( درەو میدیا):  لەگەڵ ئاڵۆزتربوونی پەیوەندییەكانی نێوان ئەمریكا و توركیا، چاودێرانی هۆشداری دەدەن لەوەی كە لە حاڵەتێكدا ئەگەر بنكەی ئینچەرلیك كە بنكەی سەرەكی هێزی ئاسمانی ناتۆیە لە توركیا و ناوەندی ئۆپەراسیۆنەكانی دژ بە داعشە، دابخرێت، ئەوا ئەنكەرە باجەكەی زۆر بە قورسی دەدات. دوای ئاڵۆزتربوونی پەیوەندییەكانی نێوان ئەنكەرە و واشنتۆن كە هەردووكیان ئەندامی ناتۆن، رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆكی توركیا هۆشداریدایە ئەمریكا و رایگەیاند " ناچاردەبن بەدوی هاوپەیمان و هاوڕێی نوێدا بگەڕێن". ئەم هۆشدارییەی ئەردۆغان دوای  پەیوەندییەكی تەلەفۆنی هات كە لەگەڵ ڤلادیمێر پوتن سەرۆكی روسیا ئەنجامیدا و تێیدا چەند پرسێكی ئابوریی و بازرگانی و قەیرانی سوریایان تاوتوێكرد. ژمارەیەك لە پارێزەرانی نزیك لە حكومەتی توركیا سكاڵایان پێشكەشی دادگای ئەدەنە نزیكترین شاری بنكەی ئینچەرلیك كردووە و داوادەكەن  چەند ئەفسەرێكی ئەمریكی دەستبەسەربكرێن، بەتۆمەتی ئەوەی بەشداربوون لە هەوڵی كودەتا شكستخواردووەكەی مانگی تەمموزی 2016ی توركیا. ئەو پارێزەرانە بە دیاریكراوی داوایانكردووە ژەنەراڵ " جۆزێف ڤۆتێل" فەرماندەی هێزەكانی ئەمریكا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەستبەسەربكرێت. میدیاكانی ئەمریكا هەفتەی رابردوو ژمارەیەك بەڵگەنامەیان بڵاوكردەوە و كە ئاشكرایدەكەن، ژمارەیەك لە پارێزەرانی نزیك لە حكومەتی توركیا سكاڵایان پێشكەشی دادگای ئەدەنە نزیكترین شاری بنكەی ئینچەرلیك كردووە و داوادەكەن  چەند ئەفسەرێكی ئەمریكی دەستبەسەربكرێن، بەتۆمەتی ئەوەی بەشداربوون لە هەوڵی كودەتا شكستخواردووەكەی مانگی تەمموزی 2016ی توركیا. ئەو پارێزەرانە بە دیاریكراوی داوایانكردووە ژەنەراڵ " جۆزێف ڤۆتێل" فەرماندەی هێزەكانی ئەمریكا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەستبەسەربكرێت. دوای ئاشكرابوونی ئەو هەوڵەی توركیا، جەیمس ماتیس وەزیری بەرگری ئەمریكا هەوڵیدا دۆخەكە هێوربكاتەوە و جەختیكردەوە كە پەیوەندیی نێوان هێزەكانی هەردوو وڵات نەگۆڕاوە و لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا وتی:" بە هەماهەنگییەكی پتەوەوە بەردەوامین لە كاركردن". فەرماندەی پێشووەی هێزەكانی پەیمانی باكوری ئەتڵەسی " ناتۆ" جیمس ستافریدیس دۆخەكە بە مایەی نیگەرانی دەبینێت و لە لێدوانێكیدا بۆ تۆڕی " ئێم ئێس ئێن بی سی " وتی :" زیانی توركیا هەڵەیەكی جیۆسیاسی گەورە دەبێت و پێویستە بتوانین ئەوە رابگرین، بەڵام پێویستە توركیا لەم قۆناغەدا هەنگاوی یەكەم بنێت". بەڵام فەرماندەی پێشووەی هێزەكانی پەیمانی باكوری ئەتڵەسی " ناتۆ" جیمس ستافریدیس دۆخەكە بە مایەی نیگەرانی دەبینێت و لە لێدوانێكیدا بۆ تۆڕی " ئێم ئێس ئێن بی سی " وتی :" زیانی توركیا هەڵەیەكی جیۆسیاسی گەورە دەبێت و پێویستە بتوانین ئەوە رابگرین، بەڵام پێویستە توركیا لەم قۆناغەدا هەنگاوی یەكەم بنێت". هاوكات بەڕێوەبەری ناوەندی توێژینەوەكانی تایبەت بە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست " جۆشوا  لاندیس" جەخت لەسەر هەمان بۆچوون دەكاتەوە دەڵێت لە قەیراندا لەگەڵ واشنتۆن توركیا زیانی زیاتری بەردەكەوێت. لاندیس لە لێدوانێكیدا بۆ ئاژانسی " فرانس پرێس"  وتی:" باوەڕم وایە ئینچەرلیك دەمێنێتەوە و دەركردنی ئەمریكا نسكۆیەكی گەورە دەبێت بۆ توركیا و باوەڕم نیە كە ئەردۆغان ئەوەی بوێت. كڵاوەی ئەتۆمیی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ساڵی 1951 و لە كاتی توندترین قۆناغی جەنگی سارددا لە باشووری توركیا بنكەی ئاسمانی ئینچەرلیكی بونیادناوە، كە وەك بنكەیەكی سەرەكی ئۆپەراسیۆنەكانی ئەمریكا لە ناوچەكەدا دادەنرێت و 50 كڵاوەی ئەتۆمی تێدا هەڵگیراوە لە چوارچێوەی هێزی بەرپەرچدانەوەی ناتۆدا و چەندین ساڵە ئاسایشی توركیای گەرەنتی كردووە.  ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ساڵی 1951 و لە كاتی توندترین قۆناغی جەنگی سارددا لە باشووری توركیا بنكەی ئاسمانی ئینچەرلیكی بونیادناوە، كە وەك بنكەیەكی سەرەكی ئۆپەراسیۆنەكانی ئەمریكا لە ناوچەكەدا دادەنرێت و 50 كڵاوەی ئەتۆمی تێدا هەڵگیراوە. لە كاتی هێرشەكانی 11 سێپتەمبەری ئەمریكاوە، بنكەی ئینچەرلیك بووەتە بنكەیەكی سەرەكی گەیاندنی هاوكاری لۆجیستی بۆ ئۆپەراسیۆنەكانی ناتۆ لە ئەفغانستان و هەروەها لە 2015ەوە رۆڵێكی گەورەشی گێڕاوە  لە ئۆپەراسیۆنەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە عێراق و سوریا. بەڵام لەگەڵ زیاتر ئاڵۆزبوونی دۆخی توركیا، چەند پسپۆر و شارەزایەت داوادەكەن ئەمریكا كەمتر پشت بە بنكەی ئینچەرلیك ببەستێت و ستیڤن كود لە ئەنجومەنی پەیوەندییەكانی دەرەوە لەو بارەیەوە دەڵێت:" ناڵێم كە پێویستە لەسەرمان پەیوەندییەكانمان لەگەڵ توركیا بچپڕێنین، بەڵام ئەو كەرەستەیەی كە توركەكان ئارەزووی دەكەن و زیاتر لە هەر كەرەستەیەكی تر ئاماژەی پێدەدەن ، گەیشتنە بە بنكەی ئینچەرلیك، ئەمەش زیاتر و زیاتر لە بایەخی كەمدەكاتەوە. بایپارتیزان پۆڵسی سەنتەر بۆ توێژینەوە كە هانی چارەسەری نێوان كۆمارییەكان و دیموكراتەكان دەداتن لەسەر سایتی خۆی نەخشەیەكی ناوچەكەی بڵاوكردەوە و تێیدا هەموو ئەو چارەسەرە گونجاوانەی تێدا دیاریكراوە كە دەكرێن ببنە جێگرەوەی بنكەی ئینچەرلیك بۆ ئۆپەراسیۆنەكانی ئەمریكا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، بە تایبەت هەردوو بنكەی ئاسمانی لە ئوردن و كوەیت. هەروەها ئاماژەیبەوەشداوە كە قەیران لەگەڵ ئەمریكا لەسەر ئاستی پرۆگرامە سەربازییەكان زۆر لەسەر توركیا دەكەوێت. لە ماوەی رابردووشدا كۆنگرێسی ئەمریكا رێگریكرد لە وەزارەتی بەرگری ئەمریكا " پێنتاگۆن" كە فڕۆكەی شەڕكەری جۆری " ئێف 16 " رادەستی توركیا بكات، هەتا ئەنكەرە بەڵێن نەدا كە بەردەوام نابێت لە دانوستانەكانی لەگەڵ روسیا بۆ كڕینی سیستمی موشەی ئێس 400 ی دژە فڕۆكە، كە دەبێت نەتوانێت چاودێری  فڕۆكەی جۆری ئێف 35 بكات. هەروەها توركیا لە ساڵی 2002 ەوە لە كۆنسۆرسیۆمی نێودەوڵەتی بەشدارە كە بودجەی فڕۆكەی ئێف 35 دابیندەكات، بەوەش ئەنكەرە گرێبەستێكی قازانجبەخش بە بەهای 1.5 ملیار دۆلار لەگەڵ پاكستان لەدەستدەدات بۆ فرۆشتنی 30 هێلیكۆپتەری هێرشبەری دروستكراوی توركیای جۆری تی 129 ئەتاك. هەواڵنامەی " دیفانیس نیوز" ی تایبەت بە كەرتی بەرگری لەسەر زاری چەند بەرپرسێكی سەربازی توركیاووە بڵاویكردەوە ئەو فڕۆكەیە چەند پارچەیەكی لە ئەمریكا دروست دەكرێت و واشنتۆن بڕیاردەدات هەناردەی بۆ توركیا رابگرێت، ئەگەر پەیوەندییەكانی نێوان هەردوو وڵات زیاتر تێكبچێت. لە ئاماژەیەكیشدا بۆ پەرۆشی بەرپرسانی توركیا بۆ رێگەگرتن لە گەورەتربوونی كێشەكان لەگەڵ ئەمریكا ، سەرەڕای بەردەوامی شەڕی راگەیاندنن كۆشكی سپی رایگەیاند رۆژی دووشەممە باڵیۆزی ئەمریكا لە واشنتۆن سەردار كیلیچ چاوی بە راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا جۆن بۆڵتۆن كەوتووە. سەرچاوە: مۆنتیکارلۆ

( درەو میدیا): ریاز دەرار, هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات باڵی سیاسی هێزەكانی سوریای دیموكرات رایگەیاند هەفتەی رابردوو بۆ ئەنجامدانی خولێكی تری دانوستان لەگەڵ حكومەتی سوریا سەردانی دیمەشقی كردووە. دەرار راشیگەیاند وەفدەكە لەگەڵ حكومەتی سوریا گفتوگۆی نوێیان لەسەر دەستور و لامەركەزییەت كردووە و لە لێدوانێكیدا بۆ رۆیتەرز وتی:" دانوستان دوورودرێژە" و حكومەتی سوریا پێشنیازی كردووە ئەو ناوچەیەی لەژێر دەسەڵاتی هێزەكانی سوریای دیموكراتدایە بەشداری هەڵبژاردنە ناوخۆییەكان كە مانگی داهاتوو بەڕێوەدەچێت. جەختیشیكردەوە كە ئەنجومەنی سوریای دیموكراتی سورە لەسەر پاراستن و مانەوەی پەیكەر و دەسەڵاتی خۆبەڕێوەبەری ناوچەكە لە هەر هەڵبژاردنێكدا كە لە داهاتوودا بكرێت. هاوسەرۆكی ئەنجومەنی سوریای دیموكرات، وەفدەكە كە لە قامیشلۆوە هاتبووە دیمەشق گەڕایەوە بۆئەوەی راوێژی زیاتر بككات و ئاشكراشیكرد بەرپرسانی حكومەتی سوریا چەندین بابەت و پێشنیاریان خستوەتەڕوو كە هێشتا كاتیان نەهاتووە وتی:" ئێمە یەكەمجار پێویستمان بە رێككەوتنێكە لەسەر پرسە خزمەتگوزارییەكان كە دەكرێت متمانە لە نێوانماندا بونیادبنێت". هێزەكانی سوریای دیموكرات بەشێ‌ سەرەكی پێكدێت لە یەكینەكانی یەپەگە و یەپەژە و هێزی پێكهاتەكانی تر و بە هاوكاری ئەمریكا رووبەرێكی بەرفراوانی سوریای لە دەستی داعش رزگاركردووە و هەموو رۆژئاوی كوردستان و بەشێكی خاكی باكور و خۆرهەڵاتی سوریای كۆنترۆڵكردووە كە ناوچەیەكی دەوڵەمەندە بە نەوت و ئا و كشتوكاڵ.  

