ئاری محەمەد هەرسین

نزیک ساڵێک ئەبێت ئەو دوو کەناڵەی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان (فەیسبوک و ئینستاگرام)م لە چالاکی خستوە.   هۆکارەکەی بێتاقەتی شەخسیم بوو لەو بێ تەربێتیەی لە م تۆڕە کۆمەڵایەتیانە بە ئینسانەکانی ئەم کۆمەڵگەیەی ئێمە ئەکرێت. ئەوەش لە کاتی کۆچی دوایی خاتو مهابات قەرەداخی دەستیپێکرد. لە ئێستادا هەندێک هەڤاڵی حیزبی و هاوڵاتی ئازیز و بە مەوقیف، داوام لێ ئەکەن ئەم تۆڕانە ئەکتیڤ بکەمەوە. بەندەش حەز ئەکەم لە ڕێی ئەم گوتارەوە تۆزێک قسە لەسەر ئەو بابەتە بکەم و، وەڵامێکی متەوازیعی ئەو ئازیزانەش بدەمەوە. 

ئینسانی سیاسەتمەدار، جگە لە موتابەعە، ئەبێت ڕۆژانە لەناو کۆمەڵگەدا هەست بە وجودی بکرێت. تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان لەم سەردەمەدا یەکێکێکن لە و ئامێرانەی کە سیاسەتمەدار ئەتوانت بەکاریان بهێنێت بۆ هێشتنەوەی ڕایەڵەیەی نێوان حاکم و حوکم کراو. هەرچۆنێکی بابدەینەوە، خۆ ئەبێت سیاسەتمەدار ئوسلوب و ڕێچکەکان بدۆزێتەوە بۆ (دیبەیت) لە گەڵ کۆمەڵگە. ئیتر موهیم نیە کۆمەڵگە فەڕەنسی و سویدیە، یان ئێرانی، ئەفغانی، تورکی، عەرەبی یان کوردی بێت. گرنگ تێگەیشتنە لە کێشە سەرەکیەکانی کۆمەڵگا و، هەوڵدانە بۆ دۆزینەوەی عیلاج. ئایا ئەکرێت ئینسان سیاسەتیش بکات و ئەکاونتی فەیسبوک و ئینساتاگرامی نەبێت؟… ئایا ئەکرێت ئینسان خۆی لە کۆیلەبونی ئەم تۆڕە کۆمەڵایەتیانە ڕزگار بکات؟ ئایا ئەکرێت ئینسان جارێکیتر بگەڕێتەوە دواوە و پێش بکەوێت و، ببێتەوە بە ئینسانە ڕاستەقینەکە؟… بۆ ئەبێت ئینسان هەموو جارێک پەل بۆ ئەم سێوە بهاوێژێت؟ و… نەهێڵێت چیتر دەستکرد و بەرهەمی خۆی (بۆ نموونە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان) بیکاتە کۆیلە و ڕەزا گرانی بکات؟…

سەیری بەکارهێنانی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان لە لایەن ئێمەی حیزبەکانەوە بکە. ئەم تۆڕانەمان چۆن بەکار هێناوە؟… چیمان دەستکەوت بوە؟ بە پێچەوانەوە بزانە چ کاریگەریەکی ناشرینمان لەسەر ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی، ئاینی، ئەخلاقی کۆمەڵایەتی، حورمەت و ڕێز، پێگەی بەرزی ئافرە ت،  خۆشەویستی، یەکڕیزی، کۆدەنگی نیشتیمانی و نەتەوەیی  هەبوە. نەخێر، بە پێچەوانەوە، ئێمە بوینەتە هۆکاری تێکدانی هەرچی بنەما ئەخلاقیەکانی کۆمەڵگایە. 

بەداخەوە، بەڵام هەندێک لەو کەسانەی کە خۆیان بە ڕۆژنامەنوس، ڕۆشنبیر، مۆدێرن و تەنانەت بە پۆست مۆدێرنیش ئەزانن (هەرچەندە غوربەتی عەقڵە، کە لەکاتێکا لە نیشتیمانێکا مۆدێرنە وجودی نەبێت، کەچی کەسانێک هەبن ماڵیان دوو نهۆم لەسەرو سەرانسەری کۆمەڵگەکەیان بێت و لەسەر تەبەقەیەکی هەور بژین و پۆست مۆدێرنە بن. لە کاتێکا هەور هەرچەندیش ئەستور بێت، ناتوانێت یەک مێرولە لەسەر سەری خۆی ڕابگرێت و ئەکەوێتە خوارەوە) تەسلیمی ئەم واقیعە نا واقیعیەی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان بوون و وەک. هەر وەک تەسلیم بوون بە دەزگای ئیستیعمار و وێران کردنی ماڵی جوتیاری بانگلادیشی، کەناری ئەفەریقا و لاتین ئەمەریکا. هەر وەک تەسلیم بوون بە واقیعی دابەشکردنی نیشتیمانی میللەتان بە قانونینێکی ئیستیعماریی ڕەزاگران.

ئەگەر قەرار بێت ئینسان تەسلیم بێت، ئەوا هیچ سەرچاوەیەک لە عەقڵ بەرزتر نیە کە خوای گەورە بە دیاری داوێتی بە ئینسان، باشتر وایە تەسلیمی عەقڵ ببێت (مامۆستای گەورەی کوردەواری، مەسعود محەمەد زۆر بە ووردی قسەی لەسەر ئەم بابەتە کردوە). ئەگەر ئینسان تەسلیمی خالیقی خۆی بێت ئاساییە، بەڵام ئاسایی نیە ئینسان تەسلیمی بەرهەمی عەقڵی خۆی ببێت کە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان بەشێکن لەو بەرهەمە ئینسانیە. بۆیە بەندە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان بەکار ناهێنم. ئینسان بەبێ تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانیش ئەتوانێت بەکەرامەتەوە بژی و، هەر ئەوە ش بەسە.