پەیماننامەی شۆڕشی چاكسازی یان خەساندنی شۆڕش؟
2020-02-08 18:19:36
راپۆرتی: درەو
سەدرو لایەنگرانی كە ئێستا لەدۆخێكی سیاسیو جەماوەری نالەباردانو، تۆمەتی كوشتنو برینداركردنو ئازاردانی خۆپیشاندەرانیان لەبەغدادو شارەكانی تری عێراق دەدرێتە پاڵ، بە تەوای كەوتونەتە ئەو بەرەیەی كە بەهەموو هێزو توانایەوە هەوڵی سەركوتكردنی خۆپیشاندانەكان دەدات، لایەنی كەم ڕوداوەكانی ئەم دواییە ئەو بڕواییەی زیاتر لەلای خۆپیشاندەران زەقتر كردوەتەوە، ئەوەش سەدرییەكانی ناچاركرد لەچەند كاتژمێری ڕابردوودا كۆمەڵێك هەنگاو بە ئاراستەی هێوركردنەوەی دۆخەكە بنێن. سەرەتای هەنگاوەكەیان بەدانیشتن لەگەڵ خۆپیشاندەرانو دوورخستنەوەی "كڵاوشینەكان" لەگۆڕەپاەكانی خۆپیشاندانەكان دەستپێكرد.
سەدر سەرەتا ڕاوێژكارەی ناردو بەخۆپیشاندەرانی وت كڵاوشینەكان لەخۆپیشاندەران دوور دەخنەوە، دواتر خۆی هاتە سەرخەتو "پەیماننامەی شۆڕشی چاكسازی" ڕاگەیاند.
"ئەبو دوعا ئەلعیساوی" كە بەڕاوێژكاری سەربازیی "موقتەدا سەدر" ناودەبرێت، لەگەڵ خۆپیشاندەرانی گۆڕەپانی تەحریری شاری "بەغداد" كۆبوەوەو لەسەر سێ خاڵ ڕێككەوتن:
• كشاندنەوەی كڵاوشینەكان.
• چۆڵكردنی "چێشخانەی توركی" كە بە قەڵای خۆپیشاندەران ناسراوە.
• بەریەكنەكەوتن لەگەڵ خۆپیشاندەران.
بەقسەی چالاكانی خۆپیشاندانەكان، ڕاوێژكارەكەی سەدر بەڵێنی پێداون "كڵاوشینەكان"لە سەرجەم گۆڕەپانەكانی خۆپیشاندان بكشێننەوە، ئەوەش مانای ملدانی سەدرە بۆ ئەو فشارانەی لەدوو ڕۆژی ڕابردودا لە گۆڕەپانەكانی خۆپیشاندانو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانو بەشێك لەمیدیا عێراقییەكان ڕووبەڕوویان بوەوە.
ئاسیش ئیشی ئێوەنییە
ڕەنگە فشاری هەرە توندی سەر سەدر، وتارەكەی گەورە مەرجەعی شیعەكانبێت، "عەلی سیستانی" كە لەوتاری هەینی ڕابردوودا ڕاشكاوانە دەستوردانی سەدرییەكانی لەخۆپیشاندانەكاندا ڕەتكردەوە، كاتێك لەڕێی نوێنەرەكەیەوە وتی: "هیچ پاساوێك نییە بۆ خۆدزینەوەی هێزە ئەمنییەكان لە ئەنجامدانی ئەركەكانی سەرشانیانو هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی پاراستنی ئاسایشو پاراستنی خۆپیشاندەرانو گۆڕەپانەكانی خۆپیشاندان" ئەوەش پەیامێكی ڕاستەوخۆ بوو بۆ سەدرییەكان كە پاراستنی خۆپیشاندەران ئیشی ئەوان نییە.
سەدر پەیامی تازەی هەیە
ئەمڕۆ "موقتەدا سەدر" پەیامێكی 18 خاڵیی بە ناوی "پەیماننامەی شۆڕشی چاكسازی" ئاراستەی خۆپیشاندەران كرد، كە بەوتەی بەشێك لەچاودێران پەیامەكە زیاتر لەكۆمەڵێك مەرجو ڕێنمایی دەوڵەتیی دەچێت بۆ خەڵكانێكی لادەر، نەك بۆ كەسانێك كە داوای مافە سەرەتاییەكانی خۆیان دەكەن.
لەوەش زیاتر بەشێك لەخاڵەكانی سەدر جگە لەكۆتو بەندكردنی خۆپیشاندان، تۆمەتی ناڕاستەوخۆی تێدایە بۆ خۆپیشاندەران، جارێكی بە وابەستەبوونیان بەدەستی دەرەكی، جارێكیش بەلادەر لە عورفو نەریتە كۆمەڵایەتییەكانو، دەستدرێژیكار بۆ سەر ئاینو پیرۆزییەكانی.
