Draw Media

ئامادەكردنی: نامیق رەسوڵ ئێران پشتگیری و هاوكاری ژمارەیەكی زۆر لە میلیشیای چەكداری شیعە دەكات لە سوریا كە هاوشانی سوپای سوریا و بۆ هێشتنەوەی بەشار ئەسەد لە دەسەڵاتدا دەجەنگن و رۆڵی كارایان هەبوو لە رزگاركردنی حكومەتی سوریا لە دەست هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئەو وڵاتە. لە ساڵی 2014دا رژێمەكەی ئەسەد بەهۆی هێرشی ئۆپۆزسیۆنی چەكداری سوریاوە زۆری نەمابوو بكەوێت، بەڵام هەزاران چەكداری چەند گروپێكی شیعە بە پشتیوانی ئێران گەیشتنە ئەو وڵات و ئەسەد و رژێمەكەیان لە كەوتن رزگاركرد. ئەو میلیشیایانەی ئێران لە سوریا هاوكارییان دەكات، ئێرانی و ئەفغانی و پاكستانی و عێراقی و لوبنانین، هۆكاری ئاینی پاڵیپێوەناون تا پشتیوانی لە حكومەتی سوریا بكەن و هەندێكیشیان بە پێدانی پارە بە خۆیان و خێزانەكانیان براونەتە سوریا و فەرماندەكانی سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامی ئێران سەرپەرشتی چەكداركردن و مەشق و راهێنانیان دەكەن لە سوریا . بە گوێرەی خەمڵاندنی " تۆڕی سوریا بۆ مافەكانی مرۆڤ" ژمارەی چەكدارە عێراقییەكان لە سوریا لە نێوان 15 هەزار بۆ 20 هەزار چەكداردایە و چەكدارەكانی حزبوڵای لوبنانیش بە 7 ب 10 هەزار چەكداری خەمڵێنراوە و نزیكەی 5 بۆ 7 هەزار چەكداری ئێرانی و ئەفغانی لە سوریان و خەمڵاندی دیكەش ئاماژە بەوەدەكات كە نزیكەی 80 هەزار چەكداری شیعە لە سوریان. دیارترین میلیشیا شیعەكان لە سوریا •    حزبوڵای لوبنان:  لە پلەی یەكەمدا دێت لە رووی زۆری ژمارەی چەكدارەكانی لە سوریا ژمارەیان لە نێوان 5 هەزار بۆ 8 هەزار چەكداردایە، بارەگاكەیان لە شاری قەسیرە لە ریفی خۆرئاوای شاری حمس، چەكدارەكانی لە سنوری نێوان سوریا لوبنان چالاكن و بە تێپەڕبوونی كات گەیشتونەتە ریفی حمیس لە ناوەڕاستی سوریا و لەمیانی شەڕەكانیاندا لەگەڵ چەكدارەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا ژمارەیەكی زۆریان لێكوژراوە. •    فەیلەقی قودس: یەكەیەكی تایبەتی سوپای پاسدارانی ئێران، بەرپرسە لە ئۆپەراسیۆنەكانی دەرەوەی سنوری ئێران، فەرماندەكەی لیوا قاسم سولەیمانییە، ئەم فەیلەقە چەندین تەشكیلاتی سەربازی جۆراوجۆری هەیە، ژمارەیەكی زۆر لە شارەكانی سوریا لەلایەن ئەم فەیلەقەوە لە دەست گروپە ئۆپۆزسیۆنەكان دەرهێنران. •    لیوای باقر: چەكدارەكانی لە هەردوو شاری حەڵەب و دێرزوورن، یەكێكە لە دیارترین ئەو گروپە چەكدارانەی كە ئێران مەشقی بە ئەندامەكانی كردووە لە چەند ساڵی رابردوودا لە سوریا، ساڵی 2014 لەسەر دەستی فەرماندەكەی ئێستای خالید عەلی حسێن بە ئامانجی  تۆڵەكردنەوە لە چەكدارەكانی سوپای ئازاد دامەزرێنرا كە تۆمەتباریان دەكات بە كوشتنی باوكی لە ساڵی 2012 لە شاری حەڵەب. •    لیوای ئیمام حوسێن: لیوای ئیمام حوسێن لەگەڵ فیرقەی چواری سوپای سوریا لە زۆرینەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی چواردەوری دیمەشقی پایتەخت بەشداریدەكات، هەروەها لە ناوچەی نەخۆشخانەی بیرونی لە ناوچەی حەرەستا و غوتەی رۆژهەڵاتی نزیك دیمەشق هەن، ئەم لیوایە ئەركی خۆی دیاریكردووە كە پارێزگاریكردنە لە مەزارەی سەیدە زەینەب، چەكدارەكانی ئەم لیوایە هاوڵاتی ئێران و عێراق و ئەفغانستان و سوریا و چەند وڵاتێكی ترن. •    میلیشیا عێراقییەكان: چەند گروپێكی چەكداری شیعەی عێراق لە سوریا، سەرچاوەكانی ئۆپۆزسیۆنی سوریا ژمارەیان لە نیكەی 20 هەزار چەكدار دەخەمڵێنن و بارەگاكانیان لە ناوچەكانی دیمەشقی پایتەخت و ناوچەی سەیدە زەینەب و شارۆچكەی عیسر و باشووری حەڵەب و ریفی خۆرهەڵاتی حیمسە. میلیشیاكان بریتین لە حزبوڵای عێراق،  حركە نجبا‌و العراق، میلیشیاكانی ئیمام حسێن، اسود الله، كەتیبەكانی ئیمام عەلی و اتحاد اصحاب الحق، عصائی اهل الحق و كەتیبەكانی ابوالفچل العباس و هێزەكانی فەیلەقی بەدر. •    میلیشیا ئەفغانییەكان: گرنگترینیان " لیوای فاتمیون"ە كە عەلیڕەزا توسەلی ساڵی 2014 بۆ شەڕی ئۆپۆزسیۆنی سوریا دایمەزراند، چەكدارەكانی شیعەمەزهەبن و سەر بە هۆزی هەزارەی ئەفغانستانن، بودجە و مەشق و چەكی لەلایەن سوپای پاسدارانەوە بۆ دابیندەكرێت، ژمارەی چەكدارەكانی بە نزیكەی 3 هەزار چەكدار دەخەمڵێنرێت، هەندێك سەرچاوەی ئێرانی دەڵێن ژمارەیان دەگاتە 14 هەزار چەكدار، ئۆپەراسیۆنەكانیان لە دێرزوور و ئەلبوكەمال ئەنجامدەدەن، عەلیڕەزای توسەلی دامەزرێنەری لە شەڕێكدا لەگەڵ چەكدارانی بەرەی نوسرە لە درعا كوژرا. •    میلیشیای پاكستانی: خۆی لە لیوای" زەینەبیون" دا دەبینێتەوە، میلیشیایەكی شیعەی پاكستانییە و چەكدارەكانی لە سوریا هاوكاری سوپا  سوریا دەكەن ، بودجە و چەك و مەشقی لەلایەن فەیلەقی قودسەوە بۆ دابیندەكرێت، ئاژانسی هەواڵی فارس وەك هێزێكی بژاردەی هێرشبەر وەسفیكردووە، زیاتر لە 5 هەزار چەكداری شیعەی پاكستانی لەخۆگرتووە، بەڵام ئاژانسی رۆیتەرز و میدیاكانی خۆرئاوا ژمارەیان بە زیاتر لە هەزار چەكدار خەمڵاندووە، ئەم لیوایە لە باكور  باشووری حەڵەب و باشووری دیمەق و درعا جێگیربوون. سەرچاوە: بەشی عەرەبی DW  


