■  بەهرۆز جەعفەر

سەری (من) حیزبایەتی قبوڵ ناکا، لەبەرئەوە دوورو نزیک توخنی حیزب کەوتن باش نییە، هەموو جارێکیش ئەم بیرهێنانەوە لە نووسیندا هۆیەکەی ئەوەیە خوێنەر لەباتی تەماشاکردنی ناواخنی نووسین و ئارگیۆمێنتەکە، بەدوای کەسێتی و وەلائی نووسەرەکە ئەکەوێت، بۆیە پێشەکی نە کاندیدم، نە لە ئۆرگانی سیاسی و میدیایی هیچ حیزبێک و، نە فەرمانبەر و ملکەچی هیچ سیستەمێکیشم. سەیرکەن ئەمان سەیر کوردستان لە نێوەندی چ دووکەڵ و ئاگردانێکدایە:
ئەوە ئێران و ڕووسیاو تورکمانستان و ئازەربایجان و کازاخستان ڕێککەوتن کە ئیدارەی حەوزەی قەزوین بدەن، وەک گەورەترین هارتلاندی ووزەی جیهان، وەک گەورەترین دەریاچەی جیهان، هەموو یەکەکانی کە ئەکەونە سەر ئەم حەوزەیە لە بەشێکی زۆری سنوری ئاویی خۆیان بۆ ڕووسیا وازیان هێنا. 
ئەوە لە دەریای ناوەڕاست (مێدیتریانە) یۆنان و قوبرس و ئیسرائیل ڕێککەوتن بۆ ئیدارەدان و پاراستنی ئاسایشی دەریای ناوەڕاست کە بە پێی ڕێککەوتننامەی بەرشەلۆنە پێی ئەڵێن (Euro- Mediterranean Partnership)، ئەم ناوچەیە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە ئەوروپاوە گرێ ئەدات، ئەفریکاش هەر بە ئەوروپاوە گرێ ئەدا، دیسان حەوزەیەکە ڕۆژ لەدوای رۆژ بڕی یەدەگی نەوت و غازی تیا زیاد ئەکا بە هۆی گەڕان و پشکنینە بەردەوامەکانەوە، سوریاو لوبنان و میسرو ئیسرائیل و یۆنان و قوبرس و فەڕەنساو ئیتاڵیا ئەو وڵاتە گرنگانەن کە ئەکەونە سەر دەریای ناوەڕاست، ئەم بلۆکەش هەمویان هاوپەیمانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکان. ڕووسیا بە (١٦) کەشتی سەربازییەوە دەستی بە مانۆڕەکانی کرد لە دەریای ناوەڕاست (وەک ئەزانن ڕووس وەک تەلێکی دڕکاوی لەدوای بەهاری عەرەبیەوە هاتۆتە ئەم ناوچەیە). تورکیاش (٤٠٠٠٠) چل هەزار سەربازی لە قوبرسی باکور جێگیرکردووە، ئەوە بڕیاریشیدا بنکەیەکی سەربازیی دەریاوانی لە دوورگەی قوبرس دابنات، ئەم جموجوڵەی ڕووسیاو تورکیا دوای دزە کردنی زانیاری هەواڵگری هاتووە کە گوایە لە بەرەبەیانێکدا هێزەکانی ئەمریکاو ئیسرائیل لە پڕ بنکەیەکی سەربازی گەورە لە قوبرسە تورکیەکە (قوبرسی باکور) بکەنەوەو جاربدەن و، تورکیا لەو بەشەی دوورگەکە بکەنە دەرەوە کە لەساڵی (١٩٧٤) ەوە داگیری کردووە (لێتانی نەشارمەوە هێڵی ووزەی کوردستانیش بەتەنیشت فیشخابورەوە یان لە باکوری سوریاوە هەر بەم ناوچەیەدا تێ پەڕ ئەبێت). 
