( درەو میدیا): دەسەڵاتدارانی مالیزیا ئەمڕۆ سێی تەمموزی 2018 رایانگەیاند نەجیب عەبدولڕەزاق سەرۆك وەزیرانی پێشووی وڵات دەستگیركراوە و چاوەڕوان دەكرێت سبەی بە رەسمی لە دادگا تۆمەتی گەندەڵیی ئاراستە بكرێت. رەزاق تۆمەتباردەكرێت بە دزینی 700 ملیۆن دۆلار لە یەكێك لە سندوقەكانی وەبەرهێنانی دەوڵەت لە ساڵی 2015دا، ئەو سندوقە بەبەهای 6.5 ملیار دۆلار وەبەرهێنانی بەڕێوەبردووەو كۆی پارەكەش دزراوە. لە ساڵی 1957ەوە و دوای سەربەخۆیی، هاوپەیمانی پاریزان لە مالیزیا دەسەڵاتی بەدەستەوە بووە، بەڵام بەهۆی دەنگۆی گەندەڵیی و كێشەی ئابورییەوە زیانێكی زۆر بەر پێگەكەی كەوتووە و مەهاتیر محەمەد دوای وەرگرتنەوەی پۆستی سەرۆك وەزیرانن رایگەیاند لێكۆڵینەوەیەكی گشتگیر دەكرێت لە گەندەڵی و لە نێویشیاندا ئەوەی پەیوەستە بە دزینی پارەی سندوقی وەبەرهێنانی دەوڵەتەوە. رەزاق تۆمەتباردەكرێت بە دزینی 700 ملیۆن دۆلار لە یەكێك لە سندوقەكانی وەبەرهێنانی دەوڵەت لە ساڵی 2015دا، ئەو سندوقە بەبەهای 6.5 ملیار دۆلار وەبەرهێنانی بەڕێوەبردووەو كۆی پارەكەش دزراوە. كێشەكە تەمموزی 2016 داواكاری گشتی ئەمریكا داوای لە دادگا كرد چەند ئوسوڵێكی دارایی بەبەهای یەك ملیار دۆلار بلۆك بكات، بە پاساوی ئەەوەی لە سندوقی وەبەرهێنانی سەر بە حكومەتی مالیزیا دەزراوە كە بە   " 1MBD" ناسراوە، ئەم سندوقە لەلایەن نەجیب رەزاقەوە ساڵی 2009 بۆ پەرەپێدان و گەشەكردنی ئابوری دانراوە بۆئەوەی كوالالامپۆری پایتەخت ببێتە ناوەندێكی چالاكی دارایی جیهانیی. نەجیب رەزاق كێیە؟ نەجیب رەزاق لە سێی نیسانی 2009ەوە تاكو شكستهێنانی لە هەڵبژاردنی ئایاری رابردوو سەرۆك وەزیرانی مالیزیا بوو، رەزاق سەربە خێزانێكی ئەرستۆكراتییە كە مێژوویەكی دووردرێژی لە بواری كاری سیاسیدا هەیە، ئەو كوڕە گەورەی تۆن عەبدولڕەزاق، دووەم سەرۆك وەزیرانی مالیزیایە دوای سەربەخۆیی كە رۆڵێكی گرنگی گێڕا بۆئەوەی مالیزیا ساڵی 1957 سەربەخۆیی وەربگرێت و لە بەریتانیا رزگاری بێت، هەروەها حسێنی مامی سێیەم سەرۆك وەزیران وڵات بووە دوای سەربەخۆیی. نەجیب ناوی تەواوی محەمەد نەجیب عەبدولڕەزاقە و ساڵی 1953 لەدایكبووە، و سەرۆكی هاوپەیمانی بەرەی نیشتمانیی راستڕەو بوو، ئەو هاوپەیمانێتییەی كە لە لە ئایاری 2013ەوە دەسەڵاتدارە لە مالیزیا، رەزاق لە بەریتانیا خوێندوویەتی و ساڵی 1974 بڕوانامەی دكتۆرای لە ئابوری پیشەسازیی لە زانكۆی نۆتینگهام بەدەستهێناوە و پاشان هەمان ساڵ گەڕاوەتەوە بۆ مالیزیا و لە كۆمپانیای نەوتی پترۆناس دەستی بەكاركردن كردووە. رەزاق لە دەرگای پەرلەمانەوە چووە جیهانی سیاسەتەوە، كاتێك لە تەمەنی 23 ساڵیدا بووە ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی مالیزیا لە شوێنی باوكی كە بەشێوەیەكی كتوپڕ كۆچی دواییكرد، پاشان چەند پۆستێكی لە حكومەتدا وەرگرت، لەوانەش وەزیری پەروەردە، پەیوەندیی و دارایی و بەرگری و ساڵی 2004 لە حكومەتی عەبدوڵا بەدەویدا بووە جێگری سەرۆكی حكومەت و پاشان ساڵی 2009 دوای دەستلەكاركێشانەوەی بووە سەرۆك وەزیران. لە 2008دا هاوپەیمانی پاریزان " هاوپەیمانی بەرەی نیشتمانی" دوولەسەر سێی كورسییەكانی لە پەرلەمان لەدەستدا و بۆ یەكەمجار لە دوای سەربەخۆیی مالیزیاوە زۆرینەی پەرلەمانیی لەدەستدا. رەزاق ساڵی 2016 پەنای بۆ یاساكانی نەهێشتنی تیرۆر برد بۆ دەستگیركردنی ئەو كەسانەی كە داوای دەستكاریی یاسای هەڵبژاردنەكانیان دەكرد و لە چەند ساڵی دوایی دەسەڵاتیشیدا چەندین كەسی بەبێ‌ بڕیاری دادگا دەستگیركرد و دوا یاساشی پێش مانگێك پێش لەدەستدانی دەسەڵات بەناوی" یاسای دژایەتیكردنی بڵاوكردنەوەی هەواڵی درۆ" دەركرد. نەجیب عەبدولڕەزاق لەوكاتەوەی كە بووە سەرۆك وەزیران سەركردایەتی پارتی " یەكێتی رێكخراوی نیشتمانیی مالیزیا) دەكات. لەگەڵ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك وەزیراندا، بەڵێنی ئەوەیدا كە سیاسەتی زیاتر كراوە لە بواری سیاسیدا پیادەبكات، بەڵام لە جێبەجێكردنی ئەو بەڵێنانەی شكستیهێنا، هەروەها ژمارەیەك یاساشی دەركرد بۆ بێدەنگكردنی نەیارەكان و قایلكردنی جەماوەرە حزبییەكەی كە زیاتر لە نێو زۆرینەی مالاویی موسوڵماندایە و ساڵی 2016 پەنای بۆ یاساكانی نەهێشتنی تیرۆر برد بۆ دەستگیركردنی ئەو كەسانەی كە داوای دەستكاریی یاسای هەڵبژاردنەكانیان دەكرد و لە چەند ساڵی دوایی دەسەڵاتیشیدا چەندین كەسی بەبێ‌ بڕیاری دادگا دەستگیركرد و دوا یاساشی پێش مانگێك پێش لەدەستدانی دەسەڵات بەناوی" یاسای دژایەتیكردنی بڵاوكردنەوەی هەواڵی درۆ" دەركرد. لە بواری ئابوریشدا نەجیب عەبدولڕەزاق سیاسەتی ئابوری كراوەی پەیڕەوكرد و پشتگیری حكومیی كەمكردەوە دەرگای بەرووی وەبەرهێنانی بیانییدا كردەوە. رەزاق 681 ملیۆن دۆلاری لە خانەوادەی فەرمانڕوای سعودیە وەرگرتووە و لەو بارەیەوە رایگەیاندووە كە ئەوەی بە دیاری لەلایەن شا عەبدوڵاوە وەرگرتووە و دواتر گەڕاندویەتییەوە بۆ سعودیە و دوای لێكۆڵینەوەش لەو دۆسیەیە داواكاری گشتی مالیزیا جەختیكردەوە كە ئەو كارە هیچ پێشێلكاریی و گەندەڵییەكی تێدا نییە. لەمیانی دەسەڵاتی خۆیدا رەزاق لەسەر سێ‌ كەیسی گەندەڵی لەلایەن دەستەی نەهێشتنی گەندەڵییەوە لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا كرا و لە هەمووشیاندا بێ‌ تاوان بوو، ئەو كات داواكاری گشتی مالیزیا رایگەیاند كە هیچ سەرپێچییەكی یاسایی و تاوانی نەكردووە. لەمیانی دەسەڵاتی خۆیدا رەزاق لەسەر سێ‌ كەیسی گەندەڵی لەلایەن دەستەی نەهێشتنی گەندەڵییەوە لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا كرا و لە هەمووشیاندا بێ‌ تاوان بوو، ئەو كات داواكاری گشتی مالیزیا رایگەیاند كە هیچ سەرپێچییەكی یاسایی و تاوانی نەكردووە. ئێستا نەجیب رەزاق دوای شكستهێنانی لەدەسەڵات و گەڕانەوەی مەهاتیر محەمەد بۆ دەسەڵات دەستگیركراوە و جگە لە دزینی پارەی سندوقی وەبەرهێنانن لەسەر گەندەڵیی لە پرۆسەی كڕینی دوو ژێر درەیایی لە فەرەنسا ساڵی 2002 لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا دەكرێت، هەروەها یەكێك لە یاریدەدەرانیشی تۆمەتبارە بە كوشتنی فەرمانبەرێكی  مەنگۆلی كە ساڵی 2006 لە نوسینگەی رەزاق كاریدەكرد. پۆلیسی مالیزیا: بەهای ئەو كەلوپەلانەی لەناو شەش ماڵی نەجیب عەبدولڕەزاق سەرۆک وەزیرانی پێشوو، هاوسەرەكەی دەستیان بەسەردا گیراوە كە تۆمەتبارە بە گەندەڵی نزیكەی 270 ملیۆن دۆلارە. لە چەند رۆژی رابردووشدا پۆلیسی مالیزیا رایگەیاند بەهای ئەو كەلوپەلانەی لەناو شەش ماڵی نەجیب عەبدولڕەزاق سەرۆک وەزیرانی پێشوو، هاوسەرەكەی دەستیان بەسەردا گیراوە كە تۆمەتبارە بە گەندەڵی نزیكەی 270 ملیۆن دۆلارە. ئامار سینگ بەرپرسی لێكۆڵینەوەی تایبەت بە تاوانە بازرگانییەكان لە پۆلیسی مالیزیا، رایگەیاند ئەفسەران و كارمەندانی بانكەكان زیاتر لە یەك مانگی سەرقاڵی جیاكردنەوە و ئاماری ئەو كەلوپەلانە بوون كە بە گەورەترین پرۆسەی دەسبەراگرتن لە مێژوویی مالیزیادا وەسفیكرد. بە گوێرەی پۆلیسی مالیزیا لە ماڵاكانی نەجیب عەبدولرەزاقدا 12 هەزار پارچە خشڵ و زیاتر لە 400 كاتژمێری دەستی و 560 جانتای دەستی دەستیان بەسەردا گیراوە.    

