(درەو):
مەنار عوبێدی- پسپۆڕی ئابوری
داتای ورد لەبارەی قەبارەی راستەقینەی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن لە عێراق لەبەردەستدا نییە، بەڵام خەمڵاندنە بەراییەكان بە پشتبەستن بە ژمارەی كاندیدەكان و قەبارەی ریكلامی كلاسیكی و دیجیتاڵی ئاماژە بەوە دەكات تێكڕای خەرجی هەڵبژاردن ناكرێت لە (3 بۆ 4 ترلیۆن) دیناری عێراقی كەمتر بێت، ئەمە بە خۆبواردنێكی زۆرەوە لە خەمڵاندندا، رەنگە لە راستیدا خەرجییەكە ئەم ژمارەیەش تێپەڕێنێت. 
لێرەدا پرسیارە گەوهەرییەكە دەردەكەوێت: رۆڵی لایەنەكانی چاودێریكردن لە بەدواداچوون بۆ ئەم پارانەی هەڵبژاردن لە كوێدایە؟ 
پێدەچێت دیمەنی دارایی هەڵمەتەكانی هەڵبژاردن لە كۆنترۆڵ دەرچووبێت، سەرباری جەنجاڵی میدیایی و جەرجییە زۆرەكان، ئاماژەكان لەبارەی سەرچاوەكانی پارەداركردن و، شێوازی خەرجكردن و لایەنی تەمویلكەر ونە. 
هەریەكە لە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان، نوسینگەی روبەڕووبونەوەی سپیكردنەوەی پارەو تەمویلی تیرۆری سەربە بانكی ناوەندیی، دەستەی دەستپاكی، دیوانی چاودێریی دارایی فیدراڵ، دەستەی راگەیاندن و پەیوەندییەكان، دیارترین لایەنی چاودێریكەری بەرپرسن لە چاودێری ئەم دۆسیە هەستیارە. 
كۆمسیۆن، بەگوێرەی یاسای هەڵبژاردنەكان ژمارە (9)ی ساڵی 2020 پابەندە بە وردبینی لە سەرچاوەی دابینكردنی دارایی كاندیدەكان و چۆنیەتی خەرجییەكانیان،  لەكاتێكدا نوسینگەی روبەڕووبونەوەی سپیكردنەوەی پارەو تەمویلی تیرۆر ئەركی شیكردنەوەو بەدواداچوونیان هەیە بۆ هەر پارەیەك كە گومانی نایاسایبوون یاخود سەرچاوەی نادیاری لەسەر بێت، پشتبەست بە یاسای روبەڕووبونەوەی سپیكردنەوەی پارەو تەمویلی تیرۆر ژمارە (39)ی ساڵی 2015، كە لە ماددەی (4/ سێیەم) نوسیویەتی ئەركی نوسینگەكە بریتییە لە: 
"وەرگرتن و شیكردنەوەی ئاگاداركردنەوەو زانیارییەكان تایبەت بەو پرۆسانەی كە گومانیان لەسەرە پەیوەندیدار بن بە سپیكردنەوەی پارەو تەمویلی تیرۆر یان هەر تاوانێكی تری پەیوەندیدار، هەروەها گرتنەبەری رێكاری گونجاو لەبارەیەوە؛ بە هەماهەنگیی لەگەڵ لایەنە دادوەریی و ئەمنی و چاودێریكارە تایبەتمەندەكان".
لەپاڵ ئەمەدا، دەستەی دەستپاكی و دیوانی چاودێریی دارایی رۆڵی چاودێرییان هەیە لە بەدواداچوون بۆ سامانە گشتییانەی كە رەنگە بەمەبەستی سیاسی بەكاربهێنرێن، دەستەی راگەیاندن و پەیوەندییەكانیش چاودێری هەڵمەتە میدیاییەكان و ریكلام دەكات بەمەبەستی زانینی شەفافیەت لە تەمویلكردن و بەكارنەهێنانی سەرچاوەكانی دەوڵەت تێیاندا. 
لەگەڵ هەموو ئەم لایەنە چاودێریكارانەدا، پرسیارێكی گرنگ دەمێنێتەوە: 
ئایا ئەم دامەزراوانە هەماهەنگییەكی كاراو روانگەیەكی یەكگرتوویان هەیە بۆ كۆنترۆڵكردنی دارایی هەڵبژاردن، یاخود ئەمڕۆ خەرجی سیاسی لە دەرەوەی چوارچێوە یاسایی و چاودێرییەكاندایە؟ 
ئەوەی روودەدات پێویستی بە هەڵوەستەیەكی جددی و بەرپرسانە هەیە بۆ گەڕاندنەوەی كاروبارەكان بۆ رێڕەوی سروشتی خۆیان، ئەمەش لەرێگەی یاسایەكی روونەوە كە پارت و لایەنە سیاسییەكان پابەند بكات بە ئاشكراكردنی سەرچاوەی دارایی و میكانیزمی خەرجییەكانیان بۆ هەڵبژاردن، لەگەڵ گەرەنتیكردنی ملكەچبوونیان بۆ چاودێریی دارایی و یاسایی كە زامنی شەفافیەت بكات و رێگر بێت لەبەردەم بەكارهێنانی دارایی سیاسی بۆ دروستكردنی كاریگەریی لەسەر ئیرادەی دەنگدەران.