ئایین و دهركهوته كۆمهڵایهتییهكان له كۆمهڵگای كوردیدا
2021-04-24 18:18:36
ئومێد قهرهداخی
به درێژایی ماوهی ساڵانی دوای راپهرین ، ئیسلامی سیاسی لهوهدا سهركهوتوو نهبوو بتوانێت یهكێك له ههڵبژاردنهكان بهرێتهوه ، یان ژمارهیهكی زۆری كورسییهكانی پهرلهمان بۆ خۆی مسۆگهر بكات ، بهڵام ئیسلامی سیاسی لهوهدا سهركهوتو بوو ئیسلامی ئایدۆلۆژیكراو بكات به ئیسلامێكی كۆمهڵایهتی ، ئهو نۆرم و بههایانهی ئایدۆلۆژیای ئیسلامی ههیهتی وهك ههقیقهتی ئیسلام نیشانبدات و بیكات به بهشێكی گرنگ له هۆشیاری كۆمهڵایهتی مرۆڤی مسوڵمان له كوردستان ، ئهوهی ئهمرۆ لهناو ئێمهدا وهك روئیای مسوڵمان و بههای ئیسلامیی گهڵاڵهیه و ئیش ئهكات و لهسهر ههموو روداوكان كاردانهوهی ههیه ، له راستیدا بهشێك نییه لهوئیسلامه رۆحیی و مهعنهوییهی بهدرێژایی سهدان ساڵ مرۆڤی كورد پێی ئاشنا بوه ، بهڵكو ئایدۆلۆژیای ئیسلامیی سیاسیه كه له چهندین رێگهوه خۆی سهپاندوه بهسهر هۆشیاری گشتی مسوڵماناندا و ورده ورده بوه به ئیسلامێكی كۆمهڵایهتی ، له رێگای ماكینهیهكی ئیعلامی زهبهلاحهوه ، له رێگای مینبهری مزگهوتهكان گوتاری زۆربهی مهلاكانهوه ،لهرێگا مێدیای ئیسلامگهراییهوه ، هوشیاریی تاكی ئاییندار به تهواوی پڕكراوه له ئایدلۆژیای ئیسلامی رادیكاڵ، گوتاری میدیای ی كوردی راستهوخۆ و ناراستهوخۆ له پرسی ئاییندا بوه به گوتارێكی ئیسلامگهرایی تهواو، زمانی قسهكردنی نوخبهی رۆشنبیر و ئهكادیمی كاریگهر بوه به ئایدیلۆژیایه، لێرهوه شتێكی ئاساییه ئهبینین كه ئهندام و كادری حزبێكی وهك یهكێتییه یان پارتییه، یان گۆرانه بهڵام رێك وهك ئهندامێكی كۆمهڵی ئیسلامی و یهكگرتووی ئیسلامی له ئایین تێگهیشتوه ، وهك ئهوان دهربارهی دیاردهكان ههڵویست وهر ئهگرێت .
له دوای راپهرینهوه ، دامهزراوهیی پهروهردهیی له كوردستان شكستێكی گهورهی خوارد ، نه قوتابخانه و نه زانكۆكان نهیانتوانی دامهزراوهیی پهروهردهیی بن و بتوانن لهسهر بناغهی فهلسهفهیهكی پهروهردهیی مۆدێرن تاكهكهس پهروهرده بكهن ، له بنهرهتدا حكومهت نهیتوانی بینای فهلسهفهیهكی پهروهردهیی مۆدێرن بكات و ئهم فهلسهفهیه له كادری پهروهردهیی قوتابخانه و دامهزراوه پهروهردهییهكان رهنگبداتهوه و دواتریش خوێندكار و تاكی كوردی پێپهروهرده بكرێت ، حزبكات خاوهنی هیچ پهروهردهیهكی سیاسی نهبوون ،خاوهن هیچ روئیا و فكرێكی سیاسی نهبوون ، ههموو ئهم بۆشاییانه له رووی پهروهردهییهو ئیسلامی سیاسی پریان كردوه ، ئایدلۆژیای ئیسلامی سیاسی سهركهوتوو بوو لهوهی ئایدۆلۆژیاكهی خۆی وهك ههقیقهتی ئیسلام بخاته ناو هۆشیاری گشتیهوه ، سهركهوتوو بوو لهوهی دهست بگرێت بهسهر بیركردنهوهی ئهندامانی پارته نا ئیسلامیهكانیشدا ، ئێستا تێگهیشتنی سوپایهك له ئهندامی پارته بهحساب عهلمانییهكان له ئایین ههمان ئهو تێگهیشتنهیه كه له ئیسلامی سیاسیدا ههیه ، عهقڵی ئهو ههمان عهقڵی كادرێكی ئیسلامی سیاسیه ، ئهمهش له زۆربهی كاردانهوهكانیاندا ههستی پێدهكهین،
ئهم ئایدۆلۆژیا ئیسلامییه سیاسه كه ئیدی بههیواشی بوه به ئیسلامێكی كۆمهڵایهتی ، ههمیشه شتێكی دهوێ زیاتر له ئازادی خۆی ، شهڕی ئهو بۆ بهرگری نیه له ئازادی خۆی ، بهڵكو بۆ سهپاندنی ههموو بههاكان و نۆرمهكانی خۆیهتی بهسهر ئهویدی جیاواز و بهسهر فهزای گشتی كۆمهڵگادا ، ئهیهوێ ههموو دیارده و دهركهوتهكانی كۆمهڵگا به رهنگی خۆی رهنگ بكات ، ئایدلۆژیای ئیسلامی سیاسی دژ به ههموو شتێكه جگه له خۆی ، لهماوهی چهند ساڵی رابردووشدا دژ به ههموو شتێك كاردانهوهیان ههبوه و ههوڵی یهكرهنگكردنی ههموو كۆمهڵگایانداوه ، تۆ سهنج بده ، دژ به گۆرانی و هونهرن( پهلاماردانی كلیپهكهی ماریا ههورامی به نموونه و ناوبردنی بهلهشفرۆش) ، دژ به پهیكهر و رهسمن( شكاندنی پهیكهرهكانی پاركی ئازادی به نموونه ) ، دژ به سهما و رهشبهڵهكن ، دژی نهورۆزن و به جهژنی ئاگرپهرستی ئهزانن ، دژی مهسیحیهتن و به لادهری ئایینی ئهزانن ، دژی جوولهكهن و به دوژمنێكی ههمیشهیی ئیسلامی ئهزانن ، دژی شیعهن و به مونحهریفیان ئهزانن ، دژی یهزیدین و له ئاست به كهنیزهككردن و جینۆسیایدی ئیزدییهكان بێدهنگن ، ئهمانه و زۆری تر
دامهزراوهی ئایینی له كۆمهڵگای كوردیدا و پێش ساتهوهختی هاتنی ئیسلامی سیاسی ، دامهزراوهیهكی رۆحی بوه و ئهگهری بههێزی كرانهوهی تیدا بوه ، كاتێكیش سهدهی بیست خۆی دهكات به ماڵ و ژیانی ئێمه دامهزراوهی ئایینی كوردستان هیچ كاردانهوهیهكی توند نیشان نادات ، قوتابخانه دێت و جێگا به حوجرهكان لێژ ئهكات ، زانستهكانی فیزیا و كیمیا و كۆمهڵناسی دیت و روئیای ئینسان بۆ ژیان و كهون ئهگۆرن و دامهزراوهی ئایینی هیچ شهرێك بهرپا ناكات و هیچ بهریهككهوتنێكی توند روو نادات ، ئافرهتی سفورر دێت سهردهمی پۆشینی لهچك ماڵئاوایی ئهكات و دامهزراوهی ئایینی كاردانهوهی توندی نابێت ، بهكورتی مۆدێلی ئایینداری كۆمهڵگای كوردی به شێوهیهیكی ئیجابی لهگهڵ دهركهوته كۆمهڵایهتی و زانسیته نوێییهكانی مۆدێرنه مامهڵه ئهكات و هیچ بهریهككهوتنێكی ئهوتۆ روونادات كه جێگای باس بێت ، بهڵام كاتێك ئایدۆلۆژیای ئیسلامی سیاسی دێت و هێواش هێواش خۆی ئهكات به ئیسلامێكی كۆمهڵایهتی و خۆی دهسهپێنێت بهشهۆ هۆشیاری ئایینداری بهشێك له مرۆڤی ئایینداری ئێمهدا، ئیدی بهرانبهر به ههموو دیاردهیهكی كۆمهڵایهتی جیاواز گهورهترین شهر و پهلاماردان رووئهدات ، بوونی تهنورهیهكی كورت بهسه بۆ دروستبوونی فهوزایهكی گهوره، بوونی سهمای كور و كچێك له ناوهندی شار ، بهسه بۆ پهلاماردانی ههموو ئازادییهكی شهخسی، بهناوی پاراستنی ئادابی گشتی و ئایین و بههاوه ، یهك جۆر بههای دیاریكراو كه بههای ئایدۆلۆژیای ئیسلامییی سیاسیه ئهسهپێنرێت بهسهر ههموو كۆمهڵگادا