Draw Media

درەو میدیا: مەڵبەندی 11ی رێكخستنی گەرمیانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان هۆشداری توند دەداتە سەركردایەتی حزبەكەیان و ئاماژە بە ناڕەزایی زۆری هاوڵاتیان دەدەن لە گەرمیان بەهۆی ناعەدالەتی زۆرو بردنی نەوت و سەروەت و سامانی ناوچەكە. لە یاداشتێكدا بۆ جێگرانی سكرتێری گشتی و ئەنجومەنی سەركردایەتی، مەڵبەندی 11ی گەرمیانی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان ئاماژە بەوە دەكەن" گەرمیان قەڵای سەوزی یەكێتی بوو، بەڵام لە ئێستادا ئەم قەڵایە نەك هەر سەوز نیە ئەگەر فریای نەكەوین دەبێتە بەشێك لە مێژوو" لە یاداشتەكەدا كە تەواوی ئەندامانی ئەنجومەنی مەڵبەندی یەكێتی واژویان كردووە، ئاماژە بەوە دەكەن" نەوت و كۆمپانیاكانی نەوت لە گەرمیان گومانی گەورەی درووست كردووە، لە گەرمیاندا ( 2 هەزارو 754 ) تەنكەر نەوت هەناردە دەكەن و داهاتی مانگانەیان ( 400 ملیۆن و 40 هەزار دینار) داهاتی كۆمپانیای دڵنیایی جۆری ( 5 ملیار و 760 ملیۆن دینار9 بووە" لە یاداشتەكەدا مەڵبەندی 11ی گەرمیانی یەكێتی ئاماژە بە داهاتی ئیدارەی گشتی یەكێتی دەكات لە ناوچەكەداو دەڵێن" لە 2019 دا پێنج پرۆژەی وەبەرهێنان لە بواری خانوبەرەدا دراون كە 8%ی دراوە بە ئیدارەی گشتی یەكێتی، لە كاتێكدا كۆمپانیا هەیە ئامادەیە 50% بدات بە ئیدارەی گشتی" لەو یاداشتەدا ئاماژە بەوەشكراوە" لەكۆی 70 پۆست لەعێراق كە پشكی یەكێتیەو 140 پۆستی هەرێم  پشكی یەكێتی هیچ پۆستێك بۆ ناوچەی گەرمیا دانەنراوە"  بەپێی یاداشتەكە مەڵبەندی گەرمیانی یەكێتی و ئۆرگانەكانی زیاتر لە ( 164 ملیۆن دینار) قەرزارن و بە 45 رۆژ جارێك تەنها 4 ملیۆن دینار دەنێرێت بۆ مەڵبەند.          


(درەو میدیا):  ئەمڕۆ ئەندامانی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەردەم پەرلەمانی كوردستاندا سوێندی یاسایی خوارد. لە مەراسیمی سوێندخواردنەكەدا، مەسرور بارزانی بە دەنگی 88 پەرلەمانتار بووە سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران،  قوباد تاڵەبانیش بە دەنگی 73 پەرلەمانتار، وەك جێگری سەرۆك وەزیران متمانەی پێدرا، مەسرور بارزانی 15 دەنگ زیاترى لە قوباد تاڵەبانی بەدەستهێنا. لەناو ئەندامانی ئەنجومەنی وەزیراندا، خالید شوانی كاندیدی یەكێتی پۆ بۆستی وەزیری هەرێم بۆ كاروباری هەرێم و بەغداد كەمترین دەنگیهێنا كە 68 دەنگ بوو.  دەنگەكان: 1- فرسەت ئەحمەد، وەزیری داد، 84 دەنگ. 2- شۆڕش ئیسماعیل، وەزیری پێشمەرگە، 73 دەنگ. 3- رێبەر ئەحمەد خالید - وەزیری ناوخۆ، 76 دەنگ. 4- ئاوات جەناب نوری ساڵح - وەزیری دارایی و ئابووری، 81 دەنگ. 5- د. سامان حوسێن محەمەد بەرزنجی - وەزیری تەندروستی، 81 دەنگ. 6- ئالان حەمە سەعید ساڵح محەمەد - وەزیری پەروەردە، 85 دەنگ. 7- دانا عەبدولكەریم حەمە ساڵح عەبدولرەحمان - وەزیری ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردن، 80 دەنگ. 8- ساسان عوسمان عەونی حەبیب - وەزیری شارەوانی و گەشت و گوزار، 85 دەنگ. 9- د. ئارام محەمەد قادر ئەمین - وەزیری خوێندی باڵا و توێژینەوەی زانستی، 76 دەنگ. 10- د. دارا رەشید مەحمود - وەزیری پلاندانان، 75 دەنگ. 11- كوێستان محەمەد عەبدوڵڵا مەعروف - وەزیری كاروباری كۆمەڵایەتی، 74 دەنگ. 12- محەمەد سەعید عەلی - وەزیری رۆشنبیری و لاوان، 75 دەنگ. 13- عەبدوڵڵا مەحمود محەمەد سان ئەحمەد -  وەزیری شەهیدان و ئەنفالكراوان، 85 دەنگ. 14- بێگەرد دڵشاد شوكرڵڵا - وەزیری كشتوكاڵ و سەرچاوەكانی ئاو، 83 دەنگ. 15- كەمال موسلیم سەعید قەرەنی - وەزیری بازرگانی و پیشەسازی، 85 دەنگ. 16- ئانۆ جەوهەر عەبدولمەسیح عەبدوكا - وەزیری گواستنەوە و گەیاندن، 80 دەنگ. 17- پشتیوان سادق عەبدوڵڵا - وەزیری ئەوقاف و كاروباری ئایینی، 77 دەنگ. 18- كەمال محەمەد ساڵح خەلیل - وەزیری كارەبا، 85 دەنگ. 19-  خالید سەلام سەعید - وەزیری هەرێم، 68 دەنگ. 20- ئایدن مەعروف سەلیم - وەزیری هەرێم، 78 دەنگ. 21- ڤاڵا فەرید ئیبراھیم - وەزیری هەرێم، 83 دەنگ.


(درەو میدیا): ئەمڕۆ پەرلەمانی كوردستان متمانە بە كابینەی نوێی حكومەت دەبەخشێت، بەڵام هێشتا وادەی دانانی پارێزگاری كەركوك نادیارە. پرسی پەكلاكردنەوەی پۆستی پارێزگاری كەركوك ماوەی (9) مانگ پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی پەكخست، یەكێتی نیشتمانی مەرجی دانابوو دەبێت لەگەڵ سوێندخواردنی كابینەی نوێی حكومەتدا، پارێزگارێكی یەكێتیش لە كەركوك دەستبەكارببێت. ئەمڕۆ پەرلەمان متمانە بەكابینەی نوێی حكومەت دەدات، بەڵام پارێزگاری كەركوك هاوكات لەگەڵ راگەیاندنی حكومەتدا دەستبەكارنابێت. پێشتر (درەو میدیا)، وەكو یەكەمین دەزگای راگەیاندنی كاندیدی رێككەوتنی نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی لەسەر پۆستی پارێزگاری كەركوك ئاشكراكرد. بەپێی ئەو رێككەوتنەی كە لەنێوان هەردولادا كراوە، تەیب جەبار كاندیدە بۆ پۆستی پارێزگاری كەركوك، ئەم پیاوە سەربە یەكێتی نیشتمانییە، بەڵام رێككەوتنەكە بەوجۆرەیە وەكو كاندیدی لیستی (برایەتی) ناوی لێبنرێت، كە لیستی هاوبەشی لایەنە كوردییەكانە لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك. لاهور شێخ جەنگی ئەندامی ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی نیشتمانی لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ رۆژنامەی (ئاژانس) كە ئەمڕۆ بڵاوبوەتەوە دەڵێت" لەیەك دوو رۆژی داهاتوودا ئەو كاندیدەی هەردولامان لەسەری رێككەوتوین بە رەسمی دەناسێنرێت‌و هەنگاوەكانی بۆ دانانی ئەو پارێزگارە دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە. ئەمە لەكاتێكدایە بەپێی هەموو ئەو رێككەوتنانەی كە لە (9) مانگی رابردوودا لەنێوان پارتی‌و یەكێتیدا كراوە، دەبێت پارێزگاری كەركوك هاوتەریب لەگەڵ پێكهێنانی حكومەتی هەرێمدا دەستبەكارببێت.  


راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت گەنجترین وەزیر لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم تەمەنی (35) ساڵە، پیرترین وەزیر (73) ساڵە، سەرۆكی حكومەت حەزی لە مەلەوانییە، جێگرەكەی میكانیكییە، پزیشك لە وەزارەتی پلاندانان دانراوە، ماتماتیك بۆ كاروباری كۆمەڵایەتی، ئەندازیار بۆ وەزارەتی ناوخۆ، پاراستن بۆ شارەوانی، بۆ پەروەردە بەرپرسی لق دانراوە، لە وەزارەتی دارایش پێشبینی قات‌و قڕی كراوە.  نوسینگەی مەسرور بارزانی كاندیدی راسپێردراو بە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان، سیڤی سەرۆك وەزیران‌و وەزیرەكانی كابینەی داهاتووی حكومەتی خستە بەردەم پەرلەمانی كوردستان‌و كۆپیەكیشی بۆ رایگشتی بڵاوكردەوە. پەرلەمانی كوردستان دوای تاوتوێكردنی ئەم سیڤییانە، هەریەكێك لە كاندیدەكان بۆ پۆستە وزارییەكان دەخاتە دەنگدانەوە‌و متمانەیان پێدەبەخشێت یاخود رەتیاندەكاتەوە، كە ئەمەیان ئەگەرێكی لاوازە‌و پێناچێت پەرلەمان هیچ كاندیدێك رەتبكاتەوە. وەزارەتی نەوت مەسرور بارزانی سیڤی (19) كاندیدی بۆ وەزارەتەكان ئامادەكردووە، كاندیدی وەزارەتێك نادیارە‌و تائێستا یەكلانەبووەتەوە، كە ئەویش وەزارەتی نەوتە، سەرباری ئەمە سیان لە پۆستەكان پۆستی وەزیری هەرێم-ن. (درەو میدیا) پێشتر ئاشكرایكرد، لەم كابینەیەدا وەزارەتی سامانە سروشتییەكان ناوەكەی دەگۆڕدرێت بۆ وەزارەتی (نەوت) هاوشێوەی ئەوەی لە عێراق هەیە، ئاشتی هەورامی دەبێت بە یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری سامانە سروشتییەكان، وەزارەتی نەوت كە بەر پارتی كەوتووە، تائێستا كاندیدەكەی یەكلانەكراوەتەوە، هەندێك زانیاریش هەیە باسلەوەدەكات، نەوت‌و سامانە سروشتییەكان هیچ وەزارەتێكی بۆ دانانرێت‌و جڵەوی ئەو كەرتە لە دەستی مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتدا دەبێت. سەرۆك وەزیرانێكی مەلەوان سیڤی مەسرور بارزانی درێژترین سیڤی لیستی كاندیدی پۆستەكانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمە. بەپێی ئەوەی لە سیڤییەكەیدا باسكراوە، سەرۆك وەزیرانی نوێی حكومەت تەمەنی (50 ساڵ)ە. مەسرور بارزانی بەپێچەوانەی ئەو وێنا ئەمنییەی كە بەهۆی سەرۆكایەتی "دەزگای پاراستن" لەسەری دروستبووە، بڕوانامەی ماجستێری لە بواری "ئاشتی‌و چارەسەری ناكۆكییەكان" لە زانكۆی ئەمریكی لە واشنتۆن دی سی بەدەستهێناوە، بەڵام دیار نییە ئاخۆ لە چوار ساڵی داهاتوودا ناكۆكییەكان لەگەڵ بەغداد چارەسەر دەكات، یاخود ئاڵۆزتری دەكات ؟ ئایا ئاشتی سیاسی لەناوخۆدا بەرفراوانتر دەكات یاخود مەودای ناكۆكییەكان زیاتر دەكات ؟ مەسرور بارزانی كە كوڕی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی‌و كوڕەزای مستەفا بارزانی دامەزرێنەری پارتییە، لە سیڤییەكەیدا بۆ مێژوو ناوی منداڵەكانیشی تۆماركردووە‌و نوسیویەتی" خاوەنی سێ كوڕو كچێكە بەناوەكانی (یاسمین، ئارین، بەرزین، ئاران)". بارزانی كوڕ وەكو خۆی لە سیڤییەكەیدا نوسیویەتی، شارەزایی تەواوی لە نوسین‌و خوێندنەوە‌و قسەكردندا هەیە بە زمانەكانی (كوردی، فارسی، ئینگلیزی)‌و لە زمانی عەرەبیش تێدەگات. سەرۆك وەزیرانی نوێ، لە سیڤییەكەیدا تەنانەت چوەتە سەر باسی وردەكاری ئارەزووی تایبەتی خۆی بۆ بوارەكانی هونەرو وەرزش‌و دەڵێ" شارەزایی هەیە لە شێوەكاری‌و ئەسپسواری‌و مەلەوانی". میكانیكی لە حكومەتدا قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی كابینەی نوێی حكومەت، تەمەنی (42ساڵ)ە، واتە (8 ساڵَ) لە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت بچوكترە. قوباد تاڵەبانی كە ئەمە جاری دووەمە پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت وەردەگرێت، لە سیڤییەكەیدا دوو خاڵ جێگای سەرەنجن: یەكەم: بڕوانامەكەی وەكو لە سیڤییەكەیدا نوسراوە، قوباد تاڵەبانی بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە "ئەندازیاری میكانیكی"دا هەیە، ئەمە زانیارییەكی نوێیە. دووەم: لە سیڤییەكەیدا نوسراوە قوباد تاڵەبانی "بەشداریكردووە لە نوسینەوەی یاسای ئیدارەدانی دەوڵەتی عێراق لە بەغداد"، بەڵام هیچ رونكردنەوەیەكی زیاتری لەبارەی چۆنیەتی بەشداریكردنی نەداوە.  قوباد تاڵەبانی كە كوڕی جەلال تاڵەبانی سكرتێری كۆچكردووی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە، زمانی ئینگلیزی بەباشی دەزانێت. قوباد تاڵەبانی لە كابینەی هەشتەمدا یەكێك لەوانە بوو پشتیوانی لە سیستمی "پاشەكەوتكردنی موچە" كرد، كاتێك حكومەت دوچاری قەیرانی دارایی بووەوە. قوباد تاڵەبانی هەواڵە ناخۆشەكەی سەپاندنی سیستمی "پاشەكەوتی موچە"ی بە رایگشتی هەرێمی كوردستان راگەیاند، سەرباری ئەمە لە كابینەی هەشتەمدا لەناوخۆی حزبەكەشییەوە روبەڕووی رەخنەی توند بووە‌و چەندینجار تۆمەتبار كرا بەوەی لەبەرامبەر نێچیرڤان بارزانیدا لاوازە. قوباد تاڵەبانی دۆستایەتییەكی بەهێزی لەگەڵ نێچیرڤان بارزانیدا هەیە‌و لەوانەیە پشتیوانی لە ئاشتەوایی‌و سەقامگیری سیاسی‌و كۆمەڵایەتی دەكات، بەڵام دیارنییە پەیوەندییەكانی لە چوار ساڵی داهاتوودا لەگەڵ مەسرور بارزانیدا چۆن دەبێت. ئەندازیارێك لە وەزارەتی ناوخۆدا مەسرور بارزانی كە لە ساڵی 1998وە سەرۆكایەتی دەزگای پاراستنی (دەزگایەكی ئەمنی هەواڵگرییە‌و سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە) پێسپێردراوە، پۆستی وەزارەتی ناوخۆ كە پۆستێكی هەستیارە، داوە بە كەسێكی نزیك لە خۆی. (رێبەر ئەحمەد خالید) كاندیدە بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزیری ناوخۆ، ئەم پیاوە لەڕووی تەمەنەوە هاوتەمەنی مەسرور بارزانییە (50 ساڵ)، لە شارۆچكەی پیرمام لە نزیك بارەگای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی نیشتەجێیە. بەپێی ئەوەی لە سیڤییەكەیدا نوسراوە، ئەم پیاوە بڕوانامەی ماستەری لە بواری "ئاسایشی نیشتمانی" لە زانكۆی بەغداد بەدەستهێناوە، واتە بڕوانامەكەی لەگەڵ ئەو پۆستەدا گونجاوە كە وەریدەگرێت. سەرباری ئەمە، یەكێكە لە كەسە نزیكەكان لە مەسرور بارزانی‌و پلەی لیوای هەیە لەناو دەزگای پاراستندا‌و لە ساڵی 2012وە تائێستا سەرۆكی فەرمانگەیەكە لەناو ئەنجومەنی ئاساشی هەرێمی كوردستان بەناوی فەرمانگەی "هەماهەنگی هاوبەش". ئەم پیاوە لەناو پارتی پلە حزبییەكەی (ئەندام مەكتەب)ە، ئەوەی جیگای سەرەنجە، ئەم پیاوە ئەمنییە بووەتە ئەندامی رێكخراوێكی بواری ئاوەدانكردنەوە بەناوی رێكخراوی "شانەدەر"، هەروەها ئەندامی یەكێتی ئەندازیارانی كوردستانە بەوپێیەی بڕوانامە بەكالۆریۆسەكەی لە بواری "ئەندازیاری شارستانی"دایە. وەكو لە سیڤییەكەیدا نوسیویەتی زمانەكانی (عەرەبی‌و ئینگلیزی‌و فارسی) دەزانێت. لە خەزنەداری حزبەوە بۆ حكومەت  كاندیدی وەزیری دارایی بۆ كابینەی نوێی حكومەت (ئاوات شێخ جەناب)ە لە بزوتنەوەی گۆڕان. ئەم پیاوە ئەندامی یەكێكە لە بنەماڵە ناسراوەكانی سلێمانییە، تەمەنی (61 ساڵ)ە، چەندجارێك ئەزمونی كاركردنی لە حكومەتدا تاقیكردوەتەوە، یەكەمین پۆستی حكومی كە وەریگرتووە، پۆستی قایمقامی سلێمانی بووە لە ساڵی 1993دا، ماوەیەكیش بریكاری وەزیری گواستنەوە بووە‌و لێپرسراوی لیژنەی باڵای سوتەمەنی سلێمانی بووە. ئاوات شێخ جەناب بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە یاسادا هەیە، دواین كاری سیاسی لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا بەرپرسی ژوری دارایی بووە، واتە لە خەزنەداری بزوتنەوەی گۆڕانەوە كاندیدكراوە بۆ خەزنەداری حكومەتی هەرێمی كوردستان. ئەوانەی لە نزیكەوە دەیناسن دەڵێن لەڕووی داراییەوە پیاوێكی دەستكراوە نییە‌و هەندێك لە هاوڕێكانی بە توانجەوە دەڵێن "چوار ساڵی داهاتوو بۆ هەرێمی كوردستان لە سایەی ئاوات شێخ جەنابەوە ساڵی قات‌و قڕی دەبێت". لە هەڵبژاردنەوە بۆ پێشمەرگە شۆڕش ئیسماعیل كاندیدی یەكێتی بۆ پۆستی وەزیری پێشمەرگە، لە سیڤییەكەیدا تەمەنەكەی بەهەڵە نوسراوە، بەڵام وادەردەكەوێت لەدایكبووی ساڵانی 1950 بێت. ئەم پیاوە لە ساڵی 2008وە سەرۆكی دەزگای هەڵبژاردنی یەكێتی نیشتمانییە كە یەكێكە لە دەزگا هەستیارەكان، بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزارەتی پێشمەرگە دەستبەداری پۆستە حزبییەكەی بوو، بەتایبەتیش لەكاتێكدا هەوڵی سازدانی كۆنگرەی یەكێتی دەدرێت‌و لەحاڵی بەستنی ئەو كۆنگرەدا دەزگای هەڵبژاردنی رۆڵی گرنگ‌و یەكلاكەرەوەی لەسەر چارەنوسی سیاسی یەكێتی دەبێت. ئەم پیاوە لە ساڵی 1993وە چەندین پۆستی گرنگی حزبی لەناو یەكێتی وەرگرتووە، بەڵام یەكجار پۆستی حكومی بەڕێوەبردووە، كە ئەویش پۆستی (سەرۆكی دەزگای شەهیدانی گەلی كوردستان)ە لە حكومەتەكەی یەكێتی لە سلێمانی لەماوەی نێوان ساڵانی (2000 بۆ 2005)، ئەم پۆستە تاڕادەیەك نزیكە لە پۆستی وەزارەتی پێشمەرگەوە كە ئێستا كاندیدە بۆ ئەو پۆستە. وەكو خۆی لە سیڤییەكەدا دەڵێ بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە (یاسا‌و رامیاری)دا هەیە‌و زمانەكانی (عەرەبی‌و ئینگلیزی) دەزانێت، زمانی (فارسی)ش زۆر بەباشی دەزانێت. لە وەكالەتەوە بۆ وەزارەت پشتیوانی سادق كاندیدی پارتییە بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزارەتی ئەوقاف‌و كاروباری ئاینی. ئەم پیاوە ئەمە دووەمینجارە پۆستی وەزیری ئەزموون دەكات، لە كابینەی هەشتەمدا وەزیری پەروەردە بوو، كاتێك موچەی مامۆستایان "پاشەكەوت" كرا، روبەڕووی شەپۆلی بەرفراوانی خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتی مامۆستایان بووەوە. پشتیوان سادق نامۆ نییە بە پۆستی وەزارەتی ئەوقاف، لە كابینەی هەشتەمدا كاتێك نێچیرڤان بارزانی وەزیرەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەت دەركرد، ئەو بە وەكالەت‌و لە شوێنەكەی (كەمال موسلیم) پۆستی وەزارەتی ئەوقافی وەرگرت‌و تا ئەم ساتە لەو پۆستەدایە، لەم كابینەیەدا جارێكی تر لەسەر یەك مێز لەگەڵ كەمال موسلیم وەزیری پێشووی ئەوقاف دادەنیشێتەوە، چونكە كەمال موسلیم لەلایەن بزوتنەوەی گۆڕانەوە كاندیدكراوە بۆ پۆستی وەزیری بازرگانی‌و پیشەسازی. پشتیوان سادق یەكێكە لە كارەكتەرە نزیكەكان لە مەسرور بارزانی‌و پێشتر بەرپرسی لقی پارتی بووە لە هەولێر، بەپێی زانیارییەكان پارتی لەئەدای كاركردنی بەوەكالەت لە وەزارەتی ئەوقاف رازی بووە، بۆیە پۆستەكەی لە "وەكالەتەوە كردووە بە وەزارەت"‌و كاندیدی كردووە بۆ وەرگرتنی ئەوقاف‌و كاروباری ئاینی.  