( درەو میدیا): بۆ دابەشكردنی مووچەی مانگی نیسانی وەزارەتی پەروەردە و وەزارەتەكانی تر، حكومەتی هەرێمی چاوەڕوانی پارەی بەغدایە. ئەمڕۆ 3سێی تەمموز وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستان خشتەی دابەشكردنی موچەی مانگی نیسانی 2018ی وەزارەتەكانی راگەیاند. بە گوێرەی ئەو راگەیەنراوەی كە بەڕێوەبەرایەتی راگەیاندن و پەیوەندییەكانی وەزارەتی دارایی و ئابووری بڵاویكردوەتەوە دابەشكردنی موچە تاوەكو رۆژی 16ی ئەم مانگە بەردەوام دەبێت و بەمشێوەیە موچەی وەزارەتەكان دەدرێت: چوارشەممە 4-7-2018: دیوان و لیواكانی وەزارەتی پێشمەرگە پێنجشەممە 5-7-2018: یەكەكانی 70 و 80ی وەزارەتی پێشمەرگە یەكشەممە 8-7-2018: زێرەڤانی و هێزی ئامادە دووشەممە 9-7-2018: 1.وەزارەتی تەندروستی 2.وەزارەتی دارایی و ئابووری سێشممە 10-7-2018: ئەنجوومەنی ئاسایش چوارشەممە 11-7-2018: دەزگای ئاسایش پێنجشەممە 12-7-2018: 1.وەزارەتی شەهیدان و ئەنفالكراون 2.كەسوكاری شەهیدان و ئەنفالكراوان و زیندانیانی سیاسی 3.وەزارەتی داد 4.ئەنجوومەنی دادوەری 5. وەزارەتی كارەبا یەكشەممە 15-7-2018: 1.وەزارەتی شارەوانی 2.وەزارەتی گواستنەوەو گەیاندن 3.وەزارەتی پلاندانان 4.وەزارەتی سامانە سروشتییەكان 5.دیوانی چاودێری دارایی 6.دەستەی مافی مرۆڤ 7.دەستەی ناوچەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم 8.دەستەی ژینگە 9.دەستەی وەبەرهێنان 10دەستەی دەستپاكی 11.كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن و راپرسی 12.دەزگای مین دووشەممە 16-7-2018: 1.وەزارەتی ئەوقاف 2.وەزارەتی كشتوكاڵ 3.وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی 4.وەزارەتی رۆشنبیری 5. وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە وەزارەتی پەروەردە كە لە لیستی مانگی پێشوودا یەكەمین وەزارەت بوو بۆ وەرگرتنی موچە لەگەڵ  وەزارەتی خوێندنی باڵا و كار و كاروباری كۆمەڵایەتی لەم لیستەی  نوێیەی موچەی مانگی نیساندا دانەنراون، ئەوەش ناڕەزایەتی بەرفراوانی مامۆستایانی لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا لێكەوتەوە. دوای ئەو ناڕەزایەتییە وەزارەتی دارایی و ئابووری یەوە لە رونکردنەوەیەکدا بۆ رای گشتی و مامۆستایان دەڵێت:" لە سەرەتای راگەیاندنی سیستمی نوێی دابەشكردنی مووچە ئەوە راگەیاندرا كە بنەمایی ئەم سیستمە لە سەر دوو بڕە پارەیە، ئەوانیش 378 ملیار دیناری داهاتی فرۆشتنی نەوتی هەرێمی كوردستان و لەگەڵ 317 ملیار دینارەیە كە بەغداد دەینێرێت، بۆیە مانگانە مووچە لەكاتی خۆی دابەشدەكرێت بە دوو لیست، لە لیستی دووەم لەگەڵ گەیشتنی بڕە پارەكەی بەغدا یەكەم وەزارەت، وەزارەتی پەروەردە دەبێت".  تائێستا پارەی تاقیكردنەوەكان نەدراوە تاقیكردنەوەكانی خولی یەکەمی قۆناغی ئامادەیی و نۆی بنەڕەتی ساڵی 2018ی هەرێمی كوردستان رۆژی 27ی ئایاری رابردوو دەستیپێكرد و رۆژی 10 حوەزیران كۆتایی هات و ئەنجامەكانیش راگەیەندران، بەڵام تا ئێستا پارەی پاداشتی بەڕێوەبەر و یاریدەدەر و چاودێر و كارگوزارەكانی هۆڵەكانی تاقیكردنەوە نەدراوە. بەڕێوەبەری هۆڵێكی قۆناغی ئامادەیی لە پەروەردەی سلێمانی كە بۆ " درەو میدیا" قسەیكرد رایگەیاند مامەڵەی پارەی پاداشتی چاودێر و خەرجیی هۆڵەكانی تاقیكردنەوەیان پێشكەشی پەروەردە كردووە و وردبینی كراوە و پێیان ڕاگەیەنراوەن ئێستا پارە لە بەردەستدا نییە، هەر كاتێك پارە هەبوو دابەشیدەكەن. لەلایەن خۆشیەوە سامان سیوەیلی وتەبێژی وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە پەڕەی تایبەتی خۆی لە فەیس بووك وەك رای تایبەتی خۆی نوسیویەتی" پاساوەكەی وەزارەتی دارایی سەبارەت بەدواخستنی موچەی مامۆستایان، پاساوێكی بێ بنەما و نالۆژیكانەیە، سوكایەتیە بەئیرادەی بەرزی مامۆستایان، نابێت قبوڵ بكرێت"    

(درەو میدیا): لەسەر سكاڵایەكی سیروان گەردی, كادری پارتی دیموكراتی كوردستان و سەرپەرشتیاری تۆڕی هەماهەنگی رێكخراوەكان، رێگە بە تەڤگەری ئازادی كوردستان نادرێت بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان بكات. سەرچاوەیەك لە كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردن و راپرسیی هەرێمی كوردستان بە " درەو میدیا"ی راگەیاند لەلایەن ئەو دادگایەی كە ئەنجومەنی دادوەریی هەرێمی كوردستان بۆ هەڵبژاردنی كوردستان پێكیهێناوە، بەشداریكردنی تەڤگەری ئازای كۆمەڵگای كوردستان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا رەتكراوەتەوە". ئەو سەرچاوەیە ئاشكراشیكرد دادگاكەی ئەنجومەنی دادوەریی هەرێمی كوردستان لەسەر سكاڵایەكی سیروان ئیدریس ئەبوبەكر " سیروان گەردی" سەرپەرشتیاری تۆڕی هەماهەنگی رێكخراوەكان بڕیاریداوە كە بەشداری تەڤگەری ئازای رەتبكرێتەوە". لە لێدوانێكیدا بۆ " درەو میدیا" سیروان گەردی رایگەیاند وەك تۆڕی هەماهەنگگی رێكخراوەكان سكاڵایان لەسەر تەڤگەری ئازادی تۆماركردووە و سكاڵاكەشیان لەسەر دوو خاڵە، یەكەمیان ئەوەیە تەڤگەری ئازادی مۆڵەتی یاسایی بە حكومەتی هەرێم وەرنەگرتووە و دووەمیش پەیوەندی بە فۆرمی ژمارە 102 ەوە هەیە كە تایبەتە بە وەرگرتنی ئیمزای 500 كەس. تەڤگەری ئازادی كۆمەڵگای كوردستان كە نزیكە لە پارتی كرێكارانی كوردستان " پەكەكە"ەوە لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری پەرلەمانی عێراقدا لەگەڵ جوڵانەوەی نەوەی نوێدا هاوپەیمانی كرد و بە گوێرەی ئەو ئەنجامانەی كە تائێستا لەلایەن دادگای فیدراڵی عێراقەوە پەسەندنەكراون، ژنە كاندیدێكی تەڤگەر سەركەوتنی بەدەستهێناوە و كورسییەكی پەرلەمانی عێراقی مسۆگەركردووە.   سیروان گەردی سەرپەرشتیاری تۆڕی هەماهەنگی رێكخراوەكان  فۆتۆ- فەیسبوكی سیروان گەردی  

