درەو: وەرگیراوە  رۆژنامەی شەرقلئەوسەت 
وێڕایی دەركەوتنی نیشانەی ماندوبوون بە ڕووخسارییەوە، (سەوسەن) چالاكانە هەوڵی بەجێگەیاندنی داواكاری كڕیارەكانی دەدات لەیەكێك لە دوكانەكانی (دیمەشق)، ئەوەش دوای ئەوەی لەپڕ خۆی وەك تاكە بەخێوكەری خانەوادەكەی بینیوەو، ناچاربووە ڕۆڵی دایك‌و باوك لەیەككاتدا ببینێت.
لەم ڕۆژانەدا، ئەوەی لەگەڕەكانی دیمەشق بسوڕێتەوە تێبینی دەكات كە بازاڕو شوێنە گشتییەكان جمەی دێت لەژنان، بەجۆرێك هەندێك بە "شاری ژنان" ناو دەبەن بەهۆی زاڵبونی زۆری ژمارەی مێینە بەسەر نێرینەدا، لەكاتێكدا هەندێكی تر شاری (تەرتوس) لەكەنارەكانی سوریا بە "شاری بێوەژنەكان" ناو دەبەن، بەهۆی كوژرانی ژماریەكی زۆر لەپیاوەكانی لەجەنگدا، كە پێدەچێت زیاتر لە هەزار پیاویان لەناو سوپای سوریادا كوژرابێت.
(سەوسەن)، خانمێكە تەمەنی 25 ساڵە، كێشەی لێزانی‌و ئەزمونی نییە لەمامەڵەكردن لەگەڵ كڕیارەكان، لەڕێی پیشاندانی زەردەخەنە لەكاتی بەجێگەیاندنی داواكانیان، ڕوونیدەكاتەوە ئەو"سەرپشك نەبووە لە كاركردن لەبازاڕ بەڵكو ناچاربووە لەپێناو بەخێوكردنی دوو منداڵەكەی، دوای ئەوەی بەهۆی جەنگەوە دوو ساڵە مێردەكەی لەدەستداوە كەتاكە بەخێوكەریان بوو".   
(سەوسەن) هیچ شەرمێك نابینێت لەكاركردن بۆ ماوەی 8 كاتژمێر لەڕۆژێكدا لەگەڵ ئەوەی زۆرترین كرێكارەكانی لەگەڵیدان پیاون، ئەو بە"شەرقلئەوسەت"ی وتوە:" ژیان زۆر قورسە، بەم دواییانە قورستر بووە، پێویستە كاربكەم بۆ ئەوەی خۆم‌و منداڵەكانم بژێنم، كەس نییە لەدەرگاكەمان بدات‌و لیرەیەك یان نانێكمان بداتێ‌".
ئەو خانمە ڕوونیدەكاتەوە، ژیانی باشترە لەژیانی هەندێك خانەوادەی كۆچبەر كە بەخێوكەرەكەیان لەدەستداوەە، ناچارن پارەیەكی زۆر بدەن بە كرێی خانوو، دەڵێت:"سوپاس بۆ خودا، حاَلمان باشە، من كۆچمنەكردووە لەماڵەكەم، مانگانە 60 هەزار لیرە وەردەگرم، خاوەن كارەكەم پیاوێكی باشە‌و بە بەردەوامی پاداشت دەدات بە كرێكارەكان، هاوكاریش لە كۆمەڵە خێرخوازییەكان وەردەگرم"، یەك دۆلاری ئەمریكی هاوتای هەزار لیرەی سورییە.
مردنی ژمارەیەكی زۆر لەپیاوان لە جەنگی سوریادا كە ناوەڕاستی مانگی ئازاری داهاتوو پێدەنێتە ساڵی دەیەمییەوەو، پرۆسەی ڕفاندن‌و گرتن، بووەتە هۆی ئەوەی ژمارەیەكی زۆر لەخانەوادەكان لەژێر دەسەڵاتی حكومەتدا بەخێوێكەرەكەیان لەهاوسەرو كوڕەكانیان لەدەستبدەن.  
