Draw Media

بارزانی: هەڵبژاردن كورسیەكان ناگۆڕێت

بارزانی: هەڵبژاردن كورسیەكان ناگۆڕێت

2025-11-07 13:39:26


درەو:

مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان لە هەڵمەتی هەڵبژاردنی حزبەكەی لە هەولێر: 

- ئێمە دەزانین لە هەڵبژاردنی ئەمجارەش گۆڕانکاریی بەسەر کورسییەکاندا نایەت چونکە پێشوەخت کورسییەکان دەستنیشان کراون

- کاتی نووسینی دەستوورەکەش گوتمان کە دەستوورەکە بێ کەم و کوڕی نییە، بەڵام بەشی ئەوە ئیجابیتی تێدایە کە ئێمە پشتیوانیی دەکەین، ئەگەر جێبەجێ کرابووایە، زۆرێک لەو کێشانەی کە ڕوویاندا، ڕوویان نەدەدا.

-  ئەگەر ئەم سێ بنەمایە جێبەجێ کرابووایە و پابەندی بە دەستوور کرا، ئیتر لە زوڵمی مەرکەزییەتی چەوسێنەر ڕزگارمان دەبێت و تەواوی خەڵکی عێراق بە ئاسوودەی ژیان دەباتە سەر.

- چیتر کەس ناتوانێت بە ئارەزووی خۆی بە مووچە و بودجەی هەرێم بکات، کە جگە لەوەی زوڵمێکی گەورەیە، ئیهانەیەکی گەورەش بوو بۆ خوێنی شەهیدانی ئێمە کە نابێت ئەمە دووبارە ببێتەوە.

-  هیچ ڕەوا نییە کورسییەک لە هەولێر بە 40 هەزار دەنگ بێت، ڕێژەی بەشداربووان 70 بۆ 80 لە سەد بێت، بەڵام لە پارێزگایەکی دیکەی عێراق، لە باشووری عێراق هەمان کورسی بە دوو هەزار دەنگ بێت، ڕێژەی بەشداربووانیش سەدا 20 کەمتر بێت. 

- دوای هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان، داوامان لە هەموو لایەنە سیاسییەکان کرد حکوومەتێکی بنکە فراوان پێکبهێنن، بەڵام بەشی زۆری لایەنەکان ئۆپۆزسیۆنیان هەڵبژارد، ئێمەش ڕێزیان دەگرین، دواتر لێژنەی باڵای پارتی و یەکێتیی کەوتنە گفتوگۆ بۆ پێکهێنانی کابینەی نوێ.

- پارتی و یەکێتیی لەسەر دوو خاڵ گفتوگۆیان کرد، شێوازی حکوومڕانی و دابەشکردنی پۆست، لەسەر خاڵی یەکەم گەیشتنە ڕێککەوتن، لەسەر خاڵی دووەم هەموو نەرمییەکی نواند، بەڵام بەداخەوە یەکێتیی ویستی کات بکوژێت تا دەگاتە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقی، کە چەند ڕۆژێکی کەمی ماوە، بۆ ئەوەی ئەوکات بیر لەوە بکەنەوە بێنە ناو حکوومەت، بەڵام ئەو هەلومەرجەی پێش هەڵبژاردن هەبوو، دوای هەڵبژاردن نامێنیت.

 