( درەو میدیا):  بۆ جاری دووەم و لە ماوەی چەند ڕۆژیكدا، بەرپرسانی ئەمریكا و توركیا یەكتر دەبینن، لەپێناو هێوركردنەوەی ئەو ئاڵۆزییانەی كە لەنێوان هەردوو وڵات سەریانهەڵداوە، ئەوەش دوای دادگای كردنی قەشەیەكی ئەمریكی لەتوركیا،  كەبوە یەكێك لەهۆكارەكانی قەیرانی دابەزینی دراوی توركی و، تائەم ساتە ئەنكەرە تەئكیددەكات كە هەڕەشەكانی واشتنتن چۆكی پێدانادات. دوێنێ‌ دووشەممە، سەردار قالیج باڵیۆزی توركیا لەولایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا لەگەڵ جۆن بۆڵتۆن ڕاوێژكاری ئاسایشی نەتەوەییی ئەمریكا كۆبۆتەوە، سارا ساندرز وتەبێژ بەناوی سەرۆكایەتی ئەمریكا دیدارەكەی نێوان ئەو دوو بەرپرسەی بەبنیاتنەر وەسفكردوە، ئاماژەی بەوەشكردوە لەدیدارەكەدا پرسی قەشە ئەندرۆ برانسۆن و دۆخی پەیوەندییەكانی ئەمریكا وتوركیا تاوتوێكراوە. لەپەراوێزی دیدارەكەدا، كیڤن هاسیت ڕاوێژكاری ئابوری كۆشكی سپی، ڕایگەیاندوە، ئیدارەی ئەمریكا لەنزیكەوە چاودێری دۆخی دارایی توركیا دەكات، دوای ئەو پاشەكێشێ‌ زۆرەی لیرەی توركی بەرامبەر دۆلار تۆماریكرد.      باسی ئەوەیشیكردوە، بڕیاڕی زیادكردنی باج لەسەر ئاسنی توركی لەلایەن سەرۆك (ترەمپ)ەوە، بەشێكی بچوكی لەكۆی بەرهەمی ناوخۆیی توركیا گرتۆتەوە، ئەوەش بەومانایەی دابەزینی لیرەی توركی بە ڕێژەی 40% دەرخەری ئەوەیە كە كۆمەلێك  كارلێكی بنچینەیی لەئابوری توركیا بەشێوەیەكی دروست كارناكات و ناچێت بەڕێوە.      هەفتەی ڕابردوش، وەفدێكی توركیا كە پێكهاتبو لە، سەعدەت ئۆنال جێگری وەزیری وەزیری دەرەوەو سەردار قالیج باڵیۆزی توركیا لەولایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا، لەواشنتن لەگەڵ وەفدێكی ئەمریكی بەسەرۆكایەتی جۆن سولیڤان جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا كۆبونەوە، وەك هەولێك بۆ هێوركردنەوەی قەیرانی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوو وڵات كە ئەندامن لەهاوپەیمانی باكوری ئەتڵەسی (ناتۆ)، بەڵام پێدەچێت دیدارەكە هیچ ئەنجامێكی بەئاڕاستەی چارەسەری قەیرانەكان نەبوبێت و لەوكاتەشدا وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا ڕایگەیاند، گفتوگۆكان بەردەوامن.   نزیكەی ساڵ و نیوێك قەشەی ئینجیلی ئەمریكی برانسۆن لەتوركیا دەستبەسەربو، ئەوەش دوای ئەوەی بەمدواییانە ئازادكراو خرایە ژێر مانەوەی زۆرەملێ‌ كە لەلایەن دەسەڵاتدارانی توركیایەوە بەپشتیوانی هەوڵی كودەتا شكستخواردوەكە لەتوركیا و سیخوڕیكردن و تیرۆر تۆمەتباركراوە، بەو هۆیەشەوە دۆناڵد ترەمپ سزای بەسەر هەردوو وەزیری ناوخۆ و دادی توركیا سەپاندو، باجی گومرگیی وڵاتەكەشی لەسەر ئاسن و ئەلەمنیۆمی هاودەكراوی ئەو وڵاتە بۆ دوو هێندە زیادكرد، ئەوەش بوە هۆی قوڵكردنەوەی زیاتری كێشەكانی نێوانیان.   

( درەو میدیا): وتەبێژی ڕەوتی حیكمە ڕایدەگەیەنێت، عەممار حەكیم هەوڵی لێنزیكردنەوەی موقتەدا سەدر و نوری مالیكی دەدات. نەوفەل ئەبو ڕەغیف، وتەبێژی ڕسمی ڕەوتی حیكمە كە عەممار حەكیم سەرۆكایەتی دەكات لەلێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ئاشكرایكردوە، سەرۆكی ڕەوتەكەیان سەرقاڵی لێكنزیكردنەوەی دید و بۆچونەكانی نوری مالكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا و موقتەدا سەدر سەرپەشتیاری هاوپەیمانی سائیرونە. ئەبو ڕەغیف ئاماژەی بەوەشكردوە، حەكیم گفتوگۆیەكی چڕوپڕی لەگەڵ سەرجەم  لایەنەكان دەستپێكردوە و ڕۆژانە بەبەردەوامی كۆبونەوەكانی ئەنجامدەدات.  

( درەو میدیا): حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق بۆ تاتوێكردنی چەند پرسێك بەسەرۆكایەتی وەفدێكی باڵای حوكمەت بەرەو ئەنكەرەی پایتەختی توركیا كەوتەڕێ‌. نوسینگەی ڕۆژنامەوانی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەڕاگەیەندراوێكدا كەوێنەیەكی دەست درەو میدیا كەوتوە، ئاشكرایكرد، ئەمرۆ سێ شەممە عەبادی بەسەرۆكایەتی وەفدێكی باڵای حكومی بەرەو ئەنكەرەی پایتەختی توركیا بەڕێكەوتووەو بڕیارە لەمیانی سەردانەكەیدا پتەوكردنی هاوكارییەكانی نێوان ئەنكەرەو عێراق و، چەند دۆسیەیەكی تایبەت بەئاو و كارەباو تەندروستی و پیشەسازی ووەبەرهێنان و ئاسایش و ڕۆشنبیری وچەند پرسێكی تر لەگەڵ بەرپرسانی ئەو وڵاتە تاتوێبكات.  

