راپۆرت: فازل حەمەڕەفعەت
پاپا فرەنیس ئەمڕۆ ئەو خەونە پاپاكەی پێش خۆی بەدیدەهێنێت كە بەر لە (20 ساڵ) رژێمی سەددام لەگۆڕی نا، ئەو دەیەوێت نیشانی بدات پەیامبەری هەژاران‌و خەڵكانی پەراوێزخراوە نەك تەنیا زلهێزەكان، مەترسی كۆرۆنا‌و هێرشی موشەكی پشتگوێ خستووە بۆ ئەوەی بڵێت ڤاتیكان لەسەردەمی مندا كلێسایەكی ماندوو و بێتاقەت نییە‌و نایەوێت لە تەنیا لە ئەوروپادا قەتیس بمێنێتەوە، دوای دیدار لەگەڵ ئیمامی گەورەی سوننەكان دەیەوێت لەگەڵ مەرجەعی گەورەی شیعەكانیش پەیماننامەیەك ئیمزا بكات. 

"جارێكی تر مەسیحییەكان بێئومد ناكەمەوە"
پاپا فرەنسیس پاپای ڤاتیكان ئەمڕۆ بە سەردانێكی مێژووی، دەگاتە عێراق، ئەم سەردانە كە ماوەی چوار رۆژ دەخایەنێت، بۆ دڵنیابوون لە بارودۆخی مەسیحییەكان لە عێراق‌و بەهێزكردنی دیالۆگی نێوان ئاینەكانە.
نزیكەی (10 هەزار) كەس لە هێزە ئەمنییەكانی عێراق خراونەتە حاڵەتی ئامادەباشییەوە بۆ پاراستنی پاپای ڤاتیكان، سەرباری ئەمە لە شارەكانی عێراق بەهۆی رێگریكردن لە بڵاوبونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆناوە قەدەغەی هاتوچۆ هەیە. 
لە یەكەمین سەردانیدا بۆ دەرەوە لەدوای بڵاوبونەوەی پەتای كۆرۆنا، پاپای ڤاتیكان دەیەوێت لە عێراق چاوی بە ئایەتوڵڵا عەلی سیستانی گەورە مەرجەعی شیعەكان بكەوێت. 
سەرباری زیادبوونی ژمارەی توشبووانی كۆرۆنا‌و مەترسییە ئەمنییەكان، پاپا سوربوو لەسەر ئەوەی سەردانی عێراق بكات، رۆژی چوار شەممە كاتێك بنكەی (عەین ئەسەد)ی هێزەكانی هاوپەیمانان كرایە ئامانجی هێرشێكی موشەكیی، گومان دروستبوو لەبارەی ئەوەی پاپا سەردانەكەی بۆ عێراق دوابخات، بەڵام ئەو وتی:" ناكرێت جارێكی تر مەسیحییەكانی عێراق بێئومێد بكەمەوە، بۆیە سەردانەكە دەكەم".

بەدیهێنانی خەونی پاپا یوحەننا !
كۆتاییەكانی ساڵی 1999 بڕیاربوو پاپا یوحەننا پۆلسی دووەم پاپای پێشتری ڤاتیكان سەردانی عێراق بكات، بەڵام سەردانەكەی هەڵوەشاندەوە، ئەمەش دوای ئەوە هات گفتوگۆكان لەگەڵ رژێمی سەددام حسێن هەڵوەشایەوە. 
پاپا یوحەننا ئەوكات دەیویست لە عێراق سەردانی زێدی ئیبراهیم پێغەمبەر بكات، بەڵام رژێمی پێشوو بەبەهانەی ئەوەی ئابڵۆقەی لەسەرە، رایگەیاند، ناتوانێت سەردانەكەی پاپا رێكبخات.
ئەوكات نیازی پاپا یوحەننا بۆ سەردانكردنی عێراق، لایەنە ئۆپۆزسیۆنەكانی سەددامی توڕەو نیگەران كرد، تا ئەو ڕادەی نامەیەكیان بۆ پاپا نوسی‌و داوایان لێكرد سەردانی وڵاتێك نەكات كە "لەژێر حوكمی دیكتاتۆریدا سەركوت دەكرێت".
دوای نزیكەی 20 ساڵ لەم رووداوانە، جارێكی تر لەسەر دەستی ژمارەیەكی كەسایەتی ئاینی مەسیحی عێراق، بیرۆكەی سەردانكردنی پاپای ڤاتیكان بۆ عێراق زیندوو كرایەوە، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراقیش بەفەرمی بانگهێشتنامەی ئاڕاستەی پاپای ڤاتیكان كرد. 
لەوكاتەوە تاوەكو ئێستا ژمارەی مەسیحییەكان لە عێراق لە (ملیۆنێك‌و 400 هەزار) كەسەوە كەمیكردووە بۆ نزیكەی (250 هەزار) كەس، بەهۆی كردەوە توندوتیژییەكانی دوای روخانی رژێمی سەددامیشەوە، مەسیحییەكان پەیتا پەیتا بەرەوە دەرەوەی وڵات كۆچ دەكەن.
ساڵی 2014 كاتێك رێكخراوی "داعش" موسڵی داگیركرد، دەیان هەزار مەسیحی‌و هەڵاتن‌و ناوچەكانیان بەجێهێشت، كڵێسا مێژوییەكانیان وێران كرا‌و دەست بەسەر موڵك‌و ماڵیاندا گیرا، داعش مەسیحییەكانی خستە نێوان چەند بژاردەیەك (جزیە بدەن یان ئاینی خۆتان بگۆڕن)، بەپێچەوانەوە دەبێت وڵات بەجێبهێڵن یاخود دەمردن.