راپۆرتی: محەمەد رەئوف " ئێستا وەزارەتی كارەبا 2700 مێگاوات كارەبا بەرهەم دەهێنێت بەڵام خواستی بەكارهێنانی كارەبا بۆ 4500 مێگاوات بەرزبووەتەوە بەم بڕە كارەبایەش دەتوانرێت 12 كاتژمێر كارەبا بۆ هاوڵاتیان دابین بكرێت" ئەمە رونكردنەوەی وەزارەتی كارەبای حكومەتی هەرێمە كە داوا لەهاوڵاتیانی دەكەن هاوكاریان بن لە كەمكردنەوەی زیاد بەكارهێنانی كارەبا. كێشەی بەردەوامی كارەبا بە كەمكردنەوەی بەكارهێنانی ئامێرەكانی كارەبا لەلایەن هاوڵاتیانەوە چارەسەر نابێت، چونكە جەوهەری كێشەكە پەیوەستە بە حكومەتی هەرێمی كوردستان و نەبوونی پلانی ستراتیژی بۆ چارەسەری كێشەی كارەبا، كە لە ئێستادا بەشێكی زۆری یەكەكانی وێستگەكانی كارەبا لەكار كەوتوون بەهۆی دابیننەكردنی سوتەمەنی بۆیان، كە بەپێی رونكردنەوەیەكی عەلی حەمە ساڵح ئەندامی لیژنەی نەوتی غازی پەرلەمانی كوردستان" بە هۆی دابیننەكردنی سوتەمەنی ٦٠٪ وێستگەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا كە ١٨ یەكەی ١٢٥ مێگاواتیە كارناكات" عەلی حەمە ساڵح رونكردنەوەی زیاتر دەدات"  ١٠ یەكەی بەرهەمهێنانی كارەبای كۆمپانیای ماس كارناكات،كە توانای بەرهەمهێنانی ١٢٥٠ مێگاوات كارەبای هەیە، ٤یەكەی بەرهەمهێنانی كارەبای بازیان كە توانای بەرهەمهێنانی ٥٠٠ مێگاوات كارەبای هەیە، تەنیا یەك دانەیان بۆ كەركوك كاردەكات، حكومەتی هەرێم سوتەمەنی بۆ دابینناكات، ٤ یەكەی بەرهەمهێنانی كارەبا لە كەڵەك بەهۆی دابیننەكردنی سوتەمەنی كارناكات كە توانای بەرهەمهێنانی ٥٠٠ مێگاوات كەرەبای هەیە، بەشێكی بۆ موسڵ كاردەكات"    حكومەت ماڵ ئاوایی نەكرد 10 ساڵ تێپەردەبێت بەسەر وتە بەناوبانگەكەی بەرپرسێكی ئەم وڵاتە كە وتی(ئەگەر تا ساڵێكی تر كێشەی كارەبا چارەسەر نەكرێت پێویستە ئەم حكومەتە ماڵئاوایی بكات و بروات ) ئەم وتەیە لە ساڵی 2008 دا وتراوە ئێستا 2015 یەو 7 ساڵ بەسەر ئەو وتە بەناوبانگەدا تێپەریوەو كارەبا لەوسا خراپترەو حكومەتیش وەك خۆی ماوەو نیازی نیە ماڵئاوایی بكات ، كێشەو قەیرانی كارەبا بۆ نەبوونی پلانی ستراتیژی روونی حكومەت دەگەرێتەوە بۆ كارەبا بەو پێیەی حكومەت ساڵانە ( 4 ملیار و 500 ملیۆن  دۆلار) بە كارەبا دەدات و كێشەی كارەباش چارەسەر نەكراوە، لە كاتێكدا تەنها بەو پارەیە دەتوانێت زیاتر لە 9 وێستگەی كارەبایی 500 مێگاواتی پێ دابمەزرێنێت كە دەكاتە ( 4500 مێگاوات) كارەبا كە بەتەواوی بەشی پێداویستی هاوڵاتیان دەكات، لە كاتێكدا ئێستا رەوشی كارەبا زۆر خراپە و هیچ ئاسۆیەكیش نیە بۆ چارەسەری یەكجارەكی، ئەمە لە كاتێكدایە هاوڵاتیانیش بە چوار رێگە پارەی كارەبا دەدەن، پارەی كارەبای ماڵەكەی راستەوخۆ دەیدات پارەی مۆلیدە راستەوخۆ دەیدات، پارەی كڕینی كارەبا كە حكومەت دەیدا لە داهاتی گشتیەو لە بەشی هاوڵاتیانە، پارەی گازئۆیل و غاز بۆ وێستگەكان لە پارەی گشتیە و لە بەشی هاوڵاتیانەو حكومەت دەیدا ئێستاش كە كارەبا لە قەیرانێكی گەورەدایە كە بەشێكی كێشەكە بۆ نەبوونی سوتەمەنی بۆ وێستگەكان دەگەرێتەوە.   هاوڵاتی و كارەبا  بەردەوام خواستی هاوڵاتیان بۆ كارەبا زیاد دەكات و لەبەرامبەریشدا حكومەت وەك خۆی بەبێ پلان و دەستەوەستانە لە ئاستی كێشەكەدا،  بەپێی راپۆرتی وەزاری كارەبا كە لە 29/12/2014 لەبەردەم پەرلەمانی كوردستان خوێندیەوە  لە ئێستادا ( 1 ملیۆن و 149 هەزار و 790 )بەشداربووی كارەبا هەیە و  گەشەی خواست لەسەر كارەبای هەرێم ( 15.2% )ەوە كە لەسەر ئاستی جیهانی گەشەی كارەبا لە ( 4% بۆ 6% ) زیاتر نییە، لە ئێستاشدا ژمارەی بەشداربوان زۆر زیادی كردووە. ئەگەر پارێزگای سلێمانی وەك نمونە وەربگرین ساڵی 2010 كە ( 378 هەزارو 250 ) بەشداربووی كارەبا هەبووە بەڵام تا 31/12/2011 ئەو ژمارەیە دەبێت بە ( 418 هەزارو 744 ) بەشداربووی كارەبا ، واتا ( 40 هەزارو 494 ) بەشداربوو زیادی كردووە لە یەك ساڵدا ، ‏ هاوكات هاوبەشانی كارەبا  لەڕێكەوتی (31-12-2012)دا بووە بە ( 458 هەزارو 421 ) واتا ( 40 هەزار ) هاوبەشی كارەبا زیادی كردووەو لەڕێكەوتی (31-12-2013) بووە بە ( 497 هەزارو 951 ) بە هەمان شێوە نزیكەی ( 40 هەزار ) هاوبەشی كارەبا زیادی كردووە، لە ساڵی 2014شدا زیاتر لە ( 40 هەزار ) هاوبەشی كارەبا زیادی كردووە، واتا لەماوەی 5 ساڵدا 2010 بۆ 2015 زیاتر لە ( 200 هەزار ) هاوبەشی كارەبا زیادی كردووە.  ئەمەلە كاتێكدایە كە وەزارەتی كارەبا ساڵانە نزیكەی 250 ملیار دینار داهاتی هەیە، بەڵام بەهۆی قەیرانی داراییەوە كەمتر هاولاتیان پارەی كارەبایان داوە،  كە لە ساڵی 2014 داداهاتی كارەبای هەرێمی كوردستان ( 232 ملیارو 176 ملیۆن دینار)  بووە. هەروەها ( 249 ملیارو   899 ملیۆن) دیناری لە قەرزە كە ( 136 ملیۆن و 849 ملیۆن) دینار قەرز لای هاووڵاتیانە و ( 113 ملیارو 50 ملیۆن )دیناریش قەرزە لەلای دەزگاكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان. بەرهەمهێنانی كارەبا  لە ئێستادا خواستی هاولاتیانی هەرێم بۆ كارەبا لە ئێستادا ( 4500 بۆ 5000 مێگاواتە ) بەڵام  ئاستی بەرهەمهێنانی كارەبا تەنها ( 2700 مێگاواتە) بەو پێیەش ( 1800 مێگاوات ) كورتهێنان هەیە، لە ئێستادا سێ ویستگەی كارەبای سەرەكی كە هەر یەكەیان ( 1000 مێگاوات) كارەبا دەدات، جگە لە چەند وێستگەیەكی دیكە ،  كۆمپانیای ( ماس )ی ئەحمەد ئیسماعیل لە هەولێر و سلێمانی و دهۆك، هەرەیەكەی 8 یەكەیە هەر یەكەیەك 125 مێگاوات كارەبا بەرهەمدێنێت، كە لە ئێستادا 10 یەكەی كارناكات، واتا 1250 میگاواتی لەكاركەوتووە، ئەم یەكانە بەشێكی گۆراوە بۆ غازی سروشتی بەلام  ( 12 یەكەی) بە گاز ئۆییل كار دەكەن كە هەر لیترێكی ( 1100 دینار ) لەسەر حكومەت دەكەوێت، كە هەر