(درەو میدیا): ئەو بڵاوكراوە كۆمیدیانەی لەسەر تۆڕی ئینتەرنێت و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاودەكرێنەوە لە جیهاندا پڕن لە وێنەی دەموچاوێكی ئاسیایی پێكەنیناویی و ئەو دەموچاوەش ئێستا لە جیهاندا بەشێوەیەكی ناوازە ناوبانگی پەیداكردووە و بەكاردەهێنرێت لە زۆر نوسین و پۆستی كۆمیدییدا. بەكارهێنانی ئەو دەموچاوە پێكەنیناوییە بۆ ماوەی 10 ساڵ هانی زۆری داوی پرسیار لە ناسنامەی خاوەنەكەی و چیرۆكی ئەو گرتەیەشی بكرێت كە لە یەك كاتدا بووەتە سیمبوڵ گاڵتەجاڕیی و زەردەخەنەیەكی راستەقینە. ئەو كەسەی كە بەهۆی ئەو فۆتۆیەوە بووتە ئایكۆنێكی سەر ئینتەرنێت و ناوبانگێی زۆری بەدەستهێناوە، كەسێكی چینییە بەناوی " یاو مینگ" كە كەس نییە لەسەر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان پێی ئاشنا نەبووبێت. یاو بەو وێنە پێكەنیناوییەی بووەتە ئایكۆنی گاڵتەجاڕی و كۆمیدیا، دوای ئەوەی چەندین ملیۆن نوسینی گاڵتەجاڕی لەسەر زاری ئەمەوەو بەوێنەكەی ئەمەوە بەهەموو زمانەكانی جیهان بڵاوكرانەوە. یاو مینگ یاریزانی تۆپی باسكەیە و چینییە و تەمەنی 38 ساڵە و لە ئەمریكا دادەنیشێتن 12ی سێپتێمبەری 1980 لە شاری شەنگەهای لە دایكبووە و هەرزوو لە یاری تۆپی باسكەدا ئەستێرەی گەشایەوە. میانگ لە تەمەنی 13 ساڵیدا پەیوەندیی دەكات بە تیمی تازەپێگەیشتوانی شەنگەهای شاركس و ساڵی 1998 بووە یاریزانی تیپی یەكەمی یانەكە، دوای پێنج وەرزە رووی كردە جیهانی پیشەگەریی و پەیوەندی كرد بە یانەی هیۆستن رۆكێتسی خولی ئەمریكییەوە و هەتا دیسەمبەری 2011 یاری بۆ ئەو یانەیە كرد و پاشان بە تەواوەتی وازی لە یاریكردن هێنا . جارێك لە جاران بەشێوەیەكی هیستریی پێكەنینی ئەو یاریزانە چینییە دەتەقێتەوە و فۆتۆیەكی دەگیرێت و دواتر لە حوزەیرانی 2010 واتە دوای ساڵێك بەسەریدا فۆتۆكە لە سایتی " میمات" دەگۆڕدرێت بۆ وێنەیەك كە بە قەڵەمی رەساس كێشرابێت و دوای ئەوەش لەلایەن ژمارەیەكی زۆر لە چالاكانی سەر تۆڕی ئینتەرنێتەوە لە جیهاندا بەكارهێنرا و بەهەموو جیهاندا بڵاوبووەوە. سەرچاوە: سایتی المختصر  

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ دابەزینی دراماتیكی بەهای لیرەی توركی و ئەو زیانانەی لێیكەوەتەوە بوونە مایەی بایەخپێدانی رۆژنامەكانی ئەڵمانیا یەكێك لەو رۆژنامانە ئاماژەی بەوەداوە كە " پێویستە لەسەر توركیا درك بە راستییەكان بكات، و یەكێك لەو راستییانەش ئەوەیە كە سوڵتان مایەپووچ بووە". رۆژی دووشەممە ( 13ی ئابی 2018) بەهای لیرەی توركیی  لە بازاڕەكانی ئاسیادا بۆ ئاستێكی پێوانەیی نوێ دابەزی، دوای ئەوەی رۆژی هەینی زیاتر لەسەدا 20ی بەهاكەی لەدەستدا و بەهای یەك دۆلاری ئەمریكی گەیشتە 7 لیرە و یەك یۆرۆش بەرامبەر بە 8 لیرە بوو، لە سەرەتای ئەمساڵیشەوە تائێستا لیرەی توركیی نزیكەی 50%ی بەهاكەی لەدەستداوە و ئەوەش دوای ئەو مەترسییانەی لەسەر ئابوری توركیا دروستبوون لەگەڵ زیاتر ئاڵۆزبوونی پەیوەندییەكانی نێوان ئەنكەرە و واشنتۆن لەسەر پرسی دەستگیركردنی قەشەیەكی ئەمریكی بە تۆمەتی تیرۆر لەلایەن دەسەڵاتدارانی توركیاوە. رۆژنامەكانی ئەڵمانیا بایەخیان بە پرسی دابەزینی بەهای لیرەی توركی داوە و هەریەكە و بە جۆرێك تێڕوانین و كۆمێنتی خۆی لەو بارەیەوە بڵاوكردوەتەوە. رۆژنامەی " هانۆفرشە ئەڵگیماینە تسایتۆنگ" نوسیوێتی:" دوای چاكسازییە دەستورییەكان تاڕادەیەكی زۆر ئۆپۆزسیۆنی سیاسی نێوخۆی توركیا لاوازكرا، بەڵام رەجەب تەیب ئەردۆغان ئێستا زیانی كارەستبار لە بواری ئارەزوومەندی خۆیدا دەبینێت، كە ئابورییە، لیرە لە دابەزین و داڕمانێكی ئازاد و خێرادایە، و سیستمی سەرۆكایەتی نوێش ئەو دۆخە خراپەی زیاتركرد، لە ئەنكەرە كەسێك نەماوەتەوە بتوانێت بەشێوەیەكی كارا چاودێری سیاسەتەكانی ئەردۆغان بكات و لەكاتی پێویستدا دەستوەردان بكات و هاوسەنگییەك پێكبهێنێت، ئەوەشی ئەوە نیشاندەدات, ئەو رێنماییە نادروست و هەڵنەسەگێنراوانەیە كە لەلایەن سەرۆكی دەوڵەتەوە ئاراستەی بانكی ناوەندیی دەكرێت. ئەوەی پەیوەستە بە یەكێتی ئەوروپا و ئەڵمانیاوە لەسەر ئەردۆغان پێویستە بە دید و بۆچوونەكانیدا بچێتەوە، ناكرێت توركیا بیر لە یارمەتیدان بكاتەوە، هەتا لە كۆتاییدا بڕیارنەدات لە رێزگرتن لە بنەماكانی گەمەكردن و درككردن بە راستییەكان و داننان پێیاندا و یەكێكیش لەو راستیانە ئەوەیە كە " سوڵتان" مایەپووچ بووە". هاوكات رۆژنامەی " فرانكفۆرتەر ئەڵگیماینە تسایتۆنگ" لە ژمارەی كۆتایی هەفتەیدا نوسیوێتی:" ئەگەر ئەردۆغان ئارەزووی سوتاندنی هێزە بیانییەكان دەكات، ئەوا ململانێی لەگەڵ سیاسییەكی تر كە حەزدەكات وەك سیاسییەتی ستەمكار دەربكەوێت، نەبووەتە هۆی قەیرانەكە, بەڵكو تەنها زیاتر و گەورەتری كردووە. لەگەڵ زیاتركردنی رسوماتە گومركییەكاندا، دۆناڵد ترەمپ گوشارەكانی لەسەر نەیارە توركییەی زیاتر كرد، بەڵام ناكۆكیی لەگەڵ ئەمریكا هۆكاری قەیرانی دراوی توركیا نییە، لە راستیدا ئاسۆكانی ئابوری بۆ توركیایەكی نوێ، وەك زۆرێك لە وڵاتە تازە سەركەوتووەكان, توركیا لەم چەند ساڵەی دواییدا سەرمایەیەكی زۆری بیانی راكێشا، بەڵام سەرمایەیەكی لەو شێوەیەك تەنها لە حاڵەتێكدا لەو وڵاتە دەمێنێتەوە ئەگەر سیاسەتێكی ئابوری پەیڕەوبكرێت كە چاوی لە داهاتوو بێت... ئەو شێوازەشی كە ئەردۆغان مامەڵەی پێدەكات لەگەڵ قەیرانەكەدا مەترسی گەیاندنی زیانی كوشندەی بە وڵاتەكەی لێدەكەوێتەوە, لە قۆناغێك لە قۆناغەكاندا بەبێ‌ هاوكاری دەرەكی بۆ نمونە سندوقی دراوی نێودەوڵەتی ناتوانێت بەسەر قەیرانەكەدا زاڵ ببێت، سەبارەت بە دەسەڵاتدارێكی ستەمكاری وەك ئەردۆغانیش ئەم سیناریۆیە وەك مۆتەكەیەكە بۆی، بەڵام بەشێنەیی بەرەو ئەو ئاراستەیە دەچێت". رۆژنامەی " ئەلگیماینە تسایتۆنگ" كە لە شاری ماینتس دەردەچێت لە كۆمێنتیدا بەرامبەر بە دۆخی ئێستا توركیا پرسیاری كردووە و دەڵێت:" سەرلەنوێ‌ نزیكبوونەوە لە ئەوروپا و زاڵ بوون بەسەر ناكۆكییەكان لەگەڵ روسیا، هەردوو بژاردەكە لە ئەنكەرە خراونەتەڕوو، سەرەتای ئەم هەفتەیە ئەردۆغان لە ئەنكەرە پێشوازی لە سێرگێی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا دەكات, لە ئەیلولی داهاتووش سەردانی بەرلین دەكات، ئێستا وادەردەكەوێت كە هەتا خودی ئەردۆغانیش نازانێت چ رێبازێك هەڵدەبژێرێت". هەروەها رۆژنامەی " میركیشە ئودرتسایتۆنگ" كە لە شاری " فرانكفۆرت – ئان دیر ئودەر" دەردەچێت لە خۆرهەڵاتی ئەڵمانیا ئاماژەی بەوەداوە كە هەروەها لاوازبوونی لیرەی توركیی كاریگەری دەكاتە سەر ئەڵمانیا و دەڵێت:" سەبارەت بە ئەوروپا ئەو گۆڕانكارییە مەترسی گەورەی لەخۆگرتووەن دەكرێت گەورەتربوونی لاوازبوونی دراوی توركیا بە خێرایی ببێتە هۆی قەیرانی بانكیی و ئەوەش كاریگەری دەكاتە سەر بانكە ئیسپانیی و فەرەنسیی و ئیتالیی و ئەڵمانییەكان و ئەگەر كار گەیشتە داڕمانی دارایین ئەوا كاریگەری دەكاتە سەر كۆمپانیای ئەڵمانیا لە توركیا".  سەرچاوە: بەشی عەرەبی " DW"

( درەو میدیا): لە ئەنجامی ژماردنەوەی دەستی دەنگەكاندا كە ئەنجامی كۆتاییەكەی راگەیەنرا، پارتی دیموكراتی كوردستان كاندیدە دەرچووەكەی لە بەغداد بەناوی ئازاد حەمید شەفی كە لە لیستی سائیرونی موقتەدا سەدر بوو، کورسییەکەی لەدەستداو ژنێك چوەتە شوێنەكەی. پێشتر كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق  ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایاری راگەیاند، بەپێی ئەو ئەنجامانە  ئازاد حەمید شەفی كە لایەنگری پارتی دیموكراتی كوردستانە و كاندیدی ژمارە 53 ی لیستی (سائیرون)ی موقتەدا سەدربوو لە بەغداد، دەنگی پێویستی بەدەستهێناو دەرچوو، هەروەك هێمن هەورامی راوێژكاری مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لە تویتێكیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر ئەوكات رایگەیاند، كاندیدێكیان بەناوی ئازاد شەفی لە لیستی " سائرون"ی موقتەدا سەدردا لە بەغداد هەبووە و بە گوێرەی ئەنجامە نافەرمییەكان (6153) دەنگی بەدەستهێناوە و دەرچووە. ئازاد حەمید شەفی پیشتر لەسەر پشكی پارتی دیموكراتی كوردستان سەرۆكی شارەوانی مەندەلی بووە، بەڵام پێش پرۆسەی ریفراندۆم لە پۆستەكەی لابراو لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018ی پەرلەمانی عێراق لەسەر لیستی سائیرونی موقتەدا سەدر خۆی كاندیدكردبوو.