ڕێكخراوە مافپەروەر و سەنتەرەكانی لێكۆڵینەوە تەئكیددەكەن، ژمارەی قوربانیانی جەنگ بە زیاتر لە نیو ملیۆن كوژراو مەزەندە دەكرێت، 350 هەزار كوژراویان بە بەڵگەوە تۆماركراون، وێڕایی نزیكەی یەك ملیۆن كەس كە دووچاری بەركەوتن‌و كەمئەندابوونی ڕاستەوخۆ بوون‌و، نزیكەی 200 هەزار كەسیش دەستگیركراون، لەكاتێكدا "سەنتەری دیمەشق بۆ لێكۆڵینەوەو دیراسات" (مداد) كە سەر بە حكومەتە، لە لێكۆڵینەوەیەكدا لە ژێر ناونیشانی " لێكەوتەكانی قەیرانەكە-جەنگ لەسەر واقیعی ژنی سوریا" ڕێژەی مردن لە نێرینە لەجەنگی سوریادا گەیشتوەتە نزیكەی 82%.
ئەم دۆخە پاڵی بەژنێكی زۆرەوە ناوە بۆ ئەنجامدانی هەندێك كارو پیشە كە پێشتر تەنها پیاوان ئەنجامیدانداوەو، ڕۆڵی باوكی بەخێوكەرو دایكیش لەیەك كاتدا دەگێڕن، ئەمەش دیاردەیەكە پێش جەنگ لەسوریادا نەبووە،  بەجۆرێك ئێستا بینینی كچان لە كۆگانی فرۆشتنی جل‌و بەرگی ئامادەكراوی پیاوان‌و ژنان‌و سوپەرماركێت‌و شرینییەكان‌و ساردەمەنی بۆتە شتێكی ئاسایی، تەنانەت كاركردن لە بازاڕەكانی سەوزەوات‌و، كرێكاری پاكوخاوێن كردنەوەی ڕێگاوبانەكان‌و، شۆفێری ئۆتۆمبیلی كرێ‌و، شوێنی چاككردنەوەی ئۆتۆمبیل. 
لە ئاماژەكانی بەرزبونەوەی ڕێژەی ژنان‌و كچانی كاركەر لە ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی حكومەت‌و، دۆخی هەژاركەوتنی قوڵ كە زۆرێك لە خێزانەكان بەدەستییەوە دەناڵێنن، بینینی كچانە كەتەمەنیان 18 ساڵی تێپەڕنەكردووە، لە قاوەخانەكان كاردەكەن، كە لەماوەی جەنگدا بەشێوەیەكی فراوان لە دیمەشق بڵاوبوەتەوە،  پێشوازی لە سەردانیكەران دەكەن‌و لەگەڵیان دەڕۆن تامێزێك هەڵدەبژێرن‌و لەسەری دادەنیشن‌و،دواتر داواكارییەكانیان جێبەجێدەكەن، ناو بەناویش سەردانیان دەكەن تا ئەوكاتەی لەوێ‌ دانیشن، پاشان بەهای خواردنەوەكان‌و بەخشیش وەردەگرن.
دایكی یوسف، كەخاوەنی سێ‌ كچە، لەدوای ونبونی هاوسەرەكەی لەساڵی یەكەمی جەنگدا لە شتنی ئۆتۆمبیل لەبەردەم بینایی گەڕەكە دەوڵەمەندەكان لەناوەڕاستی پایتەخت كاردەكات، لەبەرامبەر بڕە پارەیەكی باش كە لەخاوەنەكانیانی وەردەگرێت، بەوە خانەوادەكەی دەژێنێت، دەڵێت" منداڵەكان بچوك بوون، هیچ بژاردەیەك نەبووە لەبەردەم جگە لەكاركردن، ئەگینا بێدەرتان دەبووین لەبرسا".  ڕوونیشدەكاتەوە لەگەڵ تێپەڕبوونی كاتدا كە ئەو كارە ئەنجامدەدات" زۆرێك لەخاوەن ئۆتۆمبیلەكانی ئەو گەڕەكە بوون بەموشتەری، ڕۆژێك پێشتر ئاگاداری دەكەن بۆ پاككردنەوەی ئۆتۆمبیلەكانیان بۆ ڕۆژی دواتر". 
