( درەو میدیا): ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق خۆی لە كێشەی هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی قوتاركرد، بەوەش هەنگاوێكی گەورەی بڕی لە كردنەوەی گرێ كوێرەی پرۆسەی سیاسی و ڕێگەخۆشكردن بۆ هەڵبژاردنی كاندیدەكانی هەردوو سەرۆكایەتیەكەی تر " سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیرانی عێراق". لە سەرەتای دانیشتنەكەی ئەمڕۆی پەرلەماندا كە بە سەرۆكایەتی محەمەد ساڵح زەینی سەرۆكی كاتی پەرلەمان بەڕێوەچوو، پرۆسەی خۆكاندیدكردن بۆ پۆستی سەرۆكی پەرلەمان كە پشكی سوننەیە دەستیپێكرد،دوای كشانەوەی ژمارەیەك لەو كاندیدانەی ڕكابەرییان دەكرد، شەش كاندید مانەوە كە ئەوانیش بریتیبوون لە محەمەد حەلبوسی، خالید عوبێدی، ئوسامە نوجێفی، تەلال زەوبەعی، محەمەد خالیدی، ڕەعد دەهلەكی. لە دانیشتنەكەدا 298 پەرلەمانتار لە كۆی 329 پەرلەمانتار، بەشداری پرۆسەی دەنگدانیان كرد، دوای جیاكردنەوەی دەنگەكان ئەنجامەكان بەمشێوەیە بوو: -    محەمەد حەلبوسی 169 دەنگ. -     خالید عوبێدی 89 دەنگ. -    ئوسامە نوجێفی 19 دەنگ. -     محەمەد خالیدی 4 دەنگ. -     تەلال زەوبەعی 1 دەنگ. -    ڕەعد دەهلەكی 1 دەنگ. -     لەگەڵ 12 كارتی سپی و پوچەڵكردنەوەی 3 دەنگ.   محەمەد حەلبوسی كێیە؟ - محەمەد رێكان حەدید عەلی حەلبوسی - ٤/١/١٩٨١ لە پارێزگای ئەنبار لە دایكبووە - ساڵی ٢٠٠١/ ٢٠٠٢ بەكالۆریۆسی لە ئەندازیارییدا لە زانكۆی موستەنسریە بەدەستهێناوە. - ساڵی ٢٠٠٦ بڕوانامەی ماستەری لە ئەندازیاریدا بەدەستهێناوە. - ساڵی ٢٠١٤ بە ئەندامی خولی سێیەمی پەرلەمانی عێراق هەڵبژێردراوە. - ٢٠١٤/ ٢٠١٥ ئەندامی لیژنەی مافەكانی مرۆڤی پەرلەمان بووە. - ٢٠١٥/ ٢٠١٦ ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمان بووە. - ٢٠١٦/ ٢٠١٧ سەرۆكی لیژنەی دارایی پەرلەمان بووە. - ٢٠١٧/ ٢٠١٨ پارێزگاری ئەنبار بووە. - ٢٠١٨ بە ئەندامی خولی چوارەمی پەرلەمانی عێراق هەڵبژێردرایەوە. - سەرۆكی هاوپەیمانی " ئەنبار ناسنامەمانە" یە. دوای هەڵبژاردنی سەرۆكی نوێی پەرلەمانی عێراق، سەرۆكی كاتی دەرگای خۆپاڵاوتنی بۆ پۆستی جێگری یەكەم و دووەمی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق كردەوە.  هاوپەیمانی " سائیرون"  حەسەن كەریم كەعبی و هاوپەیمانی " بەیارقی خەیر"  عەلیە فلەیح ئیمارە یان بۆ جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان كاندیدكرد و ئەنجامەكەی بەمشێوەیەوە بوو: •    ئەنجامی هەڵبژاردنی جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان: -    281 پەرلەمانتار دەنگیاندا -    حەسەن كەریم كەعبی:     210  دەنگ. -    عەلیە فلەیح ئیمارە : 33  دەنگ. -     دەنگی بەتاڵ و 5 دەنگیش پوچەڵ بوون. حەسەن كەریم كەعبی كێیە؟ -    حەسەن كەریم مەتەر كەعبی -    پەرلەمانتاری هاوپەیمانی " سائیرون" ی موقتەدا سەدرە. -    ساڵی 1971 لە بەغداد لەدایكبووە. -    ساڵی 1995 بڕوانامەی بەكالۆریۆسی لە زانكۆی بەغداد بەدەستهێناوە و بڕوانامەی ماستەری لە زانستە سیاسییەكاندا بەدەستهێناوە. -    قایمقاقی مەدینە سەدر/2 بووە. -    سەرۆكی ناوەندی مەدەنی بۆ توێژینەوە و چاكسازیی یاساییە. -    ماوەی 10 ساڵە ئەندامی دەستەی ئیداریی یانەی قوە جەویەیە. جێگری دووەم یەکلایی نەبووە     بۆ جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمانیش كە پشكی كوردە، هەریەك لە (بەشیر خەلیل حەداد) پەرلەمانتاری پارتی دیموكراتی كوردستان و (موسەننا ئەمین) پەرلەمانتاری یەكگرتوو، (ئەحمەد حاجی ڕەشید) پەرلەمانتاری كۆمەڵی ئیسلامی و (ئاڵا تاڵەبانی) خۆیان بۆ ئەو پۆستە كاندیدكرد و لەگەڵ دەستپێكردنی پرۆسەی دەنگداندان  ئاڵا تاڵەبانی لە كێبركێ كشایەوە و ئەنجامەكەشی بەمشێوەیە بوو: ئەنجامی هەڵبژاردنی جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان: -    268 پەرلەمانتار دەنگیاندا. -    بەشیر حەداد- پەرلەمانتاری پارتی دیموكراتی كوردستان 152 دەنگ. -    موسەننا ئەمین – پەرلەمانتاری یەكگرتووی ئیسلامی 21 دەنگ. -    ئەحمەدی حاجی رەشید – پەرلەمانتاری كۆمەڵی ئیسلامیی 45 دەنگ. -    22 دەنگی بەتاڵ و 29 دەنگیش پوچەڵبوون. بەڵام لە خولی یەكەمی هەڵبژاردنەكەدا كەسیان ژمارەی پێویست 167 واتا ( 50 + 1)ی بەدەستنەهێنا بۆیە هەڵبژاردنی جێگری دووەم بۆ سبەی دواخرا.  

( درەو میدیا):  د. رێبوار كەریم مەحمود وتەبێژی رەسمی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری بە درەو میدیای راگەیاند: رێكەوتنی سیاسی بەرفراوان لەدوای هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان دەكرێت لە نێوان لایەنە سیاسیەكانی كوردستان. سەبارەت بە چونی هاوپەیمانی بۆناو یەكێتی نیشتیمانی كوردستان وتەبێژی هاوپەیمانی جەختی كردەوەكە"بەهیچ شێوەیەك هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری هیچ پرۆژەیەكی بۆ یەكگرتن یان چونە ناو هیچ حزبێك نیە" د. رێبوار كەریم ئاماژەی بەوەشكرد كە " هاوپەیمانی پرۆژەیەكی بەردەوامەو لە ئێستادا سەرقاڵی خۆ سازدان و  رێكخستنەوەویە" سەبارەت بە رێكەوتنی نێوان یەكێتی و هاوپەیمانی وتەبێژی هاوپەیمانی بەرونی دەڵێت" كاردەكەین بۆ رێكەوتنێكی سیاسی هەمەلایەنەی سەرتاسەری بە ئامانجی چارەسەركردنی كێشەو تەنگەژەكان، ئەم رێكەوتنانەی ئێستا دەكرێن لەدوای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان فراوان دەكرێن" سەبارەت بە كاندیدبونی د. بەرهەم ساڵح بۆ پۆستی سەرۆككۆماری عێراق وتەبێژی هاوپەیمانی تەنها ئاماژەی بەوەدا " شانازی ئەكەین كە زۆربەی لایەنە عێراقی و كوردستانیەكان د. بەرهەم ساڵح بە شیاوترین كەس دەزانن بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق" ئەمرۆ هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری لەگەڵ یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە ماڵی كۆسرەت رەسوڵ كۆبونەوەو بەپێی راگەیەنراوی هەردولاش" لەكۆبونەوەكەدا هەردولا جەختیان كردەوە لەسەر چارەسەركردنی قەیرانەكانی كوردستان و ئەو كێشانەی روبەرووی هاوڵاتیان بۆتەوە. ئەمەش لەچوارچێوەی رێكەوتنێكی سیاسی هەمەلایەنە بۆ رێكخستنەوەی ناوماڵی كوردستانی بە هاوبەشی هێزو لایەنە سیاسییەكان"    

راپۆرتی: درەو میدیا  موقتەدا سەدر لە نوێترین تویتدا هەڕەشەی پەناربردن بۆ بژاردەی ئۆپۆزسیۆن بوون دەكات، عەممار حەكیم و عامریش لەسەر كاندیكردنی عادل عەبدولمەهدی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران ڕێكدەكەون، عەبادیش خۆزگە دەخوازێت خۆی بۆ خولی دووەمی سەرۆك وەزیرانی عێراق كاندید نەكردایەتەوە، یەكێتی سەرقاڵی یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆمارە، ئەوە لە كاتێكدایە، تائێستا بەشێك لە سەركردەكانی پارتی لە ڕاگەیاندنەكانی عێراقدا ئاماژەبەوەدەكەن كە پۆستی سەرۆك كۆمار پشكی پارتییە و سازشی لێناكەن، هاوكات هەواڵی ئەوەش هەیە كە پارتی پۆستی جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراقی یەكلاكردبێتەوە و یەكێك لە وەزارەتە سیادییەكانی عێراقیش كە پشكی كوردە دیارنیە تائیستا كێ‌ وەریدەگرێت، كە ئەگەر زۆرە لە نێوان وەزارەتەكانی دارایی و دەرەوەدا یەكێكیان بێت، چونكە نەوت و ناوخۆ وەك موڵكی شیعەی لێهاتووە و وەزارەتی بەرگریش موڵكی سوننەكانە، كە هەر پێنج وەزارەت سیادییەكەی عێراقن، ئەوەی دیارنیە تائێستا یەكلاكردنەوەی كاندیدی سەرۆكی پەرلەمانە كە تائێستا 9 پەرلەمانتاری كوتلە جیاوازەكانی سوننە خۆیان بۆ ئەو پۆستە كاندیدكردووە. ڕەنگە ئەمە دیارترین پێشهاتەكانی دیمەنی سیاسی عێراق بێت لەم چەند كاتژمێرەی رابردوودا، كە كەمتر لە 48 كاتژمێری ماوە بۆ دانیشتنی پەرلەمانی عێراق و هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان كە هەنگاوی یەكەمە و بەدوایدا سەرۆك كۆمار دیاریدەكرێت، سەرۆك كۆماریش كاندیدی گەورەترین كوتلە ڕادەسپێرێت بۆ پێكهێنانی كابینەی حكومەت، بێگومان بۆ هەر یەكێكیش لەم هەنگاوانە، دەستوری عێراق وادەی زەمنی دیاریكراوە داناوە.  تیرۆر و سزادانی كورد فریای عەبادی نەكەوت عەبادی كە خۆی بە ڕزگاكەری عێراق جارێك لەدەستی تیرۆر و، جارێكیش پاراستنی لە هەڕەشەی پارچەكردن دەزانی، پێیوابوو لەسەر سینیەكی زێڕین پۆستی سەرۆك وەزیرانی پێشكەشدەكرێتەوە، بەڵام پەرتبونی ناوماڵی پێكهاتەكەی و، پەرتبونی ناوماڵی حزبەكەی ئەم دەرفەتی لەدەستدا و بەجۆرێ بێهیوابوو كە دوای چەند ڕۆژێك لە پەیامەكەی مەرجەعییەت بڵێت، حەزم لەخۆ كاندیكردنەوە نەئەكرد و تموحی وەرگرتنەوەی ئەو پۆستە نەبوو، بەڵام بەرمەبنای ڕێنمایی هەندێك بەوپێیەی سەركەوتنی ئەمنیی و ئابوریمان بەدەستهێناوە داوایانلێكردم خۆم كاندیدبكەمەوە، عەبادی ئەم قسانەی كە لە كۆنگرەی ڕۆژنامەوانی هەفتانەیدا كرد، خۆزگەی ئەوەشی خواست كە خۆی بۆ ئەو پۆستەكاندید نەكردایەتەوە و نەكەوتایەتە ناو ئەو ململانێ‌ سیاسییەوە بۆ ئەو پۆستە. سەدر ناز  و فشاری سیاسی دەكات  یەكێك لە پێشهاتە تازەكانی تری دیمەنی سیاسی عێراق تویتێكی موقتەدا سەدرە كە ئێوارەی ئەمڕۆ لە تۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر بڵاویكردوەتەوە و هەڕەشەی پەنابردن بۆ بژارەی ئۆپۆزسیۆن دەكات.  سەدر لەو تویتەیدا دەڵێت، لەگەڵ (گەورەكانی عێراق) گەیشتینە سازان بۆ كاندیدكردنی كۆمەڵێك كەسایەتی (تەكنۆكرات_بێلایەن) بۆ (سەرۆكایەتی وەزیران) بەبڕیارێكی عێراقی ڕووت، كە لەسەر ئەو بنەمایەش كاندیدی وەزارەتەكانی هەڵبژێرێن دور لە دابەشكارییە حزبی وتائیفی و ئیتنیەكان، بەڵكو لەسەر بنەمای پێوەرە دروست و پەسەندكراوەكان، بەپێی پسپۆڕی و شارەزایی و دەستپاكی، بەڵام هەندێك لە سیاسییەكان دەستبەجێ‌ ڕەتیانكردەوە و بیرۆكەی بێلایەنیشیان ڕەتكردەوە، بگرە (تەكنۆكرات)یشان، ڕەتكردەوە، بۆئەوەی عێراق بگەڕێننەوە بۆ چوارگۆشەی یەكەم، بۆئەوەی گەندەڵەكان بە بەرگێكی نوێوە بگەڕێنەوە و حزبەكان و دەستە ئابورییەكانی سەربەخۆیان كۆنترۆڵی سامانی گەل و مافەكانی بكەن، ئەگەر بەردەوامبوون لەسەر ئەوە, ئۆپۆزسیۆن بوون هەڵدەبژێم و دەیكەمە پەیڕە و ڕەفتار.  لەبارەی ئەم تویتە تازەیەی سەدرەوە، سەرچاوەیەكی سیاسی باڵا لە عێراق بە"درەو میدیا"ی، ڕاگەیاند: ئەم قسانەی سەدر زیاتر نازی سیاسی و چڕكردنەوەی فشارە لەسەر هێزەكان بۆئەوەی بنەمای دانانی كەسایەتیەكی بێلایەن بۆ پۆستی سەرۆك وەزیرانی قبوڵبكەن، وتیشی: سەدر لە هەموو كەس باشتر دەزانێت كە پێكهێنانی حكومەت بەبێ‌ هاوپەیمانی سائیرون مەحاڵە، بۆیە دەیەوێت فشاری زیاتر لەلایەنەكان بكات بۆ ڕازیببن بە مەرجەكانی.   عەبدولمەهدی ناوی دێتەوە پێشەوە هەر لەو چوارچێوەیەدا، پێگەی "غەد پرێس"، لەزاری سەرچاوەیەكی نزیك لە ڕەوتی حیكمەوە بڵاویكردوەتەوە، كە عەممار حەكیم و سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح هادی عامری، ڕێككەوتون لەسەر كاندیدكردنی عادل عەبدولمەهدی بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران.   بە وتەی سەرچاوەكە، سەدریش ڕەزامەندی پیشانداوە لەسەر كاندیدكردنی ناوبراو، بەوپێیەی لەدوای جیابونەوەی ڕەوتی حیكمە لە ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی عادل عەبدولمەهدی زیاتر وەك كەسێكی بێلایەن دەركەوتووە، بەڵام تا ئەو كاتەی سەدر بەڕەسمی پشتیوانی دەكات ئەم پشتیوانیە لە چوارچێوەی قسە و پێشبینیدا دەمێنێتەوە. یەكێتی و پارتی پۆستەكانی بەغداد دابەشدەكەن بەگوێرەی سەرچاوەكانی هەواڵ، بەدرێژایی چەند كاتژمێری ڕابردوو ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە كۆبونەوەدا بووە بۆ یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆمار و بەوتەی سەرچاوەیەكی ئاگاداریش (محەمەد سابیر و فوئاد مەعسوم ) زۆرترین چانسیان هەیە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە، ئەوە لە كاتێكدایە، تائێستا بەشێك لە سەركردەكانی پارتی لە لێدوانەكانیاندا بۆ میدیا عێراقییەكان تەئكید دەكەن كە ئەو پۆستە پشكی پارتیە، بە وتەی هەندێك سەرچاوەی ئاگادار ئەم لێدوانانە دەچێتەچوارچێوەی فشار و هۆشداری بۆ یەكێتی كە دەبێت كاندیدەكەی كاندیدی پارتیش بێت، واتە بە هەموو كاندیدێك ڕازینابێت، بەپێی زانییارییەكان پارتی (فوئاد مەعسوم و بەرهەم ساڵح)ی، بەلاوە پەسەندە، پشتیوانی مەلابەختیاریش دەكات، بەڵام پێناچێت حەزی بە كەسێك بێت لە خانەوادەی تاڵەبانی. هەر بەپێی زانیارییەكانی "درەو میدیا" پارتی پۆستی جێگری سەرۆكی پەرلەمانی عێراقیشی یەكلاكردوەتەوە (بەشیر حەداد) كە لە پێشتر ئەندامی پەرلەمانی كوردستان بووە، لەم خولەدا لەسەر لیستی پارتی سەركەوتووە بۆ پەرلەمانی عێراق و ئەو پۆستە وەردەگرێت. سەبارەی بە پێویستی وەزارەتە سیادییەكانیش ( ناوخۆ و بەگریی و دەرەوە و نەوت و دارایی)ین، شیعە سێ‌ وەزارەت و كورد و سوننەش یەكی وەزارەتێك دەبەن. (ناوخۆ و نەوت) لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا بەدەستی شیعەكانەوە بووە، سوننەش وەزارەتی بەگری لابووە، كورد دوو خول وەزارەتی دەرەوە و خولێكیش وەزارەتی دارایی لابووە، بۆیە پێشبینیدەكرێت لە نێوان ئەم دوو وەزارەتەدا یەكێكیان وەربگرێتەوە كە ئەگەرە بەهێزەكە بۆ وەزارەتی داراییە و ئەگەریش زۆرە پارتی وەریبگرێتەوە.   

