راپۆرت: درەو
ئەمڕۆ دوو ساڵ تێپەڕدەبێت بەسەر راوەستانی هەناردەی نەوتی كوردستاندا بە (بۆریی) بۆ بەندەری جەیهانی توركیا، كابینەی مەسرور بارزانی بەبەڵێنی چارەسەری كێشەی نەوت و بودجە لەگەڵ بەغدادو؛ كابینەی سودانی-ش بەبەڵێنی چارەسەری ریشەیی و دەركردنی یاسایی نەوت و غازی فیدراڵ دەستبەكاربوون، بەڵام لەكاتێكدا هەرێمی كوردستان لەسەروبەندی پێكهێنانی كابینەیەكی نوێدایەو، عێراقیش ئامادەكاریی بۆ هەڵبژاردن دەكات لە مانگی ئۆكتۆبەردا، كێشە نەوتی كوردستان وەكو خۆی ماوەتەوەو مەترسی هەیە كاریگەریی لەسەر بەشە بودجەی هەرێم لەمساڵدا دروستبكات، بۆ یادی دوو ساڵەی راوەستانی هەناردەی نەوت بە (بۆریی) و دەستپێكردنەوەی هەناردە بە (تانكەر)، وردەكاری زیاتر لەم راپۆرتەدا بخوێنەرەوە. 

راوەستانی هەناردە
بەرەبەیانی 25ی ئازاری 2023، توركیا هەناردەی نەوتی كوردستانی بۆ بەندەری جەیهانی راگرت، ئەمەش لەبەر رۆشنایی بڕیاری دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتیی پاریسدا. 
رۆژی 13ی شوباتی 2023، دوای نزیكەی (9 ساڵ) چاوەڕوانیی؛ دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتی پاریس بڕیاری خۆی لەبارەی سكاڵایەك یەكلاكردەوە، كە حكومەتی فیدراڵی عێراق سەبارەت بە هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان (بەبێ رەزامەندی بەغداد) بە بۆری هاوبەشی (عێراق- توركیا) لەسەر توركیا تۆماركردبوو. 
دەرچوونی حوكمی دادگای پاریس دوای چەندین ساڵ دواخستن، هاوكات بوو لەگەڵ سەردانێكی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق بۆ پاریس و، سەردانی كتوپڕی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم بۆ ئەنكەرەو كۆبوونەوەی لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان سەبارەت بە كەیسی وزە.
لەم دۆسیەدا، دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتیی پاریس بری نزیكەی (ملیارێك و 500 ملیۆن) دۆلار قەرەبووی بەسەر توركیادا سەپاند لەبەرامبەر ئەوەی بێ رەزامەندی حكومەتی بەغداد نەوتی هەرێمی كوردستانی بە بۆرییە هاوبەشەكەدا هەناردە كردووە. 
بەپێی بڕیارەكەی ژووری ناوبژیوانی نێودەوڵەتی لە پاریس، حكومەتی هەرێمی كوردستان حكومەتێكی دەستوری و یاساییە لە چوارچێوەی عێراقدا، بەڵام ناتوانێت نەوت لە رێگەی بۆریەوە بگوازێتەوە بۆ دەرەوە، چی نەوتی باكور بێت، چی نەوتی هەرێم، چونكە هەرێمی كوردستان بەشێك نیە لە رێككەوتنی ( IPT) واتا (بە بازاڕكردنی نەوتی جیهانی) كە لە نێوان توركیا و عێراق لە ساڵی 1973 تایبەت بە بۆری نەوت واژۆكراوە.

