سەید ئەكرەم   

دیموكراسیه‌ت دناڤ و ناڤه‌روكا خوه‌دا، بابه‌تێ كویر و دویر و خودانێ خوه‌ دێروكه‌كا كه‌ڤنار و خودان سه‌ربوره‌كێ هه‌ری مه‌زن و شاناز بخوه‌یه‌، ئه‌ڤ په‌یڤه‌ هه‌ردبونا به‌شه‌ریه‌ت و ژدایك بونا مروڤایه‌تیێ دا، وه‌ك هه‌بون و بكار ئیناندن هه‌بویه‌، لێ بكارئیناندن و ده‌ستهه‌لاتداری و دئیداره‌دانا رێڤه‌ریا مروڤایه‌تی دا، وه‌كی فه‌لسه‌فه‌یا ژیان و ئیداره‌دانا گه‌ل و حوكمرانیێ دا، ل سه‌رده‌مێ یونانی و پاشی رومانی و بسه‌ر وان دا، هاتیه‌ بكارئیناندن، وه‌كی ده‌ستهه‌لاتا گه‌لی ل سه‌ر گه‌لی و بو گه‌لی، ئه‌ڤجارێ چ بئاوایه‌كێ نه‌راسته‌و خو بیتن، یان ژی بئاواكێ راسته‌ راست بیتن...واته‌ بو ئیداره‌دانا حوكمرانی و رێڤه‌به‌ریا گه‌لی، زانا و فه‌یله‌سوفێن هه‌ری كه‌ڤن، وه‌كی ئه‌فلاتون، ئه‌رستوی، سیسرون و گه‌له‌كێن دی، بیاڤه‌كێ زورێ مه‌زن، ژ نڤێسین و هزر و رامان و شروڤه‌كاریێن خوه‌، بو ڤی بابه‌تی ته‌رخان كرینه‌....!!
ل سه‌رده‌مێ نوی ژی، نه‌خاسم پشتی سه‌رهه‌لدانا شوره‌شا فره‌نسی، بكارئیناندن و ره‌نگڤه‌دانه‌كا ژیاری و ژیواری دپانتاهیا ده‌ستهه‌لاتێن ئێك ل دویڤ ئێكێن جیهانی، هاتیه‌ بكارئیناندن و رێڤه‌ربه‌ری ل سه‌ر ئاڤه‌دان بوینه‌ ل گوره‌ی كاودان و ده‌رچونێن خوه‌ یێن تایبه‌تی، زانایان ژی ل سه‌ر ناڤاروكا دیموكراسی، بوچوونێن خوه‌ یێن فه‌لسه‌فی، ئیداری، سیاسی هه‌بوینه‌... رێڤه‌برن و كارێ كریاری ل سه‌ر كریه‌، جاچ بئاوا و رێڤه‌چونێن خوه‌ یێن باش و سڤیل بیتن، یان ژی بئاوا و بكارئیناندنێن خراب و شه‌خصه‌نه‌كری دا بیتن.
دیموكراسی:- پێكهتنه‌كا جووت په‌یڤیه‌( دیمو = ده‌ستهه‌لات – كوراسی = گه‌ل)، واته‌ ده‌ستهه‌لاتا گه‌ل، یانی مروڤ ژ خوه‌ ده‌ستهه‌لاتێ هه‌لدبژێریتن و پێ حاكمداریا خوه‌ دكه‌تن، ئه‌ڤجارێ ده‌ستهه‌لاتا گه‌ل، چ بئاوایێ راسته‌ و خو( حاكمداری ژئالیێ ملله‌تی بهێنه‌ هه‌لبژارتن و ده‌نگدان ل سه‌ر هه‌لبژارتیان بهێتن دانن و ببن حاكم ل سه‌ر گه‌ل و ئاخا خوه‌...) یان ژی تاك و كومێن گه‌لی، ده‌نگا بده‌نه‌ نوینه‌رێن خوه‌( وه‌كی جڤاتێن(نیشتیمانی، په‌رله‌مان، جامیعی....) پاشی ئه‌ڤ كوم جڤینه‌، ده‌نگێ خوه‌ ژ پێش ملله‌تی ڤه‌ بده‌نه‌ حاكمان و حاكمان هه‌لبژێرن و ده‌ستنیشان بكه‌ن، وه‌كی ل كوردستانێ(هه‌رێما باشور) كو بره‌نگێ دووێ دهێتن هه‌لبژارتن، بو رێڤه‌به‌ریا گه‌ل و وه‌لاتی، كو دبنه‌ سێ جڤات( په‌رله‌مان، وه‌زیران، داده‌ڤانی)دگه‌ل جڤاتا سه‌روكاتیا هه‌رێمێ كو دبیتن پشكه‌ك ژ ده‌ستهه‌لاتا جڤاتا رێڤه‌به‌ریا وه‌لاتی(جڤاتا جێ به‌جێكار= وه‌زیران)).
