راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت  - محەمەد رەئوف ئەو زەمەنەی ئەو پارێزگار بوو، پارتییەكان هەولێریان بە شاری (دوبەی) ئیمارات بەراورد دەكرد، بەڵام هەر كە بارانێكی بەخوڕ دەباری، لافاو ریسەكەی دەكردەوە بەخوری‌و دیمەنەكانی شاری دەشێواند، ئەو نەوزاد هادییە، پیاوێك كە (15) ساڵە پارێزگارە‌و هەفتەی داهاتوو ماڵئاوایی دەكات. هەولێر لە دەستی براگەورەدا دوای (15) ساڵ، هەفتەی داهاتوو نەوزاد هادی لە پۆستی پارێزگاری هەولێر بەجێدەهێڵێت. میدیاكانی پارتی دیموكراتی كوردستان ئاشكرایانكرد، فرسەت سۆفی دەكرێت بە پارێزگاری نوێی هەولێر، كە لە خولی پێشوودا ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بوو. گۆڕانكاری لە پۆستی پارێزگاری هەولێر، هاوكاتە لەگەڵ دەستبەكاربوونی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتی مەسرور بارزانی كە پارتییەكان پێی دەڵێن "براگەورە". بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، فرسەت سۆفی پارێزگاری نوێی هەولێر یەكێكە لە كارەكتەرە نزیكەكان لە مەسرور بارزانییەوە، ئەمە لەكاتێكدایە نەوزاد هادی نزیكە لە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم‌و بڕیارە دوای لابردنی لە پۆستی پارێزگار، وەكو راوێژكار لە سەرۆكایەتی هەرێم دەستبەكارببێت. هەولێر لە زەمەنی نەوزاددا ؟ نەوزاد هادی لەدایكبووی ساڵی 1963ی هەولێرە، بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە ئەندازیاری كارەبا لە زانكۆی سەلاحەدین وەرگرتووە. ئەوكاتەی ئەم پیاوە پۆستی پارێزگاری هەولێری وەرگرت، ساڵێك بوو رژێمی بەعس لە عێراق روخابوو، پارەیەكی زۆر رژایە هەرێمی كوردستانەوە، سەرباری بەهەدەردانی زۆر، بەڵام چانسی ئەوەی بۆ هەڵكەوت هەندێك كار بكات بۆ ئاوەدانكردنەوەی شارەكەی. لەسەردەمی نەوزاد هادیدا، ناوەندی پارێزگای هەولێر لەڕووی بیناسازییەوە تاڕادەیەك بوژانەوەی بەخۆوە بینی، دروستكردنی شەقامی پان‌و پۆڕو رازاندنەوەی شار وای لە هەندێك لە پارتییەكان كرد، (هەولێر) بە شاری (دوبەی) ئیماراتی عەرەبی بەراورد بكەن، بەڵام هەر لەم زەمەنەدا چەندجارێك بەهۆی بارانبارینەوە لافاو شەقامەكانی هەولێری داپۆشی‌و لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بە تەنزەوە وێنەی هەولێرو شاری دوبەی بەراورد دەكرا. بەپێی ئامارێك كە سایتی فەرمی پارتی ئەمڕۆ هاوكات لەگەڵ بڵاوكردنەوەی هەواڵی گۆڕینی نەوزاد هادیدا بڵاویكردەوە" تاوەكو ئێستا نزیكەی 17 هەزار پرۆژە لە هەولێر بە 35 ناحیەو قەزاو گوندەوە جێبەجێ كراوە". رازاندنەوەی شارو ئەو پارە زۆرەی كە لەبەردەستدا بوو لە زەمەنی نەوزاد هادیدا، سەرەنجی زۆرێك لە هونەرمەندانی عەرەبی‌و بیانی بەلای خۆیدا راكێشا‌و وای لێكردن سەردانی هەولێر بكەن، بەڵام لەڕووی ئازادییە گشتییەكانەوە، بەدیاریكراویش ئازادی رادەربڕین هەولێر لە راپۆرتی رێكخراوە جیهانییەكاندا ناو و ناوبانگی باش نەبوو، چەندینجار پەلاماری خۆپیشاندەران درا، رۆژنامەنوسان لێیاندراو دەستبەسەركران‌و رۆژنامەنوس (سەردەشت عوسمان) لە زەمەنی نەوزاد هادیدا لەناو شاری هەولێر رفێندراو دواتر تیرۆركرا، هەر لە زەمەنی ئەم پیاوەدا، پارتییەكان چەندینجار پەلاماری بارەگای حزبەكانیاندا لەناو شاری هەولێر.  دیارترین دەستكەوتی هەولێر لەڕووی خزمەتگوزارییەوە، جگە لە دروستكردنی چەند پاركێكی گەورە، دروستكردنی شەقامی (100) مەتری‌و (120) مەتری‌و دەستپێكردنی بە دروستكردنی (150) مەترییە، بەڵام ئەم دەستكەوتە هەرزوو خرایە گیرفانی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی پێشووی حكومەت‌و نەوزاد هادی پارێزگاری لێ بێبەش كرا. لەڕووی ئەمنییەوە زەمەنی نەوزاد هادی هەولێر چەندین رووداوی هەستیاری بەخۆوە بینی، مانگی ئابی ساڵی 2015 فەرەیدون جوانڕۆیی ئەندامی مەكتەبی سیاسی‌و سەرپەرەشتیاری میحوەری خازر لەرووداوێكدا لەسەر رێگای خەبات- هەولێر گیانی لەدەستدا، پارتی دەڵێت رووداوەكە رووداوی "هاتوچۆ" بووە، بەڵام هێشتا ئەو كەیسە گوماناوییە‌و قسەی جۆراوجۆری لەبارەوە دەكرێت. هەر لە رووی ئەمنییەوە، لەدوای روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017، شاری هەولێر كەوتە بەردەم مەترشی هێرشی هێزەكانی حەشدی شەعبی، خەڵكێكی زۆر بەهۆی مەترسی شەڕەوە شارەكەیان بەجێهێشت. ساڵی 2018 فەرمانی دەستگیركردن بۆ ژمارەیەك بەرپرسی ئەمنی پارتی لە هەولێر دەرچوو، ئەو كەسانە تۆمەتباركرا بە كونكردنی بۆرییەكانی نەوت‌و دزینی نەوت، یەكێك لەوانەی ناوی بڵاوكرایەوە (بەرزان قەساب) برای نەوزاد هادی بوو. ئەوكات چەند میدیایەكی نزیك لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان هەواڵی ئەوەیان بڵاوكردەوە لەسەر هەمان تۆمەت نەوزاد هادی دەستگیركراوە، بەڵام دواتر هەواڵەكە رەتكرایەوە. هەر لە 2018و لە مانگی تەموزدا سێ چەكدار هێرشیانكردەسەر بینای پارێزگای هەولێرو چەند كاتژمێرێك بیناكەیان كۆنترۆڵكرد‌و دواتر لەلایەن هێزەكانی ئاسایشەوە كوژران، دەزگای ئاسایشی پارتی وێنە‌و ناوی كوژراوەكانی بڵاەوكردەوە‌و رایگەیاند، كوژراوكان خەڵكی هەولێرو سەربە رەوتە ئیسلامییە توندڕەوەكانن. بەمدواییانە، بەر لەوەی نەوزاد هادی پۆستەكەی بەجێبهێڵێت، هەولێر روداوێكی هەستیاری ئەمنی بەخۆوە بینی، دیپلۆماتكارێكی گەورەی توركیا لە ریستۆرانتێكدا كوژرا، پێشتریش سوتانی بازاڕی لەنگەی هەولێر، بوو بە ئاڵنگاریی لەبەردەم پارێزگاردا. تەمەنی نەوزاد هادی لە پۆستی پارێزگاری هەولێر بە دیمەنێكی كۆمیدی كۆتایی هات، لە رۆژی سوێندخواردنی نێچیرڤان بارزانیدا وەكو سەرۆكی نوێی هەرێمی كوردستان، نەوزاد هادی بوو بە باسی گەرمی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، وێنەیەكی ئەو بڵاوكرایەوە كە لە كاتی بەڕێوەچوونی مەراسیمەكەدا لە ریزی پشتەوە تەماشای موبایلەكەی دەرباز كۆسرەت رەسوڵ وەزیری ئاوەدانكردنەوەی پێشووی حكومەتی هەرێم دەكات، ئەو قسەوباسانەی لەسەر ئەو وێنەیە كران، نەوزاد هادی ناچار كرد رونكردنەوەیەك بڵاوبكاتەوە. تەنیا پارێزگار ناگرێتەوە گۆڕانكارییەكانی ئیدارەی پارێزگای هەولێر، تەنیا نەوزاد هادی پارێزگار ناگرێتەوە، بەڵكو ژمارەیەك بەڕێوەبەری گشتیش دەگۆڕدرێن‌و لەشوێنی ئەوان كەسانی تر دادەنرێن. رۆژی 6ی ئابی رابردوو عەلی رەشید سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر لە لێدوانێكدا بۆ سایتی فەرمی پارتی دیموكراتی كوردستان رایگەیاند، گۆڕانكاری لە پۆستی بەڕێوەبەری گشتییەكانی هەولێردا دەكرێت، (درەو میدیا) هەواڵەكەی بڵاوكردەوە، دواتر سایتی پارتی لێدوانەكەی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای سڕییەوە. كەنعان خەیلانی سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر دەڵێ:" بەپێی یاسای ژمارە 3ی هەمواركراو، حزب ناوی كاندیدی پارێزگا بۆ ئێمە دەنێرێت لە فراكسیۆنی پارتی، ئێمەش بە راپۆرت بۆ سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر بەرزی دەكەینەوەو لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی پارێزگادا دەنگ لەسەر پارێزگاری نوێی هەولێر دەدرێت". بەپێی قسەی سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر، نەك تەنیا پارێزگار، بەڵكو گۆڕانكارییە ئیدارییەكانی تریش لە ئەنجومەنی پارێزگا بڕیاریان لەسەر دەدرێت. لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ (درەو میدیا)، عەلی رەشید سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر وتی:" دوو جۆرە بەڕێوەبەری گشتی هەن، یەكەمیان ئەوانەن كە سەربە وەزارەتەكان‌و حكومەتن، ئەنجومەنی دەسەڵاتی گۆڕینی ئەم جۆرە بەڕێوەبەرانەی نییە، ئەوانەی ئەنجومەن بڕیاری گۆڕینیان دەدات ئەوانەی كە تایبەتن بە پارێزگا". سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر رایگەیاند، تائێستا ناوی هیچ كاندیدێكیان بۆ پڕكردنەوەی پۆستی بەڕێوەبەرە گشتییەكان بۆ نەهاتووە. دەرفەتێك بۆ فرسەت ! بەپێی یاسای ژمارەی 3ی ساڵی 2009 پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان، ئەو كەسەی كە دەبوو بە پارێزگار، مەرج بوو ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگا بێت، واتە پارێزگارەكان لەناو ئەنجومەنەكانەوە هەڵدەبژێردران، بەڵام پەرلەمانی نوێی هەرێمی كوردستان مانگی تەموزی رابردوو ئەم یاسایەی هەمواركردەوە، ئێستا حزبەكان دەتوانن لە دەرەوەی ئەندامەكانیان لە ئەنجومەنی پارێزگا كەسانی تر ببەنە ناو ئەنجومەنەكان‌و لەوێ بە دەنگدان بیكەن بە پارێزگار. فرسەت سۆفی بە سود وەرگرتن لەم یاسایە دەفەرتی ئەوەی دەبێت ببێت پارێزگاری هەولێر، هەرچەندە هەڵبژێردراو نییە بۆ ئەنجومەنی پارێزگا، واتە لەلایەن خەڵكەوە بەشێوەی راستەوخۆ دەنگی پێنەدراوە. هەموارە نوێیەكە شەرعیەتی پارێزگارەكانی لەناو خەڵكەوە گواستەوە بۆ شەرعیەتپێدان لەناو ئەنجومەنی پارێزگاكانەوە، ئەمەش لەكاتێكدایە ئەنجومەنی پارێزگاكان خۆیان نزیكەی ساڵێكە ماوەی یاساییان بەسەرچووە‌و پەرلەمانی كوردستان بە یاسایەك ماوەی كاركردنی درێژكردونەتەوە تا ئەوكاتەی هەڵبژاردنێكی نوێی ئەنجومەنی پارێزگاكان دەكرێت. ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر پێكهاتووە لە (30) ئەندام، بەپێی هەمواری نوێی یاسای ژمارەی 3ی پارێزگاكانی هەرێم، فرسەت سۆفی بۆ ئەوەی ببێت بە پارێزگار لە شوێنی نەوزاد هادی، دەبێت لە كۆی (30) ئەندام، دەنگی بەڵێی (16) ئەندام ئەنجومەن بەدەستبهێنێت، دەنگ بەدەستبهێنێت، واتە زۆرینەی رەها (50+1). پارێزگاری نوێ كێیە ؟ فرسەت سۆفی یەكێكە لەو كارەكتەرە سیاسییانەی پارتی دیموكراتی كوردستان كە لەگەڵ دەركەوتنی رەوتی ئۆپۆزسیۆن لە هەرێمی كوردستان دەركەوتووە، ئەو ئۆپۆزسیۆنەی كە لەدوای دروستبوونی بزوتنەوەی گۆڕانەوە لە ساڵی 2009 سەریهەڵدا‌و بەشێوەیەكی توند روبەڕووی هێزە دەسەڵاتدارەكان بووەوە. ئەم پیاوە ساڵی 1978 لە (چۆمان) لەدایكبووە‌و بڕوانامەی دكتۆرای هەیە لە (یاسای نێودەوڵەتی)‌و بەر لە دەستبەكاربوونی وەكو پەرلەمانتار لە خولی پێشووی پەرلەمانی كوردستان، مامۆستا بووە لە زانكۆی سەلاحەدین. بەپێچەوانەی نەوزاد هادییەوە كە ئەندامی سەركردایەتی پارتی بوو، فرسەت سۆفی هیچ پلەیەكی حزبی دیاریكراوی لەناو پارتیدا نییە، بەڵام بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا) كەسێكی خۆشەویستە لەلای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی‌و مەسرور بارزانی كوڕیەوە. ئەوكاتانەی كە بارزانی باوك ویلایەتی دەسەڵاتەكەی لە سەرۆكایەتی هەرێم دوچاری گێرمەو كێشە هات، فرسەت سۆفی لەو پەرلەمانتارانەی پارتی بوو، كە سەرسەختانە كاری دەكرد بۆ ئەوەی دەرچەی یاسایی بدۆزێتەوە بۆ رزگاركردنی سەرۆكەكەی، ئەوكات پارتی دیموكراتی كوردستان‌و بزوتنەوەی گۆڕان وەكو دوو چیا لەبەرامبەر یەكتر راوەستا بوون‌و كەسیان ئامادە نەبوون بۆ ئەوەی تر بێنە خوارەوە، دواجار ململانێكە بە داخستنی پەرلەمانی كوردستان لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە كۆتایی هات. فرسەت سۆفی كەسێكی باوەڕدارەو پایەكانی ئاینی ئیسلام جێبەجێ دەكات، سەرباری ئەوەی سەر بە باڵی هەڵۆكانە، بەڵام پارتییەكی میانڕەوە بە بەراورد بە هەندێكی لە ئەندامانی تری حزبەكەی، ئەو تاكە پەرلەمانتار بوو كە دوای تەواوبوونی خولەكەی وەرگرتنی موچەی خانەنشینی پەرلەمانی رەتكردەوە.     

راپۆرت: محەمەد رەئوف كاكەییەكانی كەركوك روبەڕووی جینۆسایدی كلتوری‌و گۆڕینی دیموگرافیای ناوچەكەیان دەبنەوە، ئێستا 60%ی كاكەییەكانی داقوق ماڵوحاڵی خۆیان جێهێشتووە، لە كۆی 15 گوند 9 گوندیان چۆڵكراون. كاكەییەكان لە شەڕی شیعە‌و سوننەدا بەپێی بەدواداچونێكی (درەو میدیا) ئێستا بە پلان‌و نەخشەی ورد هەوڵی گۆڕینی دیموگرافیای ناوچە كاكەییەكانی قەزای داقوقی سەربە پارێزگای كەركوك دەدرێت. رەجەب كاكەیی سەرۆكی ریكخراوی (میسرا بۆ پەرەپێدان‌و رۆشنبیری یارسانی) لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا) رایگەیاند:" ئێمە گومانمان هەیە هێزە ئەمنییەكان نامانپارێزن". گومانەكەی رەجەب كاكەیی لەوێوە سەرچاوە دەگرێت كە "بەدوری كیلۆمەترێك لە بارەگای لیوای 19ی فیرقەی 5ی پۆلیسی فیدراڵی لە تۆپزاوا، ماوەی 20 خولەك تەقە لە تۆپزاوا دەكرێت، بەڵام لەبەرامبەردا یەك فیشەك لەلایەن پۆلیسی فیدراڵییەوە ئاڕاستەی تەقەكەرەكان ناكرێت". رەجەب كاكەیی دەڵێ:" ئەمە جێگەی سەرسوڕمانە، ئێمە پێمانوایە پلانە، پلانە بەرامبەر بە كوردو كاكەییەكان.. ئەیانەوێت كوردو كاكەییەكان لەو سنورە نەمێنن، هەژمونی كورد لەو سنورە كەمبكەنەوە، ئەیانەوێت عەرەبی سونە لە سنوری شیعە بگوازنەوە بۆ سنوری كورد، سنوری شیعە فراوان بكەن". شەڕێكی سیاسی لە بەرگی ئایندا  فەرەیدون كاكەیی كە چالاكی مەدەنی سەربە پێكهاتەی كاكەییەكانە لە كەركوك باسلەوەدەكات، بۆ دورخستنەوەی كاكەییەكان لەو ناوچانە، ئێستا تۆمەتی "داعشبوون" دەخەنە پاڵ كاكەییەكان. فەریدون لە لێدوانێكدا بۆ (درەو میدیا) وتی:" كاكەییەكان نوێژناكەن، قورئان ناخوێنن، كەچی لەلایەن پۆلیسی فیدراڵییەوە تۆمەتباری دەكرێن بەوەی "داعش"ن، پۆلیسی فیدراڵی حەشدی شەعبیە (هێزێكی شیعە مەزهەبە)، بەڵام جلوبەرگی پۆلیسی لەبەركردووە، بۆیە فشارەكان پەیوەندی بە بیروباوەڕی كاكەییەكانەوە هەیە" . فەرەیدون كاكەیی خراپی بارودۆخی كاكەییەكان دەبەستێتەوە بە خراپی بارودۆخی كورد بەگشتی لەو ناوچانە‌و دەڵێ" راستە بارودۆخی كاكەییەكان خراپە، بەڵام بەشێوەی گشتی كورد بارودۆخی خراپە لەو ناوچانە، چونكە لە خوار داقوقەوە عەرەبە هەتا مەكەو مەدینە". كاكەییەكانی داقوق كەوتونەتە نێوان ململانێی كوردو عەرەب‌و شیعەو سونە لەو ناوچەیە، بەگوزارشتی فەرەیدون كاكەیی " بونەتە قەڵغان لە ناوچەكەدا".   دوو جینۆساید لە یەك كاتدا ! بەپێی قسەی سەرۆكی ریكخراوی (میسرا بۆ پەرەپێدان‌و رۆشنبیری یارسانی)، ئێستا كاكەییەكانی سنوری كەركوك لە یەككاتدا روبەڕووی دوو جۆر جینۆساید دەبنەوە: جینۆسایدی یەكەم: ئەمە جینۆسایدێكی فەرهەنگییە، كە خۆی دەبینێتەوە لە هەوڵدان بۆ سڕینەوەی ئاینی كاكەییەكان، بەپێی قسەی رەجەب كاكەیی" ئێستا كۆماری ئیسلامی ئێران زوومی خستوەتە سەر كاكەییەكان لەو ناوچانە، هاوكات جاشی لەناو كاكەییەكان دروستكردووەو دەڵێن ئێمە شیعەین، بەتایبەت لەلایەن حەشدی شەعبی باڵی ئیرانەوە ئەو هەنگاوە دەنرێت". جینۆسایدی دووەم:  گۆڕانكاری دیموگرافییە، حەشدی شەعبی دەیەوێت كاكەییەكان دەربكات لەو ناوچانە  بەبیانوی بوونی چەكدارانی رێكخراوی "داعش"ەوە لەناوچەكە، لەبارەی بوونی "داعش" لە ناوچەكە، رەجەب كاكەیی دەڵێ:" داعش ئێستا بوونی نەماوە لەو ناوچەیە، بەڵام بەشێوەی  گروپ گروپ هەن، ئەوانە بونەتە (بەڵێندەر- مقاول) بە پارە شەڕ دەكەن، بوون‌و مانەوەی داعش تەنها بۆ بیانووە، بۆ ئەوەی بڵێن داعش لە ناوچەكە ماوەو پێویستە ئێمە لێرە بمێنین". 