هەموار کرنا یاسا یا سەرۆکایەتیا هەرێمێ و چەند راستیەک;
2019-04-01 12:52:01
نەشوان حاجی
هەرچەندە کێشا سەرۆکایەتیێ کێشەیەکا کەڤنەو چەندین خولە ب ویراسی بۆ هێزو لایەنێن سیاسی مایە
تایبەت دەما درێژکرنا ماوێ مسعود بارزانی بۆ دوو ساڵان ل ٣٠ حوزەیرانا ٢٠١٣ ب شێوەیەکێ نە یاسایی ژلایێ فراکسیۆنا ئێکەتیێ سەرەرای دژایەتیا بەرەیێ ئۆپۆزیسیۆنی ل وی دەمی کو پێک هاتبین ژ بزاڤا گۆران و کۆمەڵ و ئێکگرتوو لێ ل دووماهیێ پشنیارا بەرەیێ دەسەڵاتێ سەرگرت و دوو ساڵ بۆ بارزانی هاتن درێژکرن.
ل نیڤا دووێ ژ خولا چارێ یا پەرلەمانی جارەکا دی کێشا سەرۆکایەتیێ سەرهلدا چونکە ل ١٥ حوزەیرانا ٢٠١٥ ئەو دوو سالێن بۆ بارزانی هاتبن درێژکرن ب دووماهی دهات بۆ وێ چەندێ ژی بزاڤا گۆران ب مەرەما چارەکرنا پرسا سەرۆکایەتیێ ب شێوەیەکێ یاسایی پرۆژە یاسایەک پێشکێشر بۆ هەموارا یاسایا سەرۆکایەتیێ و دیڤرا هەر ئێک ژ ئێکەتی و کۆمەڵ و ئێکگرتوو بزاڤا ئیسلامی ژک پرۆژە پێشکێشکرن و پرۆژێ هەرچەند لایەنا ئێکگرت.
ب کورتی دناف ڤی پرۆژەی دا داخازا سیستەمێ پەرلەمانی و هەلبژاردنا سەرۆکی دناف پەرلەمانیدا و کێمکرنا دەسەڵاتێن سەرۆکی دهاتکرن بۆ تەشریفاتی.
لێ ئەو بی پارتی ب هیچ شێوەیەکێ رازی نەبی پەنا برە بەر هەر رێیەکێ ب رێیێن نەیاسایی ژی ڤە بۆ فەشەل پێ ئینانا پرۆژێ هەر پێنج لایەنا، ئەوبی ل کۆمبۆنا پەرلەمانی ل ١٨/ ٩/ ٢٠١٥ تایبەت ب هەموارا یاسایا سەرۆکایەتیێ پێنج ئەندامێن فراکسیۆنا یەکگرتو بەشداربین و پێنجێن دی بەشدارنەبین ئەف چەندەژی بیە ئەگەر نیسابا یاسایی یا پەرلەمانی تەمام نەبت، لێ پارتی بڤێ چەندێ ژی رانەوەستا هێشتا ترس ل تەمام کرنا نیسابێ و هەموارکرنا یاسایا سەرۆکایەتیێ مابی لەورا پەنا برە بەر کارێ نە یاسایی و مەزنترین خەلەتی ئەنجام دا ب کۆدەتا کرن لسەر پەرلەمانی و رێگری کرن ل سەرۆکێ پەرلەمانی ل ١٢ ئۆکتۆبەرا ٢٠١٥ و رێگری کرن ل وەزیرێن گۆران بۆ سەر کارێ وان.
پاش رویدانێن ١٢ ئۆکتۆبەرێ لایەنێن خودان پرۆژە یاسا بۆ هەموارکرنا یاسایا سەرۆکایەتیێ هێدی هێدی بزاڤا گۆران بتنێ هێلان و کێشا سەروکایەتێ و پەرلەمانی دناڤبەرا گۆران و پارتیدا هێلا هەتا وی رادەی هندەک ژوان گۆران ب عینادێ وەسف دکرن، چونکە رژد بی لسەر هەڵویست و پرۆژێن خوە و ئامادە نەبی ب شێوەیەکێ نە یاسایی بۆ دوو ساڵا ماوێ سەرۆکایەتیێ درێژ بکت.
بڤێ چەندێ ژی رانەوەستان بەلکو ل گەل پارتی رابین ب کاراکرنا پەرلەمانی بێ گوران و کۆمەڵا ئیسلامی ب هێجەتا نەهێلانا پاشکەفتێ موچەی و ئەنجامدانا چاکسازیان، لێ دیاربی نە پاشکەفت هات راکرن و نەژی چاکسازی ئەنجامدان، بەلکو بی ئەگەر رێفراندومەک بێ سەروبەر بێت ئەنجامدان کو درەنجامێن وێ باش دیاربین.
پاش هەلبژاردنێن ٣٠/ ٩/ ٢٠١٩ و رێککەفتنا ناڤبەرا گۆران و پارتی ئەو هێزو لایەنێن ب شێوەیەک نە یاسایی ماوێ سەرۆکایەتیێ درێژ دکرن و ئەوێن لسەر پرۆژە یاسایا هەموارکرنا یاسایا سەرۆکایەتیێ و کودەتا کرن لسەر پەرلەمانی گۆران بتنێ هێلای نووکە راست و چەپ هێرشی سەر گۆران دکن و ب لادان ژ مەبادئێن خوە و پاشکویەتیێ تاوانبار دکت.
جارێ یا پێدڤیە بێتە زانین رێککەفت رامانا تەسلیم بین و پاشکویەتیێ نینە ب تایبەت ئەگەر لسەر ئەساسێ بەرژەوەندیا گشتی بت. گۆران ژی مسقالەک ژ مەبادئێن خوە لانەدایە چونکە د رابردویدا هەمی هەولێن خوەدان ژپێخەمەت سیتەمێ سیاسی ل هەرێمێ ببت سیستەمێ پەرلەمانی پۆستێ سەرۆکایەتیێ تەشریفاتی بت، لێ وەک دیار د قویناغێن جودا جودا دا ژئەگەرێ نە بینا پاڵپشتیا لایەنێن دی یێن سیاسی گۆران ب تەنا سەرێ خوە نەشیایەو ئەف خاستەکە بجهنەهات.
دنووکەدا بزاڤا گۆران ب ١٢ کۆرسیێن پەرلەمانی و ب رێککەفتن دگەل پارتی شیایە پێنگاڤەکێ بەرەف سیستەمێ پەرلەمانی باڤێژت و هەلبژاردنا سەرۆکێ هەرێمێ بینت ناف هۆلا پەرلەمانی بێگۆمان ئەو ژی نەلسەر حسێبا سەروەریا یاسایێ لەورا ل جهێ هێزو لایەنێن دی پاڵپشتی و پشتەڤانیا گۆران بکن و پێکڤە هەوڵبدن دڤێ خولێ دا ڤێ کێشێ بتەمامی بنبر بکن و دەستۆرێ هەرێمێ کو لسەر پرسا سەرۆکایەتیێ راوەستابی تەمام بکن و تێدا دەسەڵاتێن وی سنوردار بکن یان ژی بکن تەشریفاتی هەرکەس و لایەن ژلایێ خوەڤە و بۆ مەرەمێن بەرتەنگێن حزبی و چەواشەکرنا رەئیا گشتی دێن و گۆران ب لادان ژ مەبادئان و پاشکویەتیێ تاوانبار دکن.