رۆژنامەنووسان و سەندیكا ناشەرعییەكەیان
2020-01-09 18:29:35
كامیل عومەر
سەندیكای رۆژنامەنووسان، رێكخراوێكی پیشهیی فهرمی دانپێدانراوه لهلایهن حكومەتی هەرێمی كوردستان و لەناو یاسای ژمارە (35)ی ساڵی 2007ی رۆژنامەگەریی هەرێم وەك لایەنێكی فەرمیی پەیوەندیدار بە رۆژنامەنووسان ئهرك و بهرپرسیارێتییهكانی جێگیركراوه، بهم جۆرهش تاكە سەندیكایەكی پیشەییه كە حكومەتی هەرێم وەك نوێنەری رۆژنامەنووسان مامەڵەی لەگەڵ دەكات.
بهپێی ناوهڕۆكی یاسای ژماره (4)ی ساڵی 1998ی سهندیكای رۆژنامهنووسانی كوردستان و یاسای رۆژنامهگهری كوردستان، دەبوو ئەم سەندیكایە نوێنەرایەتی راستەقینەی هەموو رۆژنامەنووسان بكاتو سەربەخۆیی و بهرگریكردن له كاركردنی رەنگبداتەوەو، بوێرانه دەنگی بڵندی رۆژنامەنووسان بگهیهنێت، بهبێ جیاوازی لە ئینتیمای سیاسیو ئایدۆلۆژی، بەڵام وەك بینیمانو دەبینین:
یەكەم: ئەم سەندیكایە وەك كۆی سەندیكاو ئەنجوومەنو كۆمسیۆنەكانی دیكە، خراوهته خزمهت سیستمه سیاسییە ناتەندروستەكهی هەرێم و دابەشكاریو پشكی حزبی بەشێوازێكی ئاشكرا رهنگڕێژی بهرێوهبردن و بهرنامه و كارهكانی كردووه، بۆیه نوێنەرایەتی راستەقینەی كۆی رۆژنامەنووسانی هەرێم ناكات.
دووەم: ئەم سەندیكایە، لهبری جێبهجێكردنی ئهركهكانی وهك له بڕگهی (7)ی ماددهی (4)ی یاساكهی دا هاتووه "داكۆكیكردن له بنهماكانی دیموكراسی و ئازادییه بنهڕهتییهكان و ئاشتی و مافهكانی مرۆڤ" له ئهركهكانی سهندیكایه، بووهته فەرمانگەیەك بۆ تۆماری ئهندامێتی رۆژنامهنووسان و، وەك خۆیان دەڵێن: زیاتر لە هەشت هەزار ئەندامی رۆژنامهنووسییان ههیه، ئهمه لەكاتێكدا رۆژنامەنووسان قەیرانی رێكخراوێكی داكۆكیكاریان هەیە له مافهكانیان، تەنانەت بەشێكی گرنگ لە رۆژنامەنوسە پیشەییەكان، ئەندامی ئەم سەندیكایە نینو بەنوێنەرو داكۆكیكاری خۆیانی نازانن.
سێیەم: سهرهڕای گرنگی تۆماری دۆسییهكانی پیشێلكاریی و بڵاوكردنهوهی راپۆرت و بهیاننامه له بارهیانهوه، سهندیكای رۆژنامهنووسان ساڵانه یان شەش مانگ جارێك ئاماری پێشیلكارییەكانی دژ بە رۆژنامەنوسان بڵاودەكاتەوە، بهڵام بەبێ ئەوەی هەڵوێستیكی تووندو جددی و كاریگەرو بهرجهسته دژ بە بكەری ئەو پێشێلكارییانە بنوێنێ كه پێكدێن له دەسەڵاتی سیاسیو دەزگا ئەمنیەكان و دادگاكان.
چوارەم: لهگهڵ ئهوهی سهندیكا تیرۆركردنی پێنج رۆژنامهنووسهكه (سۆرانی مامهحهمه، سهردهشت عوسمان، كاوه گهرمیانی، عهبدولستار تاهیر شهریف، ویدا حوسێن)ی له راپۆرتهكانی خۆی تۆمار و بڵاوكردۆتهوه، هاوكات نهیتوانیوه بوێرانه دژ به تیرۆركردنیان بووهستێتهوه و داوای جوڵاندنی كهیسهكانیان بكات له دهزگا ئهمنییهكان و دادگاكان، جگه لهوهش، له یادكردنهوه و ناوهێنانی رۆژنامهنووسانی تیرۆركراودا له زۆنێكی حزبییهوه بۆ زۆنێكی حزبی دیكه جیاوازی و چاوپۆشی كردووه.
پێنجەم: ئەم سەندیكایە له ئاست مافه پیشهییهكانی رۆژنامهنووس پهیوهست به گرێبهست و كاتژمێرهكانی كار و مافی دایكایهتی و ههڵوهشاندنهوهی یهك لایهنهی گرێبهستهكان لهلایهن دهزگا راگهیاندنهكان، جۆرێك له بێ دهنگی و چاوپۆشی ههڵبژاردووه، لەكاتێكدا لەیاسای رۆژنامەگەریی ئەو دەسەڵاتەی پێبەخشیووەو وەك لەیاساكەدا هاتووە"پێویستە دەزگاكانی رۆژنامەگەرییو بەڕێوەبەرایەتی رۆژنامەكان، پابەندی هەموو ئەو مافانەبن كە لە یاسا بەركارەكانو گرێبەستی پەسەندكراو لەلایەن سەندكای رۆژنامەنووسان بۆ رۆژنامەنووسان دیاریكراوە".
شەشەم: بەپێی بڕگەی یەكەمو دووەم لە ماددەی هەشتەمی یاسای رۆژنامەگەریی هەرێم، نابێ بەبێ ئاگاداری سەندیكای رۆژنامەنوسان، رێكاری یاسایی بەرامبەر رۆژنامەنوس بگیرێتەبەرو لێكۆڵینەوەی لەگەڵ بكرێ، كەچی چەندین رۆژنامەنووس ئەم پێشێلكارییەی بەرامبەر كراوەو سەندیكاش بێدەنگو بێهەڵوێست بووە لە بەرامبەریان، بێ ههڵوێستی سهندیكاش لهو كاتانهدا وهك پێكردنی گڵۆپی سهوزه بۆ درێژهی پێشێلكارییهكان.
سهرهڕای خستنهڕووی ئهو هۆكارانهی سهرهوه كه دەیسەلمێنن ئەم سەندیكایە نەیتوانیووە نوێنەرو دەمڕاستو داكۆكیكاری راستەقینەی رۆژنامەنووسان بێت، هۆكارێكی گرنگی دیكە هەیە، ئهویش ناشەرعی بوونی نوێنەرایەتیكردنی سهندیكایه له ماوهی پێنج ساڵی رابردوو تا ئێستا، چونكه پێنج ساڵە ئهم سهندیكایه ئێكسپایهر بووەو لە ساڵی 2011ەوە كۆنگرەی نەبەستووە، لەكاتێكدا بەپێی پەیڕەوی كاركردنی، دەبێ ئەم سەندیكایە هەر چوار ساڵێك جارێك كۆنگرەیەك ببهستێت و دەستەیەكی نوێ بۆ بەڕێوەبردن هەڵبژێرێت.
لەهەمووی سەیرو سەمەرەتر، ئەوەیە دەستەی بەڕێوەبەری ئەم سەندیكا ئێكسپایەرو ناشەرعیە، شەرعیەت بەخۆیان دەدەن دەست بۆ مەلەفێكی هەستیاری وەك پێكهێنانی "ئەنجومەنی باڵای میدیا لە هەرێم" ببەن، بەپاساوی ئەوەی كاری رۆژنامەنووسی رێكدەخەنەوە، لەكاتێكدا ئەم سەندیكایە خۆی پێویستی بە رێكخستنەوە و شەرعیەت هەیەو بەهیچ یاساو پێودانگێك بۆی نییە كار بۆ پێشنیازكردنی هیچ پرۆژەو دەركردنی هیچ یاسایەك بكات، به تایبهتتریش له دۆخێك كه خۆی پێویسته لایهنێكی داكۆكیكار بێت له مافهكانی رۆژنامهنووسان و ئازادی رادهربڕین.
بۆیه پوختەی قسە ئەوەیە، سەندیكایەك پێنج ساڵ ئێكسپایەر بووبێتو لەماوەی نۆ ساڵی رابردوویدا لە ئاست بەرپرسیارێتیدا نەبووبێ بەرامبەر بە رۆژنامەنووسانو مافەکانیان، نەیتوانیبێ چاودێری جێبەجێكردنی یاسا بەركارەكانی كاری رۆژنامەنووسی بكات، ئیدی چ ئومێدێكی لەسەر هەڵدەچنرێو چۆن بە گومانەوە لە هەنگاوەكانی ئێستا و داهاتووی نەڕوانرێ؟!