60%ی گوندە كاكەییەكان چۆڵكراون  لەكۆی 15 گوندی كاكەیی لە قەزای داقوق، (9) گوندیان چۆڵكراون، كە دەكاتە رێژەی (60%) گوندە كاكەییەكانی ناوچەكە. رەجەب كاكەیی وردتر قسە لە چۆڵبونی گوندە كاكەییەكانی ناوچەكە دەكات:" لە سنوری قەزای داقوقی سەربە پارێزگای كەركوك، كاكەییەكان لە (15) گوندا نیشتەجێن، كە چەكدارانی داعش لە 2014 هاتن (2) گوندی كاكەیی كەوتە دەستی داعش ئەوانیش گوندەكانی (شوكر جەیران، ئەلبو محەمەد) بوو، ئەو دوو گوندە پێش روداوەكانی 16 ئۆكتۆبەر لەدەستی چەكدارانی داعش رزگاركران، بەڵام بە خاپوركراوی، لەدوای 16ی ئۆكتۆبەر هێرشكرایە سەر گوندی (سەید عەباس)و دواتر گوندەكانی (عەلوەد پاشا، شەشەكان، سەید حسێن)، هەموو ئەو گوندانە چۆڵكران، واتا (4) گوندی تری كاكەیی چۆڵكران، لەكۆی (15) گوند (6) گوندی كاكەیی چۆڵكران، بەهۆی رفاندن‌و خراپی دۆخی ئەمنی، لە مانگی 12/2017 گوندی (سەید نیعمەت)یش چۆڵی كرد، لە هاوینی 2018 گوندەكانی (شالیار، عەرم كۆیی)  بەهۆی ئەوەی خەڵكی كاكەیی لەو ناوچانە رفێنران، دواتر گوندەكانی (سەنقڕ، عەلی سەرا)ش چۆڵیانكرد، بەڵام ئەم گوندانە نیوە بە نیوە چونەتەوە. بەكۆی گشتی لە(15)گوندی كاكەیی لە ناوچەكە (9) گوند چۆڵی كردووە، (6) گوندی كاكەیی ماوە كە ئەوانیش (تۆپزاوا، مەتیق، رزگاری، عەلی سەرا، مەنقوب) هەیە، بەڵام گوندی (عەلوەت پاشا)مان هەیە بە شەو چۆڵە‌و بەرۆژ خەڵكەكەی  دەچێتەوە بۆ ئیشوكار". بەڵام فەرەیدون كاكەیی گوندە ئاوەدانەكانیش بە چۆڵكراو ئەژمار دەكات، چونكە بەوتەی ئەو" نزیكەی 60%ی كاكەییەكان لە شوێنی خۆیان نەماون، لەو 15 گوندە كاكەییەی داقوق، تەنها 6 گوندی ئاوەدان ماوەو ئەویش خێزانەكانی كەمبونەتەوەو خەریكە هەر بەتەواوی چۆڵ دەبن، گوندی(عەلی سەرا) پێشتر (200) ماڵ بوو، ئێستا تەنها (4) ماڵی تیێدا ماوە، گوندی (سەنقڕ) پێشتر (80 بۆ 90) ماڵ دەبوو ئێستا (4 بۆ 5) ماڵی تیێدا ماوە".  ژمارەیی كاكەییەكان ؟  سەرۆكی رێكخراوی (میسرا بۆ پەرەپێدان‌و رۆشنبیری یارسانی) باس لە ژمارەی گوندو خێزانی كاكەییەكان دەكات و ئاماری نافەرمی دەخاتەروو:  •    لەسنوری قەزای داقوق (15) گوندی كاكەیی هەیە، دانیشتوانی ئەو گوندانە ژمارەیان (هەزار) خێزان دەبێت. بە دانیشتوانی گوندەكان‌و كاكەییەكان ناو شاری داقوقەوە، نزیكەی (4 هەزارو 200) كەس دەبن، ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی ئامارێك كە لەبەردەستی كاكەییەكاندایە‌و پێشتر كراوە، ژمارەی توركمانەكان لە سنورەكە (4 هەزار) كەس بوو، واتە كاكەییەكان ژمارەیان لە توركمانەكان زیاترە. •    دابەشبوونی جوگرافیی كاكەیی بەرێژە زۆرەكەی لە كەركوكە، كە (20 هەزار بۆ 25 هەزار) كەس دەبێت، بە ناو شاری كەركوك‌و قەزای داقوقەوە. •    دووەم زۆرترین ژمارەیی كاكەییەكان لە پارێزگای دیالەیە، بەتایبەتیش  لە قەزای خانەقین، بەپێی ئامارێك كە قایمقامیەتی ئەو قەزایە لە 2010 ئەنجامی داوە" ژمارەی دانیشتوانی خانەقین (200 هەزار) كەسە، رێژەی (7.7%)ی كاكەییە كە دەكاتە (15 هەزارو 400) هاوڵاتی كاكەیی لەو قەزایە، لە مەندەلی‌و قەزانیەو شارەبان كاكەیی هەیە. •    لە دەشتی نەینەوا كاكەیی هەیە، (5) گوندی كاكەیی لە ناوچەكەدا هەیە، بە نزیكەی (12 هەزار) كاكەیی  ئەژمار دەكرێت. •    قەزای خەبات كە هاوشانی دەشتی نەینەوایە، نزیكەی (400) ماڵی كاكەیی تێدایە، ئەمە جگە لە (4 هەزار) كاكەیی كە لەناو هەولێردا دەژین.  •    لە كەلار بەپێی ئامێرێك (670) ماڵی كاكەیی هەیە، كە نزیكەی (3 هەزار) كەس دەبن.  •    لە پارێزگای هەڵەبجە نزیكەی (450) ماڵی كاكەیی هەیە، بە نزیكەی (2 هەزار) كەس ئەژماردەكرێن.  پەنا بۆ UN دەبەن نەتەوە یەكگرتووەكان‌و یەكێتی ئەوروپا گرنگی بە پرسی كەمە نەتەوەییەكان دەدەن‌و بەردەوام نوێنەرەكانیان لە عێراق لەگەڵ كەمە نەتەوەییەكان كۆدەبنەوە. بەگوێرەی قسەی سەرۆكی ریكخراوی (میسرا بۆ پەرەپێدان‌و رۆشنبیری یارسانی)، مانگانە لەگەڵ نوێنەرانی یەكێتی ئەوروپا كۆدەبنەوەو راپۆرتی تایبەت بە رەوشی كاكەییەكانیان دەخەنە بەردەست. ئێستا كۆمسیۆنی باڵای مافی مرۆڤی عێراق‌و بەشی مافی مرۆڤی نەتەوە یەكگرتووەكان لەگەڵ چالاكوانی كەمینەكان لە بەغداد تیمێكیان دروستكردووە، رەجەب كاكەیی یەكێكە لە ئەندامانی تیمەكە‌و دەڵێ "مانگانە كۆدەبینەوە". كاكەییەكان چاویان لەوەیە نەتەوە یەكگرتووەكان دوو ئەركی لەسەرەكی لەئەستۆ بگرێت: یەكەم: بەهاناوە چونی لێقەوماوان لە حاڵەتی لەناكاودا.  دووەم: پێشكەشكردنی راوێژو رێنمایی سەبارەت بە جێبەجێكردنی ئەو یاساو پەیمان‌و راگەیەندراوانەی كە عێراق ئیمزای لەسەر كردوون. ئێستا پرۆژە یاسایەك هەیە كاری لەسەر دەكرێت، پرۆژەكە ناوی "حمایە التنوع ‌و منع التمیز" واتە پرۆژەیاسای" پاراستنی فرەیی‌و رێگریكردن لە جیاكاری"، بڕیارە ئەم پرۆژەیە بخرێتە بەردەم ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەمەبەستی پەسەندكردنی. ئەم یاسایە ئەگەر جێبەجێ بكرێت رۆڵی دەبێت لە پاراستنی ناسنامەی كاكەییەكان، رەجەب كاكەیی باسلەوەدەكات" كاكەییەكان لەسەر رەگەزنامەكەیان موسڵمان، لەسەرەتای دروستبوونی عێراقەوە ناسنامەی ئەوان بەمشێوەیە دانراوە، سەرباری ئەمە ئێستا شیعەكان دەیانەوێت كاكەییەكان بكەن بە موسوڵمان"، ئەمە بەبۆچوونی ئەو جینۆسایدی بیروباوەڕە.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف قوباد تاڵەبانی دواجار شەرمی شكاندو نیگەرانییەكانی لەبارەی دەسەڵاتی جێگری سەرۆكی حكومەتەوە گەیاندە مەكتەبی سیاسی حزبەكەی، لە ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتییەوە داوا دەكرێت لێكۆڵینەوە لە مەلا بەختیار بكرێت، چەند پێشنیازێك هەیە بۆ چۆنیەتی بەڕێوەبردنی یەكێتی لە داهاتوودا، كۆنگرە بەتەوافوقی پێشوەختە بەڕێوەدەچێت یاخود بەبێ تەوافوق ؟ (درەو میدیا) لەم راپۆرتەدا دواین زانیارییەكان لەبارەی كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی‌و ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی بڵاودەكاتەوە. 44 ساڵ‌و 4 كۆنگرە ! یەكێتی نیشتمانی كوردستان رۆژی 7ی كانونی یەكەمی ئەمساڵ كۆنگرە دەكات، ئەمە بڕیاری كۆبونەوەی دوێنێی ئەنجومەنی سەركردایەتی حزبەكە بوو. پێشتر مەكتەبی رێكخستنی یەكێتی رۆژی 21ی تشرینی دووەمی بۆ سازدانی كۆنگرە دیاریكرد، واتە رۆژی " شەهیدانی یەكێتی"، بەڵام ئەم پێشنیازە رەتكرایەوە. یەكێتی نیشتمانی كوردستان ساڵی 1975 دامەزراوە، واتە ئەم حزبە ئێستا تەمەنی (44 ساڵ)ە، لەم تەمەنە دورودرێژەدا تەنیا (3) كۆنگرە‌و (2) پلینیۆمی كردووە. یەكێتی لە سازدانی كۆنگرەدا تەمەڵترین حزبی سیاسییە لە هەرێمی كوردستان، رەنگە هۆكارەكەی بۆ ئەوە بگەڕێتەوە ئەم حزبە هەر لەسەرەتاوە لە یەكگرتنی سێ ئاڕاستەو گروپی سیاسی جیاواز (كۆمەڵەی ماركسی لینینی كوردستان، ‏بزوتنەوەی سۆسیالیستی كوردستان، ‏هێڵی گشتی) دروستبووە‌و هەمیشە مەترسی هەبووە لە كۆنگرەدا پارسەنگ تێكبچێت‌و حزبەكە لەبەریەك هەڵوەشێتەوە. بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی، كۆنگرە "بەرزترین دەسەڵاتە" لەناو حزبدا، كۆنگرە دەبێت (سێ ساڵ جارێك) سازبدرێت، بەڵام یەكێتی لە ساڵی 2010وە تاوەكو ئێستا كۆنگرەی نەبەستووە، واتە ماوەی (سێ) خولی لەسەریەك كۆنگرەی یەكێتی دواكەوتووە. نەخۆشكەوتن‌و دواتریش مردنی جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتی حزبەكە‌و كارەكتەری بەهێزو كۆكەرەوەی یەكێتی، پاڵنەری سەرەكی دواكەوتنی كۆنگرەكانی یەكێتی بوو، هەندێك لە یەكێتییەكان باس لە هۆكاری تریش دەكەن لە نمونەی قەیرانی دارایی‌و شەڕی "داعش"‌و دواتریش ریفراندۆم‌و تێكچونی بارودۆخی ناوچە جێناكۆكەكان. تەوافوقێكی پێشوەختە ! لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتیدا بڕیاردرا، كۆنگرە بەبێ تەوافوق‌و رێككەوتنی پێشوەختە بەڕێوەبچێت، بەڵام لە بنەڕەتەوە بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا) دیاریكردنی رۆژی سازدانی كۆنگرە لە كۆتا مانگی ئەمساڵدا لەسەر بنەمای رێككەوتنێكی پێشوەختە بووە. (درەو میدیا) زانیویەتی، ئەندامانی لیژنەی ئامادەكاری كۆنگرەی چوارەمی یەكێتی بریتین لەم كەسانە: •    حاكم قادر حەمەجان  •    ئەرسەلان بایز  •    رزگار عەلی  •    رەفعەت عەبدوڵا •    دلێری سەید مەجید ناوی (ئەرسەلان بایز)و (رزگار عەلی) لە كۆبونەوەی دوێنێی ئەنجومەنی سەركردایەتیدا بۆ لیستی ئامادەكارانی كۆنگرە زیادكراوە. ئەوەی تائێستا كراوە تەنیا تەوافوقە لەسەر رۆژی سازدانی كۆنگرە، چەندین تەوافوقی تر ماوە كە تاوەكو رۆژی سازدانی كۆنگرە لەنێوان سەركردەكانی یەكێتیدا دەكرێت، لەوانە تەوافوق لەسەر ئەندامانی كۆنگرە‌و چۆنیەتی بەڕێوەبردنی یەكێتی‌و سیاسەتی یەكێتی.. یەكێتی چۆن بەڕێوەدەبرێت ؟ سەرباری ناكۆكییە قوڵەكانیان، سەركردەكانی یەكێتی لەسەر رۆژی سازدانی كۆنگرە رێككەوتن، بەڵام هێشتا رێككەوتنی تەواوەتییان نەكردووە لەبارەی ئەوەی لە كۆنگرەدا دەیانەوێت حزبەكەیان بەرەو چ ئاڕاستەیەك ببەن، چۆنیەتی بەڕێوەبردنی حزبیش هێشتا یەكلانەبووەتەوە‌و پێشنیازی جیاواز هەیە لەبارەیەوە، ئەمە لەكاتێكدایە هەندێك داوا دەكەن بەبێ هیچ رێككەوتنێكی پێشوەختە كۆنگرە بەڕێوەبچێت. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، چەند پێشنیازێك هەن لەبارەی چۆنیەتی بەڕێوەبردنی یەكێتی لە داهاتوودا، دوان لەوانە پێشنیازی دیارن. پێشنیازی یەكەم: یەكێتی هاوشێوەی رابردوو یەك سكرتێری هەبێت، هەندێك لەوانەی پێشنیازی یەك سكرتێری بۆ یەكێتی دەكەن، داوا دەكەن بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق، لە كۆنگرە وەك سكرتێری یەكێتی هەڵبژێردرێت بافڵ تاڵەبانی و شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ بكرێن بە جێگرانی، ئەمە لە ئەگەری دانیشتنی كۆسرەت رەسوڵدا ( هەندێك زانیاری باس لەوە دەكەن كۆسرەت رەسوڵ دەیەوێت لەدوای كۆنگرەی چوارەمەوە بەیەكجاری دابنیشێت، درەو میدیا ناتوانێت راستی ئەم بابەتە پشتڕاست بكاتەوە).  لەبەرامبەردا هەندێكی تر داوا دەكەن كۆسرەت رەسوڵ پۆستی سكرتێری گشتی یەكێتی. پێشنیازی دووەم: یەكێتی بەشێوەی هاوسەرۆكایەتی بەڕێوەببرێت، مۆدێلەكەی پەكەكە‌و حزبەكانی نزیك لە پەكەكە، هەندێك لەوانەی ئەم پێشنیازە دەكەن دەڵێن "با یەكێتی دوو سكرتێری هەبێت، یەكێكیان سكرتێری حزب بێت لەسەر ئاستی ناوخۆی كوردستان، ئەوی تریان سكرتێری بێت لەسەر ئاستی دەرەوە"، بۆ نمونە كۆسرەت رەسوڵ ببێت بە سكرتێری حزب لە ناوخۆ‌و بەرهەم ساڵح سكرتێر بێت لەسەر ئاستی دەرەوە. راپۆرتەكەی قوباد تاڵەبانی ! رۆژێك پێش كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی، مەكتەبی سیاسی یەكێتی كۆبووەوە، بەپێی ئەو زانیارییانەی كە لەچەند سەرچاوەیەكی باڵاوە لەناو یەكێتی دەست (درەو میدیا) كەوتووە، لەو كۆبونەوەیەدا قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان‌و سەرۆكی تیمی یەكێتی لە حكومەت راپۆرتێكی خوێندوەتەوە. (درەو میدیا) زانیویەتی، لە راپۆرتەكەیدا بەناڕاستەوخۆ رەخنەی لە تیمی دانوستانكاری یەكێتی گرتووە كە نەیانتوانیوە رێككەوتنێكی كۆنكرێتی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان بكەن سەبارەت بە پشكەكانی یەكێتی لە حكومەت. قوبادد تاڵەبانی باسی لەوەكردووە، رێككەوتنی نێوان پارتی‌و یەكێتی لەبارەی كابینەی نوێی حكومەتەوە بە نیوەناچڵی جێبەجێكراوە‌و یەكێتی هاوبەشی راستەقینە نیە لە حكومەتداو تەواوی بڕیارەكان لەلایەن مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتەوە دەدرێت، هیچ دەسەڵاتێكی بە جێگرەكەی نەداوە. لە كۆبونەوەكەدا قوباد تاڵەبانی بە نوسراوێك كەموكورتییەكانی رێككەوتنەكەی نێوان یەكێتی‌و پارتی‌و رێگرییەكانی خستوەتە بەردەم مەكتەبی سیاسی. لەدوای كۆبونەوەكە، مەكتەبی سیاسی یەكێتی بەیاننامەیەكی بۆ رایگشتی بڵاوكردەوە، تێیدا هاتووە:" جەختكرایەوە لەسەر جێبەجێكردنی تەواوی ناوەڕۆكی رێككەوتنی سیاسی نێوان یەكێتی‌و پارتی‌و كارنامەی حكومەت"، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) لە كۆبونەوەكەدا یەكێك لە ئەندامانی مەكتەبی سیاسی لە وەڵامی راپۆرتەكەی قوباد تاڵەبانیدا وتویەتی:" وەفدی دانوستانكار لەسەر وەرگرتنی پشكی یەكێتی لە حكومەت شەڕی كردووە‌و ئەوە ئەركی ئەوانە داوای ئەو دەسەڵاتانە بكەن كە لە پۆستەكاندا پێیاندراوە". لێكۆڵینەوە لە مەلا بەختیار لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتیدا، لەپاڵ باسی سازدانی كۆنگرەی چوار، مەلا بەختیار بەرپرسی دەستەی كارگێری مەكتەبی سیاسی كرا بە تەوەرێكی تری كۆبونەوەكە. سەرچاوەیەكی باڵا لە یەكێتی بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، یەكێك لە ئەندامانی سەركردایەتی (ناوەكەی لای درەو میدیا پارێزراوە) لە كۆبونەوەكەدا داوای كردووە رونكردنەوە بدرێت لەبارەی قسەكانی مەلا بەختیار سەبارەت بە رێككەوتنی یەكێتی‌و پارتی سەبارەت بە باسنەكردنی بابەتی (31)ی ئاب لەلایەن یەكێتییەكانەوە، ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی وەڵامی داوەتەوە‌و وتویەتی:" هێندەی ئەو ئاگادار بێت یەكێتی هیچ رێككەوتنێكی لەوجۆرەی لەگەڵ پارتی نەكردووە"، پاشان لاهور شێخ جەنگی بەرپرسی دەزگای زانیاری پشتیوانی بۆچونی ئەندامەكەی سەركردایەتی كردووە‌و داوای كردووە لێكۆڵینەوە لە مەلا بەختیار بكرێت سەبارەت بە چەند دۆسیەیەك. بڕیاردراوە لێكۆڵینەوە لەگەڵ مەلا بەختیار بكرێت، ئەوانەی ئەركی لێكۆڵینەوەكەیان پێسپێردراوە هەمان ئەو كەسانەن كە لێكۆڵینەوە لە سیروانی كوێخا نەجم بەرپرسی مەڵبەندی یەكێتی لە چەمچەماڵ دەكەن كە ماوەی دوو هەفتەیە لە قەلاچۆلان لەسەر چەند تۆمەتێك دەستگیركراوە. ئەندامانی لیژنەكەی لێكۆڵینەوەكەی ئەمانەن:   * حاكم قادر- ئەندامی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسی  * فەرید ئەسەسەرد-  ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی *  لەتیف شێخ عومەر- ئەندامی سەركردایەتی و وتەبێژی یەكێتی * ئەندامێكی دەزگای زانیاری ئەوانەی داوای لێكۆڵینەوە لە مەلا بەختیار دەكەن، چەند تۆمەتێك ئاڕاستەی ناوبراو دەكەن كە ئەمانەن:  •    هەوڵدان بۆ دروستكردنی پشێوی‌و تێكدانانی دۆخی ناوخۆی یەكێتی  •    تێكدانی رێككەوتنی سیاسی نێوان یەكێتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان لە رابردوودا •    كاركردن بۆ بەرژەوەندییەكانی پارتی‌و بوونی پەیوەندی نهێنی لەگەڵ پارتی  •    وەرگرتنی بڕی (2 ملیۆن) دۆلار لە پارتی‌و چەند جارێكی تریش وەرگرتنی پارە لە هەمان سەرچاوە •    پێدانی شوناسی خیانەت بە مام جەلال و بەراوردی بە 31ی ئاب لە وتارێكدا كە بەمدواییە لەیادی رووداوەكانی (31)ی ئابدا بڵاویكردەوە  هەوڵدان بۆ لێكۆڵینەوە لە مەلا بەختیار، دوای كۆبونەوەیەك دێت كە رۆژی هەینی رابردوو، بە دەستپێشخەرییەكی بافڵ تاڵەبانی كوڕە گەورەی جەلال تاڵەبانی، لە ماڵی "مام جەلال" لە دەباشان مەلا بەختیارو بەرهەم ساڵح كۆبونەوە. كۆبونەوەكە بۆ ئاسایكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان ئەو دوو كارەكتەرەی ناو سەركردایەتی یەكێتی بوو، كە لەدوای یەكلاكردنەوەی كاندیدی پۆستی سەرۆك كۆمار لە ئەنجومەنی سەركردایەتی لەنێوانیان دروستبوو. بۆیە لە سەركردایەتی یەكێتی هەوڵی لێكۆڵینەوە لە مەلا بەختیار زیاتر وەكو بابەتێكی پەیوەندیدار بە كۆنگرە تەماشا دەكرێت، وەك لە هەوڵێكی جددی بەرهەمدار. 