لەگەڵ كەڵكەبوونی قورسی ژیان بۆ زۆرینەی خێزانەكان، بەهۆی گرانی لەڕادەبەدەرو كەمی داهاتی مانگانە، دایكی یوسف  ئاماژە بەوەدەكات كە بەدوای كاردا دەگەڕێت بۆ كچەكانی تا هاوكاری بكەن لە ڕووبەڕووبونەوەی سەختی ژیان‌و دەڵێت:" كاركردن بۆ كچان نەنگی نییە مادام موحافیزكارن، لەگەڵ لەزۆرێك لە موشتەرییەكانم قسەم كردووە بۆ دۆزینەوەی كار، بەڵام تائێستا هیچ ئەنجامێكی نەبووە"، ئاماژە بەوەشدەكات"  هەركارێك دەستبكەوێت پێیاندەكەم دوای گەڕانەوەیان لە قوتابخانە، چونكە خەرجییەكان زۆرن، ناتوانم بە تەنیا دابینی بكەم".
ئامارە فەرمییەكان ئاماژەیان بەوە دەكرد كەدەستی كاری ژنان لەسوریا زیاتر لەسەدا 16ی هێزی كاری سوری پێكناهێنن، ڕێژەی بێكاریش لەناو مێینەدا لەساڵی 1994 گەیشتوەتە 11.1، لەساڵی 2004 بۆ 2009  ڕێژەكە بۆ دووهێندە بەرزببوەوە، بەڵام لە نێرینەدا ڕێژەكە 6،3 بووەو بۆ نزیكەی 10.5 بەرزبوەتەوە لە هەمان ماوەدا.
لەماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا  ژمارەكان گۆڕانی گەورەی بەسەردا هاتووە لەبەرژوەندی ژنان، دوای ئەوەی زۆرێك لەكەرتەكان پێویستان بە دەستی كاری ژنان بوو بۆ پڕكردنەوەی كەلێنەكانیان بەهۆی كەمی كاركەری پیاو و لاوان.
لەگەڵ بێدەنگی سەرچاوە فەرمییەكان لەوڵات لەبارەی ڕێژەی ئێستای كاركەرانی ژنان، بۆ پڕكردنەوەی ئەو ژمارە زۆرەی قوربانیانی جەنگ، ئاماژە بە ڕاپۆرتەكانی شارەزایەكی ئابوری لە دیمەشق دەكەین، كە ڕەتیكردەوە ناوی خۆی ئاشكرابكات لەبەر هۆكاری ئەمنیی، زیادبوونی ڕێژەی مێینە لەبازاڕەكان‌و شوێنەگشتییەكان لەسەر حسابی نێرینە گەیشتوەتە80%. 
وەك ئەنجامێكی سروستیش، كرێكارانی ژن بەشدارییان كردووە لە بەرزكردنەوەی ئەو چالاكییانەی كە ژنانی سوری ئەنجامیدەدەن بە بەراورد بەپیاو، بە نزیكەی 40% وەك ئاستێكی مامناوەند، ئەمە بەپێی قسەكانی ئەو شارەزا ئابورییە، ئاماژە بەوەشدەكات، ئەو ڕێژەیە بەرزبوەتەوە بۆ لە 90% لەكۆتایی ساڵی 2015و سەرەتای ساڵی 2016 لەئەنجامی ئەودۆخەی كە جەنگ بەسەر پیاواندا سەپاندویەتی.