(درەو میدیا): سەرچاوە سیاسییە عێراقییەكان ئاشكرایدەكەن، چەند ڕۆژێكە ئێرانییەكان هەوڵەكانیان بەئاڕاستەی پێكهێنانی هاوپەیمانێتیەكی شیعی چڕكردوەتەوە ، كە عەبادی و هاوپەیمانێتیەكەی (نەسر) پەراوێزبخەن و بیانكەنە دەرەوەی كابینەی حكومەتی ئایندەی عێراق، ئەوەش لە كاردانەوەی هەڵوێستی ناوبراو و جێبەجێكردنی  سزا ئەمریكییەكانی سەر ئێران . ڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید) ی قەتەری لەزاری سەرچاوەیەكی سیاسی نزیك لە هاوپەیمانی فەتح كە باڵی سیاسی گروپەكانی حەشدی شەعبیە، بڵایكردوەتەوە، هەڵوێستەكەی ئەم دواییەی عەبادی ئێرانیەكانی هانداوە بیر لە پێكهێنانی هاوپەیمانێتییەك بكەنەوە كە ملكەچی داواكانی ئەمریكا نەبێت.  ئەوەشی ئاشكراكردوە، جموجۆڵی ئێرانییەكان بەشێوەیەكی سەرەكی هاوپەیمانی فەتح و دەوڵەتی یاسای گرتوەتەوە، وێڕای پەیوەندیكردن بە كۆمەڵێك ڕەوت و كەسایەتی سیاسی شیعە كە لە هەڵبژاردنی پەرلەماندا سەركەوتووبوون. حزبوڵا هاوپەیمانەكانی ئێران یەكدەخات   سەركردەكانی حزبوڵای لوبنانیش هاتونەتە سەرخەت بۆ نێوەندگیری كردن لە نێوان هێزە شیعەكان، لەو چوارچێوەیەدا ژمارەیەك سەركردەی فەتح و دەوڵەتی یاسا سەردانی لوبنانیان كردوە بۆ ئەنجامدانی گفتوگۆ لەنێوان هاوپەیمانی سائرون كە موقتەدا سەدر سەرۆكایەتی دەكات و هاوپەیمانی فەتحی هادی عامری و نزیكردنەوەی هاوپەیمانەكانی ئێران لەیەكتر.   عامر فایز، سەركردە لە هاوپەیمانی فەتح لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندوە، لەمدواییەدا، سەركردەكانی هاوپەیمانێتییەكەیان سەردانی (لوبنان) یان كردووە، بە مەبەستی تاتوێكردنی پرسی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی، ڕونیشكردوەتەوە، ئەوەی كراوە تائێستا لە چوارچێوەی گفتوگۆ و ڕاگۆڕینەوەدایە و نەگەیشتوەتە ئاستی ڕێككەوتن. هەر لەمباسەدا، ئەیمەن شەممەری سەركردە لە هاوپەیمانی سائیرون بەهەمان سەرچاوەی وتووە، هاوپەیمانێتیەكەیان شایستەترە بە پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو، جەختیشیكردوتەوە، مەرجیان بۆ ئەو كوتلانەی دەیانەوێت هاوپەیمانێتیان لەگەڵ بكەن پێویستە پابەندی بەرنامەی نیشتمانی بن. ئاماژەیبەوەشداوە هاوپەیمانی سائیرون دەست بە پۆستی سەرۆك وەزیرانەوە ناگرێت، بەڵام مەرجە لەلای ئەو كەسەی پۆستی سەرۆك وەزیران وەردەگرێت كەسایەتیەكی نیشتمانی بێت، لەگەڵ زەرورەتی دووركەوتنەوە لەبنەمای پشكێنە كە حكومەتەكانی ڕابردوو پیادەیان كردوە.  سائیرون و نەسر سەرقاڵی هاوپەیمانێتین لە گەرمەی هەوڵەكانی ئێران بۆ پەراوێزخستنی عەبادی و دوورخستنەوەی لە كابینەی داهاتوو، سەرچاوە سیاسییەكان ئاماژە بە نزیبكونەوەی هاوپەیمانی نەسر بەسەرۆكایەتی عەبادی و هاوپەیمانی سائیرون بە سەرۆكایەتی سەدر دەكەن، وەك هەوڵێك بۆ پێكهێنانی كوتلەیەكی پەرلەمانیی كە توانای ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو هاوپەیمانێتییەی هەبێت  ئێران هەوڵی پێكهێنانی دەدا و كارەكانیشیان بەئاراستەی قەناعەتپێكردنی چەند هێزێكی تر بۆ گرێدانی هاوپەیمانی بەردەوامە.   ئیحسان شەممەری  سەرۆكی ناوەندی هزری سیاسی و ڕاوێژكاری سەرۆك وەزیرانی عێراق، دەڵێت، ئەو هێزانەی كە ناوەڕاستیان گرتوە، نزیكبوونەتەوە لە ڕێككەوتن بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی لەسەر بنەما نیشتمانیەكان، وتوشەیەتی ئەو هێزانە پێكدێن لە (نەسر و سائیرون وحیكمە و وەتەنیە).

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ دوای كودەتا شكستخواردووەكەی 15ی تەمموزی 2016ی توركیا،  جەعفەر تۆپكایا ئەفسەری دەریایی توركیا كە لە ناتۆ كاردەكات، رووبەڕووی زیندانیكردن دەبێتەوە و دەسەڵاتداران بە " تیرۆریست" دایدەنێن، بەڵام دوای ئەوەی دەتوانێت لە زیندان هەڵبێت، بڕیاردەدات بێدەنگی بشكێنێت و نهێنییەكان و دۆخی ناو زیندانەكانی توركیا بۆ خۆرئاوا و جیهان ئاشكرابكات، بەبێ‌ ئەوەی لە دەستی درێژی ئەردۆغان بترسێت. جەعفەر تۆپكایا دەیەوێت لەجیاتی هەمووان قسەبكات" لەبری ئەوانەی كە ناتوانن بگەنە رۆژنامەكان و هەتا ناشتوانن لە زینداندا بە دیداری پارێزەركانیان بگەن و ناتوانن بێ‌ تاوانی خۆیان بسلەمێنن" وەك چۆن ئەو ئەفسەرەی هێزی دەریای باسی لێوەدەكات، ئەوەش رادەگەیەنێت " لە ئەردۆغان و هەواڵگری توركیا ناترسێت" و دەخوازێت رۆژئاوا بزانێت چی لە توركیا روودەدات؟. تۆپكایا یەكێكە لەو هەزاران ئەفسەرەی توركیا كە ئەردۆغان بە پشتیوانیكردن لە " فەتحوڵا گولەن" رێبەری ئاینی تۆمەتباریان دەكات، سەرۆكی توركیا گولەن - لە ئەمریكا دەژی- بەوە تۆمەتباردەكات كە لە پشتی هەوڵی كودەتاكەی هاوینی 2016ەوەیە. ئەو ئەفسەر و سەربازانەی كە بە تایبەتی لە دەرەوەی وڵات مەشقیان كردووە و نیشەجێن و لە ئەركدان، بوونەتە ئامانجی ئەو شەپۆلە دەستگیركردنەی كە رۆژانە لە توركیا روودەدات و ئەردۆغان فەرمانیداوە كە هەموو ئەفسەرانی سوپا لە دەرەوەی وڵات بگەڕێنەوە بۆ ئەنكەرە بۆئەوەی لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بكرێت و لە زۆربەی حاڵەتەكانیشدا ئەوە پاساوێكە بۆئەوەی دەستگیربكرێن و بە پیلانگێڕی تۆمەتباربكرێن. لە لێپرسینەوەوە بۆ دەستگیركردن و زیندانیكردن هەندێك لەو ئەفسەرانەی دەرەوە ئامادەنەبوون گوێڕایەڵی فەرمانەكەی ئەردۆغان بن و لە دەرەوە مانەوە بەبێ‌ ئەوەی هیچ كارێكیان هەبێت و بژێویانی پێ دابینبكەن و حكومەتی توركیا وەك كەسێكی داماڵراو لە رەگەزناكەی لێكردوون لە رێگەی پوچەڵكردنەوەی پاسپۆرتەكانییانەوە. بەڵام جەعفەر تۆپكایا بەدەم بانگهێشتێكی ئەردۆغانەوە دەچێت بۆ كۆبوونەوەیەكی بەپەلە لە ئەنكەرە لە تشرینی یەكەم/ ئۆكتۆبەری ساڵی 2016دا، ئەوەش لە هەستی قوڵی بەرپرسیارێتییەوە بۆ ئەركەكانی وەك خۆی دەڵێت. تۆپكایا وایدانابوو كە بەخێرایی ئاشكرادەبێت كە هیچ پەیوەندییەكی بە هەوڵی كودەتاكە و بزوتنەوەكەی گولەنەوە نییە و ئەو ئەفسەرەی پێشوووی ناتۆ دەڵێت:" هەرگیز لە بزوتنەوەكەی گولەنەوە نزیك نەبووم و من كەسێكی عەلمانیم و پەروەردەی خۆرئاواییم هەیە و رێز لە هەموو ئاین و بیروباوەڕەكان دەگرم، بەڵام سەر بە هیچیان نیم". بەو سیفەتەی ماوەیەكی دوورودرێژە تۆپكایا ئەفسەری هێزی دەریاوانیی بووە و رێگەپێدراوێكی ئەمنی گەورەشە لە ناتۆدا هەستی بە دڵنیایی و سەلامەتی كردووە، بەڵام هاوسەركەی " میسكور" زۆر دوودڵ و نیگەران بوو. كاتێك تۆپكایا ماڵئاوایی لێكردوون و باوەڕی وابووە كە گەشتەكەی زۆر كورت دەبێت. " كۆبوونەوە" فڕوفێڵە دوای ئەوە بۆماوەی 16 مانگ تۆپكایا و هاوسەرەكەی یەكتریان نەبینییەوە و ئەو " كۆبوونەوە"یە بە تەنها فێڵ و تەڵەیەك بوو بۆئەوەی ئەو پیاوە بگەڕێنرێتەوە بۆ وەزارەتی بەرگری و پاش پوچەڵكردنەوەی پاسپۆرتەكەی لەلایەن پۆلیسەوە دەستگیربكرێت و هەر لەو ساتەوە لەلایەن هاوڕێكانی پێشووییەوە بە " تیرۆریست" وەسفكرا و تۆمەتی ئەوەشیان خستەپاڵ كە لە تویتێكدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر سوكایەتی بە ئەردۆغان كردووە و سەرەڕای ئەوەی كە روونكردنەوەی داو جەختیكردەوە كە هەتا ئەوە كاتە