یەكەیەك لە شەو رۆژێكدا نزیكەی ( 1 ملیۆن لیتر ) گاز ئویلی دەوێت، واتا هەر یەكەیەك شەو رۆژێك بایی ( 1 ملیار و 100 ملیۆن دینار ) گاز ئۆیلی دەوێت كە مانگانە ( 33 ملیار و ) ساڵانە ( 396 ملیار) دیناری دەوێت، كە دەكاتە ( 330 ملیۆن دۆلار ) بەو پێیەش تەنها ئەو 12 یەكەیەی كە بە گاز ئۆیل كاردەكەن ساڵانە تەنها پارەی گاز ئۆیلەكەیان نزیكەی ( 3 ملیارو 960 ملیۆن دۆلارە)، سەرەرای ئەم گاز ئۆیلەی كە حكومەت بۆ ویستگەكانی كارەبای كەرتی تایبەتی ( ماس )ی ئەحمەد ئیسماعیلی دابین دەكات، حكومەت كارەبا بە (  3 بۆ 3.2 سەنت )بۆ هەر ( كیلۆوات ئەوەرێك) لەو كۆمپانیایە دەكڕێتەوە، واتا بە خەرجی ئەو گاز ئۆیل و غازەی كە حكومەت بۆ كۆمپانیاكەی دابین دەكات لەگەڵ پارەی كڕینی كارەباكە، ساڵانە حكومەت بایی نزیكەی ( 4 ملیارو 500 ملیۆن دۆلار) لە كارەبادا خەرج دەكات، ئەمە لە كاتێكدایە كە وێستگەیەكی ( 500 مێگاواتی ) بە ( 500 ملیۆن ) دینار دادەنرێت واتا هەر مێگاواتێك بە نزیكەی ( یەك ملیۆن دۆلاری) تێدەچێت، واتا حكومەتی هەرێم ئەو پارەیەی كە بۆ یەك ساڵی كارەبا خەرجی دەكات و دەیكڕێت لە كۆمپانیای كەرتی تایبەت، دەتوانێت ساڵانە ( 9 وێستگەی كارەبایی 500 مێگاواتی ) پێ دابمەزرێنێت، سەرەرای ئەوەی وەزارەتی كارەبا ئەو بودجەیەی بۆ موچەو بەكاربردنی كارەبا خەرجدەكرێت لە بودجەی 2013 دا ( 573 ملیار و 525 ملیۆن دینار)ەو ژمارەی فەرمانبەرانیشی ( 17 هەزارو  686 ) فەرمانبەرن.    كڕینی كارەبا  سەرەرای ئەو پارەیەی حكومەتی هەرێم لە بەرهەمهێنان و كڕین كارەبای ناوخۆیی خەرجی دەكات و بڕەكەی نزیكەی ( 4 ملیارو 500 ملیۆن دۆلار) دەكەوێت لەسەر حكومەت، كە حكومەت دەیتوانی خۆی تەنها بەو پارەیەی ساڵانە لە كارەبادا خەرجی دەكات وێستگەی كارەبای دابمەزرانایەو ئێستا هەم قەیرانی كارەبای چارەسەر دەركردو هەم دەشبوە خاوەنی وێستگەی كارەبا، هاوكات لەگەل كرینی ئەو كارەبایەدا لە ناوخۆ بەشێك لە كارەبا لە توركیا و ئێران دەكرێت، كە  هەرێم ( 130 میگاوات )كارەبا لە توركیا دەكڕێت بە ( 9 سەنت بۆ هەر كیلۆ واتێك ئەوەرێك ) و بڕی 19 میگاوات لە ئیران دەكریت ( بە 7 سەنت) بۆ هەر كیلۆ وات كاتژمیر، لە كاتێكدا حكومەتی هەرێم لەناوخۆدا بە (  3 بۆ 3.2 سەند )بۆ هەر ( كیلۆوات ئەوەرێك) لەو كۆمپانی ئەحمەد ئیسماعیل دەكڕێتەوە، لەگەڵ ئەو خەرجیانەی لە غازو گاز ئۆیلدا خەرجی دەكات  بۆ هەر كیلۆ واتێك ئەوەرێك ( 28  سەنتی ) تیدەچێت، بەو پێیەش ئەگەر حكومەت لە ئێران و توركیا كارەبا بكڕێت ساڵانە زیاتر لە 3 ملیار دۆلاری بۆ دەگەڕێتەوەو دەتوانێت 24 كاتژمێریش كارەبا بداتە هاوڵاتیان .    بە داهاتی كارەبا كێشەی كارەبا چارەسەر دەبێت حكومەتی هەرێمی كوردستان پلانی ستراتیژی وردی نەبووە بۆ چارەسەری قەیرانی كارەبا، بەو پێیەی ئەو پارەیەی كە لە كەرتی كارەبادا خەرجی كردووەو بە داهاتی كارەبا بە ئاسانی دەیتوانی كێشەی كارەبا چارەسەر بكات،  بۆ نمونە ساڵانە نزیكەی ( 4 ملیارو 500 ملیۆن دۆلار ) تەنها بۆ خەرجی سوتەمەنی وێستگەكانە جگە لە كڕینی كارەبا، كە دەتوانرێت بەو پارەیە نزیكەی 9 وێستگەی 500 مێگاواتی دابمەزرێت كە دەكاتە ( 4500 مێگاوات ) كارەبا، ئەمە سەرەرای ئەو خەرجی و داهاتەی ساڵانەیەی كارەبا خۆی دەتوانێت كێشەی كارەبا چارەسەر بكات، كە پێویستی بە نزیكەی ( 3 وێستگەی 500 مێگاواتی هەیە) بەو پێەی داهاتی وەزارەتی كارەبا لە 2014 دا (232 ملیارو 176 ملیۆن دینار) بووە، لە 2013 داهاتی وەزارەتی كارەبا ( 250 ملیار دینار) بووە، داهاتی وەزارەتی كارەبا لە ساڵی 2012 بە (182ملیارد) دینارەو لە 2011 دا 151 ملیار دینار و ، ساڵی 2010 بری (131 ) ملیار بووەو ساڵی 2009 بری ( 69 ) ملیار دیناربووە. كە هەمووی پێكەوە دەكاتە ( 1 ترلیۆن و 15 ملیار و 176 ) ملیۆن دینار، كە تەنها داهاتی ئەو 5 ساڵە بەشی درووستكردنی دوو وێستگە دەكات، ئەمە سەرەرای ئەوەی تەنها لە نێوان ساڵانی ( 2009  بۆ 2011 ) زیاتر لە ( یەك ترلیۆن و 333 ملیار دینار ) داهاتی وەزارەتی كارەباو بری ئەو بودجەیە بووە كە بۆ وەزارەتی كارەبای هەرێم تەرخانكراوە، ئەمە سەرەرای ئەوەی حكومەت چەندین ملیار دیناری بەهەدەرداراوە، تەنا بەو برە بودجەیەی بۆ بەخشین خەرجكراواوە لە 2012( 630 ملیار ) دەتوانرا وێستگەیەكی ( 500 ) مێگاواتی پێدابمەزرایە ، سەرەرای ئەوەی لە ساڵی 2011 شدا بری (536 ملیارو 962 ملیۆن ) دیناری بۆ بەخشین  خەرجكردووە، پێشتریش لە ساڵی 2008 دا بری ( 748 ملیارو 238 ملیۆن ) دیناری بۆ بەخشین خەرج كردووە ، هاوكات لە سالی 2011 دا بری(463 ملیار  و 748 ملیۆن دینار )ی بۆ كریی كارەبای دامەزراوەكانی حكومەت خەرج كردووە كە دەتوانرا ، واتا بەو پارانەی كە دیاریكراوە بۆ بەخشین دەتوانرا ساڵانە وێستگەیەكی 500 مێگاواتی پێدابمەزرێت.        

(درەو میدیا): لە رێوشوێنێكی ئەمنیی تونددا، جیاكردنەوەی دەستیی دەنگەكانی هەڵبژاردەی پەرلەمانی عێراق بەیانی ئەمڕۆ سێشەمممە سێی تەمموز لە كەركوك دەستیپێكرد. پرۆسەكە لە لایەن تیمێك لە دادوەرانەوە بەڕێوەدەچێت كە ئەنجومەنی باڵای دادوەری دیاریكردوون و لاینە سیاسییەكانیش دوو چاودێریان بۆ شوێنی جیاكردنەوەی دەنگەكان رەوانەكردووە و چاودێری پرۆسەكە دەكەن. ئەحمەد رەمزی بەرپرسی فەرمانگەی هەڵبژاردەی بەرەی توركمانی لە لێدوانێكیدا بۆ سایتی " سۆمەریە نیوز" رایگەیاند  جیاكردنەوەی دەستی دەنگەكان زیاتر لە 500 سندوقی دەنگدان دەگرێتەوە و 186 سندوقیان ئەنجامەكانی رەوانەی بەغدا نەكراون. بە گوێرەی بڕیاری دادگای فیدراڵی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان، تەنها دەنگی ئەو سندوقانە بەدەستی دەژمێردرێنەوە كە سكاڵایان لەسەر تۆماركراوە.  