خوبرێڤه‌برنا ده‌ست و دارێ ئیداره‌دانا خه‌لكی، وه‌كی ده‌ستهه‌ته‌كا دیموكراسی، بده‌ڤوك و رامانا خوه‌یا هزروبیران، رامان و زمانه‌وانی، ئیداره‌دانا ده‌ست و داره‌كێ دیار كری دهه‌می ئالیه‌كی دا، جا ده‌ستهه‌لات چ ده‌ستهه‌لاته‌كا سڤیل یان ژی حكومی بیتن، چ دناڤا ده‌ستهه‌لاتا حوكمداریێ دابیتن، یان ژی دناڤا یه‌كه‌ و پێكهاته‌یێ مه‌ده‌نی(گه‌لی) دا، بو برێڤه‌برنا دام و ده‌زگه‌هێن خوه‌، ئه‌ڤه‌ بخوبخو ده‌ربرینه‌كه‌ ژ چاواتیا رامان و گه‌نگه‌شه‌ و شروڤه‌كرن و بریاردان و خوبرێڤه‌برنا ده‌ست و داری، چ دناڤا چین و تویژ و پێكهاته‌یێ جڤاكی یان حكومی ڤه‌، په‌یڤا خوبرێڤه‌به‌ریا گه‌لی دچارچوڤه‌یێ كوم و جڤینێن جودا جودا بیتن یان دناڤا تاك و كومێ دا بیتن، دیموكراسیه‌ت په‌یڤه‌كا گشت گیره‌، هه‌می گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ و كوم جڤینان بخوڤه‌ دگریتن، تاكو دئالیێ دینی و مه‌زهه‌بی و هزری، سیاسی جڤاكی...بتاك و كومه‌لێن ملله‌تی دچارچوڤه‌یێ ئاخه‌ك و ده‌ستهه‌لاتداریه‌كا دیاری كری دا، لناڤا گه‌ل و ئیداره‌دانا ده‌وله‌تداریێ و ده‌ستهه‌لاتێ دا.
وه‌لاتٍێ مه‌، وه‌لاته‌كێ ره‌نگا و ره‌نگ و فره‌ نه‌ته‌وه‌ و دین و مه‌زهه‌به‌، دئالیێ نه‌ته‌وه‌یی دا، ژبلی گه‌لێ كوردی، گه‌لێن دی ژی هه‌نه‌، وه‌كی گه‌لێ(ئاشوری، ئه‌رمه‌نی، كلدانی، توركومانی، عه‌ره‌بی...)، هه‌ردیسانێ ژئالیێ دین و مه‌زهه‌بی ژی فرهه‌یه‌، وه‌كی دین و مه‌زهه‌بێن(( ئیسلامی( سونی= شافعی، حه‌نه‌فی، حه‌مبه‌لی، مالكی...)و(شیعی= عه‌له‌وی، ئیسماعیلی، زه‌یدی، فاتیمی، دورزی، دوازده‌ ئیمامی....)، (مه‌سیحی= كاسولیك، پروتستاند، ئه‌رسودوكس، نه‌صرانی...)، جوهی، ئێزدی(ئێزدی(هه‌م دینه‌ و هه‌م ژی نه‌ته‌وه‌یه‌))، بابی(بهائی)، كاكه‌یی، سائائیبه‌، زه‌ره‌ده‌شتی(به‌هدینی)، خورشیدی....))، ژبلی دین و مه‌زهه‌بێن كه‌ڤن و ژناڤ چویی، وه‌كی( ته‌وته‌وی، میته‌رانی، سروشت په‌رست و بێ دین ژی هه‌نه‌، واته‌ ولاته‌كێ ره‌نگا و ره‌نگ، لاندكا دین و نه‌ته‌وه‌یان و پێكڤه‌ژیانه‌كا مروڤایه‌تی هه‌بویه‌، لێ لێكدان و پێكدادانێن سروشتی و داگیركاری و بسه‌ردا گرتنێن دێروكی و شاستانی، وه‌لات و خه‌لك ئێخستیه‌ ناڤا گورینكاری و بسه‌رداگرتنێن نه‌سروشتی و گه‌ل كوژی، بمه‌ره‌مێن نه‌ته‌وه‌ و دین په‌رستی و ژبلی قه‌تل و عامێن بویی، گه‌لێن ده‌ڤه‌رێ بهه‌می پێكهاته‌یێ خوه‌ڤه‌ توشی قركرن و شویشتنا نڤشی بوینه‌.

