چیا عەباس

وێرای ئەوەی یەکێتی لە سەرەتای دروستبونیەوە تا ئەم ساتەش روبەروی گەلێک میحنەت و قەیرانی قورس و ئاڵۆز بۆتەوە، بەڵام توانیویەتی لە زۆربەیان بە سەرکەوتن یاخود کەمترین زەرەر لێی دەرچێت. ئەو میحنەتانەی کە یەکێتی لاواز و پەرتەوازە  کردوە ئەوانەن کە زەمینە و هۆکارەکانی لەناو خودی یەکێتیدا بون. رکابەر و هێزەکانی دەرەوەی یەکێتی بە دەگمەن بەپاڵپشت و هاریکاری بیانی و غەیرە کورد توانیویانە یەکێتی دوچاری شکستێکی کاتی بکەن.
نمونەکان زۆرن، تەنها ناوی چەندین روداو دەهێنم: سەرەتای دروستبونی یەکێتی کارەساتەکانی بادینان و هەکاری، خولەکانی شەری جوقد و جود، شەر و مەرافەی سۆسیالیست، جیابونەوەی ئاڵای شۆرش و شەری ناوخۆی سەردەمی شاخ نێوان یەکێتی و پارتی، بەتەنیشت ئەمانەشەوە لەسێدارەدان و گرتنی سەدانی کادر و سەرکردە و شەهیدکردنی هەزاران پێشمەرگە و ئەندامی یەکێتی.
سەرەرای ئەم میحنەتە گەورانە یەکێتی رۆڵی گرنگ و هەستیاری لە داستانەکانی خەباتی شاخ، هێزی پشتیوان، دروستکردنی بەرەی کوردستانی و راپەرینە مەزنەکەی نەتەوەی کورد هەبوە. تەنانەت سەردەمی ( المناطق المحرمة)، کیمیاباران و ئەنفالەکانیش یەکێتی چۆکی دانەداوە و ژیرانە شێوازی نوێی خەباتی دارشتۆتەوە. تۆ بڵیی ئەم ئیرادە و وزە و قارەمانیەتە لە کوێوە سەرچاوەیان کردبێت؟ وەڵامدانەوەی پێویستی بە وردبونەوەیەکی واقعی هەیە.
سەرەرای ئەوەی بۆ خۆم پاش سی و سێ ساڵ لە ناو یەکێتی شازدە ساڵ لە یەکێتیدا نەماوم و رەخنە و بۆچونی توندیشم بەرامبەری دەربریوە، بەڵام هەوڵ دەدەم بە ویژدانەوە هەڵسەنگاندن بکەم و بەمزاج تەر و وشک بەیەکەوە نەسوتێنم، لەگەڵ ئەوەشدا ئەم وردبونەوەیە بۆ کادر و ئەندامە دڵسۆز و لێهاتو و بەئاگاکانی یەکێتی جێدەهێڵم، ئەوانەی پاک و وەفادار بۆ پرەنسیپە بەهادارەکانیان ماون، ئەوانەی وەک گەڵاکانی دارێک هەمو شتێک دەبەخشن بۆ زیندوراگرتنی درەختەکە، هەروەها وەک هەندێک لە هاورێکانی جارانیان نەبونەتە دەڵاڵ و بازرگان لە بازاری عەکازی سیاسی باشور کە لەم سەردەمەدا بۆ چنگێک دۆلار و پێگەیەکی پاشکۆ و کۆیلە ئاسا بێ شەرم چاوشارکێیەکی زۆر هەرزان بەها دەکەن، بەبۆنە و بێ بۆنە بە مەقسەد کاردەکەن تا سەردەمە زێرینەکانی مێژوی یەكیتی لەکەدار بکەن. بێگومان مەبەستم لەوانە نیە کە لە یەکێتی و هێزەکانی ترەوە سەنگەریان گۆریوە یاخود گواستۆتەوە و راشکاوانە رایان گەیاندوە، بەڵکو ئەوانەی وەک تارماییەک کەرویان لێنیشتوە و ژێربەژێر لەسایەی مێژویان لە یەکێتیدا سەرقاڵی چەواشەکردن و ساختەچیەتین.  