دەقی وتارەكەی مەسعود بارزانی
 

بە ناوی خوای گەورە و میهرەبان
خوشك و برایانی خۆشەویست
هەڤاڵانی بەڕێز
خۆشحاڵیم وەسف ناكرێ كە ئەمڕۆ لە خزمەتی ئێوەدام، هەمووتان بەخێربێن سەرسەر و سەرچاوان. 
خۆشەویستان ئامادەبوونی ئێوە بەم حەماسەتەوە، بەم مەعنەویاتە بەرزەوە هەمیشە ئومێدبەخشە بۆ ئێوە. 
هەروەك ئاگادارن سێ چوار رۆژمان ماوە بۆ هەڵبژاردن، هەڵبژاردن راستترین رێگەیە بۆ ئەوەی گەل بڕیار لە چارەنووسی خۆی بدات و رەئی خۆی بدات. بە نسبەتی ئێمە مەسەلەیەكی مەبدەئییە. هەڵبژاردنی ئەمجارەش ئێمە دەزانین گۆڕانكاریی بەسەر كورسییەكاندا نایەت چونكە پێشوەختە كورسییەكان دەستنیشان كراون، بەڵام بەشدار بووین لەبەر دوو هۆی سەرەكی: یەكێكیان، زۆر لە دۆستان و هاوخەباتان لە ناو عەرەبەكانیش و دۆستەكانمان لە دەرەوەش هەموو داوایان كرد كە بەشدار بین و پەیامی زۆر ئەرێنیمان پێ گەیشتن لە زۆر لە دۆستانمان لە هاوخەباتانمان لە بەغدا كە رەنگە ئەم هەڵبژاردنە راستە كورسییەكان ناگۆڕێن بەڵام ڕێگەخۆشكەر دەبێت بۆ ئەوەی پرۆسەی سیاسی لە عێراق بگەڕێنینەوە بۆ سەر ڕێگەی راستی خۆی، كە ئەمە دەرفەتێكی زۆر باشە، بۆیە ئێمە بەشدار بووین و لەگەڵ ئەو دۆستانە، ئەو هاوبیرانەی كە وا بیر دەكەنەوە عێراق پێویستیی بەوەیە چاكسازیی بنەڕەتی تێدا بكرێ، ئێمەش لەگەڵ ئەوان دەست دەخەینە ناو دەست و هەموو هەوڵێك دەدەین. هۆی دووەم، بۆ ئەوەی سەنگی پارتی پیشانی هەموو لایەك بدرێ. بۆیە داواتان لێ دەكەم، هەرچەندە لەو قەناعەتەم كە ئێوە پێویستیتان بە تەوسییە نییە، بەڵام دەنگ بدەن بە لیستی ٢٧٥ بۆ ئەوەی وەڵامێك بێت بۆ هەموو ئەوانەی بە خەیاڵ دەژین.

هەڤاڵان
پارتی بەرچاوی ڕوونە، پارتی دەزانێ چی دەوێ و دەزانێ چی دەكات، هەروەك گوتم ئەگەر ئەم هەڵبژاردنە ئەو دەرفەتەی رەخساند كە لەگەڵ هاوخەباتان و دۆستانی ترمان بتوانین چارەسەری دۆخەكە بكەین و عەمەلیەی سیاسی بگەڕێتەوە بۆ رێگەی راستی خۆی، ئەمە بەرنامەی پارتی دەبێت، بەرنامەی پارتی دەبێت بۆ داهاتوو:

یەك: یاسای هەڵبژاردن دەبێ بگۆڕدرێ و بگەڕێتەوە بۆ یەك بازنەیی لەسەر ئەساسی لیستی حزبی یان لیستی نیمچە كراوە. بەم یاسایەی كە ئێستا هەیە، یاسایەكی ناعادلە، یاسایەكە مافی هەموو لایەك بزر دەكات، تەنها هی چەند لایەنێك كە بە كەیفی خۆیان دایانڕشتووە. لەبەر ئەوە ئەم قانونە بە كەلكی ئەوە نایەت و كارێكی جددی دەكەین بۆ ئەوەی ئەم قانونە بگۆڕدرێ. مەعقول نییە كورسییەك لە هەولێر بە ٤٠ هەزار دەنگ بێت، ڕێژەی بەشداربوان ٧٠ تا ٨٠٪ بێت، بەڵام لە پارێزگایەكی تر لە عێراق و لە باشووری عێراق، هەمان كورسی بە ٢ هەزار دەنگ بێت و ڕێژەی بەشداربوانیش ٢٠٪ كەمتر بێت.

دوو: هەوڵدەدەین بۆ دامەزراندنی ئەنجوومەنی فیدراڵی یان مەجلیسی ئیتیحاد كە ئەمە زامنێك دەبێت بۆ مافی هەرێم و مافی پارێزگاكانی تری عێراقیش. 

سێ: یاسایەك بەپێی دەستوور بۆ زەریبە و رسوومات دەربچێت.