(درەو میدیا): ژەنەراڵ غوڵام رەزا جەلالی، سەرۆكی دەزگای بەرگری شارستانی ئێران، ئیسرائیل تۆمەتباردەكات بە دەستكاریكردنی كەشوهەوا و رایدەگەیەنێت تەلئەبیب لە پشتی ئەو وشكەساڵییەوەیە كە لە ئێران هەیە بەهۆی ئەوەی هەورەكانی سەر ئاسمانی ئێران دەدزێت. جەلالی لە لێدوانێكیدا كە رۆژنامەی " دەیلی  مەیل"ی بەریتانیی بڵاویكردەوە دەڵێت:" گۆڕانكاری كەشوهەوار لە ئێران گومانی لەسەر دروستبووە و دەستوەدرانی بیانی رۆڵی هەیە لە گۆڕانكاری كەشوهەودا". جەلالی جەختدەكاتەوە كە ئیسرائیل و وڵاتێكی تری ناوچەكە كە ناوی نەهێناوە، تیمی هاوبەشیان هەیە كاردەكەن بۆئەوەی ئەو هەورانەی كە دەچنە سەر ئاسمانی ئێران بارانیان نەبێت. جەلالی بۆ پشتڕاستكردنەوەی لێدوانەكەشی پشتی بە روپێوییەك بەستووە كە دەریدەخات هەموو ناوچە شاخاوییەكانی نێوان ئەفغانستان و دەریای ناوەڕاست بەفر دایپۆشیون جگە لە چیاكانی ئێران نەبێت. لایخۆشیەوە سەرۆكی دەستەی كەشناسی ئێران ئەحمەد فازیفی ، گاڵتەی بە قسەكانی جەلی دێت و دەڵێت: لەوانەیە ژەنەراڵ بەڵگەنامەی هەبێت كە من نەیزانم، بەڵام بە گوێرەی بنەماكانی زانیاری كەشناسی، هیچ وڵاتێك ناتوانێت بەفر یان هەور بدزێت". فازیفی دەشڵێت:" ئێران ماوەیەكی دوورودرێژە بەدەست شەپۆلێكی وشكەساڵییەوە دەناڵێنێت، ئەوەش ئاراستیەكی جیهانییە و تەنها لەسەر ئێران پیادە نابێت و ئەو جۆرە بیرۆكانە هیچ لە كێشەكانمان چارەسەر ناكەن". ساڵی 2011ش مەحمود ئەحمەدی نەژاد لە لێدوانێكیدا هەمان تۆمەتی ژەنەراڵ جەلالی راگەیاند و چەند وڵاتێكی خۆرئاوای تۆمەتباركرد بەوەی رێگە دەگرن لەو هەورانەی كە بارانیان هەڵگرتووە بێنە ئاسمانی ئێران و ئەحمەدی نەژاد رایگەیاند پلان بۆ وشكەساڵی لە ئێران دانراوە و وڵاتانی ئەوروپا ئامێری تایبەت بە كاردەهێنن بۆئەوەی هەوەركان ناچاربكەن هەرچی بارانە لە كیشوەری ئەوروپا بیبارێنن.    

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ دێرسیم داغ ئەو كچە كوردەی كە تەمەنی 22 بەهارە، كورسییەكی لە پەرلەمانی توركیا بەدەستهێنا و بووە گەنجترین ژنە پەرلەمانتار لە مێژووی توركیای نوێدا. دێرسیم داغ كاندیدی پارتی دیموكراتی گەلان " هەدەپە" بوو لە شاری ئامەدی باكوری كوردستان و وەك نوێنەری لاوان و كچانی شارەكە لە هەڵبژاردنی 24ی حوەزیرانی پەرلەمانی توركیادا سەركەوتنی بەدەستهێناو بووە پەرلەمانتار. منداڵیی ئاوارەیی دێرسیم لە یەكێك لە شارۆچكەكانی شاری ئامەدی باكوری كوردستان لە دایك و باوكێكی كورد ساڵی 1996 لەدایكبووە، و 11 خوشك و برای هەیە و لە خێزانێكی هەژاردا پەروەردە بووە و دایكی ژنی ماڵەوەیە و باوكیشی جوتیار بووە سەرقاڵی كشتوكاڵ بووە. دێرسیم لە لێدوانێكیدا بۆ بەشی عەرەبی سایتی " بی بی سی " وتی:" ساڵی  وەك هەر خێزانێكی سیاسی كوردی ناوچەكە 1996 لە شارۆچكەكەمان ئاوارەبووین، ئەو كات من تەمەنم تەنها پێنج مانگ بوو". خێزانەكەی دەرسیم لە زێدی خۆیان هەڵدەكەنرێن و لە گەڕەكێكی میللی ناوچەی ئاسنلەر لە ئیستانبوڵ  دەگیرسێنەوە و لە سفرەوە دەست بە ژیان دەكاتەوە و لەو بارەیەوە دێرسیم دەڵێت:" سەرەتا قۆناغی منداڵیم ئاسان نەبوو، هیچ هاوڕێیەكم نەبوو، چونكە زمانی توركیم نەدەزانی، بەڵام دواتر دوا بەسەربردنی چەند ساڵێك لە قوتابخانە ژیانم باشتربوو".                               داغ لە نێوان دایك و باوكیدا كە دڵخۆشن بە سەركەوتنی بۆ پەرلەمان ژیانی سیاسی دێرسیم داغ خەونی بەوەدەبینی كە ببێتە پزیشكی دەرونی یان رۆژنامەنووس، بەڵام دوای چوونە ناو بزوتنەوەی سیاسیی كوردەوە لە تەمەنێكی زوودا و لە قۆناغی ئامادەییدا، بڕیاردەدات ئەدەبی كوردی بخوێنێت، كە هەر لەمنداڵییەوە لە فێربوونی بێبەشكرابوو" هەرچەندە ئەوە سەرەتایترین مافی مرۆڤە" لە هەموو كۆمەڵگەكاندا ، بەوتەی دێرسیم. دێرسیم داغ لە حوەزیرانی 2018 بەشی كوردی لە زانكۆی ماردین تەواودەكات، و دوای چەند هەفتەیەك لە تەواوكردنی زانكۆ لە شاری ئامەد كورسییەكی پەرلەمانی توركیا بەدەستدەهێنێت. دێرسیم بە بیروبۆچوونەكانی پارتی دیموكراتی گەلان كاریگەر دەبێت كە بەلای ئەوەوە تەنها دەنگی كورد نییە، بەڵكو" دەنگی هەموو چینە ستەملێكرا و چەوسێنراوەكانە لە هەموو توركیا". دێرسیم داغ دەڵێت:" واهەستدەكەن لەناو ئەو حزبەدا لە دایكبووم، خێزانەكەم سیاسییە، من لە نەوەدەكاندا گەورەبووم، ئەو ماوەیەی گوندە كوردییەكان دەستوێنران و ئاوارەدەكران و سیاسەتمەداران راودوودەنران، ئەو ماوەیە لە قورسترین ئەو ساڵانە بوون پێیدا تێپەڕین وەك خێزان، وەك گەلێك كە داوا لە دەوڵەت دەكات دانبنێت بە مافە نەتەوەییەكانیدا". لە وەڵامی ئەوەی كە ناترسێت رووبەڕووی هەمان چارەنوسی ژمارەیەك پەرلەمانتار ی حزبەكەی بێتەوە كە دەستگیركراون وتی:" لە هیچ رێوشوێنێك ناترسم كە وەك پەرلەمانتارێكی كورد رووبەڕووی دەبمەوە، چونكە باوەڕم بە پرسی گەلەكەم هەیە، خاوەن ماف لە هیچ شتێك ناترسێت، هەموو ئەوەی دەیكەین لە پێناوی بەدیهێنانی یەكسانی و دادپەروەرییە لە نێوان هاوڵاتیاندا لە هەموو  توركیادا". ئێستا زیاتر لە دە پەرلەمانتاری پارتەكەی دێرسیم داغ " هەدەپە" لە سەرووشیانەوە هاوسەرۆكانی پێشووی پارتەكە سەلاحەدین دەمیرتاش و فیگەن یۆكسەكداغ لە دوای كودەتا شكستخواردووەكەی ساڵی 2016ی توركیاوە لە زینداندان.                                                  لە ئاهەنگی سەركەوتنی هەدەپە لە ئامەد پەرلەمان دەكەینە كۆشكی زانست دێرسیم داغ هۆكاری چوون ناو جیهانی سیاسەتەوە لە تەمەنێكی زوودا رووندەكاتەوە و دەڵێت:" چەوساندنەوەی سیاسی، پاڵنەرێكی بوو بۆمن بۆئەوەی بیرلەوە بكەمەوە بچمە ناو سیاسەتەوە"، دەشڵێت:" نەبوونی نوێنەرانی چینی گەنجان لە پەرلەمان و كەمی ئەو ژنانەی كە دەتوانن نوێنەرایەتی ژن بكەن ، یەكێك بوون لە و هۆكارانەی كە وایكرد بیربكەمەوە لە رۆیشتن بەو رێگایە قورسەدا". دێرسیم داغ ئاماژەبەوەشدەكات كە پرسیاری زۆر لە مێشكیدایە دەربارەی مافەكانی نەوەی نوێ‌ و ژن، لە پاڵ پرسە بنەڕەتییەكەیدا كە ئەوبش مافەكانی گەلی كوردە لە توركیا. سەبارەت بە تواناكانی بۆ سەركەوتن لە داواكارییەكانی گەنجان و ژنان لەلایەك و پرسی كورد لە لایەكی ترەوە دەڵێت:"من  بەهێزم، هێزەكەم لە گەلەكەمەوە بەدەستدەهێنم، لەو دەنگانەی هەڵیانبژاردووم، بە تەئكید لەگەڵیاندا كۆدەبمەوە و پرسە و كێشەكانمانیان لەگەڵدا تاوتوێدەكەین و گوێ لە پێشنیاز و داواكارییەكانیان دەگرم، چونكە من دەنگی ئەوانم لە پەرلەمان، هەموو ئەوەی لە پەرلەمان دەیخەمەڕوو، لەسەر بنەمای داواكاری و پێشنیارەكانی ئەوان دەبێت". ئەو كچە تەمەن 20 ساڵانە بە حەماسێكی زۆرەوە دەشڵێت:" بەڵێ‌ دەتوانم شتێك بكەم و رۆڵی ژیان دەگۆڕین لەسەر بنچینەی ئەو چارەسەرانەی كە ئێمەی گەنجان بە گونجاوی دەزانین، بەڵێ‌ پەرلەمان دەكەینە كۆشكێك بۆ زانستی كوڕان و كچانی گەنج".                                                  