پەیامبەری هەژاران یان زلهێزەكان ؟
لەوكاتەوە كە لە ساڵی 2013وە بووە بە پاپای ڤاتیكان، پاپا فرەنسیس بە هەستیارییەكی زۆرەوە لەبارەی هەژاران‌و خەڵكانی پەراوێزخراو وتارەكانی پێشكەش دەكات، ئەمە پاشخانی (لاهوتی ئازادیخوازانە)ی ئەمریكای لاتینە، كە تێكەڵەیەكە لە بۆچونی مەسیحیەت‌و شیكارییە كۆمەڵایەتی‌و ئابورییەكانی ماركس‌و جەخت لەسەر بایەخدان بە دۆخی كۆمەڵایەتی هەژاران دەكات، هەروەك ئەم گوتارەی پاپا هەڵگری فەلسەفەی رۆحانیەتی یەسوعە كە لەسەر بنەمای بانگەواز راوەستاوە.
سەرباری گوتارەكانی، پاپا بەكردەوەش كاری لەسەر ئەم بۆچونە كردووە، بۆ ئەمەش چەندین پاتریاك‌و ئەسقەفی لە نەتەوە‌و رەگەزە جیاوازەكان داناوە، هەروەها بازنەی سەردانكردنەكانی فراوان كردووە بۆ ئەودیو سنوری كلێساكانی ئەوروپا، وەكو ئەوەی بیەوێت بیسەلمێنێت كە كلێسا لەسەردەمی ئەودا، ئەو دامەزراوە پیرو پەككەوتەیە نییە كە تەنیا لە ئەوروپادا قەتیس ماوە، بەڵكو دەیەوێت لەگەڵ هەموو ئاین‌و گەلانی تردا دیالۆگ بكات. 
بەم سەردانەكەی بۆ عێراق، پاپا دەیەوێت ئەو پەیامە بگەیەنێت كە ئەو تەنیا بایەخ بە پەیوەندی لەگەڵ زلهێزەكانی جیهان نادات، بەڵكو پەیامبەری هەژاران‌و خەڵكانی پەراوێزخراویشە.

پاپا دەیەوێت چی بكات ؟
بەپێی ئەوەی بەرنامەی بۆ داناوە، لەم سەردانەیدا بۆ عێراق، پاپا دەیەوێت هانی مەسیحییەكان بدات‌و لە كۆبونەوەیدا لەگەڵ سەركردە سیاسییەكان بانگەواز بۆ ئاشتی بكات.
لە تۆمارێكی ڤیدیۆیدا بەر لە گەیشتنی بۆ عێراق، پاپا وتی دواین چەندین ساڵ لە شەڕو تیرۆر دەمەوێت نزای ئاشتەوایتان بۆ بكەم.. پێكەوە لەژێر بەیداخی ئیبراهیمی باوكماندا نوێژ بكەین كە موسوڵمان‌و جولەكە‌و مەسحییەكان لەناو یەك خێزاندا كۆدەكاتەوە. 
"ئێوە هەموتان بران" ئەمە دروشمی سەردانەكەی پاپایە بۆ عێراق، ئەم قسەیە لە (ئینجیلی مەتا)وە وەرگیراوە، هەروەها لە ناونیشانی دەستنوسەكەی پایزی 2020ی پاپاوە ئەم دروشمە وەرگیراوە كە دەڵێ:" ئێمە هەموو براین"‌و تێیدا نوسیویەتی:" یارمەتیدانی یەكتر لەنێوان وڵاتاندا لە كۆتایدا بەسود بۆ هەموو لایەك دەشكێتەوە.. دەبێت هەموومان ئەو هۆشیارییەمان هەبێت كە دەبێت هەموومان پێكەوە رزگارممان ببێت یاخود كەس رزگارنابێت". 
ئەم پەیامە درێژكراوەی بەڵگەنامەی "برایەتی مرۆیی لەپێناو ئاشتی جیهانی‌و ژیانی هاوبەش"ە، كە پاپا لە شوباتی 2019دا لەگەڵ ئەحمەد تەیب شێخی ئەزهەر لە ئەبوزەبی ئیمزای كرد. 
دوای دیداری لەگەڵ گەورەترین ئیمامی سوننەكان كە شێخی ئەزهەرە، پاپا ئەمجارە دەیەوێت لەگەڵ ئیمام‌و مەرجەعی گەورەی شیعەكاندا دیدار بكات كە ئایەتوڵڵا عەلی سیستانییە، سەرباری ئەوەی لە ساڵانی رابردوودا ئاڵوگۆڕی نامە لەنێوان نەجەف‌و ڤاتیكان هەبووە، بەڵام دیداری پاپا‌و سیستانی واتایەكی گەورەتر بە دیالۆگی نێوان ئاینەكان دەبەخشێت. 

مەسیحییەكانی عێراق كێن ؟
بەگوێرەی قسەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، ئێستا لە عێراق كەمتر لە (250 هەزار) مەسیحیی هەن، كە نزیكەی (200 هەزار) كەسیان لەناوچەكانی دەشتی نەینەواو هەرێمی كوردستاندا دەژین. 
رێژەی 67%ی مەسیحییەكان كلدانی كاسۆلیكن، كە كلێساكانیان لە ئەنجامدانی مەراسیمە ئاینییەكاندا پەیڕەوی نەریتی خۆرهەڵاتی دەكات، بەڵام دان بە دەسەڵاتی پاپای ڤاتیكاندا دەنێت، ئەمە لەكاتێكدایە رێژەی 20%ی مەسیحییەكانی عێراق سەربە كلێسای ئاشورییەكانن كە لە كۆنترین كلێساكانی عێراقە، ئەوەی كە دەمێنێتەوە سەربە سریانی ئۆرسۆدۆكس‌و سریانی كاسۆلیك‌و ئەرمەنی كاسۆلیك‌و ئینجیلییەكان‌و پرۆتستانت-ن.

كارنامەی سەردانەكەی پاپا
سەرچاوەكانی هەواڵ باسلەوە دەكەن، بەهۆی مەترسی دۆخی ئەمنی‌و زیادبوونی رێژەی توشبوانی كۆرۆنا لە عێراق، پاپا فرەنسیس كە تەمەنی (84 ساڵ)ە، لە سەردانەكەیدا بۆ عێراق بەشێوەیەكی سنوردار لەبەردەم خەڵكدا دەردەكەوێت. 
بەپێی كارنامەی سەردانەكە، پاپا پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ دەگاتە فڕۆكەخانەی بەغداد، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆمارو مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق پێشوازی لێدەكەن، دواتر دەچێتە كلێسای (سەیدە نەجات) كە كلێسای سریانە كاسۆلیكییەكانە لە بەغداد‌و لەوێ چاوی بە پیاوانی ئاینیی مەسحی دەكەوێت، ئەم كلێسایە ساڵی 2010 بوو بە ئامانجی هێرشێكی رێكخراوی قاعیدە‌و (52) هاوڵاتی مەسیحی‌و پۆلیسی تێدا كوژرا. 
رۆژی شەممە واتە سبەینێ پاپا بەرەو باشوری عێراق گەشت دەكات‌و دەچێتە شاری نەجەفی شیعەنیشن، لەوێ لەگەڵ ئایەتوڵڵا عەلی سیستانی گەورە مەرجەعی شیعەكانی عێراق دیدار دەكات كە ئێستا تەمەنی (90 ساڵ)ە 
دوای دیدارەكەی لەگەڵ ئایەتوڵڵا سیستانی، پاپا لە شوێنەواری ئور، بەشداری لە كۆبونەوەیەكدا دەكات لەگەڵ شوێنكەوتوانی هەرسێ ئاینی مەسیحی‌و ئیسلام‌و جولەكەدا، دەوترێت شوێنەواری ئور زێدی ئیبراهیمی پێغەمبەرە.  
كەسایەتی ئیبراهیم پێغەمبەر ئەمڕۆ لەسەر ئاستی جیهان وەكو رابونێكی نوێ تەماشا دەكرێت، بەوپێیەی ئەم پێغەمبەرە وەكو "باوك"ێك تایبەتمەندییەكی كۆكەرەوەی هەیە لەنێوان ئاینە ئاسمانییەكاندا، بەپێچەوانەی ئەو ناكۆكییە زۆرەی كە لەنێوان شوێنكەوتوانی ئاینی ئیسلام‌و مەسیحی‌و جولەكەدا هەیە، هەڵبژاردنی شوێنەواری ئور لەلایەن پاپاوە ئەوە نیشان دەدات دەیەوێت ئاینەكان كۆبكاتەوە، نەك ناكۆكییەكان زیاتر بكات. 
رۆژی یەكشەممە پاپا سەردانی شاری موسڵ دەكات، لەوێ‌و لە كلێسای ساحە نوێژێك بۆ گیانی ئەو كەسانە دەكات كە لە شەڕی "داعش"دا كوژراون، دواتر سەردانی گوندی "قەرەقوش" دەكات، كە خەڵكەكەی لەكاتی هێرشی داعشدا هەڵاتن‌و ئێستا هەندێكیان گەڕاونەتەوە‌و كلێسا‌و خانوەكانیان نۆژەنكردوەتەوە. 
پاشنیوەڕۆی یەكشەممە، پاپای ڤاتیكان لە موسڵەوە بەرەو هەرێمی كوردستان گەشت دەكات‌و لە هەولێر بەشداری قوداسێك دەكات لە یاریگای فرەنسۆ هەریری.