پێویست دەکات زهن و نیەتە پاک و وەفادارەکان بە چاو و زهنی لۆژیک و واقعی برواننە ئەو مێژوە. هیوادارم بۆ پاراستنی سەربەرزی مێژو و خۆیان و ئایندەی حزبەکەیان ئەو ئەرکە جێبەجێ بکەن. ناشێت بهێڵرێت هەڵڵا و فەوزا و بێسەروبەری ئەم سەردەمە مێژوش بکەنە هاوشێوەی خۆیان. چەندین جارە جەخت لەم دیاردەیە دەکەمەوە چونکە دەرک دەکەم بەوەی هەڵگەراوەکان لە مێژوی خۆیان وەک تابوری پێنج بونەتە پەڵە هەورێکی رەشی مەترسیدار.  
دوای راپەرین یەکێتی گەلێک محنەتی زۆر قورس و دژاوری روبەروبۆتەوە، زۆربەیان بە هۆکاری دەرەوەی یەکێتی، وەک شەر و مەرافەکانی ئیسلامی سیاسی، خولەکانی شەری ناوخۆ لە گەڵ پارتی، کارەساتی ٣١ ئۆگۆست، دو ئیدارەیی، فشارە ئیقلیمی و نێودەوڵەتیەکان، دوای روخاندنی رژێمی سەدامیش ناوچە زەوتکراوەکانی کوردستان، کەرکوکی دڵ و قودسی کوردستان، کێشەکانی دەسەڵات لە گەڵ پارتی لە کوردستان و لە بەغدا، زەبری ئیرادەی ئەمریکا، فشارەکانی تورکیا و ئێران، کێشەکانی هێزە تێکۆشەرەکانی بەشەکانی تری کوردستان لە باشور و ...تاد.
بێگومان لە ئاکامی کارەساتی ٣١ ئۆگۆست یەکێتی توشی گەرەترین میحنەت بو، ئەمەش بە هاریکاری رژێمی سەدام و کارئاسانی چەند هێزێکی دەرەکی ئەنجامدرا، لە گەڵ ئەوەشدا یەکێتی توانی لە ماوەیەکی زۆر کەمدا هاوسەنگەکە بگۆرێت و دەسەڵاتی خۆی جارێکی تر لە کوردستان بچەسپێنێتەوە.
بە هۆکاری تێکەڵبونی زلهێزەکانی دنیا، تایبەت ئەمریکا، لە فرە هاوکێشەکانی عیراق بە کوردستانیشەوە رێگرێکی بەهێز لە ئەرزی واقعدا هاتە کایەوە کە جۆرێک لە جێگیری و ئارامی بە دۆخی سیاسی کوردستان بەخشی، یەکێتی لەگەڵ سەرهەڵدانی داعش و ساڵەکانی جەنگی قورس لە گەڵیدا رۆڵی بەرچاو و سەرکەوتوی تێدا هەبو لە پاراستنی حوکمرانی هەرێم. بێگومان کارەساتی ئۆکتۆبەر ئەو رۆڵە بەرچاوەی یەکێتی خستۆتە ژێر گەلێک پرسیارەوە. 
دروستبونی بزوتنەوەی گۆڕان یەکێتی دوچاری میحنەتێکی زۆر  گەورە و ئاڵۆز کرد، بێجگە لەوەی ژمارەیەکی بەرچاوی سەرکردە دێرینەکانی یەکێتی چونە ناو گۆڕان لەدەستدانی نەوشیروان مستەفا بۆشاییەکی ئەوەندە هەستیاریشی لەناو یەکێتیدا دروستکرد کە لە هەڵبژاردنەکانی ٢٠٠٩ بۆ پەرلەمانی کوردستان یەکێتی بوە هێزی سێیەم ئەمە وێرای ئەوەی مام جلال سەرۆک کۆماری عیراق بو و دۆست و هاورێیەکی زۆر نزیک بو لە نەوشیروان مستەفا.
لە گەڵ نەخۆشکەوتنی مام جلال کێشە و ململانێکانی ناو یەکێتی تا دەهات خەستتر و ئاڵۆزتر دەبون، تایبەت لە نیوەی دوەمی دەیەی پێشو. دروستبونی ناوەندی بریار میحنەتەکانی یەکێتی ئاڵۆزتر کرد، سەنتەری بریاردان پەرتەوازە و لەرزۆکتر بو، جەمسەرگەری بونیادی یەکێتی شەکەت کرد و گەندەڵی و بێسەروبەری گەیشتنە ئاستێکی مەترسیدار، تا دەهات متمانەی خەڵک بەیەکێتی کاڵتر دەبو و لە حکومەتی هەرێم و ناوەندە دەرەکیەکانیش حسابی وردی جاران بۆ یەکێتی نەدەکرا.
لەم کەش و هەوایەدا سەرەتا کاک نەوشیروان و پاشان مام جلال کۆچی دواییان کرد، گەر دەستەواژەیەک بۆ ئەو دۆخە گونجاو بێت ئەوەیە ماڵی یەکێتی بێ خاوەنی مێژویی و مۆراڵی و واقعی مایەوە.
دو کورەکەی مام جلال و چەند کەسایەتیەکی خانەوادەی تاڵەبانی بە پشتگیری هێرۆ خان دەستپێشخەریان کرد بۆ دارشتنەوەی نێو ماڵی یەکێتی، دارشتنەوەیەک دەبو یەکێتی بەرەو ئارامی و سەقامگیری و نۆژەنبونەوە ئاراستە بکات، لە غیابی کاریزما و مەرجەعێکی جێگیر و تۆکمەیی رێکخراوەیی و لە حزوری تاقمە خۆپەرست و کەمینچی و تێکدەرەکانی ناوخۆ یەکێتی لە میحنەتێکی نزیک لە دارماندا گیرسایەوە، تایبەت پاش سەرهەڵدانی کێشە ئاڵۆزەکانی نێوان کورەکانی مام جلال لە گەڵ نەوەکانی شێخ جەنگی مامیان، دوا بەدوای ئەمەش تێکچونی هۆمۆجینی دەزگا هەواڵگری و ئاساییشەکانی سەر بە یەکێتی. لەو کەین و بەینەشدا سەرەرای چەند هەڵەیەکی زەقی دەسەڵادارانی نوێی یەکێتی رکابەرەکانیشی ئاگرەکەیان خۆشتر دەکرد. ئەمانە زەمینەی ئەم میحنەتەی ئێستان کە خۆم بە میحنەتی یەکێتی ناوزەدی ناکەم بەڵکو بە میحنەتێکی هەستیاری کورد لە باشور.
پارتی هێزێکی گەورەی جێگیر و خاوەن مەرجەعێکی بی رکابەرە و دەسەڵاتی بەرچاوی لە دۆخی باشور هەیە، بۆیە گەر یەکێتی ئەم میحنەتەی ئێستای ژیرانە چارەنەکات ئەوا بێگومان دوچاری میحنەتی زۆر خەستتر دەبێتەوە.
لەم سات و ئان و دۆخەدا یەكێتی هیچ پێویستی بەم فرە جومگانەی رێکخراوەیی و جەمسەرگەری و رازیکردنی ئەم و ئەو نیە، مام جلال نەماوە تا ئەو چەپکە گوڵەی مێژو بەیەکەوە گرێبداتەوە، کاک نەوشیروانیش نەماوە تا بە کاریزمای خۆی و پێگەی مێژویی رێگریبکات لە زیاتر نوقمبونی یەکێتی لە میحنەتەکاندا.
ئەوەی دەمێنێتەوە یەکێتی رێگایەکی تر بگرێتە بەر، رەنگبێ بەشێک لە یەکێتییەکان بیر لە پەنابردن بۆ بەغدا بکەنەوە، سەرەرای ئەوەی سەرۆک کۆمار ئەندامێکی یەکێتیە، بەڵام دەسەڵاتی زۆر سنوردارە و کاریگەر نیە، هاوکاتیش دەسەڵاتدارەکانی بەغدا سەمای دڵخۆشیان لەسایەی میحنەت و کێشەکانی نێوماڵی کورد بەرپا کردوە. پەرڵەمانی کوردستانیش لە جەستەیەکی ئیفلیجی بێ ئیرادە دەچێت.
لەم دۆخەدا هیوادارم کادر و ئەندامە دڵسۆز و پاکەکانی یەکێتی رێگا چارە بۆ ئەم میحنەتە گەورەیە بدۆزنەوە کە لە بنەرەتدا میحنەتی کوردە.