داغ لە میانی بانگەشەی هەڵبژاردندا " بە گەنجی دەستمان پێكرد و نوێگەری بەدی دەهێنین" دێرسیم بەردەوام دەبێت لەسەر قسەكانی و دەڵێت:" دەڵێن ژن نیوەی كۆمەڵگایە، كەواتە پێویستە نیوەی پەرلەمانتاران ژن بن، خاوەن بڕیارەكان لەم راستییەدا لە كوێدان". پەرلەمانتارە گەنجەكەی پارتی دیموكراتی گەلان ، وەسفی پارتەكەی دەكات بەوەی كە تاكە پارتە لە توركیا بنەمای یەكسانی و هاوتایی لە نێوان ژن و پیاو جیبَەجێ‌ دەكات لە هەموو پۆستەكان و بەرپرسیارێتییەكاندا لە سەرۆكایەتی پارتەكەوە تا بچوكترین پێكهاتەی. دێرسیم داغ باوەڕی بە تواناكانی هەیە بۆ دروستكردنی گۆڕانكاری و بەدیهێنانی هەنگاوە ئەرێنییەكانی بۆ چینی گەنجان و ژنان و دەڵێت:" بە گەنجی دەستمان پێكرد و ویست و خواستی گەنجان جێبەجێدەكەین". دەشڵێت:" لەبەرئەوەی دەتوانین كێشەكانمان وەسفبكەین و ناویان بنێین، كەواتە دەشتوانین بە ویستی خۆمان چارەسەریان بۆ بدۆزینەوە و پێویستمان بە پیاوان نیە لە بری ئێمە بڕیار بدەین چونكە خۆمان ئامادەین و هەین". داغ هیواخوازیشە هەموو ژنانی جیهان و خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بە تایبەت بیر لە هەوڵدان بۆ گەیشتن بە ناوەندی بڕیار بكەنەوە و سازشنەكەن لەسەر مافەكانیان و رێگەنەدەن كەس لە جیاتی ئەوان و منداڵەكانیان بڕیار بدات". سەرچاوە: بەشی عەرەبی ماڵپەڕی " بی بی سی "    

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت لە پاڵ قەیرانی سیاسی و ئاو و كارەبا و شەپۆلی گەرما، چەند رۆژێكە عێراق روبەڕوی قەیران و مەترسییەكی نوێ بووەتەوە، كە ئەوەش "پەتای خوێنبەربوون"ە. لە عێراق تائێستا (5) حاڵەتی توشبون بە پەتای خوێنبەربوون تۆماركراوە، حاڵەتێكیان لە ناوچەی سۆرانی سەربە پارێزگای هەولێرە. بەشێوەیەكی سەرەكی ئەم پەتایە لە پارێزگای دیوانیە جێگیربووە، لە كۆی (5) حاڵەت كە تۆماركراوە، (4) كەسیان مردوون. بەگوێرەی پێناسەی رێكخراوی تەندروستی جیهانی پەتای خوێنبەربوون بەو نەخۆشییە دەوترێت "كە ترسناكە و هەندێكجار خوێنیشی لەگەڵە و چەند ڤایرۆسێك دەبنە هۆكاری توشبوون بەم نەخۆشییە". بەشێوەیەكی دیاریكراو، پەتای خوێنبەربوون جۆرە پەتایەكە كە لە ئاژەڵەوە دەگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ، ئەوەی جێگەی مەترسییە ئەم پەتایە نەخۆشییەكی "كوشندەیە و تائێستا چارەسەری نەدۆزراوەتەوە". ئەم نەخۆشییە سەرەتا لە ساڵی 1976 لە سودان دەركەوتووە. نیشانەكانی پەتای خوێنبەربوون: •    بەرزبونەوەی پلەی گەرمی جەستە و لاوازبوون •    رشانەوە و ئازار لە هەموو بەشەكانی لەشدا •    هەندێجار ئەم پەتایە خوێنبەربونیشی لەگەڵدایە لەڕێگەی دەم و چاو و گوێیەكانەوە، لە هەندێك حاڵەتدا دەكرێت ئەم خوێنبەربوونە ناوەكی بێت و پاخود لەژێر پێستدا بێت •    دوای 4 بۆ 5 رۆژ لە توشبوون نیشانەی نەخۆشییەكە و زیپكە لەژێر پێستی نەخۆش دەردەكەوێت قۆناغی گەشەی ڤایرۆسەكە لە دوو رۆژ بۆ 12 رۆژ دەخایەنێت و دواتر نیشانەكانی نەخۆشییەكە دەردەكەوێت، رێژەی 75%ی ئەوانەی توشی دەبن دوای 3 بۆ 7 رۆژ لە توشبون خوێنبەربوون تێیاندا دەردەكەوێت.   چۆنیەتی دەستنیشانكردنی نەخۆشییەكە: •    لەسەرەتادا دەستنیشانكردنی نەخۆشییەكە سەختە، ئەمەش بەهۆی لێكچونی نیشانەكانی لەگەڵ هەندێك نەخۆشی تردا •    ڤایرۆسەكە دەبێتەهۆی ئەوەی خوێن لەناو ملولەكاندا كلۆ نەبێت •    لەگەڵ پیسایی و میزدا خوێن دەبینرێت هەروەها خوێنبەربوونی لوت و پوكی ددانەكان چۆنیەتی خۆپاراستن: •    دوركەوتنەوە و دەستنەدان لە ئاژەڵەكان •    رشتنی دەرمانی مێروكوژ لە ماڵەكاندا •    دوركەوتنەوەی لەو كەسانەی كە دوچاری نەخۆشییەكە بوون

(درەو میدیا): 32 هەڵبژاردەی تۆپی پێی وڵاتانی جیهان بەشداری مۆندیالی روسیای 2018 دەكەن  و كە ئێستا لە قۆناغی دووەمی پاڵەوانێتییەكەدایە و تا ئێستا نیوەی زیاتری هەڵبژاردەكان ماڵئاواییان لە مۆندیال كردووە، هەڵبژاردەكانی تۆپی پێ هەر یەكێكیان نازناوێك یان زیاتریان هەیە كە لێرەدا پێی ئاشنا دەبین: •    هەڵبژاردەی بەرازیل:  خاونی چەند نازناوێكە لەوانە: -    سیلیسا كە بەواتای هەڵبژێدراو دێت. -    سەماكارانی سامبا: كە لە سەمای سامباوە سەرچاوەی گرتووە كە لە بەرازیل سەمایەكی بەناوبانگە و ساڵانە فێستیڤاڵی گەورەی بۆ سازدەكرێت. -    ئۆری ڤێردی (auriverde)، بە واتای ئاڵتونیی و سەوز دێت. -    كانارینها (canarinha): لە باڵندەی كەنارییەوە وەرگیراوە، و مەبەست لێی رەنگی زەردی درێسی هەڵبژاردەی بەرازیلە. •    هەڵبژاردەی ئەرجەنتین: -    سەماكارانی تانگۆ: لە سەمای تانگۆی بەناوبانگی ئەرجەنتینەوە وەرگیراوە. -    لۆس جۆشۆس (los goushos ) : بە واتای شوانی مانگا دێت. -    لا ئەلبی سیلیستی) la albiceleste (: بەواتای هەردوو رەنگی سپی و شینی ئاسمانی دێت كە رەنگی درێسی هەڵبژاردەكەیە. •    هەڵبژاردەی ئیسپانیا: -    لا روخا (la roja)  : بەواتای سوور دێت كە مەبەست لێی رەنگی درێسی هەڵبژاردەكەیە. -    ماتادۆری ئیسپانیی: ئەم ناوە بۆ یاری زۆرانبازی " گا" دەگەڕێتەوە یەكێكە لە وەرزە بەناوبانگەكانی ئەو وڵاتە. •    هەڵبژاردەی ئەڵمانیا: -    ناسیونال مانشافت : كە بە زمانی ئەڵمانیی بە واتای هەڵبژاردەی نیشتمانی دێت. -    ماكینەكانی ئەڵمانیا: ئەم نازناوە لە هێزی پیشەسازی ئەڵمانیا و بەهێزی ئاستی هەڵبژاردەكەوە سەرچاوەیگرتووە. •    هەڵبژاردەی فەرەنسا: -    كەڵەشێرەكانی فەرەنسا: كەڵەشێر لۆگۆی رەسمی یەكێتی تۆپی پێی فەرەنسا و هەڵبژاردەكەشە و فەرەنسییەكان لە سەدەی 14ەوە وەك سیبموڵێك بۆ هەستانەوە بەكاریدەهێنن. •    هەڵبژاردەی بەریتانیا: -    هەڵبژاردەی سێ‌ ئەسپەكە: ئەم نازناوە بۆئەو لۆگۆیە دەگەڕێتەوە كە لە بەریتانیا لە هەموو بوارەكاندا بەكارهێنراوە و دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ریچارد قلب الاسد. •    هەڵبژاردەی ئۆرەگوای: -    سیلیستی: كە بە زمانی ئیسپانیی بە مانی رەنگی شینی ئاسمانی دێت كە لەسەر ئاڵای وڵاتەكە و درێسی هەڵبژاردەكە رەنگی داوەتەوە. •    هەڵبژاردەی پرتوگال: -    بەرازیلی ئەوروپا: ئەوەش بۆ توانا و لێهاتوویی یاریزانانی هەڵبژاردەكە دەگەڕێتەوە كە لە شێوازی یاریكردن هەڵبژاردەی بەرازیلەوە نزیكە. •    هەڵبژاردەی مەكسیك: -    لۆس مۆنیتۆس  (los monitos): بە واتای دەستی بچوك دێت. -    (el tri) بە واتای سێ‌ رەنگی درێسی هەڵبژاردەكە دێت. •    هەڵبژاردەی ژاپۆن: -    سامورای: وەك ئاماژەیەك بۆ جەنگاوەرە دێرینەكانی ژاپۆن. •    هەڵبژاردەی سویسرا: -    لا ناتی كە بە زمانی فەرەنسی بەواتای " تیپی نیشتمانی" دێت   •    هەڵبژاردەی كرواتیا: -    بە " ڤاترینی" ناوەدەبرێت كە بە زمانی كرواتیی بە واتای درەوشاوە دێت.    

