راپۆرتی شیكاری: نامیق رەسوڵ- فازل حەمەڕەفعەت "هەڵبژاردن بۆ ئێران و پێكهێنانی حكومەت بۆ ئەمریكا" ئەمە ئەو چیرۆكەیە كە لەدوای روخانی رژێمی سەددامەوە لە ساڵی 2003 بەردەوام لە عێراق دووبارەدەبێتەوە. پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی لە عێراق كۆتاییهات، لایەنە نزیكەكان لە ئێران هەڵبژاردنیان بردەوە، ئێستا نۆرەی ئەمریكایە ئەركەكە تەواوبكات. برێت مەكگۆرك نوێنەری تایبەتی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە داعش دوێنێ لە بەغداد دەستی بە زنجیرەیەك كۆبونەوە كرد لەگەڵ سەركردە سیاسییەكانی عێراق. ئێستا برێت مەكگۆرك دوای بەغدا لە شاری هەولێرە و لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم و  جێگری سەرۆكی پارتی كۆبوەوە. بەگوێرەی زانیارییەكان هەر لە هەولێر، برێت مەكگۆرك چاوی بە بەرهەم ساڵح سەرۆكی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری كەوتووە. رەنگە بەرهەم ساڵح پەیامی نیگەرانی لایەنەكان لەبارەی ئەنجامی هەڵبژاردن لە پارێزگای سلێمانی بە مەكگۆرك گەیاندبێت.  هاوكات ئێستا لە هەولێر هەر شەش لایەن (گۆڕان- كۆمەڵی ئیسلامی- یەكگرتووی ئیسلامی- هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری- بزوتنەوەی ئیسلامی- حزبی شیوعی) لە كۆبونەوەدان. مەكگۆرك لە پێكهێنانی كابینەكانی حكومەتی عێراقدا رۆڵی هەبووە ئێستاش گەیشتوەتە ناوچەكە و كۆبوونەوەی لەگەڵ لایەنەكان دەستپێكردووە. كۆبونەوەكە بۆ بڕیاردانە لەو گومانانەی كە لەبارەی ساختەكردنی ئەنجامی هەڵبژاردن هەیە لە پارێزگای سلێمانی و ئەو لایەنانە داوادەكەن پرۆسەی هەڵبژاردن دووبارەبكرێتەوە. بەپێی هەواڵێك كە رۆژنامەی شەرقولئەوسەت لە زاری سەرچاوەیەكی ئاگادارەوە بڵاویكردوەتەوە" روخساری پێكهێنانی كوتلەیەك كە پێكهاتووە لە حەیدەر عەبادی و موقتەدا سەدر و عەممار حەكیم و ئەیاد عەلاوی و ئوسامە نوجێفی و رەنگە مەسعود بارزانیش خەریكە روون دەبێتەوە، ئەمەش لەسەر حسابی مالیكی و عامری و كەربولی و یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان". هەمان سەرچاوە باس لەوەدەكات، سەردانەكەی مەكگۆرك بۆ عێراق و هەرێمی كوردستان دەڕژێتە بەرژەوەندی هاوپەیمانێتییەكەی نێوان عەبادی و سەدر و حەكیم و عەلاوی و نوجێفی و بارزانی و رێخۆشكەری بۆ ئەو هاوپەیمانێتییە دەستیپێكردووە. بە گوێرەی ئەنجامە بەراییەكان لیستەكەی سەدر یەكەمە و هادی عامری دووەمە و حەیدەر عەبادی سێیەم و نوری مالیكی چوارەمە ئەنجامەكان چی دەڵێن ؟ كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان ئەنجامی بەرایی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی راگەیاند، بە گوێرەی ئەنجامەكان لیستی (سائرون) بە رابەرایەتی موقتەدا سەدر لە پلەی یەكەمدایە و دوای ئەویش لیستی " الفتح" دێت كە هادی عامری سەرۆكایەتی دەكات و بە لیستی هێزەكانی حەشدی شەعبی وەسفدەكرێت. حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق كە سەرۆكایەتی هاوپەیمانی " النصر" دەكات و لە هەوڵی ئەوەدایە كە بۆ خولی دووەم پۆستی سەرۆك وەزیران بەدەستبێنێت، بە گوێرەی ئەنجامە بەراییەكان لە پلەی سێیەمدایە و لیستی (دەوڵەتی یاسا)ش كە نوری مالیكی سەرۆكایەتی دەكات و بە ركابەری سەرەكی عەبادی دادەنرا، لە پلەی چوارەمدایە.  ئەگەری ئەوە هەیە سەدر و عەبادی بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت هاوپەیمانێتی بكەن و مالیكی و عامریش بە هاوپەیمانێتییەك ركابەرێتیان دەكەن سیناریۆكانی پێكهێنانی حكومەت لە رۆژانی داهاتوودا كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان ئەنجامی تەواوەتی هەڵبژاردن رادەگەیەنێت، ئێستا باس و خواسی ئەوەی كێ‌ كابینەی حكومەتی نوێی عێراق پێكدەهێنێت؟ لە ناوخۆی عێراق و ناوچەكە و جیهانیش بە گەرموگوڕی باسی لێوەدەكرێت. بە گوێرەی ئەنجامەكانە بەراییەكان، هاوشێوەی خولەكانی تر لیستەكانی پێكهاتەی شیعە لە عێراقدا زۆرینەی كورسییەكانی ئەنجومەنی نوێنەران بەدەستدەهێنن، و سەرۆك وەزیران بۆ ئەوان دەبێت و بە گوێرەی دەستوریش گەورەترین كوتلە مافی ئەوەی هەیە حكومەت پێكبهێنێت. پێكهێنانی حكومەتی نوێی و دابەشكردنی پۆستە سیادییەكان، جگە لەوەی پەیوەستە بە بڕیاری هێزەكانی عێراقەوە لە كاریگەری دەرەكیش بەدوور نییە، بە تایبەتی ئێران و ئەمریكا، ئەو دوو وڵاتە رۆڵی كاریگەریان هەیە لە یەكلاكردنەوەی ناكۆكییەكان لەسەر پێكهێنانی حكومەتی نوێ‌. سەرچاوەكانی ناوخۆ ئاماژەوە بەوەدەدەن، پێكهێنانی هاوپەیمانێتی لە نێوان هاوپەیمانی (سائرون)ی موقتەدا سەدر و هاوپەیمانی (النصر) حەیدەر عەبادی بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت زۆر نزیكە، بەڵام كێشەی سەرەكی بەردەم هاوپەیمانێتییە پۆستی سەرۆك وەزیرانە، عەبادی خوازیارە خۆی سەرۆكایەتی حكومەت بكات، سەدریش نەیشاردوەتەوە كە كاندیدی بۆ سەرۆك وەزیران هەیە. چەند سەرچاوەیەكی تر باس لە ئەگەری هاوپەیمانێتیكردنی نێوان هاوپەیمانی (فەتح)ی هادی عامری و (دەوڵەتی یاسا)ی نوری مالیكی دەكەن، كە عامری بە گوێرەی ئەنجامە بەراییەكان پلەی دووەمی بەدەستهێنا و دەوڵەتی یاساش پلەی چوارەم. ئێران و ئەمریكا و وڵاتانی ناوچەكە رۆڵی کاریگەریان دەبێت لە پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراقدا ئەگەر ئەم دوو بەرەیە لە ناو پێكهاتەی شیعەدا پێكبێت و كێبركێ بكەن لەسەرئەوەی كامیان گەورەترین كوتلە پێبكهێنێت، ئەوكات رۆڵی لیستەكانی كورد و سوننە و لیستە بچوكەكانی تر دەردەكەوێت، چونكە هیچ كام لەبەرەی (سەدر- عەبادی) و (عامری – مالیكی) بە تەنها ناتوانن زۆرینەی پەرلەمانی بۆ پێكهێنانی حكومەت پێكبهێنن، هەروەها ئەو دوو بەرەیە بەر لە یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك وەزیران  پێویستە لەگەڵ لیستەكانی تردا، پۆستەكانی سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی و سەرۆك كۆمار و جێگرەكانی چارەسەربكەن، چونكە بە گوێرەی دەستوری عێراق، سەرەتا سەرۆكی پەرلەمان و دوو جێگرەكەی هەڵدەبژێردرێن و پاشان سەرۆكایەتی كۆمار و ئینجا سەرۆك كۆمار كاندیدی گەورەترین كوتلە رادەسپێرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. پێشبینیدەكرێت پرۆسەی دابەشكردنی پۆستە سیادییەكان و پێكهێنانی گەورەترین هاوپەیمانێتی ئاڵۆزبێت و كاتی زۆر بخایەنێت، لێرەوە ئیتر رۆڵی ئەمریكا و ئەوروپا و نەتەوە یەكگرتووەكان و وڵاتانی ئیقلیمی لە ئاڕاستەكردنی لایەنەكان و چارەسەركردنی ناكۆكییەكان دەستپێدەكات.

( درەو میدیا)  لەبەرامبەر پەلامارەكەی فەرماندەی هێزەكانی 70ی یەكێتی بۆسەر گردی زەرگەتە، خواستی پێکهێنانی هێزی 90ی گۆڕان زیاتربووە، كە ( عەدنان عوسمان لە ساڵی 2015 بیرۆكەی پێکهێنانی ئەو هێزەی خستەروو)، دوای ئەوەی شەوی 12ی ئایار جەعفەر شێخ مستەفا بە هێزێكەوە پەلاماری گردی زەرگەتەیدا، لەلایەن هەڵسوڕاووفەرماندەكانی بزوتنەوەی گۆڕانەوە وەڵامدرایەوە و هێرشكرایە سەری و ئۆتۆمبیلەكەی چەند گولەیەكی بەركەوتووە، دواتر بزوتنەوەی گۆڕان بۆ پاراستنی گردی زەرگەتە بانگەوازی كردو، پۆل پۆل لایەنگرانی بەچەكەوە بەرەو گردی زەرگەتە بەڕیكەوتن و ئامادەیی خۆیان بۆ بەرگریكردن لە گردی زەرگەتە دەربڕی. ئێستا بەشێك لەو لایەنگرە چەكدارەکانی  گۆڕان لە گردی زەرگەتە ماونەتەوە و سەرقاڵی خۆرێكخستنەوەن و دەوترێت ناونوسین دەستیپێكردووە  بۆ رێكخستنەوەی هێزەكانیان و چۆڵنەكردنی گردەکە، یەكێتی هەستی بەو جموجوڵەی گۆڕان كردووە، لەبەرامبەر ئەو هەنگاوەدا دەوترێت چەند جارێك بەرپرسانی یەكێتی لەسەر ئەو پرسە داوای گفتوگۆو دانیشتنیانكردووە. بەتایبەتیش دوای ئەوەی بزوتنەوەی گۆڕان سكاڵای لەسەر ئەو هێرشەی یەكێتی تۆماركردووە. هەیكەلی بزوتنەوەی گۆڕان بە جۆرێكە بەشێك لە فەرماندە باڵاكانی ئەوكاتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بەشێك لە پێشمەرگە دێرینەكانی شاخ هاتنە ریزی بزوتنەوەی گۆڕانەوە بۆیە ئێستا ژمارەیەكی زۆری فەرماندەی سەربازیی و كارەكتەری سەربازی لەناو گۆڕاندان. هەموو ئەو فشار و پەلامارانەی كە دەكرێنە سەر گردی زەرگەتە یاخود ئەو هەڕەشانەی لە بزوتنەوەکە و لایەنگرانیان دەكرێت، خواستی چەكداركردنی بزوتنەوەی گۆڕان زیاتر دەكات و مەیلی پێکهێنانی هێزی چەكداری لەناو گۆڕاندا زیاتر دەكات، بەجۆرێك بەشێكی زۆری سەركردە و هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەکە لەگەڵ دامەزراندنی هێزی چەكدارن هاوشێوەی هێزەكانی 70ی یەكێتی و 80 ی پارتی، هێزی 90ی بزوتنەوەی گۆڕان دابمەزرێنرێت، چونكە ئەو فشارو هێرشانەی دەخرێنە سەر بزوتنەوەی گۆڕان و ئەو فێڵ و ساختەكاریانەی دەكرێن بە هێزی چەكدار و پاڵپشتی هێزی چەكدار دەكرێن. نەبونی هێزی چەكدار وایكردووە، دەستەوستانی بزوتنەوەی گۆڕان لە ئاست ئەو ساختەكاری و فێڵانەی كە لێی دەكرێن، بە جۆرێك لە جۆرەكان لایەنگرانی گۆڕانی بێهیوا كردووە، بۆیە بەردەوام ئەم دۆخە و بێدەنگ نەبوونی فەرماندە سەربازیەكانی گۆڕان لەبەرامبەر هێرش و پەلاماری فەرماندە سەربازیەكانی هێزە باڵا دەستەكان، مەیلی پێکهێنانی هێزی چەكداری لەناو بزوتنەوەی گۆڕان زیادتر کردووە.    

