عەدنان زێباری 

رەنگە زوور کەس هەر دەست پێکا دیتنا ڤی ناڤ و نیشانێ ڤی بابەتی مەندەهوش بمینن! ، کەسانەکیش توندی رەخنە بگرن تایبەت ئافرەتێت رێکخراوێن مافێ ئافرەت کار دکەن ، یان ئەو کەسێن ناڤێ ئافرەت نان و پیڤازا دخون ، بەلێ دڤێت ئەو مەنتقی و واقعیانە بیر بکەن و وەڵام بدەن ، وەڵامەکا دیر عاتفی هەبیت ، دڤێت رێکخراوێن ب ناڤێ بەرگریکرن ئافرەتێ بەرگریەکا دروست ئافرەت بکەت ، جوداهی ناڤبەرا چ ژ وان نەکەت ئیجا چ ئەڤ ئافرەتە گەنج بیت یان پیر و لاواز بیت ، یان ئەڤ ئافرەتە چ یا خودان هەڤژین بیت یان بێ هەڤژین بیت .
وەکی ئاشکرایە رێکخراوا مافێ ئافرەتێ توندی دژی ئینانا ژنا دووێ و سیێ یە ، ژ بووی رێگری کرن ژ ڤی کاری هەمی رێکان دگرنە بەر ، ب جورەکێ بو ئافرەتێ شلوڤەدکەن کە ئەڤە زوڵمەکا مەزنە ژ ڤان ئافرەتان دهێت کرن ، ژ بەر هندێ ژمارەکا ژنێن خودان هەڤژین فێر کرینە کە رێگر بن. دڤیابا رێکخراوێن مافێ ئافرەت ڤی دەمی دا! بەروڤاژیا دروستکرنا ڤێ ترس و سەهما نەدرووست رێک خوش کربا بو فرەژنیێ ، ئافرەتا ئێکێ رازی کربا کە ئەڤە تشتەکێ سروشتیە و پێتڤیە چونکێ دێ ئافرەتەکا بەلنگاز و بێ هیڤی ژیانێ هێت رزگارکرن ، ئافرەتەک کە دونیایێ ب جەهنەم وەسف دکەت ژ بەر کو نابیتە خودان هەڤژین و خێزان کە پێکڤە ئێک دوو هەمبێز بکەن ،  دیسان یا دروست ئەوە دڤیابا مافێ ئافرەتێ گوتبا زەڵامێت خودان هەڤژین ژنا دووێ و سیێ بینن تایبەت بێوەژنا ،  مەرجەکێ یەکسانی ناڤبەرا وان دا پەیدا بکەن ، دیسان زەڵامی شیانێن دارایی و جنسی هەبن ، دروستاهی کارێ خێزانێ رێڤەببەت بێ کێشە و گرفت
ئەی ئەو کەسێت پرسیار دکەن بوچی فرەژنی پێتڤیە؟
ئەرێ ما ئەو پرسیار ناکەن رێژا ئافرەتێ ژ وەڵاتەکێ وەکی عێراق ب هەرێما کوردستانێ چەند زێدەتر ژ زەڵاما؟ ئەرێ ما ئەو نابینن ئەڤرو هزاران کچ یێت کەفتی ناڤا ماڵان و زەڵام نینە کە هەڤژینیێ دگەل پێک بینن؟ ئەرێ ئەو ئەڤێ رێژا زوورا بێوەژنا نابینن؟ ئەرێ پا کا مافێ ئەڤانە ؟ کا پاشەروژا ئەڤانە؟ بوو هندێ ئەڤ ئافرەتە یا پاراستی بیت دیر بیت هەر کێشەکێ نوکە و داهاتی پێتڤیە زەڵامەک هەبیت مارە بکەت ، ئەویش ئەو زەڵام بیت بشێت یەکسانی ناڤبەرا وان پەیدا بکەت 
پرسیارەک بو ئافرەتان ئەرێ  چ کەسەک هەوە ئامادەیە سەرهەویی بچیت ئەگەر یا مەجگور نەبیت و چ خازگینیێ دی نەبن؟ ئەگەر ئەڤ ئافرەتە بزانیت  دێ ماڵا بابی مینت یان دێ سەر هەویی چیت دێ سەر هەویێ هەلبژێریت ، رەنگە بو وێ ئافرەتا ژن سەر دهێت ئینان و یا سەر هەویی دچیت تشتەکێ نەخوش بیت ناخێ خودا ، چونکی ئەڤە ناڤا کومەلگەهی دا تشتەکێ کێماسی بو ژنێ نیشان دایە ب جورەکێ گەهشتیە وی ئاستی زوور ژن رازی نینە پشتی مرنا وان زەڵام چ ژنێن دیکە بخازیت . 
من دڤێت بەحسێ نمونەکێ بکەم کە من چاڤێ خو دیتیە ، زەڵامەکێ خودان ژن رادبیت ژنا دووێ دئینت بێ ئاگاداریا ژنا ئێکێ و بێ ئاگاداریا خزم و ناسیاران ، ژنا دووێ باژێرەکێ دیر دانایە وێرێ خانیەک بو گرتیە و دژیت ، هەر چەند روژەکا دچیت سەرەدانێ لێ دکەت ، ژنا ئێکێ یا ژ زەڵامێ خو رازیە و چ کێشە دگەل نینە ، بەلێ پشتی نزیکی 20 ساڵان ڤی رەنگی ڤەکێشایی ژنا ئێکێ شنی زانی کە زەڵامێ وێ ژنەکا دیکە ئینایە و باژێرەکێ دی ئاکنجی کریە ، ئاها ڤێرە کێشە  دەست پێکر ، ژنکا ئێکێ خو نەرازی کر و دەست گازنداکر ژ زەڵامێ خو ، دگوت بو تە ئەڤ ژنکە ئینایە ئەز قەبیل ناکەم ، بەلێ پرسیار ئەوە باشە ئەی ژنێ زەڵامێ تە هەر ئەو زەڵامە کە ڤی دەمێ درێژ ژنەکا دیکە ئینایە و تە چ گازندە لێ نەبوون ، تە باشترین کەس قەلەم ددا ، بەلێ ب تنێ تە زانی ژنەکا دیکە ئینایە تە هێشتا ئەو ژنک نەدیتیە تە هەڤژینێ خو دەقیقەکێ دا کرە زەڵامەکێ خراب! . دڤێت کەسەک هەبیت ڤێ ئافرەتێ تێبگەهینت کە ئەڤە تشتەکێ ئاسایە ، تشتێ نەئاسایی نەیاسایی و نەشەرعی ئەوە دادپەروەری نەکەت  یان پەیوەندیێن نەشەرعی دگەل ئافرەتەکێ گرێ بدەت ، بیر نەکەین زوور زەڵام هەنە ئێک ژنا تنێ ئینایە بەس ژیانا وێ کریە جەهنەم ، زەڵام هەیە خودان سێ هەڤژینە بەلێ چ کێشە نینە.
دیڤ ئامارا رێڤەبەریا ئامار و پلاندانانا ئەنجومەنێ دادوەری هەرێما کوردستان دەمێ نەه ساڵان دان 2009-2017 نزیکی 27 هزار زەڵامان ژنا دووێ و سیێ ئینایە ، ئەڤە دەمەکێ دایە کە رێگریەکا مەزن لێ دهێت کرن ، ب تنێ دێ پرسیار کەم ئایە چارەسەریا ڤان چیە ئەگەر ئەڤ ژمارا ئافرەتان هەمی مالێت دایک و بابێ خو مابانەڤە؟ ژ بلی هزاران کچ و ژنێن دیکە کە ئەڤرو بێ  هەڤژینن ، رەنگە ڤێرە پرسیار بهێت کرن بێژن ئەگەر زەڵام ژنا دووێ نەئینت دێ ئافرەت هەڤژینێ دگەل زەڵامەکێ دی پێک ئینت و ئانکو (سەرهەویی) ناچیت ، نەخێر کێشە ئەوە رێژا رەگەزێ نێر کێمترە رەگەزێ مێ ئەگەر ئەڤە نەبا زەڵامی نەدشیا ژنا دووێ ساناهی بینت و بەرامبەردا  ئافرەتێ شی زەڵامەکێ خودان هەڤژین نەدکر .
وەڵاتەکێ وەکی عێراق روژانە رەگەزێ نێر دبنە قوربان ، پشکا شێرێ هەر رووداوەکێ بەر زەڵام کەفتیە بگرە ڤان شەرێن بوری هەر رەگەزێ نێر بیە قوربانی ، رووداوێن هاتن و چوون پتریا وان رەگەزێ نێرە ، بو نمونە شەرێ داعش عێراقی رێژا قوربانیان رەگەزێ نێر نزیکی 80%  ، ژبەر هندێ رێژا رەگەزێ مێ زێدەبوون دایە و رەگەزێ نێر کێمی دایە ، ڤێرە كێشا هەرە مەزن عێراقێ هاتیە پێش رێژەکا زێدە یا بێوەژنا هەیە ، دیڤ وان ئامارێت دام و دەزگەهێن حکومی و رێکخراوێن مەدەنی بەڵاڤکری نزیکی 2 ملیون بێوەژن عێراقێ هەنە ، پێتڤیە حکومەت چارەکێ بوو ڤان ببینت و رێکێ خوەش بکەت کە جارەکا دی ژیانا هەڤژینی پێک بینن ژ بەر کو پتریا وان حەز هەیە و گەنجن ، ژ بەر هندێ ئەز دژی فرەژنی نیمە ، بەلکی باش دبینم  ژ بەر کو باشیێت وێ پترن خرابیا .