(درەو میدیا): "زیاتر لە 45 پەرلەمانتاری عێراق لەگەڵ تەواوبونی خولی پەرلەمان, عێراقیان بەجهێشتووە و ناگەڕێنەوە" ئەمە بەپێی هەواڵی رۆژنامەیەكی خلیجی. رۆژنامەی (العربی الجدید) لە زاری سەرچاوەیەكی بەرپرسەوە ئاشكرایكرد" ژمارەیەك لە پەرلەمانتاران پێش كۆتاییهاتنی خولی پەرلەمان كەوتوون و عێراقیان بەرەو دەرەوەی وڵات بەجێهێشتووە". سەرچاوەكە باسی لەوە كردووە، هەفتەی رابردوو 45 پەرلەمانتار لە كوتلە جیاوازەكان عێراقیان بەجهێشتووە و روویان لە ئێران و میسر و توركیا و وڵاتانی تر كردووە و هەندێكیان خێزانەكانیانشیان لەگەڵدا بووە. بە قسەی سەرچاوەكە، ئەو پەرلەمانتارانە بە ڤیزایەك گەشتیان كردووە كە گەڕانەوەی نییە و هیچ رێگرییەكیش نەبووە لە گەشتكردنیان. رۆژنامەكە باسی لەوەكردووە، ئەو پەرلەمانتارانە لە ترسی دەستگیركردنیان بە تۆمەتی گەندەڵی, عێراقیان بەجێهێشتووە، چونكە دوای تەواوبونی خولی پەرلەمان چیتر پارێزبەندی (حەسانە) یان لەسەر نامێنێت. پێشتر هەندێك لە میدیاكانی عێراق هەواڵی دەرچونی فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ ژمارەیەك پەرلەمانتار ئاشكراكرد بە تۆمەتی گەندەڵی و ناوزڕاندن.  

عەلی حەمە ساڵح ئەندامی لیژنەی نەوتی غازی پەرلەمانی كوردستان لە رونكردنەوەیەكدا رایدەگەیەنێت، كە بەهۆی دابیننەكردنی سوتەمەنیەوە بۆ وێستگەكانی كارەبا بەشێكی زۆری یەكەكانی ئەو وێستگانە لەكار كەوتوون. بەپێی بەدواداچوونی عەلی حەمە ساڵح ئەم وێستگانە بەهۆی دابیننەكردنی سوتەمەنیەوە لەكاركەوتوون:  - ١٠ وێستگەی بەرهەمهێنانی كارەبای كۆمپانیای ماس كارناكات،كە توانای بەرهەمهێنانی ١٢٥٠ مێگاوات كارەبای هەیە.  -٤یەكەی بەرهەمهێنانی كارەبای بازیان كە توانای بەرهەمهێنانی ٥٠٠ مێگاوات كارەبای هەیە، تەنیا یەك دانەیان بۆ كەركوك كاردەكات، حكومەتی هەرێم سوتەمەنی بۆ دابینناكات.  -٤ یەكەی بەرهەمهێنانی كارەبا لە كەڵەك بەهۆی دابیننەكردنی سوتەمەنی كارناكات كە توانای بەرهەمهێنانی ٥٠٠ مێگاوات كەرەبای هەیە، بەشێكی بۆ موسڵ كاردەكات.  عەلی حەمە ساڵح ئاماژە بەوەش دەكات كە بە هۆی دابیننەكردنی سوتەمەنی ٦٠٪ وێستگەكانی بەرهەمهێنانی كارەبا كە ١٨ یەكەی ١٢٥ مێگاواتیە كارناكات، بەخستنەكاری ئەم یەكانە گرفتی كارەبا بەشێوەیەكی بەرچاو چارەسەر دەبێت.  سەبارەت بە پاڵاوگەكانی نەوتیش عەلی حەمە ساڵح ئەوە دەخاتە روو كە هەردوو پاڵاوگەی گەورەی بازیان و كەڵەك، ژێرخانێكی گرنگی كوردستانن، حكومۆتی هەرێم نەوتیان بۆ دابیناكات و بەهۆی سیاسەتی چەوتی نەوتی هەرێم ١٠٠٪ خراونەتە خزمەت حكومەتی عێراق.   سەبارەت بە نەوتی كەركوكیش عەلی حەمە ساڵح ئەوە دەخاتە روو -بەرهەمی نەوتی كەركوك لە ئێستادا ٢٢٣ هەزار بەرمیلەو بەم شێوازە دابەش دەبێت.  - ٩٥هەزار بەرمیل بۆ پاڵاوتن دێتە پاڵاوگەی كەڵەك، بەرهەمەكان دەدرێتەرە حكومەتی عێراق..  -٢٨هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە بۆ پاڵاوتن دێتە پاڵاوگەی بازیان.. -٣٠ هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە دەدرێتە پاڵاوگەی دۆرە.  -١٠ هەزار بەرمیل دەگوازرێتەوە بۆ پاڵاوگەیەكی دیكە.  - ٤هەزار بەرمیل بۆ پاڵاوگەی گەیارە دەدۆزرێتەوە.  -٥٦ هەزار بۆ پاڵاوگەی كەركوك.  ئەوەی جێگای سەرنجە.  دوو پاڵاوگەی گەورەی هەرێمی كوردستان، حكومەتی هەرێم ئامادەنیە نەوتیان بداتێ، بەڵام حكومەتی عێراق نەوتیان بۆ دابیندەكات و بەرهەمە نەوتییەكانیان دەبەنە موسڵ و كەركوك، ئەمەش وایكردووە بەنزین و بەرهەمە نەوتییەكان لەو شارانە هەرزانتربن.   