هەرگیز ئەكاونتی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نەبووە، بەڵام ئەوەش هاوكاری تۆپكایای نەكرد. سەرەتا تۆپكایا لە هۆڵێكی وەرزشی دەستبەسەركرا كە كرابووە زیندان، پاشان گوازرایەوە بۆ زیندانیی ناوبانگ خراپی سنجان ، تۆپكایا دەڵێت بەجلەكانی خۆیەوە بۆماوەی 12 رۆژ لەسەر زەوییەكی كۆنكرێتی خەوتووە و زۆر بە زەحمەت خواردنی دەستكەتووە و هاوڕێكانی زیندانیشی بریتی بوون لە گەورە ئەفسەرانی سوپای و ئەكادیمییەكان و دادوەران و چالاكانی كۆمەڵی مەدەنی و هەتا كارمەندانی تەندروستی، بەڵام لانی كەم تۆپكایا رووبەڕووی ئەشكەنجەدانی جەستەیی و دەرونیی نەبوەتەوە وەك زیندانییەكانی تر كە لە كاتی لێپرسرینەوەدا ئەشكەنجەدراون. تۆپكایا دەڵێت هاوسەری یەكێك لە ئەفسەرە دەستگیركراوەكانی هاوڕێی هەمیشە كە بانگدەكرا بۆ لێكۆڵینەوە بە منداڵەكانی هەڕەشەی لێدەكرا، هەروەها زیندانییەكی تریش ناچاركرابوو لە ژێر گوشاری ئەشكەنجەدان بە لێدانی تەزووی كارەبا دانپێدانێك ئیمزابكات. سەرەتا تۆپكایا خشتەیەكی زەمەنی لە دەفتەری بیرەوەرییەكانی رۆژانەیدا داناوە و لە كۆتاییدا وشەی " برۆكسل" نوسراوە، هەموو رۆژێك كە بەسەریدا تێدەپەڕی خەتێكی بەسەر ئەو رۆژەدا دەهێنا و باوەڕی وابوو كە كارەكە چەند رۆژێك دەخایەتێ و دەگەڕێتەوە بۆ برۆكسل، بەڵام تێپەڕینی 39 رۆژ ئەو ئەفسەرە لە خەتهێنان بەسەر رۆژەكاندا وەستا.                                                       بیروەرییەكانی جەعفەر تۆپكایا لە زیندانی توركیا   پاڵپشتیكردن لە ناتۆ بە ژیان باجەكەی دەدەیت لە یەكەمین دانیشتنی لێكۆڵینەوە لەگەڵیدا، بۆ تۆپكایا قورس دەبێت لەبەر برسێتی بەپێوە بوەستێت یان بیربكاتەوە و پاڵپشتیكردنی لە ناتۆ كە باوەڕی وابوو بەردی بناغەی لە بەرگریكردنە لە خۆی، گۆڕا بۆ بەشێك لە " تاوانەكانی" و دادوەرە ژنەكەی دادگا پێی وت :" تۆ بۆ بەرژەوەندی ناتۆ كاردەكەیت، ئەوە راستە؟" تۆپكایا بە " بەڵێ‌" وەڵامدەداتەوە و وتم:" من لەوێ‌ كار بۆ بەرژەوەندی سوپای توركیا دەكەم لە بارەگای سەرەكی و فەرماندەی سوپای توركیا فەرمانی ئەوەی پێداوم"، بەڵام نەمتوانی بە ئازادكردنم قایلیان بكەم، پاڵپشتیكرددن لە خۆرئاوا و ناتۆ ئەمڕۆ لە توركیا بە تاوانێكی گەورە دادەنرێت، بەوتەی تۆپكایا. لە ماوەی زیاتر لە  16 مانگ مانەوە لە زینداندا جگە لە پەیوەندییە تەلەفۆنیی و نامەكانی هاوسەرەكەی و منداڵەكانی هیچ شتێك ئارامی و توانای پارێزگاریكردن لە سەلامەتی عەقڵییان بە تۆپكایا نەبەخشی. لە كۆتاییدا پێی راگەیەندرا كە خۆئامادەكردن بۆ دادگاییكردنی كاتێكی دوورودرێژتر دەخایەنێت، لەوانەیە لەبەرئەوە بووبێت كە هیچ بەڵگەیەك لەدژی نەبووبێت، وەك تۆپكایا باسی لێوەدەكات، دوای ئەوە ئازاد دەكرێت بەو مەرجەی لەگەڵ دایك و باوكیدا بژی و هەفتانە سەردانی بنكەی پۆلیس بكات. پاشان پارێزەرەكەی هۆشداریدا لە بوونی چەند بەڵگەیەك و ئەگەری دووربارە دەستگیركردنەوەی و لە هەمان كاتیشدا پاسپۆرتە كۆنەكەی بۆ دەدۆزێتەوە كە هێشتا بۆ چەند مانگێكی تر كارایە و پێدەچێت پۆلیس لە كاتی پرۆسەی پشكنیندا سەرنجی ئەوەیان نەدابێت، لەبەرئەوە تۆپكایا بڕیاریدا رابكات، بەڵام نایەوێت بە دیاریكراوی چۆنیەتی جێبەجێكردنی هەڵاتنەكەی ئاشكرابكات، بۆئەوەی تەگەرە نەخاتەبەردەم ئەوانەی دەیانەوێت لە داهاتوودا رابكەن. تۆپكایا  دوای هەفتەیەك بەهۆی هاوكارییەكی زۆر و چانسی خۆی گەڕایەوە شوقەكەی خۆی لە برۆكسل و پەیوەندی بە خێزانەكەیەوە كرد و بۆ چەند مانگێك پشوویدا، بەڵام نەیتوانی ئەو خراپەكارییانە لە بیربكات كە لە زینداندا بینی بەرامبەر بە زیندانییەكانی تر دەكرا و زیاتر كاریگەرییان لەسەر دانا وەك لەوەی بەسەر خۆیدا هاتبوو. راستییەكان لە رێگەی تویتەرەوە دوای گەڕانەوەی بۆ برۆكسل، تۆپكایا بڕیاریدا چیرۆكەكەی بۆ رای گشتی بڵاوبكاتەوە، ئەكاونتێكی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر كردەوە, بۆئەوەی بە دوورودرێژی ئەوەی پێدا تێپەڕیوە و ئەوەی كەسانی تر هەتا ئێستاش پێیدا تێدەپەڕن روون و ئاشكرابكات، خۆی لەو بارەیەوە دەڵێت ئەوەی بڵاویدەكاتەوە بە تویتەكانی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر هەڵایەكی گەورە و كاردانەوەی پۆزەتیڤی بە ڕێژەی لەسەدا 90 لێكەوتوەتەوە. رۆژنامەكانی توركیا و ئەوانەی لەلایەن حكومەتەوە بەڕێوەدەبرێت تۆپكایا بە " ناپاك" وەسفدەكەن و چەند راپۆرتێكیان لەسەر بڵاوكردوەتەوە و باس لەوەدەكەن كە تۆپكایا و چەند ئەفسەرێكی تر كە دەستبەسەركرابوون لە ئەڵمانیا" كۆبوونەوەی پیلانگێڕی" رێكدەخەن، دەربارەی ئەوە تۆپكایا بە زەردەخنەوە وەڵامدەداتەوە و دەڵێت:" لەگەڵ هەر تویتێكدا هەست بە پشووی زیاتر دەكەم و دەزانم كە ئەوان لێی دەترسن" ئەوانە دەسەڵاتدارانی ئەنكەرە و حكومەتی توركیا و پارتی داد و گەشەپێدان و سوپای سەر بە ئەردۆغانن.                                                                                        تویتەكانی جەعفەر تۆپكایا ئەو ئەفسەرانەی تری پەیمانی باكوری ئەتڵەسی " ناتۆ" كە "  DW " قسەی لەگەڵدا كردوون سەرسامن بە تۆپكایا، بەڵام لە هەمان كاتدا نیگەرانن لە سەلامەتی و یەكێكیان دەڵێت:" من جورئەتی ئەوەم نییە وابكەم، دەستی درێژی ئەردۆغان دەگاتە هەموو شوێنێك و شوێنی ژیانمان و ئەوەی دەنوسین و دەیكەن دەدۆزنەوە، ئەوان كاتێك فەرمان وەردەگرن جێبەجێی دەكەن، لەبەرئەوە ئێمە لێرە لە بەلجیكا خۆمان لە رەوەندی توركیی بەدوور دەگرین". هەروەها هاوسەرەكەش بە مەترسیی كارەكەی تۆپكایای زانیوە، بەڵام هەمیشە لە بڕیارەكانیدا پشتگیری دەكات، تۆپكایا دەڵێت ناترسێت و لە بڕیارەكەی پاشگەزنابێتەوە، نایەوێت لە ئەردۆغان رابكات، بەباشی دەزانێت چاوپێكەوتن لەگەڵ سەرۆكی توركیا و ئەوانەشدا بكات كە پرۆسەی دەستگیركردنەكان بەڕێوەدەبەن:" دەمەوێت رووبەڕوو بیانبینم، ئاگاداریان بكەمەوە كە ئەوەی دەیكەن هەڵەیە". لە كۆتاییشدا دەڵێت:" ئێمە لەسەر رێگەی راستین ، پێویست زیاتر ئازا بین. سەرچاوە: بەشی عەرەبی " DW "   