ئەوە لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست بەریەککەوتنی سیستەمی هەرێمایەتی و جیهانی گەیشتە ترۆپک، واشینگتۆن ئینستیوت بابەتێکی بڵاوکردۆتەوە کە سەرەتای (٢٠١٩) شەڕێکی گەورە بەرۆکی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست ئەگرێت، بەرایی ئەم جەنگەش لە لوبنان و سوریاوە بە هۆی دەستدرێژی و ختوکەدانەکانی حیزبۆڵڵاوەیە بۆ سەر ئیسرائیل، بەپێی راپۆرتێکی پەیمانگەی مێدیتریانە بۆ توێژینەوەی هەرێمایەتی ئێران ساڵانە (٧٠٠) ملیۆن دۆلاری بۆ حیزبوڵڵا سەرف کردووە. بە کورتیەکەی جەنگە ڕاستەقینەکە لە (جۆلان) ەوە دەست پێ ئەکا. 
ئەوە عێراق، لە (٢٠٠٣ ەوە بۆ ٢٠١٨) تەنها سێ ئۆپشن لەبەردەم ئایندەکەیدا چاوەڕوانکراوە، یەکەم، دیکتاتۆریەتی شیعە (دەرکەوت سەر ناگرێت), دووەم، دیموکراتیزەکردن (ئەم دۆخەی ئێستای عێراق ڕێک ناوی ئەوەیە کە وەرچەرخان و بازدان بۆ دیموکراسی لە عێراقدا هەرەسی هێناوەو سەرناگرێت، ئیتر هیچ دەستگەو ڕێکخراوەییەکیش خۆی پێوە سەرقاڵ نەکاو بودجەی تیا بەهەدەر نەدات لەو بوارە)، ئۆپشنی سێهەم بریتی یە لە (دابەشبوون و پەرتبون)، دابەشبونی جوگرافی لە ڕیفراندۆمەکەی کوردستاندا شکستی خوارد، کەواتە دابەشبونی ئیتنی و پەرتبونی ئاسایش و سێکتەرەکانی حکومڕانی و جەنگی ناوخۆیی چاوەڕێی عێراقە، عێراق لە لێواری تەقینەوەیەکی گەورەی خوێناویدایە، ئەوەشی ئەم بۆچوونە تۆختر ئەکاتەوە ئەوەیە (کێک) ەکە بەشی هەمو سیاسیەکان ناکات. لەلایەک شیعەو شیعە تێک بەرئەبن، لەلایەک بلۆکبەندی هەرێمایەتی و لەلایەکیش نەمانی ئینتیمای هاوڵاتی بە هەڵبژاردن و بە حکومداری لە عێراق دا. عێراقێک تیایدا سیاسیەکانی موزەیەفن، هەمویان (بەوانەی کوردستانیشەوە) شانازی بەو تەزویرەوە ئەکەن کردویانە، شانازی بە موزەیەفبونی خۆیانەوە ئەکەن. (ڕەنگە) کورد فریای سیاسەت لە عێراق نەکەوێ ئەوە نەبێت بە پەلە بڕیار بدات بەشێک نییە لەو جەنگەی لە عێراق رووئەدات و، حاڵەتی نائاسایی لە هەرێم ڕابگەیەنێت.