ئەم پیاوە بڕوانامەی دكتۆرای لە بواری یاسادا هەیە‌و بەوتەی خۆی زمانی (عەرەبی‌و ئینگلیزی) دەزانێت.   ماتماتیك‌و كاروباری كۆمەڵایەتی لەژیانی واقیعیدا ئەوانەی سەرقاڵی خوێندن لە بواری زانستی ماتماتیكدا، تاڕادەیەك لە ژیانی كۆمەڵایەتی دورەپەرێزن، بەڵام لە هەرێمی كوردستان ئەمە پێچەوانە بووەتەوە. كوێستان محەمەد كاندیدی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ وەزارەتی كاروباری كۆمەڵایەتی، بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە ماتماتیكدا هەیە. لایەنی بەهێزی ئەم كاندیدە ئەوەیە، دوو خولی ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە‌و تەمەنی (54 ساڵ)ە. لە ئەوقافەوە بۆ پیشەسازی كاندیدی وەزیری پیشەسازی كابینەی نوێی حكومەت (كەمال موسلیم)ە كە لە كابینەی هەشتەمدا وەزیری ئەوقاف بوو. ئەم پیاوە بڕوانامەی لە بواری زانست بەشی جیۆلۆجیدا هەیە، بڕوانامەكەی تاڕادەیەك لە پۆستەكەیەوە نزیكە، بەڵام ئەزمونی كاركردنی لەناو حكومەت كەمە، ئەو لە كابینەی هەشتەمدا تەنیا (ساڵێك‌و سێ) مانگ لە پۆستی وەزارەتی ئەوقاف مایەوە، بەهۆی ناكۆكییەكان لەسەر یاسای سەرۆكایەتی هەرێم، نێچیرڤان بارزانی لەگەڵ وەزیرەكانی تری بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەت دەریكرد‌و جارێكی تر نەگەڕایەوە بۆ وەزارەتەكەی. بڕوانامەی ناوەندی لە ئەنجومەنی وەزیراندا لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا، نزمترین بڕوانامەی وەزیرەكان، بڕوانامەی (ناوەندی)یە، عەبدوڵای حاجی مەحمود كاندیدی پۆستی وەزیری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان یەكێك لەو كاندیدانەیە كە بڕوانامەی ناوەندی هەیە، بەڵام وەكو خۆی لە سیڤییەكەیدا نوسیویەتی، زمانی (فارسی) بەباشی دەزانێت. عەبدوڵای حاجی مەحمود برای محەمەدی حاجی مەحمود سكرتێری حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستانە، تەمەنی (49 ساڵ)ە، دوو خول ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە‌و نوێنەرایەتی تاكە كورسییەكەی حزبی سۆسیالیستی كردووە. عەبدوڵای حاجی مەحمود سەرباری ئەوەی بڕوانامەكەی نزمە، بەڵام زۆر نامۆ نییە بە كاروبارەكانی تایبەت بە پۆستی وەزیری شەهیدان‌و ئەنفالكراوان، بەوپێیەی لە دوو خولی پەرلەماندا جارێك ئەندام‌و جارێكی تر بڕیاردەری لیژنەی (شەهیدان‌و ئەنفالكراوان‌و جینۆساید‌و زیندانیانی سیاسی) بووە. هەورامییەك لە وەزارەتدا محەمەد سەعید عەلی ناسراو بە "حەمەی حەمە سەعید" تاكە هەورامییە لە پۆستی وەزارەتدا لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان، واتە شوێنی ئاشتی هەورامی لە كابینەی نوێدا وەكو نوێنەری هەورامییەكان پڕكردوەتەوە. ئەم پیاوە پێشمەرگەی دێرین‌و ئەندامی سەركردایەتی یەكێتییە، بڕوانامەی ناوەندی هەیە‌و كاندیدە بۆ پۆستی وەزارەتی رۆشنبیری. دوای كاندیدكردنی بۆ پۆستی وەزارەتی رۆشنبیری، لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان رەخنەی زۆری لێگیرا، بەتایبەتی لەبارەی بڕوانامەكەی‌و وێنەیەك كە بە چەكەوە گرتویەتی، بەڵام ئەم پیاوە خاوەنی چەند بەرهەمێكی نوسین‌و وەرگێڕانە. تەمەنی (57 ساڵ)ە، زۆر پۆستی حزبی بەڕێوەبردووە، بەڵام ئەمە یەكەمین ئەزمونی كاركردنیەتی لەناو حكومەتدا. خەونێكی لەبارچوو كاندیدی پۆستی وەزارەتی كشتوكاڵ‌و سەرچاوەكانی ئاو (بێگەرد تاڵەبانی)یە. ئەم خاتوونە یەكێكە لە كارەكتەرە ژنە دیارەكانی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، یەك خول ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە‌و لەو خولەدا ماوەیەك سەرۆكی فراكسیۆنی حزبەكەی بووە. لەدواین هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا جارێكی تر سەركەوتەوە بۆ پەرلەمان‌و كاندیدی بەهێزی حزبەكەی بوو بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی ئەم خولەی پەرلەمان، بەڵام ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی رێواس فایەقی بۆ پۆستەكە كاندیدكرد، بێگەرد تاڵەبانی خەونی سەرۆكایەتی پەرلەمانی لەدەستچوو، بەڵام بە پێدانی وەزارەتی كشتوكاڵ قەرەبوو كرایەوە. تەمەنی (41 ساڵ)ە‌و بڕوانامەی لە بواری بایۆلۆژیدا هەیە، بەپێی سیڤییەكەی هەردوو زمانی عەرەبی‌و فارسی دەزانێت. پڕبەپێستی وەزارەت دانا عەبدولكەریم كاندیدی وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە، بەپێی سیڤی شایستەترین كاندیدە بۆ پۆستەكەی. ئەم پیاوە كە سەربە بزوتنەوەی گۆڕان، بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە بواری ئەندازیاری شارستانیدا هەیە، كە بەتەواوەتی لەگەڵ پۆستی وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەدا گونجاوە. دانا عەبدولكەریم ماوەیەك لێپرسراوی پرۆژەكانی پارێزگای سلێمانی بووە‌و بەشداربووە لە دروستكردنی چەند پرۆژەیەكدا لە سنوری سلێمانی. تەمەن (46 ساڵ)ە، وەكو خۆی لە سیڤییەكەیدا نوسیویەتی، زمانەكانی عەرەبی‌و ئینگلیزی دەزانێت. دواین كاری سیاسی ئەم پیاوە لەناو بزوتنەوە گۆڕاندا، بەرپرسی (فایلی حكومەت)ە لە ژووری پەرلەمان‌و حكومەت. هاودیدێك بۆ خوێندنی باڵا كاندیدی پۆستی وەزارەتی خوێندنی باڵا (ئارام محەمەد قادر)ە كە برای (عەدنانی حەمەی مینا) ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە. ئەم پیاوە تەمەنی (46 ساڵ)ە، پێشتر یەكجار كاری حكومی تاقیكردوەتەوە‌و ماوەیەك جێگری بەڕێوەبەری گشتی بووە لە وەزارەتی مافی مرۆڤ. بڕوانامەی دكتۆرای لە ئەدەبیاتدا هەیە، بەڵام لەناو یەكێتی پۆستی جێگری بەرپرسی مەكتەبی شەهیدانی بەدەستەوە بووە، وەكو خۆی دەڵێ زمانەكانی (عەرەبی‌و فارسی‌و ئینگلیزی) دەزانێت. ئارامی حەمەی مینا یەكێك لەوانە بوو كە لەگەڵ بەرهەم ساڵح لە یەكێتی جیابووەو لە "هەڤاڵ"ەوە بوو بە "هاودید" لە هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری، كاتێك بەرهەم ساڵح گەڕایەوە بۆ ناو یەكێتی، ئەویش گەڕایەوە بۆ ناو حزبی دایك‌و كاندیدبونیشی بۆ پۆستی وەزارەتی خوێندنی باڵا لەسەر باڵەكەی بەرهەم ساڵح ئەژماردەكرێت. گەنجترین وەزیر گەنجترین وەزیر لە كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمدا، (ئانۆ جەوهەر عەبدولمەسیح)ە، ئەم پیاوە ئەندام ناوچەی پارتییە، بەڵام لەسەر پشكی مەسیحییەكان كاندیدكراوە بۆ وەرگرتنی پۆستی گواستنەوە‌و گەیاندن كاندیدكراوە. تەمەنی ئەم پیاوە (35 ساڵ)ە، بەپێی قسەی خۆی ئەندامی یەكێك لە بنەماڵە رەسەنەكانی ناوچەی عەنكاوەی هەولێرە. قوتابی دكتۆرایە لە بواری سیاسەت‌و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان، بڕوانامەكەی هیچ پەیوەندییەكی بەو وەزارەتەوە نییە كە بۆی كاندیدكراوە. پەروەردە لە دەستی بەرپرسی لقێكدا كاندیدی وەزیری پەروەردە (ئالان حەمەسەعید)ە، ئەم پیاوە ئێستا بەرپرسی لقی 21ی پارتییە، لەناوەندی پەروەردەدا كەسایەتییەكی ناسراو نییە. خەڵكی سلێمانییە‌و تەمەنی (38ساڵ)ە‌و بڕوانامەكەی (قوتابی دكتۆرا لە زانستە سیاسییەكان) هیچ پەیوەندییەكی بە بواری پەروەردەوە نییە، خۆی سەربە وەزارەتی خوێندنی باڵایە‌و لە زانكۆی هەڵەبجە مامۆستایە. كاندیدێكی گونجاو كاندیدی وەزیری تەندروستی (سامان حسێن بەرزنجی)یە، ئەم پیاوە پارتییە‌و تەمەنی (41 ساڵ)ە. لەڕووی بڕوانامەوە كاندیدێكی گونجاوە بۆ ئەو پۆستەی كە بۆی دانراوە، دكتۆرای لە تەندروستی كۆمەڵدا هەیە‌و بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی هەولێرە، لە چەند نەخۆشخانەیەكیش پزیشكی نیشتەجێی خولاوە. لە پاراستنەوە بۆ شارەوانی كاندیدی وەزارەتی شارەوانی‌و گەشتوگوزار (ساسان عوسمان عەونی)یە‌و سەربە پارتییە. بڕوانامەكەی تاڕادەیەك نزیكە لەو پۆستەی كە بۆی دانراوە، ماستەری لە كارگێڕی كارو ئیكۆنۆمی لە زانكۆی ئەمیانسی فەرەنسی بەدەستهێناوە. بەپێی ئەوەی لە سیڤییەكەیدا نوسراوە، تەمەنی (49ساڵ)ە‌و لەماوەی ساڵانی (2005 بۆ 2009) بەڕێوەبەر بووە لە ئاژانسی پاراستن، واتە كەسێكی نزیكە لە مەسرور بارزانی سەرۆكی داهاتووی حكومەتەوە. پیرترین وەزیر پیرترین كاندید (فەرسەت ئەحمەد عەبدوڵا) كاندیدی وەزیری دادە، كە سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، ئەم پیاوە تەمەنی (73ساڵ)ە‌و خەڵكی دهۆكە، سیڤییەكەی لە وەزیرەكانی تر قەرەباڵغترە. لە ساڵی 1970وە چووەتە ناو كاری حكومییەوە، بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە حقوقدا هەیە. لەدوای ساڵی 2003 ماوەیەك یاریدەدەری یاسایی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی بووە لە ئەنجومەنی حوكمی عێراق، بەشداری لە چەندین پرسی یاسایی‌و دەستوریدا كردووە. پزیشك لە وەزارەتی پلاندانان بۆ وەزارەتی پلاندانان-یش پزیشكێك كاندید كراوە كە ناوی (دارا رەشید مەحمود)‌و تەمەنی (43 ساڵ)ە. ئەم پیاوە بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە هەناو و نەشتەرگەری گشتیدا هەیە، بڕوانامەكەی لەگەڵ ئەو پۆستەدا گونجاو نییە كە بۆی كاندید كراوە. سەربە كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری یەكەمی سكرتێری گشتی یەكێتییە‌و لەسەر ئەو كورسیە دانیشتووە كە پێشتر بۆ دەرباز كۆسرەت رەسوڵ ئامادەكرابوو. ئەم پیاوە دەبێت بە ئەندامی ئەنجومەنی نەوت و گاز لە كابینەی نوێی حكومەتدا، ئەگەر ئەو ئەنجومەنە كارابكرێتەوە، چونكە وەزیری پلاندانان ئەندام دەبێت لە ئەنجومەنەكەدا.