 (درەو میدیا): پرسی كاندیدبوونی بەرهەم ساڵح بۆ سەرۆك كۆماری عێراق و گەڕانەوە یان یەكگرتنەوەی لەگەڵ یەكێتی، مشتومڕی لە ناو ئەنجومەنی سەركردایەتی دروستكرد و كاردانەوەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەدیشی لێكەوتەوە. هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد رازی نییە بەرهەم ساڵح كاندیدی یەكێتی بێت بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق، ئەگەرچی بافڵ تاڵەبانی كوڕی عەڕابی كاندیدكردنی بەرهەم ساڵح و هەوڵی گەڕاندنەوەیەتی بۆ ناو یەكێتی. هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد چی وت ؟ بە گوێرەی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نشتیمانی كوردستان، لە سەردانێكیدا بۆ كەناڵی (گەلی كوردستان)، لە وەڵامی پرسیارێكی كارمەندانی كەناڵەكەدا دەربارەی كاندیدكردنی بەرهەم ساڵح بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری، وتویەتی " مەگەر من بمرم، بەرهەم ساڵح ببێت بە سەرۆك كۆمار، ئەگەرنا رێگەنادەم". شاناز ئیبراهیم ئەحمەد بەرپرسی رێكخستنەكانی دەرەوەی یەكێتی سەبارەت بەو قسەیەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد لە وتارێكیدا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك  نوسیویەتی:" دوێنێ ئێوارە لە كاتی سەر‌دانیكردنمان بۆ كەناڵی گەلی كوردستان، ستافی ئەو كەناڵە ئازیزە هەمان پرسیاریان لە ‌دادە كردو دادە وەڵامی دانەوە... هەق وابوو گەلی كوردستان وەڵامەكەی دادەی سەبارەت بەو پرسە وەك خۆی بڵاو بكردایەتەوە بۆ دڵنیایی كردنی جەماوەری یەكێتی لە نەگۆڕینی هەڵوێست و ئەو پەیامەی كە بە ڕونكردنەوەیەكی پلان بۆدارێژراو بووە هۆی نائومێدی هەموو دڵسۆزانی یەكێتی". ئەوەی (درەو میدیا) ئاشكرایكرد لەبارەی ناوەڕۆكی قسەكەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد، شاناز ئیبراهیم ئەحمەد لە وتارەكەیدا باسی نەكردووە. بەرهەم ساڵح ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی دابەشكردووە ئەمڕۆش لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی كە تایبەت بوو بە دیاریكردنی كاندیدی سەرۆك كۆمار، باسی كاندیدكردنی بەرهەم ساڵح و هەوڵەكانی گەڕاندنەوەی بۆناو یەكێتی كراوە. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، بەشداربوانی كۆبونەوەكە چاوەڕوانی دواقسەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد بوون لەسەر ئەو پرسە، بەڵام هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد نەیتوانیوە ئامادەی كۆبونەوەكە ببێت، بۆیە ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكێتی لیژنەیەكی بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ هاوپەیمانی و خودی بەرهەم ساڵح پێكهێناوە. (درەو میدیا) زانیویەتی، لیژنەكە پێكهاتووە لە چەند ئەندامێكی سەركردایەتی و رەفعەت عەبدوڵا سەرۆكایەتی دەكات. سەركردایەتی و دوو بەیاننامە بەشێوەیەكی گشتی ئەنجومەنی سەركردایەتی لەبارەی كاندیدكردنی بەرهەم ساڵح دابەشبووە بەسەر دوو بەرەدا، بەرەیەك پشتیوانی و بەرەكەی تر دژایەتی دەكەن. ئەم ناكۆییە وایكرد لەماوەی چەند كاتژمێرێكی كەمدا، سەركردایەتی یەكێتی ناوەڕۆكی بەیاننامەی خۆیان گۆڕی. لە بەیاننامەی یەكەمی سەركردایەتی یەكێتیدا لەو پەرەگرافەیدا كە باس لە هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری دەكات كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات هاتووە:"بۆ بڕیاری هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌ ‌و دادپەروەری، لەگەڵ یەكێتی دەست بە گفتوگۆ بكەن بۆ یەكگرتنەوە، سەركردایەتی پێشوازی لەم دەستپێشخەرییە كرد و شاندێكی باڵای بۆ لێكتێگەیشتن ‌و سەرەنجام یەكگرتنەوە، پێكهێنا". بەڵام لە بەیاننامەی دووەمدا گۆڕانكاری لە دەقەكەدا كراوە و بەمشێوەیە داڕێژراوە:" لە بڕوابوونمان بەچەسپاندنی ئارامی ‌و رێكخستنەوەی تواناكانمان، بڕیارماندا بە پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی ‌و دادپەروەری، بۆ رێككەوتن ‌و ئاڕاستەی یەكخستن". بەپێی زانیاریەكانی " درەو میدیا " گۆڕینی بەیاننامەكەی یەكێتی بەهۆی ناڕەزایی زۆری هاوپەیمانی و خودی بەرهەم ساڵحەوە بووە چونكە ئەو دێڕە كە باس لەوە دەكات "هاوپەیمانی داوای یەكگرتنەوەی كردووە" بەتەواوی هاودیدانی هاوپەیمانی نیگەرانكردووە و داوایانكردووە بەیاننامەیەك دەربكرێت، بەڵام بەهۆی نیگەرانی و توڕەبوونی بەرهەم ساڵح یەكێتی خۆی بەیاننامەكەی گۆڕیوە.    

( درەو میدیا): بڕیارە ڕۆژی شەممەی داهاتوو 15ی، ئەیلول پەرلەمانی عێراق  بۆ سێیەمجار  بۆ هەڵبژاردنی  دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك و دوو جێگرەكەی) كۆببێتەوە، ئەوەش دوای ئەوەی لە هەردوو كۆبونەوەی 3 و 4 ئەم مانگە شكستیهێنا لەدەسنیشانكردنی، بەهۆی ڕێككنەكەوتنی لایەنەكان. بەپێی ئەو تەوافوقەی لە ساڵی 2003وە لە عێراق پیادەكرێت، پۆستی سەرۆكی پەرلەمان لە پشكی پێكهاتەی سوننەكانە، كە لە چوارچێوەی یەك پاكێجدا هەرسێ‌ پێكهاتەی شیعە و كورد و سوننە لەسەری ڕێكدەكەون، سەرۆكایەتی كۆمار بۆ كورد دەبێت و سەرۆك وەزیرانیش پشكی شیعەیە.  سەرۆكی پەرلەمان دوای هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان، سەرۆكی هەڵبژێردراوی پەرلەمانی عێراق گەورەترین كوتلە دیاریدەكات، نەك سەرۆكی كاتیی (تەمەن). دیارترین كاندیدەكان بۆ پۆستی سەرۆكی پەرلەمان (پێكهاتەی سوننە) محەمەد حەلبوسی_ئوسامە نوجێفی _محەمەد تەمیم_تەلال زەوبەعی_ڕەشید عەززاوی_محەمەد خالیدی_ئەحمەد جبوری_خالید عوبێدی-ئەحمەد عەبدوڵا جبوری. كاندیدی سەركەوتوو بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆكی پەرلەمان پێویستی بە 165 دەنگ هەیە، (نیوە+1)، ژمارەی كورسییەكانی ئەم خولە 329 كورسییە. سەرۆك كۆمار  لە مادەی 68 دەستوری عێراقدا كۆمەڵێك مەرج دیاریكراوە بۆ هەر كەسێك كە خۆی بۆ پۆستی سەرۆكی كۆماری عێراق كاندیدبكات: یەكەم: لە عێراق لەدایكبوبێت و لە دایك و باوكێكی عێراقی بێت. دووەم: كەسایەتییەكی پێگەیشتوبێت و چلەمین ساڵی تەمەنی تەواوكردبێت. سێیەم:خاوەنی ناوبانگێكی باش و شارەزایی سیاسی بێت، بە دەستپاكی و ڕاستگۆیی و دادوەری و دڵسۆزیی بۆ نیشتمان ناسرابێت. چوارەم:سزا نەدرابێت بەتاوانی ناموس. -لە خاڵی یەكەمی مادەی 77یشدا كە باس لە مەرجەكانی كاندید دەكات بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران هاتووە، مەرجە سەرۆك وەزیران هاوشێوەی سەرۆك كۆمار هەڵگری بڕوانامەی زانكۆ یان بڕوانامەیەك كە هاوتای زانكۆبێت، واتە مەرجە سەرۆك كۆمار بڕوانامەی زانكۆی هەبێت.  -مادەی70 دەستوری عێراق كە لە دوو بڕگە پێكدێت، باس لەچۆنیەتی هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار دەكات لە پەرلەمان: 1-    ئەنجومەنی نوێنەران بە زۆینەی دوو لەسەرسێی دەنگی ئەندامەكانی كاندیدێك بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار دیاریدەكات. 2-    ئەگەر هیچكام لە كاندیدەكان دەنگی پێویسیتان نەهێنا، ڕكابەرییەكە دەكەوێتە نێوان ئەو دوو كاندیدەی زۆرترین دەنگیانهێناوە، هەر كامیان لە گەڕی دووەمی دەنگداندا زۆرینەی هێنا، دەبێتە سەرۆك كۆمار. -مادەی 72 لە دەستوری عێراق تەئكید لە بەردەوامی سەرۆك كۆمار دەكات لەسەر كارەكەی، تا دوای تەواوبونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی نوێ‌ و كۆبونەوەی، پێویستە لە ماوەی 30 ڕۆژ دوای یەكەم كۆبوونەوەی پەرلەمان سەرۆك كۆماری نوێ هەڵبژێرێت. سەرۆك وەزیران لە مادەی 72ی دەستوری عێراقدا هاتووە: یەكەم: سەرۆك كۆمار كاندیدی گەورەترین كوتلەی پەرلەمان ڕادەسپێرێ بۆ پێكهێانی كابینەی نوێی حكومەت، لە ماوەی 15 ڕۆژ و لە كاتی هەڵبژاردنیەوە بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار. 2-سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو، پێویستە لە ماوەی 30 ڕۆژدا، لە كاتی ڕاسپاردنیەوە، ئەندامانی كابینەكەی دیاریبكات. 3-لە كاتی شكستهێنانی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو لەو ماوەیەی بۆی دیاریكراوە بۆ هەڵبژاردنی ئەندامانی كابینەكەی، سەرۆك كۆمار لە ماوەی 15 ڕۆژدا كاندیدێكی تر ڕادەسپێرێ بۆ پێكهێانی حكومەت، بە هەمان شێوە كاندیدی دووەم پێویستە لەو وادەیەی لەبڕگەی دووەمی ئەم مادەیەدا بۆی دیاریكراوە كە 30 ڕۆژە، كابینەكەی پێكبهێنێت و بیخاتە بەردەم پەرلەمان بۆ متمانە وەرگرتن.  نزیكترین سیناریۆ بۆ پێكهێنانی حكومەت: هاوپەیمانی فەتح (هادی عامری) و هاوپەیمانی سائیرون (موقتەدا سەدر) و كورد (پارتی و یەكێتی) و وەتەنیە (ئەیاد عەلاوی) و ڕەوتی حیكمە(عەممار حەكیم) و ئیرادە و كەفائات و جیابووەكان لە ئیئتیلافی نەسر و میحوەری نیشتمانی (بەشێك لە سوننەكان)، حكومەتی داهاتوو پێكدێنن.  بەپێی ئەم سیناریۆیە بێت دەوڵەتی یاسا بە هەردوو باڵەكەی كە(حەیدەر عەبادی و نوری مالیكی) سەرۆكایەتی دەكەن، لەگەڵ كۆمەلێك هێز لەناو كورد و سوننە لە پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو دەكرێنە دەرەوە. لەگەڵ ئەوەی هەندێك ئەم سیناریۆیە بە بەهێز و پێشبینیكراو بۆ پێكهێنانی حكومەتی ئایندە دەزانن، بەڵام وەك بەشێك لە چاودێران دەڵێن، ئەستەمە حزبی دەعوە كە هەردوو باڵەكەی مالیكی و عەبادی لەخۆدەگرێ، بەجارێك لە پرۆسەی سیاسی بكرێتە دەرەوە، بەڕای ئەوان دەعوە پۆستی سەرۆك وەزیران لەدەستدەدات، بەڵام بەشێكی گرنگ دەبێت لە حكومەتی ئایندە.      عەباس موسەوی وتەبێژی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا ئەمڕۆ بە "سۆمەرییە نیوز"ی وتووە، نیمچە ڕێككەوتنێك هەیە لەناو هاوپەیمانی (بنیاتنان) هاوپەیمانییەكەی (مالیكی و عامری)، كە فەتح لەگەڵ سائیرون و، ئیئتیلافی دەوڵەتی یاساش لەگەڵ هاوپەیمانی نەسر جۆرێك لەكرانەوە ئەنجامبدەن بۆ پێكهێنانی كوتلەیەكی بەهێز و خۆڕاگر كە توانای ڕوبەڕوبونەوەی ئاستنەگەكانی داهاتووی هەبێت دور لە كاندیدكردنی هیچ ناوێك. دوای پەیامەكەی مەرجەعییەتی باڵای شیعەكان و  پشتیوانینەكردنی لە هیچ یەكێك لەو كاندیدانەی دەیانویست پۆستی سەرۆك وەزیران وەربگرن و  پێشتر لە دەسەڵات بوون، هەموو ئەو كاندید و لایەنانەی  ڕكابەریی و ململانێی توندی یەكتریان دەكرد  بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە بێهیوابوون، بەوەش ناكۆكی یەكەمی ناو ماڵی شیعە كۆتاییهات كە هاوكات بەربەستێكی گەورەی نەگەیشتنی لایەنەكانیش بوو بەڕێكەوتن، لەسەر پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق.   