" وەڵامێكی ناتەواو لە حكومەتی هەرێمەوە دەربارەی دەنگۆی ئەنجامدانی تاوانی جەنگ" بەڵقیس واللی – توێژەری یەكەمی پسپۆر لە عێراق و قەتەر لە بەشی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باكوری ئەفریقا وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ سەرەتای شوبات رێكخراوی هیومان رایتس وۆچ چەند بەڵگەیەكی بڵاوكردەوە كە ئاماژە بەوەدەدەن كە هێزە ئەمنییەكانی سەربە حكومەتی هەرێم چەندین ئەندامی سەر بە رێكخراوی داعش و گومانلێكراو بە كۆمەڵ دەكوژن، كە لە ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی ئاب خۆیان رادەستی هێزە سەربازییەكانی هەرێم كردووە، حكومەتی هەرێم بە 24 پەڕە وەڵامیدایەوە نكوڵی لەو ئەنجامانە كرد كە ئێمەی پێی گەیشتووین. پێشوازی لە وەڵامەكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكەین، كە لەناوچەیەكدایە چەندین حكومەت رێگەنادەن لێكۆڵەڕەكانی مافەكانی مرۆڤ بگەنە ناوچەكە و هاوكاریكردنی رێكخراوەكانی تایبەت بە مافی مرۆڤ ناكەن، بەڵام حكومەتی هەرێك لایەنە سەرەكییەكانی راپۆرتەكەمانی پشتگوێخستووە و هەتا ئێستا رەتیدەكاتەوە بە شێوەیەكی كارا وەڵامی بۆ ئەو ئەنجامانە هەبێت كە ئێمە پێی گەیشتووین. بۆ نموونە: دەیان خێزانی عێراقی و 27 ژنی بیانی ئاگاداریان كردینەوە كە لە نێوان 22 بۆ 29ی ئاب هەزاران كەس خۆیان رادەستی هێزەكانی پێشمەرگە كرد لە نزیك گوندی دەشتی مەلحە، ڤیدیۆیەك كە چەندین میدیا لە 30 ئابدا بڵاویانكردەوە نیشانیدەدات كە هێزەكانی پێشمەرگە لە ناوچەیەكی بیابان پیاوەكان ریزدەكەن و ژن و منداڵەكان جیادەكەنەوە، راپۆرتەكەمان بە چەند بەڵگەیەك لەوانە وتەی شایەدحاڵ , وێنەكانی مانگی دەستكرد و گرتەی ڤیدیۆی و وێنە دەیسەلمێنن كە لانی كەم چەندین پیاو دوای خۆ رادەستكردنیان بە پێشمەرگە كوژراون. " هیومان رایتس وۆچ" ئەمڕۆ وتی بەڵگەی نوێی هەیە كە ئاماژە بەوەدەكەن كە لقێكی " ئاسایش" لە خۆرئاوای دیجلە كە ناوچەیەكی ئەمنی سەر بە حكومەتی هەرێمی كوردستانە، لە سێدارەدانی بەكۆمەڵیان بەسەر چەند چەكدارێكی سەر بە داعش جێبەجێكردوە كە دەستگیركراون و ئەوەش تاوانی جەنگە. بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان بە شێوەیەكی یەكلاكەرەوە رەتیدەكاتەوە كە هیچ چەكدارێكی داعتش لەو ناوچەیە لە كۆتایی ئابدا خۆی رادەستی هێزەكانی پێشمەرگە كردبێت و دەڵێت:" گۆڕە دیاریكراوەكان لە گوندی بەدریە كە راپۆرتەكەی هیومان رایتس ئاماژەی پێداوە تەرمی ئەو چەكدارانەی داعشی تێدایە كە لەمیانی شەڕدا كوژراون." بەڵام گوندی بەدریە 33 كیلۆمەتر لە نزیكترن گۆڕەپانی شەڕ دوور بووە لەو كاتەدا، هەروەها حكومەتی هەرێم وەڵامدانەوەی بەڵگەی وێنەی فۆتۆگرافی رەتدەكاتەوە كە 20 تەرمی پیاو نیشاندەدەن كە هەموویان كەللە سەریان بریندارە، بە وتەی وێنەگرەكە، بە پشت بەستن بە داتاكان توانیمان پشتڕاستی بكەینەوە كە ئەو وێنانە لە 29ی ئاب لە دووری 460 مەتر لە گۆڕە بەكۆمەڵەكەوە گیراوە كە لە نزیك گوندی بەدریە دۆزیمانەوە. حكومەتی هەرێم هەنگاوێكی ئەرێنی ناوە كە لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەی بۆ لێكۆڵینوە لەو ئەنجامانە پێكهێناوە كە ئێمەی پێی گەیشتووین، بەڵام پێشنیارێكی ئێمەی بۆ كۆبوونەوە لەگەڵ گروپەكەمان رەتكردەوە و هیچ هەنگاوێكی ئاشكرای نەنا بۆ پارێزگاریكردن لە بەڵگەكانی ئەو گۆڕە بەكۆمەڵەكەی نزیك بەدرە لە مەترسی لافاوی وەرزیی. ئەگەر ئامادەیی حكومەتی هەرێم بۆ وەڵامی راپۆرتەكانمان، بایەخدانێكی راستەقینە بێت لە لێكۆڵینەوە لە پێشێلكارییەكان، ئەوا پێویستە ئەو لیژنەیە ئامادەبێت ئێمە و لایەنی تریش لە بەڵگەكانی پەیوەست لەو پرۆسەی كوشتنانە ئاگاداربكاتەوە، هەروەها لەسەریشی پێویستە ئەو ئەنجامانەی كە پێان دەگات ئاشكرایان بكات، لەگەڵ ئەو رێوشوێنانەی بۆ سزادانی تاوانباران پیادەی كردوون، هەروەها پێویستە گوشار بكات بۆئەوەی لەلایەن پسپۆرانی پزیشكی شەرعیی نێودەوڵەتییەوە تەرمەكان دەربهێنرێنەوە بۆ دیاریكردنی چارەنووسی ئەو پیاوانەی نێژراون.  


راپۆرتی: درەو میدیا  هێشتا رون نەبۆتەوە پارتی چۆن مامەڵە لەگەڵ دەنگدەرانی دەكات لە پارێزگای كەركوك، ئەوان سەرەتا رایانگەیاند بۆیە بایكۆتی هەڵبژاردن دەكەن لە كەركوك، چونكە شارەكە داگیركراوە و حوكمی سەربازی تێدا دەكرێت و دەنگدەر ناتوانێ بە ئازادی بەشداری پرۆسەكە بكات، بەڵام ئێستا پارتی جوڵەی دەست پێكردووە بەرەو كەركوك، دەیەوێت  لەلایەك سوربێت لەسەر بڕیارەكەی بە بایكۆت و لەلایەكیش ناراستەوخۆ دەیانەوێ  دوو كورسیەكەیان بهێننەوە، بۆیە ئێستا پارتی لەكەركوك لەبەردەم چەند سیناریۆیەكدایە:. یەكەم/ پارتی بەردەوام دەبێت لەسەر بڕیارەكەی ئەویش بایكۆتی هەڵبژاردنە لە پارێزگای كەركوك و داوا لە دەنگدەرانی دەكات بەشداری مەكەن، كە ئەمە سیناریۆیەكی لاوازە، چونكە پارتی دەیەوێت وجودی خۆی لە كەركوك بسەلمێنێت دووەم/ سەرەرای بەردەوام بوونی لەسەر بڕیاری باكۆت بەڵام كورسیەكانیشی دەوێت لەو پارێزگایە چۆن بەدەستی دێنێتەوە، ئەویش لەرێگەی دەنگدان بەو لیستانەی  كە نزیكن لە خۆیانەوەو دەنگەكانیان بەشی كورسی ناكات و نایەوێت بچێتە سەر دەنگی یەكێتی.  پێی وایە یەكێتی هۆكاری سەرەكی خیانەتی 16ی ئۆكتۆبەرە و ناشێویت دەنگەكانی بداتە لیستی نیشتیمانی ( گۆڕان ، كۆمەڵ ، هاوپەیمانی) بەهۆی كێشەكانی  لەگەڵیان، بۆیە لە باشترین حاڵەتدا  بەسەر دوو ئاراستەدا دابەشی دەكات:.    ا- هەندێك پێیان وایە پارتی دەنگەكانی دەدات بە لیستی یەكگرتوو لەبەر ئەوەی لە ریفراندۆمدا لەگەڵیان بووە لە كەركوك  و دەیانەوێت تەعویزی هەڵوێستەكانی رببوار تاڵەبانی بكەنەوە، بۆیە بەشێك لەدەنگەكانی دەدەنە كاندیدەكانی یەكگرتوو، بۆ ئەوەی كورسیەكی پێ تەواو بكەن.  ب-  بەشێكی تریش پێیان وایە پارتی دەنگەكانی دەدات بە لیستی سۆسیالیست لەبەر ئەوەی تا دوا هەنگاوی ریفراندۆن لەگەڵیان بووە، بۆیە دەیەوێت كورسی دووەم لە لیستی سۆسیالیتدا تەواو بكات. ج- هەندێكیش پێیان وایە پارتی كاندیدی خۆی خزاندۆتە ناو ئەو دوو لیستەوەو دەنگ بەو كاندیدانە دەدات و دواتریش لە بەغداد دەبنە پەرلەمانتاری پارتی، كە دەوترێت لە لیستی یەكگرتوو ( ئەندازیار زاهیر خەلیل ) كە بەناوی كاندیدی سەربەخۆ لە لیستی یەكگرتوودایە، نزیكە لە پارتیەوەو لە لیستەی سۆسیالیستیش ( فەهمی سەعید قادر ) دەهێنرێت كە برای روشدی سەعیدەو لە لیستی سۆسیالیستدایە، بەڵام ئەمانە تەنها دەنگۆیەو  ئەم ئەگەرەیان لاوازە لەبەر  ئەوەی پارتی كە بڕیاریداوە بایكۆتی هەڵبژاردن بكات لە كەركوك نایەوێت بڕیارەكەی خۆی بشكێنێت و پێی بوترێت ئەوە پارتیش بەشداری كردووە بەو كاندیدانە، بەڵكو  ئەگەرەكان بەو ئاراستەیەن كە پارتی رێكەوتنی ژێر بەژێر لەگەڵ ئەو لیستانە دەكات و لە دوا ساتەكانیدا دەنگدەرانی ئاراستە دەكات دەنگ بە سەرۆكی لیستەكانی ئەو دوو لیستە  بدەن ، ئەویش لەلایەك دەیكاتە پیاوەتی بەسەر ئەو لیستانەوەو لەلایەكیش دوو كورسی بۆ كورد مسۆگەر دەكات ئەگەر ئەو كورسیانە بەدەست نەهێنن ئەوا یان بۆ عەرەب و توركمان دەچن یان بۆ یەكێتی، كە پارتی زۆر حەز ئەكات یەكێتی شكست بهێنێت لە كەركوك چونكە دەیەوێت خیانەتی  16ی ئۆكتۆبەر  بەتەواوی لەسەر یەكێتی تۆخ بكاتەوە.  هەرچەندە بۆ هەڵبژاردنی 12ی ئایاری داهاتوو پێشبینی ناكرێت كورد دەنگەكانی خۆی بەدەستبهێنێتەوە، بەهۆی گۆڕانكاریەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە، ژمارەی دەنگدەرانی كەركوك (991 هەزار و 379) دەنگدەرە  ،كە لە هەڵبژاردنی 2014 دا  لە  كەركوك (870000) كەس بوو مافی دەنگدانی هەبوو ، واتە (121 هەزار و 379) دەنگدەر زیادیكردووە كە  لەدایكبوانی ساڵی (1997- 1998-1999-2000) دەگرێتەوە. لە هەڵبژاردنی 30/4/2014 ی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە پارێزگای كەركوك لە كۆی (570795 ) دەنگدەری ئەو پارێزگایە كە 12 كورسی هەیە كورد 8 كورسی بەدەستهێنابوو،  یەكێتی ( 209964 ) دەنگی هەبووە 6 كورسی و پارتی ( 63076 ) دەنگی هەبووە 2 كورسی ،  كە پێشبینی دەكرێت كورد لەو پارێزگایە( 5 بۆ 6 )كورسی بەدەست بهێنێت، پارتی دەیەوێت دوو كورسیەكەی خۆی بەدەست بهێنێتەوە لە چوارچێوەی لیستەكانی تردا جگە لە یەكێتی و لیستە عەرەبیەكان و لیستی ( نیشتیمانی گۆڕان و كۆمەڵ و یەكگرتوو ) بەوەی پارتی كێشەی لە هەرێم لەگەڵ ئەو هێزانە هەیەو زۆریش هەوڵیدا پێكەوە لە چوارچێوەی لیستێكدا بن، بەڵام ئەوان رازی نەبوون.بۆیە پارتی لە دواساتەكانیدا بڕیار دەدات كە دەنگدەرانی دەنگ بە كێ و چی لیستێك بدەن.       


كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق  لەسەر پێشنیازی سەعید كاكەیی ئەندامای ئەنجومەنی كۆمسیارانی عێراق دوو بڕیاری دەركرد بۆ ڕێگری لە دەستێوەردانی دەنگدان و تەزویز : یەکەم: قەدەغەکردنی بردنە ژوورەوەی مۆبایلی کامیرەدار لەلایەن دەنگدەرانەوە بۆ ناو وێستگەکانی دەنگدان. دووەم: قەدەغەکردنی یاریدەدەری دەنگدەر بۆ دەنگدانی تایبەت و سنوردارکردنی لە دەنگدانی گشتیدا کە تەنها باوك و دایك و خێزان و خوشك و برا بگرێتەوە. لە حەڵەتی نەبوونی هیچکام لەم کەسانەدا، ئەو کاتە بەڕێوبەری وێستگە بۆی هەیە ببێتە یاریدەدەری دەنگدەر.


راپۆرتی: ئارام مەحمود  لەگەڵ نزیكبونەوەی وادەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، تادێت هەڵمەتی بانگەشەی لایەنەكان توندتر دەبێت، بەشێك لەچاودێران بە توندترین هەڵمەتی هەڵبژاردن ناودێری دەكەن بەبەراورد بە سێ‌ خولی ڕابردووی بانگەشەی هەڵبژاردن،  ئەوە لەكاتێكدایە  زۆرینەی لایەنەكان بەڵگەنامەی شەرفی هەڵبژاردنیان بەچاوێری نەتەوە یەكگرتوەكان ئیمزاكردووە. پرۆسەی خستن و شێواندنی كەسایەتی بەشێك لە كاندیدە ژنەكان دیارترین سیمای نەرێنی ئەم بانگەشانەیە وەك هەندێك دەڵێن، هاوكات هەڵمەتی یەكتر شكاندنی لایەنەكان و تەنانەت سەركردەكانی یەكتریش بەشێكی ترە لەو پرۆسەیە. یەكێكی تر لەو باسانەی كە پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەمجارەی توشی شڵەژانكردوە،  هێنانە پێشەوەی ئەو دەستەواژەیەیە   كە دەڵێت (المجرّب لا یجرّب)، تاقیكراوە تاقیناكرێتەوە، ئەوانەی ئەم دەسەتەواژەیان فڕێداوەتە ناو گۆڕەپانی بانگەشە و پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەمجارە، بەو مەبەستە بەكاریدەهێنن كە ئەو پەرلەمانتارانەی لە خولەكانی پێشودا هەڵبژێردراون نابێت جارێكی تر دەنگیان پێبدرێتەوە و ببنەوە بە پەرلەمانتار بەوپێیەی تاقیكراونەتەوە و نابێت جارێكی تر تاقیبكرێنەوە. شیعەكان چاوەڕوانی ڕای مەرجەعیەتن ئەم دەستەواژەیە لە شەقامی شیعەدا دەنگدانەوەیەكی فراوانی هەیە و كاردانەوەی جۆراوجۆری لێكەوتوەتەوە، ئێستا زۆرێك لەلایەنە شیعەكان چاوەڕوانی ڕای (عەلی سیستانی) گەورە مەرجەعی شیعەكانن كە بڕیارە لە وتاری ئەم هەینیەدا ڕونكردنەوە لەبارەی ئەو پرسەدا بدات.  (سادق لەبان) پەرلەمانتار لە هاوپەیمانی نیشتمانی شیعەكان لەوبارەیەوە ڕایگەیاندووە، لایەنە شیعەكان چاوەڕوانی ڕای مەرجەعیەتن و تەئكیدیشیكردەوە ئەگەر ئەو دەستەواژەیە هەموان بگرێتەوە ئامادەی دەربڕیوە كە دەستبەرداری كاندیدبوونەكەی بێت. لایەنەكان لەبارەی ئەم دەستەواژەیە ڕای جیاوازییان هەیە، بەشێك لەچاودێران پێیانوایە لەگەڵ ئەوەی قسەیەكی دروست و لۆژیكیە، بەڵام هەندێك دەیانەوێت لەسەر ئەو بنەمایە بەكاریبهێنن "وشەیەكی حەقە و بۆ ئامانجێكی بەتاڵ بەكاردەهێنرێت"، دەشڵێن هەندێك بەجۆرێك ئەم پرسەیان شێواندوە كە پێچەوانەی عەقڵ و بیركردنەوەیەكی تەندروستە، چونكە ناكرێت باش و خراپ هاوتابكرێن لەسەرئەو بنەمایەی كە هەردووكیان تاقیكراونەتەوە. پەرلەمانتار شروق عەبایچی كە كاندیدی دووبارەیە لەسەر لیستی بزوتنەوەی مەدەنی پێیوایە، دەستەواژەی تاقیكراوە تاقیناكرێتەوە لێكدانەوەی  هەڵەی بۆ كراوە بەوهۆیەشەوە چۆنیەتی مامەڵەكردنی لەگەڵیدا توشی شڵەژان كردوە، دەشڵێت، پرۆسەكە بەلای دەنگدەرەوە بەرپرسیارێتیەكە، كە بنەماكەی چۆنیەتی دروستكردنی پرۆسەی گۆڕانكارییە.  بەشێكی تر لەڕا جیاوازەكان دەڵێن، تاقیكراوە باشەكان دەبێت پشتیوانی بكرێن چونكە بونەتە خاوەنی شارەزایی، ئەوەش پرسێكە وڵات پێویستی پێیەتی. لەگەڵ ئەوەی ئەم پاساوانە تائاستێكی زۆر لۆژیكیان تیادایە، بەڵام ئەو كێشەی كە بەرۆكی هەموانی گرتوە هەستكردنە بە نائومێدیەكی قوڵ لەلایەن دەنگدەر و بەشێكی زۆری كۆمەڵگای عێراقی سەبارەت بە ئەگەری هاتنەكایەی گۆڕانكارییەكی ڕاستەقینە لەدەرەنجامی پرۆسەی هەڵبژاردن و دوورخستنەوەی كۆمەڵێك دەموچاوی دووبارە و دەسەڵاتخوازكە ماوەی چەندین ساڵە  دەستیان بەسەر پایەكانی دەسەڵاتداگرتوە و بونەتە براندی رژێمێكی گەندەڵ و ئیدارەیەكی شكستخواردوو كە جگە لە نەهامەتی و بەدبەختی، موژدە و نوێگەرییەكیان پێنەبووە بۆ نەتەوە و پێكهاتە جیاوازەكانی عێراق. 


راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی داوا لە دەسەڵاتدارانی ئێران دەكات سزای لە سێدارەدانی رامین حوسێن پەناهی رابگرن. رامین حوسێن پەناهی گەنجێكی كوردی خەڵكی شاری سنەی رۆژهەڵاتی كوردستانە، (10) مانگ لەمەوبەر لە هەرێمی كوردستانەوە گەڕایەوە بۆ رۆژهەڵاتی كوردستان و لەلایەن هێزە ئەمنییەكانی ئێرانەوە دەستگیركرا. لە لێدوانێكدا بۆ (بی بی سی فارسی)، ئەمجەد حوسێن پەناهی برای رامین ئاشكرایكرد" بڕیارە بەرەبەیانی رۆژی پێنج شەممە سزای لەسێدارەدان بەسەر رامینی برایدا جێبەجێ بكرێت". رامین لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئێرانەوە تۆمەتباركراوە بەوەی دژی رژێم چەكی هەڵگرتووە و هەوڵ بۆ رووخاندنی كۆماری ئیسلامی دەدات. بەگوێرەی بەیاننامەیەك كە رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی بڵاویكردەوە، پرۆسەی دادگاییكردنی رامین حوسێن پەناهی كەمتر لە كاتژمێرێكی خایاندووە، ئاسەواری ئەشكەنجەدان كە بەجەستەیەوە دیاربووە، لە پرۆسەی دادگاییكردنەكەدا نادیدە گیراوە. ئەمە لە كاتێكدایە ئەو گەنجە كوردە لەبەردەم دادگادا دادوەری ئاگاداركردوەتەوە لەوەی كە لە زیندان رووبەڕووی ئەشكەنجە و بەدرەفتاری زۆر بوەتەوە. بەپێی قسەی بەرپرسانی ئێران رامین حوسێن پەناهی مانگی حوزەیرانی رابردوو لە شەڕێكدا لەگەڵ هێزە ئەمنییەكانی ئێران دەستگیركراوە و سێ كەسی تر هاوڕێی بوون كە بەهۆی تەقەی هێزە ئەمنییەكانەوە كوژراون، بەڵام براكەی رامین و پارێزەرەكەشی ئەم تۆمەتەی كۆماری ئیسلامی رەتدەكەنەوە. رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی ئاماژە بەەوەدەكات، لە دانیشتنی دادگاییكردنی رامین حوسێن پەناهیدا هیچ شاییەتحاڵێك كە شایەتی بدات لەسەر بەشداریكردنی رامین لەو روبەڕوبونەوە چەكدارییەدا، ئامادەنەبووە و مەرجی كوشتنی بەئەنقەست لەسەر رامین جێبەجێ نەبووە كە بەپێی یاسای نێودەوڵەتی مەرجی بنەڕەتییە بۆ دەركردنی سزای لەسێدارەدان بۆ هەر كەسێك. فیلیپ لۆتەر بەڕێوەبەری لێكۆڵینەوەی رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی بۆ كاروباری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەڵێت" ئەو گەنجە كوردە بە ماوەی كەمتر لە یەك كاتژمێر حوكمی لەسێدارەدانی بۆ دەرچووە، لەو ماوەیەی كە لێكۆلێنەوەی لەگەڵدا كراوە، رێگە بە پارێزەر و كەسوكارەكەی نەدراوە سەردانی بكەن، بۆیە ئاگاداری هیچ وردەكارییەكی تایبەت بە دۆسییەكەی نەبووە. فلیپ لۆتەر باسی لەوەشكرد، بەرپرسانی دەزگای ئیتڵاعاتی ئێران داوایان لە رامین كردووە لەسەر تەلەفزیۆن دان بەو تۆمەتەدا بنێت كە ئاڕاستەی كراوە، لەبەرامبەردا سزای لەسێدارەدانی هەڵدەوەشێننەوە، بەڵام رامین ئەو داوایەی قبوڵ نەكردووە و لە زیندانی تاكەكەسیدا بەرگەی ئازاری زۆری گرتووە. بەپێی راپۆرتی رێكخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی ساڵی رابردوو ئێران لانی كەم (507) كەسی لەسێدارەداوە، ئەمەش خراپترین تۆماری لەسێدارەدانە لەسەر ئاستی جیهان. پێشتر بەهۆی دەربڕینی ناڕەزایەتی لەدژی دەستگیركردن و فەرمانی سێدارەی كوڕەكەیان، دەسەڵاتدارانی ئێران دایك و باوكی رامینيان دەستگیركرد، بەڵام پاش ماوەیەك ئازادكران. باوك و دایكی رامین چەند كاتژمێرێك دوای ئازادكردنیان رامين حوسێن پەناهی كێیە ؟ راهمین حوسێن پەناهی تەمەنی (24 ساڵ)ە و ماوەی (10) مانگە دەستبەسەرە، رامین پێشتر ئەندامی یانەی بەرگریكارانی مافی مرۆڤ بووە لە رۆژهەڵاتی كوردستان، بەڵام بەهۆی فشاری دەزگا ئەمنییەكانی ئێرانەوە بەر لە دوو ساڵ رۆژهەڵاتی كوردستانی بەجێهێشتووە و هاتوەتە باشووری كوردستان و پەیوەندی بە ریزەكانی كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستانى ئێرانەوە كردووە كە عەبدوڵای موهتەدی رێبەرایەتی دەكات. بەپێی قسەی ئەمجەدی برای، رامین مانگی حوزەیرانی رابردوو بەهۆی نەخۆشكەوتنی دایكییەوە گەڕاوەتەوە بۆ شاری سنە و لەلایەن هێزە ئەمنییەكانی ئێرانەوە دەستگیركراوە. نیشتمان بەر لە سێدارەی رامین خۆی كوشت دوێنێ (نیشتمان پەناهی) خوشكەزای رامین پەناهی خۆی كوشت، بەپێی هەوڵێك كە سایتی كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان بڵاویكردوەتەوە، نیشتمان پەناهی كە تەمەنی (25) ساڵە، لە چەند رۆژی رابردودا چەندجارێك لە لایەن دەزگای ئیئتلاعاتی شاری سنەوە بانگهێشت كراوە و ئەشكەنجەی دەرونی دراوە تاوەكو ناچار بكرێت بەوەی زانیاری لەبارەی خانەوادەكەیەوە بدات، بەڵام ئەو رەتیكردوەتەوە، دواتر هاوسەرەكەیان بانگهێشت كردووە‌و لەژێر فشاردا داوایان لێكردووە لە نیشتمان جیاببێتەوە، بۆیە نیشتمان پەناهی لەژێر فشاری ئیتیڵاعاتدا خۆی كوشتووە و لەدوای خۆشی نوسراوێكی جێهێشتووە و تێیدا ئاماژە بەوەدەكات لەژێر فشاری ئیتیڵاعاتدا خۆی كوشتووە. نیشتیمان خوشكەزای رامین پەناهی حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان چی دەڵێن ؟ ئەمڕۆ ناوەندی هاوكاری حزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بەیاننامەیەكی لەبارەی لەسێدارەدانی رامین حوسێن پەناهی بڵاوكردەوە كە پێكهاتووە لەم حزبانە (كۆمەڵەی شۆڕشگێری زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران- كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان- سازمانی خەباتی كوردستانی ئێران- حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران- حیزبی دیموكراتی كوردستان). لە بەیاننامەكەدا ئەو حزبە كوردستانیانە ئاماژەیان بەوەكردووە، لە دوێنێوە رامین حوسێن پەناهی گواستراوەتەوە بۆ زیندانی قەرەنتینە و ئەمە نیشانەی ئەوەیە دەسەڵاتدارانی ئێران دەیانەوێت سزای لەسێدارەدانی بەسەردا جێبەجێ بكەن. لە بەشێكی بەیاننامەی حزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستاندا هاتووە"  لەم دوا ساتانەی ژیانی ئەو لاوە كوردە دا، تەنیا شتێك كە دەتوانێ ئەم ڕێژیمە لە بڕیاڕی ئیعدامی ئەو پاشگەز بكاتەوە، بەرزبوونەوەی دەنگی نارەزایەتیی هاوزمانان و هاونیشتمانانی رامین و هەموو مرۆڤە بە ویژدان و بە هەڵوێستەكان لە نێوخۆ و دەرەوەی وڵاتە. بەم بۆنەیەوە بانگەوازی كۆمەڵێك كەمپەین و چالاكی لە نێوخۆی رۆژهەڵات و لە وڵاتانی ئوروپایی بڵاوبوونەتەوە. ئێمە وێڕای پشتیوانی لە كۆبوونەوە و ڕێپێوان و هەر حەرەكەتێكی دیكە بۆ بەرگری لە گیانی رامین حوسێن پەناهی و مەحكومكردنی بڕیار و نیەتی ئێعدامی ئەو بەندییە سیاسییە، لە هاونیشتمانان لە نێوخۆ و دەرەوەی وڵات داواكارین دوایین دەرفەتەكان بۆ دەنگ هەڵبڕین دژی ئەم تاوانە، لە دەست نەدەن".