پیاده‌كرنا دیموكراسیه‌تا نه‌ژاد په‌رستی

د ئه‌گه‌رێ پێكدادانێن سروشتی و نه‌سروشتی دا، جیهان بگشتی توشی گورانكاریێن زور مه‌زن بویه‌، چ دئالیێ جوگرافی و توبوگرافی و جیوزانستی دا، یان ژی دئالیێ جڤاكی، ره‌گه‌زی، دینی، نه‌ته‌وه‌یی، مه‌زهه‌بی و هزروبیرێن جودا و پێكنه‌كری دا، وه‌لاتێ مه‌ ژ بلی لبن كارتێكرنا پێكدادانێن دێروكی، شارستانی و ژیواری دا بویه‌، چ ل سه‌رده‌مێ دێروكا كه‌ڤن دا بیتن یان ژی ل سه‌رده‌مێ دێروكا نوی ، نه‌خاسم پشتی شه‌رێ جیهانیێ ئێك و دووێ، به‌رده‌وام وه‌لاتێ مه‌ لبن هه‌ره‌شه‌ و داگیر كاریا نه‌ته‌وه‌یی، دینی، مه‌زهه‌بی دا ژیان دزه‌حمه‌ترین ده‌م و چاخێ خودا ده‌رباز كریه‌، بنه‌خاسمه‌یی ژلایێ ده‌وله‌ت نه‌ته‌وه‌یا( توركی، فارسی، عه‌ره‌بی) دا، ده‌م و چاخێن خوه‌ بزه‌حه‌تیه‌كا زورامه‌زن بوراندینه‌، هه‌ره‌شه‌یێن داگیر كاری و ژناڤببرێ به‌رده‌وام بوینه‌ و بنه‌خاسمه‌یی ژلایێ ده‌وله‌تا( توركیا، سوریا، عێراق، ئیرانی..)، دناڤا ڤان هه‌می داگیر كاری و بسه‌ردا گرتنان دا، ژ بلی ئاخا وه‌لاتێ مه‌ زه‌بت كریه‌، داهاتێ وه‌لاتی تالان و وێران كریه‌، ریشه‌كێشه‌یا نه‌ته‌وه‌یی، دینی، مه‌زهه‌بی، نه‌ژادی بو گه‌لێ كورد و گه‌لێن دی( ب دین و نه‌ته‌وه‌ ڤه‌..)هاتیه‌ كرن، راسته‌ گه‌لێ كورد و گه‌لێ ئه‌رمه‌ن، وه‌كی دوو نه‌ته‌وه‌یێن داگیركری، ل سالا1916ز ده‌رفه‌تێن باش بو هاتنه‌ پێش، ئه‌ڤ دوو گه‌له‌ ده‌رفه‌ت هه‌بویه‌ ببن ده‌وله‌ت، لێ بهه‌ر ئاوایێ هه‌بیتن، ڤان دوو گه‌لان ده‌لیڤه‌ ژ ده‌ست داینه‌ و نه‌كاریه‌ ده‌وله‌تێن خوه‌ دروست بكه‌ن، لێ هه‌رئێك ژ گه‌لێ(عه‌ره‌ب، تورك، فارس..)، ل پاش سالا1921ز و بسه‌ردا، كارینه‌ ده‌وله‌تێن خوه‌ دروست بكه‌ن، وه‌لاتێ مه‌ ژی(كوردستانێ)، ل سه‌ر جوگرافیا ده‌وله‌تێن خوه‌ لێكڤه‌كرینه‌ و كوردستان پارچه‌ پارچه‌ كریه‌ و لبن به‌ندا داگیركاریه‌كا زالم و تژی جه‌ڤر و جه‌فا داگیری قه‌بیل كریه‌(هه‌رچه‌نده‌ نه‌رازیبون بدرێژاهیا قوناغێن داگیر كاریێ یا به‌رده‌وام بویه‌)...ئه‌گه‌ر به‌رخودانا نه‌ته‌وه‌ تورانیزما توركی بكه‌ین، وه‌كی دپه‌رتوكا( تێزی مێژووی تورك و دوزی كورد) دا هاتی، ژ نڤێسینا پروفیسور(ئیسماعیل بێشكچی) ژ وه‌رگێرانا(ئه‌نوه‌ر مه‌حه‌مه‌د ئه‌حمد)، لاپه‌رێ(9 – 14)، ل ده‌مێ( كومبونا گشتیا كومه‌لێن توركی ل 23 ئه‌پرلا1930ز، پروفیسور، دكتوره‌(عافیه‌ت) و پروفیسور(سه‌بری مه‌قسودی)، بره‌نگه‌كێ نه‌به‌رئاقل به‌حسا رهوریشالێن نه‌ته‌وه‌یا توركی دكه‌ن، وه‌كی كومبه‌ستا جڤینا نه‌ته‌وایه‌تی، كو(16)ئه‌ندام په‌رله‌مان و وه‌زیر و پروفیسورێن مێژوو و به‌رێوه‌به‌رێ موزه‌خانێ...دڤێ كومبونێ دا، رهوریشالێن نه‌ته‌وه‌یا خوه‌ دگه‌هین سه‌رده‌مێ ئاده‌می، تاكو ئاده‌می ب تورك په‌سن دكه‌ن، كوما نه‌ژدادێن شارستانیه‌تێ(سومه‌ری، ئه‌كه‌دی، هیتی، مسری، چینی، یونانی، رومانی...نه‌ژادێن وان دبه‌نه‌ سه‌ر عێلاتێن توركی، وه‌كی(ئالتایی)...هیچ ره‌گه‌زه‌كێ شارستانی بو گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یێن دی بجهناهێلن، به‌لكی گه‌هشتیه‌ وی راده‌ی هه‌می گه‌لێن دونیا بنه‌ژاد توركی دهه‌ژمێرن، بێی كو هیچ به‌لگه‌یه‌كێ دێروكی و شارستانی و نه‌ژادی پشته‌ڤانیێ ل سه‌ر بكه‌ن، واته‌ یه‌كه‌مین په‌رتوكا دێروكی ده‌ردكه‌ن، بناڤێ ( بنه‌مایكێن دێروكا توركی) كوژ(4)به‌ش و(606)لاپه‌ره‌یان پێك دهات...ته‌ماشا بكه‌ن هوسانێ توركێن نه‌ژادپه‌رست، رهوریشالێن خوه‌ كویر كرن، ل سه‌ر وێ ئاخا وان داگیر كری، ژ بیرا خوه‌ برن، كو ئه‌و ل سه‌ر پشتا هه‌سپی هاتینه‌ دولا ئه‌نادولێ، ژ بلی وێ وان زور گه‌ل و نه‌ته‌وه‌ یێن دی بزه‌ربێ زورداریێ گوهارتینه‌ سه‌ر نه‌ژادێ خوه‌.
ئه‌گه‌ر به‌رخوانه‌كا سه‌رپێ ل نه‌ژاداپه‌رێسیا عه‌رب و فارسان ژی بكه‌ین، وه‌كی د(ویكیبیدیا الموسوعه‌ WIKIPEDIA.ORG) بومه‌ به‌رچاڤ دكه‌تن، ئومه‌تا عه‌ره‌بی ژ هه‌می وان گه‌ل و ملله‌تان دگریتن، یێن دوه‌لاتێن وان لناڤا سنورێن خوه‌ ڤه‌دگرن و ئیسلامێ دناڤا خوه‌دا پاوان كری، كه‌واته‌ هه‌م پروسه‌یا عه‌ره‌ب بونێ گه‌لێن دی قه‌بیل ناكه‌تن، هه‌م ژی دینێ ئیسلامێ دینه‌كێ عه‌ره‌بیه‌ و بو ته‌عریبێ هاتیه‌، ئه‌ڤه‌ ژی یا راست نینه‌، چونكی ل گوره‌ی وان ( كورد، فارس، تورك،چه‌ركه‌س، بلوج، چیچان....) پرانیا وان نه‌ته‌وه‌یێن دسنورێ خیلافه‌تا ئیسلامی دا ژیانێ دكه‌ن، پارچه‌یه‌كن ژ ئومه‌تا عه‌ره‌بی، واته‌ ژبلی ئیسلام دینێ عه‌ره‌بایه‌، ئه‌و وه‌لاتێن روژه‌كێ ژ روژان لبن ده‌ستهه‌لاتا ئیسلاما عه‌ره‌بی، یان هاتینه‌ سه‌ر دینێ ئیسلامێ، هه‌می ب عه‌ره‌ب دهێنه‌ هه‌ژمار كرن و بره‌نگه‌كێ دی نه‌ته‌وه‌یا عه‌ره‌بی، نه‌ته‌وه‌یه‌كا سه‌رده‌سته‌ و نه‌ته‌وه‌یێن دی قه‌بیل ناكه‌تن، ئه‌گه‌ر ملله‌ته‌ك دی ژی هه‌بیتن، بتنێ لق و چقێن وان بعه‌رب دهه‌ژمێرن... بكورت و كرمانج عه‌ره‌ب ره‌گه‌زپه‌رستن و پێكڤه‌ژیانێ قه‌بیل ناكه‌ن، بونا ڤێ ئه‌نفال(بسه‌ردا گرتن) بو وان كریاره‌كا ره‌وایه‌ و ل ده‌مێ جهه‌كی ژی بگرن، ئاخ و گه‌ل و بها و هه‌می تشتێ ل سه‌ر وێ ئاخێ، یێ وایه‌ و بو وان یێ حه‌لاله‌ و ئه‌و دكارن وه‌كی بازرگانه‌ك، وێ ئاخێ، وی ملله‌تی، وان سه‌ر و سامانێن وان هه‌ی، بكه‌ن مللكێ خوه‌، جاچ بو خو هه‌لبگرن یان ژی بفروشن، بكه‌ن دیاری، بكوژن و سه‌رژێ بكه‌ن...جهێ وان گرتی بهه‌می مروڤ و پێكهاته‌یێ، پرانیا سه‌رومالێ وان وه‌كی (ملك الیمین) سه‌رده‌ریێ پێ بكه‌ن...باشترینێ نمونان، ل سه‌رده‌مێ(محمد پێغه‌مبه‌ری) ل ده‌مێ ئه‌نفال ل سه‌ر به‌نی قوره‌یزه‌ راكرین، ژ بلی ڤێ قه‌بیلا جوهیان، ئه‌و ڤه‌حه‌واندبوون، دشه‌رێ ئوحود و خه‌نده‌ق و گه‌له‌ك شه‌رێن دی دا، به‌رگری ژێ كربوون، تاكو ژلایێ قوره‌یشیێن مه‌كه‌هێ ڤه‌، نه‌هاتبانه‌ قه‌تل و عام كرن، بتنێ بحه‌جه‌تا ته‌حالفه‌كا نه‌په‌نی دگه‌ل قوره‌یشیان كریه‌، ئه‌نفال ل سه‌ر راكرن(900)نه‌هسه‌د زه‌لامێن وان كوشتن و دخه‌نده‌كاندا ڤه‌شارتن، مال و ملكێ وان كره‌ پویره‌، كچ و ژنكێن وان كره‌ سه‌بایه‌ و ل سه‌خوه‌ دابه‌ش كرن، تاكو زاروكێن وان، ده‌مانگێن وان هه‌لددان، ئه‌كه‌ر به‌رێ وان مویێن ره‌ش لێهاتباینه‌، ئێكسه‌ر دا سه‌رێ وان برن، لێ هه‌می شه‌رێن وان دگه‌ل عه‌ره‌ب و قوره‌یشیان دا، ئه‌ڤ چه‌نده‌ نه‌هاتیه‌ كرن، به‌لكی ل گرتنا مه‌كه‌هێ، هه‌می گرتی ئازاد كرن و مالا ئه‌بوسوفیانی كره‌ مالا سه‌لامه‌تیێ...ئه‌ڤه‌ باشترینێ به‌لگایه‌ كو عه‌ره‌با هه‌ر ل ده‌ستپێكێ دینێ ئیسلامێ بو خوه‌ كریه‌ وه‌سیله‌ و ته‌عریب پێ كریه‌.
ئیرانا فارسی، وه‌لاته‌كه‌ ل روژئاڤایێ كیشوه‌رێ ئاسیا، ژ رویێ سه‌رژمێری، دبیتن وه‌لاتێ دوێ، ل روژهه‌لاتا ناڤین پشتی مصرێ(81ملیون)، دیسان ل رویێ روبه‌ری، دبیتن مه‌سترین وه‌لاتێ دوێ پشتی سعودیه‌ ب دویراتیا(1،648،195كم دوجایی) و دبیتن وه‌لاتێ(12)دوازدێ ل دونیایێ، هه‌رسێ لایێن ئاسیا(روژئاڤایێ ئاسیا، ناڤه‌ندائاسیا، خواریا ئاسیا) دگه‌هینیتن ئێك، ئیران جهێ ئێك ژ كه‌ڤنارترین شارستانیه‌تێن جیهانێیه‌، ئه‌‌و دبێژن ئه‌م خودانێن شارستانیه‌تا(عیلامی، ئه‌خمینی، سلوقیا هیلینی، پارسیین، ساسانیین...)، ل ڤێ دوماهیكێ و پشتی ده‌وله‌تا فارسیا ئیرانی هاتیه‌ بینا كرن، وان بڤی ره‌نگی زنجیره‌یا روبیشته‌یا خوه‌ تومار كریه‌(ده‌وله‌تا تاهیری، ده‌وله‌تا صه‌فاری، ده‌وله‌تا سامانییون، بوه‌یهیین..)، هه‌ردیسانێ وان خوه‌ ب ده‌وله‌تا خه‌زنه‌وی و سلاجقه‌، ته‌یموری پشت گێرددا، مه‌زهه‌بێ وان ژی شیعیێن جه‌عفرینه‌...!!
ئیرانا فارس ئێكه‌ ژ وان ده‌وله‌تێن نه‌ژادپه‌رست، یێن مه‌سترین پێشێلكاریێن مافێن مروڤی لێ دهێتن په‌یاده‌كرن، ئه‌ندامه‌ دكونگره‌یێ ئیسلامی و وه‌لاتێن بێ لایه‌ن و وه‌لاتێن ئوپێكدا...پشت گرێدایی ب دستورێ خویێ ل سالا1979ز هاتیه‌ په‌سند كرن، لپاش هاتنا كومارا ئیسلامی، زمانێ فارسی زمانێ وایه‌ یێ فه‌رمی.
پشتی شوره‌شا ئیسلامی و خومه‌ینی، هاتینه‌ سه‌ر كورسیكا ده‌ستهه‌لاتێ، سه‌رهه‌لدانا گه‌لێن(كوردستان، خوزستان، بلوجستان...)ده‌ست پێ كر، لێ بئاگر و بئاسن، شوره‌شا ئیسلامی ئه‌ڤ سه‌رهه‌لدانه‌ هه‌می بدوماهیك ئیناندن و كومارا ئیسلامیا ئیرانی راگه‌هان و خومه‌ینی بو رێبه‌رێ وان یێ روحی...ئه‌گه‌ر خویندنه‌كا دێروكی و شارتانی و نه‌ژدای ل سه‌ر فارسان بكه‌ین، دێ بینین فارس بتنێ هه‌رێمه‌كه‌ و هه‌ردیسانێ ده‌وله‌تا ئیرانی ژی، تێگه‌هشتنه‌كا نویه‌ و ده‌وله‌تا به‌ریتانی، لپاش بدوماهیك هاتنا شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ ئه‌ڤ ناڤه‌ بو دانایه‌.
كه‌واته‌ ڤان سێ نه‌ته‌وه‌یان(تورك، فارس، عه‌ره‌ب)، ده‌وله‌تێن خوه‌، ل سه‌ر بنیاتێ دینی و نه‌ته‌وایه‌تی، بئه‌و په‌رێ دكتاتوری ئاڤاكرنه‌، وه‌كی سێ نه‌ته‌وه‌یێن سه‌رده‌ست، كوما نه‌ته‌وه‌ و دیانه‌تێن دگه‌ل وان و دوه‌لاتێن وان دا دژین، وه‌لاتێن وان داگیر كرینه‌، دین ونه‌ته‌وه‌یێن، دی دناڤا خوه‌ و بو خوه‌ حه‌لاندن و بكار ئیناندینه‌، ده‌رفه‌تێن ژیان و پێكڤه‌ژیانا مروڤایه‌تی ژی ئێخستنه‌ ناڤا تونێله‌كا ته‌نگ و تاری، بوخوه‌ ئالیك و ئاله‌ت، وه‌لات و نه‌ته‌وه‌یا خوه‌ پێ ئاڤه‌دان و به‌رفرهه‌ كرینه‌. ل ڤێره‌ گروڤه‌یا هه‌ری دیار و ئاشكرا ئه‌وه‌، ده‌ستهه‌لاتێن داگیر كه‌رێن كوردستان و ب نه‌خاسمه‌یی ده‌ستهه‌لاتا(عه‌رب، فارس، تورك)كو خو دبینن د ده‌وله‌تنه‌وه‌یا(سوریا، عێراق، ئیران، توركیا)دا، ئه‌گه‌ر چی دناڤا خوه‌ دا و بو گه‌لێن خوه‌ دیموكراسی و ماف په‌رست بن، لێ بو كه‌لێ كورد و نه‌ته‌وه‌یێن كوردستانی، بناڤێ دیموكراسیه‌تێ گه‌لێن دی و بنه‌خاسمه‌یی گه‌لێ كوردی قه‌تل و عام دكه‌ن و نه‌ژاد په‌رستیێ دژی گه‌لێ مه‌ دكه‌ن، له‌ومانێ ده‌ستهه‌لاتا وان دیموكراسیه‌تا نه‌ژاد په‌رستی دژی گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یێن كوردستان بكار ئیناندینه‌ و ل سه‌ر ڤێ بكارئیناندنا نه‌ژادپه‌رستی و نه‌مروڤایه‌تی دبه‌رده‌وامن.

لبن ناڤێ دیموكراسی كرنێ، كورد و كوردستان دهێنه‌ داگریر كرن

گه‌لێ كورد و خه‌لكێ كوردستانێ به‌رمایكێ گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یێن كه‌ڤنارێن روژهه‌لاتا ناڤینن، كو د ده‌ردولا میزوبوتامیا دا خودان بوینه‌ و ئاڤه‌دانی و شارستانیه‌ت داینه‌ ئاڤاكرن، نه‌ژادێ مه‌ ڤه‌دگه‌رهیتن بو وان شارستانیه‌تێن كه‌ڤنار یێن حوكمداری ل روژهه‌لاتا ناڤین دا كری، وه‌كی(سومه‌ری، ئه‌كه‌دی، ئیلامی، كاشیانی، سوباری، میدی، ئوراتوو، ئه‌شكانی، هیتی، وارشوكانی، كلد و ئاشوری، ئه‌رمه‌نی...)، واته‌ وه‌لاتێ مه‌، مالباتا شارستانیه‌ت و لاندكا دیانه‌ت و هزر و بریران بویه‌، راسته‌ هه‌ر ژ كه‌ڤن دا وه‌لاتێ مه‌ توشی داگیر كاری و دوژمناتیه‌كا هار و دژوار بویه‌...لێ مه‌سترینێ قه‌تل و عام و زولم و زورداری لڤێ سه‌دسالیا بوری ل سه‌ر ئاخا مه‌ هاتیه‌ په‌یاده‌ كرن، ئێكه‌مین دابه‌شبونا مه‌زن ل وه‌لاتێ مه‌دا هاتیه‌ په‌یاده‌ كرن ل سالا1514ز، ل شه‌رێ چالدیرانێ(لناڤبه‌را شاه ئیسماعیل و سولتان سه‌لیم) دا دروست بویه‌، گه‌ل و وه‌لاتێ مه‌ ل سه‌ر ده‌وله‌تا صه‌فه‌ویا ئیرانی و عوسمانلیێن تورانی دا هاتیه‌ دابه‌ش كرن، دابه‌ش كرنا دووێ ژی ل پاش بدوماهیك هاتنا شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ، كوردستان دیسان هاته‌ دابه‌ش كرن، ل سه‌رده‌وله‌ت نه‌ته‌وه‌یا(عێراق، ئیران، تورك، سوریا)، ژبلی پارچه‌یه‌ك ژی، كه‌ڤته‌ بن ده‌ستێ ئێكه‌تیا سوڤیه‌تی یا به‌رێ( جورجیا، ئه‌رمه‌نستان)، ل گوره‌ی پرانیا خاندن و ڤه‌كولینێن دیراوكی و شارستانی