فهشهلی ئابووری یان فهشهلی عهقلی ئیداره و حوكمرانی
2021-01-23 19:47:12
ئومێد قەرەداغی
راپۆرتهكهی دیلۆت سهبارهت به داهاتی نهوتی ههرێم ، له راستیدا نهك هێمای شكستێكی قووڵی سیاسهتی سهربهخۆیی ئابووری و فرۆشتنی نهوته ، بهڵكو بهڵگهی هێمای قهیرانێكی جدییه له توانای ئیدارهدان و حوكمرانیدا ، له هیچ ئهزموونێكی دنیادا نهبوه حوكمرانیهك تێچووی فرۆشتنی نهوتی زیاتر بێت له داهاتی نهوت ، هیچ گرێبهستێك نهكراوه داهات و بهرژهوهندی لایهنی خاوهن نهوت كهمتر بیت له كۆمپانیاكانی بهرههمهێنانی و گواستنهوهی نهوت، پرۆژهیهكی لهمشێوهیه فهشهلێكی قورسی سیاسهت و بهرێوهبردنی ههرێمه لهسهر دهستی قوتبهكانی پارتی و ئهندازیارانی سیاسهتی سهربهخۆی ئابووری ، ئاكامهكهشی قهرزاربوونی ههرێمی كوردستانه به قهرزێكی زیاتر له 24 ملیاردۆلاری ، خراپبوونی بژێوی فهرمانبهران بهجۆرێك حكومهت كهمتر له 30% مووچهی فهرمانبهران ئهدات ، جگه له ههموو ئهمانه بنهماكانی بوژانهوهی ئابووری ههرێم و ژێرخانی كوردستان به تهواوی وێران بوه ، به بێ هیچ گومانێك له مێژووی سهد ساڵهی ناسیۆنالیستی كوردیدا ، كورد داروخانی ئابووری وا مهترسیداری به خۆوه نهبینیوه ، ههرگیز قهرزی دهیان ملیاردۆلاری بهسهرهوه كهڵهكه نهبوه ، ههرگیز بهم رادهیه بونیادی ئابووری و ژێرخانی وێران نهبوه ، هیچ كاتێكیش ئاستی ههژاری و نادادی هێندهی ئێستا ههڵنهكشاوه ،له كهم ئهزموونی دنیاشدا بوه حكومهت به سهد شێوه خۆی له پێدانی مووچه بدزێتهوه و به سهد شێوهی تر باج و سهرانه لهسهر خهڵك زیاد بكات
له كاتێك بهرمیلێك نهوت به 29 دۆلار له بازاردا فرۆشراوه ، بهڵام تهنها 7 دۆلار هاتۆته خهزێنهی حكومهتهوه ، له كاتێكدا حكومهت له سێ مانگی دوهمی ساڵی 2020 لهسهر فرۆشتنی نهوت 76 ملیۆن دۆلار قهرزار بوه ، مانگهكانی دیكهش ئاستێكی ههره نزمی داهات ، بۆ پركردنهوهی ئهم فهشهله قورسه ، لهلایهك باجی چهندین قاتی بهسهر هاوڵاتیاندا سهپاندوه ، لهلایهكی دیكه ئاستی خزمهتگوزارییه گشتیهكانی هێناوهته نزمترین ئاست ، یان وهك مایكل رۆبن ئهڵێت ، كوردستان باجهكهی وهك ئهوروپایه و خزمهتگوزارییهكهی وهك وڵاتێكی ههژاری ئهفریقایه ، باج و رهسمهكان له بواری عهقاراتهوه بیگره بۆ بواری هات و چۆ و ریگاكانی دیكهی سهپاندنی باج ، بارقورسییهكی كهم وێنهی دروستكردوه ، بهرانبهر بهمه حكومهت ئاستی خزمهتگوزارییهكی هێناوهته نزمیترین ئاست ، موچهی كردوه به پهنجا رۆژ و به لێبرینهوه ، ئهمهیه شكشت