درەو میدیا: عەلی باپیر ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان، دووجار پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان ئەنجامداوە.  بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) بەبۆنەی جەژنی رەمەزانەوە، عەلی باپیر ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان ئەنجامداوەو پیرۆزبایی جەژنی لێكردووە. زانیارییەكانی ( درەو میدیا) ئاماژە بەوەش دەكەن لەدوای ئەو پەیوەندیە تەلەفۆنیەوە، بۆ جاری دووەم پەیوەندی تەلەفۆنی لە نێوان هەردولا ئەنجامدراوەتەوە و باس لە ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان هەردوولا كراوە.  كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان تا دواساتەكان  ئارەزووی بەشداریكردنی هەبوو لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان، بەڵام پارتی دیموكراتی كوردستان مەیلی بەشداریكردنی كۆمەڵی ئیسلامی كوردستانی نەبووە، بۆیە بانگهێشتی رەسمی كۆمەڵیان نەكرد بۆناو كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم.     


 (درەو میدیا): ژمارەیەك پەرلەمانتاری كوردستان لەم خولەدا  لەپێناو وەرگرتنی كورسی حكومەت، كورسییەكانی خۆیان لەناو پەرلەمان بەجێهێشت. •    قوباد تاڵەبانی: لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا كە 30ی ئەیلولی 2018 بەڕێوەچوو، سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بوو، دەنگی یەكەمی لەسەر ئاستی كاندیدی هەموو حزبەكان بەدەستهێنا، بەڵام هەرگیز نەچووە ناو پەرلەمانەوە‌و كورسییەكەی خۆی بۆ (راهی رەهبەر سەید ئیبراهیم) لە لیستی یەكێتی بەجێهێشت، قوباد تاڵەبانی نەچووە پەرلەمان بۆ ئەوەی پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت وەرگرێت، ئێستا بە فەرمی كاندیدی یەكێتییە بۆ ئەم پۆستە. •    عەبدوڵا مەحمود محەمەد ناسراو بە (عەبدوڵای حاجی مەحمود): ئەم پیاوە برای محەمەدی حاجی مەحمود سكرتێری حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستانە، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بوو، كاتێك پارتی دیموكراتی كوردستان پۆستی وەزارەتی شەهیدان‌و ئەنفالكراوانی بە حزبەكەیدا، لە پەرلەمان كشایەوە‌و ئێستا كاندیدە بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزارەتی شەهیدان‌و ئەنفالكراوان، عەبدوڵای حاجی مەحمود پێشتریش لە دوو خولی تردا ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە، بە رۆشتنی عەبدوڵای حاجی مەحمود بۆ ناو حكومەت، حزبی سۆسیالیست تاكە كورسییەكەی لە پەرلەمان لەدەستدەدات، چونكە ئەو كورسییە، كورسی دەنگی سێ لایەنی هاوپەیمان بوو لە هەڵبژاردندا (حزبی سۆسیالیست- پارتی كرێكاران‌و رەنجدەران- یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان)، سۆسیالیست پۆستەكەی حكومەتی هەڵبژارد‌و كورسییەكەی پەرلەمانی جێهێشت بۆ هاوپەیمانەكانی، (باپیر كامەلا) سەرۆكی پارتی كرێكان‌و رەنجدەران لەسەر كورسییەكەی عەبدوڵای حاجی مەحمود لە پەرلەمان دادەنیشێت. •    بێگەرد دڵشاد شكرڵڵا ناسراو بە (بێگەرد تاڵەبانی): ئەم خاتوونە ئەندامی خولی نوێی پەرلەمانی كوردستان‌و سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتییە، لە خولی پێشووی پەرلەماندا بە هەمان شێوە سەرۆكی فراكسیۆن بوو، لە كۆتاییەكانی خولەكەشدا پۆستی سكرتێری پەرلەمانی وەرگرت، بێگەرد تاڵەبانی لەم خولەدا كاندید بوو بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی پەرلەمان، بەڵام دواجار لەلایەن حیزبەكەیەوە كاندیدكرا بۆ پۆستی وەزیری كشتوكاڵ‌و سەرچاوەكانی ئاو، بێگەرد تاڵەبانی بۆ ئەم پۆستە حكومییە پەرلەمانی كوردستان بەجێدەهێڵێت‌و (شیرین یونس) كاندیدی حزبەكەی لە سنوری كۆیە كورسییەكەی لە پەرلەمان پڕدەكاتەوە.  •     ڤالا فەرید: ئێستا سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان، سەربە پارتی دیموكراتی كوردستانە، بڕیارە پۆستەكەی بۆ رێواس فایەق چۆڵبكات، دوای لادانی لە پۆستی سەرۆكی پەرلەمان، ئەم خاتوونە لە پەرلەمان نامێنێتەوە‌و وەكو وەزیری هەرێم لە كابینەی نوێی حكومەت دەستبەكاردەبێت، ڤالا فەرید لە خولی پێشووشدا ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە‌و لە خولی پێشوودا سەرۆكی لیژنەی یاسایی بووە‌و یەكێكە لە كارەكتەرە شارەزاكانی پارتی لە بواری یاسادا، (لەنجە دزەیی) كورسییەكەی ڤالا فەرید لە پەرلەمان پڕدەكاتەوە. •    ئایدن مەعروف: سەرۆكی فراكسیۆنی بەرەی توركمانییە لە پەرلەمانی كوردستان، لەدوو خولی پێشوودا ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە، ئێستا كاندیدە بۆ وەرگرتنی پۆستی وەزارەتی هەرێم، دوای وەرگرتنی متمانە، پەرلەمان بەجێدەهێڵێت‌و (هیمداد سەباح بیلال) لە لیستی بەرەی توركمانی شوێنەكەی لە پەرلەمان پڕدەكاتەوە. 