ژمارەكانی نەتەوەیەكگرتووەكان ئاماژە بە كۆچكردنی نزیكەی 6 ملیۆن هاوڵاتی سوری دەكات بۆ وڵاتانی دراوسێ‌و وڵاتانی خۆرئاوا لەسەرەتای جەنگەوە، لەكاتێكدا ڕاپۆرتەكان ئاماژە بەوەدەكەن زۆرینەی ئەوانەی لەپیاوان‌و گەنجانن كە هەڵهاتوون، لەترسی پەیوەندی زۆرەملێ‌‌و یەدەگبوون لەڕیزەكانی سوپای حكومەت.
بەپێی دیراسەیەكی تر، نزیكەی 2.7 ملیۆن كەس كارەكانیان لەهەردوو كەرتی گشتی‌و تایبەت لەدەستداوە، ئەوەش بووەتە هۆی لەدەستدانی داهاتی نزیكەی 13 ملیۆن كەس بەهۆی ئەو وێرانبوونەی شوێنی كارەكانی گرتونەتەوە، ئەمەش بووەتە هۆی كەوتنەداوی خێزانەكان لەتۆڕی قۆرغكردن‌و هەژاریی، ئەوەش فشارەكانی لەسەر ژنی سوری زیاتر كردووە، كە خۆی وەك بەرپرسیار  بینیوەتەوەو ڕووبەڕووی فشارە جۆراوجۆرەكانی ژیان ببێتەوە.
لەساڵەكانی پێش جەنگ نرخی لیرەی سوری بەرامبەر بە دۆلاری ئەمریكی لەنێوان 45-50 لیرەدا بوو، لەكاتی جەنگدا نرخەكەی هێواش هێواش داڕما، لەئێستا گەیشتوتەوە نزیكە 1050 لیرە. 
 داڕمانی نرخی لیرە بەدرێژایی ساڵانی جەنگ هەموو جارێك هاوشان بووە بە شەپۆلێكی بەرزبونەوەی نرخی زۆرێك لە كەرەستە بنەڕەتییەكان، بەجۆرێك نرخەكان 22 هێندە زیاتر بەرزبونەوە، كە دەكاتە ڕێژەی 2400%، لەسایەی مانەوەی مامناوەندیی مووچە‌و هەقدەستی كرێكار لەكەرتی گشتی لەنێوان 20 هەزار لیرە نزیكەی(20 دۆلار)و 40 هەزار لیرە نزیكەی(40) دۆلار مانگانە، لەكەرتی تایبەتیش لەنێوان 100 هەزار لیرە نزیكەی(100 دۆلار)و 150 هەزار لیرە نزیكەی(130 دۆلار) مانگانە، لەكاتێكدا تاكە كەسێك پێویستی بە 100 هەزار لیرەیە لەمانگێكدا لە كەمترین ئاستدا، بەپێی لێكۆڵینەوەكانیش زیاتر لە 93% سورییەكان لەژێر هێڵی هەژارییەوە دەژین. 
لەئاماژەكانی ڕۆیشتنی ژنانیش بۆ كاركردن، سەرچاوەكانی حكومەت لەوەزارەت‌و دامەزراوەكان بە "شەرقلئەوسەت"یان ڕاگەیاندووە، زۆرینەی ئەوانەی داوایان پێشكەشە كردووە بۆ دامەزراندن كە لەلایەن ئەو وەزارەت‌و دامەزراوانەوە ڕاگەیەندراون لەژنانن،  لەكاتێكدا لەڕێگاوبانەكان زیادبوونی ڕێژەی ئەو ژنانە بەرچاو دەكەوێت كەجلی سەربازییان پۆشیوە، دوای پەیوەندیكردنیان بە سوپاو ملیلشیاكانی سەربە حكومەت، ئەوەش كارێكی دەگمەن بوو پێش ساڵەكانی جەنگی سوریا.