راپۆرتی: نیاز عەبدوڵڵا سێ كاتژمێر دوای كۆتاییهاتنی هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایاری ئەنجوومەنی نوینەرانی عێراق و راگەیاندنی ئەنجامە سەرەتاییەكان، مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە بەیاننامەیەكدا وتی "بەخۆشحاڵیەوە، پرۆسەی ئازادانەی ھەڵبژاردن، بەبێ ھیچ چەشنە رووداوێكی نەخوازراو، كۆتایی ھات لەدوا ئەنجامدا، ئەزموونی دیموكراسی و گەلی كوردستانمان و ھەموو لایەنە سیاسیەكان سەركەوتین". بەڵام لە هەمان كاتژمێری راگەیەندراوەكەدا‌ هەشت لایەنی سیاسی كە پێشتر لە دۆسیەی سەرۆكایەتی هەرێمەوە ناتەبایی لە نێوانیاندا هەبوو ئەنجامەكەیان لە سلێمانی و كەركوك رەتكردەوە و "هاككردنی سیستەمی ئەلیكترۆنی هەڵبژاردن"یان لەلایەن یەكێتی نیشتیمانی راگەیاند و "هێزێكی یەكێتی هێرشی چەكداری بۆسەر گردی زەرگەتەی بزووتنەوەی گۆڕان ئەنجامدا". سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بەبێ ئەوەی ئاماژە بە هێرشی چەكداری حیزبەكەی و رەزامەندییان بكات لە ژماردنەوەی دەنگەكان بە رێگای دەست، ئەمڕۆ 13ی ئایار لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی "ھێرشی ناڕەوا بۆ سەر یەكێتی قبوڵ ناكەین و بێمەنەتیشین لە لێكۆڵینەوە لەئەنجامی ھەڵبژاردنەكان". سەعدی پیرە پێی وابوو "ئەوە حەملەی راگەیاندنی دەزگایەكی سێبەری پارتییە لە دژی یەكێتی كە پارتی خۆی بەشداری هەڵبژاردنەكانی كەركوكی نەكردووە و هێزەكانیش كەوتوونەتە دوای پڕوپاگەندەی ئەو". قسەكانی وتەبێژی مەكتەبی سیاسی یەكێتی دیدگای كۆمەڵی ئیسلامی وەك یەكێك لە هێزە ناڕازییەكان لە ئەنجامەكانی هەڵبژاردن و گومانەكانی گۆڕینی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن لە لایەن یەكیتییەوە نەگۆڕی، زانا رۆستایی ئەندامی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و سەرۆكی لیستی كۆمەڵی ئیسلامی لە پارێزگای هەولێر بە (درەو میدیا)ی راگەیاند "ئێمە بە ئاشكرا هەست دەكەین‌ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان كە لە خراپترین بارودۆخی تەنزیمی نێوخۆییدایە ئەنجامی دەنگەكانی راستەقینەنین و‌ هاوكاری كراوه ‌بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامێك، بۆیە دەیەوێت پارێزگاری لەو دەنگانە بكات بە هەر نرخێك بێت و‌ ئامادەیی تێدا نییە وەك پارتی دیموكرات رایبگەیەنێت كە ئامادەیە ژماردنەكە بە دەست بكرێت". لەگەڵ ئەوەشدا زانا رۆستایی بڕیاری كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی بە "یەكلاكەرەوە" وەسف كرد و وتی "ئەگەر كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڕیار دەربكات و سوور بێت لەسەر جێبەجێكردنی بڕیاری ژماردنەوەی دەنگەكان، ئەوكات یەكێتی هیچ رێگایەكی لەبەردەم نامێنێت یان دەبێ ئەنجامەكانی ئەم سنوورە هەڵبووەشێندرێتەوە كە ئەوكات هەموو لا زەرە دەكەین یان دەبێ ژماردنی دەستی ئەنجامبدرێت". تائێستا پارتی دیموكراتی كوردستان لە ئەنجامەكانی پارێزگای سلێمانی ناڕازییە، بۆیە لە زاری وتەبێژ حیزبەكەی مەحمود مەحەمەد وتی "بە بەراوردكردنی دەنگی دەنگدەركەنمان، لە پارێزگای سلێمانی و شار و شارۆچكەكانی دیكەی ئەو پارێزگایە، گومانی زۆرمان لە لا دروستبووە، كە بەشێوەیەكی رێكخراو دەستكاری دەنگی دەنگدەران كرابێت". بۆیە مەحمود محەمەد ئامادەیی حیزبەكەی راگەیاند بەوەی‌ وەك  پارتی ئەو ئەنجامە راگەیەندراوەی پارێزگای سلێمانی قبوڵناكەن و داوادەكەن "پڕۆسەی ژماردن بە دەست ئەژماربكرێت و ئەگەر پڕۆسەی ژماردن بە دەست لە سەرتاسەری كوردستان ئەنجامبدرێ بە كارێكی باشی" دەزانن. یەكگرتووی ئیسلامی لەگەڵ بزووتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری و كۆمەڵی ئیسلامی، لە 12ی ئایار رایگەیاند "بەشێوەیەكی چاوەڕواننەكراو ئامێرە ئەلیكترۆنییەكان دەنگەكانی هەژماركردووە و ئەنجامەكان پێچەوانە بوونەتەوە". لەبەرئەوە رۆژی 13ی ئایار لە بەیاننامەیەكی نویێدا جگە لە جەختكردنەوە لە ئەنجامدانی ساختەكاری و قبوڵنەكردنی ئەو ئەنجامانە لە پارێزگای سلێمانی‌، ئەنجوومەنی جێبەجێكردنی حیزبەكە رایگەیاند "لەسەرئاستی پارێزگاكانی هەرێم و پارێزگای كەركوك بە گشتی ئەنجامەكان رەتدەكەینەوە و داوای هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەكە و دووبارە ئەنجامدانەوەی هەڵبژاردن دەكەین لەنزیكترین كاتدا".   لە نێو كۆی هەشت هێزە ناڕازییەكە (هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری، پارتی دیموكراتی كوردستان، بزووتنەوەی گۆڕان، جوڵانەوەی نەوەی نوێ، كۆمەڵی ئیسلامی، یەكگرتووی ئیسلامی، حیزبی شیوعی كوردستان، بزووتنەوەی ئیسلامی) بزووتنەوەی گۆڕان تەنیا حیزب بوو كە لە لایەن هێزێكی چەكداری یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە ئەنجامی هەڵوێستەكانی هێرشی چەكداری كرایە سەر مەكۆكەی و ماڵپەڕی سبەی و كەناڵی KNN.  محەمەد عەلی بەرپرسی ژووری تویژینەوەی سیاسی بزووتنەوەكە بە (درەو میدیا)ی راگەیاند "ئاراستەی تەقاندنی گولەكان بۆ ناو باڵەخانەی مەكۆ بە ئامانجی كوشتنی ئەو كەسانە بووە كە ئەو كات لەوێ بوونە، بۆیە لە ئەنجامی ئەو هێرشە چەكدارییە دوو كەسمان لە گردەكە بریندار بووە و زیانی ماددی زۆر كەوتۆتەوە". پەرلەمانتاری خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان و هەڵسوڕاوی بزووتنەوەی گۆڕان دڵشاد حوسێن سەبارەت بە فراوانی هەڕەشەكان بۆسەر بزووتنەوەكە لە رۆژی راگەیاندنی ئەنجامە سەرەتاییەكان بە (درەو میدیا)ی وت "لە دەربەندیخان هێزە چەكدارەكانی یەكێتی هاتبوونە پێش مەكۆ و تەقەیان بە ئاسماندا دەكرد و هەڕەشەیان دەكرد، تا هاووڵاتیانی گۆڕانخواز هاتن و پشتێنەی ئەمنیان دروست كرد، بەو جۆرە دەستدرێژییەكان وەستان، ئەم جۆرە رووداوە لەو شەوە لە هەڵەبجە و سەید سادق و چەند ناوچەیەكی تریش روویاندا". لەبەرئەو رووداوانە،‌ لە بەیاننامەكەی 13ی ئاریدا بزووتنەوەی گۆڕان وتی "شەوی رابردوو چەكدارەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان بەو چەكانەی كە دەبوو بەرگری لە كەركوك‌و ناوچە كوردستانییە دابڕێنراوەكان بكەن پەلاماری مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان-یان دا". هاوكات بزووتنەوەكە جگە لە پارێزگاكانی هەرێم و ناوچە كوردستانییە جێناكۆكەكان دەنگەكانی هەندەرانیشی رەتكردەوە و رایگەیاند‌ لەگەڵ "كۆمەڵی ئیسلامی، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و دادپەروەری‌، یەكگرتوی ئیسلامی، حیزبی شیوعی كوردستان‌و بزوتنەوەی ئیسلامی رێكاری یاسایی‌و هەوڵی سیاسی دەگرینەبەر". جوڵانەوەی نەوەی نوێ یەكێكی تر لەو هێزانە بوو كە ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی رەتكردەوە، لەو بارەیەوە كۆسرەت ئەحمەد كاندیدی تەڤگەری ئازادی لە جوڵانەوەكە بۆ ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بە (درەو میدیا)ی وت "لە هەولێر هەمان ساختەكاری كراوە، بەڵام دیارە وەك هەمیشە پارتی بە هێمنی و ژێربەژێر كارەكانی ئەنجام دەدات، پێش هەڵبژاردن دەنگۆی هاككەری رووسی هەبوو لە هەولێر، سەردانی نێچیرڤان بارزانیش بۆ روسیا پێش هەڵبژاردن و لەم كاتی بانگەشەكان بێ بنەما نەبوو". كۆسرەت ئەحمەد وای دەبینێت "بەردەوام بوونی ساختەكاری لە هەڵبژاردنەكان بەردەوامبوونی كێشەكانی نێوان هەولێر و بەغدادی لێدەكەوێتەوه، ئەمەش قوڵبوونەوەی قەیرانی ئابوورییه،‌ چونكە پەیوەندییە سیاسییەكان پەیوەندی شەخسین و لەسەر ئاستی دامەزراوەیی نین". رۆژی 12ی ئایاری 2018 هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق ئەنجامدرا و كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان هەمان رۆژ لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند "لە هەڵبژاردنەكاندا لە سەرتاسەری عێراق 24 ملیۆن كەس مافی دەنگدانیان هەبووە، بەڵام 10ملیۆن و 844هەزار و 989 كەس دەنگیان داوە كە كۆی گشتی بەشدارییەكە دەگاتە رێژەی 44.52% دەنگدەر". پاش بەرزبوونەوەی دەنگی ناڕەزایی هێزە سیاسییەكان حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق، داوای لە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان كرد رێوشوێنی بەپەلە بگیرێتەبەر بۆ ئەو سندووقانەی كە سكاڵایان لەسەر تۆماركراوە‌ تاوەكو پشكنین بۆ سندوق و ئامێرەكان بكەن. وەك فەرماندەی هێزە چەكدارەكانی عێراقیش فەرمانێكی بۆ هێزە ئەمنییەكانی كەركوك و هەرێمی كوردستان دەركرد بۆئەوەی "بێلایەن بن لە مامەڵەكردن لە دۆسیەی هەڵبژاردنەكان و ئاسایشی ناوچەكە بپارێزن".  وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی عێراق دەرباز محەمەد  13ی ئایار لە راگەیەنداوێكدا وتی "سێ لیژنە لە بەغدادەوە دێنە هەر سێ پارێزگاكەی هەرێم، بەمەبەستی پێداچوونەوە و لێكۆڵینەوە لەو سكاڵایانەی‌ كە  لە ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق تۆماركراون". .  

راپۆرتی: نیاز عه‌بدوڵڵا بڕی ئه‌و پاره‌یه‌ چه‌نده‌ كه‌ له‌هه‌ڵمه‌تی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان هه‌ر حیزبێكی سیاسی خه‌رجی ده‌كات؟ ئه‌و پرسیاره‌یه‌ كه‌ به‌ئاسانی وه‌ڵامه‌كه‌ی له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌ست ناكه‌وێت، وه‌ك ئه‌وه‌ی نازاندرێت تێچووی گشتی خه‌رجییه‌ داراییه‌كانی پڕوپاگه‌نده‌كانی "به‌ڵێ" له‌ رێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی كوردستان چه‌ند بوو. له‌كۆی 6994 كاندیدی عێراق 677 كاندید له‌ 3 پارێزگای هه‌رێمی كوردستان (هه‌ولێر، سلێمانی، دهۆك) له‌نێوان 25 لیست و هاوپه‌یمانێتی كێبڕكێ له‌سه‌ر به‌ده‌ستهێنانی 46 كورسی په‌رله‌مان ده‌كه‌ن. به‌ڵام هیچ یه‌كێك له‌لیسته‌كان بڕی تێچوونی دارایی هه‌ڵبژاردنی 12ی ئایاری 2018 و هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوویان ئاشكرانه‌كردووه‌، ئه‌مه‌ش ئه‌و پاره‌یه‌یه‌‌ له‌ سێبه‌ردا ماوه‌ته‌وه‌ و دواتر مه‌ترسییه‌كانی له‌ململانێی نێوان حیزبه‌كان باس كراوه‌ته‌وه‌.   به‌پێی بڕگه‌كانی 5 و 6 له‌ مادده‌ی 13ی  یاسای ژماره‌ 17ی ساڵی 1993ی حیزبه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق، حیزب بۆی هه‌یه‌ "پیتاك و به‌خشیش و یارمه‌تی ناوخۆیی" و "قبوڵكردنی ماڵوموڵكی عه‌ینی و كاش له‌هه‌ر لایه‌كه‌وه‌ بێ له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم به‌ ئاگاداری ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران" وه‌ربگرێت. تائێستاش رێنمایی یاسایی له‌لا‌یه‌ن ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران و په‌رله‌مانی كوردستان كه‌ مادده‌ی‌ 14ی هه‌مان یاسا جه‌ختی لێده‌كاته‌وه‌ ده‌رنه‌چووه‌و ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانیش ئاگاداری خۆی له‌وه‌رگرتنی هاوكارییه‌ ده‌ره‌كی و ناوخۆییه‌كان رانه‌گه‌یاندووه‌. ئومێد قه‌ره‌داخی نووسه‌رو مامۆستای ئابووری له‌زانكۆی سلێمانی پێیوایه‌ له‌گه‌ڵ ناشه‌فافی سه‌رچاوه‌ی دارایی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان "بوونی یاسایه‌ك كه‌ رێگا به‌وه‌رگرتنی سه‌رچاوه‌ی دارایی ده‌ره‌كی بدات یه‌كێكه‌ له‌هه‌ڵه‌ سیاسییه‌ كوشنده‌كان له‌ناو ژیانی سیاسی كوردی". ئه‌و له‌باره‌ی مه‌ترسییه‌كانی ئه‌و جۆره‌ له‌سه‌رچاوه‌ی دارایی له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "ده‌بێته‌ هۆی كردنه‌وه‌ی ده‌روازه‌یه‌كی پڕ له‌مه‌ترسی به‌سه‌ر ئاسایشی نیشتیمانی و ده‌ستتێوه‌ردانی زیاتر له‌ژیانی سیاسی هه‌رێم، چونكه‌ واده‌كات پێگه‌ی ئه‌و حیزبه‌ بكه‌وێته‌ ژێركاریگه‌ری ئه‌و لایه‌نه‌ی پاره‌كه‌ ده‌به‌خشێت، به‌مه‌ش ده‌توانن كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی رێژه‌یی دروست بكه‌ن، بۆیه‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌رده‌وام مه‌ترسییه‌كانی ده‌ستی ده‌ره‌كی باس ده‌كرێت و به‌ڵگه‌كانیش به‌ شاراوه‌یی ده‌مێننه‌وه‌". سه‌عید كاكه‌یی ئه‌ندامی ئه‌نجوومه‌نی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "296ملیار دیناری عێراقی ته‌رخانكراوه‌ بۆ تێچووی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌نجوومه‌نی نوینه‌ران و تائه‌م قۆناغه‌ به‌رده‌وامین له‌خه‌رجییه‌كان و كورتهێنانمان نییه‌". به‌پێی قسه‌كانی سه‌عید كاكه‌یی، هه‌رێمی كوردستان له‌نێو ئه‌و بودجه‌یه‌دا وه‌ك كۆی پارێزگاكانی عێراق ئاماده‌كارییه‌كانی هه‌ڵبژاردنی بۆ ده‌سته‌به‌ركراوه‌. پاش تێپه‌ڕبوونی 21ساڵ به‌سه‌ر ده‌رچوونی یاسای حیزبه‌كانی هه‌رێم ئینجا یاسای ژماره‌ 5ی ساڵی 2014ی پێدانی بودجه‌ی حیزبه‌كان له‌هه‌رێم ده‌رچوو، دوای تێپه‌ڕبوونی 4ساڵ به‌سه‌ر ده‌رچوونیشی یاساكه‌ نه‌چۆته‌ بواری جێبه‌جێكردنه‌وه‌و له‌كۆی 25ساڵی یاسای حیزبه‌كانیش ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران و په‌رله‌مانی كوردستان ئه‌و رێژه‌یه‌یان ئاشكرا نه‌كردووه‌ كه‌ حیزبه‌كان له‌بودجه‌ی گشتی وه‌ریانگرتووه‌.  نیشتیمان كه‌مال ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی حیزبی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان و كاندید له‌هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی دادپه‌روه‌ری به‌ (دره‌و میدیا)ی راگه‌یاند، حكومه‌تی عێراق خه‌رجییه‌ فه‌رمییه‌كانی بۆ هه‌ڵبژاردن راگه‌یاندووه‌ به‌ڵام حكومه‌تی هه‌رێم‌ به‌هۆی خراپ به‌كارهێنانی ده‌سه‌ڵاته‌ گشتییه‌كان و سه‌رچاوه‌كانی دارایی، له‌ڕێگای چه‌ند حیزبێكه‌وه‌ ئه‌و سه‌رچاوانه‌ ده‌خاته‌وه‌‌ خزمه‌ت بانگه‌شه‌ی لیسته‌كان و "ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی به‌ئاشكراو ناشه‌فافیش له‌ده‌ست هه‌ندێك حیزب هه‌یه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر جۆری بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردن و ئه‌نجامه‌كان ده‌بێت‌، بۆنموونه‌ ئێمه‌ نه‌مانتوانی وه‌ك پێویست پۆسته‌ر بڵاوبكه‌ینه‌وه‌و رێكلام بكه‌ین له‌كه‌ناڵه‌كان، به‌ڵام‌ قۆرخكاری دارایی له‌لایه‌ن چه‌ند حیزبێكه‌وه‌ كه‌ تیایاندایه‌ 7كه‌ناڵی ئاسمانی هه‌یه‌‌ به‌فراوانی بانگه‌شه‌ ده‌كات، ئێمه‌ش له‌وكاتانه‌ وه‌ك پێویست ده‌نگمان نه‌گاته‌ ده‌نگده‌ر له‌ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ی عێراق، كه‌واته‌ ده‌رفه‌تی ململانێی سیاسی دادپه‌روه‌ریش نابێت". به‌پێی قسه‌كانی دكتۆر به‌رهه‌م ساڵح سه‌رۆكی هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی و دادپه‌روه‌ری، به‌ته‌نیا پاره‌ی راسته‌و‌خۆ بۆبانگه‌شه‌ به‌كارنه‌هاتووه‌ به‌ڵكو له‌ئه‌گه‌ری ده‌نگنه‌دانیاندا هه‌ڕه‌شه‌ی بڕینی مووچه‌ "نان بڕین" له‌هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ كراوه‌، بۆیه‌ له‌كاتی هه‌ڵمه‌تی بانگه‌شه‌كانی بۆ هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی له‌ بازیان وتی "ئه‌ڵێن هه‌ر كه‌س ده‌نگمان نه‌داتێ نان بڕوای ده‌كه‌ین، ده‌بێ به‌مۆبایل ره‌سمی ده‌نگه‌كانتان بگرن، ئه‌گه‌ر واش نه‌كه‌ن قه‌مه‌ر سناعی پێمان ده‌ڵێ كێ ده‌نگی داوه‌ به‌كێ، به‌ڕاستی عه‌یبه‌ ده‌چنه‌ گژ پیشمه‌رگه‌یه‌كی ئاسایی له‌به‌رئه‌وه‌ی پشتیوانی هاوپه‌یمانییه"‌.  قسه‌كانی به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌ گشتییه‌كانی جوڵانه‌وه‌ی نه‌وه‌ی نوێ ئارام سه‌عید بۆ (دره‌و میدیا) ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات كاندیده‌كانی جوڵانه‌وه‌كه‌یان رووبه‌ڕووی هه‌ڕه‌شه‌ی بڕینی مووچه‌كانیان بوونه‌ته‌وه‌، ئه‌و نموونه‌ی به‌دكتۆر كازم فاروق هێنایه‌وه‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ی هیوا پزیشكه‌و وتی "كه‌ زانییان بووه‌ته‌‌ كاندیدمان بریارێكیان ده‌ركرد وتیان مووچه‌كه‌ی ده‌بڕین، دوایی بریارێكی تریان له‌هه‌مان رێككه‌وتی بریاری یه‌كه‌م ده‌ركردو وتیان مووچه‌ی یه‌ك رۆژی ده‌بڕین". ئارام سه‌عید وتیشی "به‌هه‌ندێك له‌ده‌نگده‌ره‌ تایبه‌ته‌كانیان وتووه‌ ئه‌گه‌ر ده‌نگ بده‌ن به‌نه‌وی نوێ سزا ده‌درێن و مووچه‌كانتان ده‌بڕدرێت و ده‌رده‌كرێن". ئاژانسی ئه‌مریكی بۆ په‌ره‌پێدانی نێوده‌وڵه‌تی له‌ رێبه‌ری "رۆڵی پاره‌ له‌ گه‌مه‌ی سیاسیدا" له‌ 4 خاڵدا مه‌ترسییه‌كانی سه‌رچاوه‌كانی دارایی له‌كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كان خستۆته‌ڕوو: "یه‌كه‌م: دهر‌فه‌تی نایه‌كسان، ده‌سته‌به‌ركردنی پاره‌ی زۆر له‌سیاسه‌ت ده‌بێته‌هۆی پێشینه‌ی نه‌گونجاو له‌سه‌ر پێگه‌ی سیاسی هه‌ندێكی ترو لایه‌نی ململانێ به‌رته‌سك ده‌كاته‌وه‌. دووه‌م: گه‌یشتنی نایه‌كسان و هاوسه‌نگ به‌پۆست و پێگه‌كان، مه‌ترسییه‌كه‌ له‌وه‌دا خۆی ده‌بنێته‌وه‌ ئه‌و هاووڵاتیانه‌ی هه‌ژارن و خاوه‌ن پاره‌نین ناتوانن خۆیان بپاڵێون بۆ پۆستێك و بتوانن به‌ده‌ستی بهێنن. سێیه‌م: دیاركردنی كه‌سایه‌تییه‌ سیاسییه‌كان، مه‌ترسی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی سیاسه‌تمه‌داره‌كان له‌لایه‌ن سه‌رچاوه‌كانی به‌خشینی داراییه‌وه‌. چواره‌م: سیاسه‌تی گه‌نده‌ڵ، مه‌ترسی بڵاوه‌كردنی پاره‌ی گه‌نده‌ڵی له‌ناو دامه‌زراوه‌ فه‌رمییه‌كان و به‌كارهێنانی به‌ناوی حوكمی یاسا له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان". هه‌ڵۆ حه‌سه‌ن جێگری پێشووی مه‌ڵبه‌ندی 6ی سۆرانی یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان و كاندیدی هاوپه‌یمانی بۆ دیموكراسی و دادپه‌روه‌ری به‌ پێچه‌وانه‌ی ئه‌و قسانه‌ی كه‌ له‌سه‌ری ده‌وتران گوایه‌ "له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی یه‌كێتی‌ ئۆتۆمبێل و پاسه‌وانه‌كانی یه‌كێتی راده‌ست كردۆته‌وه‌و مووچه‌ی خانه‌نشینی پێشمه‌رگه‌ی بڕاوه‌" به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "مووچه‌كه‌ی منیان رانه‌گرتووه‌و له‌م رۆژانه‌ وه‌رمگرتووه‌، به‌ڵام ده‌یانوت به‌پاره‌و ‌سه‌یاره‌و مه‌سئولییه‌تی یه‌كێتی ده‌تانه‌وێ یه‌كێتی بڕوخێنن، بۆیه‌ سه‌یاره‌كه‌م ته‌سلیمی ماڵی كاك كۆسره‌ت كرده‌وه‌و وتم سه‌یاره‌كه‌م ناوێت و مه‌سئولییه‌ته‌كه‌و‌ حیمایه‌كانیشم ته‌سلیمكردنه‌وه‌". سه‌باره‌ت به‌ڕاده‌ستنه‌كردنه‌وه‌ی موڵكوماڵی یه‌كێتی به‌ئیداره‌ی گشتی یه‌كێتی، هه‌ڵۆ حه‌سه‌ن وتی "له‌به‌رئه‌وه‌ی وه‌ختی خۆی په‌‌یوه‌ندییه‌كی تایبه‌تیم له‌گه‌ڵ كاك كۆسره‌ت هه‌بووهو ئه‌و مه‌سئولی یه‌كه‌می حیزبه‌كه‌یه، به‌ڵام هێشتا براده‌ران له‌سه‌ركردایه‌تی موحاوه‌له‌ ده‌كه‌ن و ده‌ڵێن ده‌بێت بێیته‌وه‌و ده‌ست له‌كاربكیشه‌وه‌و چیتر له‌ڕیزی هاوپه‌یمانی مه‌مێنه".   رۆژی 25ی ئه‌یلولی 2017 رێفراندۆمی سه‌ربه‌خۆیی له‌هه‌رێمی كوردستان كراو له‌سه‌ر خه‌رجی داموده‌زگا فه‌رمییه‌كان بانگهێشت و داوه‌ت به‌مه‌به‌ستی بانگه‌شه‌كردن بۆ "به‌ڵێ" ئه‌نجامدرا، به‌ڵام ئه‌و خه‌رجیانه‌ی له‌ده‌ستی حكومه‌ته‌وه‌ چوونه‌ته‌ ده‌ستی حیزب به‌ نادیاری ماونه‌ته‌وه‌. شێروان زرار وته‌بێژی كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردن و راپرسی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی بودجه‌ی فه‌رمی به‌كارخراو بۆ ئاماده‌كارییه‌كانی رێوشوێنی ئه‌نجامدانی ریفراندۆم له‌ كۆمسیۆن به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "ئه‌و پاره‌یه‌ له‌لایه‌ن خودی سه‌رۆكی هه‌رێم دابینكرا و بریتی بوو‌ له‌ 20 ملیۆن دۆلار و وترا له‌ رێگای كۆمپانیاكانه‌وه‌ كۆكراوه‌ته‌وه‌، ئه‌و پاره‌یه‌ گۆڕدرایه‌وه‌ بۆ دیناری عێراقی و كۆمسیۆن خۆی سه‌رپه‌رشتی خه‌رجییه‌كه‌ی كرد‌، له‌ژێرچاودێری دارایی ئه‌و پارانه‌ خه‌رجكراوهو به‌شێكی پاره‌كه‌ش كه‌ نزیكه‌ی ملیارێك دیناربوو گه‌ڕێندرایه‌وه‌ شوێنی خۆی". به‌پێی زانیارییه‌كانی شێروان زرار "به‌شێك له‌و كه‌سانه‌ی له‌سه‌ر سندووقه‌كانی ده‌نگدان بوون له‌كه‌ركوك تائیستا پاره‌ی گرێبه‌سته‌كانیان بۆ خه‌رجنه‌كراوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وله‌ویانی هه‌ندێك له‌وان له‌ رووداوه‌كانی ئه‌وێ سوو‌تێندراوه‌، پێویسته‌ ئه‌وان به‌پێی گرێبه‌سته‌كانیان بڕه‌ پاره‌كه‌یان وه‌ربگرن". سالار مه‌حمود ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان پێشتر به‌ رایۆ نه‌وای راگه‌یاندبوو "ده‌بێ له‌لایه‌ن په‌رله‌مانی كوردستانه‌وه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕێژه‌ی ئه‌و پاره‌ زۆره‌و سه‌رچاوه‌كانی بكرێت كه‌ له‌ماوه‌ی پڕوپاگه‌نده‌ی به‌ڵێ بۆ ریفراندۆم خه‌رج كراوه‌، له‌كاتێكدا خه‌ڵكی به‌ده‌ست هه‌ژارییه‌وه‌ ناڵاندوویانه‌و حكومه‌تیش نیومووچه‌ی پێنه‌داون، بۆیه‌ پێویسته‌ كۆی خه‌رجییه‌كانی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان و سه‌رچاوه‌كانی درایی بخرێنه‌ ژێر چاودێری و لێكۆڵینه‌وه‌".  