كۆمپانیای " BMJ Industries " ئیماراتی كە كۆمپانیایەكی گەورەی تایبەت بە توتن و جگەرەیە و خاوەنی چەندین براندی بازرگانییە، فوئاد مەعسوم سەرۆك كۆماری عێراق تۆمەتباردەكات بەوەی كە پۆستەكەی بەكارهێناوە بۆ بەرژەوەندی كۆمپانیایەكی عێراقی كە برازایەكی فوئاد مەعسوم و هاوسەرەكەی خاوەندارێتی دەكەن. ئەو كۆمپانیا ئیماراتییە لە نامەیەكی رەسمیدا سكاڵای خۆی لەو پرسەدا  گەیاندووەتە مەكتەبی سیاسیی یەكێتی نیشتمانی كوردستان و داوادەكات كاربكەن بۆئەوەی دەستوەردانی فوئاد مەعسوم لە بەرژەوەندی كۆمپانیای برازاكەی رابگرن لە دادگاكانی عێراقدا.  ئەمەش دەقی سكاڵاكەیە: بەڕێزان لە مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستانی بەڕێز بابەت: سكاڵا ئێمە لە كۆمپانیای بی ئێم جی ئیندەستریز " BMJ Industries " ی ئیماراتی یەكێكین لە كۆمپانی گەورەكانی بەرهەمهێنەری بەرهەمەكانی توتن  لە نێویشیدا جەگەرە، هەروەها خاوەنی چەندین براندی بازرگانین، یەكێك لەو براندە بازرگانیانە جگەرەی " ماك MAC " لە ژمارەیەك وڵاتادا  كە عێراقیش لە خۆدەگرێت. ئێمە جگەرەی " MAC" هەناردەی بازاڕەكانی عێراق دەكەین بۆ ماوەی زیاتر لە پێنج ساڵە، كۆمپانیای " خیرات المنافع" بۆ  بازرگانی گشتی و گواستنەوە دەستدرێژی كردووەتە سەر براندە بازرگانییەكەمان (  MAC  )  لە سەرەتای ساڵی 2017ەوە و كەوتوەتە كێبركێییەكی نامەشروع  و كێشەی یاسایی و دادوەریی  لە تۆماریی براندە بازرگانییەكان لە وەزارەتی پیشەسازی و كانزاكان و دادگاكانی بەغدا بۆ دروستكردووین. بوونی كێبركێ نامەشروع  پەنابردن بۆ دادگاكان بەلای ئێمەوە كارێكی ئاساییە، ئەگەر كاروبارەكان بە شێوەیەكی یاسایی بڕۆن و رێڕەوی ئاسایی و چوارچێوەی یاسایی وەربگرێت، ئێمە باوەڕمان بە مافی خۆمان و هاوسەنگی  دادوەری عێراق هەیە كە رێگە بە هیچ كەسێك نادات بیر لە دەستوەردان لە كاروبارەكانیدا بكات، بەڵام ئەوەی بەلای ئێمەوە ئاسایی نییە ، كۆمپانیای " خیرات المنافع"  بۆ بازرگانی گشتی و گواستنەوە كە خاوەنەكەی ( حەیدەر سەباح فەیلی) هاوسەری ( نەورۆز محەمەد مەعسوم)ە  كە برازای سەرۆك كۆماری عێراق و ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی نیشتمانی كوردستان ( فوئاد مەعسوم)ە، و ئەمەی دواییان پشتیوانیان لێدەكات و سەرچاوەكانی لە سەرۆكایەتی كۆمار بەكاردەهێنێت بۆ دەستوەردان لەو كێبركێ نامەشروعە و كاریگەریی خستنە سەر دەسەڵاتی دادوەری و سەر دادگای تەمییزی فیدراڵی  بۆئەوەی دۆسییەی ژمارە "  7102/ب/ 603 لە بەرژەوەندی كۆمپانیای " خیرات المنافع " یەكلایی ببێتەوە و سەرۆك كۆماری ئامرازەكانی گواستنەوە و كاتی بینینی لەگەڵ وەزارەتی پیشەسازی و كانزاكانی عێراق و لەگەڵ سەرۆكایەتی دادگای تەمییزی عێراقی بۆ برازاكەی و هاوسەرەكەی بۆ دیاریكردووە، هەروەها سكرتاریەتی سەرۆكایەتی كۆماری خستەوەتە خزمەتی ئەو كۆمپانیایە  بۆ ئەوەی نوسراوی كۆمپانیای " خیرات المنافع" رادەستی وەزیری پیشەسازی و كانزاكانی عێراق بكرێت لە كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی وەزیراندا، لەبەرئەوەی ئەو رەفتارانە پێچەوانەی بنەماكان و كاروانی خەباتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بنەماكانی دیموكراتیەت و دەستور و یاساكانی عێراقن، هەروەها لادانە لە كاروانی فەخامەتی سەرۆك كۆماری پێشوو خوالێخۆشبوو جەلال تاڵەبانی، لەبەرئەوە داوا لە بەڕێزتان دەكەین وەرنە ناو كێشەكە و رێگە لە سەرۆك كۆمار و ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی  كوردستان " فوئاد مەعسوم" بگرن كە پۆستەكەی بۆ بەرژەوەندی تایبەت بەكاربهێنێت و رێگەی مەدەن دەستوەربداتە دەسەڵاتی دادوەری  بۆئەوەی دۆسییەكە رێڕەوی ئاسایی و یاسایی خۆی وەربگرێت.           لەگەڵ رێز و سوپاسی زۆرمان كۆمپانیای ( MBJ Indstise ) 1/5/ 2018


مونتەزەر زەیدی ئەو رۆژنامەنووسەی لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەی جۆرج دەبلیو بۆش و نوری مالکی لە دیسەمبەری ساڵی ٢٠٠٨ جووتە پێڵاوەکەی گرتە سەرۆکی ئەوکاتی ئەمریکا، لە لیستی "هاوپەیمانی سائرون" کاندیدی ژمارە 95  بۆ ئەم خولەی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق.  زەیدی دوای سزادانی بە ماوەی ساڵێک زیندانیکردن وەک پاڵەوانی دژایەتیکردنی ئەمریکییەکان لە عێراق و جیهانی عەرەبی و ئیسلامی تەماشاكرا پێدەچێت زەیدی کەرستەیەکی باش بێت بۆ کۆکردنەوەی دەنگی ئەو کەس و لایەنە سیاسیانەی بە ئاشکرا و نھێنی دژایەتی سیاسەتی ئەمریکا دەکەن لە عێراق و دژی رووخانی رژێمی بەعس و سەدام حوسێن بوون.


سەرۆكی ئەمریكا داننانی وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستی بە ئیسرائیلدا كردوەتە مەرج بۆ تاتوتوێكردنی پرسی داماڵینی چەكی ئەتۆمی لەناوچەكەدا.  ڕۆژنامەی (هائارێتس)ی ئیسرائیلی لەژمارەی ئەمڕۆیدا ئاشكرایكرد" ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ لەگەڵ نزیكبونەوەی دانیشتنی لیژنەی نێودەوڵەتی كە پرسی سنورداركردنی چەكی ئەتۆمی تاتوێدەكات، ئەو مەرجەی بۆ وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست داناوە. بەپێی قسەی رۆژنامە ئیسرائیلییەكە، ئیدارەی ترەمپ بە ناونیشانی " هەنگاونان بەرەو ناوچەیەكی داماڵڕاو لەچەكی ئەتۆمی پێویستە لەسەر بنەمای گفتۆگۆی لایەنەكان بێت" پەیامی بۆ وڵاتانی ناوچەكە ناردووە بۆ ئەوەی هەڵوێستی خۆیان دەرببڕن. ئاماژەی بەوەشكردووە، داوا لە ئیسرائیل ناكرێت دەستبەرداری چەكە ئەتۆمییەكانی ببێت، ئەگەر وڵاتانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دان بونیدا نەنێن وەكو دەوڵەتێك لە ناوچەكەدا.   


مونتەزەر زەیدی ئەو رۆژنامەنووسەی لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەی جۆرج دەبلیو بۆش و نوری مالکی لە دیسەمبەری ساڵی ٢٠٠٨ جووتە پێڵاوەکەی گرتە سەرۆکی ئەوکاتی ئەمریکا، لە لیستی "هاوپەیمانی سائرون" کاندیدی ژمارە 95  بۆ ئەم خولەی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق.  زەیدی دوای سزادانی بە ماوەی ساڵێک زیندانیکردن وەک پاڵەوانی دژایەتیکردنی ئەمریکییەکان لە عێراق و جیهانی عەرەبی و ئیسلامی تەماشاكرا پێدەچێت زەیدی کەرستەیەکی باش بێت بۆ کۆکردنەوەی دەنگی ئەو کەس و لایەنە سیاسیانەی بە ئاشکرا و نھێنی دژایەتی سیاسەتی ئەمریکا دەکەن لە عێراق و دژی رووخانی رژێمی بەعس و سەدام حوسێن بوون.