■  راپۆرت: نامیق رەسوڵ لە سلێمانی زانكۆی نێودەوڵەتی قەیوان-UTM كرایەوە، بۆ ئەمساڵی خوێندن فێرخواز وەردەگرێت و بەردی بناغەی دروستكردنی بینای زانكۆكەش لە ناوچەی بەرزاییەكانی سلێمانی دانرا. زانكۆكە تایبەتە بە خوێندنی "تەكنۆلۆجیا لە بواری ئای تی و كۆمپیوتەر"، تیمێكی پسپۆری مالیزی ئیدارەی زانستیی و كارگێڕی و بەڕێوەبردنی زانكۆكە دەدەن، لەلایەن گروپی كۆمپانیاكانی قەیوانەوە كراوەتەوە.  زانكۆی نێودەوڵەتی قەیوان – UTM  بۆ ساڵی خوێندنی 2018-2019 خوێندكار وەردەگرێت و خوێندن بە زمانی ئینگلیزییە، مۆڵەتی فەرمی و یاسایی لەلایەن وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی هەرێمەوە وەرگرتووە، بە وتەی فاخر شێخ تەیب قەیوانی، سەرۆكی ئەنجومەنی باوەڕمەندانی زانكۆی قەیوان – یو تی ئێم ، نرخی خوێندن "گونجاو" دەبێت.                               فاخر شێخ تەیب قەیوانی، سەرۆكی ئەنجومەنی باوەڕمەندانی زانكۆی قەیوان – یو تی ئێم كەرتی پەروەردە و خوێندنی باڵا لە هەرێم شكستهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە پەرەپێدانی سێكتەرە خزمەتگوزارییەكان و پەیڕەوكردنی سیستمی بازاڕی ئازاد، بووەتە هۆی ئەوەی سەرجەم ئەو سێكتەرانە كە پەیوەندییەكی راستەوخۆیان بە ژیانی هاوڵاتیانەوە هەیە، بەرەو ئەوە بڕۆن بكەونە دەست كەرتی تایبەت. یەكێك لەو سێكتەرانەی ئێستا بەرەو ئەوە دەچێت بكەوێتە دەست كەرتی تایبەت، كەرتی پەروەردە و خوێندنی باڵایە. زانكۆی حكومیی و ئەهلییەكانی هەرێم •    زانكۆ حكومییەكان: بە گوێرەی ئاماری وەزارەتی خوێندنی باڵا كە لە سایتی فەرمیی خۆیدا بڵاویكردوەتەوە، ئێستا لە هەرێمی كوردستان (15) زانكۆی حكومی هەیە، كە دابەشبوون بەسەر شارەكانی هەرێمدا، هاوكات دوو دەستە و ئەنجومەنێكی حكومیش هەیە، كە ئەوانیش بەپێی پسپۆری كارەكانیان ڕایی دەكەن. •    زانكۆ تایبەت و ناحكومی و ئەهلییەكان: بە گوێرەی یاسای "زانكۆ تایبەتەكان" كە لە پەرلەمانی كوردستان پەسەندكراوە، ئێستا (15) زانكۆ و لقی زانكۆیی لە شارەكانی كوردستان كراوەنەتەوە، بەكردنەوەی "زانكۆی قەیوان" ژمارەی زانكۆ تایبەتەكان لە هەرێم بووە بە (16) زانكۆ و لقی زانكۆیی. جیاوازی خوێندن لە زانكۆ حكومی و تایبەتەكان •    زانكۆ حكومییەكان خوێندكار بە گوێرەی نمرەی پۆلی 12 وەردەگرن، بەوەش هەموو خوێندكارێك چانسی وەرگرتن و خوێندنی لەو زانكۆیانە نابێت، لە زانكۆ تایبەتەكان لە سەرەتادا نمرە پێوەر نەبوو بۆ وەرگرتنی خوێندكار، بەهۆی زۆری خواست لەسەریان، ئەوانیش ئێستا بە نمرە خوێندكار وەردەگرن، بەڵام بە نمرەیەكی كەمتر لە زانكۆ حكومییەكان. •    خوێندن لە زانكۆ حكومییەكان بەخۆڕاییە، بەڵام لە زانكۆ تایبەتەكان بە پارەیە، خوێندكار بۆ هەر ساڵێك و بە گوێرەی ئەو بەشەی لێی دەخوێنێت، بڕێك پارە دەدات. •    خوێندن لە زانكۆ حكومییەكاندا بە زمانەكانی ئینگلیزی، كوردی، عەرەبییە، بەڵام خوێندن لە زۆربەی زانكۆ تایبەتەكاندا بە زمانی ئینگلیزییە. •    بەهۆی قەیرانی دارایی و پشتبەستن بە كەرتی تایبەت، زانكۆ حكومییەكان زۆر قەرەباڵغترە و حكومەت نەیتوانیوە وەك پێویست هەموو پێداویستییەكی سەردەمیانە بۆ زانكۆكان دابین بكات، بەڵام لە زانكۆ تایبەتەكان بەهۆی ئەوەی هەموو كەس توانای دابینكردنی پارەی پێویستی نییە بۆ خوێندن، ژمارەی خوێندكاریان كەمترە، سەرباری ئەمە بەهۆی ئەوەی زانكۆ تایبەتەكان لەلایەن كۆمپانیا گەورەكانەوە دامەزرێنراون، كەلوپەل و پێداویستی و بینا و هۆڵی خوێندنی باش و گونجاویان بۆ دابینكراوە.                                                               دانانی بەردی بناغەی زانكۆی نێودەوڵەتی قەیوان   پەروەردە و خوێندنگە تایبەت و ئەهلییەكان  هاوشێوەی خوێندنی باڵا، كەرتی پەروەردە و خوێندن لە هەرێمی كوردستان بەرەو بە ئەهلیبوون و كەرتی تایبەت چووە، ئێستا ژمارەیەكی زۆر باخچەی ساوایان و خوێندنگەی سەرەتایی و ئامادەیی و پەیمانگای تایبەت و ئەهلیی لە شارەكانی هەرێمی كوردستاندا كراوەنەتەوە و رەواجێكی باشیان هەیە. بەر لەوەی قەیرانی ئابوریی بەرۆكی هەرێم بگرێت، ژمارەیەكی زۆر لە خێزانەكان منداڵەكانیان دەناردە ئەو خوێندنگە تایبەتانە، بەڵام قەیرانی دارایی كاریگەری لەسەر كەمبوونەوەی خوێندكارانی خوێندنگە تایبەتەكان كردووە و ئێستا زۆرینەی منداڵی بەرپرسان و دەوڵەمەندەكان لەو خوێندنگە تایبەتانە دەخوێنن. خوێندنگە تایبەتەكانی هەرێم بە گوێرەی ئاماری وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێم، كە لە سایتی فەرمی ئەو وەزارەتەدا بڵاوكراوەتەوە، ژمارەی خوێندنگە و باخچە تایبەتەكان بەمشێوەیەیە: پارێزگای هەولێر:  •    66 باچخەی منداڵانی تایبەت •    52 خوێندنگەی بنەڕەتی •    1 خوێندنگەی دواناوەندیی •    35 خوێندنگەی ئامادەیی •    21 پەیمانگا پارێزگای سلێمانی: •     36 باخچەی ساوایان •    25 خوێندنگەی بنەڕەتی •    8 خوێندنگەی ئامادەیی •    10 پەیمانگا پارێزگای دهۆك: •    16 باخچەی ساوایان •    12 خوێندنگەی بنەڕەتی •    6 خوێندنگەی ئامادەیی •    4 پەیمانگا گەرمیان: •    3 باخچەی ساوایان •    4 خوێندنگەی بنەڕەتی •    2 پەیمانگا                                                               پۆلێكی خوێندنی خوێندگەیەكی تایبەت لە هەرێم جیاوازی خوێندنی حكومیی و تایبەت •    خوێندنی حكومیی بەخۆڕاییە و خوێندنی تایبەت بە پارەیە، پارەی ساڵانەی خوێندن لە خوێندنگەیەكی  تایبەتەوە بە یەكێكی تر جیاوازە. •    زمانی خوێندن لە زۆرینەی خوێندنگە حكومییەكاندا كوردییە، لە چەند خوێندنگەیەكیش كراوە بە ئینگلیزی، بەڵام لە خوێندنگە تایبەتەكاندا زمانی خوێندن ئینگلیزییە. •    بەهۆی پشتگوێخستنی كەرتی پەروەردە و فێركردن و نەكردنەوەی بینا، پۆلی خوێندنگە حكومییەكان زۆر قەرەباڵغە و خوێندنگەكان زۆرینەیان دوو دەوامن و سێ‌ دەوامیش هەیە، بەڵام لە خوێندنگە تایبەتەكان یەك دەوامە و دەوام درێژخایەنە و ژمارەی خوێندكاران لە پۆلەكاندا كەمن. •    لە خوێندنگە حكومییەكاندا خواردن بۆ خوێندكاران ئامادە ناكرێت، خوێندكاران خۆیان لەسەر خەرجی خۆیان لە حانوت و كافتریاكان پێداویستی دەكڕن و بەشێك لە خەرجی خوێندنگەكانیش لە پارەی حانوت دابیندەكرێت و بەشێكی تری ئەو پارەیەش پەروەردەكان سودی لێدەبینن، بەڵام لەبەر ئەوەی خوێندنگە تایبەتەكاندا خوێندكار بە پارە دەخوێنێت رۆژانە خواردنی بۆ ئامادە دەكرێت. •    بەهۆی قەیرانیی داراییەوە ماوەی دوو ساڵە مامۆستایانی خوێندنگە حكومییەكان بایكۆتی هۆڵەكانی خوێندن دەكەن و ئەوەش زیانێكی زۆری بە پرۆسەی پەروەردە و فێركردن گەیاندووە، بەڵام خوێندنگە تایبەتەكان خۆیان مامۆستا دابیندەكەن و موچەی مانگانەی پێدەدەن، یان مامۆستای خوێندنگە حكومییەكان بەشێوەی وانەبێژ و بەكرێیەكی گونجاو وانەكان دەڵێنەوە، لەبەرئەوە بایكۆت زیانی بەو خوێندنگە تایبەتەكان نەگەیاندووە و بۆ رۆژێكیش دەرگای ئەو خوێندنگە تایبەتانە دانەخراون. •    ئەگەر سەرنج بدەینە لیستی دەرچووانی تاقیكردنەوەی نیشتمانی پۆلی نۆی بنەڕەتی و تاقیكردنەوەی وزاری پۆلی 12ی ئامادەیی، بەروونی دیارە رێژەی دەرچوون لە خوێندنگە تایبەتەكاندا بەرزترە لە خوێندنگە حكومییەكان، ئەگەرچی لە خوێندنگە حكومییەكانیش چەند خوێندكارێك لە ریزبەندی 10 یەكەمەكاندا بوون. •    بەهۆی قەرەباڵغی پۆلەكانی خوێندن و بایكۆتی مامۆستایان لە خوێندنگە حكومییەكاندا، كەمتر بایەخ بە وانەكانی پەروەردەی وەرزش و هونەر و چالاكییەكانی تر دەدرێت كە رێگایەكی باشە بۆئەوەی خوێندكار لە پاڵ پرۆسەی خوێندندا پەرە بە بەهرە و توانا و خولیاكانی تری بدات، بەڵام ئەم وانە و بابەتانە لە خوێندنگە تایبەتەكاندا زیاتر بایەخی پێدەدرێت. •    بەهۆی بایكۆت و باش بەڕێوەنەچوونی پرۆسەی پەروەردە و فێركردن، لە زۆبەی شار و شارۆچكەكانی هەرێم پەیمانگای تایبەت بۆ وانە وتنەوە كراونەتەوە و مامۆستایانی خوێندنگە حكومییەكان و تەنانەت ژمارەیەك لەو مامۆستایانەش بوونەتە سەرپەرشتیاری پەروەردەیی و پسپۆری لەو پەیمانگایانەدا وانەی تایبەت دەڵێنەوە و خولی بەهێزكردن بۆ هەموو قۆناغەكانی خوێندن دەكەنەوە و خوێندكارانی خوێندنگە حكومییەكان بەرێژەیەكی بەرچاو روویان لەو پەیمانگایانە كردووە و بە پارە بەشداری خولەكان دەكەن و دیواری دەرگای كەم خوێندنگە و قوتابخانەی شارەكان نییە كە ریكلامی ئەو پەیمانگایانەی پێوە هەڵنەواسرابێت ، بەڵام خوێندكارانی خوێندنگە ئەهلی و تایبەتەكان كەمتر روو لەو پەیمانگایانە دەكەن، بەهۆی ئەوەی پرۆسەی خوێندن لە خوێندنگەكانیان بەردەوام بووە و بایكۆت ئەوانەی نەگرتوەتەوە و لەكاتی خۆیدا پرۆگرامەكانی خوێندنی ساڵ تەواوكراون.                                                              