درەو میدیا  دەنگدانی تایبەت بۆ هەڵبژاردنی 12ی ئایار كۆتایی هات ئەنجامی دەنگدانەكەش لەگەڵ دەنگدانی گشتی رادەگەیەنرێت، ژمارە دەنگدەرانی تایبەت لە هەرێمی كوردستان 247 هەزار و 431 هەزار دەنگدەربوو بە جۆرێك ،  لە پارێزگای هەولێری 114 هەزار و 172 دەنگدەری تایبەت مافی دەنگدانی هەبووە رێژەی دەنگدان لە 81% بووە لەپارێزگای دهۆك 50 هەزار و 476 كەس مافی دەنگدانی هەبووە بەڵام رێژەی دەنگدان لە 78% بووە، لە پارێزگای سلیمانی ( 82 هەزار و 783 ) كەس مافی دەنگدانی هەبووە و رێژەی دەنگدان لە 67% بووە.   دەنگی لیستەكان لە دەنگدانی تایبەتدا لە هەڵبژاردنی 2014 دا  یەكەم/ پارێزگای هەولێر لە 30/4/2014   1-    پارتی: 35 هەزار و 520 دەنگ 2-    یەكێتی: 9 هەزار و 250 دەنگ 3-    گۆڕان: 5 هەزار و 180 دەنگ 4-    كۆمەڵی ئیسلامی: هەزار و 750 دەنگ 5-    یەكگرتووی ئیسلامی: هەزار و 646 دەنگ دووەم/  پارێزگای سلێمانی لە 30/4/2014 1-    یەكێتی نیشتیمانی كوردستان 18 هەزار و 199 دەنگ  2-    بزوتنەوەی گۆڕان 9 هەزار و 518 دەنگ  3-    یەكگرتووی ئیسلامی  هەزارو 43 دەنگ  4-    كۆمەڵی ئیسلامی 889 دەنگ  5-    پارتی دیموكراتی كوردستان 911 دەنگ. سێیەم / پارێزگای دهۆك لە 30/4/2014    1-    پارتی دیموكراتی كوردستان بە (20 هەزار و 995) دەنگ،   2-    یەكێتی‌ نیشتیمانی‌ كوردستانیش (1 هەزار و 498) دەنگی هێناوە . 4-    یەكگرتوی‌ ئیسلامی بە (2 هەزار و 846) دەنگ. 5-    بزوتنەوەی‌ گۆڕان (1 هەزارو 239 ) دەنگ 6-    كۆمەڵی‌ ئیسلام(89) دەنگی هێناوە .   دەنگی لیستەكان لە دەنگدانی تایبەتدا لە هەڵبژاردنی 2013دا ژمارەی دەنگدەرانی تایبەت بۆ هەڵبژاردنی 21/9/2013   لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان ( 148 هەزارو 553 ) كەس مافی دەنگدانیان هەبووە كە ئەویش دابەشبوو بووبەسەر وەزارەتەكاندا ، لە هێزی ئاساییش ( 16 هەزارو 869 ) كەس مافی دەنگدانیان هەبوو كە لە هەولێر و دهۆك ( 8هەزارو 314 ) كەس و لە پارێزگای سلێمانیش 8 هەزارو 555 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، لە وەزارەتی ناوخۆ ( 44 هەزارو 666 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، لەو ژمارەیەش ( 18هەزارو 560 ) كەسیان لە هەولێر و دهۆك و ( 26 هەزارو 106 ) كەس لە پارێزگای سلێمانی مافی دەنگدانی هەبوو. سەبارەت بە وەزارەتی پێشمەرگەش ( 85 هەزارو 16 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو وەزارەتی بەرگری عێراق ( 934 ) كەس و پاسەوانی سنوور ( 6 هەزارو 328 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو، وەزارەتی كاریش ( 237 ) كەس مافی دەنگدانی هەبوو.  لە هەڵبژاردنی 21/9/2013 دا لەكۆی(154 هەزارو 50 ) كەس  ( 144 هەزار و 434 ) كەس دەنگیان دا بە رێژەی  (93.8% ) بەپێی ئەنجامی كۆتایی دەنگدانی تایبەت لەسەر ئاستی سێ پارێزگاكەی هەرێم بەم شێوەیە بووە: یەكەم: پارێزگای سلێمانی لە 21/9/2013 لە دوای جیاكردنەوەی دەنگدانی تایبەت لە پارێزگای سلێمانی لە كۆی( 56هەزار و 656 )كەس كە مافی دەنگدانی هەبووە رێژەی بەشداری دەنگدان (95.6% ) زیاتر لە ( 54 هەزارو 164 ) دەنگی داوە بە جۆرێك :  6-    یەكێتی نیشتیمانی كوردستان 27هەزار و 335 دەنگ  7-    بزوتنەوەی گۆڕان 18هەزار و 614دەنگ  8-    یەكگرتووی ئیسلامی 2011 9-    كۆمەڵی ئیسلامی 1980 دەنگ  10-    پارتی دیموكراتی كوردستان 1665 دەنگ. 11-    لایەنەكانی تر   2 هەزار و 726  دووەم/ پارێزگای هەولێر لە 21/9/2013 ئەنجامی دەنگدانی تایبەت لە هەڵبژاردنی 21/9/2013 لە پارێزگای هەولێر كە (62 هەزار و 900 ) كەس مافی دەنگدانی هەبووە  زیاتر ئاستی دەنگدان (93.7% ) لە ( 58 هەزارو 938 ) كەس دەنگیاندا، بەجۆرێك : 6-    پارتی: 38 هەزار و 487 دەنگ 7-    یەكێتی: حەوت هەزار و 148 دەنگ 8-    گۆڕان: پێنج هەزار و 390 دەنگ 9-    پارتی پیشكەوتنخوازی توركمانی: سێ هەزار و 978 دەنگ 10-    كۆمەڵی ئیسلامی: هەزار و 460 دەنگ 11-    یەكگرتووی ئیسلامی: هەزار و 211 دەنگ سێیەم / پارێزگای دهۆك لە 21/9/2013 لە هەڵبژاردنی 21/9/2013 دا لە سنوری پارێزگای دهۆك، لە كۆی (28 هەزار و 997 ) كەس كە مافی دەنگدانیان هەبووە، بەرێژەی (91.5% ) دەنگیانداوە   (26 هەزار و 532) كەس دەنگیانداوە، ژمارەی دەنگی لایەنەكانیش بەم شێوەیەیە:  1-    پارتی دیموكراتی كوردستان بە (19 هەزار و 642) دەنگ،   2-    لیستی‌ كلدان و ئاشوری‌ بە (2 هەزار و 377) دەنگ. 3-    یەكێتی‌ نیشتیمانی‌ كوردستانیش (1 هەزار و 866) دەنگی هێناوە . 4-    یەكگرتوی‌ ئیسلامی بە (1 هەزار و 452) دەنگ. 5-    بزوتنەوەی‌ گۆڕانیش بە (799) دەنگی هێناوە . 6-    كۆمەڵی‌ ئیسلامیش تەنها (126) دەنگی هێناوە .  

راپۆرت: رۆیتەرز وەرگێڕانی: فازل حەمەڕەفعەت بڕیارەكەی دۆناڵد ترەمپی سەرۆكی ئەمریكا بۆ كشانەوە لە رێككەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێراندا، بوو بە سێبەر بەسەر هەڵبژاردنەكانەوە لە عێراق، كە لەدوای ئەو جەنگەی كە كۆتایی بە سەددام حسێن هێنا لە ساڵی 2003دا، تاران و واشنتۆن لە عێراق كێبركێ لەسەر هەژمونیان دەكەن. لەناوبردنی حوكمی دیكتاتۆرە سونییەكە رێگەی لەبەردەم سەركەوتنی زۆرینەی شیعەی وڵات كردەوە، سێ كەس لە كێبركێكارە گەورەكان لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیران سەر بەو پێكهاتەیەن، لەناویاندا حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی ئێستا، سەختە پێشبینی ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە بكرێت كە رۆژی شەممە بەڕێوەدەچێت. براوە هەركەسێك بێت پێویستە لەسەری هاوسەنگی بپارێزیت لەنێوان بەرژەوەندی عێراق و پێویستی كەمكردنەوەی ئاستی پشتبەستنی ئابوری بە نەوت و بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا و ئێران. ئەوەی ئەم ئەركە سەختتر دەكات توندبونەوەی مشتومڕەكانە لەنێوان واشنتۆن و تاراندا. سێ كاندیدە سەرەكییەكە بریتین لە عەبادى و دوو ركابەرە سەرەكییەكەی، نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی پێشوو هەروەها هادی عامری فەرماندەی لایەنێكی چەكداری توندڕەو كە سەرۆكایەتی هاوپەیمانێتییەكی بەهێزی نیمچە سەربازی دەكات و ئێران پاڵپشتی دەكات، هەر سێ كاندیدەكە زۆر بەلای ئێراندا دەشكێنەوە. لەگەڵ زیادبوونی فشارەكانی ترەمپ لەسەر ئێران، سوربونی سەركردە ئاینییەكانی شیعەیش لە ئێران بۆ پارێزگاریكردن لە رۆڵی خۆیان لە پاڵپشتیكردنی شیعەكانی عێراق، زیاد دەكات. عێراق بەلای ئێرانەوە گرنگترین دەوڵەتی عەرەبییە، تەنانەت لە سوریاو لوبنانیش گرنگترە كە  هەژمونی سیاسی و سەربازی تێیاندا هەیە. ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە عێراق و ئێران هاوبەشن لە یەك سنوردا و هەروەها پێگەی عێراق دەكەوێتە ناو دڵی ناوچەی كەنداوەوە. هەروەك عێراق رێگای سەرەكیشە بۆ گواستنەوەی چەك و جەنگاوەران بۆ سوریا، ئێران هێزی لەگەڵ لایەنە شیعەكان لە عێراق و لوبنان بڵاوكردوەتەوە بەمەبەستی پاڵپشتیكردن لە بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا لە جەنگی ناوخۆیی وڵاتەكەیدا. یەكێك لە مەترسییەكان سەبارەت بە عێراق ترسی رودانی شەڕە لەنێوان (5000) سەربازی ئەمریكی كە لەسەر خاكی عێراقن لەگەڵ گروپە چەكدارەكانی شیعە كە بەناو لەژێر فەرمانی بەغداد كاردەكەن بەڵام سەربە سوپای پاسداران و ئایەتوڵا عەلی خامنەیی رابەری باڵای ئێرانن. نێردەیەكی باڵای خۆرئاوایی وتی" عێراقییەكان لەوپەڕی نیگەرانیدان. ئەوان نایانەوێت عێراق ببێت بە گۆڕەپانێكی نوێ... بۆ جەنگی نێوان ئێران و ئەمریكا". ئاماژەی بەوەكرد" ئەگەر جەنگ لەنێوان ئێران و ئەمریكا رویدا، بەشێكی شەڕەكە لەوێ دەبێت". ئەمریكا و ئێران دوژمنێكی هاوبەشیان لە رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیدا دۆزییەوە كە بۆ ماوەیەك دەستی بەسەر یەك لەسەر سێ روبەڕوی عێراقدا گرت، بەتایبەتیش لە باكور و خۆرئاوای وڵات. لایەنێكی گەورەی ئەو پێشڕەوییە خێرایەی كە رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی كردی، بۆ داڕمانی سوپای عێراق دەگەڕێتەوە، بەهۆی ئەو سیاسەتە تائیفییانەی كە حكومەتەكەی مالیكی گرتیەبەر. زۆرینەی عێراقییەكان شكستی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی بۆ كەسانی وەكو عامری و ئەو گروپانە دەگێڕنەوە كە ئێران راهێنانی پێكردون، نەك بۆ هێزەكانی هاوپەیمانی كە ئەمریكا سەرۆكایەتی دەكات. رۆڵی ئەمریكا خۆی دەبینییەوە لە فەراهەمكردنی هێزی ئاسمانی گورزوەشێندا، لەكاتێكدا لەسەر زەمین لە سوریا و عێراق پشتی بە جەنگاوەرانی كورد بەست. جەنگی بەوەكالەت بەڵام ئێران سەرباری ئەوەی عێراق وەكو دەوڵەتێكی عەرەبی خاوەن بایەخی ستراتیژی دەبینێت، هەندێك لە چاودێران باوەڕیانوایە تاران بە پلەی یەكەم سەرەنجی خستوەتەسەر گۆڕەپانی شەڕی نێوان ئیسرائیل و سوریا. ململانێكان لەوێ ئاماژە بە هاتنەناوەوەی ئیسرائیل دەكەن. دوای چەند كاتژمێرێك لە راگەیاندنی كشانەوە لە رێككەوتنی ئەتۆمی لەلایەن ترەمپەوە، ئیسرائیل هێرشی ئاسمانی كردە سەر چەند شوێنێك كە وەكو دەوترێت بارەگای سەربە ئێران و حیزبوڵان و وردە وردە لە سنوری ئیسرائیل نزیكبوونەتەوە. ئیسرائیل وتی هێزەكانی ئێران لە سوریا لە شەودا لەناو خاكی سوریاوە چەند بارەگایەكی سوپای ئیسرائیلیان بۆردومان كردووە، ئەمەش وایلێكردووە لەوكاتەوە كە لە ساڵی 2011 جەنگ لە سوریا دەستیپێكردووە، یەكێك لە توندترین گورزەكانی بوەشێنێت. وەزارەتی دەرەوەی عێراق بڕیارەكەی ترەمپی بە بڕیارێكی "پەلە و حساب بۆنەكراو" ناوبردو وتی كشانەوەی واشنتۆن لە رێككەوتنی ئەتۆمی " دەرژێتە بەرژەوەندی توندبونەوەی دۆخەكە و جگە لە وێرانكاری و ئازارەكانی جەنگ كە ناوچەكە زۆری بەدەستەوە ناڵاندووە، كەس هیچ شتێكی لێ ناچێتەوە". دیپلۆماتكاران لە ناوچەكە دەڵێن لە خراپترین سیناریۆی پێشبینیكراودا ئێران لە بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا دەدات لە عێراقدا، هەروەك ئەوەی گروپە چەكدارەكان ساڵی 2005 كردیان بە ئاڕاستەكردنی موشەك بۆ باڵیۆزخانەی ئەمریكا لە بەغداد. بەڵام پێدەچێت ئێران وای بەباش بزانێت لە عێراق دوركەوێتەوە و لەبری ئەو سوریا بەكاربهێنێت. تەنگژەی عێراقی لەگەڵ ئەوەشدا سەركردە شیعەكانی عێراق روبەڕوی تەنگژە دەبنەوە لە چۆنیەتی راگرتنی باڵانسی سیاسی لەنێوان ئەمریكا و ئێراندا. هەندێك لە سەركردەكانی عێراق لەناویاندا عەبادی، دەڵێن ئەوان دەیانەوێت لە مشتومڕەكانی نێوان ئەمریكا و ئێران دوركەونەوە. دیپلۆماتكارێكی تری خۆرئاوایی وتی" ئەوان دەیانەوێت نمونەی سیاسەتێكی بێلایەنانە و گونجاو لەگەڵ هەموان پەیڕەو بكەن". هەندێكی تر، لە ناویاندا عامری، باوەڕیانوایە گرنگترین پەیوەندی بۆ عێراق پەیوەندییە لەگەڵ ئێران و پێویستە لەسەریان پاڵپشتی لەو پەیوەندییە بكەن. هاوكات زۆر گرنگە بۆ عێراق پردی پەیوەندی لەگەڵ تائیفەی كەمینەی سوننەدا دروستبكات، سەرباری ئەوەی هەندێك لە سیاسەتمەداران هەست بە نیگەرانی دەكەن لەو نزیكبونەوە بەراییەی كە عەبادی لەگەڵ سعودیەی سوننەدا بەدیهێناوە، دوای چەندین دەیە لە ساردی نێوان هەردوو وڵات. دیپلۆماتكارێكی تری خۆرئاوایی وەكو ئاماژەیەك بۆ ئەو پێشڕەوییەی كە رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی لە ساڵی 2014دا كردی، وتی" خراپترین مۆتەكەیان ئەوەیە بێدار ببنەوە و ببینن سوننە یان عەرەب سەركەوتن و هەژمونی ئەوانیان بەسەر وڵاتدا لەناوبردووە وەكو ئەوەی لەگەڵ داعش رویدا". ئاماژەی بەوەكرد" لە ئاوەزیاندا ئێران پەناگەی كۆتاییە كاتێك ئەو مۆتەكەیە رودەدات... كاتێك رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی دەوڵەتی خەلافەتی راگەیاند، ئەوان (ئێرانییەكان) یەكەم كەس بوون كە هاتن بۆ رزگاركردنیان، نەك ئەمریكییەكان و كەسانی تر". شیعەی عێراق نایانەوێت ئێران هەژمون بكات بەسەریاندا، بەڵام ئەو هەنگاوەی كە ترەمپ ئەم هەفتەیە دژی تاران هەڵیگرت، ئەو كارە سەختتر دەكات. دیپلۆماتكارێك وتی" دوای (بڕیارەكەی ترەمپ) پرسیارەكە ئەوەیە سیاسەتی هاوسەنگ چۆن جێبەجێ دەكرێت كاتێك ئێران بواری ئاسمانی عێراق بەكاردەهێنێت بۆ چەكداركردنی گروپەكانی لە سوریا ؟ چی دەكەن؟". گروپە بەهێزەكان كە عامری سەرۆكایەتییان دەكات و ئێران راهێنانی پێكردوون و پارەو چەكی پێداون پێدەچێت رێنماییەكانی تاران جێبەجێ بكەن نەك رێنماییەكانی بەغداد. سوپای پاسدارانی ئێران لەناو دڵی هێزەكانی حەشدی شەعبیدا وەها گروپە شیعەكان بنیادناوە كە ركابەرێتی سوپای عێراق و هێزە ئەمنییەكان بكەن. سوپای پاسداران شتێكی هاوشێوەی كرد لەناو حیزبوڵای شیعەی لوبناندا، ئەوەش بوو یارمەتی تارانیدا هێزی سەربازی خۆی لە سەرتاسەری شوێنە جیاوازەكانی ناوچەكەدا نیشان بدات.  

