ئێکەتی و سیستەمێ هەڤسەروکاتیێ
2020-02-19 09:07:51
عەلی ئۆرەماری
پشتی زێدەتر ژ دو هەیڤان ل دوماهیێ پەیڕەوێ نافخۆیێ ئێکەتیێ ژلایێ ئەنجۆمەنێ سەرکردایەتیێ ڤە هاتە پەسند کرن و دپێنگاڤەکا چاڤەرێکری دا ژی هەم سیستەمێ هەڤسەروکایەتیێ هاتە پەچڕاندن و هەم دوو پسمام ژدەرڤەی هەڤسەنگیەکا جێندەری وەک هەڤسەروکێن ئێکەتیێ هاتنە دەست نیشانکرن، وێرایی پیروزباهیێن مەل هەردوو هەڤسەروکێن گەنجێن ئێکەتیێ و ل وێ هیڤیێ نە قۆناغەکا رووگەش بۆ ئێکەتیێ دەست پێ بکەت و ل ئاستێ وێ سۆزێ بن یا هەدووکان تەکەسی لسەر کری کۆ ئاسایکرن وئاشتکرنەکا نافخۆیی بینە رۆژەڤێ و ئەو دوو سەربازێن وێنێن چێکرنا ئێکەتیێ بن و قۆناغەکا نۆی بیت بۆ ژیانا سیاسی ورێکخراوەیی.
لێ هند راستی ژی هەنە گرنگە بێنە گۆتن و بسانەهی بسەر هەڤال و دووستێن ئێکەتیێ دەرباز نەبن.
ئێک : هەڤسەروکایەتی ل هەرێما کوردستانێ کۆپیکرنا وی سیستەمی یە کۆ بۆجارا ئێکێ لسەر دەستێ رێبەرێ پەکەکێ ع ئۆجەلانڤە هاتیە دانان، کەنەتنێ دناڤا پارتیەکا کوردیدا بەلکی مرۆڤ دشێت بێژیت ل رۆژهەلاتا ناڤین وتا ڕادەیەکا مەزن ژی ل تمامیا جیهانێ پڕاکترین پارتی بوویە کۆ هەم بەشداری پێکرنا کارا یاژنان د هەمی ئاستێن بریاردانێ دا و نەهێلانا جۆداهی یا جیندەری یه ژی دناڤبەرا رەکەزێ نێر ومێ و بکریار جێ بەجێکری.
پەکەکێ بڕەنگەکی ئەڤ سیستەمە پەچڕاند کۆ ب کریار ۸۰٪ هەمی ئۆرگانێن وێ یێن رێکخراوەیی وسەربازی ب دانانا ژنەکێ ل کێلەکا زەلامەکی وەک پڕاکتیزەکرنا هەڤسەروکایەتیێ جێ بەجێکر و وەک سیستەمەکێ تازە درێڤەبرنا وەلاتی دا ژی ب پڕاکتیک ل ڕۆژئاڤا یێ کوردستانێ سیستەمێ ب رێڤەبرنا رۆژئاڤا وەک ستاتۆیەکا سیاسی مرۆڤ دکاریت بێژیت ۱۰۰٪جێ بەجێکریە و تا ڕادەیەکێ ژی دهەمی وان سەرکەفتنێن هەدەپێ ژی بدەست ئێخستین ل باکورێ کوردستانێ ژی دیسان بزاڤێ دکەت وەک بەشداریەکا کارایا ژنێ ئۆرگان و شارەداریێن خۆ بسیستەمێ هەفسەروکاتی برێڤەببەت ، لێ ئەوا ئێکەتیێ دوهی پەسند کری ئەو هەست بۆمرووڤی دروست نابن کۆ بژارەکرنا هەڤسەروکایەتیێ ڤەرێژا پێشینەیەکا هزری و تەندروست ژبو هەبیت و دەرهاڤێژێ گەلەک دان وستاندنان بیت وبەرهەمێ چالاکیێن ژنان بیت دناڤ ئێکەتیێ دا کۆ ب فشارێن واناو ژبۆ بەشداری پێکرنا ژنێ د هەمی ناڤەند و کۆپیتکێن ئۆرگانێن ئێکەتیێ خۆ ببینیت و دبریاردانێن گرنگدا بەشدار ببیت و ئەو هەست دروست نابیت کۆ ئێکەتیێ دڤێت هەمان هەڤسەروکایەتیێ هەم بکەتە نەریت هەمی ئۆرگانێن خۆ لسەر ئاڤابکەت وهەم ژی ل گۆڕەی دەستهەلاتێن خۆ بڤێت هەڤسەروکایەتیێ بکەتە پڕۆژە یاسایەک بۆ پەرلەمانێ کوردستانێ و دپاشەرۆژێ دا سیستەمێ هەرێما کوردستانێ لسەر هەڤسەروکایەتیێ ئاڤابکەت و جۆدا ژ تێگەهێ هەڤسەروکایەتیێ ونەهێلانا جۆداهیێن جیندەری و دکارەکێ ناموو ودەکمەندا دوو زەلام بۆ هەڤسەروکایەتیێ هاتنە پەجراندن.
دوو؛ ئەو هیڤیێن ژ کۆنگڕەیێ چارێ تاتنە چاڤەرێکرن ئینانا پێشا خۆینەکا نۆی وگەنج بۆ سەرکردایەتیێ و وەک خاندنەکا فیزیکی مرۆڤ وێ هەستێ دکەت ژمارەیەکا دیارا سەرۆچاڤێن نوی و هێزەکا گەنج هاتینەپێش و دهەمان دەمدا ب کریار ژمارەیەکا دیارا خۆدان سەربوور و کەڤنارێن ئێکەتیێ د ئۆرگانەکێ تەشریفاتیی دا بناڤێ ئەنجۆمەنێ بالایێ یێ بەرژەوەندیێن ئێکەتیێ جۆداکرینە و ئەڤێن هەنێ بەشداریێ دچڤینێن ئەنجۆمەنێ سەرکردایەتیێ دا نابن، تا ڤێرە پلان بجۆانی دەرباز بوویە،لێ ئەوا مرۆڤی هندەکێ شاش و بێهیڤی دکەت، وەسا تاتەچاڤەرێکرن ئەو خۆینا گەرم وگەنج گەلەک گفتۆگوویان بکەت و زوی ب زوی نەکەڤیتە ژێر بارێ پاراستنا بەرژەوەندیان و نەکەڤیتەژێر بارێ تەبەعیەتێ و خۆ ژ ئیرادێ ڤالابکەت و ل دویف حەزێن کەسێن دیار بیربکەت و بیرکرنێن وانا ب پەچرینیت، لێ جۆدا ژوان پێشبینی یا مخابن بابەتێ هەڤسەروکایەتیێ لسەر هەمیان هاتە سەپاندن و دەربازکرن و چ کەس نەبوون دوان چڤیناندا جۆدا ژ سەلیقا حەزێن دڤێن ببن سەروک دەنگێ خۆبڵند بکەن و هەڤسەروکایەتیێ وەک خاندنا وێ یا دروست و تەندروست ب ئازرینیت ،هەم هەڤسەروکایەتیێ قەدیس نەکەن تنێ دسەروکایەتیا پارتیێ دا ،بەلکۆ هەر چ ئۆرگانێ هەبیت دەبیت ب ڕەنگێ هەڤسەروکاتیێ بێتە برێڤەبرن(مەکتەب،مەڵبەند،کۆمیتە،و......هتد) و مەرجێ تمامکەر دەبت ئێک ژ هەڤسەروکا ژن بیت و پەیرەوێ نافخۆ لسەر ڤی بنیاتی دابرێژیت ،مخابن ئەف ئێکە نەهاتە دیتن وبوویەژی هەڤسەروکایەتیا ئەنجۆمەنێ سەرکردایەتیا ئێکەتیێ هند ئاریانێن دەروونی بۆ هەڤالێن ئێکەتیێ درووست دکەت کۆ پێنگاڤەک نۆرمال و سروشتی نەبوویە و تێپەربوونەکا بێ دان وستاندن لاوازیا تیمێ گەنجێ سەرکردایەتیێ خۆیا دکەت و ئەڤەبخۆژی ڕەشبینیەکا بۆ قۆناغا پشتی کۆنکرەی.
سێ؛ هیڤیێن هەمی هەڤالێن ئێکەتیێ ژ کۆنگرەیێ چارێ ئەو بوویە دووماهیکێ ب قۆناغا بێ پلانیێ وگرفتێن رێڤەبرنێ بینیت و فرە لێدوانی وفرە بریارێ بدووماهیک بینیت و پێگەهێ ئێکەتیێ ڤەبگەرینیت بۆ سەردەمێ زێرینێ ڕۆژانێن ڕەوەنشاد سەروک مام جەلال وێڤەتر ئێکەتی ب ئێک دەست و ب ئێک بریار برێڤەبچیت و پێگەهێ وێ یێ جاران د بریارێن سیاسی دا بێتە دیتن، لێ هەلبژاردنا بخافلەتیا سیستەمێ هەڤسەروکایەتیێ دەرئەنجامێ فرە حەزکرنێ بوویە دوەرگرتنا پۆستێ ئێکێ یێ رێڤەبرنێ دا (سکرتێر،سەروک) و نەبوونا گیانێ ئێک دوو قەبیلکرنێ و تەنازولکرنێ بۆ ئێک ودوو یان هەر ئێکی بخۆ ڤیایە و ئامادەنەبوویە وی جهی بۆ هەڤالێ خۆ چۆل بکەت ، دەرئەنجام و ژبۆ رازیکرنا وان کەسێن ڤیاین خۆ د لوتکەیا سەروکاتی یا ئێکەتیێ دا ببینن هەڤسەروکایەتی هاتە زالکرن و دوویر ژ پەشداریکرنا ژنێ هەڤسەروکایەتی هاتە پەچراندن ، و هیڤیدارین ئەم دشاش بین لێ پەچڕاندنا هەڤسەروکایەتیا بێی پێشینەیەکا هزری و جۆدا ژ تێگەهێ هەڤسەنگیا جێندەری هەبوونا ناکۆکیانە و غاردانەکا بێ سەلیقەیە بۆ وەرگرتنا کلیلێن سەروکاتیێ و بڤی ڕەنگی هەڤرکی وێ پتر تووند ببیت و دهەبوونا ڤێ جۆرێ هەڤرکیێ دا دیسان هەم پەیرەو وێ توز بسەربکەڤیت ودیسان دێ زیان ب پێگەهێ ئێکەتیێ و شاندنا شیانێن ئۆرگانێن رێکخستنێ کەڤیتن.