راپۆرت: محەمەد رەئوف - فازڵ حەمەرەفعەت  زەمەنی "دەوڵەتمەدار" لەناو پارتی بەرەو نەمان دەچێت‌و سەردەمی "براگەورە" دەستیپێكرد، بەپێی بەدواداچونێكی (درەو میدیا) ئێستا نێچیرڤان بارزانی جڵەوی دەسەڵاتی (پارە، نەوت، هێز، ئاسایش، دەرەوە، ناوخۆ)ی لەدەستدا نەماوە، ئەوەی كە بۆی ماوەتەوە تەنیا توانا بەهێزەكەی خۆیەتی لە خۆگونجاندن لەگەڵ بارودۆخە سەختەكان‌و گەڕانەوە بۆ ناو گەمەكان دوای كردنەدەرەوەی.  كوژانەوەی زەمەنی دەوڵەتمەدار 10ی تەموزی رابردوو، مەسرور بارزانی كە پارتییەكان پێی دەڵێن "برا گەورە" كۆتایی بەماوەی (17 ساڵ) حوكمڕانی نێچیرڤان بارزانی ئامۆزای هێنا لە سەرۆكایەتی حكومەتی هەرێم كوردستان، حوكمڕانییەك كە دۆستەكانی نێچیرڤان بارزانی بە "دەوڵەتمەدار" ناویان دەبرد. بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، لەگەڵ دوركەوتنەوەی لە پۆستی سەرۆكایەتی حكومەت، نێچیرڤان بارزانی وردە وردە خەریكە خۆری دەسەڵاتی لە ناو حزب‌و دەسەڵات بەشێوەیەكی گشتی بەرەو ئاوابوون دەچێت. نێچیرڤان لە كوێوە بۆ كوێ ؟ نێچیرڤان بارزانی كوڕی ئیدریس بارزانی كوڕی مستەفا بارزانییە، ئەو بەهۆی ناكۆكی بنەماڵەییەوە چەندینجار لە مەسعود بارزانی مامی زویر بووە‌و چوەتە دەرەوەى وڵات. بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەندازیاری گەڕاندنەوەی نێچیرڤان بارزانی بووە بۆ ناو یەكەی حوكمڕانی بنەماڵەی بارزانی. چەند كەسێك لە نزیكەكانی تاڵەبانی كە (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ كردوون، لەبارەی دۆستایەتی تاڵەبانی لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی باسلەوە دەكەن، ئەوكات تاڵەبانی باوەڕی وابووە نێچیرڤان بارزانی تاكە كەسە لەناو بنەماڵەی بارزانیدا كە جیاواز بیردەكاتەوە‌و ئەوان (یەكێتی) دەتوانن سودی لێ ببینن بۆ لێدان لە دەسەڵاتی مەسعود بارزانی‌و هێنانەدی هەندێك كرانەوەی سیاسی لەناو بنەماڵەی بارزانیدا. نێچیرڤان بارزانی لە چەندین دیداری رۆژنامەوانیدا باسی لە رۆڵی "مام جەلال" كردووە لەسەر گەشەی كەسایەتی ئەو، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بوبێت كە ئێستا نێچیرڤان بارزانی دەیەوێت هەمان رۆڵ بۆ (قوباد تاڵەبانی) كوڕی جەلال تاڵەبانی بگێڕێت. (زانیارییەكان باسلەوە دەكەن نێچیرڤان بارزانی رۆڵی بینیووە لە راكێشانی قوباد تاڵەبانی بۆ ناو حكومەت‌و گەڕاندنەوەی لە ئەمریكاوە بۆ هەرێمی كوردستان، ئێستا ئەو دوو كارەكتەرە دۆستایەتییەكی بەهێز لەنێوانیاندا هەیە). ساڵی 1996 بۆ یەكەمینجار نێچیرڤان بارزانی كرا بە جێگری سەرۆكی حكومەت، ئەوە حكومەتی پارتی دیموكراتی كوردستان بوو لەدوای رووداوەكانی (31)ی ئاب، رۆژ نوری شاوەیس سەرۆكایەتی حكومەتەكەی دەكرد، واتە نێچیرڤان بارزانی سەرەتای كاركردنی لەناو حكومەت بە سێ ساڵ كاركردن لە پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت دەستپێكرد. ساڵی 1999 پارتی جارێكی تر حكومەتی لە زۆنی خۆی دروستكردەوە، ئەمجارە نێچیرڤان بارزانی كرا بە سەرۆكی حكومەتەكە، ساڵی 2005 یەكێتی‌و پارتی رێككەوتن لەسەر كۆتایهێنان بە دوو ئیدارەیی لە هەرێمی كوردستان‌و بڕیاریاندا حكومەتەكانیان یەكبخەن، لێرەوە نێچیرڤان بارزانی لە سەرۆكایەتی حكومەتی پارتییەوە بوو بە سەرۆكی حكومەتی سەرتاسەری هەرێمی كوردستان‌و حوكمدارێتییەكەی بەردەوام بوو تاوەكو مانگی تەموزی ئەمساڵ)، واتە بەشێوەیەكی گشتی لە ساڵی 1999 وە بۆ 2019 سەرۆكی حكومەت بووە، جگە لە دوو ساڵ كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی حكومەتی كردووە لەنێوان (2010 بۆ 2012). نێچیرڤان بارزانی لە لوتكەدا ! لەماوەی 17 ساڵی سەرۆكایەتیكردنی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا نێچیرڤان بارزانی دەسەڵاتی گەورەی ئابوری بەدەستەوە بووە، بەڵام لەڕووی سیاسییەوە كارەكتەری ژمارە (یەك)ی هەرێمی كوردستان نەبووە، هەمیشە سێبەری مەسعود بارزانی مامی وەكو سەرۆكی هەرێمی كوردستانی باڵی بەسەردا كێشاوە، ئەمە جگە لە دامەزراوەی پەرلەمان كە بەمدواییە‌و دوای دروستبوونی بەرەیەكی ئۆپۆزسیۆن بەهێز بە سەرۆكایەتی بزوتنەوەی گۆڕان، لە پاڵ سەرۆكایەتی هەرێمدا سێبەری خستەسەر دەسەڵاتەكانی نێچیرڤان بارزانی لە پۆستی سەرۆكایەتی حكومەتدا. ئەوەی لەماوەی دورودرێژەی سەرۆكایەتی حكومەت پێی نەگەیشت، لە كۆتایی دەسەڵاتەكەی لە پۆستی سەرۆكی حكومەت پێی گەیشت، نێچیرڤان بارزانی لەدوای ریفراندۆم‌و روداوەكانی (16)ی ئۆكتۆبەر بوو بە كارەكتەری ژمارە (یەك) لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان، بەهۆی ریفراندۆمەوە، لە رۆژی (16)ی ئۆكتۆبەری 2017 كورد لە عێراق رێژەی 51%ی خاكەكەی لەدەستدا، ئەمە‌و فشارە هەرێمی‌و نێودەوڵەتییەكان مەسعود بارزانیان ناچاركرد دەست لە پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم بكێشێتەوە،  بارزانی لە 29ی ئۆكتۆبەری 2017 دەستی لەكاركێشایەوە‌و دەسەڵاتەكانی سەرۆكایەتی هەرێم بەپێی یاسایەك لەنێوان سەرۆكایەتی حكومەت‌و سەرۆكایەتی پەرلەمان‌و دەسەڵاتی دادوەریدا دابەشكرا (زۆرینەی دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم درا بە سەرۆكی حكومەت واتە نێچیرڤان بارزانی). لێرە بەدواوە نێچیرڤان بارزانی سەرباری ئەوەی بەپێی یاسا بووە بە خاوەنی زۆرترین دەسەڵات لە هەرێمی كوردستان، لەڕووی سیاسیشەوە پێگەی بەهێز تر بوو، دیپلۆماتكاران كە بەهۆی ریفراندۆمەوە بە مەسعود بارزانی نیگەران بووبوون، پەیتا پەیتا سەردانی‌و دیداریان لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی دەكرد، تا ئەو رادەیەی نێچیرڤان بارزانی خۆشی هەستی بەمەترسی توڕەبوونی مەسعود بارزانی مامی دەكرد‌و هەواڵی ئەو دیدارە سیاسییانەی پشتی پەردەی لە كەناڵەكەیەوە (رووداو) بڵاونەدەكردەوە، بۆ خوبەدورگرتن بە توڕەبوونی مامی. لەو ساڵەدا نێچیرڤان بارزانی گەیشتە لوتكە، تەنانەت  بەرپرسانی مەكتەبی سیاسی پارتیش وەكو "ئەندازیاری هەستانەوەی هەرێم لەدوای ریفراندۆم" وەسفیان دەكرد‌و وەكو "دیپلۆماتكارێكی گەورە" ناویان دەبرد، ئەوكات پارتییەكانیش چاویان لەسەر جموجوڵەكانی نێچیرڤان بارزانی بوو. سەرەتای كوژراندنەوەی نێچیرڤان لەدوای پاشەكشەی بارزانی باوكەوە، زەمەنی درەوشانەوەی نێچیرڤان بارزانی زۆری نەخایاند، هەرزوو بارزانی كوڕ (مەسرور بارزانی) هاتە ناو گۆڕەپانەكەوە. مەسرور بارزانی لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018ی پەرلەمانی عێراقدا بۆ یەكەمینجار بەهێزەوە هاتەبەردەم جەماوەری حزبەكەی، لەبری باوكی لە زۆربەی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردندا بەشدار دەبوو، لەو كاتەوە پلانی لە قاڵبدانی نێچیرڤان بارزانی دەستیپێكرد، سەرەتاش بە هەوڵی بەمەرجەعكردنی بارزانی باوك (مەسعود بارزانی) دواتریش بە خۆكاندیدكردنی بارزانی كوڕ (مەسرور بارزانی) بۆ سەرۆكی حكومەت. ئێستا كە نێچییرڤان بارزانی ماوەی نزیكەی سێ مانگە لە پۆستی سەرۆكی هەرێم دەستبەكاربووە، مەسعود بارزانی هەمان مومارەسەی كاری پێشتری خۆی دەكات وەكو سەرۆكی هەرێم، لەناو هەمان تەلارو لە هەمان پێگەوە دیداری سیاسی ئەەنجام دەدات، نێچیرڤان بارزانیش هێشتا دیارنییە لە چ بینایەكدا سەرۆكایەتییەكەی دەكات.  مەسرور بارزانیش دەستی نێچیرڤانی لە حكومەتدا بڕیوە، واتا بە باوك‌و كوڕ هیچ دەسەڵاتێكیان بۆ برازا (نێچیرڤان بارزانی) نەهێشتوەتەوە. ریشەكێشكردنی نێچیرڤان لە حكومەت مەسرور بارزانی تەنها كۆتایی بە هەژمونی 17 ساڵەی نێچیرڤان بارزانی نەهێناوە لە حكومەتدا، رەگوریشەی نێچیرییەكانی لە حكومەت هەڵكێشا، مەسرور بارزانی كە هات لەگەڵ خۆیدا كۆمەڵێك دەموچاوی نوێی هێنا‌و لەبەرامبەردا تیمی نێچیرڤان بارزانی لە حكومەت دورخستەوە، كە زۆربەیان تەمەنیان لەگەڵ تەمەنی حكومەتەكەی نێچیرڤان بارزانیدا بوو. مەسرور بارزانی بە ستافێكی تۆكمەی دەوری خۆی كۆنترۆڵی ئەنجومەنی وەزیرانی كرد، بەمشێوەیە: •    رێبەر ئەحمەد- وەزیری ناوخۆ •    شەعبان شەعبان چالی- بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆك وەزیران •    ئومێد سەباح - سەرۆكی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران •    د. محەمەد شوكری محەمەد سەعید- سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنان •    د. عەبدولحەكیم خەسرۆ- سەرۆكی فەرمانگەی هەماهەنگی‌و بەدواداچوون •    د. جوتیار عادل ئاكرەیی - وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان •    نورەدین سەعید وەیسی- بەڕێوەبەری نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆك وەزیران •    ئالان حەمە سەعید- وەزیری پەروەردە •    سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی •    ساسان عەونی- وەزیری شارەوانی •    ئانۆ جەوهەر- وەزیری گواستنەوە •    پشتیوان سادق- وەزیری ئەوقاف •    كەمال محەمەد- وەزیری كارەبا ئەوانەی كە سەربە نێچیرڤان بارزانی بوون‌و لەم كابینە نوێیەدا لەلایەن مەسرور بارزانییەوە دورخراونەتەوە بریتین لە ئەمانەن: •    كەریم سنجاری- وەزیری ناوخۆ •    فەلاح مستەفا- پەیوەندییەكانی دەرەوە •    نێچیرڤان ئەحمەد- سەرۆكی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران •    نوری عوسمان- سەرۆكی فەرمانگەی هەماهەنگی‌و بەدواداچون لەئەنجومەنی وەزیران •    دورخستنەوەی ئاشتی هەورامی لە پۆستی وەزیری سامانە سروشتییەكان  نێچیرڤان بارزانی لە حزبدا دوای لەدەستدانی حكومەتی هەرێمی كوردستان، نیچێرڤان بارزانی وردە وردە پێگە حزبییەكەشی بەرەو لاوازبوون دەچێت. دواین كۆنگرەی پارتی لە ساڵی 2010 بەڕێوەچوو، ئەوە كۆنگرەی (13)ی حزب بوو، لەم كۆنگرەیەدا بە تەزكییەی مەسعود بارزانی‌و بەبێ دەنگدان نێچیرڤان بارزانی كرا بە جێگری سەرۆكی پارتی، بەڵام جێگرێك بەبێ پەڕو باڵ، چونكە هەر لەو كۆنگرەیەدا زۆربەی دۆستەكانی نێچیرڤان لە پۆستە حزبییەكان دورخرانەوە لەوانە: (رەشید تاهیر، نوری عوسمان، سەرباز هەورامی و چەندین كارەكتەری سیاسی تر)، بەڵام نێچیرڤان بارزانی بەوە ناسراوە كاتێك بابەتەكە دەگاتە چارەنوسی خۆی، هاوڕێكانی لە نیوەی رێگا بەجێدەهێڵێت. بەهێزی پێگەی مەسرور بارزانی لەناو پارتی كاریگەری لەسەر پێگەو رۆڵی نێچیرڤان بارزانی دەبێت لە داهاتوودا (ئەگەر پارتی كۆنگرەی 14ی گرێبدات كە لەوادەی دیاریكراوی خۆی دواكەوتووە)، لاوازبوونی پێگەی نێچیرڤان لەناو پارتیدا بەشێكی بەهۆی ترسی پارتییەكانە لە هەژمونی ئەمنی مەسرور بارزانی، بەشێكی تری پەیوەندی بەوەوە هەیە متمانەیان بە نێچیرڤان بارزانی لەدەستداوە‌و ترسیان هەیە لەنیوەی رێگاكەدا بەجێیان بهێڵێت. ئێستا نێچیرڤان بارزانی دەستی لە حزب‌و حكومەت بەتەواوی كورتكراوەتەوە، تەنها پۆستێكی پرۆتۆكۆڵی تەشریفاتی بۆ ماوەتەوە، كە بەشی زۆری ئەركەكەی  مامی (مەسعود بارزانی) دەیگێڕێت.  دارایی نێچیرڤان لەبەردەم مەترسیدا پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، چ لەئاستی حزب‌و چ حكومەت، تەنیا مامەڵە لەگەڵ دوو بانك دەكات: •    بانكی كوردستانی نێودەوڵەتی‌ •    ئاڕ تی بانك ئێستا كە مەسرور بارزانی لە پۆستی سەرۆكی حكومەت دەستبەكاربووە، زیاتر (ئاڕ تی بانك) بەلای پارتیەكانەوە جێگەی سەرنجە، بەوتەی پەرلەمانتاران مانگانە لەپارەی داهاتی نەوت كە ئاڵوگۆڕی دراوی تایبەت بە داهاتی نەوت دەكرێت نزیكەی (35 ملیۆن) دۆلار قازانج دەكرێت.  گەشەپێدان‌و گەورەكردنی (ئاڕ تی بانك) بۆ لێدان بوو لە (بانكی كوردستانی نێودەوڵەتی) كە ساڵانێك لەپەنای نێچیرڤان بارزانیدا گەورەبووە‌و بووە بەیەكێك لەبراندە گەورەكانی عێراق لەبواری بانكیدا‌و قازانجێكی خەیاڵی كرد. ئێستا (ئاڕ تی بانك) لە پەنای مەسرور بارزانیدا دەیەوێت رۆڵی ساڵانی رابردووی (بانكی كوردستان) بگێڕێت، بەم هەنگاوە نێچیرڤان خاڵی بەهێزی خۆی لەدەستدەدات كە دارایی‌و گەمەكردنە بە سەرمایە بۆ راگرتنی سیاسەت، خاڵێك كە نێچیرڤان بارزانی پێناسەی تایبەتی خۆی بۆی هەیە‌و پێیوایە "هەر كەسێك كە نەكڕدراوە، نرخی خۆی پێنەدراوە". نێچیرڤان‌و دەسەڵاتی ئەمنیی  بەپێی یاسای ژمارە (4)ی ساڵی 2011ی یاسای ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستانی عێراق، ئەنجومەنی ئاسایش كە مەسرور بارزانی سەرۆكایەتی دەكرد وابەستەیە بە دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێمەوە. واتە ئێستا كە مەسرور بارزانی بووەتە سەرۆكی حكومەت بەپێی یاسا دەبێت لەژێر كۆنترۆڵی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمدا بێت. بەڵام ئەو ئەنجومەنە لەدوای رۆشتنی مەسرور بارزانی بۆ سەرۆكایەتی حكومەت تائێستا نە سەرۆكی دانراوەو نە ئەنجومەنەكەش رادەستی سەرۆكایەتی هەرێمكراوە. مەسرور بارزانی ئەنجومەنی ئاسایشی بەتەواوی كارمەندو دامەزراوەكەوە لەگەڵ خۆیدا بردوە بۆ ئەنجومەنی وەزیران‌و دەیەوێت بە یاسایەكیش لەداهاتوودا لەژێر دەستی سەرۆكایەتی هەرێم دەریبهێنێت‌و بیخاتە سەر ئەنجومەنی وەزیران.  ئێستا نێچیرڤان بارزانی جڵەوی دەسەڵاتی (پارە، نەوت، هێز، ئاسایش، دەرەوە، ناوخۆ)ی لەدەستدا نەماوە، ئەوەی كە بۆی ماوەتەوە تەنیا توانا بەهێزەكەی خۆیەتی لە خۆگونجاندن لەگەڵ بارودۆخە سەختەكان‌و گەڕانەوە بۆ ناو گەمەكان دوای كردنەدەرەوەی. 

راپۆرت:  فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف (15) ساڵ لەمەوبەر لە نامەیەكدا داوا دەكات "جەلال تاڵەبانی" دەست لە پۆستی سكرتێری گشتی یەكێتی بكێشێتەوە بەوپێیەی تەمەنی گەیشتوەتە (70) ساڵ، بەڵام ئێستا خۆی تەمەنی (75) ساڵە‌و جارێكی تر بۆ پۆستی رێكخەری گشتی خۆی كاندید دەكاتەوە، رۆژی 14ی ئەم مانگە بزوتنەوەی گۆڕان سەركردایەتییەكی نوێ هەڵدەبژێرێت، ئەوانەی دەنگ دەدەن خۆیان وادەی یاساییان بەسەرچووە، بەڵام دەیانەوێت دامەزراوەیەكی تری بزوتنەوەكە لە قەیرانی بەسەرچوون رزگاربكەن.   دەرگای خۆپاڵاوتن دەكرێتەوە  ئەمڕۆ جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان لە گردی زەرگەتە مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەكە لە شاری سلێمانی كۆبووەوە، ئەم كۆبونەوەیە بۆ بڕیاردان بوو لەسەر هەڵبژاردنی ناوخۆیی بزوتنەوەكە. دوای كۆبونەوەكە، زمناكۆ جەلال رێكخەری ژوری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان بە میدیای فەرمی حزبەكەی راگەیاند:" لە سبەینێوە دەرگای خۆپاڵاوتن بۆ ئەندامانی خانەی راپەڕاندن دەكرێتەوە، دوای داخستنی دەرگای خۆكاندیدكردن، ناوی كاندیدەكان ئاشكرادەكرێت‌و لە وادەی دیاریكراودا كە 14/9/2019 یە، هەڵبژاردنەكە دەكرێت". دامەزراوەیەكی ماوەبەسەرچوو ! بەپێی دەستوری ناوخۆیی بزوتنەوەی گۆڕان، ئێستا وادەی یاسایی هەردوو جڤاتی (نیشتمانی‌و گشتی)، خانەی راپەڕاندن، رێكخەری گشتی بەسەرچووە، بەڵام ماوەی بەسەرچونەكانیان جیاوازە، جڤاتی نیشتمانی كە بەرزترین دەسەڵاتی بڕیاردانە لە ساڵی 2014وە وادەی یاسایی بەسەرچووە، بەڵام خانەی راپەڕاندن‌و رێكخەری گشتی لە رۆژی 25ی تەموزی ئەمساڵەوە وادەكەیان بەسەرچووە. گۆڕان چی دەكات ؟ بزوتنەوەی گۆڕان بڕیاریداوە تەنیا خانەی راپەڕاندن‌و رێكخەری گشتی نوێ بكاتەوە، نەك جڤاتی نیشتمانی، ئەمە لەكاتێكدایە جڤاتی نیشتمانی ئەندامانی خانە‌و رێكخەری نوێ هەڵدەبژێرن، واتە دامەزراوەیەكی ماوەبەسەرچوو (جڤاتی نیشتمانی)، ئەندامانی دامەزراوەیەك هەڵدەبژێرن كە بەپێی دەستوری ناوخۆیی بەرزترین دەسەڵاتی جێبەجیێكردنە لەناو حزبدا، كە ئەوەش (خانەی راپەڕاندن)ە. كێ دەنگ دەدات ؟ جۆزیف ستالین سەركردەی كۆچكردووی یەكێتی سۆڤیەتی جاران لەبارەی هەڵبژاردنەوە قسەیەكی بەناوبانگی هەیە كە دەڵێ" ئەو كەسە گرنگ نییە كە دەنگ دەدات، ئەوە گرنگە كە دەنگەكان ئەژمار دەكات". بزوتنەوەی گۆڕان كێشەی ئەو كەسەی نییە كە دەنگەكان ئەژمار دەكات، چونكە خاوەنی ژورێكە بەناوی هەڵبژاردن‌و ئەو ژورە پرۆسەكە بەڕێوەدەبات، بەڵام كێشەی دەنگدەرەكانی هەیە. جڤاتی نیشتمانی كە ئەندامانی نوێی خانەی راپەڕاندن هەڵدەبژێرێت ئێستا ژمارەی ئەندامەكانی (49) كەسە، واتە ئەم (49) كەسە سەركردایەتی داهاتووی بزوتنەوەكە دیاری دەكەن، بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، ئەم ژمارەیە وەكو خۆی دەمێنێتەوە‌و هیچ گۆڕانكارییەكی تێدا ناكرێت. رۆژی 25ی تەموزی 2017 دوای كۆچی دوایی نەوشیروان مستەفا رێكخەری گشتی بزوتنەوەكە، بزوتنەوەی گۆڕان بۆ یەكەمینجار ئەندامانی خانەی راپەڕاندن‌و شوێنگرەوەی رێكخەری كۆچكردووی پڕكردەوە، ئەوكات ژمارەی ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی (56) كەس بوو، واتە لەنێوان هەڵبژاردنی پێشوو‌و هەڵبژاردنی داهاتوودا ژمارەی ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی (7) كەس كەمی كردووە، بەپێی دەستوری ناوخۆیی بزوتنەوەكە، دەكرێت ئەندامانی ئەم جڤاتە ژمارەیان تاوەكو (62) كەس زیادبكرێت. بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا)، ئەو (49) كەسەی ئەندامی جڤاتی نیشتمانی كە خانە‌و رێكخەری نوێ هەڵدەبژێرن، زۆرینەیان (سیڤی)یان بۆ وەرگرتنی پۆستە حكومییەكان پڕكردوەتەوە، بەڵام هێشتا كەسیان پۆستیان پێنەدراوە. بەرپرسانی بزوتنەوەی گۆڕان كە (درەو میدیا) بۆ نوسینی ئەم راپۆرتە قسەی لەگەڵ چەند كەسێكیان كردووە، باسلەوە دەكەن، هەندێك لە ئەندامانی خانەی راپەڕاندن لەڕێگەی بەڵێنی پێدانی پۆستە حكومییەكانەوە، دەیانەوێت كاریگەری لەسەر بڕیاری ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی دروستبكەن لەبارەی هەڵبژاردنی ئەندامانی نوێی خانە‌و رێكخەری گشتییەوە، ئەوەش هۆكارەكەیە كە تائێستا (سیڤی) ئەو ئەندامانەی جڤاتی نیشتمانی یەكلانەكراوەتەوە كە داوای وەرگرتنی پۆستی حكومییان كردووە، واتە خانەی راپەڕاندن لەڕێگەی بەڵێنی پێدانی پۆستەوە، دەنگدەرەكانی كۆنترۆڵكردووە كە ئەندامانی جڤاتی نیشتمانین. جڤاتی نیشتمانی چییە ؟ جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان بەپێی دەستوری ناوخۆیی بزوتنەوەكە "بەرزترین دەسەڵاتە لەنێوان دوو هەڵبژاردندا"، ئەندامانی ئەم جڤاتە پێكهاتوون لە: •    ئەندامانی خانەی راپەڕاندن، كە بەپێی دەستور ژمارەیان (7) كەسە، ئێستا (5) كەس ماوەتەوە (عوسمان حاجی مەحمودو محەمەد تۆفیق رەحیم دەستیان لەكاركێشاوەتەوە). •    باژێڕوانەكان، ئەمانە بەرپرسی مەكۆكانی بزوتنەوەكەن لەناوچە جیاجیاكانی كوردستان، گۆڕان (27 بۆ 28) مەكۆی هەیە (چوار باژێڕوان دەستیان لەكاركێشاوەتەوە، باژێروانێك كێشەی هەیە، واتە 5 ئەندامی جڤات شوێنیان بەتاڵە‌و پڕنەكراوەتەوە). •    تەواوكارەكان، ئەمانە مەبەست لەو كەسانەن كە بەتەواوكاری كراون بە ئەندامی جڤاتی نیشتمانی، بۆ نمونە لە شارێكی وەكو سلێمانیدا كە شارێكی گەورەیە، لەپاڵ باژێڕوانی سلێمانیدا چەند كەسێكی تر وەكو نوێنەری سلێمانی لە جڤاتی نیشتمانی دانراون، بەهەمان شێوە بۆ هەولێرو دهۆكیش، ژمارەی ئەوانەی بە شێوەی تەواوكار بوون بە ئەندامی جڤاتی نیشتمانی (7) كەسن، بەڵام ئێستا (6) كەسیان ماوەتەوە. •    سەرۆكی فراكسیۆنەكانی گۆڕان لە پەرلەمانی عێراق‌و كوردستان‌و ئەنجومەنی پارێزگاكان، ئەمانە ژمارەیان (5) كەسە. •    رێكخەری ژورەكان، بزوتنەوەی گۆڕان (11) ژوری هەیە، ئەم (11) كەسە هەمویان ئەندامی جڤاتی نیشتمانین، بەڵام ئێستا ئەمانەش كێشەیان هەیە‌و (5) پۆستیان بەتاڵە‌و پێشتر رێكخەری ئەو ژورانە یان خۆیان وازیان هێناوە، یان لە پۆستێكی تر دەستبەكاربوون یاخود دورخراونەتەوە. •    نوێنەری ئەنجومەنەكانی رەوەندی كوردی لە هەندەران، ئەمانە ژمارەیان (3) كەسە، نوێنەرەكانی رەوەندی بەریتانیا‌و دانیمارك‌و هۆڵەندا، ئەمانەش یەكێكیان وازی لە بزوتنەوەی گۆڕان هێناوە‌و ئێستا (2) كەسیان ماوەتەوە. •    نوێنەری كاروباری رێكخراوەیی ئافرەتان. رێككەوتنێكی پێشوەختە ! بەپێی بەدواداچونێكی (درەو میدیا)، بەر لە چەند مانگێك  رێككەوتنێكی پێشوەختە لەنێوان كوڕەكانی نەوشیروان مستەفا (نماو چیا)‌و رێكخەری گشتی‌و هەندێك لە ئەندامانی خانەی راپەڕاندن كراوە لەبارەی نەخشەی داهاتووی سەركردایەتی بزوتنەوەكەوە. لەچوارچێوەی ئەو رێككەوتنەدا رۆڵی سەركردەكانی بزوتنەوەكە بەمشێوەیە دابەشكراوە: •    مستەفا سەید قادر: كاندید بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان كە بەر بزوتنەوەی گۆڕان كەوتووە (ئێستا چاوەڕێی دەرچوونی مەرسومی سەرۆكایەتییە لەلایەن نێچیرڤان بارزانییەوە، بەڵام نێچیرڤان بارزانی لە دەرەوەی وڵاتە) •    عومەر سەید عەلی: رێكخەری ئێستا بزوتنەوەی گۆڕان‌و رێكخەری دوو ساڵی داهاتووی بزوتنەوەكە •    جەلال جەوهەر: كاندید بۆ پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی هەرێم بۆ كاروباری چاكسازی (ئەم پۆستە هێشتا یەكلانەكراوەتەوە، پۆستەكە پێویستی بە دەركردنی یاسایەك هەیە لە پەرلەمانی كوردستان بەوپێیەی پۆستێكی نوێیە‌و لەم كابینەیەدا دروستكراوە) •    جەمال حاجی محەمەد: پۆستێكی باڵای لە حكومەت پێبدرێت، ئەگەر ئەمە نەكرا، جارێكی تر وەكو ئەندامی خانەی راپەڕاندن هەڵبژێردرێتەوە (لەم چوارچێوەیەدا پێشتر جەمال حاجی محەمەد دەستی لە كاندیدبوونی بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كێشایەوە لە بەرژەندی مستەفا سەید قادر) سێ كەس لە ئەندامانی خانەی راپەڕاندن لەم رێككەوتنە ژێربەژێرەدا پەراوێزخراون، ئەوانیش بریتین لە هەریەكە لە (شۆڕش حاجی، رەئوف عوسمان، محەمەد تۆفیق رەحیم). شۆرش حاجی بەمدواییە دەستیكردووە بە نوسینی زنجیرە وتارێكی رەخنەیی لەسەر بزوتنەوەی گۆڕان، رەئوف عوسمان كە سەرۆكی جڤاتی گشتییە، نیگەرانە لە پرۆسەی دیاریكردنی وەزیرەكان، محەمەد تۆفیق رەحیم كە زاوای نەوشیروان مستەفایە، بەهۆی كاندیدنەكردنی بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم، نیگەرانە‌و چووەتە دەرەوەی وڵات، (محەمەد تۆفیق رەحیم لە كۆنفرانسی نیشتمانی پێشتری بزوتنەوەی گۆڕانیشدا بەهۆی ناڕەزایەتییەوە بەشدار نەبوو). محەمەد تۆفیق رەحیم كە دوای كۆچی دوایی نەوشیروان مستەفا وەكو نوێنەری بنەماڵە مامەڵەی لەگەڵدا دەكرا، ئێستا لە كوڕەكانی نەوشیروان مستەفا دوركەوتووەتەوە. بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، دورخستنەوەی محەمەد تۆفیق رەحیم لەلایەن كوڕەكانی نەوشیروان مستەفاوە بۆ سێ هۆكاری سەرەكی دەگەڕێتەوە: •    هۆكاری یەكەم: دوای كۆچی دوایی نەوشیروان مستەفا، محەمەد تۆفیق رەحیم رۆڵی رێكخەری پەیوەندییەكانی لەنێوان كوڕەكانی جەلال تاڵەبانی‌و نەوشیروان مستەفا دەبینی، ئێستا بزوتنەوەی گۆڕان لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان‌و مەسرور بارزانی رێككەوتنی كردووە‌و بۆ ئەم قۆناغە چیتر پێویستی بە رۆڵی محەمەد تۆفیق رەحیم نییە. •    لەدوای كۆچی دوایی نەوشیروان مستەفا، محەمەد تۆفیق رەحیم رۆڵی بەهێزی بینی لە روبەڕووبونەوەی ئەو سەركردانەی بزوتنەوەی گۆڕان كە ناڕازی بوون لە سیاسەت‌و چۆنیەتی ئیدارەدانی بزوتنەوەكە، بەدیاریكراوی (عوسمان حاجی مەحمود، قادر حاجی عەلی)، ئێستا ئەم دوو كارەكتەرە وازیان لە بزوتنەوەی گۆڕان هێناوە‌و لەگەڵ خۆیان كۆتاییان بە رۆڵی محەمەد تۆفیق رەحیمیش هێناوە. •    كوڕانی نەوشیروان مستەفا كە بۆ ئەم قۆناغە كاریان بە محەمەد تۆفیق رەحیم نەماوە، دەیانەوێت بۆ دەرەوەی بزوتنەوەكە وای نیشان بدەن كە بزوتنەوەی گۆڕان نەبووە بە حزبێكی بنەماڵەیی‌و زاوای نەوشیروان مستەفا كە محەمەد تۆفیق رەحیم دورخراوەتەوە‌و كاندیدنەكراوە بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان. رەنگە محەمەد تۆفیق رەحیم دیارترین كارەكتەرەكانی بزوتنەوەی گۆڕان بێت كە لەم هەڵبژاردنە ناوخۆییەدا خۆری بەختی ئاوا ببێت. خانەی راپەڕاندن چییە ؟ بەپێی دەستوری ناوخۆیی، خانەی راپەڕاندن لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا بریتییە لە "بەرپرسی جێبەجێكردنی بڕیارو راسپاردەكانی جڤاتی نیشتمانی لەنێوان دوو كۆبونەوەدا". كۆتایی ساڵی 2013 بزوتنەوەی گۆڕان دوای چوار ساڵ لە دروستبوونی، بۆ یەكەمینجار كۆنگرەی كرد، كۆنگرەكە لە شاری هەولێر بەڕێوەچوو، لەو كۆنگرەیەدا بزوتنەوەی گۆڕان یەكەمین دەستوری كاركردنی خۆی پەسەندكرد، بەپێی ئەو دەستورە بڕیار لەسەر دروستكردنی خانەی راپەڕاندن درا، بەڵام ئەم خانەیە تاوەكو دوای كۆچی نەوشیروان مستەفا دروستنەكرا. 25ی تەموزی 2017 جڤاتی نیشتمانی كە ئەوكاتیش وادەی یاسایی بەسەرچوو بوو، بەڵام بە بڕیارێكی رێكخەری كۆچكردووە وادەكەی درێژكرایەوە، (7) كەسی وەكو ئەندامی خانەی راپەڕاندن هەڵبژارد كە ئەمانە بوون: •    عومەر سەید عەلی: ئەندامی خانەی راپەڕاندن‌و رێكخەری گشتی بزوتنەوەكە •    عوسمان حاجی مەحمود: ئەندامی خانەی راپەڕاندن‌و سكرتێری باژێڕەكان (دوای 10 مانگ كاركردن، بەهۆی ناڕازیبوون لە چۆنیەتی سیاسەت‌و ئیدارەكانی بزوتنەوەكە، پەیوەندی كۆمپانیای وشە‌و بزوتنەوەكە، تاپۆكردنی گردی زەرگەتە لەسەر كوڕەكانی نەوشیروان مستەفا، خراپی مامەڵەی خانەی راپەڕاندن لەسەر پرسەكان، دەستی لە ئەندامێتی خانە كێشایەوە‌و لەوكاتەوە تائێستا بزوتنەوەی گۆڕان شوێنەكەی پڕنەكردوەتەوە، ئەوەش لەكاتێكدایە عوسمان حاجی مەحمود بە فەرمی دوركەوتنەوەی لە بزوتنەوەی گۆڕان راگەیانددووە) •    جەمال حاجی محەمەد: ئەندامی خانەی راپەڕاندن‌و سكرتێری جڤاتی نیشتمانی •    جەلال جەوهەر: ئەندامی خانەی راپەڕاندن، سكرتێری فراكسیۆنەكان •    محەمەد تۆفیق رەحیم: ئەندامی خانەی راپەڕاندن‌و سكرتێری ژورەكان (بەمدواییە خۆی بۆ وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كاندید كرد، عومەر سەید عەلی رێكخەری گشتی كە دەسەڵاتی یەكلاكردنەوەی كاندیدەكەی لەلایەن جڤاتەوە پێدرابوو، مستەفا سەید قادری كاندید كرد، ئەمە محەمەد تۆفیق رەحیمی نیگەران كرد، بەپێی زانیارییەكانی درەو میدیا، عومەر سەید عەلی بۆ دورخستنەوەی لە پۆستی رێكخەری گشتی مستەفا سەید قادری بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كاندیدكردووە، ئەمەش لەچوارچێوەی رێككەوتنێكی پێشوەختەدا) •    شۆڕش حاجی: ئەندامی خانەی راپەڕاندن‌و سكرتێری كاروباری خەڵك •    رەئوف عوسمان: ئەندامی خانەی راپەڕاندن‌و سەرۆكی جڤاتی گشتی (درەو میدیا) زانیویەتی، رۆژی 12ی ئەم مانگە، جڤاتی گشتی بزوتنەوەی گۆڕان كە دامەزراوەیەكی راوێژكارییە، سەرۆك‌و سكرتێرو بڕیاردەری نوێ بۆ خۆی هەڵدەبژێرێت، ئەو كەسەی كە لە شوێنی (رەئوف عوسمان) دەبێت بە سەرۆكی جڤاتی گشتی، یەكەمین كەسە كە كورسی خانەی راپەڕاندنی داهاتووی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ خۆی مسۆگەر دەكات. (6) كورسییەكەی تری خانەی راپەڕاندن، رۆژی (14) مانگ لە دەنگدانێكی جڤاتی نیشتمانیدا یەكلادەكرێتەوە. بەشێوەیەكی گشتی لەماوەی دوو ساڵی رابردوودا، ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی بەردەوان لەگەڵ یەكتر ناڕێك بوون لەگەڵ یەكترو پەیوەندییەكانیان بەچەندین هەورازو نشێودا تێپەڕیووە، واتە نەیانتوانیوە وەكو كوتلەیەكی یەكگرتوو بمێننەوە‌و بەردەوام لێكترازان رویداوە. نامەكەی "سەید" بۆ "مام"  لە سبەینێوە هەر كەسێك لە هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەی گۆڕان كە دەیەوێت بۆ پۆستە حیزبییەكان خۆی كاندید بكات كە (7) پۆستە، دەتوانێت لە ژوری هەڵبژاردنی بزوتنەوەكە فۆرم تایبەت پڕبكاتەوە. (درەو میدیا) زانیویەتی، لەسەر فۆڕمەكە خانەی تایبەت بە (7) پۆستەكەی خانەی راپەڕاندن هەیە، بە پۆستی رێكخەری گشتیشەوە، هەر كەسێك كە فۆرمەكە پڕدەكاتەوە دەبێت نیشانەی راست لە یەكێك لەو خانانە بدات كە لەبەردەم پۆستەكانی خانەدا دانراون. عومەر سەید عەلی كاندیدی بەهێزو بێ ركابەری پۆستی رێكخەری گشتییە، ئەو یەكەم رێكخەری دوای كۆچی نەوشیروان مستەفایە، لە دوو ساڵی رابردوودا روبەڕووی شەپۆلی بەرفراوانی رەخنەی هەڵسوڕاو و ناڕازییەكانی ناو بزوتنەوەكەی بووەوە. 15 ساڵ لەمەوبەر عومەر سەید عەلی لەگەڵ (7) كەس لە ئەندامانی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان ناڕازیبوون لە سیاسەت‌و چۆنیەتی ئیدارەدانی حزبەكەیان، ئەوان لەنامەیەكدا بۆ جەلال تاڵەبانی سكرتێری ئەوكاتی حزبەكەیان لە یەكێك لە خاڵەكاندا داوا دەكەن "مام جەلال" دەستبەرداری پۆستی سكرتێری گشتی یەكێتی ببێت بەوپێیەی تەمەنی گەیشتوەتە (70) ساڵ، بەڵام ئێستا "سەید عومەر" خۆی تەمەنی گەیشتووەتە (75) ساڵ‌و بۆ جاری دووەم بۆ پۆستی رێكخەری گشتی خۆی كاندید دەكاتەوە. "سەید عومەر" دواین كەسی ئەو سەركردانەی یەكێتی بوو كە "مام جەلال"ی بەجێهێشت‌و رووی لە نەوشیروان مستەفا كرد، بەڵام یەكەم كەس بوو دوای كۆچی نەوشیروان مستەفا متمانەی كوڕەكانی وەرگرت.   

راپۆرتی: محەمەد رەئوف – نامیق رەسوڵ ماوەی ساڵێك و 10 مانگە دەست بەكاربووە، بە وتەی خۆی لەماوەی "تەنها 11 مانگیدا 11 هەزار ئیشی كردووە"، پارێزگاری سلێمانی هەموو جوڵەو پێشوازی و ئیمزاو بینینێكی بە كارو چالاكی ئەژماركردووە، بێ ئاویی‌و خراپی رێگاوبانەكان و وشكبونی باخچەكان و فەوزای سیاسی و ئابوری لە وێنەكانی پارێزگاردا بوونی نیە.  بەپێی بەدواداچونێكی( درەومیدیا) لە ماوەی یەك مانگدا پارێزگاری سلێمانی 71 دیدارو پێشوازی ئەنجامداوەو لە 11 كۆڕ و چالاكیدا وتاری هەبووە، بەڵام هیچ پرۆژەیەكی ستراتیژی لەكۆی وێنەی چالاكییەكانی پارێزگاردا نیە.  وێنەی زۆر و كرداری كەم هەڤاڵ ئەبوبەكر پارێزگاری سلێمانی  لە رۆژی  5ی كانونی یەكەمی 2017 وەك پارێزگاری سلێمانی سوێندی خوارد، كە ماوەی ساڵێك و 10 مانگە لە پۆستەكەیدایە، رەنگە لە مێژووی پارێزگارەكانی سلێمانیدا هیچ پارێزگارێك هێندەی ئەو وتار و لێدوان و وێنەی بڵاونەكردبێتەوە، بەڵام بەردەوام  خۆی بە پارێزگارێكی چالاك و ئیشكەر  دادەنێت، بەردەوام باس لە پرۆژەو كارو چالاكییەكانی دەكات، كەم بۆنەو مەراسیم هەیە وتاری تێدا نەدات و وێنەی چالاكی و پێشوازی و وتارەكانی بڵاونەكاتەوە، كە زیاتر چالاكی تەشریفاتی و پێشوازی و سەردانی كۆمەڵایەتین  كەمترین پرۆژەی ستراتیژی و درێژخایەن لە چالاكییەكانیدا دەبینرێت. پارێزگار بە گوێرەی یاسای ژمارە(6)ی وەزارەتی ناوخۆ  كە ساڵی 2009 لەلایەن پەرلەمانی كوردستانەوە دەركراوە، فەرمانبەری یەكەمی جێبەجێكردنە لە پارێزگا‌و بە وەزارەتی ناوخۆوە دەبەسترێت‌و پێویستە ئەو یاسا‌و پەیڕەو رێنمایی‌و فەرمانانە جێبەجێ بكات كە لە وەزیرەكانەوە دەردەچن‌و سەبارەت بە ماف‌و خزمەتی وەزیفیش بە پلەی تایبەتی ( بریكاری وەزارەت) دەبێت. پارێزگار لەیەك مانگدا بە پێی بەدواداچوونێكی (درەو میدیا) بۆ كارو چالاكییەكانی هەڤاڵ ئەبوبەكر پارێزگاری سلێمانی كە تەنها  مانگی ئابی 2019ی وەك نمونە وەرگرتووە،لە ( 1/8 -31/8/2019) لەو ماویەدا كە تەواوی كارو چالاكیەكانی پارێزگار لە ( پرۆژە، وتار ، پێشوازی، سەردان، كردنەوەی پێشەنگا، سوپاسنامەو رێزلێنان......هتد)  لە پەیجی رەسمی پارێزگاری سلێمانی و پەیجی تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیس بوك بڵاوكردوەتەوە، بەم شێوەیە بووە. -    11 وتاری پارێزگار لە كۆڕو كۆبونەوەو مەراسیم و كردنەوەی پێشانگاو  چالاكی جۆراو جۆر -    71 سەردان و پێشوازی لە هاوڵاتیان و چالاكان و هەندێك لە بەرپرسان. پارێزگاری سلێمانی هەموو چالاكییەكی بە ژمارەیەك وێنە لە پەیجی رەسمی پارێزگار بڵاوكردوەتەوە، بەڵام تەواوی ئەو سەردان‌و چالاكیانەی كە لەماوەی یەك مانگدا ئەنجامی داون، پرۆژەیەكی ستراتیژی تایبەت بە ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیانی تێدا نابینرێت،جگە لە سەردان و پێشوازی و بەسەركردنەوەو بەشداریكردن لە چالاكی و پێشەنگا  كە كاری ئاسایی رۆژانەی هەر بەرپرس و هاوڵاتییەكە، هیچ كاریگەریەكی  لەسەر بەرەو پێشچوونی كار و پرۆژەكانی پارێزگای سلێمانی نەبووە.  هەڤاڵ ئەبوبەكر كە لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی ساڵی 2014دا زیاتر لە (240 هەزار) دەنگی بەدەستهێنا.  وێنە راستەقینەكانی سلێمانی پارێزگای سلێمانی لە پارێزگایەكی گەشەسەندووی زیندووەوە بەرەو پارێزگایەكی پشتگوێخراوی بێ ساحێب هەنگاو دەنێت، خراپی خزمەتگوزارییەكان و نەبوونی پرۆژەی ستراتیژی و خراپی رێگاوبانەكان و زۆربوونی ژمارەی قوربانیانی هاتوچۆ بوەتە وێنەیەكی راستەقینەی ئەو پارێزگایەی كە پارێزگاكەی وێنەی چالاكییەكانی خۆی رۆژانە نمایش دەكات، بەپێی وێنەكانی پارێزگاربێت، سلێمانی كەمترین كێشەو زۆرترین خزمەتگوزاری و پێشكەوتنی هەیە.  •    خراپی رێگاو بانەكان هۆكاری سەرەكی روداوەكانی هاتوچۆیەو رۆژانە قوربانیانی هاتوچۆ لە زیادبوندایە، بەپێی ئاماری  بەڕێوبەرایەتی هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی تەنها لە ماوەی هەفتەی رابردودا 24 ڕوداوی هاتوچۆ رویانداوە ‌و بەهۆیانەوە(5 )  كەس گیانیان لە دەستداوەو( 53 )كەسیش برینداربوون. •    شاری سلێمانی و شارۆچكەكانی دەوروبەری بەدەست كەمی و خراپی ئاوی خواردنەوەوە دەناڵێنن، بەڕێوەبەرایەتی ئاوی سلێمانی هەفتەی رابردوو رایگەیاند" بەهۆی شكانی  هێڵی سەرەكی گواستنەوەی ئاو لە قولەرەیسی بەشێكی زۆر لە گەڕەكەكانی سلێمانی بۆ ماوەی 3 ڕۆژ بێ ئاو دەبن". •     بەشی زۆری باخچەكانی سلێمانی زەردبوون و بەرەو وشكبون دەچن بەهۆی ئاونەدان و بێئاویەوە  بەپێی ئامارە رێكخراوەكانی ژینگە  تا ساڵی (2018) لە سنوری بەڕێوەبەرایەتیی باخچەكانی سلێمانی (564) باخچە و  دوو ملیۆن و 500 هەزار درەخت بونی هەبووە، هاوكات لەسەر ئاستی عێراق، شاری سلێمانی زۆرترین باخچەو سەوزایی تێدایە، بەڵام بەهۆی بێ خزمەتیەوە لە دوو ساڵدا دوو هەزار درەخت وشكبوون و مەترسییەكان لەسەر ژینگە و سەوزایی سلێمانی بەرەو زیاتریش دەچێت، چونكە بەهۆی ئاونەدانی دارەكانەوە، لە ساڵی (2016) و (2017) دا ( 2000) دوو هەزار بنەدار وشك بوون. •    حزب بەزەقتر لە پێشوو دەستی خستوەتە ناو تەواوی كایەكانی زانكۆ و دامەزراوەكانی حكومەتەوە، ئێستا لەبەرامبەر لاوازی پێگەی پارێزگار، بەرپرسی مەڵبەندی سلێمانی رۆڵ دەگێڕێت لە دانان و لابردنی بەرپرسی دامو دەزگاكان. •    فەوزایەكی ( سیاسی، كۆمەڵایەتی ، خزمەتگوزاری، ئەمنی..هتد) لە سلێمانیدا هەیە، لەدەستی پارێزگار دەرچووە.  ئەرك و دەسەڵاتەكانی پارێزگار  لە مادەی 18ی یاسای ژمارە 3ی ساڵی 2009ی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان پارێزگار بەرپرسی یەكەی جێبەجێكردنە لە پارێزگادا‌و لەبەردەم ئەنجومەنی پارێزگادا بەرپرسە لە رووی ماف‌و خزمەتی فرمانییەوە بە پلەی تایبەتی ( وەكیلی وەزارەت) دەبێ‌‌و لەرووی كارگێڕییەوە بەستراوەتەوە بە وەزارەتی ناوخۆوەو ئەم ئەرك‌و دەسەڵاتانەی خوارەوە پیادەدەكات: یەكەم: ئامادەكردنی پرۆژەی بودجەی پارێزگا بە بەشدارییكردن لەگەڵ سەرۆكەكانی فەرمانگە خۆجێییەكان‌و بەرزكردنەوەی بۆ ئەنجومەن. دووەم: جێبەجێكردنی سیاسەتی گشتی حكومەتی هەرێم لە سنوری پارێزگادا بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتە پەیوەندیدارەكان. سێیەم: جێبەجێكردنی ئەو بڕیارانەی كە ئەنجومەنی پارێزگا بەپێی یاسا جێبەجێكراوەكان دەیاندات. چوارەم:  نوێنەرایەتی پارێزگا دەكات لەو كۆنگرە‌و كۆڕ‌و سیمینارانەی كە بۆیان بانگ دەكرێت. پێنجەم: سەرپەرشتیكردنی بەڕێوەچوونی شوێنە گشتییەكان لە پارێزگادا‌و پكشنینیان جگە لە دادگاكان‌و یەكە سەربازییەكان‌و پاسەوانی هەرێم ( پێشمەرگە)‌و زانكۆ‌و كۆلیجەكان‌و پەیمانگاكانی فێركردنی باڵا‌و توێژینەوەی زانستی. شەشەم: 1- دەچواندنی فەرمانی دامەزراندنی فەرمانبەرانی كارگێڕییە خۆجێییەكان‌و تەنسیبكردنیان لەسەر ئاستی پارێزگا، لەوانەی كە لەپەی حەوتەم‌و بەرەو خوارەوەن لە پەیژەی پلەكانی فەرمانبەریەتی كە لە یاسادا هاتووە لەونەی كە دەپاڵێورێن لە فەرمانگە تایبەتمەندەكانی بەپێی پلانی ئەو میلاكەی لەلایەن پەیوەندیدارەكانەوە پەسەندكراوە. 2- چەسپاندنی فەرمانبەرە خۆجێییەجان لە پارێزگادا لە نێو پەیژەی پلەكانی فەرمانبەریەتی كە لە یاسادا هاتوون. حەوتەم: وەرگرتنی رێكاری كارگێڕیی‌و یاسایی دەرحەق فەرمانبەرانی كارگێڕییە خۆجێییەكان لەسەر ئاستی پارێزگا. هەشتەم: بەرپرسیاریەەتی دابینكردنی ئاسایش‌و نیزام لە پارێزگادا‌و بۆی هەیە فەرمان بدات بە پۆلیس‌و دەزگاكانی ئاسایش بەپێی یاسا لێكۆڵینەوە لەو تاوانانەدا بكەن كە لە سنوری پارێزگاكەدا روودەدەن، بەو ناوەی كە سەرۆكی لیژنەی ئاسایشە لە پارێزگادا. نۆیەم: داواكردنی كردنەوە یان هەڵوەشاندنەوەی بنكەكانی پۆلیس، دوای پەسەندكردنی ئەنجومەن بەزۆرینەی رەهای ژمارەی ئەندامانی. دەیەم: پاراستنی ئاسایش‌و نیزام‌و مافی هاوڵاتیان‌و گیان‌و ماڵ‌و موڵكیانو لەباری نەتوانینی دەزگاكانی ئاسایش لە بەدیهێنانیدا، ئەم كارە دەخرێتە بەردەم وەزیری ناوخۆ‌و بڕێكی پێویست لە هێز بۆ ئەنجامدانی ئەو ئەركانە داوادەكات. یازدەیەم: یەكەم: ناڕەزایەتی دەربڕین لە بڕیارەكانی ئەنجومەن لەم بارانەی خوارەوە دەبێت:                     1- ئەگەر سەرپێچی دەستور یان یاسا كارپێكراوەكان بوو.                    2- ئەگەر لە دەسەڵاتەكانی ئەنجومەندا نەبوو.                    3- ئەگەر سەرپێچی پلانی گشتی حكومەتی هەرێم یان بودجە بوو. دووەم/ پارێزگا بڕیارەكە دەگەڕێنێتەوە بۆ ئەنجومەن لەماوەیەك لە 15 رۆژ زیاتر نەبێت لە مێژووی پێڕاگەیاندنی لەگەڵ هۆیەكانی رەخەنە گرتنەكەیو تێبینییەكانیدا. سێیەم: ئەگەر ئەنجومەن پێی داگرت لەسەر بڕیارەكەی خۆی بەبێ‌ لابردنی ئەو سەرپێچییەی كە پارێزگار دەریخستووە دەبێ‌ بینێرێت بۆ دادگای كارگێڕی بۆئەوەی بڕیاری لێبدات. دوازدەیەم: پارێزگار بۆی هەیە هەندێك لە دەسەڵاتەكانی خۆی بە جێگرەكانی یان قایمقام یاخود بەڕێوەبەری ناحیە بدات، هەریەك لە كاروباری یەكە كارگێڕییەكەیدا.        