(درەو میدیا): ئەمڕۆ پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەسەر ئاستێكی باڵا كۆدەبنەوە، (درەو میدیا) زانیویەتی، یەكێك لە تەوەرەكانی كۆبوونەوەكە گفتوگۆكردنە لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، تەوەرێكی تری كۆبوونەوەی نێوان پارتی و یەكێتی قسەكردن دەبێت لەبارەی كاندیدی پۆستی سەرۆك كۆمار، كە تائێستا یەكلانەكراوەتەوە. و یەكێتی سێ‌ كاندیدی بۆ ئەو پۆستە هەیە و پارتیش بە مافی خۆی دەزانێت. ئارێز عەبدوڵا، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاندووە كە یەكێتی سێ‌ كاندیدی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار هەیە كە بریتین لە فوئاد مەعسوم، سەرۆك كۆماری ئێستا و مەلابەختیار، ئەندامی مەكتەبی سیاسی و محەمەد سابیر ئەندامی ئەنجومەنی ناوەند و ئاوەڵزاوای جەلال تاڵەبانی. سەرچاوەیەكی ئاگادار بە (درەو میدیا)ی راگەیاند، ئەمریكا و نەتەوە یەكگرتووەكان فشارەكانی لەسەر لایەنەكانی هەرێمی كوردستان بەتایبەتی پارتی و یەكێتی توندكردوەتەوە و داوادەكات هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە بڕیارە (30) ئەم مانگە بەڕێوەبچێت، دوابخرێت بۆ كاتێكی تر. ئەو سەرچاوەیە كە خۆی داوایكرد ناوەكەی بڵاونەكرێتەوە، وتی: ئەمریكییەكان دەڵێن لایەنەكانی هەرێمی كوردستان بەر لەوەی هەڵبژاردن بكەن، دەبێت بچن بۆ بەغداد و كێشەی پێكهێنانی حكومەتی عێراق چارەسەربكەن. رۆژی سێشەممە، برێت مەكگۆرك نوێنەری سەرۆكی ئەمریكا لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە "داعش" لە هەرێمی كوردستان بوو، لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەت كۆبوەوە، راگەیەندراوی سەرۆكی حكومەت ئاشكرایكرد، لە كۆبونەوەكەدا باسی "هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كراوە و مەكگۆرك پشتیوانی خۆی بۆ بەڕێوەچوونی پرۆسەكە لەكاتی خۆیدا نیشانداوە". فشارەكان بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە كاتێكدایە كە ماوەی (3) رۆژە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن دەستیپێكردووە. هاوشێوەی ساڵی 2010، پرسی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی عێراق دووچاری كێشە بووە، لایەنە شیعەكان دابەشبوون بەسەر دوو بەرەی دژبەیەكدا، ئەمریكییەكان دەیانەوێت جارێكی تر كورد رۆڵی رێكخستنەوەی دۆخی سیاسی عێراق بگێڕێت. دواخستنی هەڵبژاردن تەنیا خواستی ئەمریكییەكان نییە، پێشتریش باس لەوەكرا ئێرانییەكانیش خوازیاری دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانن و هەوڵیانداوە لەڕێگەی یەكێتی نیشتمانییەوە ئەو پەیامە بە هەموو لایەنە سیاسییەكانی هەرێم بگەیەنن. جگە لە لایەنە هەرێمی و نێودەوڵەتییەكان، لەسەر ئاستی ناوخۆی هەرێمیش خواستێك بۆ دواخستنی هەڵبژاردن هەیە، بزوتنەوەی گۆڕان یەكێكە لەو لایەنانەی بە ئاشكرا خواستنی خۆی بۆ دواخستنی هەڵبژاردن راگەیاند بەپاساوی "نەگونجانی كەشوهەوای هەڵبژاردن"، هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات لەگەڵ حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان پرۆسەی هەڵبژاردنیان بایكۆت كردووە، باڵێكی یەكێتی نیشتمانیش پشتیوانی دواخستنی هەڵبژاردن دەكات.  دۆخی سیاسی ئێستا هەرێمی كوردستان تاڕادەیەكی زۆر هاوشێوەی رۆژانی بەر لە بەڕێوەچوونی پرۆسەی ریفراندۆمی هەرێمی كوردستانە كە 25ی ئەیلولی 2017 بەڕێوەچوو، كە دواین ساتەكانی بەر لە بەڕێوەچوونی پرۆسەكە فشاری نێودەوڵەتی و هەرێمایەتی هەبوو بۆ دواخستنی. هاوشێوەی پرۆسەی ریفراندۆم، بڕیاری كۆتایی لەبارەی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دەگەڕێتەوە بۆ لای مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان و بەلەبەرچاوگرتنی قسەكانی ئەمدواییەی پێناچێت بارزانی رێگە بە دواخستنی هەڵبژاردن بدات، هەروەك چۆن ریفراندۆمی دوانەخست.

راپۆرتی: درەو میدیا پرۆسەی هەڵبژاردن تەنها پرۆسەیەكی سیاسی نیە، بەڵكو پرۆسەیەكی كۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و دەرونیە لەبەرزترین ئاستدا، ئەوەی پێشیوابێت بە بەشداریكردنی لە هەڵبژاردن وەك كاندید یاخود دەنگدەر تەنها هاوكاری گۆڕینی كۆمەڵگا دەكات، لە وەهمدا دەژی، لەبەرئەوەی گۆڕان لە خۆشیدا ئەنجامدەدات. كاتێك باس لە پرۆسەی هەڵبژاردن دەكەین، بە دیاریكراوی قسە لەسەر كەسی كاندید و ئەو ستراتیژ و خەرجییە دەكەین، كە پیادەی دەكات بۆ ئەو پرۆسەیە. لەم دێڕانەی خوارەوەدا، هەوڵدەدەین ڕۆشنایی بخەینە سەر سێ‌ بنەما و پایەی پرۆسەی هەڵبژاردن لە دیدی كاندیدەوە نەك دەنگدەر، كە ئەوانیش (كاندید و ستراتیژ و دارایی)یە،  مەبەستمان قسەكردنە لەسەر كاندیدێك كە بۆئەوە چوەتە هەڵبژاردنەوە سەركەوتوبێ و كورسیەك لە پەرلەمان بەدەستبهێنێت، لێرەدا پرسیارێك دێتەگۆڕێ‌، ئایا كاندید هەیە نەیەوێت بیباتەوە؟ وەڵامەكەی ئەوەیە، بەدڵنیاییەوە بەڵێ‌، چونكە جۆرەها شێوازی بەشداری هەیە، هەیە بەشداری دەكات بۆئەوەی بیباتەوە، هەشە بەشداری دەكات بۆ بەدەستهێنانی ناوبانگ، كاندیدیش هەیە بەشداری دەكات بۆئەوەی دەنگەكان پەرت وبڵاوبكات و دەرفەتی دەرچون لە دەست كاندیدێكی تر بدات، هەشە بەشداری دەكات بۆ ڕاهێنان لەسەر پرۆسەی هەڵبژاردن، تا بتوانێت لە هەڵبژاردنی ئایندەدا سەركەوتن بەدەستبهێنێت. ئێمە لێرەدا قسە لەسەر گروپی یەكەم دەكەین ئەو كاندیدەی بۆ بردنەوە بەشداریكردووە. یەكەم: كاندید هەر كەسێك خۆی كاندید دەكات بۆ هەڵبژاردن پێویستە ئەم مەرج و خەسڵەتانەی تیادابێت: -كەسێكی ناسراوبێت لەو بازنەیەی خۆی تیادا هەڵدەبژێرێت، ناكرێت دەنگدەر كاندیدێك هەڵبژێرێت هیچ لەبارەیەوە نەزانێت.  -پێویستە پشتیوانی كەسە نزیكەكان و كەسوكار و هاوڕێیانی بەدەستهێنابێت و زامنی هەماهەنگیی و پشتیوانیان بكات، چونكە ئەوانە یەكەمین كەس دەبن كە پشتیان پێدەبەستێت لە هەڵمەتەكەیدا، ئەگەر ئەوانە پشتیوانی نەكەن كێ‌ پشتیوانی دەكات؟. -تەندروستییەكی باشی هەبێت و بتوانێت خەڵك بەسەربكاتەوە و لە ناوچەكانی بازنەكەیدا دەربكەوێت و ڕیكلام بۆ خۆی بكات و لەگەڵ دەنگدەران لە پەیوەندیدابێت. -ڕوخساری پەسەندكراو و ڕووخۆشبێت. -كەسێكی بەهەیبەت بێت و سیمای ڕێزی پێوەدیاربێت. -كەسایەتییەكی بەهێز و متمانە بەخۆ بێت، چونكە ڕووبەڕووی كەسانێك دەبێتەوە كە ڕەنگە تێبینیان هەبێت لەسەری و، پرسیاری ئیحراجكەری لێبكەن. -پێویستە هەڵنەچێت و كۆنترۆڵی خۆی و كاردانەوەكانی بكات. -تائەوپەڕی سنور سادەبێت، تا بتوانێت لەگەڵ تەواوی چین وتوێژەكانی دەنگدەران لە پەیوەندیدابێت. -ئاگادارێكی وردی ژیان و گوزەرانی دەنگدەرانی بازنەكەی بێت و بەباشی بزانێت ئەوداواكارییانەی هەیانە لەو كەسەی  هەڵیدەبژێرن. -ئاگاداری دەستور و یاساكانی دەوڵەت و سیاسەتی گشتی و دۆخی ئابوری وڵات بێت. -ئاگاداری سیاسەتی دەرەوە بێت، لەسەر ئاستی دەولی و ئیقلیمی و زانیاری هەبێت و زانیاری  ئەوەی هەبێت چی لە جیهاندا ڕوودەدات. -قسەكەرێكی باشبێت، بە باشی گوێبگرێت لەوانی تر و بزانێت لە چ كاتێكدا پێویستە قسەبكات و وا لە بەرانبەرەكانی بكات گوێی لێبگرن.   -ڕۆنەچێتە ناو عەیب و عاری ئەوانی تر و تەركیزی لەسەر خستەڕووی تواناكای خۆی و ڕكابەریكردنی بەرامبەر بێت.  -خاڵە بەهێز و لاوازەكانی و دەرفەتەكانی بەردەمی بە وردی دەستنیشان بكات، پێش ئەوەی بچێتە پرۆسەی هەڵبژاردنەوە. -زانیارییەكی تەواوی هەبێت لەسەر ڕكابەرەكانی، كێن؟ ئاڕاستەی سیاسییان چیە؟ ئەوخاڵانە چین جیاوازییان هەیە لەسەری؟ چی پێشكەشی دەنگدەران دەكەن؟ خاڵە لاوازەكانیان چین؟. دووەم: ستراتیژ مەبەست لە دەستەواژەی ستراتیژ، ئەو شێوازەیە كە پرۆسەی هەڵبژاردن هەڵدەسوڕێنێت و ئەو خاڵ و هەنگاوانەیە كە پێویستە كاندید پیادەی بكات، لەو خاڵانەش:  -دانانی پرۆگرامێكی ڕوون بۆ كاندید، كە سەرجەم هەنگاو و ڕێوشوێنەكان لەخۆبگرێت، كە كاندید پیادەی بكات بە مەبەستی سەرخستنی هەڵمەتەكەی. -دوور كەوتنەوە لە بەڵێنی زیادەڕۆ و درۆكردن.  -ڕكابەرەكان چەند بەڵێنی گەورە بدەن، نابێت كاندید دوای ئەو موزایەدانە بكەوێت و پێویستە بەڵێنی ئەوە بدات كە بەفیعلی دەتوانێت بیكات. -پێویستە دروشمێكی هەبێت بۆ هەڵمەتەكەی، ئەو دروشمەش تایبەت  و كورت بێت، بەجۆرێك دەنگدەر بتوانێت دەرخی بكات و بیریبكەوێتەوە، دروشمێكی سەرنجڕاكیش و لە هەمانكاتدا واقیعی بێت نەك خەیاڵی. -بۆئەوەی خاڵەكانی سەرەوە بەدیبێت، پێویستە لەسەر كاندید ئیدارەیەك بۆ هەڵمەتەكەی پێكبهێنێت لە (ئیدارەی پەیوەندییە گشتییەكان، ئیدارەی سكرتاریەت، ئیدارەی ماڵیی، ئیدارەی ڕاگەیاندن، ئیدارەی یاسایی). * ئیدارەی پەیوەندییە گشتیەكان: پێویستە ئەم ئیدارەیە بەڕێوبەرێكی هەبێت بەرپرسی ڕاستەوخۆ بێت لەبەردەم كاندید ، بەڕێوبەرە گروپی كاركردن دیاریدەكات لەوانەی متمانەی بەخۆیان و شارەزاییان هەیە لەو بوارەدا و ئەمانیش كاریان ئەمانە دەبێت:  أ: پێدانی تەواوی ئەو زانیارییانەی كاندید پێویستی پێیەتی، چی لەسەر ئاستی بازنەی هەڵبژاردنەكەی و هەم زانیاری لەبارەی ژمارەی كاندیدانی ڕكابەر و بەتەواوی زانیارییەكانەوە.  ب: سەقامگیری لەسەر دروشمێك كە كاندید بەرزیدەكاتەوە. ت: ڕێكخستنی كارنامەی سەردانەكانی، چی سەردانی مەیدانی بۆ شەقام  و بازاڕ، یان سەردانی ئەو خێزانانەی ناوبانگیان هەیە لە بازنەكەیدا، بایەخی ئەم سەردانانە ئامادەیی كاندیدە لە سەرجەم ناوچەكانی بازنەكەی. س: پێدانی زانیاری تەواو سەبارەت بە سەرجەم ئەو بۆنانەی كە پێویستە كاندید تیایدا ئامادەبێت، بەرپرسە و ئاهەنگیشەوە. ج: دیاریكردنی وێنەیەكی دیاریكراو بۆ كاندید، پێویستە وێنەكە بەجۆرێك بێت كە دڵخوازی خەڵكبێت و گوزراشت لە كەسایەتی كاندید بكات.  ح:ئەم لیژنەیە پلانێك دابڕێژێت بۆ كۆڕ و قسەكانی كاندید  كە بۆ دەنگدەران و خەڵكی بازنەكەی دەكات  و ئەو گردبونەوانەشی كە وەك میوان تیایدا ئامادەبێت. *ئیدارەی سكرتارییەت: ئەم ئیدارەیە بەرپرس دەبێت لە ئەنجامدانی پەیوەندی لە نێوان ئەندامانی هەڵمەتەكە و كاندید و بەڕێوبەڕی هەڵمەتەكە، بەرپرس دەبێت لە پاراستنی تۆماری تایبەت بە ئەرشیڤی كۆبوونەوەكانی ئامادەكاریی و دوای دەستپێكردنی هەڵمەتی هەڵبژاردنیش. *ئیدارەی ڕاگەیاندن: ئەم ئیدارەیە هەڵدەسێت بە پیكهێنانی گروپی جۆراوجۆر بۆ بڵاوبوونەوە بە سەرجەم ناوچەكانی بازنەی هەڵبژاردن و بانگەشەكردن بۆ كاندیدەكە، ئەركی ئەم ئیدارەیە ئەنجامدانی ڕیكلامی پێویست بۆ كاندید لە ڕۆژنامە و گۆڤار و چاپكراوەكان  و هەموو ئەو نوسراوانەی بەسەر خەڵكی بازنەكەدا بڵاودەكرێتەوە، هەروەها ئامادەكردنی وێنە و ڕێكلامی شیاو بۆ كاندید بۆئەوەی بەردەوام ئامادەبێت لە كۆڕ و كۆبوونەكان، یان هەر گردبوونەوەیەك  كە كاندید ئامادەی بێت، لەڕووی ئەلیكترۆنیشەوە، پێویستە لیژنەیەكی تایبەت پێكبهێنرێت كە بایەخ بدات بە تۆڕی ئینتەرنێت و بەردەوام لەم تۆڕەوە لەگەڵ جەماوەر و خەڵكی بازنەكەدا بێت بۆ ناساندنی كاندیدەكە. سێیەم: دارایی بێگومان بەشداریكردن لە پرۆسەی هەڵبژاردن وەك هەر پرۆژەیەكی تر كە كەسێك بیەوێت ئەنجامی بدات خەرجییەكی زۆری دەبێت، ئێمە قسە لەسەر هەڵمەتێك دەكەین كە لەسەر سێ‌ پەل و پایە وەستاوە، هەریەكەیان پشت بەوی تریان دەبەستێت، دانانی پلانێكی ستراتیژی باش و دەستەبەركردنی دارایی پێویست لەگەڵ بوونی كاندیدێكی لاوازدا، بێگومان هەڵمەتی هەڵبژاردنەكە چارەنوسی شكست دەبێت،  ئەگەر كاندیدەكەش بەتوانابێت و پلانی كاركردنی هەڵمەتەكەشی  زۆر بەباشی دانرابێت ،بەڵام دارایی پێویستی نەبێت بێگومان هەڵمەتەكەی شكستدەهێنێت. پێویستە ئیدارەیەكی تایبەت هەبێت بۆ مەسەلەی خەرجی هەڵبژاردنی كاندید كە تایبەتمەندییەكی بەمشێوەیەیە: -دانانی بودجەیەكی خەمڵێنراو بۆ هەڵمەتەكە پێش دەستپێكردنی. -دیاریكردنی ڕووەكانی خەرجی . -دابینكردنی ئەو پێداویستییانەی ئیدارەكانی تر داوایدەكەن.  -دانانی ڕێنمایی بۆ خەرجی بە جۆرێك كە كێشە بۆ كارەكان دروستنەكات و نەبێتە بەربەست لەبەردەم سەرخستنی هەڵمەتەكە. -دانانی تۆمارێكی تایبەت بە سەرجەم خەرجییەكان. -بەرپرس و تایبەتمەندە لەو بەخشینانەشی كە ڕەنگە لەلایەن هەندێك كەسەوە پێشكەشبكرێت بۆ پشتیوانی لە كاندیدەكە. https://www.maghress.com/mohammediapress/26164

راپۆرتی: درەو میدیا هاتنە سەرخەستی مەرجەعییەتی باڵای نەجەف، ماڵی شیعەی لەكەرتبوون و بەریەككەوتنێكی حەتمیی و، پرۆسەی سیاسیشی عێراقیشی لە تونلێكی تاریك قوتاركرد، ئێستا لەجێی شەڕی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانیی بۆ یەكلاكردنەوەی حكومەت، مەرجەكانی مەرجەعییەت "نەخشە ڕێگای قۆناغی ئایندەیە" وەك عەممار حەكیم سەرۆكی ڕەوتی حیكمە دەڵێت. بڕیارە 72 كاتژمێری تر پەرلەمانی عێراق كۆببێتەوە و دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك و دوو جێگرەكەی)هەڵبژێرێت، ئەوەش دوای ڕێككەوتنی لایەنە سیاسەكان لە چوارچێوەی پاكێجێكی سیاسیدا بۆ دابەشكردنی سەرۆكایەتیەكان(سەرۆكایەتی كۆمار و پەرلەمان و ئەنجومەنی وەزیران) و كابینەی نوێی حكومەت. سەرچاوەیەكی سیاسی باڵا لە عێراق بە"درەو میدیا"ی ڕاگەیاند: ئەگەر تا ڕۆژی شەممە لایەنەكان نەگەنە ڕێككەوتن لەسەر دابەشكردنی پۆستەكان، زۆرینەی كوتلە سیاسییەكان بایكۆتی دانیشتنی پەرلەمانی عێراق دەكەن، وتیشی: هاتنە سەرخەتی مەرجەعییەتی شیعە ڕێسای یارییەكەی سەرلەبەری گۆڕی و، ئەو شەڕە بەهێزەی پێشتر لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیران هەبوو خاوبوەتەوە، چونكە تەواوی ئەو كەسانەی ڕكابەرایەتی یەكتریان دەكرد بۆ بەدەستهێنانی ئەو پۆستە، لە گۆڕەپانەكە دوورخراونەتەوە.    بەگوێرەی هەندێك سەرچاوەی عێراقی ئاگادار، ئەمڕۆ موقتەدا سەدر سەرۆكی هاوپەیمانی سائیرون، لە نەجەف لەگەڵ هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح كۆبوەتەوە و تەئكیدیان  لە پێویستی پابەندبون بەوادە دەستورییەكان و ڕێنماییەكانی مەرجەعیەت و ڕێكیشكەوتون لەسەر پەلەكردن لە پێكهێنانی حكومەت و یەكلاكردنەوەی پۆستی هەر سێ‌ سەرۆكایەیتەكە. هەر بەگوێرەی زانیارییەكان لە كۆبوونەوەكەدا، سەدر و عامری  ڕێككەوتون لەسەر پێشكەشەكردنی كاندیدێك بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران بەو مەرجانەی كە مەرجەعیەت دەستنیشانیكردووە. پێشتر سەرچاوەیەكی نزیك لە عەلی سیستانی گەورە مەرجەعی باڵای شیعەكان لە عێراق ئاشكرایكرد، مەرجەعییەت لە پەیوەندییە ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆكانی بە لایەنە جیاوازەكانی عێراق، تەئكیدی كردووە، پشتیوانی سەرۆك وەزیرانی داهاتوو ناكات ئەگەر لەو سیاسییانە بێت كە لەساڵانی ڕابردودا لە دەسەڵات بوون بەبێ جیاوازی، چونكە خەڵك هیچ هیوایەكی بەوانە نەماوە كە بتوانن ژیانیان باش بكەن و شەڕی گەندەڵی بكەن. ڕۆژنامەی حەیاتی لەندەنی بڵاویكردوەتەوە، هێزە شیعیەكان بەدوای كاندیدێكی نوێدا دەگەڕێن بۆ پۆستی سەرۆك وەزیران و پەیامیشیان ناردووە بۆ هێزە سونییەكان كە پەلەبكەن لە یەكلاكردنەوەی كاندیدێك بۆ پۆستی سەرۆكی پەرلەمان، ئەوە لەكاتێكدایە تائێستا 9 پەرلەمانتار لە هێز و لایەنە جیاوازەكانی سوننە خۆیان بۆ ئەو پۆستە كاندیدكردووە، پۆستی سەرۆك كۆماریش  تائێستا لە نێوان یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستاندا یەكلانەكراوەتەوە.  بڵاوبوونەوەی دەنگۆی ڕێككەوتنی سەدر و عامری لەكاتێكدایە، ڕائد فەهمی سەركردە لە هاوپەیمانی سائیرون ڕایگەیاندووە، سەرجەم ئەو گفتوگۆیانەی لەنێوان (سائیرون و فەتح) نەگەیشتوەتە ئاستی ڕێككەوتنێكی واژۆكراو. ئەو بەرپرسەی سائیرون لە لێدوانێكدا بەسۆمەرییە نیوزی وتوە، پێویستە هاوپەیمانی نەسر لەو گفتوگۆیانە بەدەرنەكرێت بەوپێیەی بەشێكی گرنگە لە هاوپەیمانی (چاكسازی و بنیاتنان)، تەئكیدیشیكردووە، سەرجەم ئەگەرەكان بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو كراوەیە و ڕەنگە لەڕێی لێكگەیشتنی دەرەوەی هەردوو كوتلە گەورەكە، یەكلابكرێتەوە.     

ئامادەكردنی: فازل حەمەڕەفعەت كاندیدی هەڵبژاردنەكان چۆن هەڵمەتی هەڵبژاردن بەڕێوەدەبات و دەتوانێت متمانەی دەنگدەران بەدەستبهێنێت ؟ ئەمە پرۆسەیەكی سەخت و ماندوكەرە، پێویستی بە هونەر و لێهاتوویی هەیە، چونكە وەكو چەكێكی دوو سەرەیە، هەر هەڵەیەك بەشێوەی نەرێنی لەسەر كاندید دەكەوێت. مەبەست لە لێهاتوویی چییە ؟ لێهاتوویی بریتییە لە هونەری بەكارهێنان و قۆستنەوەی تواناكان بەشێوەیەكی باش، گوزارشتە لە شارەزایی و خوێندنەوەی ئەزمونەكان و كاركردن لەسەریان. مەبەست لە بەڕێوەبردن چییە ؟ كۆمەڵێك بنەما و پرۆسەی بەردەوامە لەپێناو بەكارهێنانی ئەو سامان و توانا مرۆیی و مادییانەی كە لەبەردەستدان و قۆستنەوەیان بە باشترین شێوە بە ئاڕاستەی بەدیهێنانی ئامانجێكی دیاریكراوی رون و ئاشكرا. لەرێگەی بەڕێوەبردنێكی باشەوە ئەوانەی كە هەڵمەتی هەڵبژاردن بەڕێوەدەبەن بڕیار لەسەر ئەوە دەدەن چیان دەوێت، چی دەكەن، لە كوێ و چۆن و لە چ كاتێكدا، كامەیە تواناكانی بەردەستیان؟، خەڵكەكانیان كامانەن؟ مەبەست لە هەڵمەتی هەڵبژاردن چییە ؟ كۆمەڵێك چالاكی پەیوەندیگرتنی پلان بۆداڕێژراوی رێكخراوە, كە تاك یاخود كوتلەیەك یاخود پارتێك دەیكات بەدوور لە هەركارێكی هەڕەمەكی، بەمەبەستی بەدەستهێنانی زۆرترین دەنگی دەنگدەران.             * ئامانجەكانی هەڵمەتی هەڵبژاردن هەر هەڵمەتێكی هەڵبژاردن كار بۆ بەدیهێنانی سێ ئەركی هاوسەنگ دەكات: 1-    گرەنتیكردنی دەنگی دەنگدەرانی لایەنگری پارتەكەی، لەرێگای چەسپاندن و بەهێزكردنی هەڵوێستەكانیان و پاراستنیان لە كاریگەری پروپاگەندەی ركابەرەكانی. 2-    دانانی كاریگەری لەسەر زۆرترینی ئەو توێژانەی كە بێلایەنن، ئەمانە ئەو توێژانەن كە لەلایەن هەموو كاندیدەكانەوە كراونەتە ئامانج. 3-    پوچەڵكردنەوەی هەڵوێستی ركابەرەكان و گۆڕینی ئاڕاستە و بێ متمانەكردنی دەنگدەران بە بەرنامە و بیروبۆچونەكانیان.                *گرنگترین ئامرازە بەكارهێنراوەكانی پەیوەندیكردن لە هەڵمەتی هەڵبژاردندا * بەسەركردنەوەی ماڵ و كۆبونەوەكان و هەر جۆرە پەیوەندییەكی تایبەتی * پۆستەری تایبەت بە بەرنامەی هەڵبژاردن * پۆستەری تایبەت بە لیستی هەڵبژاردن و ژیاننامەی كاندیدەكان * لافیتەی قوماش و كاغەزی كە گوزارشت لە بەرنامەی هەڵبژاردن بكات * كاغەز و نامەی پێچراوەی رەنگاوڕەنگ كە بەرنامەی هەڵبژاردنی كاندیدەكان لەخۆبگرێت * دروشمی دیوارەكان كە هەمان ناوەڕۆكی تابلۆ قوماشییەكان لەخۆدەگرێت * ئۆتۆمبیلی بانگەشەكردنی گەڕۆك كە بانگەواو بۆ بەرنامەی هەڵبژاردن و ناوی كاندیدەكان دەكات * بانگەشە و ریكلامی هەڵبژاردن لە دەزگا راگەیاندنە جەماوەرییەكان * فێستیڤاڵ و رێپێوانە جەماوەرییەكان                 *قۆناغەكانی پلانی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردن هەر پرۆسەیەكی پلاندانان بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردن بەچەند قۆناغێكی جۆراو و گرنگ و یەكانگیردا تێدەپەڕێت، گرنگترینیان: 1-     خۆئامادەكردنی كاندیدەكان و دیاركردنی باشترین بژاردە  2-    ئامادەكردنی تۆمار و زانیارییەكان لەبارەی بازنەكانی هەڵبژاردنەوە 3-    خوێندنەوەی ژینگەی هەڵبژاردن لەڕووی كێشە و بەربەست و دەنگدەرو ركابەرەكانەوە.. هەموو ئەو شتانەی كە تایبەتن بەو بازنانەی كە هەڵبژاردنیان تێدا بەڕێوەدەچێت 4-    ئامادەكردنی بەرنامەی هەڵبژاردن لەسەر بنەمای هەڵبژاردنەمانی پێشوتر، دەبێت بەرنامەكان رون و واقیعی بێت و پەیوەندیداربێت بە جەماوەرەوە 5-    دانانی پلانێكی دارایی بۆ دابینكردنی پارەی هەڵمەتی هەڵبژاردن 6-    دیاریكردنی ئامرازەكانی پەیوەندیكردنی گونجاو و ئامرازەكانی بانگەشەكردن 7-    خشتەكردنی هەڵمەتی هەڵبژاردن و شێوازی جێبەجێكردنی                          *ئامرازەكانی لێهاتوویی بۆ جێبەجێكردن (10) بابەت هەن كە وەكو لێهاتوویی بنەڕەتی پێویستن بۆ جێبەجێكردنی پلانی هەڵبژاردن ئەژماردەكرێن. یەكەم: دیاریكردنی باشترین كاندید لەناو كۆمەڵێكی زۆری كاندیدەكان و دیاریكردنی باشترین پێوەر بۆ هەڵبژاردنی ئەم خەسڵەتانە: 1-    دەبێت كاندید كۆمەڵایەتی بێت بەو واتایەی دەبێت ئامادەگی كۆمەڵایەتی هەبێت و لەلای خەڵك قبوڵكراو بێت، ئاكاری باش بێت و مامەڵەی دۆستانە بكات. 2-    شێوە و روخساری قبوڵكراو بێت، خەندەیەكی ئارامی هەبێت كە بتوانێت بەهۆیەوە روبەڕوی خەڵك ببێتەوە. 3-    كەسێك نەبێ كە بەشێوەیەكی خێرا توڕە ببێت، چونكە دەبێت لەگەڵ هەموو رەنگەكانی خەڵكدا مامەڵەبكات چ یار و چ نەیار و خەڵكی حەماسی، بۆیە دەبێت كاندید كەسێكی خۆگر و بەتوانابێت لە گفتوكۆكردن و قایلكردندا، بەرامبەرەكانی قبوڵبكات و بەرگەی رەخنەكانیان بگرێت هەرچەندە توندیش بێت. 4-    زمانپاراو بێت لە قسەكردن و توانای كوێگرتنی هەبێت بەشێوەیەكی باش. 5-    كاریزما: ئەمە تایبەتمەندییەكە كە دیاریكردنی كارێكی ئاستەنگە، بەڵام دەتوانرێت بە ئاسانی بناسرێتەوە لەكاتی مامەڵەكردن لەگەڵ خەڵكدا، دیارترین رەگەزەكانی ئەم تایبەتمەندییە رێكپۆشی و وردبینییە لە قسەكردندا، ئەو كەسەی كە كاریزمای هەیە بەڕێزەوە مامەڵە دەكات و خەڵك بەلای خۆیدا كێش دەكات. 6-    بابەتیبون: ئەمە توانای تەماشاكردنی بابەتەكانە بەدوور لە بۆچونی كەسی و حزبی و لایەنداریكردن بۆ لایەنێك، بەواتای پاراستنی بەرژەوەندی گشتی. 7-    دەبێت كاندید رۆشنبیر بێت و زانیاری لەبارەی هەموو جۆرەكانی زانست و روداوەكان هەبێت. 8-    بایەخدان بە خەڵك و حەزی یارمەتیدانی ئەوانی تر دووەم: بونی گوتارێكی میدیایی باش و روون بەپێی ئەم تایبەتمەندییانە: 1-    بابەتیبون و بێلایەنی و نەشێواندنی بابەتەكان 2-    راستگۆیی و دووركەوتنەوە لە درۆكردن و دروستكردنی بابەت 3-    شایەتحاڵ و بەڵگە و ئارگیۆمێنت 4-    لەبەرچاوگرتنی باری دەرونی وەرگرەكان 5-    لەبەرچاوگرتنی پێداویستی و خواست و ئازارەكانی خەڵك 6-    پسپۆڕَتی و دەرنەچون لە بابەتە باوەكان. 7-    زمانی قسەكردن لەگەڵ تاك و لەگەڵ كۆمەڵ 8-    نادژیەكی لەگەڵ سیاسەتی گشتی بزوتنەوەكە 9-    نادژیەكی لەگەڵ سیاسەتی گشتی بزوتنەوەكە و فیكرە سیاسییەكەی لەكاتی راگەیانی بۆ رایگشتی 10-    شارەزایی زمانەوانی لە بواری رێزمان و نوسیندا سێیەم: بونی بارەگایەكی هەڵبژاردنی ئاشكرا و دابینكردنی هەموو هۆكارە پێویستەكانی پەیوەندیكردن بۆی، تێیدا تیمێكی راهێنراو سەرپەرشتی جێبەجێكردنی كەمپەینەكە بكەن و ناونیشانێكی هەبێت بۆ لیستی كاندید و راگەیاندنكار و جەماوەر. چوارەم: بوونی لیژنەیەكی هەڵبژاردن كە سەرۆكێكی هەبێت و هەموو پێداویستییە پیشەییەكانی هەبێت وەكو یاسا و راگەیاندن و بەڕێوەبەرایەتی و ئابوری.. سەرپەرشتی هەموو  پرۆسەی هەڵبژاردن بكات لە سەرەتاوە بۆ كۆتایی. پێنجەم: بوونی وتەبێژێكی میدیایی تایبەتمەند، خاوەنی گوتارێكی میدیایی باش بێت، ئەو تایبەتمەندییەی هەبێت كە زمانحاڵی لیستی كاندیدەكە بێت، ئەمە دەكرێت هۆكار بێت بۆ رێگرتن لە لێدوانی دژبەیەكی كاندیدەكان كە زۆرجار رودەدات، مەرج نییە ئەو كەسە خۆی لەناو لیستەكەدا بێت، بەڵام باشترە یەكێك بێت لە كاندیدەكان. شەشەم: بەكاارهێنانی باشترین ئامرازەكانی پەیوەندیكردن لە بواری هەڵبژاردندا، هەر ئامرازێك تایبەتمەندی خۆی هەیە، هەموو جەماوەرێكیش تایبەتمەندی خۆی هەیە، لێهاتوویی لێرەدا ئەوەیە ئامرازێك بەكاربهێنین كە گونجاو بێت لەگەڵ جەماوەر لە كاتێكی گونجاودا، بۆ نموونە: -    بەكارنەهێنانی رۆژنامە و گۆڤارەكان لە گوندەكاندا، چونكە زۆرینەی خەڵكی ئەو گوندانە نەخوێندەوارن. -    بەكارنەهێنانی ئەو ئامرازانەی كە خەرجییان زۆرە لەو هەڵمەتانەی هەڵبژاردندا كە بەرفراوان نین وەكو كەناڵە ئاسمانییەكان. -    دابەشكردن و خشتەكردنی بەكارهێنانی ئەو ئامرازانە و تێكەڵنەكردنیان لەگەڵ یەكتری، بەكارهێنانیان بەشێوەی خشتەكاری بەدرێژایی هەڵمەتەكە. -    دەبێت بەشێوەیەكی زیاتر پشت بە پەیوەندی تاكەكەسی ببەسرێت، بانگەوازی تاكەكەسی، سەردانی مەیدانی، دروستكردنی پەیوەندی گشتی و مرۆیی. حەوتەم: وردبینیكردن لە خەرجییەكان بەشێوەیەكی باش، خەمڵاندنی بەشێوەیەكی باش، دیاریكردنی بودجەی كەمپەینەكە و كاركردن بەپێی بودجەكان. هەشتەم: هەڵبژاردنی سەرەتایەك بۆ كەمپەینی هەڵبژاردن بەشێوەیەكی زانستی، شارەزایان سێ‌ سەرەتایان بۆ جێبەجێكردنی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردن داناوە كە ئەمانەن: -    سەرەتایەكی بەهێز و كەمی لەسەرخۆ -    سەرەتایەكی دیاریكراو و زیادكردنی لەسەرخۆ -    سەرەتاییەكی هاوسەنگ ودووبارەكردنەوەی هێز و لاوازی لەگەڵ بەكارهێنانی هەر ئامرازێكی نوێدا هەندێك لە شارەزایان پێیانوایە جێبەجێكردنی هەڵمەتی هەڵبژاردن بەم قۆناغانەدا تێدەپەڕێت: -    قۆناغی نمایشكردنی كاندیدە بۆ جەماوەر بەر لەكاندیدكردنی بۆ زانینی بۆچونی خەڵك دواتر خستنەڕووی بەرنامەی هەڵبژاردن -    قۆناغی بڵاوبونەوە و جێبەجێكردنی بەشێوەیەكی ئاشكرا و بەكارهێنانی هەموو ئامراز و هۆكارەكان و دووبارەكردنەوە. -    قۆناغی سەرەنج خستنەسەر چالاكی لەسەر پرسە تایبەت و چارەنوسسازەكان. -    قۆناغی هێرشكردنەسەر ركابەرەكان و پوچەڵكردنەوەی بەرنامەكانیان. ناتوانین بڕیار لەسەر باشترین سەرەتا بۆ دەستپێكردنی كەمپەینی هەڵبژاردن بدەین، بەڵام لە هەموو حاڵەتەكاندا دەبێت خوێندنەوە بۆ سەرەتای دەستپێكردنی كەمپەین بكرێت و لەسەر بنەمایەی زانیاری روون بەڕێوەبچێت، پێدەچێت لەگەڵ هەر جۆرێك لە جۆرەكانی هەڵبژاردندا یاخود هەموو قۆناغێك لە قۆناغەكانی هەڵبژاردندا جۆرێك لە جۆرەكانی دەستپێكی بانگەشەی هەڵبژاردنی بۆ بگونجێت. نۆیەم: چاودێریكردنی رۆژی دەنگدان بەشێوەیەكی باش و بینینی وەكو رۆژێكی نائاسایی، دەبێت تێدا گوتارەكان یەكبخرێت، هەواڵ بڵاونەكرێتەوە مەگەر بەشێوەیەكی ناوەندی نەبێت، چاودێریكردنی پێشێلكارییەكان و چارەسەركردنی یەك بەیەكیان. رۆژی دەنگدان لەرێگەی ژوورێكی عەمەلیاتەوە بەڕێوەدەبرێت كە هەموو ئامرازە خێراكانی پەیوەندیكردنی بۆ دابینكرابێت و تیمێكی هەبێت كە پەیوەستكرابێت بە لیژنەی سەرپەرشتیكردنی هەڵبژاردنەكانەوە، ئەمەش بەمەبەستی وەرگرتنی زانیاری راست و دروست و راگەیاندنیان بەشێوەیەكی ئازایانە لەكاتی دەرچونی ئەنجامەكاندا جا ئەگەر ئەنجامەكە بردنەوەی هەڵبژاردن بێت یاخود دۆڕاندنی. دەیەم: ئامادەكردنی رەشنوسێك بۆ گوزارشتكردن لە بردنەوەی هەڵبژاردن بەشێوەیەكی ئارام و لەسەرخۆ و دوور لە توڕەیی و جنێودان و گوازارشتكردن لەسەركەوتن بەشێوەیەكی خاكیانە و دڵنیاكردنەوەی لایەنە دۆڕاوەكان و سوپاسكردنیان، هەروەها سوپاسكردنی ئەو لایەنانەی كە هەڵبژاردنەكەیان سەرخستووە، هاوكات ئامادەكردنی رەشنوێك بۆ گوزارشتكردنێكی دیموكراتیانە لە كاتی دۆڕاندنی هەڵبژاردن و پیرۆزباییكردن لە لایەنە براوەكان و راگەیاندنی هەماهەنگیكردن لەگەڵیان، هەروەها سوپاسكردنی ئەو لایەنانەی كە هەڵبژاردنەكەیان سەرخستووە و رونكردنەوەی ژمارەی دەنگەكانی پارتەكە لە هەڵبژاردنەكەدا.

(درەو میدیا): رۆژی (30)ی ئەیلول هەڵبژاردنی پەرلەمانیی لە هەرێمی كوردستان بەڕێوەدەچێت، هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن (17) رۆژ دەخایەنێت. جگە لە پارت و كەسایەتی پێكهاتەكانی (توركمان و ئەرمەن)، (9) لیست بەشداری هەڵبژاردنەكە دەكەن، هەریەكە لەو لیستانە لە پاڵ چەندین دروشمی لاوەكی بۆ راكێشانی سەرنجی دەنگدەران، دروشمێكی سەرەكییان هەڵگرتووە. بەشێوەیەكی گشتی لیستە بەشدارەكان لە دروشمی سەرەكی خۆیاندا هیچ یەكێكیان دەستیان بۆ دروشمێك نەبردووە كە بتوانرێت لە ماوەیەكی دیاریكراودا كە چوار ساڵی خولی پەرلەمانە، جێبەجێ بكرێت، زۆربەی دروشمەكان گشتگیر و لاستیكین و دەستیان نەبردووە بۆ كێشەی بنەڕەتییەكانی خەڵكی كوردستان كە خۆی دەبینێتەوە لە كێشەكانی (ئاو، كارەبا، نیشتەجێبوون، موچە، خزمەتگوزارییە گشتییەكان، خوێندن، تەندروستی و..هتد).  دروشمی سەرەكی لیستە بەشدارەكانی هەڵبژاردن: •    پارتی دیموكراتی كوردستان "بنیاتنانی كوردستانێكی بەهێز" •    بزوتنەوەی گۆڕان "بەرەو هەرێمێكی دادپەروەر و خزمەتگوزار" •    یەكێتی نیشتمانی كوردستان "بۆ ئارامی، هەلی كار، خزمەت" •    كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان "كۆڵنادەین و بەردەوامین" •    بەرەی ئیسلاح (یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان+ بزوتنەوەی ئیسلامی كوردستان) ئەم لیستە هیچ دروشمێكی سەرەكی نییە. •    نەوەی نوێ "بەرەو لوتكەی دەسەڵات و ئابورییەكی بەهێز" •    لیستی سەردەم (حزبی سۆسیالت دیموكراتی كورستان+ پارتی كرێكاران و رەنجدەران)  "لەپێناو دادپەروەری و خۆشگوزەرانی" •    ئازادی (حزبی شیوعی كوردستان) "خاك.. نان.. ئازادی" •    پارتی پارێزگارانی كوردستان "ئاشتی و پێكەوەژیان" جگە لە لایەنە كوردییەكان، لە پێكهاتەی توركمان (8) لیست بەشداری هەڵبژاردنی 30 ئەیلولدا دەكەن، لەسەر پێكهاتەی ئەرمەنیش (6) كەس خۆیان كاندیدكردووە. هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری كە بەرهەم ساڵح سەرۆكایەتی دەكات سەرباری ئەوەی كشاوەتەوە و بەشداری پرۆسەی هەڵبژاردن ناكات، بەڵام هێشتا ناوی لەسەر كارتی دەنگدەرانە و كۆمسیۆنی هەڵبژاردن و راپرسی ناوەكەی نەسڕیوەتەوە. 

راپۆرت: ئارام مەحمود لە چەند ڕۆژی داهاتوودا قەیرانی سیاسی لە عێراق بەرەو خاوبونەوە و چارەسەر دەچێت، پرۆژەی زۆرینەی سیاسی و پێكهێنانی حكومەتی زۆرینە، جارێكی تر شكستیهێنا و هێزە گەورەكان هیچیان ئامادەنەبوون بچنە دەرەوەی یارییەكە و لە شیرینی حكومەت حكومەت بێبەشبكرێن. بە بڕوای زۆرێك لە چاودێران، دابەشبوونی كۆمەڵێك هێزی كاریگەر بەتایبەتی (سائیرون و فەتح) بەسەر دوو بەرەی دژبەیەكدا ئایندەی عێراقی بەرەونادیار بردووە، بەوپێیەی سائیرون (سەدرییەكان)  هەژمونێكی گەورەیان لە شەقام و فەتحیش (حەشدی شەعبی) چەكی هەیە، هەر حكومەتێكیش لەسەر بنەمای كردنەدەرەوەی یەكێك لەم دوو هێزە پێكبێت تەمەنی درێژنابێت، هەردوولاش لە چەندین بۆنەی جیاوازدا بەشێوازی جیا تەئكیدیان لەسەر ئەم بۆچونە كردووە و هۆشدارییان لەبارەیەوە داوە.  زۆرینەی سیاسی مالیكی خست دروشمی زۆرینەی سیاسی كە نوری مالیكی سەرۆكی ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا لە هەڵبژاردنەكانی  12ی ئایاری ئەمساڵدا بەرزیكردەوە و بەسەختی بەرگری لێدەكرد و، ئۆباڵی هەموو كێشەكانی عێراقیشی ئەخستە ئەستۆی تەوافوق و پشكێنەی تائیفی، لەم قۆناغەدا جارێكی تر ڕەوانەی ئەرشیفی سیاسی عێراق دەكرێت، وەك سەرچاوە سیاسییەكان دەڵێن، دوای نزیكبونەوەی موقتەدا سەدر و هادی عامری لەیەكتر، دوورنیە مالیكی خۆشی لەگەڵ پرۆژەكەی (زۆینەی سیاسی) لە دیمەنی سیاسی عێراق دوورنەخرێتەوە و ببێتە قوربانیی ئەو داوا گەورەیەی لە كاتێكی هەڵەدا بانگەشەی بەدیهێنانی دەكرد. وەك زۆرێك لە ئاگایانی دۆخی سیاسی عێراق و تەنانەت هەندێك لە سیاسییە دیارەكانی عێراقیش تەئكیدی لێدەكەنەوە، حوكمی زۆرینە بەكەڵكی دۆخی ئێستا نایەت و عێراق بەرگەی بوونی ئۆپۆزسیۆنێكی ڕاستەقینە ناگرێت، هەندێكی دیكەش دەڵێن، ئەم بۆچونە ئەگەر لەبارێكدا ڕاستی ئەوەی تێدابێت كە عێراق وڵاتێكی فرە پێكهاتە و مەزەهەب و ئاین و نەتەوەی جیاوازە و خستنەدەرەوەی هەر كامێك لەمانە بەمانای پەراوێزخستنی كەمینە و تۆخكردنەوەی بنەمای دیكتاتۆریەتی زۆرینەیە و تەنها لەڕێی تەوافوقی سیاسییەوە دەكرێت بەشداری هەموان لەبڕیاری سیاسیادا زامن بكرێت، ئەوا لەبارەكەیدا تردا ئەو ڕاستییە دەسەلمێنێت، كە هێزە سیاسییەكانی عێراق، ئەوەندەی هەڵپە بۆ بەدەستهێنانی پۆست و ئیمتیازی سیاسی دەكەن، هێندە خەمیان لای ڕێككردنەوەی پرۆسەی حوكمڕانی و ئاوڕدانەوە لە كێشەكانی ژیانی خەڵك نیە، كە وەك دەوترێت، مەرج نیە بەئامادەبونیان لە حكومەتدا بەدیبهێنن، بەڵكو دەكرێت لەڕێی پێكهێنانی ئۆپۆزسیۆنێكی بەهێز و چاودێریكردنی كاركان حكومەتەوە، هەم دەستكەوتی زیاتر بۆ خەڵك بەدەستبهێنن و بنەماكانی دیموكراسیش بچەسپێنن، زیاتر لەوەش ، خۆپەرستی و ناهۆشیاری سیاسی ئەم هێزانە دەردەخات كە تائێستا نەگەیشتونەتە ئاستی یەكتر قبوڵكردن و پێدانی دەرفەت بەیەكتر تا بەرنامە و لێهاتووی خۆیان تاقیبكەنەوە، بەڵكو ئەگەر بۆیان بلوێت پشتی یەكتری دەدەن بەزەویدا، تائاستی دروستكردنی مەترسی جدی لەسەر ژیانی خەڵك و پەنابردن بۆ توندوتیژی و هەڕەشەكردن بە تێكدانی ئاسایش و سەقامگیری گشتی، ئەگەر نەشتوانن ئەوا بەشەریكی كێكی دەسەڵات لەت دەكەن، كە ئەزمونی چەندساڵی ڕابردوو سەلماندویەتی غەیری گۆڕینی ژیانی كۆمەڵێك خەڵكی دیاریكراو، شتێكی ئەوتۆ لەژیانی خەڵك ناگۆڕێت، ئەمە ڕای زۆرێكە لە خەڵكی عێراقیشە. گەورەكان حكومەت پێكدێنن سەبارەت بەدواین زانیارییەكان، ڕەزاق حەیدەری ئەندامی كوتلەی بەدر كە هادی عامری سەرۆكایەتی دەكات  لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ئاشكرایكردووە،  گفتوگۆی جدی هەیە لەنێوان هاوپەیمانی فەتح (عامری) و هاوپەیمانی سائیرون (سەدر) كە ڕەنگە بەمزوانە كۆتایی بەقەیرانی سیاسی عێراق بهێنێت، ئاماژەی بەوەشداوە،  نزیكبونەوەیەكی بەرچاو لەئارادایە بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و هەنگاونان بەرەو چارەسەركردنی زۆرینەی كێشە هەڵپەسێردراوەكان لە شەقامی عێراقی. وەك سەرچاوە ئاگادارەكان دەڵێن، قسەی ئەم بەرپرسەی نزیك لە عامری، ئەوە دەگەیەنێت كە ناوبراو مالیكی بەتەنیا جێهێشتووە، بەڵام پێناچێت ئێرانییەكانیشی بەجێهێشتبێت، شرۆڤەی نزیك ئەوەیە، ڕەنگە ئەمریكا و ئێران گەیشتبنە ئەو بڕوایەی تێكچونی دۆخی ئەمنیی و سیاسی عێراق خزمەت بە بەرژوەندی هیچیان ناكات و لەدواین ساتەكاندا واشنتۆن گلۆپی سەوزی بۆ بەرەكەی سەدر و عەبادی هەڵكردبێت كە حەشدی شەعبی بكەنە بەشدار لەناوەندی بڕیاری سیاسی عێراق و لەبەرامبەریشدا ئێرانییەكان نوری مالیكیان كردبێت بە قوربانیی ئەم پێشهاتە تازەیە. دانیشتنی داهاتووی پەرلەمان سوپرایز دەبێت حەمید معەلە، سەركردە لە ڕەوتەكەی عەممار حەكیم دەڵێت، هاوكێشە سیاسییە بەهێزەكە ئەوەیە، (فەتح و سائیرون و نەسر و حیكمە) پێكەوە دەبن، ئەوەش پشتیوانی ئەو بۆچونەی سەرەوە دەكات كە مالیكی لە هاوكێشەكە كراوەتە دەرەوە. بڕیارە ڕۆژی شەممەی داهاتوو، 15 ئەم مانگە پەرلەمانی عێراق جارێكی تر كۆببێتەوە، ئەوەش دوای ئەوەی لە هەردوو كۆبونەوەی ڕۆژی 3 و 4ی ئەیلول شكستهێنا لە هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك و دوو جێگرەكە)، مەعەلە، دەڵێت، ڕۆژی شەممەی داهاتوو پێشهاتی تازە ڕوودەدات كە گەلی عێراق دڵخۆش دەكات، پێدەچێت مەبەستی گەیشتنبێت بەڕێككەوتن لەسەر دابەشكاری پۆستەكان و بەدیاریكراویش سێ‌ سەرۆكایەتییەكە و ڕۆژی شەممە پەرلەمانی عێراق وەك هەنگاوی یەكەم دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان هەڵبژێرێت. ئەو بەرپرسەی ڕەوتی حیكمە كە لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ئەم قسانەی كردووە، لەگەڵ ئەوەی تەئكید لەوەدەكات، ناكامڵی دیموكراسی لە عێراق ڕێگە بەبوونی ئۆپۆزسیۆنێكی ڕاستەقینە نادات، هاوكات شتێكی نوێ‌ ئاشكرا دەكات و دەڵێت، تائێستا سەرجەم هێزە سیاسییەكان وازیان لە پرۆژەی (زۆرینەی نیشتمانی) نەهێناوە، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت، كە هێزە گەورەكانی (شیعەو كورد و سوننە) حكومەتی داهاتوو پێكدەهێنن و دەوڵەتی یاسا و هێزە بچوكەكانیش لە هەرسێ‌ پێكهاتەكە لە هاوكێشەی پێكهێنانی حكومەت دەكەنە دەرەوە.     

(درەو میدیا) سایتی (تابناك)ی نزیك لە موحسینی رەزایی فەرماندەی پێشووی سوپای پاسدارانی ئێران ئاشكرایكرد، سوپای پاسداران لە بنكەیەكی نزیك شاری ورمێی رۆژهەڵاتی كوردستانەوە موشەكی ئاڕاستەی بارەگای سەرەكی حزبی دیموكراتی كوردستان كردووە لە شاری كۆیە. بەپێی زانیاریی ئەو سایتە، لەو بنكەیەوە (6) موشەكی زەمین بە زەمین ئاڕاستەی بارەگای حزبی دیموكرات كراوە. لەم لینكەوە بەڤیدیۆ هێرشە موشەكییەكە ببینە: https://www.facebook.com/drawmedia/videos/309853496262195/ پەیامنێری سایتی (بی بی سی فارسی) بەریتانی رایگەیاند، لەماوەی چەند دەیەی رابردوودا، ئەمە گەورەترین هێرشی سوپای پاسداران بووە بۆسەر حزبی دیموكراتی كوردستان، كە هەندێك وەك وەڵامێك بۆ ئەمریكا ئەژماری دەكەن، چونكە كۆماری ئیسلامی ئێران پێی وایە حزبەكانی رۆژهەڵات لەلایەن ئەمریكاوە هاوكاری و پشتیوانی دەكرێن. كاتژمێر 10:30 خولەكی بەیانی ئەمڕۆ بارەگای هەردوو حزبی دیموكراتی كوردستان و حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران لە كۆیە روبەڕوی هێرشی موشەكی بونەوە. ئاسۆ حەسەن زادە یاریدەدەری سكرتێری گشتی حزبی دیموكراتی كوردستان لە شاری ستۆكهۆڵمی پایتەختی سویدەوە بە تەلەفزیۆنی (بی بی سی فارسی) رایگەیاند، سەرانی كۆماری ئیسلامی ئێران پێشتر هەڕەشەیان كرد كە بارەگاكانی حزبی دیموكرات لەناو قوڵایی خاكی كوردستانی عێراق بەتایبەتی لە كۆیە دەكەنە ئامانج، بەیانی ئەمڕۆ چەند خولەكێك دوای ئەوەی هەڕەشەكە  خرایە بواری جێبەجێكردن، چەند سایتێكی سەربە كۆماری ئیسلامی لە نمونەی سایتی (میهر) و سایتی (سوپای پاسداران) هەواڵی هێرشەكەی ئێرانیان پشتڕاستكردەوە.  بەپێی قسەی هەندێك سەرچاوەی نزیك لە حزبی دیموكراتی كوردستان، بەهۆی هێرشەكەوە لانی كەم (14) كەس شەهیدبوون، كە شەش كەسیان ئەندامی كۆمیتەی ناوەندی ئەو حزبە بوون بەناوەكانی (رەحمان پیرۆتی، نەسرین حەداد، سۆهەیلا قادری، ئیبراهیم زێوەیی، هاشم عەزیزی، لوقمان قیراوی). هەواڵی هێرشەكەی كۆماری ئیسلامی بۆسەر حزبی دیموكراتی كوردستان لەناو خاكی هەرێمی كوردستان روپەڕی هەموو میدیاكانی جیهانی داگیركرد، هێرشەكە هاوكات بوو لەگەڵ جێبەجێكردنی سزای لەسێدارەدان بەسەر سێ چالاكوانی سیاسی كورد لە ئێران، هەروەها هاوكاتیش بوو لەگەڵ سوتاندنی كونسوڵگەری ئێران لە شاری بەسرەی باشوری عێراق لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە. هێرشە سەربازییەكانی ئێران لەدەرەوەی سنوری ئەو وڵاتە چەند رۆژێكە زیادیان كردووە، ئەمەش هاوتایە لەگەڵ توندبونەوەی كاریگەری سزا ئابورییەكانی ئەمریكا لەسەر ئێران و داڕمانی تەواوەتی بەهای تمەنی ئێرانی لەبەرامبەر دۆلاردا.   

راپۆرتی: درەو میدیا  لەگەڵ ئەوەی خۆپیشاندان لەبەسرە پێشهاتێكی تازەنیە و لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوو هاوڵاتیانی ئەو پارێزگایە چەندین خۆپیشاندانیان ئەنجامداوە، چونكە وەك خۆیان ئاماژەی پێدەكەن، ئەو قەناعەتەیان بەتەواوی لا چەسپیوە كە حكومەتی ناوەندیی ستەمییان لێدەكات و بەخێر وبێر و داهاتی شارەكەی ئەوان، خەڵكی عێراق بەخێودەكات و ئەوانیشی فەرامۆشكردووە، بەڵام وەك زۆریك لەچاودێران دەڵێن، توندبوونەوەی ململانێی لایەنە سیاسییەكان لەسەر پێكهێنانی گەورەترین كوتلە و ئەجێندا دەرەكییەكان، ڕۆڵی دیاریان گێڕاوە لە سەرلەنوێ‌ وروژاندنەوەی خۆپیشاندانەكان لەو پارێزگایە، تائاستی بەریەككەوتنی توند و بەلاڕێدابردنی خۆپیشاندانەكان لەسەر ڕێڕەوی ڕاستەقینەی خۆی. بەسرە كێشەی خزمەتگوزرایی هەیە نەك سیاسی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەماندا وتی، "داواكاری خەڵكی بەسرە دابینكردنی خزمەتگوزراییە، پێویستە لایەنی خزمەتگوزاری لە لایەنی سیاسی جیابكرێتەوە، خۆپیشاندەران خۆشیان سوتاندن و كاری تێكدەرانە ڕەتدەكەنەوە". عەبادی پێشوتریش لەبارەی ڕووداوەكانی بەسرەوە ڕایگەیاندبوو" پرۆژەیەك هەیە بۆ بڵاوكردنەوەی ئاشوب و بەیەكدادانی سوپا و خەڵكی بەسرە" بەبێ ئەوەی ناوی هیچ لانێك بهێنێت، هاوكات ئوسامە نوجێفی سەرۆكی هاوپەیمانی بڕیاری عێراقیش لەهەمان دانیشتدا ئاماژەی بەوەدا " ململانێی ناوخۆیی و ئەجێنداتی دەرەكی لەسەر خاكی بەسرە جێبەجێدەكرێت". توندوتیژی و بەلاڕێدابردن بۆ شەرعیەتدانە بەسەركوتكردن ڕووداوەكانی دوێنێی شاری بەسرە، جیاواز لە ڕۆژانی ڕابردوو و خۆپیشاندانەكانی ڕابردووش، سیمایەكی (تێكدەرانە بەسەریدا زاڵبوو)، كە وەك سەرچاوە میدیاییەكانی عێراق ئاماژەی بۆ دەكەن، چەندین دامەزراوەی كەرتی گشتی و تایبەت و ئۆتۆمبیلی مەدەنی و حكومی سوتێندران، وێڕایی كوژرانی ژمارەیەك هاوڵاتی و برینداربوونی دەیانی تر، توندوتیژییەكی لەڕادەبەدەر ترسناك لەو شارە سەریهەڵداوە، ئەوەش دوای ئەوەی شەوی پێشوتریش بارەگای كۆمەڵێك حزب و گروپی دیاریكراو سوتێران كە لە یەكێك لەبەرە ململانێكەرەكانی ناو پرۆسەی  سیاسییەوە نزیكن. ئاسایش و سەقامگیری بوەتە ئەولەویەت بەوتەی ئاگایانی دۆخی سیاسی عێراق، ئەم پێشهاتە تازانە چاوەكانی لەسەر داواكارییە ڕەواكانی خەڵك لابرد و كردنیە مەسەلەیەكی لاوەكی، ئێستا هەموان خەمیان دەستبەركردنی سەقامیگری و گەڕاندنەوەی ئاسایشە بۆ پارێزگای بەسرە، ڕەشید فلەیح فەرماندەیی نوێی پرۆسە سەربازییەكانی بەسرە دوای دەستبەكاربوونی لەپۆستە تازەكەی لە یەكەم لێدوانیدا، بەڵێنی سەقامگیركردنی دۆخی ئاسایشی شاری بەسرەیدا، لە كاتێكدا وەك هەندێك دەڵێن،خەڵكی بەسرە بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی خۆپیشاندانی كردووە نەك بۆ ئەوەی ئەمن و ئاسایشی شارەكەی لەدەستبدات. وەك هەندێك دەڵێن، ڕەنگە ئێستا بەسرە بەپیترین خاك بێت بۆ بەریەككەوتنی ئەجێندا جیاوازەكان كە هەندێكیان بەرژەوەندی لە سەقامگیریدایە و هەندێكی تریشیان قازانجیان لە دروستكردنی پشێوی و ناشرینكردنی خۆپیشاندان و گۆڕینیدایە لە میكانیزمێكی مەدەنیانەی داواكردنی مافی خەڵكەوە بۆ كەرەستەی ترساندن و تێكدانی ئاسایشی گشتی و لەو ڕێگەیەشەوە جارێك شەرعیەت بدەن بەسەركوتكردنی و جارێكی تریش، قەزییە سەرەكییەكە لەبیری خەڵكی بەرنەوە و سەرقاڵی كۆمەڵێك شتی تری لاوەكییان بكەن.  

راپۆرتی: سەرتیپ وەیسی كەریم  " بەرلەوەی بگەنە لای مەسعود بارزانی لە پیرمام دەبێتە شەڕیان" ئەوە ناونیشانی كۆتایی ئەو چیرۆكەیە كە دوێنێ لە نێوان مەلا بەختیارو باڤڵ تاڵەبانی ڕوویدا ماوەی دوو هەفتەیە ناكۆكییەكانی نێو یەكێتی بۆ جارێكی دیكە سەریهەڵداوەتەوە، ناكۆكیەكەش ئەمجارەیان لە نێوان خودی بنەماڵەی تاڵەبانی و خەزوورانی كوڕە گەورەی مام جەلالە. دوای ئەوەی لەماوەی چەند هەفتەی ڕابردوود، هەریەك لە باڤڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی بەرهەم ساڵح ڕازیدەكەن بە وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆمار، شاناز ئیبراهیم ئەحمەد، لەگەڵ مەلا بەختیار كە خەزووری باڤل تاڵەبانییە، بە توندی دژی ئەو هەوڵە دەوەستنەوە، لە بەرامبەردا قوباد تاڵەبانی ڕازیدەبێت بەو مەرجەی بەرهەم ساڵح پۆستی سەرۆك كۆمار وەرگرێت، بەڵام نەگەڕێتەوە ناو یەكێتی، لەكاتێكدا باڤڵ بەو مەرجە ئەو پۆستەی پێشكەشی بەرهەم كردوە، كە دوای بوون بەسەرۆك كۆمار حزبەكەی هەڵوەشێنێتەوەو بگەڕێتەوە نێو یەكێتیی. هەفتەی ڕابردوو بەیاننامەیەك لە لایەن نوسینگەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد بڵاودەبێتەوە، لە بەشێكی بەیاننامەكەدا بە ڕوونی دەردەكەوێ ئەو بەیاننامە لە دژی بەرهەم ساڵحەو بە ئاشكرا باسلەوەدەكات ناكرێ ناوبراو ببێتە سەرۆك كۆمار، بەهۆی ناڕوونی لە هەڵوێستی هێرۆخان، تاوەكو ئێستاش بە تەواوی ڕوون نییە ئەو بەیاننامەیە بۆچوونی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەدە بە تەواوی یاخود نا ؟ چونكە زانیارییە دروستەكە ئەوەیە كە ئەو نامەیە لە ڕێگەی شانازە نوسراوەو خوستی مەلا بەختیاریش بووە. دوای بڵاوبوونەوەی ئەو نامەیە هیچ كام لە باڤڵ و قوباد، ترسیان هەبووە بچنە لای دایكیان لەبارەی دڵنیابوون لەو بەیاننامەیە قسەی لەگەڵ بكەن، چونكە تاوەكو ئێستاش پێیناوایە: هێرۆخانی دایكیان لە دژی بەرهەم ساڵحەو قسەكردن لەسەر ئەوبابەتە هەستیاری تێدەكەوێت، بەڵام لە هەمانكاتدا هەردووكیان گومانیان لەو ڕاگەیاندراوە هەیە. دوای تێپەربوونی چەند ڕۆژێكی كەم لە بەیاننامەی یەكەم، بەیاننامەی دووەم لە لایەن نوسینگەی هێرۆ ئیبراهم دەردەچێت، بەپێی زانیارییەكان ئەو بەیاننامەیە لە لایەن باڤڵ تاڵەبانیەوە دەرچووه وەك هەنگاوێك بۆ گەڕانەوەی هاوسەنگی و ڕەتكردنەوەی ئەو بۆچوونانەی لەبارەی بەرهەم ساڵحەوە دەوترێ و جگەلەوەش ڕاگەیاندراوەكە پەیامێك بوو بۆ مەلا بەختیارو شاناز ئیبراهیم ئەحمەد. ئێستا هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد، لە بارودۆخێكی تەندروستی باشدا نییە ( نەخۆشی پیری هەیە)، تاڕادەیەكی زۆر كەم ئاگاداری نێو دۆخی یەكێتی نيەو زۆرشت لە پەنای ئەو دەكرێت، ئەمەش وایكردوە دەوروبەرەكەی ئەم بارودۆخە بقۆزنەوە، تاڕادەیكی زۆر بە ئامادەنەبوونی ئەو، ناكۆكی ناو بنەماڵەكەی لەوپەری توندی و ئاڵۆزیدایە. هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد بەوە ناسراوە لە سیاسەتكردن جۆرێك لە توندی پێوەدیارەو زۆرجار بە "سیستانی" ناو حزبەكەی ناسراوە لە یەكلایكردنەوەی بڕیارە قوڕسەكان و قسەی یەكەم و كۆتا لە دەستدا ئەودایە، ئێستاش لە غیابی ئەوداو ئامادەنەبوونی بەشێوەیەكی كردارەكی دۆخەكە بەشێوەیەكی دیكە. ڕۆژی 6 ئەیلول، دوای كۆبوونەوەی سەركردایەتی ئەو حزبە، بڕیاربوو هەردوو شاندی یەكێتی و پارتی لە پیرمام كۆببنەوە بە ئامادەبوونی مەسعود بارزانی، بەمەبەستی بڕیاردان لەسەر دواین هەڵوێستی شاندی كوردی و یەكلایكردنەوەی كێشەی چوونە پاڵ گەورەترین كوتلەو، كاندیدكردنی سەرۆك كۆمارو جێگری سەرۆكی پەرلەمان. كۆسرەت ڕەسوڵ علی سەرپەرشتی شاندی دەكات و هەرخۆشی ئەندامانی شاندەكەی ئاگاداركردۆتەوە، ناوبراو بەبێ ئاگاداری پێشوەختەی هەردوولا، هەریەك لە مەلا بەختیارو باڤڵ تاڵەباتی بە جیا ئاگاداردەكاتەوە، سەعدی ئەحمەد پیرەو دوو سەركردەی دیكە یەكێك دەبن لە ئەندامانی ئەو شاندە، هەرچەندە بڕیاربوو عومەر فەتاح و حاكم قادر بەژداربن، بەڵام هیچ كەس ئەوانی ئاگادارنەكردەوە بۆ ئەو كۆبوونەوەیە. هەریەك لە كۆسرەت ڕەسوڵ و باڤڵ تاڵەبانی و سەعدی ئەحمەد پیرە بەیانیەكەی لە هەولێر بەیەكەوە نانی بەیانی دەخۆن پاشان بەرەو پیرمام بەڕێدەكەون، لە سلێمانیشەوە مەلا بەختیار دێت. بەر لەوەی بگەنە پیرمام مەلا بەختیار و سەعدی ئەحمەد پیرە لە ڕێگەی تەلەفۆن دەبێتە دەمەقاڵیان لەسەرئەوەی بۆچی عومەر فەتاح و حاكم قادر بانگهێشتنەكراون، سەعدی پیرەش دەڵێت " ئەوە كاری بەرپرسی دەستەی كارگێڕیە نەك ئەو". دوای ئەوەی هەردووك لا دەگەنە پیرمام، كاتێك مەلا بەختیار دەزانێت باڤڵ تاڵەبانی لە هەولێرەوە لەگەڵ كۆسرەت ڕەسوڵ هاتووەو ئامانجی سەرەكیشی ئەوەیە وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆمار بۆ بەرهەم ساڵحەوە یەكلابكاتەوە، لەكاتی پشوودان لە یەكێك لە وێستگەكان بۆئەوەی هەردووك لایان بگەنە یەكترو دواتر بەیەكەوە بچنە كۆبوونەوەكە، مەلا بەختیار بە شاندەكە ڕادەگەیەنێت: كە ئەو دەگەڕێتەوە سلێمانی و نایەتە ئەو كۆبوونەوەیە، دوای ئەمە باڤڵ تاڵەبانی كۆمەڵێك قسەو وتەی نەشیاو لەسەر مەلا یەختیار دەكات لەبەردەم هەموو ئامادەبووان، ناچار مەلا بەختیار شوێنەكە جێدەهێلێت و دەگەڕێتەوە سلێمانی . لەسەر پێشنیازی سەعدی ئەحمەد پیرەش هەریەك لە كۆسرەت ڕەسوڵ و سەعدی ئەحمەد پیرەو تەواوی شاندەكە دەگەڕێنەوە هەولێرو باڤڵ تاڵەبانیش سووردەبێت لەسەر چوون بۆ لای بارزانی. بەپێ زانیارییەكان دوای ئاگاداركردنەوەی بارزانی لە لایەن كورەكەی مام جەلال، بەوەی بۆچوونی جیاواز هەیە لە نێو یەكێتی و كێشە دروست بووە، بارزانی باڤڵ تاڵەبانی ئاگاداردەكاتەوە، كە ئەو كۆبوونەوەیەی نێوان شاندی پارتی و یەكێتی لەسەر مەسەلەی بەغدا دوابخرێت بۆ سێ ڕۆژی یەكەمی هەفتەی داهاتوو. دوای گەڕانەوەی بۆ شاری سلێمانی، مەلا بەختیار لە بەیاننامەیەكدا كشانەوەی خۆی لە شاندی كوردی ڕاگەیاندو ئاماژەی بەوەكرد: كۆمەڵێك ھۆكاری حیزبی و سیاسی لە ناخمدا، لە پێرارەوە پەنگی خواردووە جارێ لەبەر خاتری سەركەوتنی سیاسەتی یەكێتی لەم ھەلومەرجەدا، ھیچیان لێرەدا باس ناكەم. مەبەست لەو قسەی مەلا بەختیار ئەوەیە دوو ساڵ لەمەوبەر باڤڵ تاڵەبانی، كە هیچ پۆستێكی ڕەسمی نییە، لە ناو دانیشتنی مەكتەبی سیاسی هێرشی جەستەیی كردۆتە سەر، ئەمەش مەلا بەختیاری توڕەكردو، بۆ ماوەی هەفتەیەك چووە ماڵەوەو هەموو هۆكارەكانی پەیوەندیكردنیشی پچڕاند، بەڵام دوای گفتووگۆیەكی زۆر ڕازی دەكەن بە گەڕانەوەی. بەهۆی ئەو ململانێیەی نێو یەكێتی پێدەچێت جگە لەوەی دۆخی ناوخۆی ئەو حزبە بەرەو خراپ بوون بچێت، لە هەمانكاتدا ململانێی وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆماریش لە نێوان بەرهەم ساڵح و مەلا بەختیار بدرێتەوە پارتی دیموكراتی كوردستان، یاخود ئەگەر پارتی ڕازیبێت جارێكی دیكە بدرێتەوە فوئاد مەعسوم. هێشتا یەكێتی پۆستی سەرۆك كۆماری بۆ حزبەكەی یەكلانەكردۆتەوەو كێشەیەكی زۆری ڕووبەرووی خۆی كردۆتەوە، بەپێی زانیارییەكان پارتی ڕایگەیاندوە: پۆستی سەرۆك كۆمار لە پێناوی یەكڕیزی پارتی و یەكێتی لەوانەیە بدەنەوە یەكێتی، ئەگەر ئەو كێشانە بەردەوامبێت و یەكێتی لەوبارەیەوە ببێتە دووبەرە، ئەوا پارتی خۆی ئەو پۆستە پڕدەكاتەوە. ئەو كێشانەی ئێستا لە ناو یەكێتی هەیە هەمووی پەیوەندی بە دۆخی تەندروستی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد هەیە ( لەوانەیە لەماوەیەكی نزیك لە سیاسەتكردن دووربكەوێتەوە )، چونكە لە ڕابردوودا لە یەكلایكردنەوەی مەسەلە گرینگەكان، لە دوای نەخۆشكەوتنی مام جەلال، تەنها بۆچوونی كۆسرەت ڕەسوڵ وەردەگیرا، قسەی سەركردەكانی دیكە تەنها لە چوارچێوەی پێشنیازبووە. لە بابەتی یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆماریش كۆسرەت ڕەسوڵ بە تەواوی لەگەڵ كورە گەورەكەی تاڵەبانییە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە لە لایەن بەرهەم ساڵحەوە. ئێستا دۆخی ناوخۆی یەكێتی لە نێویشیان بنەماڵەی تاڵەبانی لە ئاستێكی خراپدایە، پارتی نازانێ لەگەڵ كامەیان مامەڵەبكات، ئەگەر لەگەڵ كۆسرەت ڕەسوڵ و مەلا بەختیارو مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە مامەڵەبكات ناتوانێت، چونكە ئەوان بەبێ ماڵی مام جەلال هیچ نینە، ئەگەر لەگەڵ باڤڵ مامەڵەبكات نابێ لەگەڵ قوبادو لاهور مامەڵە بكات، ئەگەر لەگەڵ ئەوانیش مامەڵە بكات ئەی چی لە باڤڵ دەكات ؟!! دواجار به‌رهه‌م ساڵح گڕى له‌ ماڵى تاڵه‌بانى به‌رداوه‌، كێ ئه‌و ئاگره‌ ده‌كوژێنێته‌وه‌ دیار نییه‌ ؟!          

( درەو میدیا): زیاد لەسەرچاوەیەكی سیاسی، باس لە دەستپێشخەرییەكی نوێ‌ دەكەن بۆ چارەسەركردنی قەیرانی سیاسی عێراق و پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت، لەڕێی لێكنزیكردنەوەی هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانیی فەتح و سەركردەكانی بەرەی بەرامبەر بەتایبەتی موقتەدا سەدر سەرۆكی ڕەوتی سەدر و عەممار حەكیم سەرۆكی ڕەوتی حیكمە، بە مەبەستی پاڵدانی عامری بە هاوپەیمانێتیەكەیان و پێكهێنانی حكومەتی نوێ‌ و پەراوێزخستنی نوری مالیكی لە دیمەنی سیاسی داهاتوو وەك مەرجێكی سەرەكی سەدر. سەرچاوەیەكی سیاسی باڵا بە ڕۆژنامەی (ئەلعەرەبی ئەلجەدید)ی، وتووە،  ئەو دەستپێشخەرییە تازەیە چەند لایەنێك سەرپەرشتی دەكەن بۆ ڕاكێشانی ڕێكخراوی بەدر و چەند پەرلەمانتارێك لە لیستی فەتح بۆ سەربازگەی (سەدر-عەبادی) لەپێناو پێكهێنانی حكومەت، ئەوەش دوای ئەوەی عامری گەیشتوەتە ئەو بڕوایەی كە پێكهێنانی هەر حكومەتێك بەبێ‌ سەدرییەكان ناتوانێت بەرگەبگرێت. لای خۆیەوە، عەبدوڵا زەیدی سەركردە لە كوتلەی (چاكسازی و بنیاتنان)، بونی هەر گفتوگۆیەكی لابەلای لەنێوان هەردوو هاوپەیمانی فەتح و سائیرون سەبارەت بە پێكهێنانی حكومەتی داهاتوو دوور لە هاوپەیمانێتیەكەیان ڕەتكردوەتەوە و ڕاشیگەیاندووە، هەر گفتوگۆیەك ئەنجامبدرێت لە چوارچێوەی كوتلەی گەورەدایە نەك لە دەرەوەی.  زەیدی لە لێدوانێكدا بۆ سۆمەرییە نیوز تەئكیدیكردووە، هەندێك لە كەناڵەكانی ڕاگەیاندن هەواڵی ناڕاست لەبارەی بوونی گفتوگۆی لابەلا لەنێوان سائیرون و فەتح بڵاودەكەنەوە بۆ پێكهێنانی گەورەترین كوتلە، دوور لە كوتلەی (چاكسازی و بنیاتنان) كە بەمدواییە پێكیانهێناوە. ڕاشیگەیاندوە، گفتوگۆی سەركردە سیاسییەكان بەردەوامدەبێ و كوتلەكەشیان كراوەیە بەڕووی هەمواندا لەسەر بنەمای پرۆژەی زۆرینەی نیشتمانی و پێشیانوایە، بونی فەتح لە چوارچێوەی بڕیاری سیاسییدا كارێكی پێویستە بۆ سەقامگیری حكومەت و سەركەوتنی لە پێشكەشكردنی خزمەتگوزاری و دابینكردنی داواكارییەكانی جەماوەر. ڕێككەوتنی دوو بەرە شیعییەكەیە تاكە چارەسەرە مەنسور بعێجی، سەركردە لە(ئیئتیلافی دەوڵەتی یاسا) ڕایگەیاندووە، هەوڵی چڕ هەیە بۆ دروستكردنی سازان لەنێوان هاوپەیمانی فەتح و هاوپەیممانێتی بەرامبەر كە سەدر و نەسر لەخۆدەگرێت، ئەو پەرلەمانتارە باسی لە دەركەوتنی ئاماژەی ئیجابی كردووە و وتوشەیەتی هەوڵەكان بەردەوامن بۆ لێكنزیبوونەوە، بەوتەی ئەو پەرلەمانتارە كوردەكان ئیستیغلالی دابەشبونی ناوماڵی شیعە و قەیرانی سیاسیانكردووە و داواكاری زۆریان هەیە و مەرجی زۆر دەسەپێنن.  بڕواشی وایە، لە كۆتاییدا حكومەتی پشكێنە پێكدێت، چونكە بەبێ‌ نزیكبونەوە و ڕێككەوتنی هەردوو بەرەكە، حكومەت دروستنابێت و هەر لایەنێكیش پێكیبهێنێت بەرگەی 6 مانگ ناگرێت. یان كۆبیچ لە تارانە و پێكهێنانی حكومەت تاتوێدەكات بڵاوبوونەوەی ئەو زانیارییانە لە كاتێكدایە، یان كۆبیچ نێردەی تایبەتی نەتەوە یەكگرتووەكان لە ئێوارەی دوێنێوە بەسەردانێك گەیشوەتە تاران بۆ تاوتوێكردنی دۆسیەی پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق لەگەڵ بەرپرسانی ئێران. ئاژانسی "ئیرنا" ی ئێرانی لەبارەی سەردانەكەوە بڵاویكردوەتەوە، (ئەمیر عەبدولئیلاهیان) یاریدەدەری تایبەتی سەرۆكی ئەنجومەنی شورای ئیسلامی لە تاران پێشوازی لە یان كۆبیچ كردووە و پێكەوە پێكهێنانی حكومەتی داهاتوویان تاوتوێكردووە. بڵاوبونەوەی دەنگۆی هەوڵێكی نوێ‌ بۆ لێككنزیكردنەوەی عامری و سەدر لە كاتێكدایە، پێشتر عەلی سنێد ئەندامی ئیئتیلافی نەسر ئاماژەی بەوەكردبوو، ئیئتیلافەكەیان و هاوپەیمانی سائیرون لەگەڵ ژمارەیەك لە ئەندامانی هاوپەیمانی فەتح سەرقاڵی پێكهێنانی گەورەترین كوتلەی پەرلەمانین و ئەندامەكانی فەتح ئامادەییان پێشانداوە بچنە پاڵ هاوپەیمانێتییەكەیان.  ئەحمەد ئەسەدی وتەبێژی هاوپەیمانی (فەتح)یش، لەبەیاننامەیەكدا وەڵامی داوەتەوە و دەڵێت: هاوپەیمانێتییەكەیان یەكێك لە توندوتۆڵترین هاوپەیمانێتییەكان و هیچ ئەندامێكیشیان ئامادەیی خۆی پێشیان نەداوە بچێتە كوتلەكەی بەرامبەریان، ئەو هەوڵانەشی ڕەتكردەوە كەباس لە بوونی هەر حاڵەتێكی لەو شێوەیە دەكات.