راپۆرتی شیكاری: فازل حەمەڕەفعەت بۆ جاری یەكەم روسیا بەفەرمی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی بانگهێشتی مۆسكۆ كرد، ئەمە لە دیمەنە گەورەكەیدا نیشاندەری ئەوەیە هەولێر ئەمجارەیان ئاڕاستەی رێگەكەی بەرەو مۆسكۆ دەگۆڕێت. نێچیرڤان بارزانی كە هاوكات جێگری سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستانە ئەمڕۆ لە مۆسكۆ لەگەڵ ڤلادیمیر پۆتن سەرۆكی روسیا كۆبووەوە. هەرچەندە بەپێی هەواڵی ئاژانسی (تاس)ی روسیا، كۆبونەوەكەی پۆتن لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی كورتخایەن بووە، بەڵام لە رووی سیاسییەوە دیدارەكە لە میدیاكانی جیهان بایەخی پێدرا. سەردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ روسیا زیاتر رەهەندێكی ئابوری هەبوو، بەتایبەتی ئەوەی كە ئەو لەسەر داوای بەڕێوەبەری كۆمپانیای (روسنەفت) لەلایەن نوسینگەی سەرۆكی روسیاوە بانگهێشتنامەی ئاڕاستە كرا بەمەبەستی بەشداریكردن لە مەراسیمی یادی 73ساڵەی سەركەوتنی روسیا بەسەر ئەڵمانیای نازیدا. سایتی حكومەتی هەرێمی كوردستان وێنەی دیدارە "كورتخایەن"ەكەی نێوان نێچیرڤان بارزانی و ڤلادیمیر پۆتنی بڵاوكردەوە، بەڵام هیچ زانیارییەكی لەبارەی ناوەڕۆكی گفتوگۆكانیان ئاشكرانەكرد. كەناڵی (رووداو)ی سەربە نێچیرڤان بارزانی لێدوانێكی سەفین دزەیی وتەبێژی حكومەتی هەرێمی لەبارەی سەردانەكەی نێچیرڤان بارزانی بۆ روسیا بڵاوكردەوە، لە لێدوانەكەدا دزەیی دەڵێ: لە كۆبونەوەكەدا گفتوگۆكراوە لەبارەی باشكردنی پەیوەندییەكانی روسیا و هەرێمی كوردستان لەڕووی وزە و ئابوری و چارەسەركردنی كێشەكانی نێوان هەولێرو بەغداد. بەهۆی فشارەكانی حكومەتی ناوەندی عێراقەوە ژمارەیەك لە كۆمپانیا خۆرئاواییەكان بەتایبەتی كۆمپانیا ئەمریكی و بەریتانییەكان ئاستی كاركردنیان لە هەرێمی كوردستان كەمكردەوە، لەبەرامبەردا كۆمپانیای روسنەفتی روسی هاتەناوەوە. روسنەفت كۆمپانیایەكی نیشتیمانی بواری نەوتە لە روسیا، ئیگۆر سیچن سەرۆكایەتی كۆمپانیاكە دەكات كە كەسایەتییەكی نزیكە لە ڤلادیمیر پۆتنی سەرۆكی روسیاوە. ئەم كۆمپانیایە ساڵی رابردوو سەرباری ناڕەزایەتییەكانی حكومەتی ناوەندی عێراق ژمارەیەك گرێبەستی لەگەڵ حكومەتی هەرێم لە بواری كڕین و فرۆشتنی نەوت ئیمزا كرد و لەچوارچێوەی ئەو رێككەوتنەدا پارەی پێشوەختی بە حكومەتی هەرێمدا. ئێستا بەپێی گرێبەستێك كۆمپانیای روسنەفت خاوەندارێتی هێڵی گواستنەوەی سەرەكی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ توركیا دەكات. حكومەتی ناوەندی عێراق دەڵێت ئەو گرێبەستە رەزامەندی بەغدادی بۆ وەرنەگیراوە و بەشێوەیەكی نادەستوری كراوە، بەڵام بەپێی راپۆرتێكی ئاژانسی رۆیتەرز كە بەمدواییە بڵاویكردەوە، روسەكان گوێیان بە نیگەرانی حكومەتی ناوەندی عێراق نەداوە و گرێبەستیان لەگەڵ حكومەتی هەرێم كردووە، لەمەشدا بەتەنیا ئامانجی ئابورییان نییە، بەڵكو دەیانەوێت دەستڕۆیشتویی روسیا لە ناوچەكە فراوان بكەن. سەفین دزەیی وتەبێژی حكومەتی هەرێم ئاشكرایكرد" لەماوەیەكی نزیكدا كارەكانی كۆمپانیای روسنەفت لە كوردستان بەرفراوانتر دەبن". رۆژی 24ی ئەم مانگە لە سان پترسبۆرگ لە روسیا كۆڕبەندی ساڵانەی ئابوری بەڕێوەدەچێت، حكومەتی هەرێم بەشداری لەو كۆڕبەندەدا دەكات. پێدەچێت لەدوای ریفراندۆمەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان كە پارتی دیموكراتی كوردستان هەژمونی هەیە بەسەریدا بەتەواوەتی بێئومێد بوبێت لە ئەمریكا و وڵاتانی ئەوروپا، بۆیە ئاڕاستەی سیاسەتەكانی بەرەو روسیا و ئێران دەڕوات. بەمدواییە نێچیرڤان بارزانی كردنەوەی ناوچەیەكی بازرگانی ئازادی لە نێوان هەرێمی كوردستان و ئێران راگەیاند، بە چاودێری حكومەتی ناوەندی عێراق. لە پرسی ریفراندۆمدا روسیا تاڕادەیەك خۆی پاراست لە دەربڕینی هیچ هەڵوێستێكی یەكلاكەرەوە، بەڵام ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و وڵاتانی ئەوروپا بە راشكاوی دژایەتی خۆیان بۆ جیابونەوەی هەرێمی كوردستان لە عێراق دەربڕی. "بەپێی سەرچاوەكان هەر دوابەدوای ریفراندۆمەكە، كاربەدەستانی كورد بە ئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتییەكانیشەوە فڕین بەرەو مۆسكۆ بۆ بینینی بەڕێوبەری جێبەجێكاری روسنەفت و كاربەدەستانی وەزارەتی دەرەوەی روسیا"، ئەمە بەشێكە لە راپۆرتێك كە بەمدواییانە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز لەبارەی پەیوەندی نێوان روسیا و هەرێمی كوردستان بڵاویكردەوە. سەردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ روسیا دوای چەند كاتژمێرێك هات لە بڕیارەكەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ كشانەوە لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە لەگەڵ ئێران كە بوو بەهۆی بەرزبونەوەی نرخی نەوت لە بازاڕەكانی جیهاندا. نێچیرڤان بارزانی كە هێشتا كێشەی نەوتی لەسەر ئاستی لۆكاڵی لەگەڵ حكومەتی ناوەندی عێراق چارەسەر نەكردووە، رەنگە بیەوێت دۆسیەی نەوتی هەرێم بباتە ناو ململانێیەكی سەختترەوە كە ململانێی نێوان ئەمریكا و روسیاوە لە ناوچەكەدا، ئەمەش تونێلێكە كە ئەوسەری دیارنییە.  

وەرگێڕانی: نامیق رەسوڵ مایكڵ كۆهین پارێزەرێكی ئاژاوەچییە، خزمەتی دۆناڵد ترەمپ دەكات و گیانفیداییانە پارێزگاری لە بەرژەوەندییەكانی دەكات و هەموو خەمێكی خزمەتكردنی ترەمپ و پاراستنییەتی، بەڵام وادەردەكەوێت كە گیانفیدایی كۆهین بۆ خزمەتكردنی سەرۆكەكەی و خانم ترەمپ لە ساڵی 2006ەوە، خستویەتییە دۆخێكی مەترسیدارەوە هەرچەندە لە لوتكەی دەسەڵاتەوە نزیكە، و لە نۆی نیسانی رابردو كارمەندانەی نوسینگەی لێكۆڵینەوەی فیدراڵی " ئێف بی ئای" هەڵیانكوتایە سەر نوسینگە و ماڵەكەی و هەتا ژووری نیشتەجێبوونیشی لە هۆتێلن ئەوەش دوای ئەوەی رەوانەی دادگاكرا، لە لایەن رۆبەرت مۆلەر لێكۆڵەری تایبەت لە كەیسی تێوەگلانی هەڵمەتی بانگەشەی ترەمپ لەگەڵ روسیا. لەماوەی رابردووشدا نوسینگەی لێكۆڵینەوەی فیدراڵی پەیام و نامەكانی كۆهین و ترەمپیان دەستكەوت لەگەڵ چەند بەڵگەنامەیەك كە پەیوەستن بە پێدانی پارە لەلایەن كۆهینەوە بە كچە ئەكتەری فیلمە سێكسییەكان :" ستۆرمی دانیڵز" كە بانگەشەی ئەوەدەكات پەیوەندی سێكسی لەگەڵ ترەمپدا هەبووە. لە ماوەی رابردووشدا تیمەكەی مۆلەر چەند نامەیەكی ئەلیكترۆنیان دەستكەوت كە كۆهین لە میانی هەڵمەتی بانگەشەی سەرۆكایەتی ئەمریكادا نوسیوبونی كارەكەی بۆ پەرەپێدانی پرۆژەیەكی خانوبەرەی ترەمپی لە مۆسكۆ تێدا دۆكیۆمێنت كردبوو. كۆهین بە هەوڵدانی بۆ بێدەنگكردنی ئەو كچە ئەكتەرە سەرنجی رای گشتی راكێشا، لە ناویشیدا هەڕەشەكردن لێی بە تۆماركردنی سكاڵایەك لەدژی بەبەهای 20 ملیۆن دۆلار، یەكێك لە پارێزەرەكانی دانیڵزیش كۆهینی تۆمەتباركرد بەوەی كە دەستێكی باڵای هەیە لە كاری بەڵتەچێتی و بەكارهێنانی شێوازەكانی تۆقاندن و هەڕەشەكردن لە كەسانی لاواز و ئەو پارێزەرە وتی:" لە كۆتاییددا هەموو شتێك روون دەبێتەوە و راستییەكە بۆ گەلی ئەمریكا دەخەینە روو كە مایكڵ كۆهین كێیە."                          كۆهین لەلایەن كارمەندانی ئێف بی ئایەوە لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا دەكرێت كورتەیەك لە ژیانی كوهین كوهین كوڕی پزیشكێكی نەشتەرگەر كە لە سەربازگەی نازییەكان لەگەڵ خێزانەكەیدا رزگاری بووە، پەیوەندیكردوووە بە زانكۆوە لە واشنتۆن و لە نوسینگەیەكی پارێزەری كاریكردووە، پێش ئەوەی ببێتە هاوبەشێك لە كۆمپانیای فیلیپ نایزەری یاسایی لە مانهاتن، پاشان چاوی بە ترەمپ كەوتووە و بووە ئەمین سندوقی ئەنجومەنی ئیدارەی تاوەری ترەمپ كە خۆی و خێزانەكەی چەند شوققەیەكیان تێدا هەیە. كوهین لەلایەن كۆمەڵگەكەیەوە رووبەڕووی رەخنەی زۆر بووەوە كاتێك وێنەیەكی تایبەتی كچەكەی بە جلی مەلەكردنەوە لە ئەكاونتە تایبەتەكەی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر بڵاوكردەوە و لەسەری نوسی :" زۆر موعجیبم بە جوانیی كچەكەم، ئەو لە خانمە نمایشكاری بەناوبانگ ئەندریە ورهۆڵ دەچێت." رۆژنامەی نیویۆرك تایمزیش لە راپۆرتێكی شیكاریدا ئاماژەیبەوەدا كە ترەمپ بە ناشرینترین رستە سوكایەتی بە كۆهین كردووە و گاڵتەی پێكردووە و دوووجاریش هەڕەشەی دەركردنی لێكردووە، و كۆهینیش داوای لێبوردنی لە خانمی یەكەم میلانیا ترەمپ كردووە بەهۆی ئەوەی ئازاری داوە بە پێدانی پارە بە كچە ئەكتەری سێكسی  ستیفانی كلیفۆرد ناسراو بە ستۆرمی دانیڵز. كۆهین ماوەی دەساڵ بە " سەگە دڕەكەی ترەمپ" ناسرابوو، ساڵی 2011 لە چاوپێكەوتنێكدا وتی:" ئەگەر كەسێك كارێك بكات و بەدڵی ترەمپ نەبێت، هەموو شتێك دەكەم كە لە توانامدا بێت بۆ چارەسەركردنی لە بەرژەوەندی ترەمپ، ئەگەر شتێك بكەیت و ترەمپ بێزار بكات، ئەوا ملت دەگرم و  وازت لێناهێنم هەتا لە كۆڵت دەكەمەوە"، وشەی " وابەستەیی" میحوەری پەیوەندی كۆهینە لەگەڵ ترەمپدا. نمونەی ئەم جۆرە قسە راشكاوە، لەوانەیە ببێتە هۆی زیان گەیاندن بە هەر كەسێك، بەڵام ئەو كارەی ئەمی خستە هەڵوێستێكی قورسەوەن رۆڵی بوو لە ئاسانكاریی پرۆسەی پێدانی 130 هەزار دۆلار بە كچە ئەكتەر دانیڵز مانگێك پێش هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی ئەمریكا لە ساڵی 2016دا. سەرچاوە: بی بی سی  