چوار: ماددەی ١٤٠ نە لەبیر دەكرێت، نە وازی لێ دەهێنین، دەبێ جێبەجێ بكرێت. لێرەدا دەمەوێت بەو خوشك و برایانەی لە ناوچەكەی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمن پێیان بڵێم، دڵنیا بن ئێوە لەناو دڵی ئێمەدان.

پێنج: دەركردنی یاسای نەوت و غاز بە شێوەیەك كە بگونجێ لەگەڵ دەستوور بۆ ئەوەی ئیتر هیچ بەهانەیەك نەمێنێت بەدەست ئەوانەی كە یاریی بە هەموو شتێك دەكەن لە بەغدا.

شەش: قەرەبووی زیانلێكەوتوانی ئەنفالكراوان و كیمیاباران و دێهاتە ئەنفالكراوەكان، ئەمە ئەركی حكوومەتی عێراقە و دەبێ جێبەجێی بكات.

حەفت: لە هەمووی گرنگتر گەڕانەوەی عێراقە بۆ سەر ئەو سێ بنەمایەی كە لەسەر ئەساسی ئەو سێ بنەمایە عێراقی تازە لە دوای ٢٠٠٣ دروست كرا، ئەویش (هاوبەشی، هاوسەنگی، سازان). لە كۆنفرانسی لەندەن پێشی رووخانی رژێم رێككەوتن كرا لەسەر ئەم سێ بنەمایە و رۆحی دەستوور ئیلهامی لەو سێ بنەمایە وەرگرتووە، ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ئەو سێ بنەمایە ئیتر هیچ موشكیلەیەك نامێنێت لە سەرتاسەری عێراق، نە لە نێوان هەرێم و بەغدا، نە لە پارێزگاكانی تریش. 

هەشت: گەڕانەوە بۆ دەستوور، ئێمە پابەندین بە دەستوور، كەس بە قەد ئێمە ماندی نەبووە بەم دەستوورەوە. ئەو وەختەش من گوتم ئەم دەستوورە بێ كەموكوڕی نییە، بەڵام بەشی ئەوە ئیجابیاتی تێدایە كە ئێمە تەئیدی دەكەین و ئەگەر جێبەجێ بكرابا، زۆر لەو مەشاكیلانەی روویان دا، ڕوویان نەدەدا. ئەگەر ئەو سێ بنەمایە گەڕانەوە و ئیلتزام بە دەستوور كرا، ئیتر لە زوڵمی مەركەزیەتی چەوسێنەر نەجاتمان دەبێت و هەموو خەڵكی عێراق بە ئاسوودەیی ژیان دەبەنە سەر و چیتر كەس ناتوانێت بەپێی میزاجی خۆی یاریی بە بودجەی هەرێم و مووچەی خەڵكی هەرێم بكات كە جگە لەوەی زوڵمێكی گەورەیە، ئیهانەیەكی گەورەش بوو بۆ خوێنی شەهیدانی ئێمە كە نابێت ئەمە دووبارە ببێتەوە.

هەڤاڵان
تەجروبە دەریخستووە، حوكمی عێراق تەنها بە یەك نەتەوە یان بە یەك پێكهاتە ناكرێ، دەبێ بە هاوبەشی بێ، دەبێ شەریك بین، ئەگەر بیانەوێ عێراق ئیستقرار بكات، پێش بكەوێت و مەشاكیلی نەمێنێت، گەڕانەوەیە بۆ هاوبەشی و هاوسەنگی و سازان، ئیتر هەموو جوهدێك خەرج دەكەین بۆ ئەوەی ئەمە جێبەجێ بكرێت. ئەوەی تر هەندێكجار هەڕەشەی هەندێك كەسمان گوێ لێ دەبێت، یان هەندێك كەس وەتەنیات بە خەڵكی تر دەفرۆشن یان دەپرسن ئایا ئێوە ئیلتزامتان بە عێراق هەیە یان نا؟ وەكەئەنەما عێراق موڵكی ئەوانە. لە كۆنفرانسی لەندەن ئەساسی ئەو عێراقەمان دانا و ڕۆڵی سەرەكیمان تێدا بینی، لە رووخاندنی رژێمی دیكتاتۆری پێشمەرگە و خەڵكی كوردستان رۆڵی سەرەكییان بینی، لە دامەزراندنی عێراق و دەستوور خەڵكی كوردستان رۆڵی سەرەكییان بینی، بەڵێ ئێمە لەگەڵ عێراقین، بەڵام عێراقێك كە شەریك بین، هاوسەنگ بین، هاوبەش بین، نەك عێراقێك مەجمووعەیەك مافیا بیانەوێ داگیری بكەن و حوكمی لێ بكەین، ئێمە لەگەڵ عێراقێكی فیدرالی دیموكراتی فرەنەتەوەیی، فرەحزبی، فرەئایینی، فرەمەزهەبین، ئێمە لەگەڵ عێراقی دیكتاتۆری نەبووین و ناشبین. 

ئێمە بڕوامان بە پێكەوەژیان هەیە، ئەو فەرهەنگەی بۆ ئێمە ماوەتەوە لە كوردستان، ئێمە پێی سەربەرزین، لە هەموو موناسەباتێكدا، لە هەموو شوێنێك كە باسی فەرهەنگی پێكەوەژیان دەكرێ لە كوردستان، هەست بە سەربەرزییەكی گەورە دەكەین، ئێمە دەبێ ئەو فەرهەنگە بپارێزین و قووڵتری بكەین. ئێمە موشكیلەمان لەگەڵ هیچ نەتەوەیەك نییە، ئێمە و عەرەب برای یەكین، موشكیلەمان لەگەڵ شێوازی حوكمڕانییەكەیە. دوای ٢٠٠٣ ئێمە ڕێككەوتین لەسەر شێوەی حوكمڕانی، دەستوور ڕێگەی نیشانداوە، بۆیە ئێمە داوا دەكەین دەستوور حەكەم بێت لە نێوان ئێمە و هەر كەسێك حاكم بێت لە عێراق. 

ئێمە هەموو نەتەوە و ئایین و مەزهەبێك دڵنیا دەكەینەوە لە هەرێمی كوردستان كە بە دڵ و گیان دەیانپارێزین و مافیان پارێزراوە و ئەوەی لە دەستمان بێت بۆ هەموو شوێن و پارچەكانی تری عێراقیش ئێمە بەرگرییان لێ دەكەین.

ئامۆژگاریی ئێمە بۆ كاندیدەكانمان
هەروەكوو پێشتریش باسم كرد، ئامۆژگاریی ئێمە ئەوەیە كە تەنها خۆیان بە نوێنەری هەرێمی كوردستان نەزانن، بەڵكوو خۆیان بە نوێنەری هەموو پارێزگاكانی عێراق بزانن و لە هەر كوێیەكیش زوڵم لە هەر تاكێكی عێراقی كرا، بەرگریی لێ بكەن هەروەكوو بەرگریی لە یەكێكی هەولێری یان دهۆكی یان سلێمانی یان كەركووكی دەكەن. 

ئێمە ئومێدەوارین كە عێراق تێكەڵاوی ئەو ململانێیە نەبێت كە ئەمڕۆ لە ناوچەكە هەیە و خەڵكی عێراق بپارێزرێ و دوور بێ لە هەر ناخۆشی و كارەساتێك و عێراق نەبێتە گۆڕەپانی ململانێ لە نێوان ئەو دەوڵەتانە، ئەمە كارێكی سەرەكییە و ئەوەی ئێمە پێمان بكرێ بۆ ئەم مەبەستە نە درێغیمان كردووە و نە درێغیش دەكەین. 