و شوینه‌واری، گه‌لێ كورد گه‌له‌كێ گه‌روك و مهاجر نینه‌، به‌لكی ژ خوه‌زایا دولا میزوبوتامیا ژدایك بویه‌، گه‌لێ مه‌ حه‌زكرنه‌كا زور هه‌یه‌ ته‌ناهی و پێكڤه‌ژیانا گه‌ل و ملله‌تان بپارێزیتن، هه‌ردیسانێ روژه‌كێ ژ روژان نه‌بویه‌ گه‌ف و ترس بو گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یه‌یێن دی، لێ به‌رده‌وام ل سه‌ر ئاخا خوه‌ دهێتن كوژشتن و ژناڤبرن، گه‌لێ كوردی دبیتن ل هه‌می ده‌وله‌ت و هه‌رێمێن دونیایێ بكاریتن بئازادی بژیتن، لێ بتنێ ل سه‌ر ئاخا خوه‌ وه‌كی غه‌ریبه‌ دژیتن و دهێتن قه‌تل و عام كرن، لباكور بمه‌ره‌مێن دینی، تێكدانا ته‌ناهیا ده‌وله‌تێ، شوره‌شا شێخ عوبه‌یدولاهێ نه‌هری، شوره‌شا ئاگری، شوره‌شا شێخ سه‌عید، شوره‌شا بنه‌مالا به‌درخانیان، سه‌رهه‌لدانا مێرێن هه‌كاری...ئێك ل دویڤ ئێكێ هاتینه‌ ژناڤبرن و كوشتارگه‌هێن زور مه‌زن ژی دژی وانان هاتیه‌نه‌ په‌یاده‌كرن، ل سه‌رده‌مێ دێروكا نوی ژی كه‌مال ئه‌تاتورك و عصمه‌ت ئه‌نینوی و ده‌ستهه‌لاتدارێن دسه‌رواندا، نه‌هه‌ر ده‌رفه‌تێن ژیانا ئازاد ل گه‌لێ كوردی چونه‌كرن، به‌لكی كوردستان كره‌ بنگه‌هێ شه‌ره‌كێ خویناوی و بملیونان كورد ژ سه‌ر ئاخا وان ڤه‌گوهاستن و توشی ره‌شه‌ كوژی و كوچبه‌ریێ بون، ئه‌ڤه‌ نێزیكی(40)چل سالێن ته‌مامه‌، شه‌ره‌كێ خویناوی و په‌یاده‌كرنێن نه‌مروڤایه‌تی ل باكور دژی ته‌ڤگه‌را ئازادی و گه‌لێ مه‌یێ كوردی دده‌نه‌ هاژوتن، ژ بلی كوشتارگه‌ه و ده‌ربه‌رده‌ریێن دروست بوین، زێده‌ی(4000)چار هزار گوندان هاتینه‌ چول كرن، بهه‌زاره‌ها كوشتی و دوو هندی وان بریندار و به‌رزه‌بویی هه‌نه‌، زێده‌ی(45000)چل و پێنج هزار كوردا ژیانه‌كا پری مه‌ترسی لناڤا زیندانێن سیاسیێن توركیا برێڤه‌دبه‌ن، نێزیك(3000)سێ هزار كادروسه‌ركردێن كوردان دناڤا ڤان سێ، چار سالا ن دا بناره‌وایه‌تی ئێخستنه‌ كونجێن زیندانان، بیست ساله‌ سه‌ركرده‌ و زانایێ مه‌زنێ كورد(عبدالله‌ ئوجه‌لان) دویر ژهه‌می یاسا و پره‌نسه‌پێن ئه‌خلاقی و یاسایی، بپلانه‌كا ناڤده‌وله‌تی ئێخستیه‌ ناڤا زیندانا ئیمرالی و ژبلی وێ ژی ئێخستیه‌ ناڤا گوشه‌گیریه‌كا مه‌زن و ده‌رفه‌تێ ناده‌ن كه‌س و كار و پارێزه‌رێن وی سه‌ردانا وی بكه‌ن، كورد ل سه‌رئاخا خوه‌ شه‌رێ به‌ره‌ڤانیێ ل سه‌ر ساده‌ترین ماف و ئازادیێن خوه‌ دكه‌ن، دبێژنێ هوین تیرورستن و ژیاسایێ ده‌رچوینه‌، بره‌نگێ مه‌ده‌نی و دیموكراسی موماره‌سه‌یا مافێن خوه‌ دكه‌ن و كورسیكێن په‌رله‌مانی بده‌نگێن خوه‌ وه‌ردگرن، دیسان گونه‌هباریا پشته‌ڤانیا تیرورێ دده‌نه‌ پال وان و دئێخن ناڤا كونجێن زیندانا، توركیا تورانی و ره‌گه‌ز په‌رست ئه‌وه‌ ل سالا1923ز تاكو روژا ئه‌ڤروكه‌ بوخوه‌، لناڤا خوه‌دا ده‌ستهه‌لاتێ بره‌نگه‌كێ دیموكراسی بكار دینن، لێ دیسان ئه‌ڤ دیموكراسیه‌ته‌ ژكوردان و نه‌ته‌وه‌یێن دی ناگریتن و هه‌می ده‌رفه‌تێن ژیانا ئازاد لێ ئاسته‌نگی كرینه‌ و به‌رده‌وام ژیانێ لبن گه‌فێن مرنێ دكه‌ن.
ئه‌گه‌ر ئه‌م لێ نێرینه‌كا سه‌رپێ ل دێروكا ده‌وله‌تا ئیرانێ بكه‌ین، هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ ده‌وله‌تا صه‌فه‌وی، قاجاری، شاهنشاهی تاكو دگه‌هیتن سه‌ر ده‌مێ جمهوریه‌تا ئیسلامیا ئیرانی، دیسان به‌رده‌وام كورد دهێنه‌ كوشتن و بێ ماف كرن، دهێنه‌ گرتن و ده‌ركرن...ئێك ل دویڤ ئێك شوره‌ش و سه‌رهه‌لدانێ گه‌لێ مه‌یێ روژهه‌لاتێ دهێنه‌ سه‌ركوت كرن، شوره‌شا سمكویێ شكاك، كومارا مهابات، شوره‌شا دیموكراسی یا گه‌لێ كوردی، بئاگر و ئاسن دهێتن به‌رسڤدان و ماف و ئازادیێن وانان دهێنه‌ چونه‌ كرن، نه‌ژادێ وان دهێتن قه‌لاندن و ژسه‌ر ئاخا وان دهێنه‌ ده‌ركرن و كوچبه‌ری دونیایێ دبن، هه‌تا بنه‌مایكێن ژیانێ ل وه‌لاتی ئێخستینه‌ ناڤا زه‌حمه‌ته‌یه‌كا زورا مه‌زن دا، ژبلی گرتنا خه‌لكێ سڤیل بمه‌ره‌ما سیاسی، كوشتنا شه‌ركه‌ران، ژیانا كولبه‌ریێ ئێخستیه‌ ناڤا مه‌ترسیه‌كا زورا مه‌زن، روژ نینه‌ كومه‌كا كولبه‌ران ل سه‌ر سنوران نه‌هێتن كوشتن، واته‌ كێمترینێ مافێ ژیانێ ژ كوردانرا كریه‌ ده‌رگه‌هه‌كێ گرتی و پرسه‌كا مشتی مه‌ترسی...لناڤا خوه‌ژی دیموكراسی و ئاشتی خوازن، لێ دیموكراسی و ئاشتیا وان بو كوردان و بونا نه‌ته‌وه‌یێن ئازادیخواز، بویه‌ جه‌هه‌نه‌مه‌ك تژی نه‌هامه‌تی.
ل روژئاڤا، دیسان ژیان دناڤا زه‌حمه‌تیه‌كا زورا مه‌زن ده‌ربز دبیتن، تاكو ژ هه‌ژی به‌لگه‌نامه‌یا ناسنامه‌یا نیشتیمانی نه‌هاتنه‌ دیتن...واته‌ كوچبه‌رن ل سه‌ر ئاخ و لناڤا وه‌لاتێ خوه‌دا، لباشور ژی پرانیا شوره‌ش و سه‌رهه‌لدانێن كوردان( كومارا شێخ مه‌حمودی، سه‌رهه‌لدانێن بارزان، شوره‌شا ئه‌یلول و گولانێ، بئه‌نفال و كوشت و كوشتارگه‌ه و كیمیابان و كوچبه‌ریێن بكوم هاتنه‌ بدوماهیك ئیناندن(هه‌رچه‌نده‌ شوره‌شێن باشوری ل گوره‌ی ئه‌ركێ خوه‌یێ نیشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی و مروڤایه‌تی، سه‌رده‌ری نه‌كریه‌ و لناڤا كێم و كاسیێن مه‌زن دا خه‌بات كریه‌..)، ل ڤی سه‌رده‌می ژی لبن گه‌فێن ده‌وله‌تا داعش خه‌ریكه‌ خلاس ببن، لێ خه‌ریكه‌ تیروره‌ك و كوشتارگه‌هه‌ك و بسه‌ردا گرتنه‌كا دی، به‌لایه‌كا نوی بو گه‌لێ مه‌، بو وه‌لاتێ مه‌ بداهینن و ژیانێ لێ بكه‌نه‌ زه‌یقه‌ت و زه‌حمه‌تی.
كه‌واته‌، كوما گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یێن داگیر كه‌رێن كورد و كوردستانی، بێی هیچ جوداهیك، ئه‌گه‌ بوخوه‌ دیموكراسی بن، بو مه‌ نه‌ژاد په‌رست و دكتاتورن، ئه‌گه‌ر ماف و ئازادیان بو گه‌لێن خوه‌ پیاده‌بكه‌ن، بو گه‌لێ مه‌ داگیر كه‌رن و ژیانا خه‌لكێ مه‌ دئێخنه‌ بن زه‌حمه‌ت ترینێ ته‌نگاڤیێن ژیانێ...بویه‌ ئه‌م وێ راست دبێژن، گه‌لێن داگیر كه‌رێن كورد و كوردستانی، ئه‌گه‌ر بو خوه‌ دیموكرسی بن، لێ بومه‌ داگیر كه‌ر و دكتاتورێن بێ ناڤبرن.