(درەو میدیا): ئەگەرچی وا باسدەكرا كە هیچ بەرپرسێكی كابینەی هەشتەم لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا دانانرێتەوە، بەڵام دوای بڵاوكردنەوەی ئەندامانی كابینەكە بە رەسمی‌و راگەیاندنی بەرپرسەكانی تری، دەردەكەوێت چەند وەزیر‌و بەرپرسێكی كابینەی پێشوو لەم كابینەیەشدا پۆستیان وەرگرتوەتەوە‌و ماونەتەوە. ئەو وەزیر‌و بەرپرسانەی كابینەی هەشت كە لە كابینەی نۆیەمدا ماونەتەوە سەرجەمیان پۆستەكانیان گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە، جگە لە قوباد تاڵەبانی، كاندیدی جێگری سەرۆك وەزیران‌و د. ئامانج رەحیم سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران كە پارێزگارییان لە پۆستەكانی پێشوویان كردووەو لە هەمان پۆستدا ماونەتەوە. ئەوانەی لە كابینەی نۆیەمدا بەردەوام دەبن ئەمانەن: * قوباد تاڵەبانی: لە كابینەی پێشوودا جێگری سەرۆك وەزیران بوو، لەم كابینەیەشدا پارێزگاری لە پۆستەكەی كردو مایەوە. * پشتیوانی سادق: لە كابینەی پێشوودا وەزیری پەروەردە بوو، كاتێك وەزیرەكانی گۆڕان لە حكومەت دەركران پۆستی وەزارەتی ئەوقافی بەڕێوەدەبرد‌و لە كابینەی نۆیەمدا بۆ وەزارەتی ئەوقاف كاندیدكراوە. * كەمال موسلیم: لە كابینەی هەشتەمدا وەزیری ئەوقاف بوو، بەڵام دواتر لەلایەن پارتییەوە لەگەڵ وەزیری دارایی‌و بازرگانیدا لە حكومەت دەركرانو لە كۆتایی تەمەنی كابینەكەشدا دەستیلەكاركێشایەوە. لە كابینەی نۆیەمدا كەمال موسلیم لەلایەن بزوتنەوەی گۆڕانەوە بۆ وەزارەتی بازرگانی‌و پیشەسازیی كاندیدكراوە، كاندیدكردنی لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا مشتومڕی دروستكردووە، ئەم وەزارەت لەناو گۆڕاندا پشكی پارێزگاری هەولێربوو، هەریەك لە داهێن هاشم، چالاكی موهەندیس‌و بەشدار حەسەن كاندیدبوون، برز‌وۆ مەجیدیش لە هەوڵێ‌ ئەو پۆستەدابوو، بەهۆی رێكنەكەوتنی ئەمانەوە كەمال موسلیم بۆ وەرگرتنی وەزارەتەكە كاندیدكرا. * ئاشتی هەورامی: لە كابینەی هەشتدا وەزیری سامانە سروشتییەكان بوو، بڕیاربوو لەم كابینەیەشدا بەردەوام بێت، بەڵام مەسرور بارزانی سیڤی ئەوی پێشكەشی پەرلەمان نەكردووە بۆ متمانە پێبەخشین، بە گوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا) ئاشتی هەورامیی لەم كابینەیەدا پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی بۆ كاروباری وزە بۆ دادەتاشرێت‌و وەزارەتی  سامانە سروشتییەكان دەبێت وەزارەتی نەوت‌و كەسێكی تری بۆ كاندید دەكرێت. * سەفین دزەیی: كوڕی موحسین دزەییە كە كەسایەتییەكی نزیكبووە لە مستەفا بارزانییەوە, لە كابینەی پێشوودا وتەبێژی رەسمی حكومەت بوو بە پلەی وەزیر، لە كابینەكانی پێشووتریشدا وەزیری پەروەردە بووە، لە كابینەی نۆیەمی مەسرور بارزانیدا پۆستی بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكومەتی هەرێم. * ئامانج رەحیم: لە كابینەی پێشوودا سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران بووە، لەم كابینەیەشدا پارێزگاری لە پۆستەكەی كردووە.  دووبارەبووەكانی تر جگە لە پۆستەكانی تایبەت بە حكومەت‌و ئەنجومەنی وەزیران، لەم خولە نوێی حكومڕانی هەرێمی كوردستاندا چەند كاراكتەرێكی تر هەن كە بۆ خەڵك ناسراون‌و لە خولەكانی پێشوودا پۆستی حكومییان هەبووە لەوانە: *  مستەفا سەید قادر: لە كابینەی هەشتەمدا وەزیری پێشمەرگە بوو، پاشان لەلایەن پارتییەوە لەگەڵ وەزیرەكانی تری بزوتنەوەی گۆڕان لە حكومەت دوورخرایەوەو دواتر دەستیلەكاركێشایەوە. مستەفای سەید قادر ئێستا كاندیدی بەهێزی بزوتنەوەی گۆڕانە بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم ئەم پیاوە دەوترێت ئەندازیاری ئەو رێككەوتنە سیاسییە یە كە بۆ پێكهێنانی ئەم كابینەی حكومەت لە نێوان بزوتنەوەی گۆڕان‌و پارتی دیموكراتدا ئیمزاكراوە. مستەفا سەید قادر كە لە كابینەی پێشوودا لەلایەن پارتییەوە لە حكومەت دوورخرایەوە، ئەمە واینەكرد پەیوەندییە تایبەتەكانی لەگەڵ پارتی تێكبدات‌ولەلایەن زۆرینەی سەركردەكانی پارتییەوە وەك كەسایەتییەكی رێزلێگیراو مامەڵەی لەگەڵ دەكرێت‌و پشتیوانی لێدەكرێت بۆ وەرگرتنی پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم. * جەعفەر شێخ مستەفا: لە كابینەی حەوتی حكومەتی هەرێمدا وەزیری پێشمەرگە بووەو لە كابینەی هەشتەمیشدا بەرپرسی هێزەكانی حەفتای یەكێتی بوو، ئێستا بە فەرمی لەلایەن یەكێتییەوە بۆ پۆستی جێگری سەرۆكی هەرێم كاندیدكراوە. جەعفەر شێخ مستەفا لە كاتی ریفراندۆم‌و پاشان لێكەوتەكانی لە رۆژی 16ی ئۆكتۆبەر‌و رۆژانی دوایی پشتیوانێكی سەرسەختی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان بوو.


درەو میدیا: ئەمڕۆ لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا دەنگدان لەسەر  بڕینی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان لە یاسای بودجەی گشتی عێراقدا شكستیهێنا. د. رێبوا كەریم ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە ( درەو میدیا)ی راگەیاند: بڕگەیەكی كاری ئەمرۆی پەرلەمانی عێراق تایبەت بوو بە هەمواری مادەی 58ی یاسای بودجەی گشتی عێراق، كە مادەیەكی تر دابنرێت و تایبەتە بە پڕكردنەوەی پۆستە بەوەكالەتەكانی پلە تایبەتەكانی عێراق. لە كاتی دەنگدان لەسەر هەمواری ئەو مادەیەیەدا، یوسف كلابی پەرلەمانتاری هاوپەیمانی فەتح پرۆژە یاسایەكی خستەروو كە ئیمزای زیاتر لە 50 پەرلەمانتاری لەسەر بوو، داوای كردبوو هەمواری مادەی 10 بڕگەی ج یاسای بودجە بكرێت و ئەو بڕگەیە بگۆڕدرێت بەوەی( هەرێمی كوردستان نەوتەكەی رادەستی سۆمۆبكات، ئینجا موچەی فەرمانبەرانی بۆ بنێردرێت) بۆیە ئەو پێشنیازە خرایە دەنگدانەوەو تەنها دەنگی 49 پەرلەمانتاری بەدەستهێنا، هەربۆیە ئەو پەرلەمانتارە گرژی و پشێوی دروستكرد" د. رێبوار كەریم ئاماژەی بەوەشكرد" وەك پەرلەمانتارانی كورد هەموومان كۆدەنگ بووین لەسەرئەوەی كە نابێت موچەی فەرمانبەرانی هەرێم ببڕدرێت و دڵنیایی دەدەینە موچەخۆرانی هەرێم كە موچەكەیان لە بەغداوە بەردەوام دەبێت و نابڕدرێت"  ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بەوەشكرد كە" سەرۆكی پەرلەمانی عێراق بڕیاریدا رۆژی پێنج شەممەی داهاتوو وەزیرانی دارایی و نەوت و نوێنەری ئەنجومەنی وەزیران میوانداری بكرێن "


درەو میدیا: پۆستەكانی ناو ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی كوردستان لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتیمانی كوردستانەوە كاندیدان بۆ دیاریكراوە، لەوانە :  شەعبان شەعبان چالی - بەڕێوەبەری نووسینگەی سەرۆك وەزیران ، پێشتر لە ئەنجومەنی ئاساییش بوو ئومێد سەباح - سەرۆكی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیران، وتەبێژی سەرۆكایەتی هەرێم بوو سەفین دزەیی - بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، وتەبێژی حكومەتی هەرێم بوو. د. ئامانج رەحیم - سكرتێری ئەنجوومەنی وەزیران، پێشتریش سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران بوو د. محەمەد شوكری محەمەد سەعید - سەرۆكی دەستەی وەبەرھێنان. د. عەبدولحەكیم خەسرۆ- سەرۆكی فەرمانگەی ھەماھەنگی و بەدواداچوون. د. جوتیار عادل ئاكرەیی - وتەبێژی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، پەرلەمانتاری پێشوی عێراق بوو نورەدین سەعید وەیسی - بەڕێوەبەری نووسینگەی راگەیاندنی سەرۆك وەزیران، بەرێوەبەری كوردستان 24  


 درەو میدیا:  لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا، وەزارەتی سامانە سروشتییەكان نامێنێت‌و لەبری وەزارەتی نەوت پێكدەهێنرێت، ئاشتی هەورامیش دەكرێتە یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە. بە گوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا) كە لە چەند سەرچاوەیەكەوە دەستی كەوتووە، مەسرور بارزانی سەرۆك وەزیرانی راسپێردراو بۆ پێكهێنانی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان گۆڕانكاری لە حكومەتدا دەكات‌و وەزارەتی سامانە سروشتییەكان هەڵدەوەشێنێتەوە‌و هاوشێوەی حكومەتی بەغداد وەزارەتی نەوت دادەمەزرێنێت. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا) وەزارەتی نەوت كە پێكدەهێنرێت لە كابینەی نۆیەمدا بە كاندیدێكی تر دەسپێردرێت‌و ئاشتی هەورامی وەزیری پێشووی سەرچاوە سروشتییەكانی هەرێمیش دەكرێتە یاریدەدەری سەرۆك وەزیران بۆ كاروباری وزە. ئەمڕۆ دووشەممە مەسرور بارزانی لیستی ناوی كابینەكەی‌و سیڤییەكانی پێشكەشی سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان كرد بۆئەوەی متمانەیان پێبدات‌و لە لیستەكەدا وەزارەتی نەوت یان سامانە سروشتییەكانی تێدانیە.