 راپۆرت: محەمەد رەئوف- فازل حەمەڕفعەت زیاتر لە 20 رۆژە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە دەرەوەی وڵاتە، كەسە نزیكەكانی دەڵێن "بە گەشتێكی خێزانی چوەتە دەرەوە"، بەڵام تائێستا نە سەرۆكایەتی هەرێم‌و نە میدیاكانی خۆی‌و حزبەكەی هیچ زانیارییەكیان لەبارەی گەشتەكەیەوە بۆ رایگشتی بڵاونەكردوەتەوە. دواین دەركەوتنی نێچیرڤان بارزانی لە رۆژی 6ی ئەم مانگە بوو، كە بەشداری چالنجی نەمامناشتنی كرد، یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕان چاوەڕوانی گەڕانەوەی ئەو دەكەن، بۆ ئەوەی مەرسوم بۆ دەستبەكاربوونی دوو جێگرەكەی دەربكات. كورتەیەك ئەمڕۆ نزیكەی (100) رۆژە نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی هەرێمی كوردستان هەڵبژێردراوە، لەدوای مەسعود بارزانی مامییەوە، دووەم سەرۆكە لە مێژووی هەرێمی كوردستاندا. رۆژی 29ی ئۆكتۆبەری 2017 مەسعود بارزانی دوای (12 ساڵ) كورسی سەروكایەتی هەرێمی چۆڵكرد‌و دەستی لەكاركێشایەوە، دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم بەپێی یاسایەك لە پەرلەمان دابەشكرا بەسەر (سەرۆكایەتی حكومەت‌و سەرۆكایەتی پەرلەمان، دەسەڵاتی دادوەری)، ماوەی نزیكەی دوو ساڵ دوای دەستلەكاركێشانەوەی مەسعود بارزانی، دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم هەڵپەسێردرا، تا ئەو كاتەی 28ی ئایاری ئەمساڵ نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی نوێی هەرێم هەڵبژێردرا. دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم لە ساڵی 2005 دروستكرا، لەوكاتەوە تاوەكو دەستبەكاربوونی نێچیرڤان بارزانی، هەرێمی كوردستان تەنیا یەك سەرۆكی هەبوو كە ئەویش مەسعود بارزانی بوو، ئەمە لەچوارچێوەی رێككەوتنێكدا بوو لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان، بەهۆی هەمان رێككەوتنەوە لەبەرامبەر پۆستی سەرۆكی هەرێمدا، جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووە یەكێتی بۆ ماوەی دوو خول پۆستی سەرۆك كۆماری عێراقی وەرگرت. دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم بە بەراورد بە دامەزراوەكانی تر لەدوای دروستبوونییەوە زۆرترین كێشمەكێش‌و مشتومڕی لەسەر بووە. كێ سەرۆكە ؟ شكستهێنانی ریفراندۆمی سەربەخۆیی لە 25ی ئەیلولی 2017 كە مەسعود بارزانی سەرۆكایەتی دەكرد، تەنیا پێگەی سیاسی هەرێمی لە ئاستی عێراق‌و ناوچەكە نەگۆڕی، بەڵكو كاریگەریشی لەسەر بارودۆخی ناوخۆیی پارتی‌و بنەماڵەی بارزانی دروستكرد. لەدوای ریفراندۆم مەسعود بارزانی بەڵێنەكەی جێبەجێكرد كە وتی:" ئەگەر ریفراندۆم سەركەوتوو نەبوو ئامادەم سەری خۆمی لەسەر دابنێم"، بارزانی سەری سیاسی خۆی دانا‌و دەستی لە پۆستی سەرۆكی هەرێم كێشایەوە. تاوەكو رۆژانی پێش ریفراندۆم، بارەگاكەی مەسعود بارزانی شوێنی كۆبونەوە‌و پێشوازیكردن بوو لە وەفدی وڵاتان، دوای ریفراندۆم بەرپرس‌و نوێنەری وڵاتان ئاڕاستەی سەردان‌و پەیوەندییە تەلەفۆنییەكانیان گۆڕی بەرەو بارەگاكەی نێچیرڤان بارزانی، لەوكاتەوە تاوەكو ئێستا كەناڵی (رووداو) كە سەربە نێچیرڤان بارزانییە دەستەواژوەی "سەرۆك بارزانی" بەكاردەهێنێت لە روماڵكردنی هەواڵەكانی تایبەت بە مەسعود بارزانیدا، ئەمە لەكاتێكدا ئێستا مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان نییە‌و هیچ یاسایەكیش نییە كە رێگەبدات بە بەكارهێنانی پێشگری " سەرۆك" بۆ ئەو كەسانەی كە رۆژانێك سەرۆكایەتی هەرێمیان كردووە، هاوشێوەی ئەوەی لە ئەمریكا هەیە. رەنگە كەناڵی (رووداو)‌و نێچیرڤان بارزانی لەڕێگەی بەكارهێنانی ئەو دەستەواژەیەوە بۆ مەسعود بارزانی، بیانەوێت خۆیان لە شەڕ‌و توڕەیی بارزانی مام بپارێزن، میدیا فەرمی‌و سێبەرەكانی تری پارتیش هەمان دەستەواژە بۆ بارزانی بەكاردەهێنن. ئێستا بەپێی ئەوەی لە میدیاكانی پارتیدا دەردەكەوێت، هەرێمی كوردستان دوو سەرۆكی هەیە. بەراوردكارییەك دوای سوێندخواردنییەوە، ماوەی (80) رۆژە نێچیرڤان بارزانی وەكو سەرۆكی هەرێم دەستبەكاربووە، بەپێی بەدواداچونێكی (درەو میدیا)، لەم ماوەیەدا ئەوەی لە میدیای فەرمییەوە بڵاوكراوەتەوە، نێچیرڤان بارزانی تەنیا (25) چالاكی‌و دیداری سیاسی هەبووە كە زۆرینەیان نوێنەرو كونسوڵی وڵاتان بوون‌و دوای دەستبەكاربوونی وەكو سەرۆكی هەرێم بۆ پیرۆزبایی سەردانیان كردووە، لە هەمان ماوەدا مەسعود بارزانی كە هیچ پۆستێكی فەرمی حوكمی نییە‌و تەنیا سەرۆكی پارتییە (27) دیدارو سەردانی سیاسی هەبوو. بەپێچەوانەی رۆژانی دوای شكستی ریفراندۆمەوە كە ئەستێرەی بەختی نێچیرڤان بارزانی درەوشایەوە، لەسەرەتای ئەمساڵ بەر لە كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم، مەسعود بارزانی "بارەگای بارزانی" راگەیاند، لەوكاتەوە ئەم بارەگایە شوێنی بارەگای سەرۆكی هەرێمی كوردستانی گرتوەتەوە‌و هەموو وەفدە سیاسییە باڵاكان لەكاتی هاتنیان بۆ هەرێم كوردستان دەبێت سەردانی پیرمان بكەن‌و لەو بارەگایە لەنگەر بگرن، واتە لەپاڵ دامەزراوە فەرمییەكانی هەرێمدا بارەگای بارزانی بووە بە دامەزراوەیەكی تر كە هیچ چوارچێوەیەكی یاسایی نییە، بەڵام بەپێی بەدواداچونێكی (درەو میدیا) كە پێشتر لە راپۆرتێكدا بڵاویكردەوە، هەوڵ هەیە لە داهاتوودا بارەگای بارزانی بەپێی یاسا بكرێت بە بارەگایەكی فەرمی (سەرۆكی ئەنجومەنی دیاریكردنی بەرژەوەندییەكانی هەرێم). سەرۆكێكی بێ بارەگا نێچیرڤان بارزانی ماوەی دوو مانگ‌و 20 رۆژە وەكو سەرۆكی سوێندی یاسایی خواردووە، بەڵام تائێستا بارەگای نییە‌و كۆبونەوەی دیدارەكانی لە ماڵەكەی خۆیدا دەكات لە شاری هەولێر. مەسعود بارزانی دەستی لە پۆستی سەرۆكی هەرێم كێشاوەتەوە، بەڵام هێشتا نە دەستبەرداری دەستەواژەی "سەرۆك" بووە‌و نە "بارەگای سەرۆكایەتی هەرێم"ی رادەستكردووە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، نێچیرڤان بارزانی بینای وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی لەناو شاری هەولێر نۆژەنكردوەتەوە‌و دەیەوێت دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم بباتە ناو ئەو بینایەوە، پرۆسەی نۆژەنكردنەوە لەگەڵ دەستبەكاربوونی نێچیرڤان بارزانییەوە دەستیپێكردووە، بەڵام نازانرێت بۆچی تائێستا بارەگای سەرۆكایەتی نوێی هەرێم نەكراوەتەوە. بەپێی هەمواری نوێی یاسایی كاراكردنەوەی دامەزراوەی سەرۆكایەتی هەرێم، سەرۆكی نوێی هەرێم دوو جێگری دەبێت، یەكێكیان سەربە بزوتنەوەی گۆڕانە (مستەفا سەید قادر)، ئەوی تریان سەربە یەكێتییە (جەعفەر شێخ مستەفا)، تائێستا هیچ یەكێك لەم دوو جێگرە بەفەرمی دەستبەكارنەبوون‌و مەرسومی سەرۆكایەتییان بۆ دەرنەچووە، واتە ئێستا كە نێچیرڤان بارزانی لە دەرەوەی وڵاتە لە هەرێمی كوردستان هیچ شوێنگرەوەیەكی یاسایی نییە. نێچیرڤان لە كۆنگرەی 14 دا پارتی دیموكراتی كوردستان لەدوای دروستبوونی لە ساڵی 1946 تاوەكو ئێستا تەنیا (13) كۆنگرەی كردووە، دواین كۆنگرەی پارتی لەساڵی 2010 دا بوو واتە كۆنگرەی حزب زیاتر لە دوو خول دواكەوتووە. كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆیی هەڵبژاردنەكانی عێراق ئەمساڵ هەموو ئەو حزبانەی ئاگاداركرد كە كۆنگرەیان دواكەوتووە، دەبێت كۆنگرەی بكەن، ئەگەرنا ناتوانن بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق بكەن. لە كۆنگرەی (13)دا بە بێ دەنگدان‌و بە تەزكیەی مەسعود بارزانی، نێچیرڤان بارزانی كرا بە (جێگری سەرۆكی پارتی)، بەڵام هەر لەو كۆنگرەیەدا هەموو دۆستەكانی نێچیرڤان بارزانی دورخرانەوە. دیارنییە پارتی بەمزوانە كۆنگرەی (14) دەكات یاخود نا، بەڵام بەتەماشاكردنی هاوكێشەی نوێی دابەشبوونی دەسەڵات لەناو بنەماڵەی بارزانی، دەردەكەوێت كۆنگرەی داهاتوو كۆنگرەیەكی ئاسان نابێت بۆ نێچیرڤان بارزانی.  

راپۆرتی: درەو میدیا میدیاكانی توركیا هەواڵی دەستلەكاركێشانەوەی (سەعدوڵا ئەرجین)ی، وەزیری پێشوتری داد_یان  لە پارتی دادو گەشەپێدان بڵاوكردەوە، ئەوەش لە چوارچێوەی ئەو زنجیرە دەستلەكاركێشانانەوەدا كە بەم دواییە بەرۆكی دادو گەشەپێدانی گرتووە، كە لەلایەن ڕەجەب تەیب ئەردۆغانەوە سەرۆكایەتی دەكرێت. هەواڵی دەستلەكاركێشانەوەی ئەرجین، پرسی دەستلەكاركشانەوەكانی لە ناو پارتی دادو گەشەپێدان كردۆتەوە باسی گەرمی میدیاكانی توركیا، بە جۆرێك مانشێتی ڕۆژنامەكانی ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو باسیان لە دەستلەكاركێشانەوەی (بەشیر ئاتالای و حسێن چیلیك و نیهاد ئەرگۆن) كردوە لە پارتەكەی ئەردۆغان، كە پێشتر وەزیر بوون، ئەوەش بەو مانایە دێت پارتی دادو گەشەپێدان دووچاری خوێن بەربوونێكی ڕاستەقینە بووە. پارتی دادو گەشەپێدان لەساڵی ۲٠٠۱ دا لەسەر داروپەردوی پارتی فەزیلەی ئیسلامی دروستبوو، كە لە ۲۲ی حوزەیرانی هەمان ساڵدا بە بڕیارێكی دادگای دەستوری توركیا هەڵوەشنیرا. پارتەكەی ئەردۆغان كە ڕۆژی ۱٤ی ئەم مانگە یادی دامەزراندی ۱۸ ساڵەی كردەوە، خاوەنی ۹ ملیۆن ئەندامە، بەوەش بە گەورەترین پارتی توركیا دادەنرێت. هاوپەیمانێتیە نوێكان و پارتی جێگرەوە ئۆكتای یەڵماز شرۆڤەكاری سیاسی پێیوایە، دەستلەكاركێشانەوەكان دەبێتە مایەی شڵەژاندنی ئەردۆغان، یەڵماز كە قسەی بۆ پێگەی ئەلەكترۆنی كەناڵی حورە كردووە، ئاشكرایكردووە، ئەندامە جیابۆوەكانی دادو گەشەپێدان، نیەتی دروستكردنی پارتێكی نوێیان هەیە لەسەر داروپەردوی پارتی دادو گەشەپێدان. ئەوەشی وتوە، ڕۆژنامەكانی توركیا زانیارییان سەبارەت بە (عەلی باباجان) وەزیری ئابوری پێشوی توركیا بڵاوكردۆتەوە كە سەركردایەتی شەپۆلی دەستلەكاركێشانەوەكانی ناو دادو گەشەپێدان دەكات، بە هاوكاری كۆمەڵێك كەسایەتی دیارو چالاكی ناو شانۆی سیاسی ئەو وڵاتە، بیر لە دروستكردنی پارتێكی نوێ دەكەنەوە، كە عەبدوڵا گویل_ی سەرۆكی پێشوتری توركیاش پشتیوانی دەكات. ڕۆژنامەی (یەنی چاغ)ی،  توركی بڵاوكردۆتەوە، وەزیرەكانی پێشوی پارتی دادو گەشەپێدان بڕیاریانداوە پەیوەندی بكەن بە (سەعدوڵا ئەرجین) و ئەو پارتە نوێیەی بڕیارە دروستبكرێت، بەبێ ئەوەی ناویان بێنێت. تەئكیدیشی كردووە، دەستلەكاركێشانەوەكان لەلایەن (عەبدوڵا گویل و ئەحمەد داود ئۆغڵۆ و عەلی باباجان)وە، پشتیوانی دەكرێن. پەتاكە سوپاشی گرتۆتەوە میدیاكانی توركیا هەواڵی دەستلەكاركێشانەوەی ٥ جەنەڕاڵی سوپایان بڵاوكردەوە، بەوتەی هەندێك سەرچاوەش ئەو جەنەڕاڵانە دەستیان لەكارنەكێشاوەتەوە بەڵكو داوایان كردووە خانەنشین بكرێن. میدیاكانی توركیا داوای ئەم ٥ جەنەڕاڵەیان وابەستەی جوڵەكانی ئەردغان كردووە لە سوریا، بەوپێیەی هەر ٥ جەنەڕاڵەكەی سوپا لەچوارچێوەی ئەو تیمەدان كە سەركردایەتی پرۆسەكانی توركیا دەكەن لەناو خاكی سوریا.  

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف بەتەنیا خۆی (182 هەزارو 551) دەنگی هێنا، لەسەر ئاستی كوردستان كاندیدی ژمارە یەك بوو، بەڵام چارەنوسی سیاسی لەلایەك كەوتوەتە ناو هەڵدێری ململانێی نێوان ئامۆزاكانەوە (نێچیرڤان بارزانی‌و مەسرور بارزانی)، لەلایەكی تر ململانێی ناوخۆییەكانی حیزبەكەی، ئێستا جێگری سەرۆكی حكومەتە، بەڵام دەسەڵاتەكانی نادیارن، هەوڵێك هەیە لە كۆنگرەدا بەرپرسیارێتی پاشەكشێی یەكێتی بخرێتە ئەستۆ، ئەمە چیرۆكی قوباد تاڵەبانییە. كابینەیەكی ناسەقامگیر  ماوەی 50 رۆژی تەواوە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان سوێندی یاسایی خواردووە‌و دەستبەكاربووە، بەڵام هێشتا كابینەكە بەتەواوەتی جێگیرو سەقامگیر نەبووە‌و (6) پۆست هەن كە پڕنەكراونەتەوە، (2) پۆست هەن كە پڕكراونەتەوە‌و كێشەی دەسەڵات‌و ئەركیان هەیە. پۆستە پڕنەكراوەكان بەپێی بەدواداچونەكانی (درەو میدیا) لە كابینەی نوێدا (6) پۆست هەن كە هێشتا پڕنەكراونەتەوە، كە ئەمانەن: •    پۆستی سەرۆكی دەستەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم كە بەر یەكێتی كەوتووە‌و (رەوەند مەلا مەحمود)ی بۆ كاندیدكراوە. •    پۆستی سەرۆكی دەستەی گەشتوگوزار، ئەم پۆستە بەر یەكێتی كەوتووە‌و (عوسمان شوانی)ی بۆ كاندیدكراوە. •    پۆستی سەرۆكی دەستەی گشتی كاروباری مین، ئەم پۆستەش بەر یەكێتی كەوتووە‌و (ئیسماعیل مەحمود) كاندیدكراوە بۆ وەرگرتنی. •    پۆستی سەرۆكی سندوقی داهاتە نەوتییەكان، ئەم پۆستە بەر بزوتنەوەی گۆڕان كەوتووە‌و هێشتا كاندیدەكەی یەكلانەكراوەتەوە. •    یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری چاكسازی، ئەم پۆستە بەر بزوتنەوەی گۆڕان كەوتووە‌و (شوان قلیاسانی و جەلال جەوهەر) كاندیدی بەهێزن بۆ وەرگرتنی پۆستەكە، بەڵام هێشتا بە فەرمی یەكلانەكراوەتەوە، ئەم پۆستە پێویستی بە دەكردنی یاسایەك هەیە لە پەرلەمانی كوردستان. •    پۆستی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان، ئەم پۆستە بەر پارتی دیموكراتی كوردستان كەوتووە، ئاشتی هەورامی وەزیری پێشوو دورخراوەتەوەو كراوە بە یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، پێدەچێت لەم كابینەیەدا ئەم پۆستە ناوەكەی بگۆڕدرێت بۆ وەزارەتی نەوت هاوشێوەی ئەوەی لە عێراق هەیە، هەندێك زانیاری تر هەن باسلەوە دەكەن رەنگە بەیەكجاری پۆستەكە لاببرێت‌و مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت خۆی ئیدارەی دۆسیەی نەوت بدات. پۆستە كێشە لەسەرەكان جگە لەو (6) پۆستەی كە تائێستا پڕنەكراونەتەوە، چەند (2) پۆستێكی تر هەن لە كابینەی نوێدا كە پڕكراونەتەوە، بەڵام كێشەیان هەیە، كە ئەوانیش بریتین لە پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت (قوباد تاڵەبانی)‌و پۆستی وەزیری هەرێم (خالید شوانی). قوباد تاڵەبانی چارەنوسی نادیارە  قوباد تاڵەبانی كوڕی بچوكی جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بۆ جاری دووەم لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەتی وەرگرتەوە، پۆستێك كە ئێستا كێشەی دەسەڵاتی هەیە. تاڵەبانی كوڕ لە هەڵبژاردنی 30 ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی كوردستان براوەی ژمارەی یەك بوو لەسەر ئاستی هەرێم، ئەو كە سەرۆكی لیستی یەكێتی بوو، بەتەنیا خۆی (182 هەزارو 551) دەنگی هێنا. قوباد تاڵەبانی دەنگی زۆری هێنا، بەڵام دەسكەوتی كەمی چنییەوە، ئەو ئێستا جێگری سەرۆكی حكومەتە، بەڵام دەسەڵاتەكانی دیارنین، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە چەند سەرچاوەیەكی باڵاوە لە ناو پارتی دیموكراتی كوردستان دەستیكەوتووە، بەپێچەوانەی نێچیرڤان بارزانی ئامۆزایەوە كە كابینەی پێشوودا دەسەڵاتی زۆری بە قوباد تاڵەبانی دابوو، مەسرور بارزانی سەرۆكی نوێی حكومەت نایەوێت هیچ دەسەڵاتێكی ئەوتۆ بە قوباد تاڵەبانی بدات. (درەو میدیا) زانیویەتی، مەسرور بارزانی پێدانی دەسەڵات بە جێگرەكەی وەكو تۆخكردنەوەی دووئیدارەیی لە هەرێم تەماشادەكات، سەرباری ئەوە قوباد تاڵەبانی خستوەتە لیستی دۆستەكانی نێچیرڤان بارزانییەوە، كە لەم كابینەیەدا هەمویان دورخراونەتەوە. ئەمە لەكاتێكدایە لە كابینەی پێشووی حكومەتدا كە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكایەتی دەكرد، قوباد تاڵەبانی وەكو سەرۆكی حكومەتی سلێمانی مامەڵەی دەكرد‌و جڵەوی هەموو بڕیارو خەرجی‌و داهاتەكانی زۆنی سەوزی كۆنترۆڵكردبوو، تەنانەت لێپرسینەوەی لە بەرپرسانی ئیدارەی زۆنی سەوز دەكرد‌و لە ئاستی هەرێمی كوردستانیشدا رۆڵی دیاری لە جموجوڵی دارایدا هەبوو. بەپێچەوانەی ئەوەی هەندێك لە سەركردەكانی حزبەكەی (یەكێتی) تۆمەتباریان دەكرد بەوەی كە "تەنیا جانتا بۆ نێچیرڤان بارزانی هەڵدەگرێت"، قوباد تاڵەبانی سودی لە پەیوەندییە دۆستانەكەی لەگەڵ نێچیرڤان بینی بۆ جڵەوكردنی دەسەڵات لە زۆرنی سەوز، بەڵام پێناچێت لەگەڵ مەسرور بارزانیدا بتوانێت هەمان رێگا تاقیبكاتەوە. چەند سەرچاوەیەكی سیاسی باڵا لەناو یەكێتی بە (درەو میدیا)یان راگەیاند، قوباد تاڵەبانی نیگەرانە لەوەی لە كابینەی نوێدا تائێستا لەلایەن مەسرور بارزانییەوە دەسەڵاتەكانی دیارینەكراوە، تا ئەو رادەیەی داوای لە كۆسرەت رەسوڵ جێگری سكرتێری حزبەكەی كردووە، ئەو لە حكومەت بكشێنیتەوە‌و لە دەرەوەی حكومەت بمێنێتەوە. سەرچاوەكان  لەناو یەكێتییەوە باسلە لەوەدەكەن، قوباد تاڵەبانی نیگەرانە‌و دەوام ناكات، بەڵام سەمیر هەورامی وتەبێژی فەرمی قوباد تاڵەبانی لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ (درەو میدیا) رایگەیاند، قوباد تاڵەبانی ئێستا سەرقاڵی كاركردنی خۆیەتی لە ئەنجومەنی وەزیران‌. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، لە كۆنگرەی داهاتووی یەكێتیدا كە بڕیارە بەر لە كۆتایی ئەمساڵ ببەسرێت، هەوڵێك هەیە بۆ ئەوەی لەڕێگەی قوباد تاڵەبانییەوە لە پێگەی ماڵباتی تاڵەبانی بدرێت، هەندێك لە جەمسەرەكان ناو یەكێتی كادیرانی حزبیان ئامادەكردووە بۆ ئەوەی لە كۆنگرەدا رەخنەی توند لە ئەدای كاركردنی قوباد تاڵەبانی بگرن لە پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت‌و بەرپرسیارێتی پاشەكشێتی یەكێتی‌و خراپی خزمەتگوزارییەكان‌و ناڕەزایەتییەكانی زۆنی سەوز دژ بە یەكێتی بخەنە ئەستۆی ئەو. (درەو میدیا) زانیویەتی، لەناو یەكێتی هەوڵێك هەیە ئەگەر قوباد تاڵەبانی بڕیاری پاشەكشێكردن بدات لە پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت، بڕیاری كشانەوەكەی لەلایەن جێگری یەكەمی سكرتێری گشتییەوە دوابخرێت بۆ ساڵێك دوای دەستبەكاربوونی، چونكە ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی ماوەی ساڵێكی دیاریكردووە بۆ هەڵسەنگاندنی ئەدای كاركردنی نوێنەرەكانی یەكێتی لە حكومەت، ئەوانەی ئەم داواكارییە دەكەن دەیانەوێت كشانەوەی قوباد تاڵەبانی لە حكومەت وا لێكبدرێتەوە كە لە هەڵسەنگاندنی ئەدای كاركردنی سەركەوتوو نەبووە‌و لە پۆستەكەی لابراوە، نەك خۆی داوای كشانەوەی كردووە.  لەناو یەكێتی هەندێك ناڕەزایەتی تر لەبارەی قوباد تاڵەبانییەوە هەیە، هەندێك لە یەكێتییەكان كە (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ كردوون دەڵێن بەهۆی پەڵپگرتنی قوباد تاڵەبانی لەسەر ئەوەی دەبێت سەرۆكی حكومەت یەك جێگری هەبێت، یەكێتی ژمارەیەك پۆستی تری لە كابینەی نوێدا لەدەستداوە‌و زیانی بەركەوتووە، كەچی ئێستا قوباد تاڵەبانی دەیەوێت دەستبەرداری پۆستەكەی ببێت. سەرباری ئەم كێشانە، هێشتا قوباد تاڵەبانی‌و نێچیرڤان بارزانی دڵیان لای یەكترە، سەرچاوەیەكی باڵا لەناو یەكێتی بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، پێشتر نێچیرڤان بارزانی بەشێوەی زارەكی داوای لە كۆسرەت رەسوڵ كردووە، كەسێك بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كاندید بكەن كە زمانزان‌و دیپلۆماتكار بێت، بەوپێیەی بەهەر هۆكارێك ئەگەر ئەو لە پۆستی سەرۆكی هەرێم نەمێنێت یاخود گەشتی دەرەوەی وڵات بكات، جێگرەكانی لە كوردستان لە شوێنی ئەو پۆستی سەرۆكی هەرێم بەڕێوەدەبەن. نێچیرڤان بارزانی خوازیار بوو یەكێتی بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم (قوباد تاڵەبانی) یاخود (عومەر فەتاح) كاندید بكات، (عومەر فەتاح) لە كابینەی پێنجەمی حكومەتی هەرێمدا جێگری نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەت بوو، (قوباد تاڵەبانی)ش لەكابینەی هەشتەمدا، واتە هەردووكیان ئەزمونی كاركردنیان وەكو جێگر لەگەڵ نێچیرڤان بارزانیدا هەبووە. بەڵام ئەم رۆژی 7ی تەموز، كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری یەكەمی سكرتێری گشتی یەكێتی بەفەرمی لە نوسراوێكدا ناوی (جەعفەر شێخ مستەفا)ی وەكو كاندیدی یەكێتی بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم ئاڕاستەی نێچیرڤان بارزانی كرد، بۆیە گەڕانەوەی قوباد تاڵەبانی بۆلای نێچیرڤان بارزانی ئەگەرێكی لاوازە، هەرچەندە باسلەوە دەكرێت (جەعفەر شێخ مستەفا) كە كاندیدكراوە بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم هێشتا دەستبەرداری پۆستی فەرماندەی هێزەكانی (70)ی یەكێتی نەبووە‌و ئۆفیسەكەی لە فەرماندەیی رادەست نەكردووە، واتە دڵنیا نییە لەوەی پۆستەكەی پێدەدرێت یاخود نا. خالید شوانی چاوەڕوانە ! پۆستی وەزیری هەرێم كە بەر یەكێتی كەوتووە‌و (خالید شوانی) پۆستەكەی وەرگرتووە، یەكێكی ترە لەو پۆستانەی كابینەی نوێی حكومەت كە پڕكراوەتەوە بەڵام كێشەی لەسەرە. هەندێك لە بەرپرسانی یەكێتی كە (درەو میدیا) قسەی لەگەڵ كردوون دەڵێن بەپێی ئەو رێككەوتنەی كە لەنێوان یەكێتی‌و پارتی كراوە، دەبوو ئەم پۆستی ناوی لێبنرایە (وەزیری هەرێم بۆ كاروباری پەیوەندییەكانی نێوان هەولێرو بەغداد)، بەڵام بەرپرسانی پارتی رەتیدەكەنەوە رێككەوتنی لەوجۆرەیان كردبێت. لەدوای دەستبەكاربوونی حكومەت، وەفدی حكومەتی هەرێم یەكجار سەردانی بەغدادی كردووە، ئەوجارەش خالید شوانی لەناو وەفدەكەدا نەبوو. لە كابینەی نوێی حكومەتدا (3) پۆستی وەزیری هەرێم هەیە، پارتی‌و یەكێتی‌و پێكهاتەی توركمان هەریەكەیان پۆستێكیان وەرگرتووە، بەڵام تەنیا وەزیرەكەی پارتی ناونیشانی بۆ دیاریكراوە كە (ڤالا فەرید)‌و پۆستی وەزیری هەرێمی بۆ كاروباری حكومەت‌و پەرلەمان پێدراوە، خالید شوانی‌و ئایدن مەعروف لە پێكهاتەی توركمان وەزارەتەكەیان هیچ ناونیشانێكی وەزیفی بۆ دیارنەكراوە، یەكێتی داوا دەكات پۆستەكەی (خالید شوانی) بكرێت بە وەزیری هەرێم بۆ كاروباری نێوان هەولێرو بەغداد، پێدەچێت ئەم ناونیشانە كێشە بۆ پۆستەكە دروستبكات لە داهاتوودا. پۆستێك لە مەرجی گۆڕاندا سەرباری ئەو پۆستانەی كە پڕنەكراونەتەوە‌و ئەو پۆستانەی كە پڕكراونەتەوە، بەڵام كێشەیان لەسەرە، پۆستێكی تر هەبوو كە لە كابینەی نوێدا كێشەی دروستكرد، ئەویش پۆستی (یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری دارایی) بوو. ئەم پۆستە بڕیاربوو بدرێت بە (رێباز حەملان) وەزیری دارایی‌و ئابوری كابینەی پێشووی حكومەت، بەڵام بزوتنەوەی گۆڕان دژی دانانی ئەو پۆستە‌و كاندیدكردنی رێباز حەملان وەستایەوە‌و پارتی بە مەرجەكەی گۆڕان قایل بوو. بەپێی بەدواداچوونەكانی (درەو میدیا)، بزوتنەوەی گۆڕان لەبەر دوو هۆكاری دژی دانانی رێباز حەملان‌و پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بووە بۆ كاروباری دارایی، یەكەم: رێباز حەملان پێشتر سەر بە بزوتنەوەی گۆڕان بووە‌و وازی لە بزوتنەوەكە هێناوە، دووەم: پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی هەرێم بۆ كاروباری دارایی لێدان‌و كەمكردنەوەی دەسەڵاتی وەزیری داراییە كە لەم كابینەیەشدا سەر بە بزوتنەوەی گۆڕانە (ئاوات شێخ جەناب). بەهۆی ناڕەزایەتی گۆڕانەوە پارتی پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی بۆ كاروباری دارایی لابردو پێناچێت تا كۆتایی هیچ كەسێك ئەم پۆستە وەرگرێت، رێباز حەملان هاوشێوەی قوباد تاڵەبانی یەكێكە لە هاوڕێ نزیكەكانی نێچیرڤان بارزانی‌و چاوەڕوان دەكرێت وەكو راوێژكاری لە سەرۆكایەتی هەرێم دابنرێت.

راپۆرت: درەو میدیا بە واژۆی بەرپرسی ئۆفیسی كەركوكی مادەی 140، لەماوەی سێ مانگدا زیاتر لە (600)  خێزانی پێكهاتەی عەرەب لە پارێزگاكانی سەڵاحەدین , دیالە, ئەنبار‌و بەغداد، دەگەڕێنرێنەوە بۆ پارێزگای كەركوك، كە ئەمەش شاڵاوێكی رێكخراوی تەعریبە لەو پارێزگایە. بەپێی نوسراوێك كە واژۆی كاكەڕەش سدیق بەرپرسی ئۆفیسی كەركوكی مادەی 140 و هاوكات ئەندامی مەڵبەندی كەركوكی یەكێتی نیشتمانی كوردستانی لەسەرە، بە شەش لیست ناوی ( 600) خێزانی عەرەبی لە ماوەی تەنها سێ مانگدا ( 11/3 -28/6/2019  ) گەڕێنراونەتەوە بۆ پارێزگای كەركوك. گەڕانەوەی ئەو خێزانە عەرەبانە بۆ كەركوك بەو لێشاوە، گومانی گەورەی دروستكردووە بەوەی لە سەروەختی نزیكبوونەوەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان كە بڕیارە لە ( 1ی نیسان)ی داهاتوو بەڕێوەبچێت هاوكات بڕیارە ساڵی داهاتوو سەرژمێری بكرێت، كە ئەمەش گۆڕینی دیمۆگرافیای كەركوكەو لایەنە كوردییەكانیش بێدەنگیان هەڵبژاردووە.  كورد پێكهاتەی دۆڕاوی كەركوك لەدوای روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017ەوە كورد لە پارێزگای كەركوك دەسەڵات‌و پێگەی بەتەواوی لاواز بووە، نەبوونی بەرنامەیەكی رون بۆ چارەنوسی ئەو پارێزگایەو ناكۆكی لایەنە كوردییەكان هێندەی تر پێگەی كوردی لاواز كردووە.  لە دوای راگەیاندنی ناوی ( تەیب جەبار) وەك كاندیدی پارتی‌و یەكێتی بۆ پارێزگاری كەركوك لە 11ی تەموزی 2019 لیژنەیەكی هاوبەش لە هەردوولا پێكهاتووە بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ لایەنەكانی ناو ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بۆ دیاریكردنی رۆژێك بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك، بەڵام تا ئێستا یەكێتی و پارتی خۆیان نیانتوانیوە ئەندامانی خۆیان لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك رازی بكەن بۆ هەڵبژاردنی كاندیدە هاوبەشەكەیان، بەشێك لە ئەندامانی هەردوو حزب لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ناڕازین بە كاندیدكردنی ( تەیب جەبار) بۆ پارێزگاری كەركوك. لە كۆبونەوەی هەفتەی رابردووی لیژنەی هاوبەشی پارتی و یەكێتی لەگەڵ  ئەندامانی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك كە لە هەولێر بەڕێوەچوو, بەشێك لە ئەندامانی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ناڕەزاییان دەربڕیوە لەسەر دیاریكردنی كاندیدی پارتی و یەكێتی بۆ پارێزگاری كەركوك. بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) ئەو ئەندامانەی پارتی كە ژمارەیان ( 5 ) ئەندامە لە كۆی ( 12) ئەندامی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك رایانگەیاندووە " نابێت تەنها یەك كاندید هەبێت‌و پێویستە 4 كاندید هەبێت و ئەوان یەكێكیان هەڵبژێرن". هەروەها ئاماژەیان بەوەشكردووە مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی حیسابیان بۆ نەكردون لە دیاریكردنی ئەو كاندیدەو بۆیە ئامادە نین دەنگ بە كاندیدی هاوبەشی پارتی و یەكێتی بدەن. بۆیە چاوەڕەوان دەكرێت و هەوڵەكانیش بەو ئاراستەیەیە كە تا هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان (1ی نیشانی 2020) پارێزگاری كەركوك هەڵنەبژێردرێت و راكان جبوری لە پۆستەكەیدا بمێنێتەوە  لە راكان جبوری نزیك دەبنەوە راكان جبوری پارێزگاری بەوەكالەتی كەركوك، ئێستا لەرووی ئیعلامییەوە یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان دژایەتی خۆیانی بۆ رادەگەیەنن، بەڵام لەپشتی پەردەوە مامەڵەی دیكە دەگوزەرێت. بە پێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) كە لە چەند سەرچاوەیەكی كەركوكەوە دەستی كەوتووە، بەهۆی ئەوەی راكان جبوری نزیكەی لە ( 600 ملیار) دیناری لەبەر دەستدایە، بەشێكی زۆری سەركردەكانی یەكێتی لە كەركوك مامەڵەی ژێر بە ژێریان لەگەڵی هەیە ئەویش لە پێناو پێدانی پرۆژەو سود مەندبون لەو پارەیەی لەبەردەستیدایە, بۆ نمونەش شەرعییەتدان بە دەسەڵاتی خەرجكردنی پارە لەلایەن خودی راكانەوە، كە بەشێك لە ئەندامانی یەكێتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لەگەڵ عەرەبەكان 21 واژویان كۆكردەوە بەوەی راكان جبوری خۆی دەسەڵاتی خەرجكردنی پارەی پترۆدۆلار و بودجەی هەرێمیی هەبێت. هەرچی پارتی دیموكراتی كوردستانیشە تائێستا چەندین كۆبونەوەی نهێنیان لەگەڵ راكان جبوری كردووە، جبوری لەماوەی رابردوودا چەندین جار لە شاری هەولێر كۆبونەوەی لەگەڵ بەرپرسانی پارتی دیموكراتی كوردستاندا كردووەو یەكێك لەو كۆبوونەوانە هەفتەی رابردوو لە شاری هەولێر بەڕێوەچووە.  

راپۆرتی: نامیق رەسوڵ – محەمەد رەئوف  وەزیری پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان رۆژی شەممە 21ی ئەیلولی داهاتووی دیاریكرد بۆ كردنەوەی دەرگای خوێندگەكان‌و دەستپێكی ساڵی نوێی خوێندنی 2019-2020، ئێستا كەرتی پەروەردە لەبەردەم كۆمەڵێك قەیران و ئاڵنگاری گەورەدایە بەو پێیەی ژێرخانی پەروەردە بەشێكی داڕوخاوەو رەنگە چارەسەركردنیان پێویستی بە پلانی درێژخایەن بێت، 60%ی قوتابخانەكان پێویستییان بە نۆژەنكردنەوە هەیە 100 قوتابخانە هەر كارەبای نیە، 30 قوتابخانە لە بینای گڵدایە،( هەزارو 785) قوتابخانە دوودەوامیەو ( 134 ) قوتابخانە سێ دەوامیە. ژینگەی قوتابخانەكان ژینگەی خوێندن لە هەرێمی كوردستاندا ژینگەیەكی نالەبارەو گونجاو نیە بۆ خوێندن و لەگەڵ سیستمی نوێی خوێندندا یەكناگرێتەوە, ژمارەیەكی بەرچاوی بینای قوتابخانەكان كۆن و داڕزیون و بەكەڵكی خوێندن نایەن‌و تەنانەت هەندێكیان مەترسی روخانیان لێدەكرێت. لە ساڵانی رابردوودا ئەمە روویداو خوێندكارو مامۆستا كەوتنە ژێر دارو پەردووی ئەم بینا داڕزیوانە و خوێندكارێكیش گیانی لەدەستدا. بەگوێرەی ئاماری خودی وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی كوردستان لەم سەدەی بیست و یەكەدا، ئێستا(30)  قوتابخانە بیناكانیان لە گڵ و قوڕ دروستكراون، هەروەها 60%ی قوتابخانەكان پێویستیان بە نۆژەنكردنەوە هەیە، هاوكات ( 1785 ) قوتابخانە دوودەوامییەو ( 134 ) قوتابخانە سێ دەوامییەو ( 5 ) قوتابخانە چوار دەوامییەو ( 194 ) قوتابخانە لە بینای كرێدان و (100) قوتابخانەش كارەبای نیە.  -    لە ساڵی خوێندین 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە ( 3162 ) قوتابخانەی پێویستی بە نۆژەنكردنەوە هەیە بەڕێژەی (60%). -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (501) قوتابخانەی شورا( دیوار)ی نیە بەرێژەی ( 9%). -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 6635 )دەوامی قوتابخانە ( 4705) قوتابخانە یەك دەوامیە ( 1785) قوتابخانە دوو دەوامیە( 134) قوتابخانە سێ دەوامیە ( 5) قوتابخانە چوار دەوامی و پێنج دەوامیە -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لە كۆی ( 5234 ) قوتابخانە (194) قوتابخانەی لە بینای كرێدان. -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (1395) قوتابخانەی میوانن. -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (30) قوتابخانەی لە بینای گڵدان‌و تا هیچ تایبەتمەندییەكی قوتابخانەی تیا نیە. -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 317 هەزارو 619 ) رەحلەی یەك كەسی ( 36 هەزارو 84 ) رەحلە پێویستی بە چاككردن هەیەو ( 30 هەزارو 583) رەحلە خراپە . -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 650 هەزارو 82 ) رەحلەی دوو كەسی (78 هەزارو 86) رەحلە پێویستی بە چاككردن هەیەو ( 53 هەزارو 483) رەحلە خراپە. -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (2411) قوتابخانەی باخچەی نیە بەرێژەی ( 46%) -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (100) قوتابخانەی كارەبای نیە. -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (350) قوتابخانە تەوالێتی مامۆستای نیەو (159) قوتابخانە تەوالێتی قوتابی نیە. -    لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 لەكۆی ( 5234 ) قوتابخانە (716) قوتابخانە تۆڕی ئاوی پاكی خواردنەوەی نیە. ژمارەی مامۆستا لەگەڵ میلاكدا یەكناگرێتەوە لە هەرێمی كوردستاندا (128 هەزارو 424) مامۆستا هەیە، كە (54 هەزارو 110 ) مامۆستای لە رەگەزی نێر بەرێژەی ( 42%) و (74 هەزارو 311) مامۆستا لە رەگەزی مێن بە رێژەی ( 58%) لەگەڵ ( 11 هەزارو 136 ) مامۆستای وانەبێژ، لە ساڵی خوێندنی 2017 -2018 ( 11 هەزارو 379) مامۆستا مۆڵەتیان وەرگرتووە. ئەوەش رێژەیەكی كەم نیە ئەگەر زیاد نەبێت, بەڵام هۆكاری ئەوەی كە هەندێك قوتابخانە بەدەست بێ مامۆستایی و كەمی مامۆستاوە دەناڵێََنن ئەوەیە كە ناڕێكی لە دابەشكردنی مامۆستادا هەیە، قوتابخانە هەیە رێژەی زیاد لە پێویستی مامۆستای هەیە، قوتابخانە هەیە ژمارەی مامۆستاكانی ئەگەر بەقەد خوێندكارەكانی نەبێت هیچی وای كەمتر نیە، قوتابخانەش هەیە بە نزیكەی (700) خوێندكارەوە (10) مامۆستای هەیە، لە هەرێمدا هەر مامۆستایەك 17 خوێندكاری بەردەكەوێت.   