ڕاپۆرتی ئارام مەحمود كاتێك نوری مالیكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا لە سەروبەندی بانگەشەی هەڵبژاردندا پرۆژەی پێكهێنانی حكومەتی زۆرینەی سیاسی بەرزكردەوە، زۆرێك پێیانوابوو تەنها دروشمی بانگەشەیە و دەیەوێت بە پرۆژە و بەرنامەیەكی جیاوازتر لەهێزەكانی تر بچێتە ناو بانگەشەی هەڵبژاردن و سەرنجی دەنگدەران بۆ لای خۆی ڕابكشێت و دەنگی پێ كۆبكاتەوە، بەڵام وەك دەوترێت لاوازی بەرنامەی هەڵبژاردنی زۆرینەی لایەنەكان و شكستی پرۆسەی سیاسی، كە زۆرینەی هێزەكان ئۆباڵەكەی دەخەنە ئەستۆی پیادەكردنی سیستمی تەوافوق، ئەو سیستمەی لەدوای ساڵی 2003وە بوەتە بنەمای بەڕێوەبردن و ئیدارەدان لە عێراق، خەریكە پرۆژەی حكومەتی زۆرینە لە دروشمە و دەبێتە واقیعێك ئەگەر لایەنە عێراقییەكان بەڕاشكاویش پشتیوانی نەكەن، ئەوا دەربڕینی دژایەتی بۆ سیستمی تەوافوق خۆی لە خۆیدا دەربڕینی پشتیوانییە بۆ پرۆژەی پێكهێنانی حكومەتی زۆرینە لە ئایندەدا. بە وتەی بەشێك لەچاودێران، نوری مالكی توانیویەتی لێزانانە تەوزیفی پرۆژەی حكومەتی زۆرینەی سیاسی بكات وەك فریادڕەس و چارەسەر و بەجۆرێك لە جۆرەكان بیكاتە ڕایگشتی، كارێكی زۆریشی لەسەر ناشرینكردنی تەوافوق كردەوە وەك سیستمێكی بێزار و هۆكاری كێشە كەڵەكەبووە سیاسی و ئیداری و خزمەتگوزراییەكان، بۆ ئەمەش سودی زۆری لەو ناڕەزایەتییە میللییانە وەرگرتووە كە لە عێراق گەیشتونەتە ترۆپك و خەڵك بەدوای تاقیكردنەوەی ئەزمونێكی نوێدا دەگەڕێت بۆئەوەی ئەنجامێكی جیاوازتر و گۆڕانكاری لە ژیانی ببینێت ، هەموو ئەمانەش وایكردەوە ئەوانەی لە ڕابردووشدا دژایەتی حكومەتی زۆرینەیان كردەوە، ئێستا دژایەتی تەوافوق بكەن، چونكە تەوافوق یەكسان كراوە بە پشكێنەی تائیفی و هۆكاری پەرەسەندنی گەندەڵییەكان، بی ئەوەی بچوكترین هەڵوەستە لەسەر زەمینەی جێبەجێكردنی زۆرینەی سیاسی لەم قۆناغەدا لە عێراق و لێكەوتەكانی بكرێت.  ڕەشكردنی تەوافوق ئاشی مالیكی دەگێڕێت عەممار حەكیم سەرۆكی ڕەوتی حیكمە كە یەكێكە لەو كەسایەتیانەی لەگەڵ پێكهێنانی كوتلەیەكی فرە ڕەنگدا بوو كە پێكهاتەكان تێپەڕێنێت (كتلە عابرە للگائفیە)، لە تازەترین لێدوانیدا دەڵێت، سازانی سیاسی هاوكێشەیەكی شكستخواردەوە و شایەنی تازەكردنەوە نیە، هاوكات حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراق و سەرۆكی ئیئتیلافی سەركەوتن (النصر) كە پێشتر دژایەتی حكومەتی زۆرینەی سیاسی دەكرد، چەند ڕۆژێك لەمەوبەر ڕایگەیاند، بەشێك نابێت لە حكومەتی بەشبەشێنە و تەوافوق. بە گوێرەی سەرچاوە ئاگادارەكان نوری مالیكی كە عەرابی پرۆژەی پێكهێنانی حكومەتی زۆرینەی سیاسیە ماوەیەكە سەرقاڵی گفتوگۆیەكی ژێربەژێری چڕە لەگەڵ لایەنە سیاسییەكان سەبارەت بە پێكهێنانی حكومەتی زۆرینە ، بەقسەی هیشام ركابی بەڕێوەبەری نوسینگەكەی، مالیكی پەیامی پشتیوانی لە پرۆژەی حكومەتی زۆرینە لەزۆرێك لە هێز و لایەنەكانەوە پێشگەیشتوە و بەنیازن دوای هەڵبژاردنەكان ڕایبگەیەنن. ئەو قسانەی ڕكابی لە كاتێكدایە، ڕۆژنامەی قودسی عەرەبی لە ژمارەی ڕۆژی 7ی ئەم مانگەیدا ئاماژەی بەوەكردبوو، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان و ئەیاد عەلاوی سەرۆكی ئیئتیلافی نیشتمانی پەیامی پشتیوانیان بۆ مالیكی ناردووە، بەڵام سەعد مەتڵەبی كە یەكێكە لە كەسە نزیكەكانی مالیكی دروستی هەواڵەكەی ڕەتكردەوە و ڕایگەیاند: هیچ هەوڵێك بۆ پێكهێنانی حكومەتی ئایندە لەئارادا نیە. هەر لەو چوارچێوەیەدا ڕۆژنامەی (العربی الجدید) لە زاری چەند بەرپرسێكی كوردەوە ئاماژەی بەنزیكبونەوەی مالیكی و چەند لایەنێكی "ئۆپۆزسیۆن"ی، هەرێمی كوردستان كرەوە سەبارەت بە پێكهێنانی حكومەتی زۆرینەی سیاسی، بەڵام تائێستا هیچ لایەنێكی كوردی ڕاستی ئەم هەواڵی دووپاتنەكردوەتەوە، بەڕای بەشێك لە چاودێران لەگەڵ ئەوەی فڕێدانی ئەم جۆرە زانیارییانە لەم كاتەدا چەند ئامانجێكی لەپشتەوەیە كە دیارترینیان پەرتكردنی زیاتری ناوماڵی و كورد و دروستكردنی فشارە لەسەر لایەنە كوردییەكان، بەڵام لە ئەگەری پێكهێنانی حكومەتی زۆرینەدا دابەشبونی كورد بەسەر بەشداریكردن لە حكومەتی ئایندە و بوونە ئۆپۆزسیۆن پرسێكی چاوەڕواننكراوە، چونكە ئەستەمە حكومەتی زۆرینە تەواوی لایەنە كوردییەكان لەخۆبگرێت. حەنین قەدۆ پەرلەمانتار و كاندید لە هاوپەیمانی (الفتح) كە لیستی گروپەكانی حەشدی شەعبی و چەند لایەنێكی سیاسییە و پێشبییدەكرێت یەكێك بێت لەوهێزانەی كە ژماریەكی بەرچاو لە كورسییەكانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەدەستبهێنێت، لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندووە، هاوپەیمانێتیەكەیان پشتیوانی پرۆژەی حكومەتی زۆرینەی سیاسی دەكات، لەگەڵ ئەوەی چەند لایەنێكی سیاسیش دژایەتی دەكەن، ئاماژەی بەوەشكردوە، بژاردەی زۆرینەی سیاسی بوەتە پێویستییەكی قۆناغەكە بۆ ڕاستكردنەوەی ئاڕاستەی پرۆسەی سیاسی .  

به‌دواداچوون: نیاز عه‌بدوڵڵا "یه‌كێك له‌ دكتۆره‌كان وتی براكه‌ی خۆت ده‌ناسیته‌وه‌؟ وتم به‌ڵێ، له‌ناو‌‌ هۆڵی مردووه‌كانی نه‌خۆشخانه‌كه‌ نزیكه‌ی 150 پیاوی مردووی لێ بوو، كه‌ چوومه‌ ژووره‌وه‌ ئه‌و له‌ لای ده‌رگاكه‌ داندرابوو و هێنامانه‌ ده‌ره‌وه،‌ قاچ و ده‌سته‌كانی هه‌ر به‌سترابوونه‌وه‌‌ و خۆم كردیانمه‌وه‌". ‌سه‌ردار عوسمان برای چواره‌می سه‌رده‌شت كه‌ له‌ ته‌نیشت گڵكۆی براكه‌ی ئه‌م قسانه‌ی ده‌كرد ده‌نگی له‌ گه‌روویییه‌وه‌ نووسابوو و چاوه‌كانی پڕ له‌ فرمێسك بوون. ئه‌و یه‌كه‌م كه‌سی خانه‌واده‌كه‌یانه‌ ته‌رمی برای هه‌شته‌می بینیوه، سه‌ره‌ڕای ئاگاداركردنه‌وه‌ی زۆری له‌ مه‌ترسیداری رێگاكه‌ و ئه‌وبه‌ری شاری موسڵ كه‌ ئه‌وكات به‌ شوێنی چالاكی تیرۆریسته‌كان ناوبانگی هه‌بوو، به‌ڵام به‌ره‌به‌یانی 6ی ئایاری 2010 به‌ ئۆتۆمبێلێكی ئه‌مبۆلانس له‌گه‌ڵ دراوسێیه‌كیان و شوفێره‌كه‌ به‌ره‌و نه‌خۆشخانه‌ی پزیشكی داد رۆیشتن. وه‌ك سه‌ردار به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "ئێواره‌ی 5ی ئایار له ژێرنووسێكی كوردستان تیڤی نووسرابوو، ئه‌وانه‌ی به‌شوێن كوڕه‌ رفێندراوه‌كه‌ی پێش كۆلیژی ئه‌ده‌بیات ده‌گه‌ڕێن په‌یوه‌ندی به‌م ژماره‌ ته‌له‌فۆنه‌وه‌ بكه‌ن كه‌ ژماره‌یه‌كی كۆڕه‌ك تیلیكۆم بوو، ئێمه‌ له‌ رێگای هاوڕێكانی سه‌رده‌شت له‌و نووسراوه‌ بڵاوكراوه‌ی كه‌ناڵه‌كه‌ ئاگاداركراینه‌وه‌ بۆیه‌ په‌یوه‌ندیم به‌و ژماره‌یه‌وه‌ كرد، كه‌سێكی كوردی زابت پۆلیس ده‌رچوو له‌ موسڵ تا هێنانه‌وه‌ی ته‌رمه‌كه‌ چه‌ند جارێك به‌یه‌كه‌وه‌ قسه‌مان كرد". ئه‌و ئه‌فسه‌ره‌ی پۆلیس‌ به‌ سه‌رداری وتبوو ته‌رمی سه‌رده‌شتی له‌ كاتژمێر 5:30ی ئێواره‌ له‌ گه‌ڕه‌كی وه‌حده‌‌‌ (حي الوحدة) به‌ ده‌ست و قاچ به‌ستراوی كه‌ كیسه‌یه‌كی ره‌شی خراوه‌ته‌‌ سه‌ر و گولله‌یه‌ك به‌ ده‌مییه‌وه‌ نراوه‌ و له‌سه‌رییه‌وه‌ ده‌رچووه‌، له‌سه‌ر پردی4ى موسڵ دۆزیوه‌ته‌وه‌ و داواى كردووه‌ بچن ته‌رمه‌كه‌ی له‌ نه‌خۆشخانه‌ی دادوه‌ری موسڵ وه‌ربگرنه‌وه. بۆ هێنانه‌وه‌ی ته‌رمه‌كه‌ له‌ هه‌ولێره‌وه‌ برای چواره‌م و باوكی سه‌رده‌شت له‌گه‌ڵ هه‌شت خزم و دراوسێیه‌كیان ده‌ڕۆن بۆ موسڵ، له‌وێ له‌ رێگای په‌یوه‌ندییه‌ خێزانییه‌كانیان مه‌ڵبه‌ندی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان له‌ موسڵ ئۆتۆمبێلی ئه‌مبۆلانسیان بۆ دابین ده‌كات تا بچن له‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌ ته‌رمه‌كه‌ بهێننه‌وه‌، دواتر هه‌ر به‌و ئۆتۆمبێله‌ به‌ یاوه‌ره‌ی سه‌رداری برا و عوسمانی باوك تا به‌رده‌رگای ماڵه‌كه‌یان ته‌رمی سه‌رده‌شتی تیرۆركراو ده‌هێننه‌وه‌. سه‌رده‌شت عوسمان رۆژنامه‌نووس و خوێندكاری قۆناغی چواره‌می به‌شی زمانی كۆلیژی ئه‌ده‌بیات ته‌نیا دوای 8كاتژمێر و 20 خوله‌ك تێپه‌ڕبوون به‌سه‌ر یادی‌ رۆژی جیهانی ئازادی رۆژنامه‌گه‌ری، له‌پێش كۆلیژه‌كه‌ی له‌ 4ی ئایاری 2010 كاتژمێر 8:20ی به‌یانی له‌ كاتی چوونی بۆ خوێندن له‌ لایه‌ن چه‌ند كه‌سێكی نه‌ناسراوی جلوبه‌رگ مه‌ده‌نی به‌ ئۆتۆمبێلێكی جۆری هۆندا سپی 12 نه‌فه‌ری ژماره‌ كاتی به‌غداد رفێندرا و،‌ له‌ ئێواره‌ی دووه‌م رۆژی رفاندنه‌كه‌یدا هه‌واڵی بوونی ته‌رمه‌كه‌ی له‌ شاری موسڵ‌ به‌ خێزانه‌كه‌ی راگه‌یه‌ندرا. سه‌ردار وه‌ك ئه‌وه‌ی یه‌كه‌م ئه‌ندامی خێزانه‌كه‌یان بوو‌ ته‌رمه‌كه‌ی بینی، دوایین كه‌سیش بوو كه‌ ئه‌وی به‌ زیندوویی بینی، چونكه‌ ئه‌و رۆژی 4ی ئایار سه‌رده‌شت ده‌باته‌ زانكۆ و چه‌ند خوله‌كێك له‌ دوای جێهێشتنی ئه‌وێ رفاندنه‌كه‌ ئه‌نجام ده‌درێت. به‌پێی قسه‌ی خوێندكاره‌ شایه‌تحاڵه‌كانی پێش كۆلیژی ئه‌ده‌بیات كه‌ سه‌رده‌شت له‌ سه‌یاره‌ی براكه‌ی داده‌به‌زێت "دوو پیاوی جل مه‌ده‌نی‌ له‌گه‌ڵ سه‌رده‌شت ده‌كه‌ونه‌ قسه، دیاره‌ ئه‌وان مه‌به‌ستیان بووه‌ بیخافڵێنن و نه‌چێته‌ ناو كۆلیژه‌كه‌ی تا سه‌ردار ده‌ڕوات، بۆیه‌ له‌ دوای رۆیشتنی چه‌ند كه‌سێكی تر له‌ناو سه‌یاره‌یه‌كی جۆری كیا-هۆندای سپی داده‌به‌زن و له‌گه‌ڵ دوو كه‌سه‌كه‌ به‌ زۆر و لێدان ده‌یخه‌نه‌ ناو سه‌یاره‌كه‌‌‌ و ده‌یڕفێنن". به‌شدار برای حه‌و‌ته‌می خێزانه‌كه‌ی به‌ گێڕانه‌وه‌ی رووداوی رفاندنه‌ بۆ (دره‌و میدیا) ده‌یویست ئه‌وه‌ش بگه‌یه‌نێت كه‌ به‌پێی شێوه‌ی رفاندنه‌كه‌ی، پێشتر چاودێری و ئاماده‌كاری ورد كراوه‌ بۆ رفاندن و كوشتنی براكه‌ی‌. سه‌رده‌شت له‌‌ وتاری "یه‌كه‌مین زه‌نگی كوشتنم لێی دا" له‌باره‌ی ئه‌و رێكارانه‌ی گرتبوویه‌به‌ر بۆ ئاگاداركردنه‌وه‌ی لایه‌نه‌ به‌رپرسه‌كان له‌ هه‌ڕه‌شه‌ و مه‌ترسییه‌كانی سه‌ری، نووسیبووی "دوێنێ راگری كۆلیژه‌كه‌م ئاگادار كرده‌وه‌ كه‌ شه‌وی رابردوو ئیهانه‌ و ته‌هدیدی كوشتنیان كردووم، به‌ڵام ئه‌و وتی ئه‌مه‌ كێشه‌ی پۆلیسه‌، دوای ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ندیم به‌ عه‌مید عه‌بدولخالقی به‌ڕێوبه‌ری پۆلیسی هه‌ولێركرد پێمی گووت له‌وانه‌یه‌ ئه‌م ژماره‌ی مۆبایله‌ هی ده‌ره‌وه‌ی وڵات بێت، یان كێشه‌یه‌كی شه‌خسی بێت، له‌وانه‌یه‌ چه‌ند جارێكی دیكه‌ش دووباره‌ بێته‌وه‌، به‌ڵام