پەیكار عوسمان

جەهل هێزی کۆیلەکردنەو زانین هێزی ئازادییە. شەڕیش فەزای بەرهەمهێنانی جەهلەو بیرکردنەوەش ڕێگای زانینە. لێرەشەوە هێزی سەردەست، بۆ ئەوەی خۆی هەر سەردەستبێ و تۆش هەر بندەست بیت، بەردەوام کەشی شەڕو دوژمنایەتیت بۆ دروستئەکا، بۆئەوەی تۆ هەر لە جەهلی خۆتدابیت و هەر نەزانیت. چونکە لە شەڕدا بیرکردنەوە ناکرێ، لە شەڕدا هەر هێرش و بەرگری و شەڕەکە خۆی ئەکرێ!

دۆخی شەڕ، دۆخی تۆپەڵکردنی خەڵکە بە شتی ئیحساسی. دۆخی ناشەڕ، دەرفەتی تاكبوونەوەی ئینسان و بەرکەوتنیەتی لەگەڵ عەقڵی خۆی. جا بۆئەوەی ئەو دەرفەتە نەڕەخسێ و سیحری مێگەل بەتاڵ نەبێتەوە،، دەسەڵاتی خۆسەپێن، بەردەوام لە شەڕێکەوە ئەتداتە دەست شەڕێکی تر، بۆئەوەی تۆ هەر لەناو جەهل و سەنگەرو شەپۆلی تۆپەڵییدابیت!

لێرەشەوە، ئیتر ڕۆژانە بابەتێك هەر هەیە، کە دابەشی دوو سەنگەرمان بکاو لەوێوە بەربینە یەکتری و بکەوینە ناو کەشی شەڕو فەوزاو ئیحساساتی جەماعی، وە دوورکەوینەوەو داببڕێین، لە کەشی عەقڵیی و تاکبوونەوە. زۆر بەسادەیی بۆئەوەی خەڵك کۆنترۆڵکەیت، دۆخی شەڕی بۆ سازکە. قسەیەك هەیە ئەڵێ (شەڕ لە بێ ئیشی باشترە) سیاسییەکانی ئێمە، ڕێك بەو بنەمایە ئیش ئەکەن، چونکە ئەگەر عەقڵت بێ ئیشبێ، بەو مانایەی کە بێ شەڕبێت، ئیتر بواری بیرکردنەوەو زانین و ئازادبوونت هەیەو ئەوانیش نایانەوێ ئەو بوارەت هەبێ.

لە سیستەمی تەندروستدا، خەڵك لە باری فەردی و عەقڵی و ئیرادەوە ئازادەو لەباری گشتیشدا لەژێر کۆنترۆڵی یاسادایە. لە سیستەمی چەتەگەریدا بەپێچەوانەوە، لێرەدا تۆ، لەباری فەردیی و عەقڵی و ئیرادەوە کۆتکراویت و لەباری گشتیدا لە بەرەڵاییدایی و نایاساییدایت. ئیتر وڵاتیش ئەبێتە ئاشی نەزان و بێگومان خواش نایگێڕێ، چونکە خوا ئاشەوانی بەردەستی منو تۆ نیە!

عێڕاق و هەرێم، هەردوکیان گیرۆدەی دەسەڵاتی خۆسەپێنی میلیشیاکانن. خۆسەپێنی و میلیشیاگەریش، دوژمنی گەرەکەو هێزی مانەوەی خۆی، لە ئەوێکی دوژمنەوە وەرئەگرێ. لێرەشەوە میلیشیای کوردی و عەرەبی، لە ڕێگەی بە دوژمنکردنی یەکترو دروستکردنی دۆخی شەڕو ترسەوە، مێگەلسازیی خۆیان گەرمئەکەنەوەو تەمەنی دەسەڵاتی خۆیان و تەمەنی جەهلی ئێمە درێژترئەکەنەوە.

ئیتر پارتی بە "یاسای دوژمناندن" خەریکی مێگەلسازییە لەسەر حسابی شەیتاندنی یەکێ لە هاوسەرۆکەکانی یەکێتی. هاوسەرۆکیش هەر بە هەمان یاسا، خەریکی خڕکردنی تۆپەڵی خۆیەتی لەسەر حسابی شەیتاندن و دوژمناندنی پارتی. هەر لە شەستەکانیشەوە، هەموو حیزب و جیابوونەوەو ململانێکانی ئێمە، بەم یاسایە دروستبووەو عەقڵی سیاسیمان، (دوژمناندنی ئەو) ئەیگێڕێ، نەك فکرو فەلسەفەو چاکەی گشتی!

لە سیاسەتدا دوو عەقڵ هەیە، یان "عەقڵی خودکاری"، یان "عەقڵی ئەو شەیتانی". کێشەی سیاسەتی ئێمەش ئەوەیە کە هێشتا عەقڵی یەکەم نەکەوتۆتە کارو هەر عەقڵی دووەم ئیش ئەکات، دەی عەقڵی دووەمیش، ئیشەکەی ئەوەیە کە ئیش نەکات!
بەڵێ ئیش ناکاو لەبری ئیشکردنە ناوەکییەکەی، بە شەیتانێکی دەرەکییەوە مەشغوڵ ئەکرێ و ئیتر کاری عەقڵ ئەبێتە "دوژمنکاری" نەك بیرکردنەوە. ئیتر مرۆڤەکەش ئەبێتە کۆیلەو ئەکەوێتە ناو مێگەلەوە، چونکە ئازادی و تاکێتی ئەو لە عەقڵی بیرکەرەوەدایەو ئەویش ئەمەی لە دەستداوە.

لێرەشەوە ئەگەرچی "فرەیی سیاسی" شتێکی گرنگ و ئیجابییە، کەچی بۆ ئێمە هەر نەگبەتی و سەرئێشەیە. چونکە فرەیی حیزب و ڕاگەیاندنی ئێمە، چۆتەوە سەر دۆخی شەڕ، دۆخی شەڕیش یەعنی بەردەوام بەرهەمهێنانەوەی جەهل و خەساندنی عەقڵ و مێگەلسازی. لەکاتێکا فرەیی خۆی، بۆ پێکەوەژیان و یەکترقبوڵکردن و کرانەوەی عەقڵی و ململانێ ی بەرهەمدارو "بیناکردنی تاکە" بەوەی کە ڕێگای ئەدەی بوونە عەقڵییە جیاوازەکەی خۆی دەرخات و لەناو مێگەلا نایتوێنیتەوە.

ئەمەی پارتی و حەشدیش، گەڕێکی تری هەمان یارییە بە هەمان (یاسای دوژمناندن). پارتی پێویستی بە دوژمناندنی حەشدەو حەشد پێویستی بە دوژمناندنی پارتییە. ئیتر هەردوکیان لە ڕێگەی ڕقسازییەوە، بازاڕی مێگەلسازی خۆیان ئەبوژێننەوەو هەموو ئەمانەش، لەسەر حسابی هاڕینی تاك و پێشێلی عەقڵ!

هەرچی ئاڵاشە، بێگومان ڕەمزییەت و ڕێزی خۆی هەیە، بەڵام ڕێزی ئاڵاو شتە هاوبەش و گشتییەکان، ئەوەیە کە نەبرێنە ناو موزایەدەو یارییە بچوك و قێزەونەکان، دەی ئێمە بردومانە!

لەملاوە بەرەیەك، لە پشتی ڕەمزییەتی ئاڵاو شیعاراتی قەومییەوە، تیجارەتی حیزبی و بنەماڵەیی و کەسیی ئەکەن. لەولاوە هەنێكی تر، تۆڵەی ستەم و فەسادی دەسەڵات، لە ئاڵا ئەکەنەوە. کە ئەمە هەردوکی هەر هەمان عەقڵە. چونکە ئەوەی بتباتە دۆخی شەڕەوە، ئەتباتە دۆخی ناعەقڵی و مێگەلییەوە. ئیتر فکر بتباو پارە بتباو ڕق بتبا، فەرقی نیەو هەر لە هەمان دۆخدایت!

یەعنی هاشوهوشی کوردایەتی بتباتە شەڕی ئاڵاوە، یان زیقەزیقی دژەکوردایەتی بتباتە سەنگەری شەڕکردن لەگەڵ ئاڵاوە، دواجار تۆ ئیتر لە سەنگەرو دۆخی شەڕدایت، دۆخی شەڕیش، مێگەل و بەرەو ڕق و ئیحساسی جەماعیی ئەوێ نەك عەقڵی تاکی ئازاد.

شکۆی ئینسان ئەساسەو شکۆی ئاڵا بە شکۆی ئینسانە، نەك بە پێچەوانەوە. ئاڵا هی تۆیە نەك ئەوەی تۆ هی ئاڵابیت. ستەم و فەسادیش بە پیاهەڵدانی ئاڵا داناپۆشرێ، وەلێ بوونی ستەم و فەسادیش، ناکاتە ئەوەی پێتخۆشبێ ئاڵاکەو بسوتێنرێ!
دەسەڵات گەندەڵەو لەژێر ئەو ئاڵایەدا گەندەڵی ئەکات، منو تۆ ئەبێ خراپەکەی ئەوان چاكکەینەوە نەك ئاڵاکە بدڕێنین. شەڕکردن لەگەڵ ئاڵا، هیچ لە خراپیی ئەوان کەمناکاو ناشبێتە بەدیلی ئەو چاکەیەی کە ئێمە ئەبێ بیکەین.

من دژی هەموو ئەو شت و شوناس و جیاکارییانەم، کە ڕق و دەمارگیری دروستئەکەن و ئینسانەکان ئەکەن بە دوژمنی یەکتری. وە شکۆو باڵایی ئینسانەکانیش، تەنیا لە پێکەوەژیاندا ئەبینم. وەلی پێکەوەژیان ئەوەیە کە ئازادانە بێت. کاتێکیش ئازادانەیە کە بنەمای یەکترسڕینەوەمان گۆڕیبێ بە بنەمای یەکترقبوڵکردن. دەی کاتێ تۆ ڕقت لە عەرەب و ئاڵای عێراقەو ئەو ڕقی لە کوردو ئاڵای کوردستانە، ئەمە کوێ ی پێکەوەژیانە؟

دەی لێرەدا شەڕی ئەم دوو ڕقە، شەڕی منو تۆ نیەو لە سەرەوە شەڕی کورسی و گیرفانەو لە خوارەوە شەڕی جەهلە. ئەوەی کە هی منی کوردو تۆی عەرەبە، پێکەوەژیانەو ئێمە ئەگەر جیاشبین، هەرئەبێ لەناو عەقڵ و پێکەوەژیاندابین، نەك لەناو جەهل و ڕقدا. جەهل و ڕق دۆزەخی ئێمەو بەهەشتی گەندەڵکارانە، عەقڵ و پێکەوەژیان بەهەشتی ئێمەو دۆزەخی گەندەڵکارانە. ئیتر ئەبێ خۆمان هەڵیبژێرین و ئەو بژاردەیە لێنەگەڕێین بۆ ئەوان، چونکە ئاشکرایە ئەوان کامیانمان بۆ هەڵئەبژێرن!

دۆخی شەڕ، تەڵەی کۆیلەکردنەو دەرچوون لە دۆخی شەڕ، هەنگاوی ئازادبوونە. ئەوەی لە بەرژەوەندی تەسکی سیاسییەوە، بەردەوام دۆخی شەڕت بۆ دروستئەکاو ئەوەی لە گرێ ی فیکرییەوە، بەردەوام ئەوی شەیتانت بۆ دائەتاشێ و ئەوەی لە دەمارگیری ئایدۆلۆژییەوە، بەردەوام قوڕی دوژمناندنت بۆ ئەگرێتەوە، ئەمانە هەمان داون، بۆ عەقڵ و ئیرادەی تۆ نراونەتەوە، کاری تۆش هەر ئەوەیە کە نەکەویتە ناوی.