دانا رەشید 

دوای ئەوەی  ئەنجێلا میرکڵ راوێژکاری ئەڵمانیا بە تەلەفۆن  گفتوگۆی لەگەڵ سەرۆکی خۆ سەپێنی وڵاتی بیلاروس لۆکاشینکۆ کرد ، هاوزەمان  لەرێگەی موستەشاری ئیدارەی مێرکڵ بۆ کاروباری دیبلۆماسی  نیابی لە مێرکڵەوە  گفتوگۆی لەگەڵ پوتین سەرۆکی روسیا کراوە  ،   دەربارەی ئەزمەی  پەناخوازانی سنوری پۆلندا ،  لۆکاشینکۆ خۆی بە سەرکەوتو پیشان داوە ، ئەمەش دوای ئەو لێدوانەی ڤلادیمیر پوتینی سەرۆکی روسیا دێت ، کاتێ لەرێگەی  تەلەفۆنەوە وتویەتی ، بۆ سەرۆکی بیلاروس  سەرکەوتنە کە مێرکڵ خۆی تەلەفۆنی بۆ بکات لەکاتێکدا بە سەرۆکی شەرعی وڵات لە یەکێتی ئەوروپا بلۆک کراوە متمانەی پێ ناکەن ،  ئەمەش  لۆکاشینکۆ بە سەرکەوتن بۆخۆی ناوزەدی کرد ، 
هەمان کات  ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا ماوەیەکی درێژ کە لە ٢ کاتژمێر تێبەریکردوە لەسەر هەمان ئەزمەی سەر سنور  قسەیان کردوە و ڕایان گۆڕیەوەتەوە ،  هەتا ئیرە  سەرەتای فیلمێکە کە لە تورکیا سیناریۆی بۆ دانراوە و  لە روسیا سپۆنسەری بۆ کراوە و لە  بیلاروس  وێنەی گیراوە و لە عێراق و هەرێمی کوردستان بە تایبەتی ، بەهۆی  ئەو بارە ناهەموارەی  حکومرانی عیراق و کوردستان  باشترین ئەکتەری حەقیقی بۆ دۆزراوەتەوە . ئەکتەرێک بە شێوەیەکی وەها غافڵ گیر کراون ، لە نێوان پۆلنداو بیلاروس  سەرماو ئازارو برسێتی دەچێژێ ئەمما هێشتا بروای بەوە نەهێناوە کە ئەمەی ئەوان دەیکەن  فیلمە ، 
وەلی پرسیاری جدی لێرەدایە ، ئایا لەم گەمەیەدا  سەرۆکی خۆسەپێنی بیلاروس بەرامبەر یەکێتی ئەوروپا ، دەیباتەوە یان دەیدۆڕێنێ ؟ ئەگەر بردیەوە چارەنوسی ئەو پەناخوازانە بەچی و بەکوێ دەگات ، خۆ ئەگەر دۆرانیشی  هەمان پرسیار چارەنوسی خۆی و حکومەتەکەی بەکوێ دەگات ؟ 
دوای ئەوەی  لۆکاشینکۆ و دەسەڵاتەکەی ئیعترافیان بە بەرەی ئۆپۆزسیۆن نەکردوو  ، خۆیان بەسەر دەسەڵاتدا سەپاند ، یەکێتی ئەوروپا  هەموو پەیوەندیەکی دیبلۆماسی لەگەڵ ئەو وڵاتە هەڵپەسارد ، بەمەش حکومەتی بیلاروس توشی چەندین قەیرانی دارایی و ئابوری بوەوە ، سەرباری باروەدۆخی پەتای کۆرۆنا ،  ئیدارەی لۆکاشینکۆ  بۆ دەرباز بوونی لەو ئەزمەیە  نەخشەی چەند سیناریۆیەکی سیاسی دەکێشێت ، یەکێک لەو سیناریۆیانە کە خۆی و دارودەستەکەی هەر بە سەرۆکی تێدا بمێنێتەوە و نەکەویتە بەر نەفرەتی مێژو ، یەک گرتنەوەی لەگەڵ روسیای گەورە  پێشنیار دەکات ، لەگەڵ ڤلادمیر پوتین دەکەونە گفتوگۆ ، بەڵام بۆ ئەم کارە دەبێت ریفراندۆمێکی  گشتی بکرێت تا دەنگی میلەت بەدەست بهێنیت ، لەمەدا شکستی خوارد چونکە میلەتی بیلاروس  ئامادە نین بۆ  ئەوکارە ریفراندۆم بکەن و خۆیان تەسلیم بە روسیا بکەن ،  سیناریۆی دوەم ، دروست کردنی چەند حیزبێکی کارتۆنی و  بەرەیەکی ئۆپزسیۆنی  لە سەرەوە دژی خۆی و لە ژێرەوە کوری خۆی دروست بکات ، ئەمەش هەر لە سەرەتاوە جێگەی  گاڵتە پێکردن بوو بۆ یەکێتی ئەوروپا  چونکە یاریەکی مەکشوفە ، سیناریۆی سێەم  دووبارە کردنەوەی هەمان سینارۆی تورکیا ، کاتێ  چەند ملیۆن پەناخوازانی سوری و یەزیدی و عیراقی بەردایە گیانی یەکێتی ئوروپا ، ترێ بە گەنمێکی پێ کرد هەم بەشێکی زۆری لە یەکێتی ئەوروپا وەرگیران هەم پارەیەکی زۆریش درا بە حکومەتی ئەدۆگان  ، لەسەرێکی کەوە  لە چەندین ئەزمەو گرێو گۆڵی سیاسی و دیبلۆماسی چاویان نوقاند ، 
بەڵام کورد واتەنی لەهەمو هەورێ باران نابارێ و  لە هەمو زەویەکیش گوڵ و گوڵزار ناخەمڵێ  ، کەش و هەوای ئەو بارانەی بۆ ئەردۆگان باری زۆر زۆری فەرقە لەگەڵ ئەم کەش و هەوایەی ئێستە  بۆ بیلاروس نابارێت ، 
وەک دەرکەوتوە  سیناریۆکە بەم جۆرەیە  بێگومان ئەمە  قسەوباسی زۆری لەسەرە ، تورکیا کۆمەڵێ قاچاخچی  بێویژدانی کورد پەیدا دەکات ، کە دەسەڵاتدارانی  هەرێمی کوردستان بەهۆی ئەو بارە زۆر ناهەموارەی حکومرانی ،کە قیمەتی بە هیچ شتێکەوە نەهێشتوە بێجگە لە پارەکۆکردنەوە ،  کۆمەڵگەی وەک کەرەستەیەکی خاو لێ کردوە ، بەئاسانی دەتوانرێت چی لە گیرفانیدایە بە حسابی رۆشتن بۆ ئەوروپا لێی بسەندرێت ،  بە فیزەی وڵاتی بیلاروس  بە رێگەی کۆبپانیای فرۆکەوانی تورکیا ،خەڵک بە خاوخێزان و منداڵ و پیرو  گەنجەوە ، بەو بەرنامەیە کە تا ناو پۆلندایان بەرن ، بەوجۆرە خەڵەتاون کە ئیتر پۆلندا سەربە یەکێتی ئەوروپایەو لەوێوە بێ کێشە ، دەوڵەتانی وەک ئەڵمانیاو هۆڵداو  سویدو چی و چی  ، بەهەمان شێوەی سوریەکان  موعەزەزو موکورەم وەرتان دەگرن ، سەرەتا بە پارەیەکی زۆر نەبوە بەڵام قاچاخچیەکان بۆ گیرفانی خۆیان یەک فیزەیان بە پێنچ هەزار دۆلار فرۆشتوە لەکاتێکدا خۆیان تەنها ٥٠  پەنجا دۆلاریان داوە بە فیزەکە ،  بەم حاڵەش بە هەزاران ماڵ و خیزان بە خاو خێزاناوە  بە دەیان دەفتەریان داوە بەس بگەنە بیلاروس پۆلندا ، لەماوەیەکی کەمدا مزگێنی بە لۆکاشینکۆی دیکتاتۆر دەدەن کە زیاتر لە ٤ هەزار  کەس کۆکراونەتەوە بە خاوخێزان و منداڵ و چەندین کەم ئەندامیان لەگەڵە ، بۆیە  نەخشەکە دەکەوێتە بواری جێ بەجێ کردنەوە ، سەرەتا  بهێنرێن بۆ شوێنێکی نزیک سنور  ئینجا سەربازانی بیلاروس پشتیان لێ بگرن و بڵێن  فەرموو برۆن بۆ پۆڵندا ، ئەو جەماوەرە پەناخوازە نازانن ڕو بکەنە کوێ ، چونکە پێش ئەوەی ئەمان بگەن پۆلندا هەموو سنورەکانی خۆی بەسەرباز گرتبوو ، دەستی کردبوو بە دروست کردنی  دیوارێکی بەرزی 
تەلبەند کراو ، ئێستە بە بەرزی ٥ مەتر دەیەوێ دیوارێکی تر دروست بکات ، لێرەوە هەتا ئێستە وێنەی فیلمەکە دەگیرێت ، ئەمە دوا سیناریۆی لۆکاشینکۆیە  هێشتا یاریەکە بەردەوامە ، بۆیە لەم گفتوگۆ تەلەفونیەی مێرکڵ ، خێرا  سەرۆکی روسیا پوتین  تەپڵی سەرکەوتنی بۆ لۆکاشئنکۆ لیدا بەوەی ئەمە وەک ئیعتراف وایە بە دەسەڵاتی لۆکاشینکۆی خۆسەپێن ، بەڵام     پۆلندا هەتا بێت شێتگیرتر دەبێت ، ئەگەرجی لۆکاشینکۆ هەندێ قسەی بێ سەروبەری کرد بەڵام دەکرێ حسابی بۆ بکرێت کە وتی ، کوردەکان ئەزمونی شەریان هەیە ، دەگۆی بەدەست خستنی چەک لە ئارادایە ، ئەمرۆ لەبەردەم دەروازەی رەسمی نێوان بیلاروس و پۆلندا   شەررو پێکدادانی  بەردەفرکێ لەنیوان پەناخوازان و سوپای پۆلندا رویدا ،  شرۆڤەکاران دەلێن ، ئەگەر  ئەم ئەزمەیە تا ماوەیەکی تر چارەسە نەکرێن ، یەکێتی ئەوروپا دەکەوێتە نیوان دوو هەڵبژاردن ، یان ئەوەتا چاو داخەن  تا کارەساتێکی مرۆیی رودەدات بە نەخۆش کەوتن و رەقبونەوەی ئەو  جەماوەرە پەناخوازەو لەو رێگەیەوە  لۆکاسینکۆ بدرێت بە دادگا و کۆتایی بەو دەسەڵاتە بهێنرێت ، جا ئایا لۆکاشینکۆ دەیەڵێ بگاتە ئەو حەدە کە سەری خۆی و دەسەڵاتەکەی تێدا بجیت ، یان لەو سەر سنورە دەیاهێنیتە ناو شارەکانی بیلاروس و  کۆتایی بە فیلمەکە دێت ،  یان ئەوەتا رێک بکەون و  لۆکاشینکۆ گرەوەکە بباتەوە ، لەهەردوو بەردا  پەناخوازان تێدا دەچن یان بە ناردنەوەیان و سەرکەوتنی لۆکاشینکۆ ، یان بە پەندان و نەخۆش کەوتن و لەتاو سەرما یەک یەک مردنیان ،  یان  لاکۆشینکۆ بەناچاری بیان بات  بۆ  شارەکانی بیلاروس و رەوانەی عیراقیان بکەنەوە ، هەروەک  وەفدی یەکێتی ئەوروپا لە بەغدا لەو گفتوگۆیەدان  . 
کورد دەڵی بە بۆنی کەبابەوە چو کەریان داخ دەکرد ، ئەو بۆنی کەبابەی کە قاچاخچیان ئەو خەڵکەیان بۆ برد ، ئەم کەرداخکردنە بوو ، وەلی ئەوکەسانە هەرچیەک بن  گەوج نین ، ئەو هەموو هۆکارەی لە عیراق و هەرێم  بە بێقیمەت کردنی ژیان و مرۆڤ ، مرۆڤ تەسلیم بەو گەوجێتیە دەکات ، دەنا کێ ئاوا بێ باک سنگ دەنێ بە رێگەی چارەنوسێکی نادیارەوە ، تەنها لەبەر ئەوەی لەو شوێنە هەڵبێ کە  قیمەت و ژیانی تێدا کوژراوە .