لە دۆخێکی وەهای هەرێمایەتی و عێراقی دا (با خوێنەر ناوی بنات) کوردستان و سیاسیە کوردەکان خەریکی چین؟!. ناوێرن بڕیارێکی بوێرانە بدەن لە ترسی فەیسبوک، لە دوو کوێرە دێی وەک هەولێر و سولەیمانیا (بە بەراورد بە دونیاو شارە گەورەکانی جیهان) خەریکی بابەتی زۆر کرچ و کاڵ و نا نیشتیمانین، تازە تازە دانیشتون موحاسەسەی حیزبی و مێژوویی ئەکەن، گوایە ئەمیان کورسی هەیەو ئەویان نییەتی و...ئەمیان ڕێککەوتنی ژێر بەژێری کردووە لەگەڵ ئەم و ئەوی دەرەکیدا یان نا...و...ئایا ئەم سەردانەی حیزبی (سین) بۆ لای حیزبی (جیم) چییە...و...تادوایی. ئەسڵی مەقسەد ئەوەیە کەرەستەکانی کورد (کارەکتەرە سیاسیەکانی بەتایبەت) وە مێنتاڵیەتی کورد هی ئەم جۆرە باهۆزە نییە، بەلای کەمی کورد ئەنجومەنێکی سیاسی وای پێویستە (ئەگەر ڕزگاریشی نەکات) بیپارێزێت لەو ئاگرەی لە ناوچەکە کەوتۆتەوە، ئێ بەڵام کورد فانیلەی کردۆتە بەر جمهور و یارییان پێ ئەکات یاریزانەکانیشی کردووە بە جمهور و تەماشاکەر!. 
ئیمڕۆکە سەتا سەتی خەڵک ئەزانن جەنابی (مام جەلال) بمایایە دۆخی کوردستان وا نە ئەبو، سەتا سەتیش ئەزانن جەنابی (دکتۆر بەرهەم ساڵەح) لە بەغدا بوایە لە بری بەڕێز (مەعسوم) ئەم دۆخەی کوردستان لانی کەم وا نە ئەبو...ئاخەر حیزب و هەڵبژاردن چ مانایەکی هەیە کە لە ماناکانی سیاسەت داماڵران، کە قەوارەی کوردی تیا چو، کە کوردستان کەوتە بەر ئاگری شەڕ چی لە کورسی بکەین دوو دیدگا بچوکی حیزب لە پەرلەمانا لەسەری دادەنیشن!؟.
بۆیە گرنگە هەمیشە لە قەزیەکانەوە سەیری کاراکتەرەکان بکرێت نەک بە پێچەوانەوە، قەزیەی کوردو قەوارەکەی لەبەردەم لەناوچوندایە، ناکرێ بەناوی هەڵبژاردنێکی پڕ لە خێچ و خوارییەوە ئێمە ڕێگە بە بنکۆڵکردنی قەوارەی کوردی بدەین، کوردستان ئێستا لە ڕووی ئیداری و سیاسی و دەستوری و سەربازی و ئابوورییەوە کەرکوکی لەدەستداوە، ناکرێت ئەوەندەشی ماوە بکرێتە مەیدانی جەنگی چەند چاوچنۆک و تەزویرچییەک. لێرەوەیە دکتۆر بەرهەم ساڵەح (سەرەڕای هەموو شتێک) وەک یاریزانێک لە کێشی قورس، وەک کاراکتەرێکی بەهێز و دیبلۆماتکارێکی ووریا سفر کورسی بهێنێت یان سەت کورسی پێویستە ڕۆڵی خۆی بگێڕێت و دەستی کراوە بێت. لێرە هەر مەرج و مانا (بەرهەم ساڵەح) نییە لەناو حیزبەکانی تریش کاراکتەری بە تواناو بەهێز هەن، لەناو کورددا زۆر کەسی دیکە هەیە بۆ ئەمڕۆکە دەست ئەدەن. ئەگەر ئەتانەوێت کوردستان ڕزگاربکەن و، گرفتەکانی بەغدا بەرۆکی کوردستان نەگرێت، وە لە داڵانی قەیرانی پەرلەمانێکی پڕکێشەی هەرێمی کوردستان قوتارتان بێت و، لەگەڵیشیدا چاکسازی بکەن، فەرموون ئەنجومەنێکی سیاسی و ئابوری لە بەرهەم ساڵەحەکان دروست بکەن، ئەگەریش هەروا بەردەوام ئەبن لەو مەعمەعەیەی ڕابردوو، ئەوە چیتر بە مەسەلەی کورد و کوردبونەوە سەرقاڵ مان مەکەن.!.