لە سیاسەتی كەشخەییەوە بۆ سیاسەتی واقعییانە.
2018-10-10 09:15:48
■ رێبوار سیوەیلی
1. من باسی سیاسەتی واقیعی دەكەم، نەك واقعیگەرایی سیاسی. یەكەمیان ڕەهەندی كردەییانەی سیاسەتكردن دەگرێتەوەو دووەمیشیان ڕەهەندی تیۆریی سیاسەتكردن. لەبەر ئەوەی سیاسییەكانی ئێمە شارەزای تیۆرییەكانی سیاسەت نین و بەهەندی ناگرن و دەستەبژێری ئەكادیمیی و زانستچییەكانی ناو زانكۆكانیش نەیانتوانیوە ئەم ڕەهەندە بەرجەستە بكەن و سیاسییەكان وا لێبكەن لێی بەئاگا بن، ئەوە قسەكردن لەسەر ئاستی تیۆری، بێمانایە و تەنیا بۆتە كاری توێژەرانی ئەم بوارە. كەواتە ئەوەی دەبێت قسەی لەسەر بكرێت، سیاسەتی واقیعیی و پراكتێكیە، پێچەوانەی ئەوەی لە هەرێم هەیە و زیاتر سیاسەتی كەشخەیی و فیزلێدانە.
2. یەكەم مەبدەئی سیاسەتی واقیعی، ئەوەیە كە پێویستە دەست لە كەشخەیی سیاسی هەڵبگرین. میزاج و تووڕەیی و تۆران و خۆگرانكردن بخرێنە لاوە، چونكە لە كات كوشتن زیاتر هیچیان لێبەرهەم نایەت.
3. مرۆڤ تا ئەو كاتەی داییك و باوكە، یان سەرپەرشتیاری خێزان، یان سەرۆكی دەستەی شۆفێران، یاخود خاوەنی ڕیستۆرانت و سینەما و كارگەیەك، هەرجۆرە خۆلادانێكیشی لە واقیعیبوون هەبێت، خۆی و دەوروبەرەكەی زیان دەكەن و هەر خۆشیان باجەكەی دەدەن.. ئەمەش لەبەر ئەوەی لە هەموو ئەو پێگانە و چەندانیتریشدا، ئەو، بەری هەڵبژاردنەكانی خۆی و بڕیارەكانی خۆی، دەدروێتەوە و پاداشت و سزاكەی وەردەگرێت.
4. بەڵام ئەو كاتەی مرۆڤ لە پێگەی سیاسیی و بڕیارداندایە، واقیعیبوون، بۆ ئەو لەسەرووی هەموو پرانسیپێكەوەیە. سیاسەتی واقیعیانە لەسەر بنەمای "بەهەند وەرگرتنی ئەو ئیمكانیەت و توانا و ئامراز و هێزی كارەوە"، خۆی بەگەڕ دەخات، نەك لەسەر بنەمای پرانسیپی "ئایدیۆلۆژی و بڕوای تایبەت و دەستكەوتی حزبی و قودرەتی شەخسییەوە"..
5. تۆ بڕوات چۆنە و چی لە خەیاڵ و خەون و مێشكتدایە، جیاوازە لەوەی ئیمكانییەت و توانات چەندە و پەیوەندییەكانت چۆنن. بەڵام تۆ چەندە دەتوانیت لە دەوری ئامانجێكی هاوبەش هەموو تواناكان كۆبكەیتەوە، ئەمە هونەری سیاسەتێكی واقیعیانەیە. سیاسەتی واقیعیانە لەسەر بنەمای گۆڕان لە دۆخە سیاسییەكەوە، تەماشای ئیمكانییەتی بەرەوپێشچوونە سیاسییەكان دەكات.
6. لە سیاسەتی هەرێمی كوردستاندا، سیاسەتی واقیعیانە ناكرێت. یان ئەوەتا هەموو، یان زۆرینە لە دژی لایەنێك یەكیانگرتووە، یان ئەوەتا بەشبەش دەچنە ناو شێوە یەكگرتنێكی كاتییەوە، یان هەموو لەیەكتر بەگومان و تۆراون، یاخود هەموویان خۆیان وەك جێگرەوەی یەكتر دەبینن. ئەمەش هۆكاری داڕزانی پەیوەندییەكان و بەفیڕۆدانی هێز و وزەی مرۆیی و ئیداریی و جڤاكییە. حزبەكانی هەرێمی كوردستان، زیاتر گوزارش لە گریی دەروونی و میزاجی تایبەت و هیزی تایبەت دەكەن، نەك بەرجەستەكەری سیاسەتێكی واقیعیانە، كە هەریەكەیان لای خۆیانەوە، بە دووركەوتنەوەی هەنگاوێك لەوەی خۆیان بڕوایان پێی هەیە، لەو ئامانجە باڵایە نزیك بكەونەوە، كە بەرژەوەندیی گشتیی وڵاتەكەی تێدایە. ئەوان مێژووی نەتەوەیی و خەباتی نەتەوەیی و چەوساندنەوەی مێژوویی كوردیان، خستۆتە لاوە و هەریەكە باس لەو ئازارە دەكات، كە لە جەستەی خۆیدا ئازاری دەدات، لە كاتێكدا جەستەی نەتەوە، خوێنێكی مێژوویی لێدەچۆڕێت.
7. ئەم دۆخە و ئەم پەتە لە شوێنێكدا دەپچڕێت، هیچ دەستكەوتێك و شانازیی و شكستێكیش بە تەنیا بۆ كەسێك و لایەنیك نابێت. هەمووان لە دەستكەوت و سەرشۆڕی و شانازیی و پووكانەوەدا هاوبەش دەبن.
8. سیاسەتی واقیعی دەیەوێت بە شێوەیەكی كردەییانە، هەنگاو بۆ نزیكبوونەوە لە ئامانجی گشتی بنرێت و مێژووی بەشەكی نەكرێتە پێوەر بۆ تێگەیشت لە كۆی مێژووی میللەتی كورد. بۆیە پێویستە هەر لایەك هەنگاوێك لە خەون و بیروڕا و مەبدەئی حزبیی خۆی بكشێتەوە، تا بتوانێت هەنگاوێك هەمووان لە دەوری ئامانجی گشتی و واقیعیانەی وڵاتەكە نزیك بخاتەوە.
9. دەبێت كەشخەیی سیاسی كۆتایی پێبێت و دەستبكرێت بە سیاسەتكردنێكی واقیعیانە كە هەر یەكە لای خۆیەوە، وا بزانێت لە ئامانجە ئایدۆلۆژیاكان و خەونەكانی خۆی نزیك دەبێتەوە.. كەواتە ڕێگەكە پیچەوانە بكەینەوە: لە جیاتی جەختكردنەوە لەسەر پرانسیپەكان و بەرنامە و بیروڕا سیاسییەكان، جەخت لەسەر سیاسەتی كردەیی بكرێتەوە.
...................