وازهێنان لە خوێندن  دیاردەی وازهێنان لە خوێندن دیاردەیەكی خراپ‌و مەترسیدارە لە هەرێمی كوردستاندا، بەپێی ئامارەكانی خودی وەزارەتی پەروەردە ساڵانە ژمارەیەكی زۆر لە منداڵان واز لە خوێندن دەهێنن، ئەمە جگە لەوانەی كە هەر پەیوەندیان بە خوێندنەوە نەكردووەو ناونوس نەكراون كە ئەمانە هیچیان لەم ئامارانەدا نین ژمارەی ئەو قوتابیانەی وازیان لە خوێندن هێناوە لە ساڵی خوێندنی 2017-2018 لەكۆی ( ملیۆنێك و 741 هەزارو 762 ) قوتابی (34 هەزارو 527) قوتابی وازیان لە خوێندن هێناوە، لەگەڵ ئەوەی بەشێكیان فاكتەری ئابوری كۆمەڵایەتی هەیە، بەڵام بەشێكیشی پەیوەستە بە ژینگەی قوتابخانەوە كە ژینگەیەكی نەگونجاوە لەگەڵ خواست و ویستەكانیانداو زۆرێك لە قوتابخانەكان وەك سەربازگە یاخود زیندانێك وان بۆ قوتابیان، بۆیە هەست بە خۆشی و ئاسودەیی ناكات لە ناو بینای قوتابخانە، كەمی و نەبوونی وانەكانی ( وەرزش، میوزیك، هونەر..هتد) كاریگەری زۆری لەسەر  وازهێنانی قوتابی هەیە. چارەسەر وەزیری نوێی پەروەردە لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا ماوەی زیاتر لە 40 رۆژە دەستبەكاربووە، ئەو وەزارەتێكی وەرگرتووە كە بەدەست ئەو كێشە كەڵەكەبووانەی سەرەوە دەناڵێنێت. لە دەستپێكی كارەكانیدا وەزیری نوێ چەند بڕیارێكی دەركرد بۆ چارەسەركردنی هەندێك لەو كێشانە كە بریتین لە: * هەڵوەشاندنەوەی خوێندنی هەردوو بابەتی ( بیركاری‌و زانست) بە زمانی ئینگلیزی لە قوتابخانە بنەڕەتییەكاندا، كە ئەمە لە رابردوودا كێشەیەكی زۆری بۆ خودی خوێندكاران‌و كەسوكاریان‌و تەناتەت مامۆستایانیش دروست كردبوو. * قەدەغەكردنی وتنەوەی وانە لە خوێندنگە ئەهلییەكاندا لەلایەن مامۆستایانی قوتابخانە حكومییەكانەوە، ئەوەش بەمەبەستی رەخساندنی هەلی كار بۆ دەرچوانی زانكۆ‌و پەیمانگاكان كە چەند ساڵێكە دامەزراندن لە كەرتی حكومییدا وەستاوە. *پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ ڕێكخستنەوەی میلاكاتی مامۆستایان و فەرمانبەران لە سەنتەری شارەكان بۆ ساڵی خوێندنی (2019- 2020). * ڕێگەنەدان بە كردنەوەی خولی بەهێزكردن و وتنەوەی پرۆگرامەكانی خوێندن لەو پەیمانگە پیشەییانەی كە لەلایەن وەزارەتی پەروەردەوە مۆڵەتی پیشەییان پێدراوە. ئەم بڕیارانەی وەزیری پەروەردە ئەگەرچی بۆ  پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردن لە هەرێمدا گرنگن، بەڵام چارەسەری بنەڕەتی كێشە قوڵە‌و گەورەكانی ئەو پرۆسەیە ناكات، چونكە چارەسەری كێشەكانی پەروەردە پێویستی بە بودجەی باش‌و پلانی ستراتیژی هەنوكەیی‌و درێژخایەن هەیەۆ بەشێك لەو كێشانە بەمشێوەیە چارەسەر دەبن: * كەرتی پەروەردە بەدەست كەمی بینا‌و خراپی بیناوە دەناڵێنێت، بۆیە پێویستە حكومەت‌و وەزارەتی پەروەردە لەم بوارەدا بودجەیەكی تایبەت تەرخان بكەن بۆ بونیاتنانی خوێندنگەی نوێ‌و نۆژەنكردنەوە‌و چاككردنی بیناكان‌و گونجاندنیان لەگەڵ سەردەمدا. * دابینكردنی كەلوپەل‌و پێداویستییەكانی تایبەت بە پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردن كە ئێستا تەكنۆلۆژیای پێشكەتوو رۆڵی بەرچاو دەبینێت لەو پرۆسەیەدا. * رێكخستنەوەی میلاكی خوێندنگەكان لە مامۆستا‌و فەرمانبەر‌و كارگوزار‌و باخەوان بە شێوەیەكی دادپەروەرانە، چونكە كێشە لە كەمی میلاكدا بەو شێوەیە نییە بەڵكو كێشەكە لە رێكخستنی میلاكاتدا هەیەو هەندێك خوێندنگە میلاكی زۆرە‌و هەندێكیش میلاكی زۆر كەمە. * چاوخشاندنەوە بە بابەتەكانی خوێندن‌و گونجاندنیان لەگەڵ سەردەم‌و دۆخی پەروەردە لە هەرێمی كوردستاندا. * بایەخدان بە مامۆستایان، كە بڕبڕەی پشتی پرۆسەی پەروەردە‌و فێركردنن‌و گۆڕانكاریكردن لە دەستەی بەڕێوەبردنی خوێندنگەكاندا بەشێوەیەك كە ئەوانەی خوازیارن لەو بوارەدا خزمەت بكەن بواریان بۆ بڕەخسێت‌و ئەوانەشی چەندین ساڵە لەو ئەركەدان‌و ماندووبون پشوو بدەن‌و بگەڕێنەوە‌و خوێندكاران‌و پەروەردەش سود لە ئەزمونیان وەربگرن. وەزارەتی پەروەردە وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەگەڵ یەكەم كابینەی حكومەتی هەرێم لە 1992 دامەزراوەو بە یاسای ژمارە (4) ساڵی (1992) وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی كوردستان، كاری خۆی دەكات.  بەپێی ئەو زانیاریانەی كەلە سایتی فەرمی وەزارەتی پەروەردەدا بڵاوكراوەتەوە(https://moe-krg.com) لە دیوانی وەزارەت ( 5 ) راوێژكار هەیە، لەناو دیوانی وەزارەتدا ( 12 ) بەرێوەبەری گشتی هەیە، سەرەڕای بەرێوەبەری گشتی پەروەردەكان، لەگەڵ ( 7) بەرێوەبەرایەتی لەناو دیوانی وەزارەتی پەروەردە.    * سود لە راپۆرتی ئینستتیۆتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان وەرگیراوە 

(درەو میدیا): ئۆپەراسیۆنەكانی ئیسرائیل سوریا‌و عێراقی تێپەڕاند‌و گەیشتە لوبنان، ئەمینداری گشتی حزبوڵای لوبنان هەڕەشەی وەڵامدانەوەی كرد لە ئیسرائیل كە ئەگەر كەشێكی پڕ لە نیگەرانی‌و ئاڵۆز بخوڵقێنێت، ئایا بەكارهێنانی زمانی هەڕەشە لە نێوان ئیسرائیل لەلایەك‌و ئێرانو هاوپەیمانەكانی تری لەلایەكی ترەوە سەردەكێشێت بۆ بەرپابوونی جەنگێكی گشتگیر؟ سێ‌ تەقینەوەی ناوچەی بیقاعی ناوەڕاستیان لە لوبنان هەژاند، دەركەوت كە لەلایەن فڕۆكەكانی ئیسرائیلەوە ناوچەكە بۆردومانكراوە، تەلئەبیب دەڵێت لەو هێرشەدا چەند بنكەیەكی بەرەی میللی رزگاریخوازی فەلەستین سەركردایەتی گشتی كراوەتە ئامانج، پێش ئەم هێرشەش ئیسرائیل بە فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان هێرشیكردەوە سەر بنكە‌و بارەگاكانی حزبوڵای لوبنان لە باشووری ئەو وڵاتە كە پێگەی سەرەكی ئەو حزبەیە. ئەم هێرشە حەسەن نەسروڵای ئەمینداری گشتی حزبوڵای هێنایە قسە، نەسروڵا هەڕەشەی ئەوەیكرد كە باجەكەی هەرچییەك بێت وەڵام دەدەنەوەو هەر فڕۆكەیەكی ئیسرائیلی بێفڕۆكەوانی ئیسرائیلی ئەگەر لە ئاسمانی لوبناندا بفڕێت دەیخەنە خوارەوە. یەكەم هێرش نیە هێرشەكەی ئەمداوییەی سەر لوبنان، سێیەم هێرشی لەو جۆرەیە كە ئیسرائیل بنكە‌و پەناگەی ئەو هێزانە دەكاتە ئامانج كە ناڕاستەوخۆ سەربە ئێرانن، لە عێراق ئیسرائیل – بەوتەی رۆژنامەیەكی ئەمریكی- كۆگای چەك‌و تەقەمەنی تایبەت بە هێزەكانی حەشدی شەعبی كردە ئامانج كە لەلایەن ئێرانەوە هاوكاری دەكرێنن لە دەوروبەری دیمەشقی پایتەختی سوریاش وەك خۆی دەڵێت ئیسرائیل بنكەیەكی سەر بە فەیلەقی قودسی ئێرانی بە ئامانج گرتووە. ئیسرائیل دەڵێت لەو هێرشەدا دوو كەس كوژراون كە هەوڵیانداوە كردەوەی تێكدەرانە لەدژی  ئەنجامبدەن لە خاكی سوریاوە، ئەفسەرێكی باڵای سوپای ئیسرائیل‌و ئەفیخای ئەدرعی وتەبێژی سوپای ئیسرائیل دەڵێن هێزەكانی سەر بە فەیلەقی قودسی ئێران لە ئامادەكاریدا بوون بۆئەوەی لەرێگەی فڕۆكەی بێفڕۆكەوانە هێرشبكەنە سەر باكوری ئیسرائیل‌و هەر فڕۆكەیەك لەوانە چەندین كیلۆگرام تەقەمەنی هەڵگرتووە، بەڵام ئیسرائیل ئەو پلانەی لەباربرد. بەوتەی ئەدرعی ئەو فڕۆكە بێفڕۆكەوانانە لە ئێرانەوە لەگەڵ چەند كەسێكی ئێرانیدا گەیەنراونەتە فڕۆكەخانەی دیمەشق، پاشان گواستراونەتەوە بۆ سەربازگەیەك كە فەیلەقی قودس بەڕێوەدەبات. بەڵام موحسن رەزایی فەرماندە لە سوپای پاسدارانی ئێران ئەو گێڕانەوەیەی ئیسرائیل رەتدەكاتەوە‌و دەڵێت:" ناوەندە راوێژكارییەكەیان هیچ زیانێكی پێ نەگەیشتووە" بۆچی ئێستا؟ لێكدانەوەكان دەربارەی ئامانجی راستەقینەی ئیسرائیل لەم هێرشانەدا جیاوازن، هەندێك لە چاودێرە سیاسییەكان وایدەبینن كە پێویستییەكی كاتییە بە لەبەرچاوگرتنی نزیكبوونەوەی هەڵبژاردنەكانی ئیسرائیل. ئەیاد ئەبو شەقرا، چاودێری سیاسی لوبنانی لەگەڵ ئەم بۆچونەدایە‌و خاڵێكی تریشی دەخاتەسەر و دەڵێت ململانێی نێوان ئیسرائیل‌و ئێران ململانێیە لەسەر سنوری هەژمویان لە ناوچەكەدا‌و هێرشەكانی ئیسرائیل هیچ نین جگە لە ئاگاداركردنەوەیەك بۆ ئێران كە سنوری خۆی تێنپەڕێنێت.  ئەبو شەقرا لە لێدوانێكیدا بۆ ماڵپەڕی " DW" ی ئەڵمانی دەشڵێت:" هەوڵێك هەیە بۆ دیاریكردنی سنوری هێز‌و هەژمونی نێوان هەردوو وڵات كە لە چوارچێوەی گشتی پێكەوەژیان دەرنەچێت. وادەرناكەوێت كە ئێران هەوڵبدات خۆی لە بیرۆكەی فراوانتركردنی سنوری هەژمونی ئیقلمی بدزێتەوە، بۆیە بە بۆچونی ئەبو شەقرا ئەمە ئیسرائیلی ناچاركردووە دەست بە جوڵە بكات بۆئەوەی جموجوڵی فراوانخوازی ئێران رابگرێت، بەهۆی ئارەزووی ئێرانەوە بۆ پتەوتركردنی هەژمونی خۆی كە وادەردەكەوێت زیاترە لەوەی دەكرێت رێگەی پێ بدرێت، ئاماژەبەوەشدەدات كە رەزامەندییەكی نێودەوڵەتی هەیە بۆ هەژمونی ئێران لە ناوچەكەدا بەڵام لە سنورێكی دیاریكراودان ئەوەش بە روونی دەركەوت كاتێك محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران گەیشتە فەرەنسا‌و لە پەراوێزی كۆبوونەوەی لوتەكەی گروپی حەوتدا لەگەڵ هەندێك لە سیاسییەكاندا كۆبوەوەو ئەمڕۆش دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا جەختیكردەوە لەسەر ئەوەی كە " روخاندنی رژێمی ئێران ئامانجی ئەمریكا نیە‌و ئەو دەیەوێت ئێران دەوڵەتێی بەهێز بێت، بەڵام رێككەوتنە ئەتۆمییەكە لەگەڵیدا رێككەوتنێكی خراپ بوو". لای خۆشیەوە ئیال علیما چاودێری سیاسی‌و سەربازیی لە رادیۆی ئیسرائیل بەپێویستی دەزانێت بۆ تێگەیشتن لە جموجوڵەكانی ئەمداوییەی ئیسرائیل دەبێت بگەڕێینەوە بۆ لێدوانی چەند مانگێك لەمەوبەری یەكێك لە گەورە ئەفسەرانی ئیسرائیل لە دەستەی هەواڵگری كە رایگەیاند ئێران كار دەكات بۆئەوەی چەند بنكەو دامەزراوەیەكی ستراتیژی لە سوریاوە بگوازێتەوە بۆ عێراق لەترسی هێرشی ئیسرائیل بۆسەریان. دەشڵێت سوربووونی جیهان‌و ئیسرائیل لە رێگەگرتن لە جێگیربوونی ئێران لە سوریا‌و ناوچەكە لانیكەم بە بۆچونی ئیسرائیل پاساوی ئەوەی پێ دەدەن چالاكییە سەربازییەكانی لە عێراق‌و سوریا‌و لوبنان فراوانتر بكات. بەڵام یۆهانسك بێگ مامۆستا لە زانكۆی توێژینەوە یەهودییەكان لە هایدلبێرگ لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ DW دەڵێت:" نیگەرانی ئیسرائیل زیاتر بووە لە بڕ‌و قەبارەی جەنگی بەوەكالەت كە لە ناوچەكەدا ئەنجامدەدرێنو ئێرانیان لە پشتەوەیە، ئەوەش وایكرد ئیسرائیل دەست بە جوڵە بكات". هێرشەكان دەبنە جەنگێكی گشتگیر؟ بەشێكی زۆر لە چاودێران ترسی خۆیان  ناشارنەوە لە ئەگەری تەشەنەسەندنی رووبەڕوبونەوەكانی ئەمداوییەی نێوان ئێران‌و باڵەكانی لە ناوچەكەدا لەگەڵ ئیسرائیل بۆ بەرپابوونی جەنگێكی ئیقلیمی، بە تایبەتیش دوای لێدوان‌و هەڕەشە راستەوخۆكانی حەسەن نەسروڵا، ئەمینداری گشتی حزبوڵا. ئەیاد ئەبوشەقرا چاودێری سیاسی لوبنانی لەگەڵ ئەو ترسەدایە، بەڵام باوەڕیشی وایە " ئەگەر جەنگ بەرپا ببێت ئەوا لە سنورێكی دیاریكراودا دەبێت، چونكە چوارچێوەیەكی پێكەوەژیان‌و رەزامەندیی هەیە لە لایەن كۆمەڵگەی نێودەوڵەتییەوە بۆ بەرژەوەندییەكانی ئیسرائیل لە ناوچەكەدا كە وای لێدەكەن ئامادەیی تێدابێت هێزی ئەتۆمیی ئێران بگۆڕێتەوە بە بوونی هەژموونی لەسەر خاك‌و زەوی لە ناوچە عەرەبییەكاندا. ئەبو شەقرا لە وتاكانی نەسروڵادا رەهەندێكی مەترسیدار دەبینێت‌و جەخدەكاتەوە كە هەڵەی زمانەوانی یان خراپ خەمڵاندن نەبوو كاتێك نەسروڵا وتی بەرپەرچدانەوە‌و وەڵامدانەوەی ئیسرائیل لە لوبنان دەبێت‌و نەی وت لە لوبنانەوە دەبێت، كەواتە نەسروڵا چ پلانێكی هەیە بۆئەوەی لەناو لوبناندا جێبەجێی بكات ئەگەر هێرشی ئیسرائیل دووبارە بووەوە؟ كەس نازانێت، ئەمەش مایەی نیگەرانییە، ئاماژە بەوەشدەدات كە هەڵوێستی ئەوروپا بەرامبەر بە ئێران لەگەڵ هەڵوێستی چین‌و روسیا كە بە تەواوەتی شكاندنی ئێران رەتدەكەنەوە هەموو كارگەلێكن كە ئاماژە بەوەدەدەن رەزامەندییەك هەیە بۆ بوونی هەژموونێكی ئیقلیمی ئێران بەڵام بە شێوەی ناڕاستەوخۆ. بەوتەی ئیال عەلیما چاودێری سیاسی ئیسرائیلی هەواڵگرییەكانی ئیسرائیل هەڵگیرسانی رووبەڕبوونەوەی راستەوخۆ لەگەڵ حزبوڵا یان باڵەكانی تری ئێران لە ناوچەكەدا بە دوو دانانێن‌و دەڵێت:" هەڵسەنگان بۆ هەڵوێستێك دەكرێت كە باس لە ئەگەری تێكچوونی بارودۆخەكە دەكات یان رووداوێكی لاوەكی كە لەسەر سنور رووەدات‌و دواتر فراوان دەبێت بۆ شەڕێكی چەند بەرەیی، ئەوەش بەواتای ئەوە دێت كە مەترسیی هەیە". بەڵام ئەم چاودێرە ئیسرائیللە رونیشیدەكاتەوە كە ئەگەری تێوەگلانی هەردوو وڵات لە رووبەڕبوونەوەیەكی گشتگیردا بەمزوانە بە ئەگەرێكی دوور دادەنێت‌و دەڵێت هەموو لایەنە نێودەوڵەتییەكان پابەندن بە رێگەگرتن لە بەرپابوونی جەنگێك بەڵام هەندێك بەریەككەوتن‌و ئاڵۆزیی بەردەوام دەبنە هۆی زیاتربوونی دۆخەكە‌و دیمەنی توندتری ئەم بەریەككەوتنە دەبینین، بە تایبەت لەدوای سوربونی ئیسرائیل لەسەر گەڕانەوەی ئێران بۆ پێگەكانی لە ناوچەكەو لە بەرامبەریشدا ئێران سورە لەسەر بەردەوامیدان بە ستراتیژی فراوانتركردنی هەژمونی لە ناوچەكەدا". هەمان نیگەرانی لای یۆهانس بێگ مامۆستای زانكۆی هایدلبێگر هەیە كە دەڵێت لە جەنگی 2006ەوە حزبوڵا‌و ئیسرائیل خۆیان بۆ رووبەڕووبونەوەیەكی گشتگیر ئامادەدەكەن‌و حزبوڵا بوەتە خاوەنی بنكە‌و سەكۆی تەقاندنی موشەكە مەودا مامناوەند لەناو لوبناندان كە ئەوەش رەنگە پاڵ بنێت بە ئیسرائیلەوە بۆئەوەی توندتر بێتە ناو لبونانەوە‌و رەنگە ئەمە ببێتە جەنگی سێیەمی لوبنان. یۆهانس بێگ رونیشیدەكاتەوە كە هاتنەدی ئەم سیناریۆیە ئێستا دوورە، بەڵام كێشەكە لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا ئەوەیە كە قورسی هەڵسەنگاندنی بە شێوەیەكی سنوردار بۆ بكرێت، لە جەنگە لوبنانی ساڵی 2006ەوە ئاڵۆزییەكان زۆریان نەخایاندووە هەتا گەیاندویانەتە شێوەی جەنگێكی تەواوەتی. ئیسرائیل هێڵی سوری بەزاندووە؟ جوڵەی فڕۆكە بێفڕۆكەوانەكانی ئیسرائیل بۆ قوڵایی ناو لوبنان مایەی سەرسوڕمان بوو، لەبەرئەوە تەلئەبیب زۆر بەجدیی دەڕوانێتە لێدوانەكانی حەسەن نەسروڵا، ئەمەش بەوتەی ئیال عەلیما چاودێری سیاسیی ئیسرائیلیی. عەلیما دەڵێت رەنگە بەو هەنگاوە ئیسرائیل هێڵی سوری بەزاندبێت، " پێشتر بنەمای گەمەكردن هەبوو لە نێوان حزبوڵا‌و ئیسرائیل دەربارەی ئەو كۆت‌و بەندانەی كە دەبێت پابەندی بن، لەبەرئەوە حزبوڵا هیچ وەڵامێكی هێرشەكانی ئیسرائیلی لە ناو خاكی سوریادا نەدایەوە هەرچەندە گۆڕەپانی سوریا بەشێكە لە بەرژەوەندییەكان حزبوڵا، هەتا ئیسرائیلیش لە هیچ ئاماندێكی لەناو خاكی لوبناندا نەداوە، بەڵام هێرشی دوو فڕۆكە بێفڕۆكەوانەكە خاڵی وەرچەرخانە و هەموو ئەو بنەمایانەی شكاند كە هەردوو لایەن پەسەندیان كردووەن لەبەرئەوە ئەم رووداوە لەلایی زۆربەی لایەنەكان نیشانەی پرسیارە". لە وتارەكەیدا نەسروڵا جەختیكردەوە كە هێرشەكە "هێرشێكی خۆكوژی پلان بۆداڕێژراو" بووە، بەڵام عەلیما دەڵێت رەنگە كارەكە بەهەڵە ئەنجامدرابێت، چونكە قورسی پێشبیی ئەوەی بكرێت كە ئیسرائیل قوڵایی لوبنان بكاتە ئامانج، مەگەر ئامانجێكی گرنگ هەبێت، بەڵام هیچمان دەربارەی ئەوە نەبیستووە.؟ ئەم پسپۆرە ئیسرائیلییە دەشڵێت:" ئەمە وایكردووە كە ئیسرائیل وەڵامی حزبوڵا بۆ ئەم هێرشە بەدوور نەزانێت، بەڵام كەس كات‌و شێوەكەی نازانێت".  