عەبدوڵا حەوێز كە رۆژنامەنوسی كەناڵی بی بی سی بەریتانییە لە بەدواداچونێكدا پشكی پارتی و یەكێتی لە نەوتی هەرێم بڵاودەكاتەوە لەگەڵ رێژەی ئەو نەوتەی دەینێرنە دەرەوە.  - لەژێر دەسەڵاتی پارتی (ئێستا) : ٣٠١٦٠٠ هەزار بەرمیل نەوت رۆژانە بەرهەمدەهێنرێت. - لەژێر دەسەڵاتی یەکێتی (ئێستا): ٢٣٤٠٠ بەرمیل نەوت رۆژانە بەرهەمدەهێنرێت.  بەهۆی رووداوەکانی ١٦ی ئۆکتۆبەرەوە ٢٨٣ هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی لەدەست دراوە لە رۆژئاوای کەرکووک و لە نەوینەوا کە هەموو لەژێر دەستی پارتی بووە. واتە لەپێش رووداوەکانی ١٦ی ئۆکتۆبەر بەم شێوەیە بوو: - پارتی: ٥٨٤ هەزار بەرمیلی نەوتی رۆژانە بەرهەم دەهات لەژێر کۆنترۆڵی پارتی - یەکێتی: ٢٣٤٠٠ بەرمیل نەوتی رۆژانە بەرهەم دەهات ئەو کێڵگە نەوتیانەی لەژێر دەستی پارتیدان (لەدوای ١٦ی ئۆکتۆبەرەوە) ئەمان: - ئەتروش کە لەلایەن کۆمپانیای تاقەی ئیماراتیەوە بەرێوەدەبرێت رۆژانە ٣٠ هەزار بەرمیل لەرێی بۆری نەوتی هەرێمەوە دەفرۆشرێت. - دەمیر داغ لەلاکەن کۆمپانیای ئۆریکس پیترۆلۆم بەرێوەدەبرێت رۆژانە ٣٦٠٠ بەرمیلی رەوانەی دەرەوە دەکرێت. - خورمەڵە کە لەلایەن کۆمپانیای کار کە سەر کە هی بنەماڵەی بارزانیە بەرێوەدەبرێت و رۆژانەی ١٠٥ هەزار بەرمیلی لێ بەرهەم دەهێنرێت - کە ٤٠ هەزاری دەبرێتە پاڵاوگەکان و ٦٥ هەزاری لەرێی بۆری نەوتەوە دەفرۆشرێت. - شێخان کە لەلایەن کۆمپانیای کیسۆن پیترۆلۆمی کەنداوەوە بەرێوە دەبرێت و رۆژانەی ٣٥ هەزار بەرمیلی لێ دەفرۆشرێت - تاوکێ کە لەلایەن کۆمپانیای دی ئێن ئۆ بەرێوە دەبرێت و رۆژانە ١١٠ هەزار بەرمیلی لێ دەفرۆشرێت - سەمرەت کە لەلایەن کۆمپانیای ئۆیل هینت بەرێوە دەبرێت و رۆژانە شەش هەزار بەرمیلی لێ دەفرۆشرێت - سوارە تیکا کە لەلایەن کۆمپانیای ئێچ کەی ئێن ئینیرجی بەرێوە دەبرێت و رۆژانە ١٢ هەزار بەرمیل نەوتی لێ دەفرۆشرێت . - کۆی گشتی ئەم نەوتەی ئێستا لەژێر دەسەڵاتی پارتی دەردەهێنرێت و دەفرۆشرێت: ٣٠١٦٠٠ بەرمیل لە رۆژێکدا دەردەهێنرێت کە ٢٦١٦٠٠ بەرمیلی دەفرۆشرێت، ٢٢٦ هەزاری لەرێی بۆری نەوتی هەرێم تورکیاوە دەفرۆشرێت و ٣٥ هەزار بەرمیلەکەی شێخان لەرێی تەنکەرەوە دەفرۆشرێت، ئەوەی تر کە ٤٠ هەزار بەرمیلی خورمەلەیە دەچێتە پاڵاوگەکان، بەڵام وردەکاریی نازانرێت. ئەو کێڵگە نەوتییانەی لەژێر دەستی یەکێتیدان ئەمان: - سەرقەڵا کە لەلایەن کۆمپانیای گاز پرۆم نەفت بەرێوەدەبرێت و رۆژانە ٩٥٠٠ بەرمیل نەوتی لێ بەرهەم دەهێنرێت - کە ٥ هەزار بەرمیلی بۆ پاڵاوگەکان دەچێت و ٤٥٠٠ بەرمیلی دەفرۆشرێت - تەقتەق کە لەلایەن کۆمپانیای تۆپکۆوە بەرێوە دەبرێت و رۆژانە ١٤ هەزار بەرمیل نەوتی لێ بەرهەمدەهرێت و هەر ١٤ هەزاری دەبرێتە پاڵاوگەکان. - - کۆی گشتی ئەم نەوتەی ئێستا لەژێر دەسەڵاتی یەکێتی دەردەهێنرێت و دەفرۆشرێت: ٢٣٥٠٠ بەرمیل لە رۆژێکدا دەردەهێنرێت کە ٤٥٠٠ بەرمیلی دەفرۆشرێت و ئەوەی تر دەچێتەوە پاڵاوگەکان، بەڵام وردەکاری نازانرێت. ئەو کێڵگانەی کە هەرێم لەدوای ١٦ی ئۆکتۆبەرەوە لە دەستی داون، کە هەموو لەژێر دەستی پارتی بوون: - بای حەسەن کە لەلایەن کۆمپانیای کاری بنەماڵەی بارزانیەوە بەرێوە دەبرا و رۆژانە ١٩٥ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەمدەهێنا. - ئاڤانا کە لەلایەن کۆمپانیای کاری بنەماڵەی بارزانیەوە بەرێوە دەبرا و رۆژانە ٨٠ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەمدەهێنا. - عەین زالە کە رۆژانە ٤ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەمدەهێنا. - بەتما و سوفیە کە رۆژانە ٤ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەمدەهێنا. - لەم ناوچەیە لەدوای ١٦ی ئۆکتۆبەرەوە پارتی ٢٨٣ هەزار بەرمیلی رۆژانە نەوتی لەدەست داوە. https://twitter.com/HelenCRobertson/status/953932299854327808 http://www.petroleum-economist.com/articles/politics-economics/middle-east/2018/iraqi-kurdistan-sinking-fast


بانگەشەی كاندیدەكان گوازراوەتەوە ناو هێزە ئەمنیەكان، لە كاتێكدا یاساكانی كۆمسیۆن هەموو جۆرە بانگەشەیەك قەدەغە دەكات لەناو هێزە ئەمنیەكاندا، بەو پێیەی هێزە ئەمنی و سەربازیەكان بەشێكی زۆری دەنگدەران پێكدەهێنن، لە عێراق هەمیشە لیستی سەرۆك وەزیران كە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانە، دەنگی زۆرتری ناو هێزە ئەمنیەكانی بۆخۆی بردووە،بەو پێیەی پێگەكەی بۆ بەرژەوەندی خۆی لەناو هێزەكاندا بەكارهێناوە، لە هەرێمی كوردستانیش هێزەكان بەسەر یەكێتی و پارتیدا دابەشبوون و رێكخستنی حیزبیان لەناو هێزەكاندا هەیەو لە بانگەشەی هەڵبژاردنەكاندا، فەرماندە سەربازیەكان كاندیداكان دەبەنە ناو هێزەكان و بە ئاشكرا بانگەشی تیادا دەكەن. لە چەند رۆژی رابردوودا چەندین وێنەی بانگەشەكارانی لیستەكان لەناو هێزە ئەمنی و سەربازیەكاندا بڵاوبۆوەو فەرماندەكان سەربازەكانیان لەبەردەم كاندیداكان ریز دەكرد تا كاندیداكان بەڵێنەكانیان بۆ هەڵڕێژن، بەڵام هێزەكان هەربیریان لای گیرفانە بەتاڵەكانیانە كە لە چوارساڵی رابردوودا شەڕی داعشیان پێكراو موچەشیان بڕاو هەیبەتیشیان شكێنرا.   بەپێی "سیستمی بانگەشەی هەڵبژاردنەكان ژمارە 11ی ساڵی 2018" كە رۆژی 19/2/2018 لەلایەن كۆمسیۆنەوە پەسەندكراوە و خراوەتە بواری جێبەجێكردنەوە، لە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردندا هەموو جۆرە بانگەشەیەك لەناو هێزە ئەمنیەكاندا قەدەغەدەكات و تیایدا هاتووە:  • بەكارهێنانی دامەزراوەكانی دەوڵەت و دەسەڵاتە خۆجێییەكان و سەرچاوەكانی دەوڵەت لەلایەن كارمەندەوە بۆ بەرژەوەندی خۆی یان هەر كاندیدێك بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن و دروستكردنی كاریگەری لەسەر دەنگدەران، بەتەواوی  دامەزراوە سەربازی و ئەمنییەكانیشەوە. ئەمە لەكاتێكدایە كە بە پێی بڕگەی ج لە مادەی نۆیەمی دەستوری عێراقیدا بانگەشە لەناو هێزە ئەمنیەكان قەدەغە دەكات و تیایدا هاتووە:  نابێت هێزە چەكدارەكانی عێراق و ئەوانەی لەو بوارەدا كار دەكەن بەو سەربازانەشەوە كە لە وەزارەتی بەرگرین یان كارمەندانی هەر فەرمانگەو ڕێكخراوێكی سەر بەو مەیدانەن، لە هەڵبژاردنەكاندا خۆیان بپاڵێون بۆ وەرگرتنی پۆستی سیاسی، وە نابێت هەڵمەتی هەڵبژاردن ئەنجام بدەن لەبەرژەوەندی پالێوراوان، هەروەها نابێت بەشداری بكەن لە هەر كارێكی دیكەدا كە وەزارەتی بەرگری قەدەغەی بكات، ئەو كەسانە نابێت هەستن بەو كارانە بە ناوی كەسایەتی خۆیان یان پۆستەكەیانەوە بێت، بە بێ‌ ئەوەی مافی دەنگدانیان بفەوتێت. هەڵمەتی بانگەشە لەناو هێزە ئەمنیەكاندا بەشێكی ترسە لەوەی هێزە ئەمنیەكان دەنگ بەو حیزبانە نەدەنەوە لەبەر ئەوەی لە چوار ساڵی رابردوودا هێزە ئەمنیەكان روبەرووی زۆرترین نەهامەتی بونەتەوەو موچەكانیان دواخراوەو بڕاوە.    