سەدر لەپەیامەكەیدا ناڕاستەوخۆ وەڵامی ئەوانەشی داوەتەوە كە داوای لێكۆڵینەوە لەتوندوتیژییەكانی گۆرەپانی " ئەلسەدرەین" دەكەن لەشاری نەجەف، ڕووداوەكەی هاوپێچی كۆمەڵێك هێرشی خوێناوی تركردووە كە كراوەتە سەرخۆپیشاندەران لەبەغدادو پارێزگاكانی ترو، داوادەكات لێكۆڵینەوە لەهەموو ئەو ڕووداوانە بكرێت.
پەیماننانەی شۆڕشی چاكسازی سەدر:
یەكەم: بەردەوامبوون لە سەر ئاشتیخوازیی خۆپیشاندانەكان، كە ئەوەش مانای:
1-ناچارنەكردنی هیچ كەسێك بۆ بەشداریكردن لەخۆپیشاندان.
2-ڕێگا نەگرتنو زیان نەگەیاندن بەژیانی گشتی.
3-ڕێگانەگرتن لەدەوامكردنی قوتابخانەكان، زانكۆكانیش سەربەست بن.
4-دەستدرێژی نەكردن بۆ سەر موڵكی تایبەتو گشتیو دامەزراوەخزمەتگوزراییەكانو وێنەو بارەگاكان.
5-چۆڵكردنی ناوچەكانی خۆپیشاندان لەدیاردەی چەكداریو بۆمبی مۆلۆتۆفو ڕادەستكردنی بەهێزە ئەمنییەكان.
دووەم: ئیدارەدانی خۆپیشاندانەكان لەناوخۆوەو، وازهێنان لەوانەی كۆنتڕۆڵیان كردووە لەدەرەوە.
سێیەم:بەسیاسی نەكردنی خۆپیشاندانەكان.
چوارەم: خۆبێبەریكردن لەتێكدەران.
پێنجەم: یەكخستنی داواكارییەكانو نوسینی بەناوی هەموو خۆپیشاندانەكانی عێراقەوە.
شەشەم: پێكهێنانی لیژنە لەناو خۆپیشاندەران بۆ ئازادكردنی گیراوەكانو ڕفێندراوەكان و لێكۆڵینەوەی جدی لەكوژرانی خۆپیشاندەران.
حەوتەم: دەستنیشانكردنی وتەبێژی فەرمی بۆ خۆپیشاندانەكان.
هەشتەم: دەستدرێژی نەكردن بۆ سەر هێزە ئەمنییەكان.
نۆیەم: تێكەڵاونەبوونی نێرو مێ لەخێوەتەكانی خۆپیشاندانو چۆڵكردنی شوێنەكانی خۆپیشاندان لەمادە كحولییەكانو هۆشبەرەكان.
دەیەم: كشانەوەی كڵاوشینەكانو ڕادەستكردنی كاری پاراستنی خێوەتەكان بەهێزە ئەمنییەكان.
یانزەیەم: دیاریكردنی شوێنەكانی خۆپیشاندان بەگشتیو مانگرتن بەتایبەتی لەڕێی بەدەستهێنانی ڕەزامەندی فەرمیو، بەهەماهەنگی لەگەڵ هێزە ئەمنییەكان.
دوانزەیەم: پابەندبوون بە ڕێنماییەكانی مەرجەعیەتو سەركردە نیشتمانییەكان.
سیانزیەم: دەركردنی هەموو ئەوانەی ئاشوب ناوخۆیی و تائیفی دەنێنەوە، هەمو ئەوانە دەستدرێژی دەكەنە سەر خوداو عورفە ئاینیو كۆمەڵایەتییەكان.
چواردەیەم: ڕۆژی هەینی ببێت بە ڕۆژی خۆپیشاندان فراوانی عێراقییەكان.
پانزەیەم: لێكۆڵینەوە لە ڕووداوەكانی "ئەلوەسبە" و مەزاری " سەید ئەلحەكیم" و ڕووداوی " گۆڕەپانی ئەلسەدرەین"و قەسابخانەی ناسریەو سەرجەم پارێزگاكانی تر بكرێت.
شانزیەم: دەستوەرنەدانی خۆپیشاندەران لەكاروباری سیاسی لاوەكی وەك دامەزراندن و ڕەتكردنەوەی هەندێك سیاسەت لێرەو لەوێ، ئەوە كاری لایەنی تر پێیهەڵدەسێت.
هەژدەیەم: بایەخدان بەگردبونەوەی خوێندكارانی زانكۆو دەستدرێژی نەكردنەسەریان مادام ئاشتیخوازانەیە.
بەردەوامبوون لەسەرم ئەم كارە تا كاتی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت.