زمناکۆ ئیسماعیل

   رۆژگاری دوای راپەڕین کە بەزنجیرەیەک شەری ناخۆدا گوزەریدەکرد، لەشەمەندەفەر دەچوو، کە بەدوای خۆیدا زنجیرەیەک فارگۆن رادەکێشێت، زنجیرەیەک رۆژگاری رابردوو، کە پڕبوو لەگەمەی نابەجێی سیاسی، پڕبوو لەبیرۆکەی شەڕی کۆنەقین، پڕبوو لەو کەسانەی کە بەدوای تۆڵەکردنەوە لەیەکتردا دەگەڕان، ئەو کەسانەی لەنێو ئەو شەمەندەفەرەدا بون، لەنێو خۆیاندا هەم رکەبەرکارو ململانێکار بون، لەگەڵ ئەوەشدا دژ بەسیستەمێکی سیاسی و دەرەوەی شەمەندەفەرەکە لەشەڕدا بون، هەم جەنگاوەربون دژ بەیەکتر، لەهەمانکاتدا جەنگاوەر بون لەپشتی یەکتر، هەم دۆست بون و هەم شەڕکار. 
   ئەم تێکەڵبون و کەڵەکەبونە لەمرۆڤی شۆڕشگێڕی رۆژگارە درێژکراوەکەی بەر لەڕاپەڕین، هەتا رۆژگاری شەڕی ناوخۆی دوای راپەڕین، فەرهەنگێکی پڕ لەقین و پڕ لەجنێودان و یەکتر شکاندنی بۆ جێهێشتین، فەرهەنگێک کە وا لەمرۆڤی کورد دەکات، هەم دۆستی خۆی بێت، هەم دوژمن، هەم خۆ شکێن بێت، هەم خەڵک شکێن، هەم کەسایەتییەکی هەبێت پڕ بێت لەرەقییەکی بێ ئاکار، لەهەمانکاتدا کەسایەتییەکی هەبێت پڕ بێت لە کوشتنی نەرمە گوتارو لێبوردەیی و بونیادنانەوەی ژیانی تێکشکاوی یەکتر.
   لەپەنای ئەو فەرهەنگە مەترسیدارەدا، هەمیشە کۆمەڵێک پێنوس بەدەست کاریان بۆ زیندووکردنەوەو بەرز راگرتنی کردوە، کۆمەڵێک خاوەن قەڵەم کە بەتەنها ئیشیان پاراستنی فەرهەنگی کۆنە قینە، ئەم پێنوسەوانانە، ئەم خاوەن قەڵەمانە، میراتگرەوەی گوتاری (بەشی من بوو)، ئەو گوتارەی کە رۆژگاری بەر لەڕاپەڕین، کۆمەڵێک (ئاغاو دەرەبەگی) کورد، بون بەبناغەدانەری، پاشتر بوون بە بەشێک لەپاڵنەرو درێژە پێدەری شەڕی ناوخۆ، ئەو شەڕەی کە نزیک بە ٥٠ ساڵ لەمەوبەر، بە دوو کەرتبون و ئینشیقاقکردنی پارتی دەستیپێکرد، بەسەر هەردوو بەرەی سیاسی و سەربازی، کە دواتر بوو بەشەری کۆنەقینی بادینی و سۆرانی، دواتر ناوەکەی گوازرایەوە بۆ شەڕی کۆنەقینی جەلالی و مەلایی، لەپاشاندا بوو بەشەڕی یەکێتی و پارتی، دواجاریش بوو بەشەڕی کۆنەقینی زۆنی سەوز و زۆنی زەرد، قینکردن لەیەکتر، رقبونەوە بەراوبەر بەکارو کردەوەی یەکتر، بوو بەکلتوری ئەو رۆژگارە، بوو بە بەشێک لەو فەرهەنگەی کە بینای هزری کوردایەتی لەسەر دروستکرا، ئەو هزرەی کە لەرۆژگاری شەڕی ناوخۆی دوای ڕاپەڕین، بەزەقی نمایشی فەرهەنگی شەرە جنێویان دەکرد، بۆ ئەوەی فەرهەنگی شەڕە جنێو، وەک میراتی بۆ نەوەکانی داهاتوی کورد بمێنێتەوە، پێویستیان بە کۆمەڵێک خاوەن پێنوسبوو، پێویستیان بەوەبوو، کە کەسانێک لەژێر ناوی رۆژنامەنوس و میدیاکار دروست بکەن، تاوەکو درێژە بە فەرهەنگی شەڕە جنێو بدەن، درێژە بە فەرهەنگی یەکتر شکاندن و یەکتر بوغزاندن بدەن، بەوەش دوو ئامانجی بەهێز دەپێکن.
یەکەم: کەسی بە ئامانج کراو لەلای خەڵک ناشیرین دەکەن و دەیشکێنن.
دوهەم: دەسەڵات و هێزو پارە لەلای خۆیان دەمێنێتەوە، لەو ڕوانگەشەوە خۆیان بەبەهیزی دەمێننەوە.
   چونکە تاکی کوردی باشور، تاکێکی هەستیارە، لەسەر ئەساسی  سۆزو عەتف بڕیار ئەدات، ئەو گروپەی کە زۆرترین جنێوو زۆرترین پێناسەی شکاندنی بەراوبەرەکەی پێ بێت، ئەو گروپە پارەو چەکی لەلا دەبێت، هەر گروپێکیش پارەو چەکی لەلا بوو، دەتوانێت مرۆڤ بکڕێت، لەهەمانکاتدا دەشتوانێت مرۆڤی هەمەجی و لابەلا لەژێر ناوە جیاوازەکاندا پەروەردە بکات و بازاڕی بۆچونی توندئاژۆو ئیرهابی فیکری پێ دەوڵەمەند بکات.  
   جا ئەو گروپە لە قەڵەمەکانی شەڕی ناوخۆ، بەشێکبون لەگەرمکەری ئەو شەرە، ئەوان پاڵنەری بەهێزبون و هەمیشە لەرۆژنامەو میدیاکانی ئەو رۆژگارە، کڵپەی هەڵایسانیان بەشەڕ ئەدا، ئەگەر شەڕی ناوخۆی دوای راپەڕین، دەسەڵاتی خۆجێی حکومەتی هەرێمی ئیفلیج نەکردایە، حیزبە بەشەڕهاتوەکان، شانبەشانی هاوڵاتی و ئەکادیمیست و کەسانی خاوەن تێڕوانینی نوێگەرو بەسەلیقە، کاریان بۆ بەسیستەمکردنی هەرێم بکردایە، ئەمڕۆ لەنیوە هەرێمەکەی باشوری کوردستاندا، نەدەبوین بەخاوەنی ئەم هەموو گروپە مافیاگەرییە، نەدەبوین بەخاوەنی ئەم هەموو گروپە خۆ خۆرە، نەدەبوین بەخاوەنی ئەم هەموو هێزە چەکدارو ئەم هەموو هێزە یەکتر شکێنە.
   لەوڕوانگەشەوە ئەمڕۆ هەموان لەنێو فەرهەنگی دوێنێدا دەژین، قاچمان لەنێو قوڕاوی رۆژگاری شەری ناوخۆدایەو هێشتا دەرمان نەکردوە، ئەو زەلکاوەی کە شەڕی ناوخۆ دروستیکردوە، ئەوەتا دەیبینن، پریشکی قوڕاوی گەیشتۆتە نێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، هەر رۆژەو گروپ و تاقمێک سەردەردەکەن و خەریکی یەکتر شکاندنن.
   ئەگەر لەرۆژگاری دوێنێدا، مۆڵتی میدیا (رۆژنامەو تلڤزیۆن و گۆڤارو رادیۆ)، ناوەندی فەرهەنگی توندئاژۆو ئیرهابی فیکری بوبێتن، ئەمڕۆ سۆسیال میدیا، کە لەڕێگای تۆڕەکۆمەڵایەتییەکانی وەک (فەیسبوک و ئینیستاگرام و تویتەرو سناپچات)، بوە بەناوەندی ئەو فەرهەنگە، وەستاندنی فەرهەنگی ئیرهابی فیکری، لەنێو مۆڵتی میدیا ئاسانترە، وەک لەڕێگای سۆسیال میدیا، چونکە دەبێت بزانین، مۆڵتی میدیا، زوتر کۆنتڕۆڵدەکرێت و دەتوانرێت، لەڕێگای یاسایی تایبەتەوە، دەستبەسەر ئەو ناوەندانەدا بگیرێت، کە هەڵگری ڤایرۆسی ئیرهابی فکرین، بەڵام کە ڤایرۆسی ئیرهابی فیکری، لەسۆسیال میدیاو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانیدا، ڤاکسینی دژە ڤایرۆسی، بە ئاستەم دەدۆزرێتەوەو بەدەست دێت، بۆ ئەوەش رەنگە خەڵکانێکی زۆر ببنە قوربانی، رەنگە کەسانێکی زۆر لەنێو ئەو گەمەیەدا لەناو بچن، تاکە ڤاکسینیش پاکژ راگرتنی خودە لەم ڤایرۆسە، بەوەش دەتوانین ئەم چەند رێگایە بەکار بهێنین.
یەکەم: تۆ وەک هاوڵاتییەکی ئەم هەرێمە، بۆ ئەوەی لەو ڤایرۆسە پارێزراو بیت، مەچۆرە نێو گەمە سیاسییەکانی نێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، مەچۆرە نیو درزو کەلێنەکانی دژە حیزبی، چونکە شوێنی یەکلاکردنەوەی گەمە سیاسییەکان، پەڕڵەمان و حکومەتە، من و تۆی هاوڵاتی، بەتەنها یەکجار بۆمان هەیە بچینە نێو گەمە سیاسییەکان، ئەویش ئەو کاتەیە کە دەبێت، پەنجەمان مەرەکەباویی بکەین و لەسەر سندوقەکانی دەنگدان، بەشێوەیەکی مەدەنیانەو دوور لەتوندوتیژی دەنگ بدەین.
دوهەم:  تۆ وەک هاوڵاتییەک مافی خۆتە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەکار بهێنیت، چونکە ئەوە بەشێکە سەروەری ژیانی تۆ، بەڵام ئەو مافە بەخۆت مەدە، کە بچیتە نێو ئەو پەیج و ئەکاونت و هەژمارانەی کە لە سۆسیال میدیا، پڕ دەبێت لەتەشهیرکردن و تەخوینکردنی کەسایەتی سیاسی و حیزب و ئایدۆلۆژیاو هەرکەسایەتییەکی دیکەی بوارێک کە ئەو کەسە بۆ ژیانی خۆی دیاریکردبێت، چونکە دواجار تۆی بەکارهێنەری ئەو بەشە لەتوندئاژۆیی، دەبیتەوە بەهەڵگری ئەو ڤایرۆسە.
سێهەم: تۆی بەکارهێنەری تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، دەتوانیت هاوکاری کپکردنەوەی ئەو شەپۆلە بیت لە توندئاژۆیی، چۆن؟!، کاتێک لەنێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانیت، دەتوانیت ریپۆرتی ئەو پەیج و ئەکاونت و هەژمارە بکەیت، کە دەبن بە هۆکاری بەرهەمهێنانی توندئاژۆیی، بەوەش کۆمپانیای پەخشکەری تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی وەک (تویتەرو فەیسبوک و ئینیستاو سناپ چات)، رەچاوی ئەو هەموو شکاتە دەکات، لەو ڕوانگەشەوە ئەو ئەکاونتە دادەخات کە بەرهەمێنەری ئەو توندوتیژیەیە.
چوارهەم: ژیان لەدەرەوەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەنرخترە وەک لەنێو تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، لەو گوندە بچوککراوە وەرە دەرەوە، کەناوی سۆسیال میدیای لێنراوە، لەوێ کاتەکانت بەفیڕۆ مەدە، مرۆڤ کەکاتی بەفیڕۆدا، واتای ئەوە دەگەیەنێت، کە مرۆڤی ژیان بەڕێکەرە، نەک مرۆڤی بەرهەمهێنەری جوانییەکانی نێو ژیان.
   لەوڕوانگەوە، هەریەکە لەئێمە، دەتوانیت ببیت بەو کەسەی کە لەنێو فەرهەنگی ئیرهابی فیکری جێی خۆی ناکاتەوە، تاکی ئەم هەرێمە، هەتا ئەو فەرهەنگە تێکنەشکێت و لەناوی نەبات، ناتوانێت لە شەڕی کۆنە قین رزگاری ببێت، رزگار نەبونیش لە شەڕی کۆنە قین، واتای ئەوەیە، کە بەدەیان ساڵی دیکە، نەوە لە دوای نەوە، لەنێو جەنگی کورد دەبێت دژ بەکورد.