هێشتان هەڕەشەی جددی لەسەر هەرێم و عێراق هەیە، وەك تیرۆر و بیری توندڕەوی تەواو نەبووە و لە زۆر شوێن خۆیان رێك خستووەتەوە و بەرنامەشیان هەیە بۆ كاری تیرۆریستی، ئەوانەی كە بەهاری دڵی خۆیان دەدەن و دەڵێن تیرۆر تەواو بووە، بە حەقیقەت تیرۆر تەواو نەبووە. 
مەترسیی دووەم مەسەلەی ماددەی هۆشبەرە كە بە بەرنامەیەكی ڕێكوپێك دەیانەوێ خەڵكی كوردستان تەفروتونا بكەن. مەترسیدارترین پیلان و مەترسیدارترین چەك بەكارهێنانی ئەو ماددە هۆشبەرەیە كە خەریكن ماڵی ئێمە وێران دەكەن، ئێمە دەبێ بە هەموو توانایەك بەرگریی لێ بكەین. هەروەها هەمان بەرنامە بۆ هەموو شوێنەكانی تریش هەبووە، بەڵام یەكێك لە كارە سەرەكییەكانی ئێمە ئەوە دەبێت كە ئەوانەی بازرگانیی بە ماددەی هۆشبەر دەكەن، ئەوانەی كارخانەی ماددەی هۆشبەریان داناوە، چ لە هەرێم و چ لە بەغدا و شوێنەكانی تر، دەبێ بدرێنە دادگا و سزا بدرێن، چونكە تاوانباری وا قەت نابیتەوە.

لەسەر دۆخی ناوخۆمان لە هەرێم
هەروەكوو بەڕێزتان دەزانن ئەمە ساڵێك بەسەر هەڵبژاردنی هەرێمدا تێپەڕی، هەر دوای ئەوەی كە ئەنجامەكان راگەیاندران، داوامان كرد لە هەموو لایەنەكان بێن حكوومەتێكی بنكەفراوان تەشكیل بكەین، كوردستان موڵكی هەموومانە، هەندێكیان یان ئەكسەریان نەهاتن و موعارەزەیان هەڵبژارد، ئێمە رێزمان هەیە بۆ ئیختیاری ئەوان، مەسەلەكە مایەوە بۆ پارتی و یەكێتی. دوای چەندین كۆبوونەوە لە نێوان وەفدی پارتی و وەفدی یەكێتی، لەسەر دوو میحوەری ئەساسی ئیشیان كرد، یەكێكیان شێوەی حوكمڕانی و ئیدارەی حكوومەت، ئەوەی تر دابەشكردنی پۆست. لەسەر خاڵی یەكەم گەیشتنە ڕێككەوتن، لەسەر خاڵی دووەمیش من تەوسیەی شاندی پارتیم كرد لەگەڵ مەكتەبی سیاسیش كە ئەوپەڕی مروونەت نیشان بدەن بەرامبەر بە یەكێتی، بەڵام بەداخەوە ئەو مەعلووماتەی كە پێشتریش بۆ ئێمە دەهات كە یەكێتی بە تەمایە وەخت بكوژی تاكوو هەڵبژاردنی فیدرالیی عێراق تەواو دەبێت، ئەوسا بیر لەوە بكەنەوە دێنە حكوومەت یان نا، تەبیعی ئەو هەلومەرجەی پێش ئینتیخابات، رەنگە دوای ئینتیخابات ئەو هەلومەرجە وەكوو خۆی نەمێنێت و ناشمینێت. 

خۆشحاڵین زۆر كە دەبینین پرۆسەی ئاشتی لە پارچەكانی تری كوردستان ئەوە دەستی پێكردووە، ئەمە زۆر زۆر ئومێدبەخشە و ئێمە بە هەموو توانایەك پشتگیریی لەو پرۆسەیە دەكەین و ئومێدەوارم ئینشائەڵا خوای گەورە نەجاحەت بداتن و ئەو پرۆسەیە بە ئەنجام بگات، بۆ ئەوەی خێری هەموو لایەكی تێدا بێت و جارێكی تریش دەڵێم بێ ئەندازە من خۆشحاڵم بەو پرۆسەی ئاشتییەی كە لە پارچەكانی تر دەستی پێكردووە.

ئاییندە
هەڤاڵینە من دەمەوێ پێتان بڵێم و مەبەستیشمە ئەوەی كە دەیڵێم، ئاییندە ئومێدەوارە، ئومێدە، ئیرادەیە، بەرچاوڕوونییە، پلانە، ئەمەیە ئاییندەی كە پارتی دەیبینێت و كاری بۆ دەكات. ئومێدمان زۆرە، ئیرادەمان بەهێزە، بەرچاومان روونە و پلانی تۆكمەشمان هەیە، پارتی و حكوومەتی هەرێم، ئومێدەوارین هەموو لایەنەكانی تریش بەشدار بن لەگەڵ ئێمە، بەڵام كاروانی ئاوەدانی بەردەوام دەبێت و وەڵامی هەر كەسێكیش كە پێی ناخۆشە یان حەسادەتە، بە پرۆژە وەڵام دەدرێتەوە بە قسە نا.

لێرەدا بە پێویستی دەزانم كە سوپاسی بێپایانی پێشمەرگە و هێزەكانی ئەمنی بكەم بۆ پاراستنی سەقامگیری و ئەمنی كوردستان و دەرفەتیان رەخساند بۆ ئەوەی هەڵبژاردنێكی ڕێكوپێك لە كەشوهەوایەكی ئارامدا بەڕێوە بچێت، زۆر سوپاسیان دەكەم.

سوپاس بۆ گەلی كوردستان بۆ خۆڕاگرییان و دڵسۆزییان و بانگەشەیەكی ئارام ئەنجام درا. لێرەدا بە پێویستی دەزانم سوپاسێكی بێپایان بۆ هەموو خەڵكی كوردستان بۆ ئەو خۆڕاگرییەیان كە هەندێك لە بەغدا دەیانویست بە بڕینی مووچە چۆكیان پێدا بدەن و بە حیسابی خۆیان خەڵكەكە ڕاپەڕێت و ئەم هەرێمە تێك بدەن، دەستی هەمووتان و یەك بە یەكتان ماچ دەكەم كە نەتانهێشت پیلانی ناحەزان سەربگرێت.

سوپاس و سڵاو بۆ خانەوادەی شەهیدان و ئەنفالكراوان، سوپاس بۆ جێگران و كارگێڕی مەكتەبی سیاسی و مەكتەب سیاسی و كۆمیتەی ناوەندی و هەموو جەماوەر و كادیر و ئەندامانی پارتی بۆ ماندووبوونتان، بۆ شەونخوونیتان و بۆ ئەركی گەورەی كە ئەنجامتان دا، سوپاستان دەكەم. 

سڵاو بۆ هەولێر و بۆ هەموو شارەكان، هەموو شارۆچكەكان، هەموو دێهاتی كوردستان، سڵاوی تایبەت بۆ شار و شارۆچكەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم كە نە لەبیر دەكرێن، نە بەجێتان دەهێڵین. 

جارێكی تر سوپاستان دەكەم هەڤاڵینە، داواتان لێ دەكەم گیانی شەهیدان شاد بكەن، دڵی دڵسۆزان خۆش بكەن، دەنگ بە لیستی ٢٧٥ بدەن بۆ ئەوەی بەرگریتان لێ بكات، بۆ ئەوەی كەرامەتی ئێوە بپارێزێت. 

من سەركەوتن و ئاییندەیەكی گەشتر لە چاوەكانی ئێوەدا دەبینم. 

لە كۆتاییدا هەزاران سڵاو دەنێرین بۆ گیانی پاكی شەهیدان، ئێوەش هەر شاد و بەختەوەر و سەركەوتوو بن، بژی كورد و بژی كوردستان و بژی پێكەوەژیان.

لە كۆتاییدا فەرموودەیەكی ئیمام عەلی هەیە، ئەوە بۆ خۆمانە وەكوو كورد، بۆ عەرەبەكانە بە شیعە و سوننە، بۆ توركمانە، بۆ هەموو كەسێكە، كە دەفەرموێ:
لا تَظلِمَنَّ إِذا ما كُنتَ مُقتَدِراً
فَالظُلمُ آخره يأتيِكَ بالنَدَمِ
تَنامُ عَينُكَ وَالمَظلومُ مُنتَبِهٌ
يَدعو عَلَيكَ وَعَينُ اللَهِ لَم تَنَمِ

ئەمە بۆ هەموو لایەكە. ئومێدەوارم هەمیشە لە خۆشیدا بتانبینم و دوو سێ ڕۆژمان ماوە، ئیتر حەق و حیساب هەمووی مەعلووم دەبی. ئیتر ئەمانەتی خوای گەورە بن و زۆر سوپاس.

 

بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار
مافی به‌رهه‌مه‌كان پارێزراوه‌ بۆ دره‌و
Developed by Smarthand