درەو میدیا: دەرباز كۆسرەت رەسوڵ لە كاندیدبونی بۆ وەزارەتی پلاندانان كشایەوەو لە هەوڵی وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستاندایە.   سەرچاوەیەكی باڵا لە ناو یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بە ( درەو میدیا)ی راگەیاند" دەرباز كۆسرەت رەسوڵ لە نێوان وەزارەتی پلاندانان و سەرۆكی دەزگای ئاسایشی هەرێم، سەرۆكی دەزگاكەی هەڵبژاردووەو لە ئێستاشدا هەوڵی جدی هەیە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە كە بە پلەی وەزیرە و بارەگا سەرەكییەكەی لە هەولێرە"  لەدوای كشانەوەی لە كاندیدبونی دەرباز كۆسرەت رەسوڵ پەیامێكی بڵاوكردەوەو رایگەیاند" لە ڕوانگەی هەستكردن بە لێپرسراویەتی بەرامبەر بە هەڤاڵەكانمان و كادیرو ڕێكخستنەكان لە سنووری جوگرافی پارێزگای هەولێر وامان بە باش زانی كە ئەو دەرفەتە بدەین بە یەكێك لە كادیرە پێشكەوتووەكانی شارەكەمان" بەڵام سەرچاوەكەی ( درەو میدیا) وەرگرتنی ئەو پۆستەی بە دەرباز كۆسرەت رەسوڵ بە كارێكی ئاسان نەزانی پێی وابوو "بەهۆی ئەوەی باڵی كۆسرەت رەسوڵ لە دابەشكردنی پۆستەكاندا پشكی زۆریان برد، ئاسان نیە ماڵباتی مام جەلال بە پێدانی ئەو پۆستە بەدەرباز كۆسرەت رەسوڵ رازی بن، لە كاتێكدا هەوڵیش هەیە كە شاڵاو كۆسرەت رەسوڵ بكرێتە فەرماندەی هێزەكانی 70ی یەكێتی لەدوای كاندید بونی جەعفەر شێخ مستەفا بۆ جێگری سەرۆكی هەرێم"  دەزگای ئاساییشی هەرێم بەپێی (یاسای بودجەی هەرێمی كوردستان 2013) بودجەیەكی بۆ دیاریكراوە كە بڕەكەی ( 487 ملیار و 443 ملیۆن) دینارەو ژمارەی كارمەندەكانی ( 31 هەزارو 421 ) كەسە، بودجەی دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان ناچێتە ژێر چاودێری هیچ دام و دەزگایەكی چاودێرییەوە. دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان لە شەش بەڕێوەبەرایەتی گشتی پێكهاتووەو ( خەسرەو گوڵ محەمەد) لە 3/5/2012 ەوە سەرۆكی دەزگاكەیەو هاوكات جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستانیشە.


(درەو میدیا):  دوای هەمواركردنی یاسای ژمارەی (3)ی پارێزگاكان، پارتی دیموكراتی كوردستان دەیەوێت پارێزگارەكانی (هەولێر، دهۆك) بگۆڕێت. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بۆ پۆستی پارێزگاری هەولێر لە جێگەی (نەوزاد هادی)، پارتی (فەرسەت سۆفی) پەرلەمانتاری پێشووی حزبەكەی لە پەرلەمانی كوردستان كاندیدكردووە.  (درەو میدیا) زانیویەتی، بۆ پۆستی پارێزگاری دهۆك، لە جێگەی (فەرهاد ئەتروشی)، پارتی (سەربەست لەزگین) بریکاری وەزارەتی پێشمەرگەی كاندیدكردووە. زانیارییەكان باس لەوەش دەكەن لە پارێزگای سلێمانیش یەكێتی دەیەوێت هەڤاڵ ئەبوبەكر لە پۆستی پارێزگار لابدات‌و لە جێگاكەی (عیزەت سابیر) دابنێت.  


راپۆرت: سایتی كەناڵی ئەلحوڕە     وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ       ئێران رایگەیاند ئەو رێككەوتنە ئەتۆمییە دەشكێنێت كە ساڵی 2015 لەگەڵ وڵاتانی رۆژئاوای ئیمزای كرد‌و رێژەی پیتاندنی یۆرانیۆم لەو رێژەیە زیاتر بەرزدەكاتەوە كە لە رێككەوتنەكەدا رێگەی پێدراوە‌و بریتیە لە رێژەی 3.67%. یۆرانیۆم چۆن دەپیتێنرێت؟  ئەو یۆرانیۆمە خاوەی كە لە كانەكاندا دەردەهێنرێت رێژەی لەسەدا یەكی (ئەكسیدی یۆرانیۆم)ی تێدایە،  ئەمە ئەو مادە سەرەتاییەیە كە بۆ پرۆسەی بەرهەمهێنانی وزە پێویستە. یۆرانیۆمی خاو بە مادەی كیمیایی تر چارەسەردەكرێت بۆ دەرهێنانی ئۆكسیدی یۆرانیۆم‌و دروستكردنی ئەو مادەیەی كە پێی دەوترێت " كێكە زەردەكە" كە هاڕاوەیەكە‌و رێژەی 80%ی بریتیە لە ئۆكسیدی یۆرانیۆم. پێش بەكارهێنانی یۆرانیۆم لە وێستگە ئەتۆمییەكان یان بۆمبەكاندا، پێویستە سەرەتا‌و یەكەمجار یۆرانیۆمەكە بپیتێنرێت، ئەوەش لەبەرئەوەی یۆرانیۆمی سروشتی بڕێكی زۆر كەم لە (یۆرانیۆم – 235)ی تێدایە كە ناوكەكانی بە ئاسانی پارچەپارچە دەبن‌و بڕێكی زۆر وزە بەرهەمدەهێنن. (یۆرانیۆم – 235) جۆرێكە لە یۆرانیۆم، ژمارەی گەردیلەكانی 235ەو جیاوازە لە یۆرانیۆمی سروشتی (یۆرانیۆمی – 238) لە رووی ژمارەی نیوترۆنەكانی نێو ناوكی گەردیلەكانیان. یۆرانیۆمی خاو تەنها رێژەی 0.7% ی ( یۆرانیۆم- 235)یی تێدایە‌و ئەوی تری كە دەمێنێتەوە بریتیە لە ( یۆرانیۆم- 238). بۆ پیتاندنی یۆرانیۆم ( كێكە زەردەكە) دەگۆڕدرێت بۆ گازێك كە بە " یۆرانیۆم هیكسافلۆراید" ناودەبرێت‌و پاشان دەخرێنە ناو ئامێری سێنتەر فیوچ كە بە خێراییەكی زۆر دەسوڕێتەوە‌و بەوەش یۆرانیۆم- 238 دەچێتە دەرەوە‌و یۆرانیۆم – 235 دەمێنێتەوە كە كێشی سوكترە. یۆرانیۆم‌و چەكی ئەتۆمیی ئەو یۆرانیۆمەی لە وێستگە ئەتۆمییەكاندا بەكاردەهێنرێت بە رێژەی 4% پیتێنراوە، بەڵام بۆ دروستكردنی چەكی ئەتۆمیی دەبێت بە رێژەی 90% بپیتێنرێت. بە گوێرەی دەقی ئەو رێككەوتنە ئەتۆمییەی كە ئێران ساڵی 2015 لەگەڵ وڵاتانی خۆرئاوا ئیمزایكرد، نابێت یۆرانیۆم بەرێژەی 3.67% زیاتر بپیتێنێت، بەڵام تاران رایگەیاند پابەندی ئەوە نابێت‌و رێژەی پیتاندن بەرزدەكاتەوە‌و هیچ بەربەرستێكی تەكنیكیش لەبەردەمیدا نییە تا رێگری لێبكات، چونكە قۆناغەكانی سەرەتای پیتاندنی یۆرانیۆم زۆرترین هەوڵ‌و وزەی پێویستەو هەتا رێژەی پیتاندنەكە بەرزببێتەوە پرۆسەكە ئاسانتر دەبێت. لە پرۆسەی پیتاندنی یۆرانیۆمدا بەڕێژەی 90%، نیوەی هەوڵ‌و وزەی بەگەڕخراو دەڕوات بۆ بەرزكردنەوەی رێژەی پیتاندنەكە لە 0.7%ەوە بۆ 4% و دوای گەیشتن بە رێژەی 20%ی پیتاندن, كە بە (یۆرانیۆمی بەرز پیتێنراو) ناودەبرێت، پرۆسەكە بۆ بەكارهێنانی یۆرانیۆم لە بەرهەمهێنانی چەكی ئەتۆمییدا بەرێژەی 90% تەواوبووەو هەتا رێژەی پیتاندنی یۆرانیۆم زیاتربێت، ئەو بڕەی كە لە بەكارهێنانی چەكی ئەتۆمییدا بەكاردەهێنرێت كەمتر دەبێتەوەو بۆ دروستكردنی چەكێكی ئەتۆمی لە یۆرانیۆمی پیتێنراو بە رێژەی 20% بڕی 400 كیلۆگرام بەكاردەهێنرێت، بەڵام لەكاتی بەركارهێنانی یۆرانیۆمی پیتێنراو بە رێژەی 90% بڕەكە بۆ 28 كیلۆگرام كەمدەبێتەوە.


درەو میدیا: بەپێی زانیارییەكانی ( درەو میدیا) بزوتنەوەی گۆڕان كاندیدەكانی بۆ پۆستە وزارییەكان یەكلاكردەوە، بەم شێوەیە:   - مستەفای سەید قادر، جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان  - ئاواتی شێخ جەناب، وەزیری دارایی و ئابووری  - كوێستان محەمەد، وەزیری كار و كاروباری كۆمەڵایەتی  - كەمال موسلیم ، وەزیری بازرگانی  - دانا عەبدولكەریم، وەزیری ئاوەدانكردەوە 


 راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت- محەمەد رەئوف- نامیق رەسوڵ بەدەستپێشخەری ژمارەیەك پەرلەمانتاری سەربە پارتی‌و یەكێتی‌و بزوتنەوەی گۆڕان، لە پەرلەمانی كوردستانەوە بە یاسایەك تەمەنی پارێزگارو ئەنجومەنی پارێزگاكان درێژدەكرێتەوە، پارتی دەیەوێت پارێزگاری هەولێر بگۆڕێت، گۆڕان دەیەوێت پارێزگارو پۆستەكانی سلێمانی بهێڵێتەوە، یەكێتیش دەیەوێت پۆستێكی نوێ بۆ سەركردەكانی ئامادە بكات. زیاتر لە ساڵێكە وادەی یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە هەرێمی كوردستان كۆتایی هاتووە، ئەم ئەنجومەنانە‌و پارێزگارەكانیش بەبێ بوونی هیچ پاڵپشتییەكی یاسایی كاروباری خۆیان بەڕێوەدەبەن. سێ پارێزگای هەرێمی كوردستان (هەولێر، سلێمانی، دهۆك) دوچاری ئەم كێشەیە یاساییە بوون، پارێزگای هەڵەبجە بەهۆی ئەوەی پارێزگایەكی تازەدروستكراوە، دۆخی تایبەتی هەیە‌و هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای تێدا نەكراوە، ئەنجومەنی پارێزگای هەڵەبجە بڕیاربوو بەرێككەوتنی سیاسی نێوان لایەنەكان‌و بەشێوازی دامەزراندن پێكبهێنرێت، بەڵام ئەوەش بەهۆی ناكۆكی نێوان لایەنەكانەوە تائێستا دروستنەكراوە، پارێزگاری هەڵەبجەش لەچوارچێوەی رێككەوتنی سیاسی نێوان یەكێتی نیشتمانی‌و بزوتنەوەی گۆڕان بەشێوازی دامەزراندن دانراوە. پارێزگارو ئەنجومەنی پارێزگاكان بەپێی یاسای كارپێكراو، كارەكانیان لەچوارچێوەی وەزارەتی ناوخۆدایە، رۆژی 29ی ئایاری ئەمساڵ وەزارەتی ناوخۆی هەرێم بە نوسراوێك هەموو ئەنجومەنەكانی ئاگاداركردەوە بەهیچ جۆرێك هیچ    بڕیارێك دەرنەچوێنن. وەزارەتی ناوخۆ ئەم نوسراوەی بە پشتبەستن بە رادەربڕینێكی ئەنجومەنی شورای هەرێم كردوو، كە رۆژی 19ی ئازاری ئەمساڵ دەرچووە‌و تێیدا هاتووە" بڕیارەكانی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە دوای رۆژی 21/9/2018وە نایاساین"، واتە لەو رۆژەوە ئەنجومەنەكان شەرعیەتیان لەدەستداوە، پارێزگارەكانیش كە لەلایەن ئەنجومەنەكانەوە هەڵبژێردراون، ئەوانیش شەرعیەتی یاساییان نەماوە. پارێزگارو ئەنجومەنی پارێزگاكان كە پێشتر بە هەڵبژاردن‌و دەنگدان خەڵك دروستكراون، ئێستا بۆ مانەوە پەنایان بۆ پەرلەمان بردووە.  چەند رۆژێكە پەرلەمانی كوردستان سەرقاڵی ئەوەیە دەرچەیەكی یاسایی نوێ بۆ كاری ئەنجومەنی پارێزگاكان بدۆزێتەوە‌و بەشێوەی یاسایی وادەی كاركردنیان درێژبكاتەوە تا ئەو كاتەی هەڵبژاردنێكی نوێ دەكرێت یاخود بە هەر شێوازێكی تر چارەنوسی ئەم ئەنجومەنانە یەكلادەكرێتەوە. چارەسەرێكی یاسایی ! (19) پەرلەمانتار لە هەرسێ فراكسیۆنی (پارتی، یەكێتی، گۆڕان) لە پەرلەمانی كوردستان بە ئیمزای خۆیانەوە پرۆژەیەكیان پێشكەش كرد بۆ هەمواركردنەوەی یاسای ژمارەی (3)ی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان. پەرلەمانی كوردستان هەر زوو بۆ ئەم پرسە هاتەدەست، ئەمڕۆ لە كۆبونەوەیەكدا بەشێوەیەكی خێرا خوێندنەوەی یەكەمی بۆ كرد‌و هێمن هەورامی جێگری سەرۆكی پەرلەمان بە ئیمزای خۆیەوە پێشنیازی هەموارە یاساكەی رەوانەی لیژنە پەیوەندیدارەكان كرد بەمەبەستی ئامادەكردن راپۆرتی كۆتایی. بڕیارە سبەینێ كاتژمێر 11ی پێشنیوەڕۆ پەرلەمان جارێكی تر كۆببێتەوە بۆ خوێندنەوەی دووەمی پرۆژە هەموارەكە‌و پەسەندكردنی. كاتژمێر 12ی نیوەڕۆی ئەمڕۆ هەر دوای كۆبونەوەی پەرلەمان، بەشێوەیەكی خێرا هەردوو لیژنەی (كاروباری یاسایی)و لیژنەكانی (پێشمەرگەو ناوخۆو ئاسایش‌و ئەنجومەنە خۆجێیەكان) كۆبونەوە بەمەبەستی ئامادەكردنی راپۆرتی كۆتایی. پارێزگار لە دەرەوەی ئەنجومەن ئەو پرۆژە یاسایەی كە ئێستا لەبەردەم پەرلەماندایە ناوی "پێشنیازی یاسای هەمواری یاسای ژمارەی 3ی ساڵی 2009 یاسای پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان"ە. ماددەی یەكەمی ئەم پرۆژە یاسایە داوای هەمواركردنی خاڵی (1) لە بڕگەی سێیەمی ماددەی (شەشەم)ی یاساكە دەكات. "هەڵبژاردنی پارێزگار لەنێوان ئەندامانی ئەنجومەن بەزۆرینەی رەهای ژمارەی ئەندامان ئەنجومەن.." ئەمە ئەو دەقە یاسایەیە كە داواكراوە هەموار بكرێتەوە. هەموارە نوێیەكە دەڵێت" هەڵبژاردنی پارێزگار لە دەرەوەی ئەندامانی ئەنجومەن یان لەنێوانیاندا بەزۆرینەی رەهای ژمارەی ئەندامانی ئەنجومەن دەبێت..". جیاوازی نێوان یاسا بنەڕەتییەكە‌و پێشنیازە هەمواركراوەكەی ئەوەیە، بەپێی یاسا بنەڕەتییەكە رێگە بە كەس نادرێت ببێت بە پارێزگار ئەگەر ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگا نەبێت، بەڵام هەموارەكە كە ئێستا پەرلەمان دەیەوێت پەسەندی بكات، دەرگا لەبەردەم ئەوە دەكاتەوە كەسێك لە دەرەوەی ئەنجومەنی پارێزگاكانیش پۆستی پارێزگار وەرگرێت، بەڵام لە هەردوو حاڵەتەكەدا دەبێت پارێزگار بە دەنگی زۆرینەی رەها واتە دەنگی (50+1) كۆی ئەندامانی ئەنجومەن هەڵبژێردرێت. بۆیان درێژدەكرێتەوە پرۆژە یاساكەی پەرلەمانی كوردستان تەمەنی یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكان تا هەڵبژاردنی خولێكی نوێی ئەنجومەنی پارێزگاكان درێژدەكاتەوە، ئەمەش لەكاتێكدایە تائێستا هیچ وادەیەك بۆ بەڕێوەچوونی ئەو هەڵبژاردنە دیارینەكراوە. دەقی هەموارەكە بەشێوەیەكە، ئەو ماوەیەشی كە ئەنجومەنەكان لەدەرەوەی شەرعیەتی یاسایی كاریان كردووە، كارەكانیان بۆ كراوە بە یاسایی، چونكە دەقی هەموارەكە دەڵێ" بەدەر لە حوكمی بڕگەی دووەم لەماددەی چواردەهەمی یاساكە، ئەم خولەی پارێزگاكان لە پیادەكردنی تایبەتمەندییەكانیان لەكاتی (كۆتایهاتنی ماوەی یاساییان تا هەڵبژاردنی خولێكی نوێی ئەنجومەن) بەردەوام دەبن". چەند سەرەنجێكی تر پەیمانگەی كوردی بۆ هەڵبژاردن لە راپۆرتێكدا بۆچونی خۆی لەبارەی ئەو هەموارە بڵاوكردەوە كە ئێستا لەبەردەم پەرلەمانی كوردستاندایە، لە راپۆرتەكەدا پەیمانگەكە چەند تێبینییەكی خستوەتەڕوو كە ئەمانەن: * ئامانج لە دەرچوونی یاسای پارێزگاكان قوڵكردنەوەی پرەنسیپی لامەركەزییە لەڕێگەی هەڵبژاردنی نوێنەرانی خۆجێی پارێزگاكان، بەڵام ئەم هەمواركردنە مافی هەڵبژاردن بۆ دیاریكردنی پارێزگار لە هاوڵاتیان دەسەنێتەوەو ئەوەش كوشتنی رۆحی لامەركەزیەتە. * چەسپاندنی لامەركەزیەتی كارگێڕی پێویستی بە زیاد لە یاسایەكەو تەنها بە یاسای پارێزگاكان رووماڵناكرێت، چ جای ئەوەی وەك ئێستا بە پەلەپروزكێ‌و پینەوپەڕۆ ئەو دوو بڕگەیەی یاساكە هەمواربكرێتەوە.   * لەبری ئەوەی ماوەی كاركردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان درێژبكرێتەوە، شەرعیەتی یاسایی‌و دیموكراسی ئەوە دەخوازێت، هەڵبژاردن بۆ خولی سێهەمی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان ئەنجامبدرێت. * هەڵبژاردنی پارێزگار لەدەرەوەی ئەنجومەنی پارێزگا، دەرگا لەسەر دەرچوونی ئەو پاڵێوراوانە دەكاتەوە كە دڵخوازی مەكتەب سیاسی حزبەكانن بە بەڵگەی ئەوەی دەنگی راستەوخۆی هاوڵاتیانی بەدەستنەهێناوە. هەموارەكە بۆچی ؟ پرۆژە یاساكە پێشنیازكراوەكەی پەرلەمانی كوردستان لەبارەی هۆكاری دەرچواندنی ئەم یاسایەوە دەڵێ" بەمەبەستی دروستنەبوونی بۆشایی یاسایی لە ئەنجومەنی پارێزگاكان‌و بەردەوامبوونی ئەنجومەنەكان لەپیادەكردنی تایبەتمەندییەكانیان بەمەبەستی فەراهەمكردنی‌و گەیاندنی خزمەتگوزارییەكان بۆ هاوڵاتیان بەشێوەیەكی باشتر، ئەم یاسایە دەرچوێندرا". بەڵام بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بەدەر لەم پاساوە یاساییە كە لە پرۆژە پێشنیازكراوەكەدا نوسراوە، بەهانەی گرنگتر لە ئارادایە كە وایكردووە پەرلەمانی كوردستان‌و بەدیاریكراویش هەرسێ لایەن (پارتی، یەكێتی، گۆڕان) بەپەلە دەستبكەن بە هەمواری یاسای ژمارەی (3)ی پارێزگاكان. پاساوی پارتی پارتی دیموكراتی كوردستان سەركردایەتی هەوڵی هەموارەكە دەكات، پارتی دەیەوێت (نەوزاد هادی) پارێزگاری هەولێر بگۆڕێت، بەڵام لەناو ئەندامانی فراكسیۆنەكەی لە ئەنجومەن هیچ بەدیلێكی نییە كە بتوانێت جێگاكەی نەوزاد هادی پربكاتەوە، پارتی دەیەوێت لە دەرەوەی ئەندامانی فراكسیۆنەكەی لە ئەنجومەنی پارێزگا كەسێكی تر بكات بە پارێزگار. بەگوێرەی زانیارییەكان، پارتی پۆستێكی وزاری لەكابینەی نوێی حكومەت بە نەوزاد هادی دەدات‌و لەبری ئەو (فرسەت سۆفی) لە پۆستی پارێزگاری هەولێر جێگیر دەكات، فرسەت سۆفی پێشتر پەرلەمانتاربووە‌و ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگا نییە، بەبێ ئەم هەموارە یاساییە ناتوانێت ببێت بە پارێزگار. سەرباری ئەمە، پارتی داوا دەكات ئەنجومەنی پارێزگاكان هەڵوەشێندرێنەوە‌و لەبری ئەوان ئەنجومەنی شارەوانییەكان كارا بكرێنەوە، پارتی كار لەسەر ئەم پرسە دەكات، دیارنییە كەی لایەنەكان دەگەنە رێككەوتن، چارەنوسی ئەنجومەنی پارێزگاكانیش نادیارە، بۆیە پارتی دەیەوێت تائەو كاتەی چارەسەری پرسی ئەنجومەنی پارێزگاكان دەكرێت، پارێزگارەكانی لەناو چوارچێوەی یاسایدا كاربكەن. پاساوی بزوتنەوەی گۆڕان بزوتنەوەی گۆڕان كە رۆژگارێك دژی درێژكردنەوەی ماوەی یاسایی دامەزراوەكان بوو بەدیاریكراویش ماوەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، ئێستا پشتیوانی درێژكردنەوەی ماوەی یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكان‌و پارێزگارەكان دەكات. بزوتنەوەی گۆڕان هاوشێوەی پارتی بەهانەی خۆی هەیە بۆ پشتیوانی لە هەموارە یاساییەكە، بزوتنەوەی گۆڕان پۆستی پارێزگاری سلێمانی‌و كۆمەڵێك پۆستی تری قایمقام‌و بەڕێوەبەری ناحیە‌و فەرمانگەكانی لە سنوری سلێمانی‌و هەڵەبجە‌و ئیدارەی گەرمیان‌و راپەڕین بەدەستەوەیە، بەهۆی ئەو رێككەوتنەی لەگەڵ پارتی لەبارەی پێكهێنانی حكومەت كردویەتی، پەیوەندییەكانی لەگەڵ یەكێتی تێكچووە‌و بەردەوام ترسی هەیە یەكێتی بەپشتبەستن بەتەواوبوونی وادەی یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكان، پۆستە ئیدارییەكانی لێوەرگرێتەوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، درێژكردنەوەی تەمەنی یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكان یەكێك لەو تەوەرانە بووە كە لە پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتدا بزوتنەوەی گۆڕان لەگەڵ پارتیدا رێككەوتنی لەسەر كردووە، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بێت كە پێشتر بزوتنەوەی گۆڕان بەهیچ جۆرێك نەچووە ژێر باری فشارەكانی یەكێتی بۆ دوركەوتنەوە لە پارتی. سەرباری ئەمە، بزوتنەوەی گۆڕان لە دواین هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان رێژەی دەنگەكانی 50% كەمیكرد، 30 نیسانی 2014 كاتێك هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی لە هەرێمی كوردستان بەڕێوەچوو، بزوتنەوەی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان 24 كورسی هەبوو، بەڵام ئێستا ژمارەی كورسییەكان 12 كورسییە، گۆڕان ئێستا لە كۆی (32) كورسی، لە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی (12) كورسی هەیە‌و كورسییەكی لە یەكێتی زیاترە، بەدرێژكردنەوەی ماوەی یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكان پارێزگاری لەو زۆرینەیە دەكات كە لە ئەنجومەنەكەدا هەیەتی، بەڵام لە هەر ئەگەرێكی تردا پۆستەكانی لەدەستدەدات. لەلایەكی ترەوە بزوتنەوەی گۆڕان بەهۆی ئەو پاشەكشێی لە دەنگەكانیدا كردویەتی، لەگەڵ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكاندا نییە‌و چاوی لەوەیە كۆتایی بە كێشە ناوخۆییەكانی بهێنێت‌و جارێكی تر بەهێزەوە بگەڕێتەوە بۆ ناو گۆڕەپانە سیاسییەكە، بزوتنەوەی گۆڕان تەنانەت لەگەڵ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانیش نەبوو، ساڵی رابردوو هەوڵی زۆریدا هەڵبژاردنی پەرلەمان دوابخرێت، بەڵام هەوڵەكانی سەركەوتوو نەبوو.  پاساوی یەكێتی ئێستا یەكێتی لە كۆی چوار پارێزگای كوردستان تەنیا یەك پۆستی پارێزگاری بەدەستەوەیە كە پۆستی پارێزگاری هەڵەبجەیە‌و لەچوارچێوەی رێككەوتنی سیاسیدا ئەو پارێزگارەی بەشێوەی "تعین"كردن بۆ دانراوە. بەڵام بەرپرسانی یەكێتی هەڤاڵ ئەبوبەكر پارێزگاری سلێمانی بە نوێنەری خۆیان دەزانن‌و پشتیوانی لێدەكەن، ئەمە لەكاتێكدایە هەڤاڵ ئەبوبەكر وەكو نوێنەری دەنگدەرانی بزوتنەوەی گۆڕان ئەو پۆستەی وەرگرتووە.  یەكێتی پشتیوانی هەمواری یاسای ژمارەی (3)ی پارێزگاكان دەكات‌و ئیمزای لەسەر كردووە، بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، پاساوی سەرەكی یەكێتی بۆ پشتیوانی لە پرۆژە هەموارەكە زیاتر بەهۆی ئەو بڕگەیەوەیە كە دەرفەت دەدات پارێزگار كەسێك بێت لە دەرەوەی ئەندامانی ئەنجومەن، سەركردەكانی یەكێتی لە داهاتوودا ئەگەر بیانەوێت پارێزگار بە دیاریكراوی پارێزگاری سلێمانی لە پۆستەكەی دوربخەنەوە، دەرفەتی ئەوەیان دەبێت یەكێك لە سەركردەكانی حزبەكەیان لە پۆستی پارێزگاردا جێگیر بكەن، نەك ناچار بن پەنا بۆ هەڵبژاردنی ئەندامێكی ئەنجومەن ببەن كە هیچ پۆستێكی حزبی ئەوتۆیان نییە. ئیمتیازی ئەنجومەنەكان ئێستا لە هەرێمی كوردستان سێ ئەنجومەنی پارێزگا هەن كە ئەمانەن: •    ئەنجومەنی پارێزگای هەولێر: پێكهاتووە لە (30) ئەندام •    ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی: پێكهاتووە لە (32) ئەندام •    ئەنجومەنی پارێزگای دهۆك: پێكهاتووە لە (28) ئەندام واتە بە تێكڕا ئێستا (90) كەس وەكو ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگا لە هەرێمی كوردستان موچە وەردەگرن. موچەی مانگانەی هەر ئەندامێكی ئەنجومەنی پارێزگا بە موچەی بنەرەتی‌و دەرماڵەوە (3 ملیۆن) دینارە، واتە مانگە (270 ملیۆن) دینار تەنیا بۆ موچەی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاكان دەڕوات، ئەمە جگە لە موچە‌و دەرماڵەی پارێزگارەكان. پێشتریش هەر ئەندامێكی ئەنجومەنی پارێزگاكان بە رێژەی (80%)ی كۆی موچەكانیان خانەشینكراون، واتا هەر ئەندامێكی خانەنشینكراوی ئەنجومەنەكان مانگانە (2 ملیۆن‌و 400 هەزار) دینار موچەی خانەشینی وەردەگرن، (121) كەس وەكو ئەندامی خولی پێشووی ئەنجومەنی پارێزگاكان موچەی خانەنشینی وەردەگرن، كۆی ئەو پارەیەی بەم خانەنشینكراوانە دەدرێت مانگانە (290 ملیۆن‌و 400 هەزار) دینارە. بەتەنیا ئەو پارەیەی كە لەساڵێكدا وەكو موچە بۆ ئەندامانی خانەنشینكراوی ئەنجومەنی پارێزگاكان دەڕوات، (3 ملیارو 484 ملیۆن‌و 800 هەزار) دینارە، ئەمەش پارەیەكی زۆرە‌و لەئاست بودجەی وەزارەتێكدایە. لەبارەی ئەنجومەنەكانەوە یەكەمین هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە هەرێمی كوردستان ساڵی 2005 بەڕێوەچوو، ئەمە هەڵبژاردنێك بوو لە چوارچێوەی هەڵبژاردنی پارێزگاكانی عێراق، ئەوكات هەرێم خاوەنی یاسای تایبەت بە پارێزگان نەبوو، هەڵبژاردنەكە بەپێی بڕیاری ژمارەی (71)ی دەسەڵاتی مەدەنی ئەمریكا لە عێراق "پۆل بریمر" بەڕێوەچوو. ئەوكات بۆ هەر پارێزگایەك بەبێ لەبەرچاوگرتنی ژمارەی دانیشتوان‌و پێودانگكردنی بە كورسی، بۆ ئەنجومەنی هەر پارێزگاكایەك (41) كورسی دیاریكرا. ساڵی 2010 دەبوو هەرێمی كوردستان لەگەڵ پارێزگاكانی تر عێراق هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بكات، بەڵام بۆ خولی نوێی هەڵبژاردنی نەكرد‌و هاوشێوەی ئێستا ئەنجومەنەكە تەمەنی خۆی درێژكردەوە.  ساڵی 2014 دووەم هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە هەرێمی كوردستان بەڕێوەچوو، ئەم هەڵبژاردنە هاوكات لەگەڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق بەڕێوەچوو، بەڵام دەسەڵاتی ئەنجومەنەكان‌و پارێزگارەكان بەپێی یاسای ژمارەی (3) پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان دیاریكرا كە ساڵی 2009 دەرچوو بوو. ئێستا كە پەرلەمانی كوردستان دەیەوێت تەمەنی یاسایی ئەم خولەی ئەنجومەنی پارێزگاكان درێژبكاتەوە، پەنای بۆ یاسای ژمارە (3)ی پارێزگاكان بردووە. لە عێراقیش بەهەمان شێوە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لەوادی یاسایی خۆی دواكەوتووە، بڕیارە لە نیسانی ساڵی داهاتوو عێراق هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بكات، بەڵام دیارنییە هەرێم كوردستان لەگەڵ عێراق ئەو هەڵبژاردنە دەكات یاخود نا. چارەنوسی ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێم تائێستا ناڕوونە، پارتی دیموكراتی كوردستان كە ئێستا گەورەترین هێزی پەرلەمانییە داوای هەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنی پارێزگاكان دەكات‌و دەخوازێت لەبری ئەو، ئەنجومەنی شارەوانییەكان كارابكرێنەوە، بەڵام یەكێتی نیشتمانی لەئێستادا بۆچونی پێچەوانەی هەیە.      



مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand