ئەو حزبە بەرەو خراپ بوون بچێت، لە هەمانكاتدا ململانێی وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماریش لە نێوان بەرهەم ساڵح و مەلا بەختیار بدرێتەوە پارتی دیموكراتی كوردستان، یاخود ئەگەر پارتی ڕازیبێت جارێكی دیكە بدرێتەوە فوئاد مەعسوم. هێشتا یەكێتی پۆستی سەرۆك كۆماری بۆ حزبەكەی یەكلانەكردۆتەوەو كێشەیەكی زۆری ڕووبەرووی خۆی كردۆتەوە، بەپێی زانیارییەكان پارتی ڕایگەیاندوە: پۆستی سەرۆك كۆمار لە پێناوی یەكڕیزی پارتی و یەكێتی لەوانەیە بدەنەوە یەكێتی، ئەگەر ئەو كێشانە بەردەوامبێت و یەكێتی لەوبارەیەوە ببێتە دووبەرە، ئەوا پارتی خۆی ئەو پۆستە پڕدەكاتەوە. ئەو كێشانەی ئێستا لە ناو یەكێتی هەیە هەمووی پەیوەندی بە دۆخی تەندروستی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد هەیە ( لەوانەیە لەماوەیەكی نزیك لە سیاسەتكردن دووربكەوێتەوە )، چونكە لە ڕابردوودا لە یەكلایكردنەوەی مەسەلە گرینگەكان، لە دوای نەخۆشكەوتنی مام جەلال، تەنها بۆچوونی كۆسرەت ڕەسوڵ وەردەگیرا، قسەی سەركردەكانی دیكە تەنها لە چوارچێوەی پێشنیازبووە. لە بابەتی یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆماریش كۆسرەت ڕەسوڵ بە تەواوی لەگەڵ كورە گەورەكەی تاڵەبانییە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە لە لایەن بەرهەم ساڵحەوە. ئێستا دۆخی ناوخۆی یەكێتی لە نێویشیان بنەماڵەی تاڵەبانی لە ئاستێكی خراپدایە، پارتی نازانێ لەگەڵ كامەیان مامەڵەبكات، ئەگەر لەگەڵ كۆسرەت ڕەسوڵ و مەلا بەختیارو مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە مامەڵەبكات ناتوانێت، چونكە ئەوان بەبێ ماڵی مام جەلال هیچ نینە، ئەگەر لەگەڵ باڤڵ مامەڵەبكات نابێ لەگەڵ قوبادو لاهور مامەڵە بكات، ئەگەر لەگەڵ ئەوانیش مامەڵە بكات ئەی چی لە باڤڵ دەكات ؟!! دواجار به‌رهه‌م ساڵح گڕى له‌ ماڵى تاڵه‌بانى به‌رداوه‌، كێ ئه‌و ئاگره‌ ده‌كوژێنێته‌وه‌ دیار نییه‌ ؟!