(درەو میدیا): منداڵێكی بەلجیكی بەناوی " لۆران سیمۆنز"  كە تەمەن هەشت ساڵە قۆناغی ئامادەیی تەواوكردووە و پرۆگرامی خوێندنی شەش ساڵی بە یەك ساڵ و نیو تەواوكردووە. بە وتەی باوك و دایكی لۆران لە تاقیكردنەوەی ئاستی زیرەكیدا رێژەی لە سەدا 145ی بەدەستهێنا و بڕوانامەی قۆناغی ئامادەیی وەرگرتووە، كە كەسانی ئاسایی لە تەمەنی 18 ساڵیدا ئەو قۆناغە دەبڕن. لۆران لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رادیۆی " ئاڕ تی بی ئێف"ی بەلجیكی كە زۆر هۆگری وانەی ماتماتیكە ، چونكە وانەیەكی بەرفراوانە و ئامار و ئەندازە و جەبر لەخۆدەگرێت. لۆران كە لە باوكێكی بەلجیكی و دایكێكی هۆڵەندیی لە دایكبووە، دوای بەسەربردنیدوو مانگی پشووی هاوین پەیوەندی بە زانكۆوە دەكات و باوكی دەڵێت:" كوڕەكەم لە یاریكردن لەگەڵ منداڵانی تردا رووبەرووی ئاستەنگ دەبێتەوە، وەك منداڵانی تر زۆر بایەخ بە یاریكردن نادات". دەشڵێت:" لۆران بیری لەوە دەكردەوە ببێتە بە پزیشكی نەشتەرگەر یان كەشتیوانی گەردونی، بەڵام ئێستا بیرلەوەدەكاتەوە كە بچێتە بواری تەكنۆلۆژیای زانیاری و كۆمپیوتەرەوە." لە كۆتایی چاوپێكەوتنەكەدا باوكی لۆران دەڵێت:" ئەگەر لۆران بڕیاربدات بەیانی ببێتە دارتاشێك، ئەوا بەلای ئێمەوە گرنگ نیە، هەتا ئەو دڵخۆش بێت". سەرچاوە: بی بی سی  

(درەو میدیا): دەسەڵاتدارانی فەرەنسا رایانگەیاند دزی بەناوبانگ " رەزوان فاید" بە هێلیكۆپتەرێك لە گرتوخانەیەكی پاریسی پایتەخت هەڵاتووە. بە گوێرەی هەواڵێکی سایتی " بی بی سی " سێ‌ لە هاوكارەكانی فاید كە چەكیان پێبووە بە هێلیكۆپتەرێك لە گۆڕەپانی زیندانی " سین ئەی مارن"  نیشتونەتەوە و فایدیان رزگاركردووە. رەزوان فاید یەكێكە لە تاوانبارە بەناوبانگەكان لە فەرەنسا و بە تۆمەتی ئەنجامدانی چەند تاوانێكی دزیكردن بە زەبری چەك سزای 25 ساڵ زیندانیكردنی بەسەردا سەپێندرابوو. ئەمە یەكەمجار نییە كە فاید لە زینداندا هەڵبێت و ساڵی 2013ش دوای نیو كاتژمێر لە گەیشتنی بە گرتوخانەیەكی باكوری فەرەنسا، دوای بەبارمتەگرتنی چوار بەرپرسی گرتوخانەكە و بەكارهێنانیان وەك پەرژینی مرۆیی و شكاندنی ژمارەیەك دەرگای گرتوخانەكە هەڵات.  

راپۆرت: نامیق رەسوڵ خولی یاسایی پەرلەمانی عێراق كۆتاییهات، تائێستا ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی لەلایەن دادگای فیدراڵییەوە پەسەندنەكراون تا هەنگاوە دەستورییەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت دەستپێبكەن، بەهۆی ئەژماركردنەوەی دەستیی بەشێك لە دەنگەكانی هەڵبژاردنی 12ی ئایاریش پێدەچێت ئەو پرۆسەیە لە وادەی دەستوری خۆی دوا بكەوێت. لە كاتی نەبوونی پەرلەماندا كە یەكێك لە ئەركەكانی بریتییە لە چاودێریكردنی دەسەڵاتی جێبەجێكردن"حكومەت"، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق دەبێتە حكومەتی كاربەڕێكەر " تصریف الاعمال". سەرچاوەیەك لە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق رایگەیاند، بەهۆی ئەوەی حكومەتی عێراق لەسەرتای ئەم هەفتەیەوە دەبێتە حكومەتی كاربەڕێكەر، لەمەولا لەبری هەموو هەفتەیەك، دوو هەفتەجارێك كۆدەبێتەوە. ئەو سەرچاوەیە بە سایتی " غەد پرێس"ی وت:" ئەنجومەنی وەزیران تەنها بەدواداچوون بۆ پرۆژە بڕیارلێدراوەكان دەكات و دەسەڵاتی ئەوەی نامێنێت پرۆژە یاسا و رێككەوتنی نێودەوڵەتی بكات". دەستوری عێراق و حكومەتی كاربەڕێكەر حكومەتی كاربەڕێكەر یان حكومەتی راپەڕێنەری كاروبارەكان، حكومەتێكی كاتییە و دەسەڵاتی سنودارە بۆ بەڕێوەبردنی كاروباری وڵات لەكاتی قۆناغێكی راگوزەر یان هەڵبژاردن یان دۆخێكی نائاسایی هەتا حكومەتی نوێ پێكدەهێنرێت. لە دەستوری هەمیشەیی عێراقدا كە ساڵی 2005 نوسراوە و پەسەندكراوە لە دوو شوێندا باس لە چەمكی حكومەتی كاربەڕێكەركراوە، یەكەمیان لە مادەی ( 61/ هەشتەم/ د) و دووەمیان لە مادەی (64) دا. لە مادەی ( 61/هەشتەم/د) دا هاتووە: " لەكاتی دەنگدان لەسەر سەندنەوەی متمانە لە كۆی ئەنجومەنی وەزیران، سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران و وەزیرەكان لە پۆستەكانیان بۆ راپەڕاندنی كاروباری رۆژانە بەردەوام دەبن بۆ ماوەیەك كە لە 30 رۆژ زیاتر نەبێت، هەتا ئەنجومەنی نوێی وەزیران بە گوێرەی حكومەكانی مادەی 76ی ئەم دەستورە پێكدەهێنرێت". هەروەها مادەی (64) دەستوری هەمیشەیی عێراق دەڵێت: یەكەم: لەسەر داوای سێیەكی ئەندامان یان لەسەر داوای سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران و بە رەزامەندی سەرۆك كۆمار، ئەنجومەنی نوێنەران بە زۆرینەی رەهای ئەندامەكانی هەڵدەوەشێنرێتەوە و نابێت ئەنجومەنی نوێنەران لەكاتی لێپرسینەوە لە سەرۆك وەزیران هەڵبوەشێنرێتەوە. دووەم: سەرۆك كۆمار لە كاتی هەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنی نوێنەراندا، داوادەكات هەڵبژاردنی گشتی لە وڵاتدا بەڕێوەبچێت لە ماوەیەكدا كە 60 رۆژ زیاتر نەبێت لە رۆژی هەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانەوە، ئەنجومەنی وەزیران لەم حاڵەتەدا بە دەستلەكاركێشاوە دادەنرێت و بەردەوام دەبێت لە بەڕێكردنی كاروباری رۆژانەدا. دەسەڵاتەكانی حكومەتی كاربەڕێكەر 1- حكومەت دەسەڵاتی ئەوەی هەیە كاروباری رۆژانە و كارە رۆتیینەكان بەڕێبكات، ئەوەش ئەو كارانە دەگرێتەوە كە ناتوانرێت دوابخرێن یان رابگیرێن چونكە دەبێتە هۆی پەككەوتنی دامودەزگا گشتییەكان، بۆ نمونە ئیمزای وەزیری كارەبا لەسەر گرێبەستێك لەگەڵ وەزیری نەوت بۆ ئامادەكردنی سوتەمەنی بۆ وێستگەكانی كارەبا. 2- دەركردنی بڕیاری ئیداریی پێویست بۆ چارەسەركردنی ئەو پرسانەی كە بە تێپەڕینی كات لەڕووی یاساییەوە كۆتاییان پێدێت یان دەركردنی بڕیارێكی گونجاو دەربارەی گرێبەستە دواخراوەكان. 3- چارەسەركردنی ئەو كێشانەی كە پێویستیان بە بڕیاری بەپەلە هەیە بەهۆی سروشتی ئەو كێشانەوە كە دواخستن هەڵناگرن، بۆ نمونە گرێبەستێك كە وەزارەتی بازرگانی كردوویەتی بۆ هاوردەكردنی خۆراك و ئەو مادانەش مایەی ئەوەیە لەناوبچن بەهۆی دۆخی كەشوهەواوە، بۆیە پێویستە حكومەتی كاربەڕێكەر بڕیاری گونجاوی لەسەر بدات. 4- ئەو كاروبارانەی كە كێشەیان تێدانییە و قورس نین، وەك ئەو بڕیارەی كە وەزیری تایبەتمەند دەیدات بۆ راكێشانی بڕێك پارە لەو بانكەی كە وەزارەتەكەی مامەڵەی لەگەڵدا دەكات بۆ دابەشكردنی موچەی كارمەندەكانی. 5- حكومەتی كاربەڕێكەر ناتوانێت هیچ بڕیارێك بدات كە كۆتوبەند بۆ حكومەتی داهاتوو دروستبكات.

(درەو میدیا): وەزارەتی نەوتی عێراق ئاستی هەناردە و داهاتی نەوتی بۆ مانگی حوزەیرانی رابردوو راگەیاند و بە بەراورد بە مانگەكانی رابردوو هەناردە و داهات زیادیكردووە. عاسم جیهاد وتەبێژی وەزارەتی نەوت ئاشكرایكرد" مانگی  حوزەیرانی رابردوو عێراق (105 ملیۆن و 640 هەزارو 160) بەرمیل نەوتی هەناردەی دەرەوە كردووە". تێكڕای هەناردەی نەوتی مانگی رابردوو لە رۆژێكدا گەیشتوەتە (3 ملیۆن و 521 هەزار) بەرمیل و تێكڕای نرخی نەوت بۆ هەر بەرمیلێكی لەو مانگەدا بە (69.322) دۆلار فرۆشتووە. داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی رابردوودا گەیشتوەتە (7 ملیار و 323 ملیۆن و 150 هەزار) دۆلار. بەڵام داهاتی هەناردەی نەوتی عێراق لە مانگی ئایاری رابردوودا (7 ملیار و 566 ملیۆن و 294 هەزار) دۆلار بووە.