پۆلێكی خوێندنی خوێندنگەیەكی حكومیی لە هەرێم لە سەرجەم وڵاتانی جیهاندا بایەخێكی زۆر بە كەرتی پەروەردە و فێركردنی منداڵ دەدرێت و بودجەیەكی زۆر بۆ ئەو كەرتە تەرخان دەكرێت، بۆ نمونە لە ئیسرائیل بودجەی وەزارەتی پەروەردە لە ریزبەندی بودجەی وەزارەتەكاندا لە دوای وەزارەتی ئاسایشەوەیە و لە پلەی دووەمدایە، بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان نەك هەر لە دانانی بودجەدا گرنگی و بایەخی بە وەزارەتی پەروەردە وەك پێویست نەداوە، بەڵكو ئەوە چەند ساڵێكە حكومەت بەبێ‌ یاسای بودجە و پەسەندكردنی لەلایەن پەرلەمانەوە، كاروبارەكانی جێبەجێدەكات و ئەو قەیرانەشی كە هەرێمی گرتوەتەوە پشكی شێری زیانەكانی بەر كەرتی پەروەردە و فێركردن و خوێندنی باڵا كەوتووە، ئەوەش دەرفەتی بۆ كۆمپانیا و وەبەرهێنەران رەخساندووە كە شوێنی حكومەت پڕبكەنەوە و هەرێم بەرەو ئەو ئاقارە بەرن خوێندن بەرەو بەتایبەتبوون و ئەهلیی بوونی تەواوەتی هەنگاو بنێت.                   

■ راپۆرتی شیكاری: ئارام مەحمود پێدەچێت توندبوونەوەی ململانێكانی نێوان ئەمریكا و ئێران، لە قازانجی حەیدەر عەبادی بشكێتەو بۆ چوار ساڵی تر لەسەر كورسی دەسەڵاتی جێبەجێكردن دانیشێتەوە، بەتایبەتی دوای یەكلابوونەوەی هەڵوێستی خۆی و ڕكابەرەكانی لەسەر ئەوسزا نوێیانەی واشنتن بەسەر تاراندا سەپاندوێتی، نوری مالیكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا و هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح كە دوو ڕكابەری دیاری (عەبادی)ین، بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك وەزیران، بەتوندی دژی سزاكانی سەر ئێران وەستانەوە و هەر كامێك لەم دوانە دەسەڵاتی جیبەجێكردن وەربگرێت نەك هەر پابەند نابێت بە جێبەجێبەجێكردنی، بگرە عامری لەوەش دوورتر دەڕواو بە پێویستی دەزانێت بەغداد هاوشانی تاران ڕووبەڕووی سزاكان بێتەوە. ئەمە لە كاتێكدایە عەبادی هەڵوێستێكی تەواو پێچەوانەی ئەو دوانەی هەیە و ڕاشكاوانە دەڵێت لەپێناوی پاراستنی بەرژوەندییەكانی خەڵكی عێراق پابەند دەبێت بە جێبەجێكردنی ئەو سزایانە. عەبادی لە پێكهێنانی گەورەترین كوتلە نزیكبوەتەوە وێڕایی ئەم پشتیوانیە نوێیە ئەمركییە بۆ عەبادی، هەندێك زانیاری باس لەوەدەكەن، ناوبراو لەگەڵ ژمارەیەك كوتلەی سیاسی گەیشتوەتە لێكتێگەیشتنی نوێ‌ بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلە، هاوكات نزیكبونەوەشی لە هاوپەیمانی سائیرون و هەردوو هاوپەیمانی (نیشتمانی و بڕیار) و چەند كوتلەیەكی سوننیش، بەتایبەت دوای دووركەوتنەوەی لە ئێران. دوای سەردانەكەی ئەمدواییەی (نێچیرڤان بارزانی)یش، بۆ بەغداد و كۆبوونەوەی لەگەڵ عەبادی، سارد و سڕی پەیوەندییەكانی نێوان پارتی و عەبادی چووە قۆناغێكی پێشتر، بەم مانایە عەبادی و سائیرون و كورد و سوننە لە ئایندەیەكی نزیكدا پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی ڕادەگەیەنن. هاوپەیمانی نەسر  كە عەبادی سەرۆكایەتی دەكات، ئاشكرایكردوە، لیژنەیەكی دانوستانی پێكهێناوە بۆ ئەنجامدانی گفتوگۆ لەگەڵ كوتلە سیاسییەكان بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلە، بەپێی زانیارییە دزەپێكراوەكان لیژنەكە بەنیازە بەمزوانە سەردانی هەرێمی كوردستانیش بكات. خالید عوبەیدی وەزیری پێشووی بەرگری عێراق كە بەهۆی تۆمەتباركردنی بەتێوەگلان لەگەندەڵی، پەرلەمانی عێراق لە كارەكەی دووریخستەوە و ئێستا یەكێكە لە سەركردەكانی هاوپەیمانی نەسر، لە بەیاننامەیەكدا ئاماژەی بەوەكردوە، گفتوگۆ سەرەتاییەكانیان لەگەڵ هەردوو وەفدی ڕەوتی حیكمە و ئیئتیلافی نیشتمانی ئەنجامی ئیجابی و تێگەیشتنی هاوبەشی لێكەوتوەتەوە و ڕێككەوتون لەسەر داڕشتنی هێڵە گشتییەكانی بەرنامەی حكومەتی داهاتوو و لەچوارچێوەی مودەی زەمنی دیاریكراودا، لەگەڵ جەختكردنەوە لەسەر ڕەتكردنەوەی بنەمای پشكێنە لە پێكهێنانی حكومەت، لەو چوارچێوەیەشدا لەگەڵ حیكمە و ئیئتیلافی نیشتمانی ڕێكەوتوون وەك ئامادەكارییەك بۆ واژۆكردنی پێش ڕاگەیاندنی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی بەشێوەیەكی ڕەسمی. عوبەیدی ئەوەشی ئاشكراكردوە، هاوپەیمانی سائرون و ڕەوتی حیكمە و ئیئتیلافی نیشتمانی نزیكترن لەوانەوە و لێكتێگەیشتنیشیان هەیە لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان، بەردەوامیشن لە پەیوەندییەكانیان لەگەڵ هاوپەیمانی فەتح. مالكی و عامری بەئاسانی وازناهێنن ئەم ململانێ توندە لەسەر پۆستی سەرۆكی حكومەتی عێراق، هاوكاتە لەگەڵ تێپەڕبونی 4 ساڵ بەسەر دەستبەكاربونی حەیدەر عەبادی وەك سەرۆك وەزیرانی عێراق لە ڕۆژی 11 ئابی ساڵی 2014دا. بەڵام پێناچێت ڕێگای دانانەوەی عەبادی بەگوڵ رازێنرابێتەوە و بەو شێوەیە ئاسانبێت كە سەركردەكانی لیستی نەسر باسی دەكەن، زۆرێك لە چاودێران وای بۆ دەچن، ئێران هەر وا بەئاسانی دەستبەرداری خاوەن بڕیاری یەكەمی عێراق نابێت بەتایبەتی لەم دۆخە ناهەموارەی تێیكەتوە، ئەمەش بەومانایەی هەوڵەكانی بۆ گەیشتنی یەكێك لە كاندیدەكانی (مالیكی یان عامری) بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی حكومەت، عێراق كێشدەكات بەرە و قەیرانێكی نوێ‌ كە ڕەنگە ئاستەنگی جدی بۆ پرسی دەستاودەستی ئاشتییانەی دەسەڵات دروستبكات و كێشە و ئاستەنگی جدیش لە ڕێگای عەبادی و هاوپەیمانێتییەكەی دروستبێت. وەك دەوترێت، هێشتا مالیكی و عامری كارتی زۆریان لەدەستدا ماوە و بەوشێوەیە لاواز نەبوون عەبادی بتوانێت كێكی دەسەڵات لەبەرچاویان لەت بكات و ئەوانیش لەدوورەوە تەماشای بكەن، وێڕای تواناكانی خۆیان هێزی ئەوەشیان هەیە كوتلە شیعییەكانی نزیك لە ئێران دژبە عەبادی بجوڵێنن و جۆشدانەوەی خۆپیشاندانەكانیش بەشێوەیەكی گەرموگوڕترە یەكێكی ترە لە ئەگەرەكان. بە هەموو پێوەرەكان بەمزوانە هەوڵەكانی دروستكردنی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی بەرهەمی دەبێت، بەتایبەت دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنەكان و فشارە بەردەوامەكانی مەرجەعیەت بۆ پەلەكردن لەپێكهێنانی حكومەت، بەڵام وەك دەوترێت نەتیجە حسابە، ئایا ململانێكانی ئێران و ئەمریكا تاچەند كاریگەری دەبێت لەسەرخستنی هەوڵەكانی پێكهێنانی كابینەی نوێ‌ ؟ ئایا حكومەتی نوێی عێراق دڵخوازی مەكگۆرك دەبێت یان ژەنەراڵ سولەیمانی؟ ئایا كابینەی نوێ‌ هاوشێوەی  پرۆسەی هەڵبژاردن دووبەرەكی و كێشە سیاسیەكان قوڵتر دەكاتەوە یان كێشەكان دەكاتە بەشێك لە مێژوو و مژدەی قۆناغێكی نوێ‌ ڕادەگەیەنێت؟. 

