ڕێفراندۆم بڕیاری گهلی كورد بوو
2019-09-25 07:13:45
سەلام عەبدوڵا
بەڵگەنەویست و حاشا هەڵنەگرە كە گەلی كورد بەبێ خواستی خۆی و بە زۆرەملی لكێندرا بە عێراقەوە، ئەگەرچی ئینگلیزەكان چەند بەڵێن و ئامادەگییان دا كە پشتیوانی لە گەل و مافەكانی كورد دەكەن و چەند رێوشوێنێك دانرا بۆ جێبەجێكردنی ئەو بەڵێنانە، لەگەڵ ئەوەشدا حكوومەتی عێراقی تا دەهات خۆی لەو بەڵێنانە دەدزییەوە و نەیدەویست بە كردار جێبەجێیان بكات و ئەوەندەی لە توانای دابوو چ سەربازی و چ ئیداری، دژی ئەو بەڵێن و مافانە هەنگاوی دەنا.
بە كودەتای سەربازیی 14 ی تەممووز کە رژێمی پاشایەتی هەڵوەشاند، ئاسۆیەكی نوێ بەپێی دەستووری کاتیی عێراقی هاتە كایەوە، کوردیش بەو پێیە دەبووە شەریكە بەش لە دەوڵەتی عێراقدا، بەڵام ئەمانیش بەڵێنەكانیان هەر مەرەكەبی سەر كاغەز بوو.
لە كودەتا سەربازییەكانی لەمەودواشدا، هەر حكوومەتێك هێزی كەوتبێتە دەست، درێغی لە دژایەتی و پێشێلکردنی مافە ڕەواكانی گەلەكەمان نەكردووە، بەڵكو لەوەش زیاتر چەك نەما بە كیمیاوی و گازیشەوە دژی كورد بەكارنەهێنرێ و هەوڵی قڕكردنی یەكجارەكی گەلەکەمان نەدرێ.
بە پێچەوانەوە گەلی كورد لە خەباتی سیاسی و چەكداری خۆی دژی رژێم بەردەوام بوو تا ئەو كاتەی حكوومەتی عێراقی دوای راپەڕین بە ناچاری كوردستانی بەجێهێشت. ئەگەرچی بەشێك لە ناوچە كوردییەكان هەر لە ژێر رکێفی رژێمدا مانەوە، بەڵام زۆربەی خاكی كوردستان كەوتەوە بەر دەستی كورد خۆی و دەسەڵاتی ئیداری و سەربازی و یاسایی خۆی تێدا دامەزراند و پەرلەمان و دامودەستگای حكومی تێدا بنیات نا، ئەگەرچی بەداخەوە سیمای دوو ئیدارەیی وەرگرت، بەڵام هەر لەژێر دەسەڵاتی كورد خۆی دابوو.
رووخانی رژێمی سەدام مۆڵەتی دروستكردنەوەی عێراقێكی نوێی ڕەخساند كە كورد بتوانێت لە سێبەری عێراقێكی دیموكراتیدا بە مافە رەواكانی خۆی بگات، وەك دروشم و بەڵێنەكانی ئۆپۆزسیۆن بانگەشەی بۆ دەكردن، بەڵام ئەم بەڵێن و ڕێككەوتننانەی کە پێش رووخانی رژێم رێککەوتنی لەسەر کرابوو زۆر بەردەوام نەبوو، چونكە هەر كە حكوومەتی نوێی عێراق هەستی بە بەهێزبوونەوەی خۆی كرد ئەوا یەكسەر لە زۆربەی بەڵێنەكانی پاشگەزبووەوە، نە تەنیا ئەوەش، بەڵكو هەڕەشەی داگیركردنەوەی كوردستانی دەكرد و خۆشی بۆ ئامادە دەكرد.
ئەمە سەرەڕای بوودجە و مووچە بڕین و برسی كردنی گەلەكەمان و ئابڵۆقەدانی، بۆیە گەلەكەمان بە گشتی گەیشتە ئەو باوەڕەی كە دەبێ چارەسەرێكی نوێ و بنەڕەتی بۆ ئەو زوڵمە بەردەوامە بدۆزێتەوە و بتوانێ زەمینەسازیی داهاتووی خۆی دیاری بكات. بۆیە بڕیاری ریفراندۆم و راوەرگرتنی دانیشتوانی هەرێمی كوردستان، بڕیاری تاكە کەس و تاکە حزب و تەنها لایەنێك نەبوو، بەڵکو بڕیاری زۆرینەی هەرە زۆری گەلەكەمان بوو، ئەوەش لە ئەنجامی ئەو گشتپرسییەدا بە روونی ئەو راستییەی ئاشکرا کرد كە گەلەكەمان بە 92.7٪ داوای سەربەخۆیی دەكات و بە چارەسەرێكی گونجاوی دەزانێت.
بۆیە ئەو بڕیارە، بڕیاری تێكڕای گەلەكەمان بوو، دەنا هیچ حزب و لایەنێك نەیدەتوانی چەند بەهێزیش بێت ئەو رێژە بەرزە دەستەبەر بكات.
بەرزو پیرۆز بێت دووەم ساڵیادی ریفراندۆم کە بووە بەڵگەیەکی مێژوویی بۆ راگەیاندنی خواستی گەلەکەمان، کە چەندین ساڵە خوێن و قوربانی لە پێناودا دەدات.