هه‌ولێر ئارامه‌ و شتی ئاوای لێ روونادات". هه‌مان رۆژ دوای ئه‌وه‌ی خێزانه‌كه‌ی به‌ رفاندنه‌كه‌ی ده‌زانن له‌ نزیكترین بنكه‌ی پۆلیسی نزیك كۆلیژه‌كه‌ی كه‌ بنكه‌ی پۆلیسی ئازادییه‌ سكاڵای یاسایی تۆمارده‌كه‌ن و پۆلیس به‌ فه‌رمی له‌ رفاندنی كوڕه‌كه‌یان ئاگادارده‌كه‌نه‌وه‌. به‌ڵام له‌ سێیه‌م رۆژی پاش‌ تۆماركردنی سكاڵاكه‌ له‌ 6ی ئایار و دوای هێنانه‌وه‌ی ته‌رمه‌كه‌ی له‌ موسڵ، له‌ هه‌ولێر له‌نێو هاوار و شیوه‌ن و گریانی هاوڕێ و خوێندكاره‌كان و خزمه‌كانی، ته‌رمی سه‌رده‌شت عوسمان له‌ دواوه‌ی ئۆتۆمبێلێكی جۆری گازی سپی دوو ته‌نی داندرا و بۆ ماڵئاواییكردن برایه‌وه‌ ناو كۆلیژه‌كه‌ی و ئه‌و شوێنه‌ی كه‌ چیرۆكی رفاندنه‌كه‌ی لێیه‌وه‌ ده‌ستیپێكرد، دواتر به‌ره‌و گوندی گردعازه‌بان به‌ڕێكرا تا له‌وێ به‌خاك بسپێردرێت. برا گه‌وره‌ی خانه‌واده‌كه‌ی سه‌رده‌شت‌، به‌كرعوسمان ناسراو به‌ ئارام عه‌لی كه‌ ته‌نیا ئه‌ندامی خێزانه‌كه‌یه‌ به‌هۆی نیشته‌جێبوونی له‌ وڵاتی سوید نه‌یتوانی دوایین ماڵئاوایی به‌ر له‌ به‌ خاكسپاردنی له‌ براكه‌ی بكات و هێشتا له‌گه‌ڵ ئازاری ساتی هه‌واڵی پێڕاگه‌یاندنی مه‌رگی براكه‌ی ده‌ژی، له‌باره‌ی راپۆرتی پزیشكی داده‌وری موسڵ و جیاوازی ناوه‌ڕۆكی راپۆرته‌كه‌ به‌ (دره‌و میدیا)ی وت " لەگەڵ هێنانەوەی تەرمی سەردەشت، هیچ راپۆرتێکی پزیشکی دادوه‌ری نەدرا، ئێمە پەیوەندیمان بەو نه‌خۆشخانه‌یه‌‌ کردەوە بۆ وەرگرتنی راپۆرته‌كه‌، دکتۆرێک وەڵامی دایەوە، وتی وەرن راپۆرتەکە ئامادەیە و بیبه‌ن". به‌ڵام خانه‌واده‌ی سه‌رده‌شت كاتێك ده‌چنه‌وه‌ هه‌مان نه‌خۆشخانه‌ پێیان راده‌گه‌یه‌نن "کە کەسی تر هاتووە و راپۆرتەکەی بردووە". ئه‌وان پرسیاری ئەو دکتۆرە ده‌كه‌ن كه‌ پێشتر قسه‌یان له‌گه‌ڵ كردووه‌ به‌ڵام پێیان ده‌ڵێن "ئەو دکتۆرە لێرە نەماوە" دوای گه‌ڕان به‌دوای شوێن و كاری نوێی هیچ زانیارییه‌كیان ده‌ست ناكه‌وێت. سه‌ركه‌وت عوسمان برای سێیه‌می سه‌رده‌شت به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "له‌ دوای هێنانه‌وه‌ی سه‌رده‌شت به‌ڕێوبه‌ری پۆلیسی هه‌ولێر داوایكرد ته‌رمه‌كه‌ی ببه‌ینه‌ پزیشكی دادوه‌ری هه‌ولێر، به‌ڵام ئێمه‌ ئه‌وه‌مان ره‌تكرده‌وه‌". دوای تێپه‌ڕبوونی 4 هەفتە بەسه‌ر رووداوه‌كه‌ به‌ناوی پزیشكی دادوه‌ری موسڵ و به‌ رێككه‌وتی 4/5/2010 راپۆرتێك لە لایەن (لیژنه‌ی لێكۆلینه‌وه‌ له‌ دۆسیه‌ی كوشتنی قوتابی سه‌رده‌شت عوسمان) بڵاوكرایه‌وه‌. ئارام عوسمان له‌ باره‌ی راستی ناوه‌ڕۆكی راپۆرته‌كه‌ وتی "ئاسایشی هەولێر لێدوانێکی تەمومژاویان دا و راپۆرتێکی پزیشیکیان بڵاوکردەوە، ئەو لێدوان و راپۆرتە راستی رووداوەکەی تیادا دەستکاری کرابوو بە سیناریۆیەکی ناڕاست رووداوه‌کەیان گێڕابووه‌وه‌، به‌شێكی پێچه‌وانه‌ی كاتی رووداوه‌كه‌یه‌ و راپۆرته‌كه‌ به‌ رێككه‌وتی 4ی ئایار رۆژی رفاندنه‌كه‌ی نووسراوه‌ له‌ كاتێكدا 5ی ئایار گه‌یه‌ندرابووه‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌". ‌‌ ئه‌و سه‌رنجی زیاتری له‌سه‌ر ئاسه‌واره‌كانی ئه‌شكه‌نجه‌دان و پێوه‌نانی فیشه‌كه‌كه‌ هه‌بوو ‌‌كه‌ له‌ راپۆرته‌كه‌دا به‌جۆرێكی تر نووسراوه،‌ بۆ نموونه‌ "سه‌رده‌شت فیشه‌ك به‌ ده‌مییه‌وه‌ نرابوو كه‌چی له‌ راپۆرته‌كه‌ ده‌ڵێ به‌ر سه‌ری كه‌وتووه‌، له‌ كاتێكدا شوێنی پێوه‌نانی فیشه‌كه‌كه‌ بۆناو ده‌می ئاماژه‌یه‌ بۆ هه‌ڕه‌شه‌ و سه‌ركوتكاری نووسین و وتن و بۆئه‌و بابه‌تانه‌ی كه‌ نووسیونی". له‌ ژێر فشاری میدیا و چالاكوانانی مه‌ده‌نی و ناڕه‌زایی شه‌قام و خانه‌واده‌ی سه‌رده‌شت، مه‌سعود بارزانی سه‌رۆكی ئه‌وكاتی هه‌رێمی كوردستان بریاری دروستكردنی لیژنه‌یه‌كی دا به‌ ناوی (لیژنه‌ی لێكۆلینه‌وه‌ له‌ دۆسیه‌ی كوشتنی قوتابی سه‌رده‌شت عوسمان) به‌ سه‌رۆكایه‌تی وه‌زیری ناوخۆ كه‌ریم سنجاری، كه‌ ئه‌وكات ناوی لیژنه‌كه‌ به‌هۆی پێكهاته‌ی ئه‌ندامان و فه‌رامۆشكردنی رۆژنامه‌نووس، بوونی كه‌وته‌ به‌ر ره‌خنه‌‌ و لیژنه‌كه‌ش نه‌بووه‌ هۆی ده‌ستگیركردنی بكوژان. رۆژی 15ی ئه‌یلولی 2010 ئاسایشی هه‌ولێر راگه‌یه‌ندراوێكی به‌ ناونیشانی "ناسنامه‌ی بكوژانی قوتابی سه‌رده‌شت عوسمان ئاشكرا ده‌كات"  بڵاوكرده‌وه‌ به‌بێ هیچ ئاماژه‌كردنێك به‌ رفاندنه‌كه‌ی له‌نێو بازگه‌كانی ده‌زگای ئاسایش، تیایدا هاتبوو "پاش كۆكردنه‌وه‌ و تاوتوێكردن و شیكردنه‌وه‌ی چه‌ندین زانیاری له‌ سه‌رچاوه‌ی جیاجیا له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌ركه‌وت كه‌سێكی سه‌ر به‌ گرووپی ئه‌نسار ئه‌لئیسلام -انصار الاسلام به‌ ناوی هیشام مه‌حمود ئیسماعیل ته‌مه‌ن 28 ساڵ به‌ ره‌گه‌ز كورد، دانیشتووی شاری موسڵ پیشه‌ی فیته‌ره‌ له‌ پیشه‌سازی شارۆچكه‌ی بێجی ده‌ستی هه‌بووه‌ له‌ شه‌هیدكردنی ناوبراو". له‌ یه‌كه‌م رۆژی دادگاییكردنی تاوانباركراو له‌ لایه‌ن ئاسایشی هه‌ولێر، په‌ڕاوی لێكۆڵینه‌وه‌ی هیشام مه‌حمود برایه‌ به‌رده‌م دادوه‌ر عه‌بدولباست فه‌رهادی له‌ دادگای تاوانەکانی هه‌ولێر. به‌ڵام به‌پێی زانیارییه‌ بڵاوكراوه‌كانی رۆژنامه‌ی رووداو به‌هۆی هه‌بوونی هه‌ڵه‌ له‌ دۆسییه‌كه‌ به‌وه‌ی نووسرابوو "له‌ رۆژی 30/8/2010 ئیفاده‌ له‌ تۆمه‌تبار وه‌رگیراوه‌ به‌ڵام له‌ رۆژی 7/9/2010 ده‌ستگیركراوه‌" دادوه‌ر دانیشتنی دادگاییكردنی دۆسییه‌كه‌ی دواخست. ماڵپه‌ڕی ئاوێنه‌ له‌ 14ی ئایاری 2013 بڵاویكرده‌وه‌ كه‌ "هیشام مه‌حمود ئه‌و كه‌سه‌ی تۆمه‌تباركرابوو به‌ كوشتنی رۆژنامه‌نووس سه‌رده‌شت عوسمان به‌هۆی نه‌بوونی شاهید و به‌ڵگه‌ له‌سه‌ری ئازادكراوه". به‌هۆی ره‌تكردنه‌وه‌ی بڕیاره‌كانی لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایشی هه‌ولێر له‌ لایه‌ن خانه‌واده‌ی سه‌رده‌شت و جه‌ختكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كوڕه‌كه‌یان "به‌هۆی نووسینه‌كانی و ره‌خنه‌گرتن له‌ بنه‌ماڵه‌ی بارزانی و پارتی دیموكرات و سیستهمی سیاسی" تیرۆركراوه‌، ئاماده‌ی هیچ یه‌كێك له‌ دانیشتنه‌كانی دادگاییكردنی هیشام نه‌بوون. بۆیه‌ عوسمان حه‌سه‌ن باوكی سه‌رده‌شت به‌ ماڵپه‌ڕی سبه‌ی وتبوو "هه‌ر كاتێك بكوژی راسته‌قینه‌ی كوڕه‌كه‌مان برایه‌ به‌رده‌م دادگا ئه‌و كات ئێمه‌ش به‌ خۆشحاڵییه‌وه‌ ئاماده‌ ده‌بین". سه‌رده‌شت له‌ 25/12/1987له‌ گه‌ڕه‌كی كرێكارانی شاری هه‌ولێر له‌‌ دایكبووه، خێزانه‌كه‌ی پێكهاتوون له‌ سێ خوشك‌ و ده‌ برا كه‌ ئه‌و هه‌شته‌مین له‌ دایكبووی كوڕیان بووه‌. سه‌رده‌شت پێشتر له‌ وتاره‌ رۆژنامه‌وانییه‌كاندا ئاماژه‌ی به‌و هه‌ڕه‌شانه‌ كردووه‌ كه‌ به‌هۆی وتاره‌كانی "من عاشقی كچه‌كه‌ی بارزانیم" و "نه‌ سه‌رۆك خوایه‌ نه ‌كچه‌كه‌ی" لێی كراوه‌، وتاری یه‌كه‌می 348 وشه‌ بوو و وتاری دووه‌می 804 وشه بوو‌، به‌ڵام له‌ دوای تیرۆركردنی له‌ دوو به‌رگی كتێبدا به‌ناوی "سه‌رده‌شت عوسمان" له‌به‌رگی یه‌كه‌مدا 1049 لاپه‌ڕه‌ و له‌به‌رگی دووه‌مدا 866 لاپه‌ڕه له‌ دژی تیرۆركردن و له‌دژی بكوژانی و پاڵپشتیكردنی ئازادی نووسراوه‌ و بڵاوكراوه‌ته‌وه‌.‌ به‌ زمانی كوردی و زمانه‌ زیندووه‌كانی جیهان له‌ رێگای به‌دواداگه‌ڕانی گۆگڵه‌وه‌ چه‌ندین هه‌زار لاپه‌ڕه‌ی نووسراوی له‌سه‌ر ده‌دۆزرێته‌وه‌. به‌شدار‌ له‌گه‌ڵ برا تیرۆركراوه‌كه‌یدا ژوورێكی هاوبه‌شیان هه‌بووه‌ بۆ خوێندن و خه‌وتن له‌ ماڵه‌كه‌یاندا، ئه‌و تائێستاش ئه‌و كه‌لوپه‌لانه‌ی پاراستووه‌ كه‌ له‌ كاتی كوشتنی له‌ نێوگیرفانی دابوون و پێكهاتبوون له‌ وێنه‌یه‌كی خۆی و سێوه‌ی دایكی له‌گه‌ڵ ناسنامه‌ی زانكۆ و ته‌نیا 12هه‌زار دیناری عێراقی. سێوه‌ حه‌مه‌ده‌مین كه‌ له‌ دوای تیرۆركردنی كوڕه‌كه‌یه‌وه‌ به‌ ته‌واوی بووه‌ته‌ دایكێكی ره‌شپۆش، زوو زوو فرمێسكی چاوه‌كانی ده‌سڕێت، وه‌ك ئه‌وه‌ی ئومێدی به‌ دادگان نه‌مابێت ده‌ست بۆ ئاسمان به‌رزده‌كاته‌وه‌ ده‌ڵێ "حه‌قی سه‌رده‌شتم له‌و خودایه‌ ده‌وێ، ئیللا هاواری ئه‌و خودایه‌ ده‌كه‌م، نوخشه‌ی سه‌دامیان لێ بێت هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ده‌ڵێم". سێوه‌ی دایك له‌سه‌ر گڵكۆی كوڕه‌كه‌ی سه‌باره‌ت هاوده‌نگی و هاوخه‌می خه‌ڵك له‌گه‌ڵیان به‌ (دره‌و میدیا)ی وت "ئه‌و خه‌ڵكه‌ ده‌ستبارییان گرتووه‌ له‌گه‌ل خه‌مه‌كانمان، ئه‌و كوڕه‌ زۆربێ گوناه بوو، ده‌چووه‌ مه‌كته‌ب و ده‌هاته‌وه". ئه‌و گێڕایه‌وه‌ رۆژێك له‌سه‌ر زۆر خوێندن گله‌یی له‌ كوڕه‌كه‌ی كردووه‌  پێی وتووه‌ "رۆژێك چاوی خۆت له‌سه‌ر ئه‌و كاغه‌زانه‌ داده‌نێی، ئه‌و وتی دایه‌ خوێندن ئه‌وهای ده‌وێ، زۆر مه‌راقی خوێندن بوو، له‌و رۆژه‌ی چووه‌ مه‌كته‌ب ساقیت نه‌بوو تا ئه‌و رۆژه‌ی ئه‌وهایان لێكرد". دوای تێپه‌ڕبوونی 8 ساڵ به‌سه‌ر كوشتنی كوڕه‌كه‌یان، خانه‌واده‌ی سه‌رده‌شت سوورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی وتاره‌كانی "من عاشقی كچه‌كه‌ی بارزانیم" و "نه‌ سه‌رۆك خوایه‌ نه‌ كچه‌كه‌ی" له‌گه‌ڵ نووسینه‌كانی تری هۆكاری سه‌ره‌كین بۆ رفاندن و تیرۆركردنی. بۆیه‌ به‌شدار وتی‌" ئێمە هەمان خواست و ویستی یەکەمین رۆژەکانی لەدەستدانی رۆڵەکەمان دووپات دەکەینەوە دەبێت بکوژان و نەخشەداڕێژەرانی تیرۆری سەردەشت ئاشکرا و دادگایی بکرێن چونكه‌ تیرۆری سه‌رده‌شت ته‌نیا له‌ كوشتنی فیزیكی و گوله‌ بۆ ناوده‌می كۆتایینه‌هات به‌ڵكو هه‌موو ئیمكانییه‌تێكی حكومه‌ت و ده‌زگا ئه‌منییه‌كان و دادگاكان خرانه‌ خزمه‌ت ونكردنی بكوژانی راسته‌قینه‌ له‌به‌رچاوی ئێمه‌ و كۆمه‌ڵگا". له‌به‌رئه‌وه‌ "دوای 8 ساڵ ئه‌و دۆسیه‌یه‌ له‌ لای ئێمه‌ و خه‌ڵكی كوردستان به‌ كراوه‌یی ده‌مێنێته‌وه‌ و سه‌رده‌شت له‌وه‌ تێپه‌ڕیوه‌ به‌ته‌نیا كوڕی خانه‌واده‌یه‌ك بێت، ئه‌و ئێستا كوڕی هه‌موو كۆمه‌ڵگایه‌".  