( درەو میدیا):  لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردن و راپرسی هەرێمدا، رۆژی بانگەشەی هەڵبژاردن دیاریكرا كە لە كاتژمێر 12:00ی شەوی چوارشەممە 5/9/2018 دەستپێدەكات و 48 كاتژمێر پێش رۆژی دەنگدان كە 30ی ئەیلولی 2018 یە، كۆتایی دێت. بانگەشەی هەڵبژاردن تا كاتژمێر 8:00 بەیانی رۆژی 28/9/2018 بەردەوام دەبێت، واتە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان 23 رۆژ دەخایەنێت..  رۆژی 30/9/2018 هەڵبژاردنی خۆلی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بەڕێوەدەچێت، لایەنە بەشدارەكان كێبركێ دەكەن لەسەر بردنەوەی بۆ 111 كورسی پەرلەمانی كوردستان، (100 كورسی گشتی و 11 كورسی كۆتا) كە:   * ٧٠٩ كەس ناوی خۆیان كاندیدكردووە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان * ٢٩ لیست و قەوارە ناوی كاندیدەكانیان پێشكەش بە كۆمسیۆن كردووە *  كۆی  ژمارەی دەنگدەران ( 3,088,642)  * بۆ هەڵبژاردنی 21ی ئەیلولی 2013 ژمارەی دەنگدەران ( 2,717,082) دەنگدەرە * واتا ژمارەی زیادبوو ( 371,560 ) دەنگدەرە * ناوی 268 هەزار كەس لە تۆماری دەنگدەران دەرهێنراون  * ناوی 56 هەزار دەنگدەری دیكەش سڕكراون

(درەو میدیا): سەرۆكی پێشووی لیژنەی ئاسایش و بەرگری لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، هەرێمی كوردستان تۆمەتبار دەكات بەڕادەستكردنەوەی دوو ژنەی داعشیی بە ئەڵمانیا. حاكم زاملی سەرۆكی پێشووی لیژنەی ئاسایش و بەرگری پەرلەمانی عێراق، داوای لە حكومەتی عێراق كرد، لەڕێی گرتنەبەری سەرجەم كەناڵە نێودەوڵەتییەكانەوە داوا لە حكومەتی ئەڵمانیا بكات ئەو دوو ژنە داعیشییەی ڕادەستبكاتەوە كە لەڕێی هەرێمی كوردستانەوە بەنایاسایی ڕەوانەی وڵاتەكەیان كراونەتەوە. داواش لە حكومەتی هەرێم دەكات، دەستەبەجێ تەواوی زیندانییەكانی "داعش" ڕادەستی بەغداد بكاتەوە. زاملی لە بەشێكی تری قسەكانیدا بە "سۆمەرییە نیوز"ی وتووە" بەندینخانەكانی عێراق بەتەواوی لەژێر كۆنتڕۆڵی حكومەتی عێراقدان و ڕێگە بەهیچ لایەنێك نادرێت دەستوەردان لە كاروباریان بكات".  ئاشكرایكردووە" زیاتر لە پێنج هەزار بەندكراوی "داعش" لە زیندانەكانی ئاسایشی هەرێمی كوردستانن و زیاتر لەجارێكیش داوایانكردووە پرۆسە هاوبەشەكان ئاگاداری دۆخی زیندانەكانی هەرێم بن، بەڵام تائێستا ئەنجامی نەبووە. بەگوێرەی قسەی زاملی، ئەو دوو ژنە داعشییەی بەقاچاغ ڕەوانەی ئەڵمانیا كراونەتەوە لەگەڵ منداڵەكانیان، یەكێكیان خاوەنی ڕەگەز ئەڵمانییە و ئەوی تریان خاوەنی رەگەزنامەی توركییەو هەڵگری ڕەگەزنامەی ئەڵمانییە، لەساڵی 2017 وە، دەستگیركراون.  

(درەو میدیا): شەپۆلێكی گەرما رووی لە ئەوروپا كردووە و وشكەساڵی سەرتاسەری وڵاتی سویدی گرتوەتەوە، ئەوەش بوەتە مایەتی هەڕەشە لەسەر باڵندە و ئاژەڵە خۆماڵی و كێوییەكانی ئەو وڵاتە. بەربوونەوەی پلەكانی گەرما دەسەڵاتدارانی سویدی ناچاركردووە، رێگە بە مانگا و رەشەوڵاخەكان بدەن بچنە ئەو كەنارانەی كە هاوڵاتیان بە رووتی و نیمچە رووتی مەلەی تێدادەكەن. سایتی " زالوكال" هەواڵی لۆكاڵی سوید دەڵێت ئەو كەسانەی كە بۆ مەلەكردن روو لە كەنارەكان دەكەن، لە هەرێمی سمالاند سكاڵایان لەسەر رێگەدان بە بوونی ئاژەڵ لە كەناراوەكان بەرزكردوەتەوە جەختدەكەتەوە كە ئەوە ناتەندروستە و مەترسی بۆسەر تەندروستی دروستدەكات. بەرزبوونەوەی پلەكانی گەرما لە سوید كێشەی بۆ جوتیارەكانی ئەو وڵاتەش دروستكردووە و ئێستا ناتوانن ئالیك  بۆ ئاژەڵەكانیان دابین  بكەن و بەشێك لە جوتیارەكان بڕیاریانداوە پێش وادەی خۆی ئاژەڵەكانیان سەرببڕن و هەندێكیشان بڕیاریانداوە بۆ فێنككردنەوەیان بیانبەنە سەر كەناری دەریاكان، ئەوەش بەوتەی كەناڵی سی ڤی تی گشتی. پیتەر بنگتسۆنن بەرپرس لە شارەوانیەكی سوید دەڵێت:" كاتێك وشكەساڵی دەبێت و ناتەوێت بە ناچاری مانگاكانت سەرببڕیت بەهۆی ئەوەوە، بەڵكو پێویستە بتوانیت فێنكیان بكەیتەوە و ئالیك و ئاویان بۆ دابینبكەیت". سكاڵاكان لەسەر بردنی ئاژەڵان بۆسەر كەناراوەكان، ئیدارەی خۆشگوزرەانی و رۆشنبیری شارەوانی فاكسۆی ناچاركرد ئەو پرسە بخاتە دەنگدانەوە و لەسەر ئەوەش بڕیاردرا كە مانگا و ئاژەڵەكانیش مافیان هەیە وەك مرۆڤ سەردانی ئەو شوێنانە بكەن. لەو بارەیەوە بنگستۆن دەڵێت، نابێت مەلەوانەكان و گەشتیارەكانی كەناراوەكان رووبەڕووی مەترسی تووشبوون بە نەخۆشیەكانی وەك ئیكۆلا بكرێنەوە، پێویستە لەسەر جوتیارەكان مانگا و ئاژەڵەكانیان نەبەنە ئەو شوێنانەی كە خەڵك دەیانەوێت مەلەی تێدا بكەن. لەناوچوونی بڕێكی زۆر ماسی لەگەڵ بەردەوامی ئەو شەپۆلە گەرمایەی رووی لە ئەوروپا كردووە، هەزاران ماسی لە بەشی سویسرای رووباری راین لەناوچوون. دەسەڵاتدارانی سویسرا دەڵێن تائێستا نزیكەی یەك تۆن ماسی لەناوچوویان لە رووبارەكە دەرهێناوە، رێوشوێنی بەپەلەشیان گرتوەتە دەست بۆ رزگاركردنی ماسییەكانی ناو ئاوەكە. بەهۆی بەرزبوونەوەی پلەی گەرماوە، رێژەی ئۆكسجین لە رووبارەكەدا كەمبوەتەوە و ئەوەش قورسە ماسیەكان بتوانن بژین لە رووبارەكەدا. بەناوبانگترین جۆری ماسی كە زیانی زۆری بەركەوتووە ماسی " ئەڵتیمالۆس"ە كە تەنها لە ئاوی ساردا دەژی و نەهامەتی ئەم جۆرە ماسیە كاتێك دەستپێدەكات, كە پلەی گەرما دەگاتە 23 پلەی سەدی و لە بەشی سویسرای رووبای راین پلەی گەرما بۆ زیاتر لە 25 پلەی سەدی بەرزبووتەوە و لەگەڵ ئەوەشدا ئاستی ئاوەكەی دابەزیوە و بووتە هۆی لەناچوونی هەزاران ماسی. دەسەڵاتدارانی سویسرا لە سێ‌ كانتۆنی ئەو وڵاتە حەوزی ئاوی ساردیان بونیادناوە بۆ ئەوەی ماسیەكان كەمێك پشوو وەربگرن تێیاندا و سەرەڕای ئەو هەوڵەشیان نزیكەی یەك تۆن ماسی لەناوچوویان كۆكردووەتەوە كە یەكسانە بە سێیەكی كۆی بەرهەمی راوی ساڵانە. لە شاری هامبۆرگی باكوری ئەڵمانیاش بەهۆی بەرزبوونەوەی پلەی گەرما لە رووباری ئەلیستەر بۆ 27 پلەی سەدی ژمارەیەكی زۆر ماسی لە ناوچوون و لە بەریتانیاش بەوتەی دەستەی ژینگەی ئەو وڵاتە نزیكەی شەش هزار ماسی لە ئیسكس و نۆرفۆرك و سۆڤۆك بەهۆی ئەو شەپۆلە گەرمایەوە لەناوچوون.