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت "ئەمریكا زانیاری دڵنیاكەرەوەی لەبەردەستدا نییە سەبارەت بەوەی ئاخۆ ئیسرائیل بەرپرسە لە هەموو ئەو هێرشانە كە ئەمبارەكانی چەكی لە عێراق بەئامانجگرتووە" ئەمە قسەی چەند بەرپرسێكی ئەمریكی ئیدارەی دۆناڵد ترەمپە بۆ ئاژانسی "بلۆمبێرگ". ئەم هاوینە وەرزی تەقینەوەی ئەمبارەكانی چەكی هێزەكانی حەشدی شەعبی بوو، لە مانگی تەموزەوە تائێستا (4) ئەمبار تەقیوەتەوە، هەندێك دەڵێن بەهۆی بەرزبونەوەی پلەكانی گەرماوەیە، هەندێكی تر باس لە هێرشی ئیسرائیل دەكەن. گومانەكانی زیاتر كرد  رۆژی 19ی ئەم مانگە بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل سەردانی ئۆكرانیای كرد، لەوێ رۆژنامەنوسان پرسیاریان لێكرد لەبارەی ئەوەی ئاخۆ ئەو راپۆرتانەی راستن كە باسلەوە دەكەن ئیسرائیل لە پشت هێرشەكانی ئەمدواییەی عێراقەوەیە. نەتانیاهۆ حەشدی شەعبی عێراقی بەستەوە بە ئێرانەوە‌و بە رۆژنامەنوسانی راگەیاند" ئێران لە هیچ شوێنێك پارێزبەندی نییە‌و لە هەر كات‌و شوێنێك پێویست بكات ئیسرائیل هەنگاوی سەربازی هەڵدەگرێت"، واتە ناتانیاهۆ بەشێوەیەكی ناڕاستەوخۆ پشتڕاستیكردەوە ئیسرائیل دەستی هەبووە لە هێرشەكانی ئەمدواییەی عێراق. نەتانیاهۆ باسی لەوەكرد، دەسەڵاتدارانی ئێران بەردەوام هەڕەشەی لەناوبردنی ئیسرائیل دەكەن‌، بۆ گەیشتن بەو ئامانجەش لەناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست پێگەی سەربازی زیاتر دروستدەكات"، وتی:" رێككەوتنی ئەتۆمی كە ساڵی 2015 لەنێوان ئێران‌و وڵاتانی زلهێز ئیمزاكرا، هۆكار بوو بۆ بەهێزبووونی سیاسەتی هێرشبەرانەی ئێران لە ناوچەكە، بۆیە لە هەر شوێنێك پێویست بكات ئێمە لەدژی ئێران دەجوڵێین‌و پێشتریش جوڵاوین". چەند قسەیەكی تر ئەوەی وایكرد هەر لەسەرەتاوە ئاڕاستەی پەنجەكان روو لە ئیسرائیل بكات، پێشینەی هێرشە ئاسمانییەكانی ئیسرائیل بوو لە سوریا. رۆژنامەی "مەعاریف"ی ئیسرائیلی لە راپۆرتێكدا دۆخی ئێستای عێراق بەراورد دەكات بە سوریا‌و نوسیویەتی:" ئامانج لە هێرشەكانی ئیسرائیل بۆسەر ئەمبارەكانی چەك لە عێراق بۆ رێگرتنە لە دروستبوونی بنكەی موشەكی، كە لە داهاتوودا زیان بە ئیسرائیل بگەیەنێت". راپۆرتەكە دەڵێ:" ئێران كە بەهۆی هێرشە ئاسمانییەكانی ئیسرائیلەوە لە سوریا زیانی زۆری بەركەوت، بۆیە بڕیاریداوە چەقی قورسایی خۆی لە ناوچەكە بگوازێتەوە بۆ عێراق، بەڵام دەركەوت ئیسرائیلیش هەمان كاردەكات" واتە چۆن لە خاكی سوریا، ئێرانی كردە ئامانج، لە عێراقیش هەمان كار دەكاتەوە.  ئیدی كۆهین توێژەرو راوێژكاری پێشووی سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لە لێدوانێكدا بۆ كەناڵی "الحرە" پشتڕاستیكردەوە ئیسرائیل لە پشت هێرشەكانەوەیە. كۆهین وتی:" بۆردومانەكانی ئیسرائیل لە عێراق بەردەوام دەبێت، بەڵام هەرێمی كوردستان ناگرێتەوە". ئیسرائیل‌و وڵاتانی خۆرئاوا هێزەكانی حەشدی شەعبی وەكو هێزێكی سەربازی شاراوەی ئێران لە عێراق ئەژماردەكەن، بەوپێیەی ئەم هێزە بە فەرمانی عەلی سیستانی مەرجەعی باڵا شیعەكان دروستكراوە‌و زۆرینەی پێكهاتەكەی خەڵكانی سەربە شیعەمەزهەبن‌و هەندێك لە سەركردەكانی پەیوەندی مێژوییان لەگەڵ سەركردەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران هەیە. بەڵام محەمەد جەواد زەریف وەزیری دەرەوەی ئێران دەڵێ:" ئەوانەی لە عێراق هێرشكراوەتەسەریان بەشێكن لە سوپای عێراق‌و هیچ پەیوەندییەكیان بە ئێرانەوە نییە". ئەمریكا چی دەڵێ ؟  ولایەتە یەكگرتووەكان ئەمریكا ساڵی 2014و دوای دەركەوتنی "داعش" جارێكی تر بەشێوەی سەربازی گەڕایەوە بۆ عێراق، ئێستا (6 هەزار) سەربازی ئەمریكی لەناو خاكی عێراقدان، بۆیە ئەمریكییەكان بە هەستیارییەوە مامەڵە لەگەڵ پرسی تەقینەوەی ئەمبارەكانی چەك لە عێراق دەكەن. چەند بەرپرسێكی ئیدارەكەی دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكا بە ئاژانسی"بلۆمبێرگ"یان وتووە:"ئەمریكا زانیاری دڵنیاكەرەوەی لەبەردەستدا نییە سەبارەت بەوەی ئاخۆ ئیسرائیل بەرپرسە لە هەموو ئەو هێرشانە كە ئەمبارەكانی چەكی لە عێراق بەئامانجگرتووە". ئەو سەرچاوانە، ئێران بەبەرپرسی یەكەم دەزانن لە تەقاندنەوەی ئەمبارەكانی چەك لە عێراق، بەوپێیەی بەوتەی ئەوان "ئێران چەك بۆ گروپە چەكدارەكان دەنێرێت‌و بەمەش ئاسایشی گشتی دەخاتە مەترسییەوە". لەلایەكی ترەوە رۆژنامەی "نیویۆرك تایمز"ی ئەمریكی دەڵێ:" ئیسرائیل تەنیا یەك ئەمباری چەكی لە عێراق كردوەتەئامانج"، واتە لە كۆی (4) ئەمبار كە تەقیوەتەوە، تەنیا یەكێكیان بەر هێرشی ئیسرائیل كەوتووە. باسی لەوەكردووە، ئەو ئەمبارەی كە بووەتە ئامانجی هێرشی ئیسرائیل، سودی لێوەرگیراوە بۆ هەڵگرتنی ئەو موشەكانەی كە ئێران ویستویەتی رەوانەی سوریایان بكات. رۆژنامەكە لە زاری بەرپرسێكی باڵای بواری هەواڵگری لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست نوسیویەتی:" ئیسرائیل لە مانگی تەموزی رابردوودا بنكەیەكی بۆردومان كردووە كە دەكەوێتە باكوری بەغداد"، بەڵام چەند بەرپرسێكی ئەمریكی باسیان لەوەكردووە" لە چەند رۆژی رابردوودا ئیسرائیل ژمارەیەك هێرشی لە عێراق ئەنجامداوە". رۆژی سێ شەممەی رابردوو بنكەی ئاسمانی "بەلەد" لە تكریت تەقیەوە، ئەمە دواین ئەمباری چەك بوو كە لە عێراق لەناوچوو. بەپێی ئەوەی ئاژانسی سپۆتنیكی روسی بڵاویكردوەتەوە، هەندێك لە بەرپرسانی تری ئەمریكی رەتیدەكەنەوە ئیسرائیل هیچ هێرشێكی ئاسمانی لە عێراق جێبەجێ كردبێت، ئەوان هۆكاری تەقینەوەی ئەمبارەكانی چەك "بۆ بەرزبونەوەی پلەكانی گەرما لە عێراق دەگێڕنەوە". بەرپرسێكی تری ئەمریكی بەمەرجی ئەوەی ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە بە رۆژنامەی "نیویۆرك تایمز"ی وتووە:" ئیسرائیل بەو هێرشانەی كە لە عێراق، هێڵی سوری بەزاندووە‌و رەنگە ببێتە هۆكاری كردنەدەرەوەی هێزە سەربازییەكانی ئەمریكا لە عێراق". لە چەند مانگی رابردوودا هەڵمەتێكی بەرفراوان لەناو كوتلە پەرلەمانییەكانی سەربە پێكهاتەی شیعە لە پەرلەمانی عێراق دەستیپێكرد، ئەو لایەنانە داوای كردنەدەرەوەی هێزەكانی ئەمریكایان لە عێراق دەكرد، بەڵام پاش ماوەیەك هەڵمەتەكە راوەستا.      پەیوەندییەكانی عێراق‌و ئیسرائیل عێراق‌و ئیسرائیل هیچ پەیوەندییەكی دیپلۆماسی فەرمی لەنێوانیاندا نییە، عێراق لەسەرەتای دروستبوونی ئیسرائیلەوە لە ساڵی 1948 یەكێك لەو وڵاتانە بووە كە دانی بە ئیسرائیلدا نەناوە، لەوكاتەوە تائێستا پەیوەندی نێوانیان باش نەبووە. لە هەردوو جەنگی 1967و 1973 عێراق بەشداری شەڕی عەرەبی كرد لەدژی ئیسرائیل. جاری یەكەم نییە ئیسرائیل هێرشدەكاتەسەر عێراق، ساڵی 1981 ئیسرائیل وێستگەیەكی ئەتۆمی عێراقی لە باشوری خۆرهەڵاتی شاری بەغداد بۆردومان كرد، بەبەهانەی ئەو وێستگەیە هەڕەشەیە بۆسەر ئاسایشی نەتەوەیی ئیسرائیل، عێراق بەهیچ جۆرێك وەڵامی هێرشەكەی نەدایەوە. لەسەردەمی جەنگی كەنداودا كە لە ساڵی 1990 بۆ 1991 بەردەوام بوو، ئەمجارەیان سوپای عێراق دەستپێشخەری شەڕی كردو (39) موشەكی بالستی جۆری سكۆدی ئاڕاستەی ئیسرائیل كرد، ئیسرائیل لەژێر فشاری ئەمریكادا هیچ وەڵامێكی هێرشەكەی نەدایەوە. بەریتانییەكان لە چلەكانی سەدەی رابردوودا هێڵێكی نەوتیان دروستكردبوو كە لە خۆرئاوای عێراقەوە بەناو ئیمارەتی خۆرهەڵاتی ئوردندا تێدەپەڕی بۆ فەلەستین، بەڵام كاتێك ساڵی 1948 دەوڵەتی ئیسرائیل لەدایكبوو، شەڕی دەستیپێكرد‌و پرۆژەكە راگیرا، ناچار بۆرییەكەی نەوتی عێراق ئاڕاستەی خۆی بەرەو سوریا گۆڕی.   بەپێی گێڕانەوەی نایجل ئاشتۆن نوسەری بەریتانی، ساڵی 1995 ئیسحاق رابین سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لەڕێگەی شا حسێنی پادشای ئوردنەوە نامەیەكی بۆ سەددام سەرۆكی ئەوكاتی عێراق نوسیوە‌و هیوای خواستووە ئاشتی لەنێوان هەردولا بێتەكایەوە، بۆ ئەمەش باسی لەوەكردووە لەگەڵ ئێران‌و سوریا هەمان هەوڵ هەیە. لە نۆڤەمبەری هەمان ساڵدا ئیسحاق رابین تیرۆركرا، بەمەش پەیوەندییە نهێنییەكەی نێوان عێراق‌و ئیسرائیل كۆتایی هات، رابین كە دەستی ئاشتی درێژكردبوو، پێشترو لە ساڵی 1992 سەرپەرەشتی پلانێكی كردبوو بۆ كوشتنی سەددام حسێن، ئەو پلانە ناوی لێنرابوو "درەختی عەوسەج"، بەڵام سەركەوتوو نەبوو. سەددام حسێن تاوەكو كەوتنی رژێمەكەی بەردەوام بە دروشم پشتیوانی لە دۆزی فەلەستین دەكرد، یارمەتی‌و كۆمەكی بۆ گروپ‌و رێكخراوە فەلەستینییەكان دەنارد، ئەمە ئاستی جەماوەریی لەناو شەقامی عەرەبیدا بەهێزكردبوو. ساڵی 2003 ئەمریكا بە سەرۆكایەتی هاوپەیمانێتییەكی نێودەوڵەتی رژێمەكەی سەددامی روخاند، ئیسرائیل بەشداری هاوپەیمانێتییەكە نەبوو، بەڵام هەندێك زانیاری هەن كە باسلەوە دەكەن دەزگای هەواڵگری ئیسرائیل رۆڵی هەبووە لە هاندانی ئەمریكا بۆ روخاندنی رژێمی سەددام‌و راپۆرتی هەواڵگری لەبارەی چەكە كۆكوژەكانی عێراقەوە بە ئەمریكا داوە.   لەدوای روخانی رژێمی عێراقەوە، میسال ئالوسی پەرلەمانتاری پێشووی عێراق دووجار سەردانی ئیسرائیلی كرد، یەكەمیان لە ساڵی 2004، دووەمیان لە ساڵی 2008، ئەو پەرلەمانتارە بە ئاشكرا داوای ئاسایكردنەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ ئیسرائیل دەكرد، بەڵام ناڕەزایەتی لێكەوتەوە‌و گروپە چەكدارەكان دوو كوڕیان كوشت. بەمدواییە دەنگۆی سەردانی سێ وەفدی عێراقی بۆ ئیسرائیل لە میدیاكانەوە بڵاوبووەوە، بەڵام پشتڕاست نەكرایەوە.  

راپۆرتی: بی بی سی وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ چل‌وپێنجەمین كۆبوونەوەی لوتكەی سەرۆك‌و سەركردەكانی وڵاتانی گروپی حەوت لە هاوینەهەواری پیاریتز لە فەرەنسا دەستیپێكرد‌و ماوەی دوو رۆژ دەخایەنێت.  گروپی حەوت چییە؟ ئەندامەكانی كێن؟ رۆڵی چییە؟ وەڵامی ئەم پرسیارانە‌و چەندین پرسیاری تر لەم راپۆرتەدا دەدرێنەوە. گروپی حەوت گروپی حەوت رێكخراوێكە لە حەوت گەورەترین وڵاتی جیهان لە رووی ئابورییەوە پێكدێت ئەوانیش بریتین لە: كەنەدا، فەرەنسا، ئەڵمانیا، ئیتالیا، ژاپۆن، بەریتانیا‌و ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا، بەهاكانی وەك ئازادی، مافەكانی مرۆڤ، دیموكراتیەت، حوكمی یاسا، خۆشگوزەرانی‌و گەشەپێدانی بەردەوام لە بنەما سەرەكییەكانی ئەم گروپەیە. كارەكانی گروپەكە یەكەمین كۆبوونەوەی لوتكەی گروپی حەوت ساڵی 1975 بەڕێوەچوو، كاتێك شەش دەوڵەت بۆ " ئاڵوگۆڕكردنی بیرورا‌و چارەسەر" بۆ قەیرانی ئابوری جیهانی كۆبوونەوە‌و ساڵی داهاتووش كەنەدا چووە ناو گروپەكەوە. لە كۆبوونەوەی لوتكەی رێكخراوەكەدا وەزیران‌و فەرمانبەرە مەدەنییەكانی هەر حەوت دەوڵەتەكە كۆدەبنەوە بۆ گفتوگۆكردن‌و تاوتوێكردنی كاروباری رێكخراوەكە‌و بەرژەوەندە هاوبەشەكانیان. رێكخراوەكە هەر ساڵەو لەلایەن دەوڵەتێكی ئەندامەوە سەرۆكایەتی دەكرێت، ئەو دەوڵەتەی سەرۆكایەتی گروپەكە دەكات میوانداری كۆبوونەوەی لوتكەی ساڵانە دەكات كە دوو رۆژ دەخایەنێت. پرسەكانی وەك سیاسەتەكانی تایبەت بە وزە، گۆڕانكاری كەشوهەوا، نەخۆشی كەمبوونەوەی بەرگری " ئەیدز" و ئاسایشی جیهانی لەو پرسانەن كە لە رێكخراوەكە لە كۆبوونەوەی لوتكەیدا لە پاڵ چەندین پرسی سەرەكییدا بایەخیان پێدەدات‌و تاوتوێیاندەكات‌و لە كۆتایی كۆبوونەوەكەشدا بەیاننامەی كۆتایی بڵاودەكرێتەوە‌و تێیدا ئەوەی رێككەوتنی لە بارەیەوە كراوە ئاشكرادەكرێت. ئامادەبووە هەمیشییەكانی كۆبوونەوەی لوتكەی گروپی حەوت بریتین لە: سەرۆكی حكومەتەكان، سەرۆكی كۆمسیۆنی یەكێتی ئەوروپا كە ئێستا جان كلود یانكەرە و لە كۆبوونەوەی ئەمساڵدا بەشدار نابێت بەهۆی ئەوەی نەشتەرگەریی بۆ كراوە، هەروەها دۆناڵد تۆسك سەرۆك ئەنجومەنی ئەوروپاش ئامادە دەبێت. هەمیشە ساڵانە نوێنەرانی وڵاتانی تر‌و نوێنەرانی رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان بانگهێشتدەكرێن‌و كۆبوونەوەی ئەمساڵ كە لە پیاریتز دەبەسترێت تەوەرەی سەرەكی بریتییە لە " دژایەتیكردنی نایەكسانی". ساڵانە لە كاتی بەڕێوەچوونی كۆبوونەوەی لوتكەی گروپی حەوتدا، چالاكانی چەندین رێكخراو لە چالاكانی مافەكانی ژینگە‌وە تا چالاكانی دژ بە سەرمایەداری خۆپیشاندان دەكەن‌و بە زۆریش لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە لە شوێنی كۆبوونەوەكە دووردەخرێنەوە. ئایا گروپی حەوت كاریگەرە؟ سەرەڕای ئەو رەخنانەی ئاراستەی گروپی حەوت دەكرێت‌و وەك" شتێكی دانسقەی هونەریی سەردەمی رابردوو" تەماشادەكرێت، بەڵام رێكخراوەكە چەندین سەركەوتنی گرنگی بەدەستهێناوە  دیارترینیان بریتیە لە: دامەزراندنی سندوقی نێودەوڵەتی بۆ نەهێشتنی نەخۆشی ئەیدز‌و سیل‌و مەلاریا، كە دەڵێت لە ساڵی 2002ەوە 27 ملیۆن كەسی رزگاركردووە. هەروەها گروپی حەوت هێزی سەرەكی‌و بەگەڕخەری رێككەوتننامەی كەشوهەوا بوو كە ساڵی 2016 لە پاریس ئیمزاكرا، هەرچەندە لەو  كاتەدا ئەمریكا داواكاری كشانەوەی لە رێككەوتنكە پێشكەشكرد. بۆچی چین ئەندامی گروپی حەوت نیە؟ هەرچەندە چین گەورەترین دەوڵەتە لە رووی دانیشتوانەوە‌و دووەم گەورەترین ئابورییە لە جیهاندا، بەڵام سامانەكانی ئەو وڵاتە بە كەمتر لە وڵاتانی ئەندامی گروپی حەوت ئەژماردەكرێت، ئەوەش بە گوێرەی ئەژماری پشك‌و بەركەوتەی تاك لە سامانەكانی وڵات، لەبەرئەوە چین بەگوێرەی پێوەرەكانی وڵاتانی گروپی حەوت بە وڵاتێكی خاوەن ئابوریی پێشكەوتوو دانانرێت، هەرچەندە ئەندامە لە گروپی بیستدا‌و خاوەنی چەندین شاری نوێ‌و زەبەلاحی وەك شەنگەهایە. روسیا ئەندام بووە لە كۆمەڵەی حەوت؟ روسیا ساڵی 1998 چووە گروپەكەوە‌و ئەو كات بە گروپی هەشت ناودەبرا، بەڵام ساڵی 2014 ئەندامێتی روسیای هەڵپەسێردرا، ئەوەش دوای ئەوەی روسیا نیمچە دوورگەی كریمیای كۆنترۆڵكردۆ كردی بە بەشێك لەو وڵاتە. دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا باوەڕی وایە كە پێویستە روسیا بگەڕێنرێتەوە بۆ رێكخراوە‌و جەختدەكاتەوە "  پێویستە روسیا لەسەر مێزی دانوستانەكان ئامادەبێت". ئەو ئاڵنگارییانەی رووبەڕوی گروپەكە دەبنەوە چەند ناكۆكییەك لە نێوان ئەندامانی وڵاتانی گروپی حەوتدا هەیە، دیارترینیان ناكۆكی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكایە لەگەڵ هەموو ئەندامانی تری رێكخراوەكە دەربارەی باج لەسەر هاوردە‌و ئەو رێوشوێنانەی كە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا گرتویەتیەبەر دەربارەی گۆڕانكاری كەشوهەوا لە كۆبوونەوەی گروپەكە كە ساڵی رابردوو لە كەنەدا بەڕێوچوو. هەروەها گروپەكە رەخنەی ئەوەی ئاراستەدەكرێت كە كارەكانی لەگەڵ دۆخی سیاسی‌و ئابوری لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی یەكناگرێتەوە، هەروەها هیچ وڵاتێكی كیشوەری ئەفریقا، یان وڵاتانی ئەمریكای لاتین یان هیچ وڵاتێكی باشووری گۆی زەویی ئەندامی رێكخراوەكە نین. هاوكات گروپەكە رووبەڕووی ئاڵنگاری ئابورییە تازەو خێرا گەشەسەندوەكانی وەك هیندستان‌و بەرازیل دەبێتەوە كە ئەندامی رێكخراوەكە نین هەرچەندە ئەندامی گروپی بیستن، پسپۆرانی ئابوریی پێشبیندەكەن كە ئەو ئابورییە تازە گەشەسەندوانە لەرووی ئابورییەوە پێش وڵاتانی گروپی حەوت بكەون.

راپۆرتی: محەمەد رەئوف – نامیق رەسوڵ  9ی ئەیلولی داهاتوو دوایین وادەیە بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك، بەشێك لە ئەندامانی پارتی و یەكێتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لە كاندیدكردنی ( تەیب جەبار) بۆ پارێزگاری كەركوك ناڕازین‌و لە كۆبونەوەی دوو رۆژی رابردووشیاندا لە شاری هەولێر  ئەندامانی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ناڕەزایی خۆیان بە لیژنە هاوبەشەكە راگەیاندووە.  دانانی پارێزگاری كەركوك بە كوێ گەیشتووە؟ لە دوای راگەیاندنی ناوی ( تەیب جەبار) وەك كاندیدی پارتی‌و یەكێتی بۆ پارێزگاری كەركوك لە 11ی تەموزی 2019 لیژنەیەكی هاوبەش لە هەردوولا پێكهاتووە بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ لایەنەكانی ناو ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بۆ دیاریكردنی رۆژێك بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوك. بە گوێرەی سەرچاوەیەك لە پارتی دیموكراتی كوردستان كە بۆ ( درەو میدیا) قسەیكرد: وەفدی لیژنە هاوبەشەكەی یەكێتی و پارتی كە پێكهاتوون لە: -  یەكێتی: خالید شوانی، ئەحمەد عەسكەری، هۆشیار مەلا عەبدولڕەحان - پارتی:  ئومێد سەباح، شاخەوان عەبدوڵا، مەسعود مەلا پەروێز راشیگەیاند وەفدەكە بەجیا لەگەڵ  ئەندامانی یەكێتی،پارتی، یەكگرتوو، لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك كۆبوەتەوەو بڕیارە لە هەفتەی داهاتووشدا لەگەڵ عەرەب و توركمانەكان كۆببێتەوە. ئەندامانی پارتی ناڕازین لە كۆبونەوەی دوو رۆژی رابردووی لیژنەی هاوبەشی پارتی و یەكێتی لەگەڵ  ئەندامانی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك كە لە هەولێر بەڕێوەچوو, بەشێك لە ئەندامانی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك ناڕەزاییان دەربڕیوە لەسەر دیاریكردنی كاندیدی پارتی و یەكێتی بۆ پارێزگاری كەركوك. بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) ئەو ئەندامانەی پارتی كە ژمارەیان ( 5 ) ئەندامە لە كۆی ( 12) ئەندامی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك رایانگەیاندووە " نابێت تەنها یەك كاندید هەبێت‌و پێویستە 4 كاندید هەبێت و ئەوان یەكێكیان هەڵبژێرن". هەروەها ئاماژەیان بەوەشكردووە مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی حیسابیان بۆ نەكردون لە دیاریكردنی ئەو كاندیدەو بۆیە ئامادە نین دەنگ بە كاندیدی هاوبەشی پارتی و یەكێتی بدەن. كامەران كەركوكی ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لە لیستی پارتی، بەدەنگی ئەمەریكای راگەیاندووە"لە هەولێر لەگەڵ لیژنە هاوبەشەكەی پارتی و یەكێتی دا كۆبووینەتەوە، تۆپەكەمان فڕێدایەوە ساحەی مەكتەبی سیاسی هەردوو حیزب." بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) لەو ئەندامانەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك  ( محەمەد كەمال و كامەران كەركوك)ی دیارترین ناڕازییەكانن، لە رۆژی 11ی تەموزی رابردوو و دوای راگەیاندنی ناوی كاندیدی هاوبەشی یەكێتی و پارتی ( تەیب جەبار) بۆ پارێزگاری كەركوك ویستویانە كۆنگرەی رۆژنامەوانی ببەستن و ناڕەزایی دەرببڕن، لەگەڵ ژمارەیەك لە ئەندامانی یەكێتی لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بەڵام دواتر لە سەركردایەتی پارتیەوە رێگریان لێكراوە.  ناڕەزایی ئەو ئەندامانەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە بەتایبەت لە گفتوگۆ و دانوستانەكاندا پرسیان پێناكرێت و پارتی كۆمەڵێك گەنجی تری هێناوەتە پێشەوە لە كەركوك و حساب بۆ ئەمان ناكات، لەگەڵ ئەوەشدا ئەو ئەندامانە لە روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەردا زیانی زۆریان بەركەوتووە، بۆیە ئەوان بە رونی بە وەفدە هاوبەشەكەیان  راگەیاندووە  كاندید  فەرزكردن قبوڵناكەن، بەڵام وەفدی پارتی رایان گەیاندووە  ئەوە كێشەی ناوخۆی خۆیانەو چارەسەری دەكەن.  لەبەغداد لەگەڵ عەرەب و توركمانەكان كۆدەبنەوە بڕیارە سەرەتای هەفتەی داهاتوو وەفدی لیژنە هاوبەشەكەی یەكێتی‌و پارتی لە بەغداد لەگەڵ وەفدی سیاسیی عەرەب و توركمانەكانی كەركوك كۆببنەوە، چونكە وەفدی پارتی ئامادەنین لە كەركوك كۆبونەوە بكەن بۆیە كۆبونەوەكە دەبرێتە بەغداد،  ئەو سەرچاوەیە رەتیكردەوە كۆبونەوەكەی بەغداد لیستی برایەتی بێت، بەڵكو وەفدی لیژنە هاوبەشەكەی پارتی و یەكێتیەو لەگەڵ نوێنەری عەرەب و توركمانەكان كۆدەبێتەوە،ئەگەر بگەنە رێككەوتن ئەوا لە ماوەیەكی كورتی داهاتوودا پارێزگاری كەركوك هەڵدەبژێرن. 45 رۆژ دیاریكراوە بەپێی رێككەوتنی نێوان یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان  سەقفی زەمەنی دیاریكراوە بۆ دیاریكردنی پارێزگاری كەركوك، پێشتر ئاسۆ مامەند, ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی بە رۆژنامەی كوردستانی نوێی زمانحاڵی حزبەكەی راگەیاندبوو" لە چوارچێوەی رێككەوتنەكەی نێوانماندا كە ئیمزاكراوە، 45 رۆژ وەك سەقفی زەمەنی بۆ دانانی پارێزگاری كەركوك دانراوە و هیوادارین رێككەوتنەكە بچێتە بواری جێبەجێكردنەوە" بەڵام بە پێی بەدواداچونەكانی ( درەو میدیا) ئەو 45 رۆژەی كە لە رێككەوتنەكەی نێوان پارتی و یەكێتیدا هاتووە بە رونی دەڵێت: 45 رۆژ لەدوای یەكەم دانیشتنی لیژنە هاوبەشەكەوە), لیژنەكە لە رۆژی 25ی تەموز یەكەم كۆبونەوەی كردووە تا ئەمڕۆ دەكاتە ( 28 ) رۆژ واتا هێشتا ( 17) رۆژی ماوەو تا ( 9ی ئەیلول) دوایین رۆژی هەڵبژاردنی پارێزگاری كەركوكە.