راپۆرتی: ئارام مەحمود  نیوە شەوی یەكشەممەی ڕابردوو، جارێكی تر چەند بارەگایەكی سەربازی لە شاری حەما و حەلەبی سوریا كرانە ئامانج ، دوای هێرشەكە ئاژانسی (سانا)ی سوری لە هەواڵێكی بەپەلەدا كوژرانی 8 كەسی لەئاكامی ئەو بۆردومانە ڕاگەیاند، كە ئەنجامدەرەكەی بەلایەنێكی نادیار ناوبرد، ڕۆژنامەی (ئەخبار)ی لوبنانیش كە یەكێكە لەو میدیایانەی لەسەر ئێران ئەژمار دەكرێت، بۆردومانەكەی بە دوژمنكارییەكی تر بۆ سەر ئێران وەسفكرد، هاوكات ئاژانسی (ئیسنا)ی، ئێرانیش هەواڵەكەی بڵاوكردەوە و ڕایگەیاند: لە هێرشەكەدا 18 ئێرانی كوژراون.  بەڵام بۆ ڕۆژی دواتر میدیاكانی ئێران لەزاری بەرپرسێكی باڵای وڵاتەكەیانەوە هەواڵەكەیان ڕەتكردەوە و ڕایانگەیاند: لە هێرشەكەدا هیچ سەربازگەیەكی ئێران نەكراوەتە ئامانج و هیچ سەربازێكی سوپای ئێرانیش نەكوژراوە. بەگوێرەی هەندێك سەرچاوەی ئاگادار، بۆردومانەكە ئەوەندە بەهێز بووە وەك ئەوەبووە بومەلەرزەیەكی بەهێز  لە ناوچەكەی دابێت كە چەندین تەقینەوەی گەورەی بەدوای خۆیدا هێناوە، جیاوازی بۆردومانی ئەمجارە، كردنە دوو ئامانجی سەربازی لە یەككاتدا كە یەكەمیان لیوای 47 و دووەمیشان فڕۆكەخانەی (نەیرەب) لە حەلەب. بەپێی زانیاریانەی دزەپێكراوەكان، ئەو شوێنانەی كراونەتە ئامانج عەمباری چەك و تەقەمەنی و موشەكی زەمین بەزەمین بووە و كە بەشێكیان سوپای سوریا و بەشەكی تریشان چەكداری سەربە ئێرانی تیادابووە، لەگەڵ ئەوەی بڕی زیانەكان نادیارە بەڵام پێدەچێت لە هێرشێكی لەو شێوەیەدا كە بەكەم وێنە وەسفكرد دەكرێت زیانێكی گەورەی لێكەوتبێتەوە.  تاران بەخێرایی ڕەتیكردەوە سەرباز و پێگەكانی لەو هێرشەدا بەركەوتبێتن، بەڵام وەك دەوترێت ئەگەر دانی پیادابنایە ئەوە بەدووەم هێرش دادەنرا كە لە مانگی ڕابردوودا كرابێتە سەر بارەگا سەربازییەكانی ئێران لە سوریا، دوای ئەوەی شەوی (9)ی نیسانی ڕابردوو فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل سەربازگەی (تی فۆریان) موشەكباران كرد و تیایدا 7 ڕاوێژكاری سەربازی ئێران كوژران. تائێستا هۆكارەكانی ڕەتكردنەوەی ئەو هێرشە لەلایەن ئێرانەوە ڕوون نیە، لە كاتێكدا رژێمی سوریای هاوپەیمانی تەئكیدی كردوەتەوە، وەك هەندێك لە شرۆڤەكاران لێكدانەوەی بۆ دەكەن، ئێران نایەوێت كێشبكرێتە كاردانەوە و هەڵچون و  بكەوێتە ناو بۆسەیەك كە ڕەنگە ئیسرائیل بۆی نابێتەوە.  حكومەتی ئیسرائیل تائێستا ئەنجامدانی هێرشەكەی نەگرتوەتە ئەستۆ هەروەها ڕەتیشینەكردوەتەوە، بەڵام سروشت و قەبارە و ئامانجەكانی هێرشەكە والێكدەدرێتەوە كە ئیسرائیل ئەنجامدەری بێت و چەندین جاریش ئەوەی ڕاگەیاندوە كە دەیەوێت توانا سەربازییەكانی ئێران لە سوریا لەبەریەك هەڵوەشێنێت و وزەی هەر كاردانەوەیەكی لێببڕێت و نەتوانێت لە خاكی سوریاوە هێرشبكاتە سەر ئیسرائیل ئەگەرهاتوو لەناو قوڵایی خاكی خۆیدا پەلاماردار وەك ئەوەی هەندێك پێشبینی دەكەن. هەندێكی تریش ڕوداوەكانی ئێستا بەو پێشهاتانەوە گرێدەدەن كە ڕەنگە لەدوای 12 ئەم مانگە ڕوبدات كە تیایدا سەرۆكی ئەمریكا بڕیار لەچارەنوسی ڕێكەوتنە ئەتۆمییەكە دەدات، كە پێشبینی دەكرێت بڕیارەكەی لە بەرژوەندی تاران نەبێت و بڕیارەكەش تەنها پەیوەست نەبێت بە بەرنامە ئەتۆمییەكەی بەڵكو پرۆژە موشەكیەكانیشی بگرێتەوە، ئەگەر ئەوەش ڕوبدات پەراوێزی بژاردەكان بۆ تاران بەرتەسكدەكاتەوە و دەیخاتە حاڵی بەرگری و پاشكشێ‌ ئەگەر پەنانەبات بۆ جەنگێك كە دوبارە وێنەی هەژمونی بكێشێت و ڕێگریش بكات لە هەوڵەكانی واشنتن بۆ بچوككردنەوەی و لەبەریەكهەڵوەشانەوەی تواناكانی و كردنە ئامانجی هێزە شەڕكەرەكانی. بەشێكی تر لەچاوێران دەڵێن، ئەوەی ئێستا ئیسرائیل ئەنجامیدەدات لە لێدانی گروپە چەكدارەكانی سەربە ئێران لە سوریا، پارچەكردن و بەشكردنی جەنگ و دەستپێكردنێتی بەقۆناغ و بەشێوەیەكی نهێنی، ئەگەر ئەو بۆچونەش دروستبێت مانای وایە بەرنامەی ئیسرائیل، لێدانی هێڵەكانی پشتیوانی ئێران بۆ حزبوڵا لە سوریا و لێدانی بنكە سەربازییەكانی ئێران و گروپە چەكدارەكانی هاوپەیمانەكانێتی، تا لەو ڕێیەوە بونی ئێران بكەنە بونێكی ڕەمزی و بێكاریگەر، كە توانای دروستكردنی هیچ هەڕەشە و كاردانەوەیەكی نەبێت. پێشتر ئێران هەڕەشەی كرد و عەلی شەمخانی بەڵێنیدا كە وەڵامێكی ئازاردەری ئیسرائیل بدەنەوە لەبەرامبەر بۆردومانكردنی سەربازگەی (تی فۆر)، بەڵام تواناكانی بۆ وەڵامدانەوە بەندە بەكۆمەلێك بڕیار كە پەیوەستە بەتەواوی ناوچەكە، بەڕای زۆرێكیش تا ئێران لە بڕیاری جەنگ نزیكتربێتەوە حكومەتی مۆسكۆ زیاتر دوور دەكەوێتەوە لێی، بەڵام ئیسرائیلیەكان حەزیان گەورەتردەبێت بەئامانجی پاڵنانی ئێران بۆ وەڵامدانەوە و هەڵچون و وەبەرهێنانی لای ئەمریكی و ڕوسەكان، بۆئەوەی ببنە هاوپەیمانی تەلئەبیب لە ئەگەری هەر شەڕێكی چاوەڕوانكراودا.   


وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ یەكێك لە كاندیداكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق، لە هۆڵێكدا لایەنگرانی كۆكردەوە و دیاری بەسەردا دابەشكردن، بەڵام تەنیا بەوە وازی لێنەهێنان و هەموویانی بە " ئیمام عەباس" سوێنددا كە خۆیان و خێزانەكانیان دەنگی پێبدەن، ئەمە شێوازێكی نامۆیە و دوورە لە ئاكاری بانگەشەی ئاسایی و یاسایی هەڵبژاردن. ئەم شێوازە لە كۆكردنەوەی دەنگ لەلایەن بەشێكی زۆر لە كاندیداكانی لیستەكانی پارێزگاكانی عێراقدا دووبارەبووەوە، لە شاری رومادی چالاكانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان ڤیدیۆیەكیان بڵاكردەوە كە بەڕێوەبەری هەڵمەتی بانگەشەی كاندیدێك داوا لە بەشداربووان دەكات  بە قورئان سوێند بخۆن كە رۆژی دەنگدان دەنگی پێدەدەن. هەرچەندە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان رێنمایی و سیستمی تایبەت بە چۆنێتی بانگەشەیەكی دروست و یاسایی داناوە و چاودێرەی پرۆسەكەش دەكات، بەڵام رەخنەی ئەوەی ئاڕاستەدەكرێت كە لاوازە لە چاودێریكردنی بانگەشەی لیست و كاندیدەكان و سزادانی ئەو لیست و كاندیدایانەی بە بەكارهێنانی پاڵنەری ئاینی و مەزهەبی بانگەشە دەكەن و دۆخی خراپی مادی دەنگدەرانیان قۆستوەتەوە. ئەحمەد قوڕەیشی ( 49 ساڵ ) یەكێكە لە دانیشتوانی كەربەلا لە لێدوانێكیدا بۆ ماڵپەڕی " العربی الجدید" دەڵێت:" هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن بە بیرو شێوازی نوێ تووشی شۆكمان دەكەن كە هەرگیز ئەو شێوازە بە بیری شەقامی كەربەلادا نەهاتووە". رونیشیكردەوە:" زۆرینەی كاندیدەكان دیاری و بەڵێن بە دەنگدەران دەدەن لە بەرامبەر بەدەستهێنانی دەنگەكانیان". ئاماژەبەوەشدەدات كە" شێوازەكانی فێڵكردن بۆ بەدەستهێنانی دەنگی دەنگدەران لە كاندیدێكەوە بۆ كاندیدێكی تر جیاوازە و نوێترین شێوازیشیان سوێنددانی دەنگدەرانە بە ئیمام عەباس". ئەو هاوڵاتییە كەربەلاییە ئاشكراشیكرد، لە میوانخانەی یەكێك لە شێخەكانەی كەربەلا كاندیدێك دیاری بە بەشداربووان داوە و پاشان داوای لێكردوون بە ئیمام عەباس سوێند بخۆن كە دەنگی پێدەدەن لە هەڵبژاردندا، وتیشی :" هاوڵاتیان بەو سوێندخواردنە ناچاردەكرێن دەنگی پێبدەن، چونكە سوێندیان خواردووە ناتوانن سوێندەكە بشكێنن". شێخ ئیبراهیم جەنابی كە یەكێكە لە شێخی هۆزەكانی پارێزگای بابل رایدەگەیەنێت" ئەم شێوازی سوێنددانی دەنگدەرانە تەنها لە كەربەلا نییە، بەڵكو زۆرینەی كاندیدەكانی زۆربەی پارێزگاكان هەمان شێواز پەیڕەودەكەن، كە شێوازێكە دوورە لە ئاكار و  پیشەیی بوونەوە". جەنابی وتی: " ئەو سوێنددانە هاوڵاتیان شەرمەزار دەكات و ناتوانن پێشێلی پیرۆزییەكان بكەن، هەرچەندە قەناعەتیشیان بەو كەسە نییە كە هەڵیدەبژێرن، ئەم شێوازە مایەی قبوڵ نییە و پێویستە ئەو كاندیدانە لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بكرێت". لە ئەنباریش كە یەكێكە لە پارێزگا گەورەكانی عێراق، سوێند دانی دەنگدەران ئامادەیی هەیە، ئەوەش مشتومڕی لەنێوان كاندیدە ئیسلامییەكان لێكەوتوەتەوە لەسەر ئەوەی كە ئایا دروست دەنگدەر بە قورئان سوێند بدرێت یان تەنها بەناوی خودا لەسەر بنەمایەی كە دەڵێت سوێندخواردن بە جگە لە خوا دروست نییە، ئەمەش بەگوێرەی لێكدانەوەی عەلی دلێمی سەرۆكی رێكخراوی " الانبار اولا". عەلی دلێمی نیگەرانە كە كاندیدەكان بۆ ئەو ئاستە دابەزیون، بە تایبەتی  كاندیدی ئەو حزبە ئاینییانەی كە بانگەشە بۆ دینداری دەكەن  و دەڵێت:" چەند حاڵەتێكی ناچاركردنی هاوڵاتیان تۆماركراوە كە دیاری و هاوكارییان لە كاندیدەكان وەرگرتووە و داوایان لێكراوە سوێندبخۆن بە ناوی خودا یان قورئان یان بە گیانی منداڵەكانیان، یان بە كوێربوونی چاویان ئەگەر فڵان كاندید هەڵنەبژێرن، ئەم شێوازە لە بانگەشە داڕمانی ئەخلاقی، پێكەنیناویشە". لە پارێزگای سەلاحەدینیش سوێنددانی دەنگدەران زۆر بەربڵاوە، محەمەد عەبدولستار عجێلی كە هاوڵاتییەكی تكریتە و شۆفێری تاكسیە دەڵێت:" بە چاوی خۆم سوێنددانی هەڵبژاردنی بینی، یەكێك لە دەنگدەران سێجار سوێندنی خوارد كە دەنگبدات بە پەرلەمانتارێكی ئێستا كە خۆی كاندید كردووەتەوە و بە دەستیشیەوە 50 هەزار دینار هەبوو كە لە كەسێكی وەردەگرت كە ئۆتۆمبیلێكی گرانبەها و ناوازەی پێبوو و چوونە گەڕەكێك كە پڕە لە خەڵكی هەژار بۆئەوەی پارە دابەشبكات و سوێندیان بدات". دەربارەی ئەم پرسە كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان دەڵێت رێوشوێنی بۆ لێپرسینەوە لە كاندیدەكان دەستپێكردووە و سزای غەرامەكردنی سەپاندووە بەسەر هەند كاندیدێكدا كە پێشێلكاری بكات لە بانگەشەی هەڵبژاردندا. ئەحمەد تەمیمی ئەندامی كۆمسیۆن دەڵێت:" كۆمسیۆن سزای غەرامەكردنی جۆراوجۆری بۆ ئەو كەسانە دەكردووە كە لە هەڵمەتی بانگەشەدا پێشێلكاریان كردووە و پۆستەری بانگەشەیان لە شوێنی نەگونجاودا هەڵواسیوە". تەمیمی دەشڵێت:" هیچ سكاڵایەك لەسەر ئەو كاندید و حزبانەیان بەدەست نەگەیشتووە دەربارەی دابەشكردنی دیاری و ناچاركردنی هاوڵاتیان بۆئەوەی سوێند بخۆن". سلێمانی: کاندیدێکی ئەنبار دەنگدەرانی سوێند دەدات سەرچاوە: العربی الجدید  


"هێشتا زووە بۆ قسەكردن لەسەر كاندیدكرنەوەی حەیدەر عەبادی بۆ خولی دووەمی سەرۆكایەتیكردنی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق: ئەمە نوێترین قسەی موقتەدا سەدر رێبەری رەوتی سەدرە. موقتەدا سەدر لە وەڵامی پرسیارێكدا سەبارەت بەپشتیوانیكردن لە حەیدەر عەبادی بۆ ولایەتی دووەمی سەرۆكایەتیكردنی ئەنجومەنی وەزیران، ڕایگەیاند، هێشتا كات زووە بۆ دەربڕینی ڕای كۆتاییان لەسەر ئەو پرسە و دواتر بڕیار لەوبارەیەوە دەدەن.  ئەم هەڵوێستە نوێیەی سەدر كە بەپاشگەزبونەوە لە بۆچونەكانی پێشووی ئەژمار دەكرێت لەكاتێكدایە، پێشتر لەچاوپێكەوتنێكی تەلەفیزیۆنیدا وتوبوی" پشتیوانی حەیدەر عەبادی دەكات بۆ وەرگرتنەوەی پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران بۆ جاری دووەم".   بڕیارە ڕۆژی 12ی ئەم مانگە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەڕێوەبچێت، پۆستی سەرۆك وەزیران كە باڵاترین پۆستی دەسەڵاتی جێبەجێكردنە لەپشكی پێكهاتەی شیعەیە (4) خول، سێ‌ بەرپرسی باڵای حزبی دەعوە (ئیبراهیم جەعفەری و نوری مالكی و حەیدەر عبادی) سەرۆكایەتیان كردووە، بەهۆی پەرتبونی ناوماڵی شیعەكان تائێستا ڕون نیە خولی پێنجەم كاندیدی كام لایەنەی ئەو پێكهاتەیە پۆستەكە وەردەگرێت.   



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand