ڕاپۆرت: ئارام مەحمود ڕۆژی 6 مانگی داهاتوو، ئەمریكییەكان ڕوو لە سندوقەكانی دەنگدان دەكەن بۆ بەشداریكردن لە هەڵبژاردنی نیوەیی وڵاتەكەیان، كە ڕوخساری نوێی كۆنگرێسی ئەمریكا و نیوەی دووەمی ویلایەتی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا ڕەنگدەكات. لەم هەڵبژاردنەدا دیموكراتەكان هەوڵی وەرگرتنەوەی زۆرینەی دەدەن لە كۆمارییەكان لە یەكێك لە ئەنجومەنەكانی كۆنگرێس ( ئەنجومەنی پیران یان ئەنجومەنی نوێنەران) یاخود هەردووكیان پێكەوە.  دەنگدەران لە هەڵبژاردنی "نیوەیی" دا، دەنگ بۆ 35 كورسی ڕیپێدراو لە ئەنجومەنی پیران و 435 كورسی ئەنجومەنی نوێنەران و 36 حاكمی نوێ‌ بۆ ویلایەتەكان دەدەن. هەڵبژاردنی نیوەیی چییە؟ هەڵبژاردنی نیوەیی هەڵبژاردنە بۆ دیاریكردنی ئەندامانی هەردوو ئەنجومەنی كۆنگرێس (ئەنجومەنی پیران و نوێنەران)، لە هەندێك لە ویلایەتەكانیش دەنگ بۆ هەڵبژاردنی حاكمی نوێ‌ دەدرێت، ئەو هەڵبژاردنە بە"نیوەیی" ناودەبرێت, چونكە دوای نیوەی ماوەی سەرۆكایەتی سەرۆكی ویلایەتەیە كگرتوەكانی دێت. كورسییە ڕێپێدراوەكان لە ئەنجومەنی پیران كامانەن؟ كۆمارییەكان خاوەنی زۆرینەیەكی لاوازن لە ئەنجومەنی پیران كە (51) كورسیە بەرامبەر (47) كورسی دیموكراتەكان و دوو كورسی سەربەخۆكان. هەڵبژاردنی نیوەیی بۆ (9) كورسی كۆمارییەكان لە ئەنجومەنی پیران و دوو كورسی سەربەخۆ و 24 كورسیدیموكراتەكان بەڕێوەدەچێت، ئەوەش مانای ئەوەیە دەرفەتی پارێزگاریكردنی كۆمارییەكان لە زۆرینەكەیان زیاترە لە لەدەستدانی. كورسیە ڕێپێدراوەكان لە ئەنجومەنی نوێنەران كامانەن؟ لەئەنجومەنی نوێنەران، كۆمارییەكان خاوەنی زۆرینەیەكی (236) پەلەمانتارن بەرامبەر بە (193) پەرلەمانتاری دیموكراتەكان، لەگەڵ بوونی (6) كورسی بەتاڵ.  دیموكراتەكان كە هەوڵی زۆرینە دەدەن لە ئەنجومەنی نوێنەران پێویستیان بە لانی كەم بەدەستهێنانی (218)كورسییە، ئەوەش درەفەتێكی باشتری بۆ ڕەخساندون، چونكە هەڵبژاردن بۆ سەرجەم كورسییەكانی ئەنجومەنی نوێنەران دەكرێت. كاریگەری هەڵبژاردنی نیوەیی لەسەر ترەمپ چییە؟ ئەو حزبەی زۆرینەی كۆنگرێس بەدەستبهێنێت ململانێ لەسەر هەندێ لە یاسا گرنگەكان یەكلادەكاتەوە، لەگەڵ هەندێك لە سیاسەتەكانی سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمریكا كە دیموكراتەكان دژین و كۆمارییەكانیش پشتیوانی جێبەجێكردنی دەكەن. سەركەوتنی كۆمارییەكان لەم هەڵبژاردنەدا نیوەی دووەمی حوكمی ویلایەتەكەی ترەمپ زۆر  ئاسان دەكات، كە دەرچەیەكی باش دەبێت بۆ جێبەجێكردنی هەندێك لە یاساكان، لە نمونەی توندكردنی یاساكانی كۆچ. خراپترین ئەگەرەكان سیناریۆی "مۆتەكە" بۆ سەرۆكی ئەمریكا، خۆی لە سەركەوتنی دیموكراتەكاندا دەبینێتەوە، دواتریش لەكارخستنی لەپۆستی سەرۆكایەتی، كە ئەگەرێكی دوور نیە.  بەڕای (رودی گیلیانی) پارێزەری تایبەتی ترەمپ"هەڵبژاردنی نیوەیی خۆی لە دوورخستنەوەو مانەوەی ترەمپ دا دەبینێتەوە"  ڕاشیگەیاندووە"ڕێوشێنەكانی دوورخستنەوە دەستپێدەكات ئەگەر دیموكراتەكان ببنە زۆرینە لە ئەنجومەنی نوێنەران". ئەگەر دیموكراتەكان كۆنگرێس كۆنترۆڵبكەن، چاوەڕوان دەكرێت ڕووبەڕووی كۆمەڵێك یاسا ببنەوە كە ترەمپ هەوڵی جێبەجێكردنیان دەدات و دیارترینیان بەدەستهێنانی پارەیە بۆ دروستكردنی دیواری جیاكەرەوە لەگەڵ (مەكسیك) و ڕەتكردنەوەی ئەو سیستمە تەندروستییەی (باراك ئۆباما) داینا. سەرچاوە: ئاژانسەكان  

راپۆرتی: فازڵ حەمەرەفعەت – محەمەد رەئوف  خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بە فۆرمی نوێ‌و شێوازێكی جیاوازتر لە خولەكانی پێشوو بەڕێوەدەچێت، بەوپێیەی لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستاندا رێژەی 45%ی كورسییەكان ( كورسییە گشتییەكان كە 100 كورسییە) بەدەست پارتی دیموكراتی كوردستانەوەیە‌و بەم رێژەیە پارتی بەئاسانی دەتوانێت هەموو ئەو پرۆژە یاسایانە تێپەڕێنێت كە خۆی دەیەوێت. نیساب لای پارتییە! لە نیوەی دووەمی خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستاندا (خولی ئێستا كە چەند رۆژی داهاتوو كۆتایی دێت)، پارتی رێگری لە سەرۆكی پەرلەمان كردو بۆ ماوی نزیكەی دوو ساڵ پەرلەمانی پەكخست، ئەمە دەكرێت وەكو هەنگاوێكی پارتی تەماشابكرێت بەئاڕاستەی كۆنترۆڵكردنی تەواوەتی پەرلەمان، لە خولی پێنجەمدا پارتی بە ژمارەی كورسی پەرلەمان كۆنترۆڵ دەكات‌و بەو زۆرینەیەی كە دەستەبەری كردووە، بەبێ داخستنی دەرگاكە، پەرلەمان دەخاتە ژێر هەژمونی خۆیەوە. پارتی لە پەرلەمانی نوێدا بەتەنیا خۆی (45) كورسی هەیە كە دەكاتە رێژەی 45%ی كۆی كورسییە گشتییەكان، سەرباری ئەمە لە (11) كورسییەكەی كۆتای كەمینەكان، (9) ئەندامیان بۆ پشتیوانیكردن لە پارتی‌و پرۆژەكانی یەكلابونەتەوە، ئەمە جگە (2) كورسی حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان‌و حزبی شیوعی كە دەكرێت پارتی لەكاتی پێویستدا رایانبكێشێتە بەرەكەی خۆیەوە، بە كۆكردنەوەی ئەم كورسییانە پێكەوە، پارتی لە خولی نوێی پەرلەماندا دەتوانێت بەئاسانی بۆ هەموو دانیشتنێك نیسابی یاسایی تەواوبكات كە (56) كورسییەو هیچ پێویستییەكی بە (یەكێتی نیشتمانی كوردستان- بزوتنەوەی گۆڕان- نەوەی نوێ- كۆمەڵی ئیسلامی- یەكگرتووی ئیسلامی) نییە كە ئەم لایەنانە پێكەوە (53) كورسییان هەیە لە پەرلەمانی نوێدا. لایەنەكانی تر چی دەكەن؟ لە نیوەی یەكەمی خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستاندا هێزە ئۆپۆزسیۆنەكانی پێشتر كۆنترۆڵی تەواوەتی پەرلەمانیان لەدەستدابوو، پۆستەكانی (سەرۆكی پەرلەمان، سكرتێری پەرلەمان، سەرۆكی دیوان و دەیان بەرپرس‌و راوێژكارو بەرپرسی بەشەكان) بەدەست نەیارە سیاسییەكانی ئەوكاتی پارتییەوە بوو، ئەمە وایكردبوو یەكێتی نیشتیمانیش زۆرجار بەلای ئەم بەرەیەدا بشكێتەوە، ئەمەش بە روونی لە پرۆژەیاسای هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێمدا دەركەوت‌و پارتی لە بوارەكەدا بەتەنیا مایەوەو بەناچاری پەنای برد بۆ رێگریكردن پەكخستنی پەرلەمان بۆ ماوەی نزیكەی دوو ساڵ. لە پەرلەمانی نوێدا دۆخەكە زۆر گۆڕاوە، ئەو هێزانە (بزوتنەوەی گۆڕان- كۆمەڵی ئیسلامی- یەكگرتووی ئیسلامی) بونەتە كەمینە‌و تەنانەت بۆ كۆبونەوە‌و یەكدەنگیشیان ناتوانن جارێكی تر پارتی بخەنەوە دۆخی رۆژانی گفتوگۆكردن لەسەر هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم. لە خولی چوارەمدا ئەو سێ لایەنە پێكەوە (40) كورسییان هەبوو، بەڵام لە خولی نوێدا بە هەرسێكیانەوە (24) كورسییان هەیە، واتا ژمارەی كورسییەكانی ئەم بەرەیە بەبەراورد بە خولی چوارەم (16) كورسی كەمیكردووە. خۆ ئەگەر جوڵانەوەی (نەوەی نوێ)ش بچێتە پاڵ بەرەی سێ لایەنەكە ژمارەی كورسییەكانی ئەم بەرەیە دەبێت بە (32) كورسی‌و هێشتا ناگاتەوە بۆ (40) كورسییەكەی جاران. ئەمە لەكاتێكدایە لەپاڵ دابەزینی ژمارەی كورسییەكانیان، پێشبینی ناكرێت ئەم چوار لایەنە (گۆڕان- نەوەی نوێ- كۆمەڵی ئیسلامی- یەكگرتووی ئیسلامی) بتوانن لە پەرلەمانی نوێدا پێكەوە كاری هاوبەش بكەن‌و فراكسیۆنێكی تۆكمە دروستبكەن، ئاماژەكان بۆ ئەوە دەچن لەم خولەدا پەرلەمانتارانی ئەو چوارلایەنە دابەش ببن بەسەر كەمپی پارتی‌و یەكێتیدا، بەتایبەتیش ئەگەر هەندێك لەم حزبانە بەشداری لە كابینەی حكومەتدا بكەن. ئەوەی تائێستا دەبینرێت (یەكگرتووی ئیسلامی‌و جوڵانەوەی نەوەی نوێ) یەكلابونەتەوە كە بەشداری حكومەت ناكەن، بەڵام ئارەزویەك بۆ بەشداری لە كابینەی نوێی حكومەت دەبینرێت لەلایەن هەریەكە لە (بزوتنەوەی گۆڕان‌و كۆمەڵی ئیسلامی)یەوە، لە حاڵی بەشداربونی هەریەكێك لەم دوو لەلایەنە لە حكومەت، درزێك دەكەوێتە ناو بەرەی ئۆپۆزسیۆنی جارانەوە، چونكە بەشداریكردن لە حكومەت بە چەندین مەرجی پارتییەوە بەستراوەتەوە وەكو براوەی یەكەمی هەڵبژاردن. دۆخی یەكێتی چۆن دەبێت؟ ئەگەرچی بەبەراورد بە خولی چوارەم، لە خولی نوێی پەرلەمانی كوردستاندا ژمارەی كورسییەكانی یەكێتی نیشتمانی لە (18) كورسییەوە بۆ (21) كورسی زیادیكردووە، بەڵام بەم زیادكردنەش هێشتا یەكێتی نەگەیشتوەتە رێژەی نیوەی كورسییەكانی پارتی. پارتی جیاواز لەگەڵ هێزەكانی تر مامەڵە لەگەڵ یەكێتی دەكات، ئەمەش بەهۆی پێگەی یەكێتی‌و ئەو زۆنەی كە لەژێر كۆنترۆڵیدایە، لەڕووی كردارییەوە هەرگیز پارتی ناتوانێت بەبێ یەكێتی كابینەی حكومەت پێكبهێنێت، بەڵام یەكێتیش ناتوانێت بەبێ رەزامەندی‌و ئاگاداری پارتی هیچ پرۆژەیاسایەك لە پەرلەمان‌و حكومەت تێپەڕێنێت، پێناچێت جارێكی تر یەكێتی بتوانێت هاوسەنگی هێز بپارێزێت‌و سەنگی خۆی لە حكومەت‌و پرۆسەی سیاسی هەرێمدا دەستبكەوێتەوە. دابەشكردنی كێكەكە بەشێك لە بەرپرسانی پارتی لەبەرامبەر سەركێشییەكەی یەكێتی دژ بە پارتی لە وەرگرتنی پۆستی سەرۆك كۆمار دەڵێن" پارتی بەقەد قەبارەی كورسییەكانی، پشك لە حكومەت‌و پەرلەمانی نوێی هەرێم بە یەكێتی دەدات"، هەندێكی تریان دەڵێن " سەرۆكی حكومەت‌و پەرلەمان بۆ پارتی دەبێت‌و هەر هێزێكیش دەیەوێت بەشدار بێت ئەتوانێت جێگرەكانی ئەو دوو پۆستە وەربگرێت"، بەڵام رەنگە لە كۆتایدا پارتی مل بۆ ئەوە بدات یەكێك لە پۆستەكان (سەرۆكی حكومەت یان سەرۆكی پەرلەمان) بە یەكێتی بدات، چونكە یەكێتی پێیوایە ئەوكات سێ پۆستی سەرەكی لە كوردستان لەدەستی پارتیدا دەبێت (سەرۆكایەتی حكومەت‌و سەرۆكایەتی پەرلەمان)، هاوكات سەرۆكایەتی هەرێمیش هەر لەدەستی پارتیدا دەمێنێتەوە، چونكە دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم بەجۆرێك دابەشكراون زۆربەی دراوە بە سەرۆك وەزیران‌و خۆ ئەگەر پارتی لە خولی نوێدا سەرۆكایەتی پەرلەمانیش ببات، ئەوا بەو بەشەی تری دەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم دەبات كە بەپێی یاسا دراوە بە سەرۆكایەتی پەرلەمان. (درەو میدیا) پێشبینی دەكات لە كۆتایدا سیناریۆی نزیك بۆ دابەشكردننی پۆستەكان بەمشێوەیە بێت: * پۆستی سەرۆكی حكومەت بۆ پارتی  * پۆستی سەرۆكی پەرلەمانی بۆ یەكێتی * پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت بۆ یەكێتی *  پۆستی جێگری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری دارایی بۆ گۆڕان (ئەگەر گۆڕان بەشداری لە حكومەت بكات)  * پۆستی جێگری یەكەمی سەرۆكی پەرلەمان بۆ پارتی  * پۆستی جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان بۆ كەمینەكان (مەسیحیەكان) بەپێی ئەم دابەشكارییە، لایەنەكانی دەرەوەی پارتی‌و یەكێتی هیچ دەسەڵاتێكی ئەوتۆیان لە پەرلەمانی نوێدا نابێت‌و لە هەموو حاڵەتێكدا پێناچێت هیچ پۆستێكیان لە سەرۆكایەتی پەرلەماندا دەستبكەوێت. پارتی چی دەوێت لە پەرلەمانی نوێ؟ پێدەچێت پارتی پلان‌و ئەجێندای وردی هەبێت بۆ خولی نوێی پەرلەمان، گرنگترین بابەت بۆ پارتی لە پەرلەمانی نوێدا ئامادەكردنی دەستورێكە بۆ هەرێمی كوردستان كە تێیدا چارەسەری كێشەی سەرۆكایەتییەكەی مەسعود بارزانی كرابێت، بەتایبەتیش دوای ئەوەی لە خولی چوارەمدا بەیاسایەك چارەسەری كێشەی سەرۆكایەتی هەرێم رادەستی خولی پێنجەم كرا. بەتێپەراندنی دەستوری هەرێمی كوردستان پارتی بەو زۆرینەیەی كە لەناو پەرلەمانی نوێدا هەیەتی، دەتوانێت زامنی (8) سەرۆكایەتی تر بۆ مەسعود بارزانی سەرۆكی حزبەكەی بكات، چونكە ئەستەمە لایەنەكانی تر بتوانن لە دەستوردا لەبارەی ئەو بڕگەیەوە كە تایبەتە بە كانددیدی سەرۆكی هەرێم (اپر رجعی) دابنێن‌و بەوە رێگری لە گەڕانەوەی بارزانی بكەن بۆ پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم‌و ئەو ساڵانەی لەسەر ئەژمار بكەن كە پێشتر سەرۆك بووە، بەوپێیەش بە تێپەراندنی دەستور، ماوەی سەرۆكایەتی مەسعود بارزانی سفر دەكرێتەوە. یەكێكی تر لە ئەجێنداكانی پارتی بۆ خولی نوێی پەرلەمان، پارێزگاریكردنە لە دەسەڵاتەكان لە دەستی سەرۆكی حكومەتدا كە (نێچیرڤان بارزانی)یە، لەمەش زیاتر رەنگە پارتی كۆتایی بەو لامەركەزیەتە كەمەش بهێنێت كە ئەنجومەنی پارێزگاكان هەیانە، لە هەمانكاتدا پەرلەمانیش بەشێوەیەك لێبكات كە لەبەرامبەر حكومەتدا هیچ سەنگ‌و بەهایەكی ئەوتۆی نەمێنێت. دواین كارتی پارتی دواین كارت كە پارتی لە پەرلەمانی نوێدا لە دەستی نەیارە سیاسییەكانی جارانی خۆی سەندوەتەوە، شەڕە قسە‌و فەرتەنەی ناو هۆڵی پەرلەمانە‌و نیشاندانی توانا‌و هێزە لەبەردەم میدیاكاندا، پارتی بۆ ئەم خولەی پەرلەمان ژمارەیەك لەو كاندیدانەی خۆی سەرخستووە كە میدیاكارن یاخود ئەو كادیرانەی حزبن كە لە میدیاكانەوە بە زمانی توند‌و گفتوگۆی شەڕئامێز بەرگری لە حزبەكەیان دەكەن. ئەگەر لە خولی چوارەمدا ئەم رۆڵە میدیاییە كە زیاتر لە شۆكردنێك ئەچێت بۆ راكێشانی سەرەنجی شەقام لەدەستی بزوتنەوەی گۆڕاندا بوبێت، لە خولی نوێی پەرلەماندا نوێنەرەكانی پارتی دەبن بە سوارچاكی گۆڕەپانی شەڕەكانی ناو پەرلەمان.   هەموو ئەم خوێندنەوانە بۆ دۆخی پەرلەمانی نوێی كوردستان وا دەكات، خولی پێنجەم ببێت بە "بەهەشتی" پارتییەكان‌و سێبەری كارەكانی ئەم خولەی پەرلەمان تا چەندین ساڵی داهاتوو بەسەر هەرێمی كوردستانەوە بمێنێتەوە.

راپۆرتی: ئارام مەحمود لەهەفتەی یەكەمی سەرۆكایەتیكردنی حكومەتەكەیدا، كۆمەڵێك ئاستەنگی گەورە بەرۆكی (عادل عەبدولمەهدی) دەگرن، لەگەڵ ئەوەی لەدواین دانیشتنی پەرلەمانی عێراقدا لەكۆی (22) وەزارەت تەنها (14) كاندیدی بۆ تێپەڕندرا، پێش یەكلاكردنەوەی چارەنوسی (8) وەزارەتی تری كابینەكەی كە ئەوانیش ناكۆكییەكی قوڵیان لەسەرە، تادێت دەنگی ڕەخنە و ناڕەزایی لەسەر بەشێك لەو وەزیرانەشی كە متمانەیان پێدراوە بەرزترو زیاتر دەبن، بەهۆی ئەوەی ژمارەیەكیان تۆمەتی ئەندامبوون لە حزبی بەعسی هەڵوەشاوەیان دەدرێتەپاڵ كە ڕێوشوێنەكانی (لێپرسینەوەو دادپەروەری) دەیانگرێتەوە، لەگەڵ كۆمەڵێك تۆمەتی تر كە ئاڕاستەیان دەكرێت"ئەوەش سەرەتایەكی دڵخۆشكەر نیە بۆ حكومەتێك كە شەقام چاوەڕوانیی و هیوای گەوری پیادا هەڵواسیوە" وەك هەندێك لە ئاگایانی دۆخى عێراق دەڵێن.   كێشەی وەزارەتە پڕنەكراوەكان كێشەو بێبەختی (عەبدلمەهدی) تەنها لەو چەند وەزیرەدا كورتنەبووەتەوە كە تۆمەتیان ئاڕاستەدەكرێت، بەڵكو ژمارەیەك لەناوی ئەو كاندیدانەشی كە بۆ (8) وەزارەتە پڕنەكراوەكە پێداگریان لەسەر دەكات، حاڵَیان لەو چەند وەزیرە باشتر نیە كە متمانەیان وەرگرتووەو تۆمەتیان ئاڕاستەدەكرێت، بەوهۆیەشەوە ململانێیەكی توند هاتوەتەئاراوەو پێناچێت لە دانیشتنی ڕۆژی 6ی مانگی داهاتوودا كە بڕیارە سەرۆك وەزیران جارێكی تر ناوەكانیان پێشكەشی پەرلەمان بكات، هەروا بەئاسانی متمانەیان پێبدرێت. بەپێی دواین زانیارییەكان، تائێستا گفتوگۆكانی عەبدلمەهدی لەگەڵ كوتلە سیاسیيە جیاوازەكان هیچ ئەنجامێكی نەبووە، هاوپەیمانی (بونیاتنان) كە سەربازگەكەی (نوری مالیكی-هادی عامری)یە، پێداگری لەسەر كاندیدكردنی (فالح فەیاز) دەكات بۆ وەزارەتی ناوخۆو، سەدرییەكانیش ڕەتیدەكەنەوە، هاوكات (ئەسما سالم)یش، كە خوشكی (ریان كلدانی) سەركردەی گروپی چەكداری (بابلیون)ە، سەدرییەكان و سوننەكان بەتوندی ڕەتیدەكەنەوە وەزارەتی داد وەربگرێت، بەپاساوی ئەوەی "تەمەنێكی كەمی هەیەو ساڵی 2005 كۆلیژی یاسای تەواوكردووە، لەپێكهاتەی (كریستیان)یشە، لەكاتێكدا وەزارەتی داد پێویستی بە دادوەرێكی پسپۆڕو بەتەمەن هەیە، وێڕای ئەوەی  زۆربەی ئەو یاسایانەی وەزارەتی داد لێی بەرپرسیارە یاسای ئیسلامین". ناوەندە ئەدەبی و ڕۆشنبیرییەكانیش كاندیدكردنی (حەسن ئەلروبێعی) كاندیدی كوتلەی (عەسائبی ئەهلی حەق) بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری ڕەتدەكەنەوەو، دەڵێن لەگەڵ ئەوەی هەڵگری بڕوانامەی دكتۆرایە بەڵام بەشێك نیە لەناوەندی ڕۆشنبیری، وێڕای ئەوەی "كاندیدی گروپێكی چەكدارە، كە ئەوەش بۆخۆی جێگەی مشتومڕێكی زۆرەو كۆكردنەوەیان لەیەك سەبەتەدا كارێكی قورسە".  سوننەكان ئەزمونی كورد دووبارە دەكەنەوە (وەزارەتی بەرگریی)، یەكێكی ترە لەو وەزارەتانەی كە لەناو سوننەكان ناكۆكی توندی لەسەرەو، ئەگەر تا 6ی مانگی داهاتوو ڕێككەوتن نەكرێت، یەكیك لە ئەگەرەكان ئەوەیە هەردوو كوتلەكە ( بونیاتنان)و (چاكسازی و ئاوەدانكردنەوە) بەدوو كاندیدی جیا بچنە دانیشتنی پەرلەمان بۆ هەڵبژاردنی كاندیدێكیان بۆ ئەو وەزارەتە، وەك ئەوەی (یەكیتی نیشتمانی كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان) بۆ یەكلاكردنەوەی پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق گرتیانەبەر. (ئەحمەد جەربا) پەرلەمانتاری هاوپەیمانی (میحوەری نیشتمانی) بەڕۆژنامەی شەرقلئەوسەتی ڕاگەیاندووە"سوننەكان دوو كاندیدیان هەیە بۆ وەزارەتی بەرگری ئەوانیش (هیشام ئەلدەراجی) كاندیدی هاوپەیمانی (میحوەری نیشتمانی)و (فەیسەڵ جەربا)یە كە سەرۆك وەزیران دەیەوێت وەك كاندیدی (ئیئیتلافی وەتەنیە)ی ئەیاد عەلاوی و هەندێك هێزی تری سوننە كە دیارترینیان (ساڵح موتڵەگ)ە، پێشنیازی بكات. ڕونیشكردوەتەوە، "تائێستا ئەو ناكۆكییە لەناو كوتلە سونییەكان یەكلانەكراوەتەوە.. كێشەكە ئەوەیە عەبدولمەهدی بەنیازە وەك ئەوەی چەند ڕۆژێك لەمەوپێش ڕایگەیاند، هەمان ئەو ناوانە پێشكەش بە پەرلەمان بكات كە ناكۆكی لەسەر هەندێكیان هەیە". هاوپەیمانی فەتح هەڕەشە دەكات هەر لەو چوارچێوەیەدا، (عەبدولەمیر ئەلدبی) سەركردە لە هاوپەیمانی (فەتح) لە لێدوانێكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاندو" لەدانیشتنی داهاتووی پەرلەماندا كاندیدی ئەو وەزارەتانە متمانەیان پێدەدرێت كە لەدانیشتنی پێشوودا پەسەند نەكران"، تەئكیدیشی كرد"هاوپەیمانێتیيەكەی ڕێگە بەدەستوەردانی كوتلەی (سائیرون و حیكمە) نادات بەربەست بۆ تێپەڕاندنی (8) وەزارەتەكە دروستبكەن" هۆكاری ڕەتكردنەوەی كاندیدی وەزارەتەكانیشی بۆ كێشەی شەخسی هاوپەیمانی سائیرون لەگەڵ كاندیدی وەزارەتی خوێندنی باڵا و ڕۆشنبیری گێڕاوەتەوە، بەوپێیەی پێشتر سەربە ڕەوتی سەدر بوون".

 ئا: نامیق رەسوڵ  بەدەستهێنانی پۆستێكی حكومیی لە عێراقدا باشترین و خێراترین دەروازەیە بۆ گەیشتن بە پەرلەمان، نە پێویستی بە بڕینی پلە حزبییەكانە و نە خەرجییەكی زۆریشی دەوێت. ئەم ئەزمونە لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا كە 12ی ئایاری رابردوو بەڕێوەچوو، زیاتر لە 10 بەرپرسی حكومیی تاقیانكردەوە و لە رێگەیەوە كورسی پەرلەمانیان بەدەستهێنا. خۆكاندیدكردن لە رێگەی پۆستێكی حكومیی و دەسەڵاتی جێبەجێكردنەوە ئازادی زیاتر بە كاندید بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان دەبەخشێت تا ئاراستەی سیاسی خۆی هەڵبژێرێت و خۆی لە باجی ئینتیمابوون بۆ حزبە گەورەكان رزگاربكات. لەو هەڵبژاردنەدا چەند بەرپرسێكی حكومیی زۆرترین دەنگیان لەسەر ئاستی پارێزگاكانیان بەدەستهێنا: •     (جەبار لعێبی) وەزیری نەوتی كابینەكەی عەبادی لە پارێزگای (بەسرە) زیاتر لە 28 هەزار دەنگی بەدەستهێنا، •    (كازم فنجان حەمامی)ی وەزیری گواستنەوە لە هەمان پارێزگا زیاتر لە هەشت هەزار دەنگی بەدەستهێنا و ئەوەش بەس بوو بۆئەوەی دوای لەدەستچوونی پۆستی وەزارەتەكەی، كورسییەك لە پەرلەمان مسۆگەربكەن.  هەرچەندە ئەو دوو وەزیرە بۆ وەرگرتنی پۆستە وزارییەكانیان كاندیدی ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی بوون، بەڵام لە هەڵبژاردنی پەرلەماندا ئاراستەی سیاسیی خۆیان گۆڕی ( لعێبی) هاوپەیمانی نەسری  هەڵبژارد و (حەمامی)یش دەوڵەتی یاسا. بەدەستهێنانی كورسی پەرلەمان بۆ كەسێك كە پێش هەڵبژاردن پۆستی حكومیی هەبێت، بە پلەی یەكەم پەیوەستە بە كاریگەری پۆستەكە و توانای لە كۆنترۆڵكردنی سەرچاوە داراییەكان و فەرمانە ئیدارییەكان كە پەیوەندیان بە بەرژەوەندی زۆرترین چینی كۆمەڵگەوە هەیە. رێگای بەدەستهێنانی كورسی پەرلەمان، تەنها بۆ پۆستە وزارییەكان ئاسان نەبوون بەڵكو بەڕێوەبەرە گشتییەكانیش پشكیان بەركەوت، " عەباس یابر" بەڕێوەبەری كارەبای (واست) بە بەدەستهێنانی نزیكەی حەوت هەزار دەنگی پارێزگاكەی، كورسییەكی پەرلەمانی مسۆگەر كرد، هەرچەندە لەلایەن ئەنجومەنی پارێزگاوە لە پۆستەكەی دوورخرابوەوە. پارێزگاری پارێزگاكانیش هەرچەندە ئەداو خراپی خزمەتگوزاریی پارێزگاكانیان لە یەكەوە نزیكە، بەڵام زۆرترین كورسی پەرلەمانیان لە هەڵبژاردنی 2018 دا بەدەستهێنا، بە جۆرێك (9) پارێزگار سەركەوتن بۆ پەرلەمان و لەو ژمارەیەش شەشیان پێشتر ئەندامی پەرلەمان نەبوون، ئەوانیش بریتی بوون لە: -    ئەسعەد عیدانی : پارێزگاری بەسرە -    مەحمود مەلا تەڵاڵ : پارێزگای واست -    سادق مەدلول: پارێزگاری بابل -    عەتوان عەتوانی: پارێزگاری بەغدا -    ئەحمەد جبوری : پارێزگاری سەڵاحەدین -    راكان سەعید جبوری: پارێزگاری كەركوك بانگەوازەكان بۆ دوورخستنەوەی دامەزراوەی سەربازی لە سیاسەت و نەبووە رێگر لەبەردەم فەرماندە سەربازییەكان بۆئەوەی نەچنە كێبركێی هەڵبژاردنەوە،  یەكێك لەوانە فەرماندەی هێزە ئەمنییەكانی ناوچەی سەوزی بەغدا فەریق روكن (محەمەد رەزا ئال حەیدەر)ە كە دوای لەسەركارلابردنی بەهۆی چونە ناوەی خۆپیشاندەران بۆ ناوچەی سەوز ساڵی 2016 لە چوارچێوەی لیستی هاوپەیمانی (سائیرون) بەشداری هەڵبژاردنی كرد و بە 16 هەزار و 780 دەنگ كورسییەكەی پەرلەمانی مسۆگەر كرد. هەروەها عەمید (سەعران ئەعاجیبی) فەرماندەی پۆلیسی پارێزگای موسەنناس بە 25 هەزار دەنگ كورسییەكی پەرلەمانی بەدەستهێنا، ڕەنگە (فالح فەیاز) سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی و ڕاوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی دیارترین نمونەی خۆكاندیدكردنی بەرپرسانی ئەمنیی عێراق بێت كە لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا نەك هەرخۆی بەڵكو  بەلیستێك (لیستی عەتا) لە چوارچێوەی (ئیئتیلافی نەسر) ی (حەدیدەر عەبادی)دا بەشداری هەڵبژاردنی كرد چەند كورسیەكی پەرلەمانی مسۆگەركرد ودواتریش چووە پاڵ هاوپەیمانێتییەكەی (مالیكی و عامری). سەرچاوە: درەومیدیا+ ماڵپەڕی " NAS"  

ڕاپۆرت: ئارام مەحمود كەمتر لە (10) ڕۆژ لەبەردەم عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراقدایە بۆ پڕكردنەوەی وەزارەتە بەتاڵەكانی حكومەتەكەی كە ژمارەیان 8 وەزارەتە، حزبەكان لەجموجۆڵی بەردەوامدان بۆ بەدەستهێنانی، (پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان) شەڕێكی توند دەكەن لەسەر بەدەستهێنانی وەزارەتی (كۆچ و كۆچبەران)، كاندیدی پارتی بۆ ئەو پۆستە (نەوزاد هادی)یە و كاندیدی یەكێتیش(خالید شوانی)یە، كوتلەی(عەتا)یش، كە لەچوارچێوەی هاوپەیمانی (بونیاتنان)دایە بەسەرۆكایەتی (هادی عامری) لەشەڕێكی توندایە بۆ وەرگرتنی وەزارەتی ناوخۆ بۆ (فالح فەیاز)ی سەرۆكی كوتلەكە، گروپی چەكداری (بابلیون) كە لەچوارچێوەی دەستەی حەشدی شەعبیدایە لەگەڵ حزبی (فەزیلە) ململانێیەكی توندیانە لەسەر وەزارەتی (داد)، وەزارەتی (ڕۆشنبیر)یش، وێڕایی ئەوەی پەرلەمان لەدواین دانیشتنیدا كاندیدەكەی كوتلەی (عەسائب)ی ڕەتكردەوە، بەڵام تائێستا بێهیوا نەبوون و شەڕدەكەن بۆ بەدەستهێنانی ئەو وەزارەتە، (ئیئتیلافی وەتەنیە)ی (ئەیاد عەلاوی ) یش، وەزارەتی بەرگی بەمافی خۆی دەزانێت.  عەبدولمەهدی سەرقاڵی سازاندنی قەوارەكانە    "حزبە دیارەكان بەردەوامن لەسەر یاریكردن لەسەر وەتەری پشكێنە بۆ بەدەستهێنانی وەزارەتە پڕنەكراوەكان لەحكومەتەكەی عەبدولمەهدی، ئەویش سەرقاڵی یەكلاكردنەوەی دۆسیەی تەواوفقاتی سیاسی و یەكخستنی ڕوئیا و بۆچونی قەوارە سیاسیە ناكۆكەكانە" ئەمە قسەی سەرچاوەیەكی نزیكە لەنوسینگەی سەرۆك وەزیرانی عێراق كە بۆ ڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی قەتەری كردووە و ئاماژەی بەوەشداوە" كێشەی ئێستا عەبدولمەهدی یاخیبوون نیە لەپشكێنە، بەڵكو چۆنیەتی تەوافوقە لەنێوان قەوارە سیاسیەكان بۆ ڕێكسختنی میكانیزمی پشكێنە لەنێوانیاندا" بەهۆی بوونی تێبینی لەنێوان ئەوپێكهاتەیەی پشتیوانی عەبدولمەهدی دەكەن كە ئەوانیش (سائیرون و فەتح)ن.  سەرچاوەكە ڕاشیگەیاندووە" یەكلاكردنەوەی دۆسیەی دیارترین وەزارەتەكان (دادو ناوخۆ و بەرگریی) لەسەر ڕادەی سەركەوتنی سەرۆكی حكومەت وەستاوە لەگەیشتن بەتەوافوق لەنێو كوتلە سیاسەكان" وەزارەتەكانی تریش لەڕێی پشكێنەیەكی ڕێكخراوتر لەپێشو و ڕێككەوتن لەسەر كاندیدی تەوافوقی بۆیان، یەكلادەكرێنەوە. ململانێی فەتح و سائیرون مەترسی جدییە لەسەر حكومەت ململانێیەكی توند و ئاشكرا لەنێوان هاوپەیمانی (فەتح) بەسەرۆكایەتی (هادی عامری) و هاوپەیمانی (سائیرون) بەسەرۆكایەتی (موقتەدا سەدر) سەریهەڵداوە، بەتایبەت دوای ڕەتكردنەوەی كاندیدەكانی كوتلەی (بونیاتنان) بۆ وەزارەتەكانی ناوخۆ و بەرگریی و ڕۆشنبیری لەلایەن هاوپەیمانی (سائیرون)ەوە. ئەندامێكی هاوپەیمانی (فەتح) دەڵیت، "حكومەتی نوێ‌ لەسەر بنەمای لێكگەیشتن لەگەڵ هاوپەیمانی (سائیرون) پێكهاتووە"تەئكیدیشی كردووە"ئەولێكگەیشتانە بەمەرجی دەستنەبردن بۆ پشكی هەردوولا لەوەزارەتەكان ئەنجامدراوە". پەرلەمانتارەكەی (فەتح) كەناوی خۆی ئاشكرانەكردووە، بەڕۆژنامەكەی ڕاگەیاندووە" هاوپەیمانی (فەتح) و باقی پێكهاتەكانی تری كوتلەی (بونیاتنان) سەریان سوڕماوە لەڕەتكردنەوەی كاندیدەكانیان بۆ وەزارەتەكانی ناوخۆ و بەگریی و ڕۆشنبیریلەلایەن سائیرنەوە"   ئاماژەی بەپێداگری كوتلەكەشیان كردووە لەسەر كاندیدكردنی (فالح فەیاز) بۆ وەزارەتی ناوخۆ و (حەسەن ئەلروبێعی) (كاندیدی عەسائب) بۆ وەزارەتی ڕۆشنبیری. ڕاشیگەیاندووە: هاوپەیمانێتیەكەیان چاوەڕوانی دانیشتنی دهاتووی پەرلەمان دەكات بۆ زانینی چارەنوسی كاندیدەكانی و دوای ئەوە بڕیارێكی گونجاو دەدات كە شایستەی پێهاتەكان بێت. پێداگری ناچاری لەگەڵ ئەوەی وادەردەكەوێت عەبدولمەهدی پێداگریدەكات لەسەر ناوی ئەو كاندیدانەی لەدواین دانیشتنی پەرلەمانی عێراقدا بۆ وەزارەتە پڕنەكراوەكان پێشكەشی كردن و متمانەیان پێنەدرا، بەڵام ڕای بەهێز ئەوەیە، سەرۆك وەزیران ئازادی تەواوی نەبووە لەدەستنیشانكردنی كاندیدی وەزارەتەكان و پێداگرییەكەشی لەپێناو نەگەڕانەوەیەتی بۆ چوارگۆشەی یەكەم و  ترسی جدیەتی لەقوڵبونەوەی كێشەكان و لێكترازانی قەوارە سیاسیەكان بەتایبەت (سائیرون و فەتح) كەپشتیوانی سەرەكی حكومەتەكەین و لەسەر هەندێك لەكاندیدەكان بەتایبەت وەزارەتی ناوخۆ ناكۆكی توندیان هەیە. پێشتر زۆربەی كوتلە سیاسیەكان بەڕوكەش ڕایانگەیاند، ئازادی تەوا دەدەن بەعادل عەبدولمەهدی بۆ دەستنیشانكردنی تیمی وزاری كابینەكەی، بەڵام دواتر دەركەوت لەپشتی پەردەوە شەڕیكی توند لەسەر تەواوی پۆستی وەزارەتەكان كراوە، كە تائیستاش بەردەوامە بەتایبەت لەسەر ئەو وەزارەتانەی پڕنەكراوەنەتەوە.       

راپۆرتی: ئارام مەحمود  لەكاتێكدا عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی عێراق پۆستی جێگری سەرۆك وەزیرانی ڕەتكردۆتەوەو ئەو بەرپرسیارێتیەی بەدوو وەزیری (نەوت و دارایی) كابینەكەی سپاردووە، هەندێك لەو كوتلە سیاسیانەی چاویان لەوەیە كەسایەتیەكانیان پۆستی جێگری سەرۆك كۆمار وەربگرێت، دەستیانگرتووە بەو بڕیارەی دادگای فیدراڵی كە پێشتر دەریكرد لەبارەی نادەستوری بوونی بڕیارەكەی حەیدەر عەبادی تایبەت بەهەڵوەشاندنەوەی پۆستی جێگرانی سەرۆك كۆمار لەمانگی ئابی ساڵی 2015دا.  هاوكات لەگەڵ بەردەوامبونی مشتومڕەكان سەبارەت بەهەردوو پۆستی وەزارەتی (بەرگری و ناوخۆ) كە عەبدولمەهدی سەرپەرشتیان دەكات تا ئەو كاتەی كوتلە سیاسیەكان یەكلایدەكەنەوە، شەڕی جێگرانی سەرۆك كۆمار تائێستا بەشێوەیەكی بێدەنگ لەنێوان شیعە و سوننەو توركمان وەك پێكهاتەی سێیەمی عێراق بەڕێوەدەچێت. دانانی جێگر لەدەستی سەرۆك كۆماردایە ئەحمەد عەبادی ڕاوێژكاری یاسایی پێیوایە" هیچ پەیوەندییەك لەنێوان پرسی پێكهێنانی حكومەت و پۆستی جێگرانی سەرۆك كۆماردا نیە، چونكە ئەو پۆستە بەدەر لە ژمارەی ئەو كەسایەتیانەی وەریدەگرن، لەدەسەڵاتی سەرۆك وەزیراندا نیە"  ئەوڕاوێژكارە یاساییە بەڕۆژنامەی "شەرقلئەوسەت"ی ڕاگەیاندووە،  پۆستی جێگرانی سەرۆك كۆمار بەتەنها لەدەسەڵاتی سەرۆك كۆماردایە و بەپێی یاسای ژمارە یەكی ساڵی۲٠۱۱ی جێگرانی سەرۆك كۆمار ڕێكخراوە، سەرۆک کۆمار جێگرێك یان زیاتر بۆخۆی هەڵدەبژێرێت بەمەرجێك زیاتر نەبێت لە سێ‌ جێگر و ناوی كاندیدەكانیش پێشکەش بەپەرلەمانی عێراق دەكرێت بۆ پەسەندكردنی بەزۆرینەی ڕەها.  تائێستا سەرۆكایەتی كۆماری عێراق هیچ ئاماژەیەكی پیشاننەداوە، کە(بەرهەم ساڵح) سەرۆك كۆماری عێراق بەنیازبێت بەمنزیكانە هەڵبژاردنی جێگرەكانی ڕابگەیەنێت، بەوتەی سەرچاوەیەکی ئاگادار، سەرۆك كۆمار  چاوەڕوانی تەوافوقاتی كوتلە سیاسەكانە لەسەر پۆستە لەكاتێكدا بەپێی یاسا لەدەسەڵاتی خۆیدایە.  توركمان بەنیازی وەرگرتنی جێگرێكە ڕۆژنامەی (شەرقلئەوت) لەزاری ئەو سەرچاوەیەوە بڵاویكردۆتەوە" مادەم پۆستی جێگری سەرۆك كۆمار لەسەر بنەمای پێكهاتە دابەشدەكرێت، لەبەر ئەوە سەرۆك كۆمار چاوەڕوانی كاندیدی كوتلەكان دەكات بۆ ئەو پۆستە لەگەڵ بەهەند وەرگرتنی ئەوەی ئەمجارە خواستێك هەیە پۆستی جێگری دووەم یان سێیەمی سەرۆك كۆمار بدرێت بەتوركمان بەوپێیەی نەتەوەی سێیەمی عێراقن" ئاماژەی بەوەشكردووە"بڕیارەكەی دادگای فیدڕاڵی كە كاتی خۆی بڕیارەكانی عەبادی هەڵوەشاندەوە بەپاڵشتێكی بەهێزی كوتلەكان دادەنرێت بۆ دەستگرن بە پۆستی جێگرانی سەرۆك كۆمار وێڕایی ڕەتكردنەوەی لەلایەن مەرجەعەتی نەجەف بۆ فرە پۆستی كەهیچ دەسەڵاتێكی نیە وێڕایی بەهەدەردانی ماڵی گشتی. شیعەكان زیاد لەكاندیدێكیان هەیە سەعدی مەتڵەبی سەركردە لەدەوڵەتی یاسا ڕایگەیاندووە، شیعەكان ناكۆكییەكان نیە لەسەر وەرگرتنی بۆ پۆستی جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بۆ ئەم خولەش، ئەوە لەكاتێكدایە زیاد لەسەرچاوەیەكی ئاگادار ئاماژە بەبونی ململانێیەكی توند دەكەن لەنێوان (نوری مالیكی، هادی عامری) لەنێو پێكهاتەی شیعە بۆ پۆستی جێگری سەرۆك كۆمار، هاوكات ناوی (فالح فەیاز)یش دەهێنرێت وەك یەكێك لەكاندیدەكان بۆ ئەو پۆستە، ئەگەر پۆستی وەزیری ناوخۆ وەرنەگرێت. ململانێی سوننەكان زۆر توندە  سوننەكان، وەك سەركردەیەكی ئەو پێكهاتەیە بە(شەرقلئەوسەت)ی ڕاگەیاندوە، ململانێیەكی توندو ئاشكرا لەنێوانیاندا هەیە لەسەر پۆستی جێگری سەرۆك كۆمار ئەگەر ڕێككەوتن كرا لەسەر ئەوەی سەرۆك كۆمار زیاد لەجێگرێكی هەبێت، بەگوێرەی سەرچاوەكە هەریەک لە( ساڵح موتڵەگ و خەمیس خەنجەر و ئوسامە نوجێفی و جەمال كەربولی) كێبڕكێ‌ لەسەر بەدەستهێنانی ئەو پۆستەدەكەن.  لای خۆیەوە، (حەسەن تۆران) پەرلەمانتار و سەرۆكی بەرەی توركمانی بە هەمان سەرچاوەی ڕاگەیاندووە"كاردەكەن بۆ ئەوەی پۆستی جێگری سەرۆك كۆماریان پێبدرێت وەك ئیستحقاقێكی نەتەوەیی توركمان بەوپێیەی سێیەم نەتەوەی عێراقن دوایی عەرەب و كورد". ئاماژەی بەوەشداوە" سەرۆك كۆمار و سەركردە سیاسیەكان پشتیوانی ئەو بیرۆكەیە دەكەن بەتایبەت كە توركمان هیچ وەزارەتێكیان لەحكومەتی نوێ وەرنەگرتووە‌.   

راپۆرتی: ئارام مەحمود  ڕەنگە لەدوای "بزوتنەوەی گۆڕان"ەوە، هیچ هێزێك هێندەی "جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌" و خودی سەرۆكەكەی خاوەنی وتارێكی ڕادیكاڵ و توند نەبوبێتن لە كایەی سیاسی هەرێمی كوردستان،  گوتارێك، كە هەندێك " بە نوێنەرایەتیكردن و تەمسیلی ڕاستەقینەی  شەقامی ناراِزیی لەبەرامبەر دەسەڵاتێكی بێباك و كەمتەرخەم" ناویدەبەن، هەندێكی دیكەش بە گوتارێكی " پۆپۆلیستیانەی"  دەزانن كە هیچ باجێكی لەسەر نیە، هەندێكیش بە"موزایەدەیەكی ناواقیعی و دروشمبازی" ناویدەهێنن، زۆرێكیش پیادەكردنی ئەو شێوازە توندو ڕەقە لە گوتاری سیاسی، بە ئامرازێكی  گرنگ و كاریگەری تاقیكراوەی دەزانن بۆ كۆكردنەوەی زۆرترین خەڵكی ناڕازیی و خۆ تەرحكردنیش وەك بەدیل و پڕكردنەوەی ئەو فەراغە سیاسییەی بەتایبەت لەدوای خاوبوونەوە و بێدەنگبونی ئۆپۆزسیۆنی جاران لە كوردستان دروستبووە، نەك شوێنگرتنەوەی فیعلی دەسەڵاتێكی "بەدكار" كە سیحری  ئامادەیی هەر  هێزێكی سیاسی ناڕازییە.  هەندێك لەوانەی ڕەخنەیان لە "جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌"  هەیە، لەوەش دووتر دەڕۆن و دەڵێن، لەپێناو شوێنپێكردنەوە لەڕیزبەندی هێزەكان و شوێنگرتنەوەی هەندێكی تریان، لە دوو باردا زیادەڕۆیی زەق و بەرچاویان كردووە، گوتاری سیاسییان، وێڕایی ئەوەی "هەڵپەو هەڵەداوانی" زۆری پێوەدیارە "هێندە تەركیزیان لەسەر پەلارمادانی دەسەڵات و تەواوی هێزەكانی تر بووە، بەقەد ئەوە تەركیزیان لەسەر ئەوە نەبووە بۆ خەڵكی ڕونبكەنەوە چیان دەوێت" یان "ئەوەندەی هەوڵیانداوە لەڕێی ناشرینیكردنی ڕكابەرەكانیانەوە خۆیان جوان بكەن، هێندەی ئەوە كاریان بۆ دەرخستنی جیاوازی و جوانییەكانی خۆیان نەكردووە"، پێیانوابووە "چەندە وتارەكانیان دژی یەكێتی و پارتی توندتربێت هێندە "ڕاستگۆیی و ئازایەتییان" دەسەلمێنێت و زیاتر و زیاتر خەڵكیان لە دەور كۆدەكاتەوە" ئەوەش هەم لە لێدوان و هەم لە هەندێك بەیاننامەیاندا بەئاشكرا دیارە، ئەمە لە بارێكیدا، لەبارەكەی تریشدا، فڕیدانی كۆمەڵێك بەڵێن و پێشبینی كە دیسان زیادەڕۆییەكی هێجگار زەقی پێوەدیارە، كە دیارترینیان حسابنەكردنە بۆ قەبارەی بەرامبەر و هەندێك پێشبینی ناواقیعی، پرسیاری لەسەر میسداقیەت و خوێندنەوەی سیاسیان دروستكردووە.    حسابی بۆ قەبارەی نەیارەكانی نەكردووە لە سەرەتای بانگەشەی هەڵبژاردندا، بەرپرسانی " نەوەی نوێ‌" ڕایانگەیاند، "كاندیدیان بۆ پۆستی سەرۆكی حكومەت هەیە و ئامانجیان بەدەستهێنانی لوتكەی دەسەڵاتە" لەوەش زیاتر خۆیان بە تاكە ڕكابەری (پارتی دیموكراتی كوردستان) ناساند و (یەكێتی و گۆڕان) كە دوو هێزی سەرەكین بەخێرایی  "تێیانپەڕاندن"، وەك ئەوەی  حساب بۆ قەبارە و پێگەی سیاسییان نەكەن، ئەمەش یەكێكی ترە لەوسەرنج و ڕەخنانەی كە هەندێك ئاڕاستەی ئەو جوڵانەوەیەی دەكەن و پێیانوایە"ئەم بیركردنەوەیە ئەگەر ئاستێكی زۆر  لە متمانە بەخۆبوونیشی تیادابێت، ئەوا خاڵی نیە لە لەخۆبایبوون و زیادەڕۆییەك كە تاسنوری كورتبینی و نەبوونی خوێندنەوەیەكی واقیعی و بەكەمزانینی بەرامبەر چووە"، وێڕایی بەتەماكردنی خەڵكیش بۆ پێشهاتێك كە ئەگەری ڕوودانی ڕەنگە بەڕێژەیی سەدیش نەخوێنرێتەوە، وەك دەوترێت ئەمە بۆ پارتێكی سیاسی كە شەڕی  وەرگرتنی دەسەڵات بكات، ئەگەر لە كەمپینی هەڵبژاردندا هۆكارێكی  گرنگ بێت بۆ بەخشینی جۆرێك لە ورە و هێز و تەنانەت كۆكردنەوەی دەنگی زیاتریش، ڕەنگە بەتێپەڕبونی كات ئاسەواری نەرێنی ببێت كە دیارترینیان لەقكردنی متمانەیە بە ڕاستگۆیی.  لەم باسەدا ئەوەی وەك پرسیارێكی گەورەی بێ وەڵام ماوەتەوە لای زۆرێك ئەوەیە، بەچی پێوەر و لەسەر چی بنەما و لێكدانەوەیەكی زانستی  بەرپرسانی "جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌"خۆیان بە تاكە ڕكابەری (پارتی) زانیوە لەكاتێكدا جیاوازیی ئەنجامەكانی نێوانیان، لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق 21 كورسی و لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانیش  37 كورسی بووە؟، كە جیاوازییەكی لەڕادەبەدەر گەورەیە و بواری بەراوردكردن نیە. كەی ئۆپۆزسیۆنی هەڵبژارد؟ دیوێكی تری ئەو ڕەخنانەی ئاڕاستەی "جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌"دەكرێت، پەلەكردنە لە دەربڕینی هەڵوێستە سیاسییەكانی، ئەگەر زۆرێك لە حزبەكانی كوردستان كێشەی وەرگرتنی بڕیار و مرداركردنەوەی دۆسییە سیاسییەكانیان هەبێت بەهۆی نادیاری و نەمانی ناوەندی بڕیاری سیاسی تیایاندا، ئەوا "نەوەی نوێ‌" دووچاری كێشەی پەلەكردن لە بڕیاردان بووە، ئەمە سەرنجی هەندێكە لە چاودێران، كە دەڵێن، لەگەل ڕاگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق سەرۆكی جوڵانەوەكە گەیشتە نەجەف و لەگەڵ موقتەدا سەدر سەرۆكی هاوپەیمانی "سائیرون"كۆبوەوە، بەنیازی بەشداریكرن لە حكومەت، پاشان كە گەوەترین كوتلەی پەرلەمانیش پێكهات، چووە پاڵ كوتلەكەی (سەدر-عەبادی) و بەنیازبوو بەشداریپێبكەن لە حكومەت، بەڵام كە دواتر "بەدەستی بەتاڵ هاتەدەرێ‌"  وەك "یەكەم هێزی عێراقی ئۆپۆزسیۆن بوونی ڕاگەیاند". بۆ پەرلەمانی كوردستانیش پاشگەزبوەتەوە لەگەڵ ڕاگەیاندنی ئەنجامە سەرەتاییەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانیش، دیسان "سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌" كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانی ڕێكخست و وتی" ئەگەر ئەنجامەكان بەمشێوەیەی ئێستا بن، نەوەی نوێ‌ بەشداری خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان ناكات".  لەبارەی بەشداری لە پەرلەمانی كوردستانیش وتی" هەر لایەنێك بەشداری بكات لە پەرلەمانێكی لەمشێوەیە، شەرعیەت دەدات بەو پرۆسەیە"، داواشی لە هێزەكانی دەرەوەی دەسەڵات كرد لەگەڵ هەڵوێستەكەی نەوەی نوێ‌ بن و بایكۆتی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بكەن و پەیامێكیشی لەوبارەیەوە ئاڕاستەی سەركردەكانی یەكگرتووی ئیسلامیی و كۆمەڵ و گۆڕان كرد  و دوو لایەنە ئیسلامییەكە وەڵامیاندایەوە بەبێ‌ ئەوەی رەزامەندی لەسەر داواكارییەكەی دەرببڕن و بزوتنەوەی گۆڕانیش تائێستا وەڵامی نەداوەتەوە. سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌ لەسەرەتادا بانگەشەیەكی زۆری بۆ ئەم هەنگاوە كرد و میدیاكانی بایەخێكی زۆریان پێدا بەجۆرێك بانگەشەی ئەوەیان بۆ كرد" ئەمە یەكەمجارە لەمێژووی هەرێمی كوردستاندا هێزێكی براوە بڕیاربدات نەچێتە پەرلەمان"، هاوكات تانەی ئەوەشیان لە لایەنەكانی دەرەوەی یەكێتی و پارتی دا كە هەمیشە دوای ئاشكراكردنی ئەنجامی هەڵبژاردنەكان، ڕەخنەی توندیان گرتووە و پارتی و یەكێتیان بە ساختەكاریی تۆمەتباركردووە بەڵام هیچكات وەك نەوەی نوێ‌ بایكۆتی پەرلەمانیان نەكردووە. ئەوەی جێی سەرنجی چاودێرانە، جارێ‌ "جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌" بایكۆتی پەرلەمانی نەكردووە، بە خۆجیاكردنەوەی لە حزبەكانی تر چی قازانجێك دەكات؟ لەكاتێكدا دەبوو بۆ بەهێزكردنی هەڵوێستەكەی هەوڵی قەناعەتپێكردنی هێزەكانیشی تریشی بدایە نەك "موزایەدەكردن وتۆراندنیان" وێڕایی ئەوەش، هەڵوێستەكانی دواتری "جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌" دەریدەخەن، كە لەو هەنگاوە پاشگەزبوەتەوە واتە بایكۆتی پەرلەمان ناكات، جا هۆكار و پێشهاتەكان هەرچیەك بن. لەگەڵ ڕاگەیاندنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان، "نەوەی نوێ‌" دیسان بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە و تیادا وێڕایی ڕەتكردنەوەی ئەنجامەكان، لە خاڵێكدا كە وەك پێشنیاز بۆ هێزەكانی دەرەوەی یەكێتی و پارتی كردووە، داوایان لێدەكات "بەرەیەكی هاوبەشی ئۆپۆزسیۆن لەناو پەرلەمانی كوردستان پێكبهێنن"، ئەوە لەكاتێكدا پێشتر ڕاگەیاندووە "هەر هێزێك بەشداری بكات لە پەرلەمان شەرعیەت دەدات بەو پرۆسەیە"، وێڕایی ئەوەش سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی نوێ‌ لەلاپەڕەی تایبەتی خۆی لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیسبوك پرسیاری ئەوەی لە خەڵك كردووە "ئایا لەنێوان بایكۆتی پەرلەمان و بوون بە ئۆپۆزسیۆێكی ئازا لەناو پەرلەمان كامیان هەڵبژێرین"؟ ئەم پرسیارە و ئەوەی پێشتریش ئاماژە پێكرا، ئاماژەیەكی ڕوونە بۆئەوەی " نەوەی نوێ‌" لە هەڵوێستە كۆنكرێتییەكەی پێشووی پەشیمانبووەتەوە كە "بایكۆتی پەرلەمان" بوو، ئۆپۆزسیۆن بوونی كردوەتە یەكێك لە بژاردەكانی، كە پێشتر پێیوابوو شەرعیەت دانە بە پرۆسەیەك كە لەسەر بنەمای "ساختەكاری" بنیاتنراوە.  

راپۆرتی: محەمەد رەئوف پارتی دیموكراتی كوردستان كە لە ساڵی 1946 دامەزراوە، ئەنجامی هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی كوردستان دەنگەگانی كەمیكردووە بەڵام كورسیەكانی زیادیكردووە.    پارتی دیموكراتی كوردستان لە زۆربەی هەڵبژاردنەكاندا بە لیستی هاوبەش لەگەڵ یەكێتی و لایەنەكانی تر بەشداریكردووە، خۆ ئەگەر دوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و سێ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق وەربگیرێت دەردەكەوێت كە ژمارەی دەنگ و كورسیەكانی چەند گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە. لە هەڵبژاردنی 2010 ی پەرلەمانی عێراق پارتی دیموكراتی كوردستان لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان (670,965) دەنگی بەدەستهێنا ، بەڵام لە هەڵبژاردنی 2014 ی پەرلەمانی عێراق (753,014) دەنگی بەدەستهێنا ، دەنگەكانی زیاتر لە ( 82 هەزار ) دەنگ زیادیكرد بەرێژەی ( 12%)، ئەگەر بەراوردی بكەین بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق 12ی ئایاری 2018 كە پارتی لە سێ پارێزگاكەی هەرێم (724,727) دەنگی بەدەستهێنا لەگەڵ 25 كورسی پەرلەمان، واتا لە نێوان هەڵبژاردنی 2010 بۆ 2018 پارتی دەنگەكانی (53762) بەرێژەی ( 8%) زیادیكردووە. سەبارەت بە پەرلەمانی كوردستانیش لە هەڵبژاردنی 2013 دا پارتی دیموكراتی كوردستان (743,984) دەنگی بەدەستهێنا، لەگەڵ 38 كورسی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام لە هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 دا پارتی (688,070) دەنگی بەدەستهێنا، دەنگەكانی (55914) كەمیكردووە بەرێژەی لە ( 7.5%) بەڵام كورسیەكانی زیادی كرد لە 38 بۆ 45 واتا 7 كورسی بەرێژەی ( 16%)    

راپۆرتی: محەمەد رەئوف یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە لە ساڵی 1975 دامەزراوە، ئەنجامی هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی كوردستان دەنگەگانی كەمیكردووە بەڵام كورسیەكانی زیادیكردووە.    یەكێتی نیشتمانیكوردستان لە زۆربەی هەڵبژاردنەكاندا بە لیستی هاوبەش لەگەڵ پارتی و لایەنەكانی تر بەشداریكردووە، خۆ ئەگەر دوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و سێ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق وەربگیرێت دەردەكەوێت كە ژمارەی دەنگ و كورسیەكانی چەند گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە. لە هەڵبژاردنی 2010 ی پەرلەمانی عێراق یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان (397,929) دەنگی بەدەستهێنا ، بەڵام لە هەڵبژاردنی 2014 ی پەرلەمانی عێراق (496,536) دەنگی بەدەستهێنا ، دەنگەكانی زیاتر لە ( 100 هەزار ) دەنگ زیادیكرد بەرێژەی ( 25%)، ئەگەر بەراوردی بكەین بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق 12ی ئایاری 2018 كە یەكێتی لە سێ پارێزگاكەی هەرێم (364,638) دەنگی بەدەستهێنا لەگەڵ 18 كورسی پەرلەمان، واتا لە نێوان هەڵبژاردنی 2010 بۆ 2018 یەكێتی  دەنگەكانی (33291) بەرێژەی ( 8%) كەمیكردووە . سەبارەت بە پەرلەمانی كوردستانیش لە هەڵبژاردنی 2013 دا یەكێتی (350,500) دەنگی بەدەستهێنا، لەگەڵ 18 كورسی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام لە هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 دا یەكێتی (319,912) دەنگی بەدەستهێنا، دەنگەكانی ( 30,588) كەمیكردووە بەرێژەی لە ( 9%) بەڵام كورسیەكانی زیادی كرد لە 18 بۆ 21 واتا 3 كورسی بەرێژەی ( 16%)  

راپۆرتی: محەمەد رەئوف بزوتنەوەی گۆڕان كە لە ساڵی 2009 دامەزراوە، ئەنجامی هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی كوردستان دەنگ و كورسیەكانی بەرێژەی زیاتر لە50% دابەزیوە، ئەمەش گفتوگۆی جدی لە نێو ئەو حزبەدا درووستكردووە. بزوتنەوەی گۆڕان لە تەواوی هەڵبژاردنەكاندا بە لیستی سەربەخۆ بەشداری كردووە، خۆ ئەگەر دوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و سێ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق وەربگیرێت دەردەكەوێت كە ژمارەی دەنگ و كورسیەكانی چەند گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە. لە هەڵبژاردنی 2010 ی پەرلەمانی عێراق بزوتنەوەی گۆڕان لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان (425,793) دەنگی بەدەستهێنا لەگەڵ 8  كورسی پەرلەمانی عێراق، بەڵام لە هەڵبژاردنی 2014 ی پەرلەمانی عێراق (472,502) دەنگی بەدەستهێنا و كورسیەكانیشی زیادیكرد بۆ 9 كورسی پەرلەمانی عێراق، لەگەڵ ئەوەی دەنگەكانی زیاتر لە ( 47 هەزار ) دەنگ زیادیكرد بەرێژەی ( 10%)، ئەگەر بەراوردی بكەین بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق 12ی ئایاری 2018 كە گۆڕان لە سێ پارێزگاكەی هەرێم (199,611) دەنگی بەدەستهێنا لەگەڵ 5 كورسی پەرلەمان، واتا لە نێوان هەڵبژاردنی 2010 بۆ 2018 گۆڕان دەنگەكانی (226,182) بەرێژەی ( 53%) كەمیكردووە . سەبارەت بە پەرلەمانی كوردستانیش لە هەڵبژاردنی 2013 دا گۆڕان (476,736) دەنگی بەدەستهێنا، لەگەڵ 24 كورسی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام لە هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 دا گۆڕان َ (186,903) دەنگی بەدەستهێنا، كورسیەكانی كەمیكرد بۆ 12 كورسی بەرێژەی ( 50%)،  دەنگەكانیشی (289,833 ) كەمیكردووە بەرێژەی لە ( 61%)  

راپۆرتی: محەمەد رەئوف كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان كە لە ساڵی 2001 دامەزراوە، ئەنجامی دوایین هەڵبژاردنی ( 30ی ئەیلولی 2018)ی پەرلەمانی كوردستان، كورسیەكانی زیادیكردوو دەنگەكانی كەمیكرد, بەڵام هاورێكانی ( یەكگرتوو ، گۆڕان) كورسی و دەنگەكانیان بەرێژەیەكی بەرچاو كەمیكرد كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان لە بەشێك لە هەڵبژاردنەكانی كوردستان و عێراق بەیەك لیست لەگەڵ یەكێتی و پارتی و لایەنەكانی دیكە بەشداربووە، خۆ ئەگەر دوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و سێ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق وەربگیرێت دەردەكەوێت كە ژمارەی دەنگەكانی چەندێك كەمی كردووە لە هەڵبژاردنی 2010 ی پەرلەمانی عێراق كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان (144,987 ) دەنگی بەدەستهێنا لەگەڵ 2  كورسی پەرلەمانی عێراق، بەڵام لە هەڵبژاردنی 2014 ی پەرلەمانی عێراق (140,771 ) دەنگی بەدەستهێنا بەڵام هەر 2 كورسی پەرلەمانی عێراقی بەدەستهێنا، لەگەڵ ئەوەی دەنگەكانی زیاتر لە ( 4 هەزار ) دەنگ كەمیكرد بەرێژەی ( 3%)، ئەگەر بەراوردی بكەین بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق 12ی ئایاری 2018 كە كۆمەڵ لە سێ پارێزگاكەی هەرێم (91,968) دەنگی بەدەستهێناوە واتا لە نێوان هەڵبژاردنی 2010 بۆ 2018 كۆمەڵ دەنگەكانی (53,019) بەرێژەی ( 36.5%) كەمیكردووە . سەبارەت بە پەرلەمانی كوردستانیش لە هەڵبژاردنی 2013 دا كۆمەڵ (118,574) دەنگی بەدەستهێنا، لەگەڵ 6 كورسی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام لە هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 دا كۆمەڵ (109,494) دەنگی بەدەستهێنا، كورسیەكانی زیادی كرد بۆ 7 كورسی، بەڵام دەنگەكانی (9080) كەمیكردووە بە رێژەی ( 7.6%).   

راپۆرتی: محەمەد رەئوف یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان كە لە ساڵی 1994 دامەزراوە، ئەنجامی هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018ی پەرلەمانی دەنگ و كورسیەكانی بەرێژەی زیاتر لە50% دابەزیوە، ئەمەش گفتوگۆی جدی لە نێو ئەو حزبەدا درووستكردووە. یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لە بەشێك لە هەڵبژاردنەكانی كوردستان و عێراق بەیەك لیست لەگەڵ یەكێتی و پارتی و لایەنەكانی دیكە بەشداربووە، خۆ ئەگەر دوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و دوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق وەربگیرێت دەردەكەوێت كە ژمارەی دەنگەكانی چەندێك كەمی كردووە لە هەڵبژاردنی 2010 ی پەرلەمانی عێراق یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لە سێ پارێزگاكەی هەرێمی كوردستان (214,222 ) دەنگی بەدەستهێنا لەگەڵ 4 كورسی پەرلەمانی عێراق، بەڵام لە هەڵبژاردنی 2014 ی پەرلەمانی عێراق (192,179 ) دەنگی بەدەستهێنا بەڵام هەر چوار كورسی پەرلەمانی عێراقی بەدەستهێنا، لەگەڵ ئەوەی دەنگەكانی زیاتر لە ( 22 هەزار ) دەنگ كەمیكرد بەرێژەی ( 10%)، خۆ ئەگەر بەراوردی بكەین بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق 12ی ئایاری 2018 كە یەكگرتوو لە سێ پارێزگاكەی هەرێم ( 98,019) دەنگی بەدەستهێنا دوو كورسی پەرلەمانی عێراقی بەدەستهێنا, واتا لە نێوان هەڵبژاردنی 2010 بۆ 2018 یەكگرتوو دەنگەكانی (116,203 ) بەرێژەی ( 54%) . سەبارەت بە پەرلەمانی كوردستانیش لە هەڵبژاردنی 2013 دا یەكگرتوو (186,741 ) دەنگی بەدەستهێنا، لەگەڵ 10 كورسی پەرلەمانی كوردستان، بەڵام لە هەڵبژاردنی 30ی ئەیلولی 2018 دا یەكگرتوو (79,912 ) دەنگی بەدەستهێنا، كورسیەكانیشی دابەزی بۆ 5 كورسی، واتا دەنگەكانی (106,829) كەمیكردووە بە رێژەی ( 57%).     

درەو میدیا لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق‌و لە یەكەم گەڕی وەرگرتنی متمانەدا لە پەرلەمان، پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر پشكی كورد دوو وەزارەتی بۆ خۆی دەستەبەر كردو چاوەڕێی وەرگرتنی وەزارەتی سێیەمیش دەكات، یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش سورە لەسەر وەرگرتنی وەزارەتی سێیەم‌و رەنگە بۆ وەرگرتنی متمانە لە گەڕی دووەمی متمانەبەخشیندا یەكێتی كارێكی ئەوتۆی بە پارتی نەبێت. بڕیارە رۆژی 6ی مانگی داهاتوو جارێكی تر پەرلەمانی عێراق كۆببێتەوە بەمەبەستی متمانەبەخشین بە هەشت وەزیری كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی كە لە دانیشتنی پێشوودا یەكلانەكرانەوە، كورد لە گەڕی یەكەمی متمانەبەخشیندا دوو وەزارەتی وەرگرت‌و هەردوو وەزارەتەكە پارتی بردی، ئێستا یەك وەزارەت ماوەتەوە كە پشكی كوردە‌و هێشتا پەرلەمان متمانەی بە وەزیرەكەی نەداوە، هەندێك سەرچاوەش باس لەوەدەكەن، رەنگە پشكی كورد لەم كابینەیەدا بۆ (4) وەزارەت زیادكرابێت. بەپێی زانیارییەكانی (درەو میدیا)، ئەگەر پشكی كورد (3) وەزارەت بێت، یەكێتی دەیەوێت وەزارەتی سێیەم بۆ ئەو بێت، ئەگەر پشكی كورد بۆ (4) وەزارەت زیادبكرێت، رەنگە وەزارەتی چوارەم بدرێت بە یەكێك بە سێ لایەنەكە (بزوتنەوەی گۆڕان- كۆمەڵی ئیسلامی- یەكگرتووی ئیسلامی). یەكێتی فێلێكی تر لە پارتی دەكات! (درەو میدیا) لە چەند سەرچاوەیەكەوە لە بەغداد زانیاری دەستكەوتووە، یەكێتی نیشتمانی كوردستان هاوشێوەی پرۆسەی هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمار فێڵێكی تری لە  پارتی كردووە. (درەو میدیا) زانیویەتی، لە قۆناغی یەكەمی متمانەبەخشیندا بە وەزیرەكان، پارتی سور بووە لەسەر ئەوەی نابێت هیچ وەزارەتێك بە یەكێتی بدرێت، لەوچوارچێوەیەدا مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی بە تەلەفۆن عادل عەبدولمەهدی سەرۆك وەزیرانی نوێی عێراقی ئاگاداركردوەتەوە كە" نابێت یەكێتی بەشدار بێت، ئەگەرنا پارتی پاشەكشە دەكات"، بەڵام عادل عەبدولمەهدی بەهۆی ئەوەی پێویستی بە دەنگی پارتی بووە لە پەرلەمان بۆ ئەوەی كابینەكەی متمانە وەربگرێت، بۆیە لە رۆژی یەكەمی متمانەدان بە كابینەكەی هیچ وەزارەتێكی بە یەكێتی نەداوە، بەڵام وەزیرێكیشی بۆ كورد هێشتوەتەوە. ئێستا دوای ئەوەی زۆربەی وەزیرەكانی كابینەكەی متمانەی پەرلەمانیان وەرگرتووە، عادل عەبدولمەهدی پێویستی بە دەنگی پەرلەمانتارانی پارتی نەماوە، بۆیە ئەگەری زۆرە ئەو وەزارەتەكەی كە ماوەتەوە‌و پشكی كوردە بدرێت بە یەكێتی. یەكێتی (خالید شوانی) كاندیدكردووە بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستە وزارییەی حكومەتی عێراق كە ماوەتەوە‌و هێشتا وەزیرەكەی متمانەی پەرلەمانی وەرنەگرتووە، دیارنییە وەزارەتی سێیەم كە پشكی كوردە چ وەزارەتێك دەبێت، بەڵام لەدوو ئەگەر زیاتر نییە، یان وەزارەتی (كۆچ‌و كۆچبەران)ە، یاخود وەزارەتی (داد)، یەكێتی هەریەكێك لەم دوو وەزارەتە وەربگرێت تەنیا یەك كاندیدی هەیە كە ئەویش (خالید شوانی)یە. نەوزاد هادی كاندیدی پارتییە سەرچاوەیەكی ئاگادار لە دانوستانەكانی پشتی پەردە لە بەغداوە بە (درەو میدیا) راگەیاند، پارتی سورە لەسەر ئەوەی وەزارەتی سێیەمیش بۆخۆی ببات‌و تاكە كاندیدی پارتیش بۆ وەزارەتی سێیەم (نەوزاد هادی) پارێزگاری هەولێرە. بەڵام زانیارییەكان بەو ئاڕاستەیەن ئەو وەزارەتەی كە ماوەتەوە بدرێت بە یەكێتی، چونكە لەلایەك پارتی وەك پێشتر ناتوانێت ئەو فشارە لەسەر كابینەكەی عادل عەبدولمەهدی دروستبكات‌و لەلایەكی تریش یەكێتی بە قورساییەكی زۆرەوە لە بەغدادەو دەیەوێت ئەو وەزارەتەی بۆ خۆی ببات، هاوكات عادل عەبدولمەهدیش دەیەوێت یەكێتی بەشدار بێت لە كابینەكەیدا.  

نیاز عەبدوڵڵا بەشی یەكەم: نەمانی یادەوەری‌ و وێنەی زیندوو بەر لە رووخاندنی سینەماكە لە رێگای دوو بەدواداچوونی رۆژنامەوانیم لەسەر چوار سینەما دیرینەكەی شار (سەڵاحەددین، كریستاڵ، سیروان، حەمرا)، جارێكیان عەبدولڕەزاق مەعروف حەسەن-م دواند كە ماوەی زیاتر لە 30 ساڵ بوو سینەما سەڵاحەددینی بەڕێوە دەبرد، ئەو وتی "ئێمە چەندین جار نووسراومان پێشكەش بە وەزارەتی رۆشنبیری و حكومەت كردووە بۆ هاوكاریكردنمان تا بەردەوامبین لە كارپێكردنی سینەماكە و نمایشەكان، بەڵام ناچارین بیڕوخێنین چونكە حكومەت وەڵاممان ناداتەوە و سینەماكە بۆتە دیوەخانێك و بێ كار تیایدا دادەنیشین".  لە ساڵی 2006 لەو كاتەی كۆنترین سینەمای شاری هەولێر سینەما سەڵاحەدین رووخێندرا و دواتر شوێنەكەی كرایە گەراجی ئۆتۆمبێل، حكومەتی هەرێم سەدان هەزار دۆلاری دەدا بە كۆمپانیاكان و سینەماكاران تا فیلمی سینەمایی كوردی بەرهەمبێنن بەبێ ئەوەی یەك سینەما هەبێت فیلمی تیا نمایش بكرێت، سێ سینەماكەی تریش كە پڕ بوو لە یادەوەری خەڵك تا ئەمڕۆ كراونەتە كۆگای شتومەك. حەوت ساڵ دوای رووخاندنی كۆنترین سینەمای هەولێر، سەرەڕای ئەنجامدانی گردبوونەوەی ناڕەزایی ئێمە و چەندین ھونەرمەند و نووسەری شارەكە لە 4ی تەمموزی 2013، بەڵام بە ناوی نۆژەنكردنەوە و بە مۆدێرنكردنی، كۆنترین ھۆڵی نمایشی شانۆیی كە ھێشتا بۆنی نمایشە بەرەنگارییەكانی سەردەمی بەعسی لێ دەھات رووخێندرا و بڕی (8 ملیار و 242 ملیۆن 616 هەزار و 495 دینار)یان بۆ تەرخانكرد، هۆڵی گەل-یش نەك هەر هۆڵێكی مۆدێرنی شانۆیی لە شوێن بونیاد نەنرا بەڵكو ئێستا یەكێكە لە كەلاوەكانی پایتەخت. زیاتر لە سێ ساڵ بەسەر بەڵێنی جێبەجێكردنی هۆڵە شانۆییە مۆدێرنەكە تێپەڕیوە و جگە لە پەرتەوازەكردنی بەشی مۆسیقا كە 150 ژەنیاری بە ئەزموون بوون و لەو هۆڵەدا راهێنانیان دەكرد، شارەوانی پلانی وایە چەند مەترێك لەولای هۆڵەكە لە رۆژانی داهاتوو بەناوی نۆژەنكردنەوە و بە مۆدێرنكردنی شەقامی میللی ئیسكان كاسبكارە خاوەن عەرەبانەكان لەوێ دوور بخاتەوە. تێكدانی بازاڕە میللییە دێرینەكانی هەولێر سەرەتا بە تێكدانی بازاڕی لەنگە دەستی پێكرد، دواتر بەناوی پرۆژەی بازاڕی مۆدێرن بازاڕی نیشتیمانی لێ دروست كرا و پرۆژەكەش نەك هەر تەواو نەكرا بەڵكو یەكێكە لە سیما ناشرینەكانی شار و لە ناوەوەش شوێنكی‌ ترسناك و نائارامە. حكومەت بە ناوی جێبەجێكردنی پرۆژەكانی ماستەر پلانی هەولێر، كۆنترین فەرمانگە میژووییەكانی وەك دادگای هەولێر و نەخۆشخانە و قوتابخانەی بەرامبەر قەڵای هەولێری رووخاند و ئێستا كردوویەتییە‌ گەراجی ئۆتۆمبێل. حكومەتی هەرێم لەو كاتانەی پەنا دەباتە بەر رووخاندنی ناوەندە سیموبولی و پر یادەوەرییەكانی خەڵك، دەتوانێت ئەو ناوەندانە وەك مۆزەخانە بپارێزێت و لە شوێنێكی تر پرۆژە نوێیە "مۆدێرنەكان"ی بونیاد بنێت. بەڵام حكومەت لە بەرامبەر خواستی زیادەڕۆی بۆ دەستخستنی پارە و بەكارهێنانی موڵكی گشتی، واییكردووە باكی بە سیمبولە دێرین و پڕ یادەوەرییەكانی تاك و كۆمەڵگا نەبێت‌ و بۆی ئاساییە یادەوەری وێنەیی و ئاسەوارەكانی ئەو یادەوەریانەش بسڕێتەوە چونكە بەشێك نین لە شوناسی سەركردە حیزبییەكان. رووخاندنی ئەو شوێنانەی ناوم هێناون بەراورد دەكەم بە پرۆژەیەكی ستراتیژی گرنگ كە داهاتووی ئاسایشی ئێمەی لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست پێوە بەندە، ئەویش بەنداوی بێخەمەیە. لەگەڵ هەوڵەكانی حكومەتی هەرێم بۆ سڕینەوەی یادەوەری گەلانی كوردستان، بەڵام بەهۆی‌ شوێنەكانی تر كە ناوچەی خێڵی حیزبە لە بارزان پرۆژەیەكی وەك بەنداوی بێخمە وەستێندراوه، بەو ئامانجەی ناوچەكە نەكەوێتە ژێرئاوەوە و وەك سیمبولێكی بنەماڵەیی بمێنێتەوە، لە كاتێكدا بەنداوەكە  شوینێكی جێگرەوەی تری نیە بۆ دروست كردن بەو قەبارە و ستراتیژیەتە لە كوردستان. لە پاڵ بە "مۆدێرنكردن"ی ناوەندە سیمبولی و كۆنەكانی شار، حكومەتی هەرێم بە مۆدێرنكردن لە بەرزكردنەوەی باڵەخانە بەرزەكاندا دەبینێت نەك پارێزگاریكردن لە میژووی گەلانی و بونیادنانی ژێرخانی فیكری و ئابووری. بۆیە لەگەڵ هەر بەرزكردنەوەی باڵەخانەیەك لە شارەكان، ژمارەیەكی زیاتر لە خوێندكار بەهۆی هەژاری لە خوێندن دادەبڕێن و لەبەردەم ئەو پرۆژە مۆدێرنانەی حكومەت كاری دەستگێری دەكەن.  

راپۆرتی: درەو میدیا  كۆمەڵێك دۆسیەی ئاڵۆزو پرسی دڕكاویی لە چاوەڕوانی شەشەم كابینەی حكومەتی عێراقدایە، كە لەدوای ساڵی 2003وە پێكدەهێنرێت و، دەكرێت بە حكومەتی ئاستەنگە ناوخۆیی و دەرەكییەكان، ئاستەنگە ئەمنیی و سیاسی و ئابورییەكان وەسف بكرێت، هاوكات دەكرێت بە یەكەم حكومەتیش دابنرێت كە لە دەرەوەی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن پێكدەهێنرێت، بەوپێیەی سەرۆكەكەی بەشداری هەڵبژاردنی نەكردووە، هەروەك زۆربەی وەزیرە كاندیدكراوەكانیش بۆ پۆستە خزمەتگوزراییەكان بەشدارییان لە پرۆسەكە نەكردووە. لەگەڵ ئەوەی زۆرینەی كوتلە سیاسیيەكان بەشێوەیەكی ئاشكرا پشتیوانی لە عەبدولمەهدی دەكەن، وێڕایی مەرجەعیەتی نەجەف، بەڵام بەشێك لە چاودێران و كەسانی نزیك لە عەبدولمەهدی ترسیان هەیە لەوەی سەرۆكی حكومەت و حكومەتەكەی بتوانن دۆسیەی گەورەو گرنگ یەكلابكەنەوە كە خەڵك چاوەڕوانیی لێیەتی و، سیناریۆی دەستلەكاركێشانەوەش وەك یەكێك لە پێشبینیە چاوەڕوانكراوەكان دەخەنەڕوو، لەحالێكدا عەبدولمەهدی زانی لە شكستەوە نزیكترە لەو ئەركەی پێی سپێردراوە.  حكومەتی پسپۆِرییەكان چی پێدەكرێت لە عێراق؟  حكومەتەكەی عەبدولمەهدی بەیەكێك لەو حكومەتانە دادەنرێت كە زۆرترین پسپۆڕی تێدا كۆبوەتەوە بەبەراورد بەحكومەتەكانی ڕابردوو، بەڵام لاوازترینە لەوەستان بەڕووی هێزە سیاسیيەكان كە زۆرینەیان لەگەندەڵییەوە تێوەگلاون و هەموژمنێكی بەهێزیشیان هەیە لەناو دامەزراوەكانی دەوڵەت، بەتایبەت لە وەزارەتەكانی بەرگری و ناوخۆ و دارایی و بازرگانی، وێڕایی بوونی كیانێكی هاوتەریب بە هێزە نیزامییەكان كە ئەویش حەشدی شەعبیە. بەرپرسێكی باڵا لە ئەمیندارێتی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بەڕۆژنامەی (عەرەبی ئەلجەدید)ی، ڕاگەیاندووە"حكومەتی نوێ لەلایەن مەرجەعیەتی باڵای نەجەفەوە پشتیوانیيەكی گەورە دەكرێت، بەجۆرێك هیچكام لە حكومەتەكانی پێشوو ئەو پشتوانیيەیان نەبووە". لەبارەی دورو نزیكی حكومەتیش لە میحورەی ئێرانی و ئەمریكی كە ململانێیانە لە عێراق، سەرچاوەكە ڕایگەیاندووە" حكومەتی نوێ لەناوچەی خۆڵەمێشیدا دەمێنێتەوە" واتەخۆی بۆ هیچ لایەكیان یەكلاناكاتەوە. حكومەتی نوێی عێراق ڕوبەڕوی 20 دۆسیەی سەرەكی گەورەو هەستیار دەبێتەوە، كە پێویستە لەسەری بەئەنجامیان بگەیەنێت یان لایەنی كەم بەرەوپێشچونیان تێدا ئەنجامبدات لەماوەی چوار ساڵی داهاتوودا. دیارترین دۆسیە هەڵواسراوەكان * سەرلەنوێ‌ بنیاتانەوەی ناوچە ئازاداكراوەكان لەباكورو ڕۆژئاواو ناوەڕاستی عێراق، كە ژمارەیەیان 48 شارو شارۆچكەیە، بەتێچوی 88 ملیار دۆلار . * دابینكردنی خزمەتگوزرای ئاو و كارەباو ژێرخانی ئابوری لەڕێگاوبان و پرد لەسەرانسەری وڵات و بە دیاریكراوی لەباشور. * چارەسەری قەیرانی ئاو و كەمبونەوەی ئاوی دیجلەو فورات دوای بڕینی 61 سەرچاوەی ئاوی هەردوو ڕوبارەكەو دروستكردنی بەنداو لەسەریان لەلایەن ئێران و توركیاوە. * دۆسیەی هێزی بێگانە: هێزی 13 دەوڵەت لەعێراق بوونی هەیە، دیارترینیان (ئەمریكا- بەریتانیا- فەرەنسا- كەنەداو- ئوسترالیا- ئەلمانیا- ئیتالیا- ئێران- توركیا)و چەند وڵاتێكی دیكەش لەچوارچێوەی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ جەنگ لەدژی تیرۆر. * ڕێكخستنی پەیوەندییەكانی نێوان هەولێرو بەغدادو چارەسەركردنی دۆسیەی ناوچە كێشەلەسەرەكان لەنێوان هەردوولا، بەشاری كەركوكیشەوە. * دۆسیەی نەوت و غاز. * دۆسیەی بێكاری و هەژاری كە بەشێوەیەكی بەردەوام لەهەڵكشاندایە. * دۆسیەی لەناوبردنی پاشماوەكانی داعش. * دۆسیەی گێڕانەوەی ئاوارەكان بۆ ناوچەكانی خۆیان كە ژمارەیان دەگاتە نزیكەی 3 ملیۆن كەس. * دۆسیەی كشانەوەی گروپە چەكدارەكان لەناوچە ئازادكراوەكان (هەندێك لەناوچە سونییەكان). * دۆسیەی مافی مرۆڤ وەك پڕبونی بەندینخانەكان لە زیندانی، بەبێ‌ ئاڕاستەكردنی هیچ تۆمەتێك. وێڕایی چەند پرس و دۆسیەی تری تایبەت بە بوارەكانی سیاسی و ئەمنیی و ئابوری و كۆمەڵایەتی وكۆی بوارە ژیارییەكانی تر. عەبدولمەهدی ئەركەكەی سەختە زۆرێك لەئاگایانی دۆخی سیاسی عێراق كۆكن لەسەر ئەوەی، ئەركەكەی عادل عەبدولمەهدی زۆر سەختە، فائق شێخ عەلی پەرلەمانتاری عێراق لەتویتێكدا لەتۆڕی كۆمەڵایەتی تویتەر نوسیویەتی" ئەو پرۆگرامە حكومییەی عادل عەبدولمەهدی لەپەرلەمانی عێراق پێشكەشی كرد، (چەرچڵ) ناتوانێت جێبەجێیبكات ئەگەر (هێتلەر و سەدام حسێن)یش، پشتیوانی بكەن". درەنگانێكی شەوی ڕابردوو، عادل عەبدولمەهدی "سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراو" كابینەی حكومەتەكەی پێشكەش بە پەرلەمانی عێراق كردو دوای مشتومڕێكی زۆرو تێبینی پەرلەمانتاران لەسەر ناوی ژمارەیەك لە وەزیرەكانی كابینەكەی و دواخستنی دانیشتنەكە بۆ ماوەی چەند كاتژمێرێك، سەرەنجام پەرلەمانی عێراق متمانەیدا بە سەرۆكی حكومەت و 14 وەزیری كابینەی حكومەتەكەی. وەزیر متمانە پێدراوەكان و وەزارەتەكانیان 1- وەزیری دەرەوە - محەمەد عەلی حەكیم 2- وەزیری دارایی - فوئاد حسێن  3-  وەزیری نەوت- سامر غەزبان 4- وەزیری كشتوكاڵ- ساڵح ئەلحەسەنی 5- وەزیری گەیاندن- د.نەعیم رووبەیعی 6- وەزیری ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردن- بەنگین رێكانی 7-وەزیری كارەبا- لوئەی خەتیب 8-وەزیری لاوان و وەرزش - ئەحمەد عوبەیدی 9-وەزیری تەندروستی- عەلا عەلوان 10-وەزیری پیشەسازی- ساڵح جبووری 11-وەزیری گواستنەوە- عەبدوڵڵا ئەلمالیكی 12-وەزیری سەرچاوە ئاوییەكان- جەمال ئەلعادلی 13-وەزیری كار و كاروباری كۆمەڵایەتی- باسم رووبەیعی 14-وەزیری بازرگانی- محەممەد هاشم جاسم وەزیرە متمانە پێنەدراوەكان  1-فالح فەیاز-وەزیری ناوخۆ 2-فەیسەل فەنەر جەربا-وەزیری بەرگری 3- حەسەن توعەمە گەزار-وەزیری ڕۆشنبیری 4-ئەسما سالم سادق-وەزیری داد 5-قوسەی سوهێل-وەزیری خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی 6-سەبا خەیرەدین ئەلتائی-وەزیری پەروەردە 7-ئەیاد ساڵح سامەرائی-وەزیری پلاندانان 8-وەزیری كۆچ و كۆچبەران -(           )