نەخشەی تازەی سیاسی باکورو تورکیا بە ژمارەو رێژە
2024-04-01 08:42:11
د. ئارام رهفعهت
دوێنێ ٣١ی ئازار لە باکوری کوردستان و تورکیا هەڵبژاردن کرا. دەرەنجام و هاوکێشە تازەکانی دوای هەڵبژاردن بەمجۆرەیە:
+ یەکەم:
تورکیا بەرەو عەلمانی/ کەمالیبوون دەچێت.
براوەی سەرەکی هەڵبژاردنەکان جەهەپەیە.
* جەهەپە لە ٢٠١٩ دا:
- ١٤ ملیۆن دەنگ، رێژەی ٣٠٪ی بەدەست هێنا .
- شارەوانی ٢١ پارێزگای گرتە دەست.
* جەهەپە لە ٢٠٢٤:
- زیاتر لە ١٧ ملیۆن دەنگ، رێژەی ٣٧،٥٪.
- شارەوانی ٣٥ پارێزگای گرتەدەست (١٤ پارێزگا زیاتر لە ٢٠١٩)
- بەبەراورد بە ٢٠١٩، دەنگەکانی ٣ ملیۆن و نیو زیاد کردووە
+ دووەم:
سەردەمی ئەردۆغانیزم بەرەو کۆتایی دەچێت
* دۆڕاوی سەرەکی ٢٠٢٤ ئاکەپەیە.٢٤.
* ئاکەپە لە ٢٠١٩:
- زیاتر لە ٢٠،٥ ملیۆن دەنگی هێنابو، رێژەی ٤٤،٣٪.
- شارەوانی ٣٩ پارێزگای گرتە دەست.
* ئاکەپە لە ٢٠٢٤،
- ١٦،٣ ملیۆن دەنگی بەدەست هێناوە، رێژەی ٣٥،٥٪
- زیاتر لە ٤ ملیۆن دەنگ کەمی کردووە.
- تەنها ٢٤ پارێزگای بەدەست هێناوە (١٥ پارێزگای لەدەست چووە)
* سێیەم:
مەهەپەی باخچەلی، هاوپەیمانی ئەردۆغانیش لە شکستدایە
+ مەهەپە لە ٢٠١٩:
- ٣،٤ ملیۆن دەنگی هێنابو، رێژەی ٧،٣٪.
- شارەوانی ١١ پارێزگای گرتە دەست.
* مەهەپە لە ٢٠٢٤،
- ٢،٣ ملیۆن دەنگی بەدەست هێناوە، رێژەی ٥٪
- زیاتر لە ١ ملیۆن دەنگ کەمی کردووە.
- تەنها ٨ پارێزگای بەدەست هێناوە (٣ پارێزگای لەدەست چووە)
* چوارەم،
کورد (دەم پارتی) کەمێک بەهێزتر لە مەیداندا ماوەتەوە
+ هەدەپە لە ٢٠١٩:
- نزیک بە ٢ ملیۆن دەنگی بەدەست هێنابو، رێژەی ٤،٢٪.
- شارەوانی ٨ پارێزگا و ٥٠ شارۆچکەی گرتە دەست.
- تورکەکان سەرۆک شارەوانییەکانیان زیندانی کرد و قەیومیان لە جێگا دانان.
+ هەدەپە لە ٢٠٢٤:
- ٢ ملیۆن و ٦٠٠ هەزار دەنگی بەدەست هێنا، رێژەی ٥،٧٪.
-١٠ پارێزگا و ٦٥ شارۆچکەی بەدەست هێناوە.
- ٢ پارێزگا و ١٥ شارۆچکە زیاتر بەبەراورد ٢٠١٩.
- ٣ پارێزگا بە موئامەرە تورکەکان دەستیان بەسەرداگرت.
- بەدلیس (جەهەپە دەنگەکانی خۆی دایە ئاکەپە)،
- قارس (ئاکەپە دەنگەکانی دایە مەهەپە)،
- شەرناخ (٦ هەزار ژاندرمە بە نایاسایی دەنگیان دایە ئاکەپە).
- لە ٢٠٢٤ دەرسیم گەڕایەوە باوەشی کوردستان.
- لە ٢٠٢٤ سەرجەم پارێزگا کوردستانییەکانی رۆژاوای فورات دەنگیان بە کاندیدی حیزبە تورکییەکان دا.
* پێنجەم
+ لە ٢٠٢٤دا، هودا پارتی (حیزبوڵڵا) شکستێکی مێژوویی تۆمار کرد.
- تەنها لە باتمان لەگەڵ حیزبی ریفاهی نوێ بەیەکەوە ٪١٥ی دەنگەکانیان بەدەست هێناوە.
- لە سەرجەم شار و شارۆچکەکانی تری کوردستان نیمچە غائیبە.
- لە باتمان کورد (دەم پارتی) ٦٥٪ی دەنگەکانی مسۆگەر کرد.
هاوپێچ نەخشەی دابەشبوونی دەنگەکانە لەنێوان ٢٠١٩ و ٢٠٢٤دا