راپۆرت: رۆیتەرز وەرگێڕانی: فازل حەمەڕەفعەت ساڵی 2014 خەڵكێكی زۆر كەم لە دەرەوەی عێراق ناوی حەیدەر عەبادییان دەزانی، كاتێك لە كەسایەتییەكی تاڕادەیەك نەناسراوەوە بوو بە سەرۆكی وڵاتێك كە بە بارێكی ناسەقامگیردا تێدەپەڕی. عەبادی وەكو كاندیدی چارەسەری مامناوەند لەدوای دورخستنەوەی نوری مالیكی لە ململانێكان لەسەر دەسەڵات دەركەوت، لە مانگی ئەیلولی ئەو ساڵەدا دوای دوو مانگ لە كۆنترۆڵكردنی روبەڕێكی بەرفراوانی خاكی عێراق لەلایەن رێكخراوی داعش و راگەیاندنی خەڵافەت، عەبادی بوو بە سەرۆك وەزیران. دوای چوار ساڵ عەبادی ئاڵنگاری پێشبینی سوپایەك لەو كەسانەی كرد كە گومانیان لە تواناكانی دەكرد. سەركەوتنی بەسەر رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیدا راگەیاند و ئاگری ئاڵۆزییە تائیفییەكان كوژراندەوە كە مالیكی خۆشی كردبوو، پەیوەندییەكانی لەگەڵ وڵاتانی عەرەبی سوننیدا چاككرد و پارێزگاری لە یەكێتییە لەرزۆكەكەی عێراق كرد بە روبەڕوبونەوەی هەوڵێكی شكستخواردووی كوردەكان بۆ سەربەخۆیی. هەروەك عەبادی كاریكرد بۆ بەدیهێنانی هاوسەنگی لەنێوان بەرژەوەندییە ناكۆكەكانی نێوان ئێران و ئەمریكا وەكو دوو پاڵپشتكاری سەرەكی خۆی. عەبادی پێشتر ئەندازیاری كارەبا بووە، ماوەیەك لە ماوەكان بەرپرسی بەشی چاككردنەوەی ئەسانسۆر (مصعد)ەكانی ئێزگەی بەریتانیا (بی بی سی) بووە، لەو ساڵانەی كە بەناچاری لە بەریتانیا پەناهەندە بوو. ئەو گرەو لەسەر ئەو دەستكەوتانە دەكات كە لە پۆستەكەیدا بەدەستیهێناون بۆ بردنەوەی ویلایەتی دووەم لەو هەڵبژاردنەدا كە رۆژی 12ی ئایار بەڕێوەدەچێت. بەڵام سەركەوتن زامن نەكراوە. وەكو هەموو ئەوانەی كە لەدوای روخانی سەددام حسێنەوە لە ساڵی 2003 پۆستی سەرۆك وەزیرانیان وەرگرتووە، حەیدەر عەبادی (66 ساڵ) سەربە پێكهاتەی زۆرینەی شیعەیە، بەڵام دەنگی شیعەكان، كە وەكو هەمیشە پێویستە بۆ بردنەوە و وەرگرتنی مافی پێكهێنانی حكومەتی ئیئتیلافی، دابەشبووە. بەپێچەوانەی مالیكییەوە كە ئەو شیعانە سەرسامن پێی كە ترسیان لە دابەشكردنی دەسەڵات هەیە لەگەڵ كەمینەی سوننە و كورددا، عەبادی روبەڕوی هادی عامری دەبێتەوە كە فەرماندەیەكی جەنگییە و وەكو یەكێك لە پاڵەوانەكانی شكستهێنان بە رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی تەماشادەكرێت. عەبادی هەستی بەوە كردووە كە ناكرێت بە تەنیا گرەو لەسەر دەنگی شیعە بكرێت، ئەو چاوی لە بنكەیەكی فراوانتری دەنگدەرانە. عەبادی لە هەموو ناوچە جیاوازەكانی عێراق بە لیستێك "هاوپەیمانی سەركەوتن- نەچر" هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن دەكات، ئەوەش تاكە هاوپەیمانێتییە كە لەسەر ئاستی هەر 18 پارێزگاكەی عێراق بەشداری هەڵبژاردن بكات. بەدر فەحل كە پەرلەمانتارێكی سوننەیە لە پارێزگای سەڵاحەدین و دەیەوێت بۆ چوارەمینجار ببێتەوە بە ئەندام پەرلەمان، لیستەكەی عەبادی هەڵبژاردووە بۆ چونەناو هەڵبژاردنەكانەوە، چونكە لیستەكە هەموو پێكهاتەكان لەخۆدەگرێت و كەسی پەراوێز نەخستووە. بەدر فەحل لە بارەگای هاوپەیمانی سەركەوتن لە تكریت بە (رۆیتەرزی) وت" بەڕێز عەبادی كوتلەیەكی پێكهێناوە كە تائیفیەتی تێپەڕاندووە. ئەو تاكە كوتلەیە لە ساڵی 2003 وە. ئەو كوتلەیە پێكدێت لە 18 پارێزگا، هەموو پارێزگاكانی عێراق، لە سوننە و شیعە و كورد و مەسیحی و ئێزدی". ئاماژەی بەوەكرد" هەست دەكەین بەڕێز عەبادی گوتارێكی تائیفی نییە، دەیەوێت وڵات بنیادبنێت، پشتیوان بەخوا قۆناغی داهاتوو قۆناغی ئاوەدانكردنەوە و بنیادنان دەبێت". فەحل وتی عەبادی لە پارێزگا سونییەكان ئازادی تەواوی بە هاوپەیمانە سیاسییەكان داوە لە هەڵبژاردنی كاندیدەكان لەسەر لیستەكەی. رونیكردەوە كە لیستی هاوپەیمانی سەركەوتن لە پارێزگای سەڵاحەدین هەمویان سوننەن. وتاری سەركەوتن تەنانەت عەبادی مانگی رابردوو سەردانێكی دەگمەنی كرد بۆ پارێزگا كوردییەكان، ئەمە سەرباری ئەوەی تاڕادەیەك هیچ كەسێك وای نابینێت دەرفەتێكی وەهای لەبەردەمدا بێت بۆ راكێشانی كاندیدە كوردەكان كە هێشتا توڕەن لەو هەڵمەتەی كە دوای ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی لە مانگی ئەیلولی رابردوو، كردیەسەر هەرێم كە بەشێوەیەك لە شێوەكان حوكمێكی ئۆتۆنۆمی هەیە. لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا ژمارەیەكی زۆر لە عەرەبە سوننەكان هەست بە هەندێك توڕەیی دەكەن بەرامبەر بەو حكومەتەی كە شیعە سەرۆكایەتی دەكات بەهۆی ئەو جەنگ و وێرانكارییەی كە بەر زۆرینەی ناوچەكانیان كەوت لەگەڵ هاتنی رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامیدا. بۆیە سەرباری ئەمەش زۆر كەس عەبادی بە باشتر سیاسەتمەدارەكانی تری شیعە دەزانن، چونكە خۆی لە تائیفیەت بەدور گرت، بەڵام ئەمە نابێت بە دەنگ بۆ كاندیدەكانی. هەروەها روبەڕوی رەخنە دەبێتەوە بەهۆی بەردەوامبونی گەندەڵی و سەختی دۆخی ئابوری كە بەهۆی شەڕو رێوشوێنەكانی كەمكردنەوەی خەرجییە گشتییەكان لەلایەن حكومەتەوە، قورستر بووە، هاوكات هەڵوێستی پاڵپشتیكارانەی ئەو بۆ كەرتی كار لە وڵاتێكدا كە زۆرینەی خەڵكەكەی فەرمانبەری دەوڵەتن و متمانەیان بە كەرتی تایبەت نییە. مەحمود غەزبان كە خوێندكارە لە شاری نەجەف كە شارێكی پیرۆزە لای شیعەكان وتی" عەبادی پیاوێكی رۆشنبیر و سیاسییەكی تەوافوقییە، بەڵام كەمكردنەوەی خەرجییە گشتییەكانی بۆ هێناین". عەبادی دركی بەم خاڵە لاوازە كردووە، بۆیە گوتاری بانگەشەی هەڵبژاردنەكەی جەخت لەسەر شكستهێنان بە رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی دەكات. عەبادی لە كانونی یەكەمدا سەركەوتنی راگەیاند دوای هەڵمەتێكی سەخت كە سێ ساڵ بەردەوام بوو بۆ رزگاركردنی عێراق لەو توندڕەوانەی كە لە ماوەیەك لە ماوەكاندا دەستیان بەسەر یەك لەسەر سێی روبەری عێراقدا گرت. بۆ بەدیهێنانی ئەوە، لە یەككاتدا پاڵپشتی لە ویلایەتە یەكگرتووەكان و ئێران وەرگرت و هەردوولایان خۆیان بەدورگرت لە ململانێی هەرێمایەتی بۆ شكستهێنان بە دەوڵەتی ئیسلامی. لەگەڵ ئەوەی ئەو هاوپەیمانێتییەی كە ویلایەتە یەكگرتووەكان سەرۆكایەتی دەكرد سەرەنجی خستبووە سەر دووبارە بنیادنانەوە و راهێنانی هێزە ئەمنییەكانی لە ناوچووەكەی عێراق، هاوكات بەشێوەی نیمچە رۆژانە گورزی ئاسمانی دەوەشاند و گروپە شیعەكانیش كە ئێران پاڵپشتیان دەكات لەناو تەونی كۆمەڵگەی عێراق و دەزگاكانی دەوڵەتدا یەكخراون و بوون بە پاڵپشتییەكی سەربازی زیندوو بۆ هێزەكانی حكومەت. لێهاتوویی عەبادی لە راگرتنی هاوسەنگی لەنێوان ئێران و ویلایەتە یەكگرتووەكان لەكاتێكدا كە ئاڵۆزییەكان بەهۆی رێككەوتنی ئەتۆمی ئێران توند دەبونەوە، بووە هۆكار بۆ ئەوەی بیكات بە باشترین كاندید لەلای هاوپەیمانە خۆرئاواییەكان كە لەدوای راماڵینی عێراقەوە بەر لە 15 ساڵ هیچ شتێكیان نەبووە بۆ ئەوەی وەكو دەستكەوت نیشانی بدەن، جگە لە توندوتیژی و بڵاوبونەوەی گەندەڵی و ژمارەیەك دامەزراوەی بیمار. هەروەك عەبادی بەهۆی چاككردنی پەیوەندییەكان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی عێراق بەتایبەتی وڵاتە عەرەبییە سوننەكان ستایش كرا، ئەوەش ستراتیژییەتێك بوو كە مالیكی دژی بوو. رێز نەك حەماس سەرباری ئەوەی یار و نەیارەكانی عەبادی لەسەر ئەوە هاوڕان كە ئەو بە سروشت سیاسی نییە، بەڵام دەڵێن بە بەراورد بە سەرەتا كە پۆستەكەی وەرگرت دوودڵَ بوو، ئێستا متمانەی زیادی كردووە. لەگەڵ ئەوەشدا ئەو وەكو رێبەرێكی شپرزە دادەنرێت لە بڕیارداندا و وا بە باش دەزانێت بۆ ماوەیەكی درێژ راوێژ لەگەڵ راوێژكار و ئەندامانی پەرلەماندا بكات. سێ دیپلۆماتكاری خۆرئاوایی لە بەغداد وتیان، حكومەتەكانیان عەبادی بە ئاسانترین كاندید دادەنێن كە بكرێت كاری لەگەڵدا بكەن، بەڵام ئەم نەرمونیانییە لە هەندێك لەو دەزگایانەی كە وەكو ئامرازێكی دەستی بیانییەكان ئەژماردەكرێن، گوزارشت لە لاوازی دەكات. فەلاح عەبدوڵا كە ئەفسەرێكی خانەنشینی پۆلیسە (65 ساڵ) لە گیارە كە دەكەوێتە دوری (60 كیلۆمەتر) لە باشوری موسڵ وتی" عەبادی پیاوێكی بەڕێزە، بەڵام كۆنترۆڵی بەسەر بڕیارەكانیدا نییە. لەنێوان ئەوەی ئێران دەیەوێت لەگەڵ ئەوەی ئەمریكا دەیەوێت هاتوچون دەكات". ئەمە پەیوەندییەكی گەورەی بە كەلەپوری پێش خۆیەوە هەیە كە مالیكییە و خاوەنی كەسایەتییەكی جەمسەرگیرە كە ئامادەگییەكی گەورەی هەیە لە هەڵبژاردنەكانی 2018 بەتایبەتی لەبەر رۆشنانی دابەشبوونی دەنگی شیعەكاندا. سەرباری ئەوەی زۆر كەس بەرپرسیارێتی لەدەستدانی كۆنترۆڵ بەسەر روبەڕێكی گەورەی وڵات لەبەرژەوەندی دەوڵەتی ئیسلامی و گەندەڵی لە وەزارەتە گەورەكانی عێراق دەخەنە ئەستۆی مالیكی، بەڵام هێشتا بنكەی جەماوەری گەورەیە و وەكو رێبەرێكی بەهێز تەماشا دەكرێت كە بەڕووی خۆرئاوادا وەستا و بەرگری لە بەرژەوەندییەكانی شیعە كرد. هاوكات عەبادی روبەڕوی ركابەرێتی توندی عامری رێبەری رێكخراوی بەدر دەبێتەوە كە گەورەترین لایەنی شیعەیە كە لەلایەن ئێرانەوە پاڵپشتی دەكرێت و گوتاری بانگەشەی هەڵبژاردنەكەی جەخت لەسەر هەمان گوتاری لیستەكەی عەبادی دەكات. عامری فەرماندەی هێزەكانی حەشدی شەعبییە كە ئەو لایەنانە لەخۆدەگرێت كە لەلایەن ئێرانەوە پاڵپشتی دەكرێن و رۆڵێكی گەورەی بینی لە شكستهێنان بە رێكخراوی دەوڵەتی ئیسلامی دوای ئەوەی ئایەتوڵا عەلی سیستانی گەورە مەرجەعی شیعەكان بانگەوازی كرد بۆ هەڵگرتنی چەك. لەكاتێكدا كە زۆرێك لە عێراقییەكان رێز لە عەبادی دەگرن، كە ئەمەش شتێكە زۆرێك لە دەستەبژێری سیاسی عێراق ناتوانن بانگەشەی بكەن، بەڵام ئەوەی تائێستا پشتیوانی كردووە تەنیا گوتاری سەركەوتن (النصر)ە،  نەك هەر ئەمە بەڵكو زۆرێك لەوانەی كە دەیانەوێت دەنگ بە عەبادی بدەن دەڵێن ئەوان لەبەر ئاڕاستەی كرداریی دەنگی پێدەدەن نەك لەبەر حەماسەتی ئەو. ئەحمەد هادی (32 ساڵ) كە لە سۆپەرماركێتێك لە بەغداد كار دەكات وتی" عەبادی باشترینی خراپەكانە، وەكو سەرۆك وەزیران دەمێنێتەوە و ئاشتی و بنیادنانەوەی عێراق بەردەوام دەبێت".  

راپۆرتی: نیاز عەبدوڵڵا ئێوارەی رۆژی 7ی ئایار بۆ دووەم جار لە ماوەی 9 رۆژدا هێرشكرایە سەر دوو سەرۆك لیستی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە پارێزگاكانی دهۆك و هەولێر، بەرپرسی پەیوەندییە گشتییەكانی ئەو جوڵانەوەیەش رایدەگەیەنێت بە فەرمانی بنەماڵەی بارزانی ئەو هێرشانە دەكرێن و یەكێتی لە دوای هێرشەكە هاوكاری رابوون مەعروف بووە‌.  رۆژی 7ی ئایار لە شاری هەولێر هێرشكرایە سەر رابوون مەعروف سەرۆكی لیستی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە پارێزگای هەولیر و بە سەختی برینداركرا، لەبارەی هێرشكردنە سەری لە رێگای ئەكاونتی تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك رایگەیاند "گرووپێك چەتە و چەقۆكێش كە زیاتر لە ١٠ سەیارە دەبوون بە چەكی جۆراوجۆرەوە لە بەردەم گووندی ئینگلیزی لە ھەولێر و بە بەرچاوی سێكیوریتی گوندی ئینگلیزی پێشیان پێگرتین و ھێرشیان كردە سەرمان". سەبارەت بە ناسنامەی هێرشبەرەكان وتوویەتی "من بە روون و راشكاوی، تا ناسنامەی ھێرشبەران ئاشكرا دەكرێت، پارتی بە بەرپرسی ئەو رووداوە دەزانم". كاوە عەبدولقادر یەكێك لە كاندیدەكانی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە پارێزگای هەولێر كە لە دوای قۆناغی هێرشكردنە سەر سەرۆكی لیستی جوڵانەوەی نەوەی نوێ تا تەواوكردنی وەرگرتنی چارەسەر لە نەخۆشخانە لەگەڵیدا بووە، بە (درەو میدیا)ی وت "لە پێش زێرەڤانییەكانی ئەوێ هێرشی كراوەتەسەر، دیارە زانیارییان هەبووە كە لەو كاتە دێتە دەرەوە و خەڵكیان بۆ چاودێری هەبووە، زیاتر لە 10 ئۆتۆمبێل كە لەوێ وەستاون بە هەموویان هێرشیان كردۆتە سەر ئەو و ئامانج كە شوفێر بووە لەگەڵ رابوون و لە ناو ئۆتۆمبێلەكە ئەوانیان بە زۆر داگرتووە‌ و پاشان ئەو هێرشەیان بۆسەریان ئەنجامداوە".  كاوە عەبدولقادر روونكردنەوەی لەبارەی ئەو وێنانەی رابوون دا كە لەناو بانگەشەكارانی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردنی یەكێتی بڵاوبۆتەوه،‌ وتی "ئەوان بۆ چوونە نەخۆشخانە رۆیشتوون، بەڵام  لەبەرئەوەی شوفێرەكە كاك ئامانج ئەویش بریندار بووە و دۆخی خراپ بووە و سەیارەكەشیان زیانی زۆری پێگەیشتووه، لە پێش پاركی شانەدەر وەستاون، دیارە لەوكاتە هەڵمەتی بانگەشەی یەكێتی هەبووه ئەوانیش هەڵیانگرتووه و‌ بردوویانە بۆ نەخۆشحانە و یارمەتیانداوە".‌  جوڵانەوەی نەوەی نوێ: قافڵەی بانگەشەكەی یەكێتی هاوكاری رابون مەعروفیانكردووەو ئەوانیان بردووە بۆ نەخۆشخانە  9 رۆژ لەمەوبەر لە ناو بازاڕی شاری زاخۆ لە 29ی نیسان هێرشكرایە سەر دكتۆر كامەران بەرواری سەرۆكی لیستی جوڵانەوەی نەوەی نوێ لە پارێزگای دهۆك كە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی ئەنجام دەدا. دكتۆر كامەران بە ئاژانسی هەواڵی فوراتی وتووە "40 بۆ 50 كەس بە دار و بەرد هێرشیان كردە سەرم، ئەو كەسانە بە بەرچاوی پۆلیس و ئاسایشی زاخۆ هێرشەكەیان كرد بەڵام ئەو هێزانە هیچ كاردانەوەیەكیان نەبوو بۆیە هێزە ئەمنییەكان بە بەرپرسیار دەزانم لەم دەستدریژییە".  ئارام سەعید بەرپرسی پەیوەندییە گشتییەكانی جوڵانەوەی نەوەی نوێ سەبارەت بە دووەم هێرشی سەر سەرۆك لیستەكانیان بە (درەو میدیا)ی وت "پارتی تۆقیوە و ترساون لەوەی دەسەڵاتەكەیان لەرزیوە بۆیە ئەم رێگا تاوانكاریانە دەگرنەبەر". پەیوەندیدار بە هاوكاریكردنی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان بۆ سەرۆك لیستەكەیان لە هەولێر وتی "دوای ئەوەی هێرشكرایە سەر كاك رابوون و كاك ئامانج  كە هاوكات خزمی خۆیەتی، دواتر شوێنیان كەوتوون بەڵام قافڵەیەكی بانگەشەی یەكێتی لەوێ بووە و ئەو برادەرانە هاوكارییان كردوون ئەوانیان بردووە بۆ نەخۆشخانە و هەموو چارەسەرێكی پزیشكی بۆ كراوه ئێستا سەلامەتە" و "لەبەرئەوەی ئەم هێرشانە هێرشی ناڕەوان و هێرشی پیاوی ترسنۆكە، ئەگەر پارتی و بنەماڵەی بارزانی ئازان با بێن بە بەڵگە وەڵامی قسەكانی ئێمە بدەنەوە نەك بەو شێوەیە رەفتار بكەن، بۆیە هەوڵدەدەن دۆسیەكە‌ ون بكەن و وەك تاوانەكانی تریان ‌ئەو دۆسیانە لە‌ تارمایی بهێڵنەوە". له‌ هه‌مان رۆژی ئه‌نجامدانی هێرشه‌كه‌دا ده‌سته‌ی سه‌ربه‌خۆی مافی مرۆڤ ئیدانه‌ی هێرشكردنی سه‌ر رابوون مه‌عروف-ی كرد و رایگه‌یاند " ئێمه‌ له‌ كاتێكدا ئیدانه‌ی ئه‌و هێرش كردنه‌ی سه‌ر ناوبراو ده‌كه‌ین و به‌ دیارده‌یه‌كی نامۆ و مه‌ترسیدار و ناشارستانی له‌ قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ین دژ به‌ ئازادی و دیموكراسییه‌و پێچه‌وانه‌ی ئاكار و بنه‌ما یاسایی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانه‌". له‌ به‌یاننامه‌كه‌یاندا ده‌سته‌ی سه‌ربه‌خۆی مافی مرۆڤ داوایان له‌ ده‌زگا ئه‌منییه‌كان كردووه‌ تاوانباران بدۆزنه‌وه‌ و راده‌ستی دادگایان بكه‌ن.

راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت دوێنێ شەممە لە لوبنان هەڵبژاردنی پەرلەمانی بەڕێوەچوو، یەك هەفتە دوای لوبنان واتە رۆژی 12ی ئایار هەڵبژاردنی پەرلەمانی لە عێراق بەڕێوەدەچێت. لەم چەند خاڵەدا" درەو میدیا" بەراوردێكی نێوان هەڵبژاردنەكەی لوبنان و هەڵبژاردنی عێراق دەخاتەڕوو: •    لە لوبنان (500) كاندید كێبركێیان كرد لەسەر بردنەوەی (128) كورسی پەرلەمان، بەڵام لە عێراق (6 هەزار و 986) كاندید كێبركێ لەسەر بردنەوەی (329) كورسی پەرلەمان دەكەن. •    لە لوبنان (3 ملیۆن و 600 هەزار) كەس مافی دەنگدانیان هەبوو، لە عێراق (24 ملیۆن و 33 هەزار و 494) كەس مافی دەنگدانیان هەیە. •    لە لوبنان لەم هەڵبژاردنەدا بۆ یەكەمینجار لە مێژوودا رەوەندی دەرەوە بەشداری دەنگدانیان كرد، بەڵام لە عێراق لەدوای روخانی رژێمی پێشووەوە رەوەندی دەرەوە مافی بەشداریكردنیان هەبووە. •    لە لوبنان بەپێی یاسا دەبوو ساڵی 2013 هەڵبژاردن بەڕێوەبچێت، بەڵام بەهۆی ناكۆكی لایەنەكان لەسەر یاسای هەڵبژاردن پەرلەمان تەمەنی خۆی درێژكردەوە، لە عێراق هەڵبژاردن لە وادەی دیاریكراوی خۆیدا بەڕێوەدەچێت. •    لە لوبنان بەپێ یاسای نوێی هەڵبژاردن ژمارەی بازنەكانی هەڵبژاردن كەمكرایەوە بۆ (15) بازنە، بەڵام لە عێراق بازنەكانی هەڵبژاردن هاوشێوەی هەڵبژاردنەكانی پێشووە و (18) بازنەیە. •    لە لوبنان بە بەراورد بە هەڵبژاردنی پێشوو ئاستی بەشداری دەنگدەران لە پرۆسەكە لە رێژەی 54%وە بۆ 49.2% كەمیكرد، لە عێراق هەڵبژاردنی رابردوو ئاستی بەشداری ئاستی بەشداری گەیشتە 60%، بەڵام دیارنییە ئاستی بەشداری هەڵبژاردنی ئەمجارە چۆن دەبێت. •    هەردوو وڵات لوبنان و عێراق بونەتە گۆڕەپانی ململانێی مەزهەبی نێوان ئێران و سعودیە. •    لە لوبنان كێبركێی هەڵبژاردن لە نێوان سێ پێكهاتەی سەرەكیدایە (سوننە و شیعە و مەسیحی)، لە عێراق بەهەمان شێوە كێبركێ لە نێوان سێ پێكهاتەدایە (سوننە و شیعە و كورد). •    لە هەردوو وڵات بەپێی رێككەوتنێكی نەنوسراو پۆستە سێ‌ پۆستە سەرۆكایەتیەكەی لەنێوان پێكهاتەكان دابەشكراوە، لە لوبنان پۆستی سەرۆك وەزیران بۆ سوننەیە و پۆستی سەرۆكی پەرلەمانیش بۆ شیعە، سەرۆك كۆماریش یەكلاكراوەتەوە بۆ كەسێكی مەسیحی، بەڵام لە عێراق پۆستی سەرۆك وەزیران بۆ شیعە و پۆستی سەرۆكی پەرلەمان بۆ سوننە و پۆستی سەرۆك كۆماریش بۆ كورد دانراوە. •    سیستمی سیاسی هەردوو وڵات پەرلەمانییە، واتە لە لوبنان هاوشێوەی عێراق سەرۆك وەزیران لەلایەن پەرلەمانەوە متمانە بەخۆی و كابینەكەی دەبەخشرێت. •    لوبنان هاوشێوەی عێراق لە ماوەی رابردوودا بە قۆناغی شەڕی ناوخۆیی و تائیفیدا تێپەڕیووە. •    سەرۆك كۆماری لوبنان ماوەكەی شەش ساڵە، بەڵام سەرۆك كۆماری عێراق چوار ساڵە و هەردووكیشیان لە پەرلەمانەوە هەڵدەبژێردێن. • خاڵێكی تری هاوبەش لەنێوان هەردوو وڵات لوبنان و عێراق ئەوەیە ژمارەیەك دەموچاوی سیاسی دووبارە لەسەر گۆرەپانەكە ئامادەن، لە لوبنان (سەعد حەریری و حەسەن نەسروڵا و میشاڵ عەون، نەبیه بڕی..)، لە عێراقیش (مالیكی و عەبادی و عەلاوی و نوجێفی و ..).

ئامادەکردنی: نامیق رەسول چەند هەفتەیەكە كورد دەستی بە هەوڵ و كۆشێكی نوێ كردووە بۆ بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆكی پەرلەمانی داهاتووی عێراق، بەهۆی ئەو دەسەڵاتە دەستورییانەی كە پۆستی سەرۆكی پەرلەمان هەیەتی، رەنگە چەند لایەنێكی كوردی ئامادەبن لەبەرامبەر وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی پەرلەمان دەستلە پۆستی سەرۆك كۆمار هەڵگرن بۆ سوننەكان، ئەوەش لە كاتێكدایە سەلیم جبوری سەرۆكی ئێستا پەرلەمان جەخدەكاتەوە كە دەیەوێت خولێكی تریش سەرۆكایەتی باڵاترین دەسەڵاتی عێراق بكات. موحسین سەعدون پەرلەمانتاری ئێستای پارتی دیموكراتی كوردستان :" كورد یان هەر لایەنێكی تر مافی ئەوەی هەیە داوای پۆستی سەرۆكی پەرلەمان بكات و دەستوری عێراق دیارینەكردووە كە چ لایەنێك پۆستی سێ‌ سەرۆكایەتییە باڵاكە " سەرۆكی پەرلەمان، سەرۆك كۆمار، سەرۆك وەزیران" وەردەگرێت. ئەندامێكی هاوپەیمانی نیشتمانی كە لە چوارساڵی رابردوودا نوێنەرایەتی پێكهاتەوی شیعەی كردووە لە عێراقدا و زۆرینەی پەرلەمانی هەبووە، لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەی " العربی الجدید" ی قەتەری وتی " چەند حزبێكی كوردی پرسی وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی پەرلەمانی داهاتوویان لەگەڵ هاوپەیمانی نیشتمانی باسكردووە، بەو پێیەی لایەنە شیعەكان نزیكترن لەوەی ئەمجارەش زۆرینەی  پەرلەمان بەدەستبهێنێتەوە و لەبەرامبەر ئەوەشدا ئامادەن دەستبەرداری پۆستی سەرۆكی كۆمار بن". بەوتەی ئەو ئەندامەی هاوپەیمانی نیشتمانی، هەوڵی كورد بۆ بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆكی پەرلەمان بۆئەوە دەگەڕێتەوە ئەو پۆستە دەسەڵاتێكی دەستوریی فراوانی هەیە كە دیارترینیان بریتییە لە پەسەندكردن و پەكخستنی یاساكان و دیاریكردنی چارەنووسی لێپرسینەوەی وەزیر و بەرپرسانی باڵای حكومەت و دەستە سەربەخۆكان، جگە لە توانای پەرلەمان بۆ هەمواركردنی بودجەی گشتی دەوڵەت و چاودێریكردنی وردی دەسەڵاتی جێبەجێكردن، جەختیشیكردەوە لایەنە كوردییەكان نیمچە كۆدەنگییان لەسەر ئەو پرسە هەیە. ئەم خواست و هەوڵەی كورد بۆ بەدەسهێنانی سەرۆكایەتی پەرلەمان رووبەڕووی رەتكردنەوەی رەهای حزب و لایەنەكانی سوننەكان دەبێتەوە كە لە هەموو خولەكانی دوای پێكهێنانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە 2005ەوە ئەو پۆستەیان لەدەستدابووە و بەوەش پێشبینیدەكرێت دوای راگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی 12ی ئایار، ململانێی و ركابەرییەكی توندی لێبكەوێتەوە. سەلیم جبوری  لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا نەیشاردەوە كە ئارەزوو دەكات چوار ساڵی تریش لەو پۆستەدا بمێنێتەوە و وتی:" ئەو پرسە دەكەوێتە سەر لێتێگەیشتن لەگەڵ لایەنەكانی تر، بەڵام ئەوەش بە مانای ئەوە نایات كە نەتوانم لە سیاسەتدا بەردەوام بم". لە دەستوری هەمیشەیی عێراقدا سەرۆكی پەرلەمان دەسەڵاتی زۆری لە بواری یاسادانان و چاودێریدا فراوانی هەیە، لە كاتێكدا سەرۆكی كۆمار جگە لە چەند دەسەڵاتێكی تەشریفی پرۆتۆكۆلی هیچ دەسەڵاتێكی فیعلی ئەوتۆی نییە. موحسین سەعدون پەرلەمانتاری ئێستای پارتی دیموكراتی كوردستان لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەی " العربی الجدید"  وتی:" كورد یان هەر لایەنێكی تر مافی ئەوەی هەیە داوای پۆستی سەرۆكی پەرلەمان بكات و دەستوری عێراق دیارینەكردووە كە چ لایەنێك پۆستی سێ‌ سەرۆكایەتییە باڵاكە " سەرۆكی پەرلەمان، سەرۆك كۆمار، سەرۆك وەزیران" وەردەگرێت. بەرای سەعدون ئاماژەكان بەو ئاڕاستەیەن هەروەك ساڵانی پێشوو سەرۆك وەزیران بۆ شیعەكان بێت، رونیشیدەكاتەوە داواكاری كورد بۆ سەرۆكی پەرلەمان یاساییە و هیچ پێشێلكارییەكی دەستوریی تێدا نییە. لە بەرامبەر هەوڵ و كۆششی كورد بۆ بەدەستهێنانی پۆستی سەرۆكی داهاتووی پەرلەمانی عێراق، سەلیم جبوری كە ماوەی چوار ساڵە سەرۆكایەتی پەرلەمان دەكات ویست و ئارەزووی خۆی دەربڕیوە بەوەی كە دەیەوێت چوارساڵی تریش لەو پۆستەدا بمێنێتەوە. جبوری كە بۆ بەشداریكردن لە هەڵبژاردنی 12ی ئایاردا هاوپەیمانێتیی لەگەڵ ئەیاد عەلاوی جێگری سەرۆك كۆماردا پێكهێناوە لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا نەیشاردەوە كە ئارەزوو دەكات چوار ساڵی تریش لەو پۆستەدا بمێنێتەوە و وتی:" ئەو پرسە دەكەوێتە سەر لێتێگەیشتن لەگەڵ لایەنەكانی تر، بەڵام ئەوەش بە مانای ئەوە نایات كە نەتوانم لە سیاسەتدا بەردەوام بم". جبوری وتیشی :" ئەگەر نەبمەوە بە سەرۆكی پەرلەمان، ئەوا بواری زۆر هەیە كە دەتوانم لێیانەوە جموجوڵ بكەم". جەختیشیكردەوە"  پێویستە دان بەوەدا بنێین كە كاریگەری دەرەكی هەیە لەسەر دروستكردنی بڕیاری ناوخۆی عێراق، بە تایبەتی ئەوەی پەیوەستە بە پێكهێنانی حكومەت و دابەشكردنی پۆستەكانەوە". شەممەی داهاتوو پرۆسەی دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران لەسەرتاسەری عێراق و هەرێمی كوردستان بەڕێوەدەچێت و 24 ملیۆن كەس مافی دەنگدانیان هەیە و ئەنجامی ئەم هەڵبژاردنە، پێكهێنانی كابینەیەكی نوێی لێدەكەوێتەوە كە چوار ساڵی داهاتوو سەرۆكایەتی دەسەڵاتی جێبەجێكردمی دەكات لە عێراقدا.

درەو میدیا شەڕی نەوەی دووەمی سیاسیەكانی هەرێمی كوردستان لە هەڵمەتی هەڵبژاردنەكاندا گەرمە، مەسرور بارزانی كە لەدوای چونە ماڵەوەی باوكی گۆڕەپانەكەی بۆ تەخت بووە لایەنگرانی حزبەكەی بەهێرش بۆسەر دۆستە كۆنەكەی گەرم دەكات و دەڵێت، پارتی خەونی ئەو جاش و خۆفرۆشانەی لەگۆڕنا كە دەیانویست كوردستان بدەنە دەست داگیركەران، لەبەرامبەردا لاهور تاڵەبانی كە لەدوای مردنی مام جەلالەوە حزبەكەی بێ سكرتێرو سەرگەورە ماوەتەوە هێرشەكانی ئاراستەی پارتی دەكات و دەڵێت: گەورەترین خیانەت ئێستا لە كەركوك لەلایەن پارتییەوە دەكرێت كە خەڵكی هان دەدەن بەشداری هەڵبژاردنەكانی كەركوك نەكەن  و بۆ عەرەبە شۆڤینییەكان و توركمانەكانی بەجێبهێڵێت. ئەم هێرش و پەلاماردانەی نەوەی دووەمی سیاسیەكانی پارتی و یەكێتی بۆسەر یەكدی لە فەراغی نەوەی یەكەمی سیاسیەكانیانە، ئەو نەوەیەی كە بەرژەوەندی هاوبەش كۆیانی كردبۆوەو دوای شەڕی ناوخۆی دوورو درێژی نێوانیان گەیشتنە ئەو بڕوایەی كە دەتوانن پێكەوە بەرژەوەندیە حزبی و بنەماڵەییەكانیان بپارێزن، ئێستا نەوەی یەكەم لەدوای شكستیان لە ریفراندۆم و ئەو بارودۆخە نالەبارەی لە كوردستاندا خوڵقاندیان، رۆڵیان كاڵ بۆتەوەو خۆیان لە شانۆی سیاسی بەدورگرتووەو سەری گورسیەكەیان داوەتە دەست نەوەی دووەمی سیاسیەكانیان، ئەوان پێشتر پێكەوە هێرشیان دەكردە سەر لایەنە ئۆپۆزسیۆنەكان، بەڵام ئێستا روی هێرشەكانیان بۆسەر یەكدیە، ئێستا نەوەی دووەمی سیاسیەكان عەرزی خۆیان دەكەن و دەیانەوێت لە رێگەی هێرشكردن بۆسەر یەكدی دەركەونەوەو خۆیان بە پاڵەوان نیشان بدەن، جەماوەری ئەم هێزانە وا راهێنراون كە بە هێرش و پەلامار بۆسەر یەكدی گێرڤی حەماسەتیان بەرز دەبێتەوە. گوتارە نەوەی دووەمی سیاسیەكان جگە لە جوینەوەی گوتاری دەیان ساڵەی رابردووی نەوەی یەكەم دژ بەیەك هیچی دیكە نیە، ئەم نەوەیە بە كەرەستەیەكی دووبارەی رابردووەوە خۆی دەردەخات و هەڵگری هەمان ئەو روئیا و بیركردنەوانەیە كە كاری لەسەر شكاندنی بەرامبەر دەكرد لەسەر ماكیاجكردنی خۆی. هۆكاری ئەو هێرش و پەلاماردان و یەكتر شكاندنە بەشێكی پەیوەندی بە یەكلاكردنەوەو تەوزیفكردنی هەڵوێستە خراپەكانیانەوە بێت، پارتی دەیەوێت تەوزیفی شكستی ریفراندۆمەكەی 25ی ئەیلول بكات بەسەرپەرشی مەسعود بارزانی، كە تیایدا ئەو شكست و ماڵوێرانیەی بەسەر گەلی كوردستاندا هێنا بخاتە پاڵ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و خەریكە تیایدا سەركەوتوو دەبێت، ئەویش بەهۆی ململانێكانی ناو یەكێتی و دوبەرەكی ناخۆییەوە، بەشێكیشی لە بێ گوتاری و بەرنامەی روون و پلانی ستراتیژیەوەیە، كە ئەوەی ئەم هەڵبژاردنە لە هەڵبژاردنەكانی پێش خۆی جیادەكاتەوە ئەوەیە كە حزبەكان خاوەنی گوتاری سواو و بەرنامەی دوبارەو هەڵگری هیچ بنەماو ستراتیژێكی دیاری كراوو رون نیە. لەم هەڵمەتی هەڵبژاردنەدا گوتاری نارون و جەنجاڵ و تێك ترشاوبەسەریەكدا دەبینرێت، بەجۆرێك هیچیان ئەو سرەیان لێوە دیار نیە، ئەم هێزانە بەجۆرێك بانگەشە دژ بەیەك دەكەن وەك ئەوەی هەرگیز بیر لە دانیشتن و گفتوگۆ و دانوستان نەكەنەوە، ئەو ژینگە ناتەندروستەی ئەوان ئەمرۆ درووستیان كردووە، هەرگیز ناتوانێت سبەی بەرەكی یەكگرتووی لێ دروست بكرێت لە بەغداد كە رەنە هیچ كات بەقەد ئەمرۆ كورد پێویستی پێنەبێت لەبەغداد.