ئه‌وه‌ی له باغۆز ده‌گوزه‌رێت
2019-03-13 13:22:16
د. ئومێد ڕه‌فیق
باغۆز وه‌كو شارۆچكه‌یه‌كی سه‌ر سنوور له‌گه‌ڵ شاری قائیمی عێراق (له ئێستادا) یه‌كێكە له‌و شارانه‌ی كه وه‌كو دوا ناوچه‌ی هه‌ناسه‌دانی خه‌لافه‌ته‌كه‌ی داعش هه‌ژمار ده‌كرێت، ئه‌م ناوچه‌یه له ڕووی جوكرافییه‌وه بچووك و لێره‌دا به‌رگری له دواهه‌مین قه‌ڵای خه‌لافه‌ته‌كه‌ی داعش ده‌كرێت، ئه‌م شارۆچكه‌یه به‌رده‌وام گرێییه‌كی ئه‌منی بووه له نێوان عێراق و سوریا، كۆنتڕۆڵكردنی ده‌بێته خاڵێكی وه‌رچه‌رخانی گه‌وره له شه‌ڕی داعشدا، له لایه‌ك وه‌كو سه‌ركه‌وتنی هێزه‌كانی سوریای دیموكرات به‌سه‌ر ئه‌و ڕێكخراوه‌دا و، له لایه‌كی تر كۆتاییهاتن به خه‌وبینینی داعش له‌سه‌ر زه‌وی. چونكه ئیتر داعش سه‌روه‌ریی هیچ خاكێكی فه‌رمی بۆ خه‌لافه‌ته‌كه‌ی نامێنێت. باغۆز خاڵی په‌ڕینه‌وه‌ی چه‌كداره‌كانی داعش بوو بۆ ناو خاكی عێراق و جوڵه‌و گواستنه‌وه‌ی داعش.
ئه‌وه‌ی له باغۆز ڕوو ده‌دا ته‌نها شه‌ڕێكی ئاسایی نییه، له لایه‌ك داعش سه‌دان خێزانی سیڤیل به كار ده‌هێنێت وه‌كو قه‌ڵغانی مرۆیی، له لایه‌كی تر دوا ئومێدی و چاوه‌ڕوانیی سه‌دان خێزانی یه‌زیدییه كه چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ن له باغۆز ئومێدی گه‌ڕانه‌وه‌ی خێزان و منداڵه‌كانیان بێت.
سه‌ربار‌ی هه‌موو ئه‌وانه، ئه‌وه‌ی جێگه‌ی تێڕامان بوو ئه‌و ژماره زۆره‌یه له چه‌كداری بیانی له‌م شارۆچكه بچووكه، له چه‌كداری بیانی (ڕوسی و تاجیكی و فه‌ڕه‌نسی و چینی و چه‌ندین ده‌وڵه‌ت و نه‌ته‌وه‌ی دیكه)، دوای گرتنه‌وه‌ی ئه‌م شاره و ته‌سلیمبوونی داعش به لانی كه‌مه‌وه له هه‌موو ئاسته‌كاندا ئه‌م خاڵانه جێگه‌ی پرسیارن:
یه‌كه‌م: جگه له ڕوسیا هیچ وڵاتێكی دونیا ئاماده نییه چه‌كداره داعشه‌كان یاخود خێزان و منداڵه‌كانیان به‌رێته‌وه بۆ وڵاته‌كانیان، ڕوسیا له نێوان وڵاتاندا متمانه‌ی به هیچ یه‌ك له‌و لایه‌نانه نییه كه هه‌ڵده‌ستن به په‌نادان، یاخود زیندانیكردنی داعشه‌كان و مه‌ترسیی ئه‌وه‌ی هه‌یه له ئایینده‌دا دژ به ڕوسیا یاخود به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ڕوسیا به كار بهێنرێن.
دووه‌م: ئێستا ژماره‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی له خێوه‌تگاكاندا ژیان به‌سه‌ر ده‌به‌ن و به پێی چاوپێكه‌وتنه‌كان و وه‌رگرتنی بیروڕایان خه‌ریكی پێگه‌یاندنی نه‌وه‌یه‌كی تازه‌ی داعشن، به پێی دوا ئاماری نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان گه‌یشتووه به نزیكه‌ی ٦٣ هەزار كه‌س، ئه‌م ئاماره ئامارێكی مه‌ترسیداره له‌سه‌ر ئاسایشی ناوچه‌كه به تایبه‌تی عێراق و سوریا.
سێیه‌م: گره‌نتی چییه كه ئه‌م كه‌سانه بۆشایی ئه‌منی نادۆزنه‌وه بۆ ده‌ربازبوون و ڕزگاربوون به هه‌ر ڕێگه‌یه‌كه (به‌كارهێنانیان، یاخود توانایان بۆ خۆڕزگاركردن) ، چونكه هه‌ر دوو ئه‌گه‌ره‌كه له به‌رده‌م ئه‌م گرووپه‌دا كراوه‌یه.
چواره‌م: ״خه‌لیفه״ی به‌ناو داعش تا ئێستا ماوه و، هه‌تاوه‌كو ״خه‌لیفه״ بمێنێت مه‌ترسییه‌كان زیاتره، بۆیه تا دۆزینه‌وه و ده‌ستگیركردنی به‌غدادی مه‌ترسیی پابه‌ندبوون و ئۆرگانیزەبوونه‌وه‌ی داعش به ستراتیژی تر و تاكتیكی تازه به‌رده‌وامه.
ئێستا گه‌وره‌ترین ئاڵنگاریی به‌رده‌م درووستكه‌ری سیاسه‌تی ئاسایشی عێراق مامه‌ڵه‌كردنه له‌گه‌ڵ ئه‌م دۆخه تازه‌یه‌دا، بۆیه هه‌ر زوو شه‌قامی سیاسی و هێزه سیاسییه عێراقییه‌كان په‌رچه‌كرداریان هه‌بوو له به‌رامبه‌ر ئه‌م دۆخه تازه‌یه، هه‌ندێك هێزی سیاسیی عێراق پێیان وایه ئه‌مەریكا به‌رپرسی یه‌كه‌مه له درووستكردنی ئه‌م دۆخه، له تازه‌ترین په‌رچه‌كرداردا (قه‌یس خه‌زعه‌لی) سه‌رۆكی گرووپی (عه‌سائیبی ئه‌هلی حه‌ق) ده‌ڵێت: (ئه‌مەریكا خه‌ریكی پێگه‌یاندنی نه‌وه‌ی دووه‌می داعشه)، هه‌روه‌ها یه‌كێك له سه‌ركرده باڵاكانی سه‌رایای سه‌لام ده‌ڵێت: (ئه‌مەریكا و هێزه بیانییه‌كان ئاگادار و هانده‌ری داعشن كه له سامه‌ڕا و حه‌وزه‌ی حه‌مرین جموجۆڵ ده‌كه‌ن).
ئێستا عێراق له به‌رده‌م مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌دایه هه‌موو ڕێگه ئه‌منییه‌كان به كار ده‌هێنێت بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی داعش، چونكه به كرداری، زیندانییه‌كان و خێوه‌تگاكانیش هه‌ڕه‌شه و مه‌ترسین له‌سه‌ر ئاسایشی عێراق به تایبه‌ت ئه‌و هێزانه‌ی بڕیار له چاره‌نووسیان ده‌ده‌ن ده‌توانن به ئاسانی به هاوته‌ریب له‌گه‌ڵ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان به كاریان بهێنن.
.gif)
.gif)
.jpg)
.png)
.jpg)
