■ نەبەز گۆران

"ویستی حەقیقەت، تەنها بەمانای ویستی فریونەخواردنی خۆمان نییە، بەڵكو بە مانای ویستی فریونەدانی ئەوان و خۆمان دێت، ئەم ویستەش بەرەو شوێنێكی پڕ لە ئەخلاقمان دەبات/نیچە" گەر میدیا بە واتا بنەرەتییەكەی، كاركردن نەبێت لەسەر هەرسێ‌ پاییەی(كلتوور،پەروەردە، هوشیاری.) بێگومان لەم ویستە دەچێتە دەرەوە و، ئیدی دەبێتە مەكینەیەكی فاشی بۆ بەرهەم هێنانی دونیاییەكی شێواو. بۆ ئەوەی بگەینە شوێنێكی دروست، دەبێت ویستێك هەبێت بۆ حەقیقەت، بە پێچەوانەكەیەوە، ویستی ساختە، شوێنی حەقیقەتەكەی گرتەوە، ئەشێت ئەم ویستە ساختەكارە كار لەسەر ئەوە بكات، تەواوی بنەما ئەخلاقییەكانی كۆمەڵگە هەڵتەكێنێتەوە.
میدیا مەكینەیەكی ترسناكە. مەكینەیەكە ئەوانە زۆرتر دەرك بە ترسەكەی دەكەن خۆیان لەناویدا ژیاون و، دەزانن چ ئاراستە كەرەێكی گەورەیە. هیچ هێزێكی ئایدۆلۆژی، هیچ سیستەمێكی كۆنترۆڵكەر، لە دونیای مۆدێرن و سەرمایەداریدا بە بێ‌ میدیا ناتوانێت ویستە جەهەنەمییەكانی خۆی بەدەست بهێنێت.
سەردەمی خولی پێشووی سەرۆكایەتی ئەمریكا، سەرۆك (ئۆباما) لە وەڵامی پرسیارێكدا دەڵێت: " تەنها لەوە دەترسم منداڵەكانم بكەونە ناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە و جیهانەكەیان بشێوێت!" تۆڕی كۆمەڵایەتی وەك میدیایەكی چاودێری نەكراو، وەك میدیاییەكی كراوە، دوو دیوی هەیە، دیوێكی روون كە بەژداربووەكانی دەناسێنێت بە دونیایەك تێكستی باش و دونیایەك لە هونەر و مۆسیقا و فیكر، دیوێكی دیكەی فاشیۆنی و ساختەگەرییە. ئەم دیوە فاشیۆنی و ساختەگەرییە، گەر بەژداربوو هوشیارییەكی لەسەر نەبێت، نەك هەر دونیا تایبەتییەكەی خۆی لە دەستدەدات، كاتێك بە ئاگادێتەوە تەواوی جیهانەكەی پڕبووە لەو هەواڵ و نمایش و ساختەكاریانەی كە هیچ بەرهەمێكیان نییە و، كەسی بەژداربوویان لە دونیا تایەتییەكە دەرهێناوە و خستویانەتە ناو دونیایەكی پۆخڵەوە، كە ئەو دونیا پۆخڵە هەموو حەقیقەتێكی لێدكردوە بە ساختە.
ئێستا میدیای ساختەكار ئەركە ساختەكەی گواستووەتەوە بۆناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان. تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان شوێنێكە كەسی ساختەكار دەتوانێت زۆر بە ئاسانی خۆی لەپشت ناوی دیكە و، وێنەی دیكەوە بشارێتەوە، زۆر بێباكانە ئەو بیماریەی خۆی لەپشت ئەو ناو وێنە خۆنەبووانەیەوە دەكاتە كەرەستەیەك بۆ لێدان لە ئەوانی دیكە. حیزبی كوردی_بەكۆی هەموو حیزبەكان_ بەشێك بوون لە بەرهەم هێنانی ئەم میدیا ساختەیە لەناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان. بینەران و بەژداربوانی ئەو دیوارە حیزبیانەی ناو تۆڕەكە، زۆر بە ئاسانی دەكەونە ناو گەمەكانە و دەبنە بەشێك لەو گەمە ساختەیەی رۆژانە دەرخواردیان دەدەن.
میدیای راستەقینە نایەوێت لەو بنەما ئەخلاقیانە دەرچێت لە میدیادا بۆی دیاریكراوە، میدیای راستەقینە بەرپرسیارییەتییە، میدیاییەكە هەر وشەیەك و هەر رستەیەك و هەر بابەتێك بڵاو دەكاتەوە، بەرپرسیار دەبێت لێی و، لەژێر ناو وێنەی ساختەدا كارناكات. بەڵام میدیای ساختەكار هیچ پێویستی بەوە نییە خۆی بناسێت، چونكە دونیاكەی ئەو دونیای ساختەیە، ناشیەوێت لەو دونیا ساختە بێتە دەرەوە، بەشوێن حەقیقەتدا ناگەڕێت، بەشوێن دژە حەقیقەتدا دەگەڕێت، ئەركی ئەم میدیا ساختەكارە ئەوەیە، وەك (جۆرج ئۆرێڵ) لە رۆمانی _1984_ دەڵێت:" حەقیقەت ئاوەژوبكاتەوە."
ئەم مۆدێلە لە میدیای بێسیما، لە پشت ناو وێنەی جیاوازەوە، تەنها جیهانی بەژداربووەكانی پیسناكات، لەگەڵ پیسكردنی جیهانی بەژداربووەكانیدا، ئەركێكی دیكەی مەترسیداری هەیە، ئەركی لێدان لە حەقیقەت و لە میدیای راستەقینە. دۆخێك دروستدەكات، لەو دۆخە دروستكراوە ساختەیەدا وردە وردە تەواوی بەژداربوەكان دەگەیەنێتە ئەو برواییەی، جیهان هەمووی ساختەیە، حەقیقەتێك نەماوە، ئەوەی هەیە فریودان و ئاوەژوكردنەوەیە، بەرپرسیارییەتی پێویست نییە، دەتوانیت لە پشت شاشەیەكەوە بەدەیان ناوی جۆراو جۆرەوە، سەرقاڵی تێكدانی تەواوی بەها ئەخلاقییەكان بیت، گرنگ ئەوەیە دنە دەرەكان رازیبن بەو كردەیەی ئەنجامت داوە و بۆی گرنگ نییە ژی هەڵدەرێژێت، چونكە خۆی لە غیابی ئاكاردا دەژیت.
حیزبی كوردی ناتوانێت لەم دۆخی میدیای ساختەكارەوە خۆی رزگاربكات، بە درێژایی مێژووی حوكومڕانی حیزبی كوردی لەم هەرێمە، میدیای ساختەكار بەشێك بووە لە ئەدەبیاتی. بەڵام ئەم میدیای ساختەكارە لە دوو قۆناغدا بە تەواوەتی خۆی دەرخست. قۆناغی سەردەمی دروستبوونی میدیای ئەهلی. ئەو سەردەمەی میدیای ئەهلی دروستبوو، ئەركی ئەم میدیا ساختەكارە ئەوەبوو(بێ رەحمانە، بەبێ‌ بەرپرسیارییەتی ئەخلاقی) دەستبكات بە بەخشینەوەی ساختە و تۆمەت بۆ میدیای ئەهلی و ئەو قەڵەمە رۆشنبیرانەی لەسەر سیستەم قسەیان دەكرد. لە قۆناغی دروستبوونی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا رووبەری ئیشكردنی خۆی فراوانكرد و، دەستی بۆ هەموو شوێنێك برد و لە دەوری خۆی چەندین بەژداربوی كۆكردەوە. (كێشەكە ئەوەیە شەیدایانی ئەم میدیا ساختەكار و فریودەرە تادێت زیاتر دەبێت!)
بۆ ئەوەی بەرچاومان تەم نەیگرێت، دەگەرێینەوە بۆ ویستی خۆشویستنی حەقیقەت. ئەو ویستەی (نیچە) پێماندەناسێنێت و دەمانبات بۆ شوێنێكی ئەخلاقی وپڕ لە شكۆ. نامانەوێت بانگەشەی كۆتایی هاتنی ئەو میدیا ساختەكارە بكەین لەناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا خۆی دەنوێنێت، چونكە دەزانین ئەو میدیاییە كاتێك مانای نامێنێت هوشیاری گەیشتبێتە شوێنێك ویستی خۆشویستنی حەقیقەت شوێنی شەیدابوون بۆ ساختەكاری و فریودان بگرێتەوە. هەتا ئەم ویستانە ئاڵۆگۆڕیان بەسەردا نەیەت، میدیای ساختەكار لەشوێنی خۆی دەمێنێتەوە و خەریكی پیسكردنی ژینگە و دونیای كۆمەڵگە دەبێت.