لەبارەی دۆسیەكەی پاریسەوە
لە پرۆژە بودجەكانی ساڵانی 2013و 2013دا، عێراق لەبەرامبەر پێدانی بەشە بودجەی هەرێم، داوای رادەستكردنی داهاتی (200 هەزار) بەرمیل نەوتی رۆژانە هەرێمی كوردستانی دەكرد، ساڵی 2014 حكومەتی عێراق رەشنوسێكی نوێی بودجەی هێنایە پێشەوە، ئەمجارە لەبری داهاتی (200 هەزار) بەرمیل، داوای داهاتی (400 هەزار) بەرمیل نەوتی رۆژانەی لە هەرێم دەكرد. 
ساڵی 2014 حكومەتی هەرێم رەشنوسی بودجەی عێراق‌و رادەستكردنی داهاتی (400 هەزار) بەرمیل نەوتی بە حكومەتی فیدراڵ رەتكردەوە، ئەمە بوو بەهۆی ئەوەی رەشنوسەكە لە پەرلەمان پەكی بكەوێت‌و پەسەند نەكرێت، دواتریش شەڕی "داعش"ی بەسەردا هات‌و ئیتر یاسای بودجە لە 2014دا دەرنەچوو. 
نوری مالیكی لە كۆتاییەكانی ویلایەتی دووەمی سەرۆكایەتییەكەیدا‌و لەسەرەتاكانی 2014دا، ناردنی بەشە بودجەی هەرێمی كوردستانی راگرت، ئیتر لێرەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان كە ئەوكات (نێچیرڤان بارزانی) سەرۆكایەتی دەكرد، بڕیاریدا سیاسەتی "ئابوری سەربەخۆ" جێبەجێ  بكات، هەرچەند ئامادەكارییەكان بۆ هەناردەی نەوت بەشێوەی سەربەخۆ بەر لە راگرتنی ناردنی بەشە بودجە دەستیپێكردبوو. 

هەرێم كە لەساڵی 2003وە بە تانكەر نەوتی هەناردەی دەرەوە دەكرد، لەچوارچێوەی سیاسەتی "ئابوری سەربەخۆ"دا بەردەوامیدا بە هەناردەكردنی نەوت بە تانكەر بۆ توركیا‌و ئێران، هەناردە لەرێگەی تانكەرەوە تاوەكو 2013 بەردەوام بوو، حكومەتی هەرێم كە لە ساڵی 2010وە پرۆژەی دروستكردنی بۆری نەوتی كوردستانی دەستپێكردبوو، لە كۆتاییەكانی 2013دا پرۆژەكەی تەواوكرد، لەو كاتەوە بۆ یەكەمینجار نەوتی هەرێم بە بۆری گەیەندرایە ناو خاكی توركیا‌و لەوێوە لەرێگەی بۆری هاوبەشی عێراق- توركیاوە گەیەندرایە بەندەری "جەیهان"و رەوانەی بازاڕەكانی جیهان كرا، لێرەوە ناكۆكی لەنێوان حكومەتی عێراق‌و توركیا لەبارەی خاوەندارێتی بۆرییەكە سەریهەڵدا.

حكومەتی عێراق لەسەردەمی حەیدەر عەبادیدا لە 2015دا، لەسەر كەیسی فرۆشتنی نەوتی هەرێمی كوردستان بەبێ رەزامەندی بەغداد‌و بەكارهێنانی بۆری عێراق لەم بابەتەدا، لە دادگای نێودەوڵەتی لە پاریس سكاڵای لەسەر توركیا تۆماركرد، داوای (26 ملیار) دۆلار قەرەبووی لە توركیا دەكرد.
كەیسەكە لەسەر ئەوەیە توركیا رێگای داوە نەوتی هەرێم بە بۆری عێراق لەناو خاكی توركیاوە بۆ بەندەری جەیهانی بگوازرێتەوە، عێراق لە سكاڵاكەیدا ئەمەی بە پێشێلكردنی رێككەوتنی ساڵی 1973ی تایبەت بەو بۆریە هاوبەشە ناوبردووە، كە لەنێوان توركیاو عێراقدا هەیە.
عادل عەبدولمەهدی 2019 پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراقی وەرگرت، بڕیاری دادگای پاریسی راگرت‌و دەرفەتێكی نوێی دا بە توركیا‌و هەرێمی كوردستان بۆ ئەوەی كەیسەكە بەلایەكدا بخەن.
سەرباری ئەوەی پارتی‌و یەكێتیی وەكو دوو لایەنی سەرەكی دەسەڵاتداری هەرێمی كوردستان بەشدارن لە كابینەی محەمەد شیاع سودانیدا، بڕیاری دادگای پاریس دژ بە هەناردەی نەوتی هەرێم، لەسەردەمی كابینەی سودانیدا دەرچوو.
ئەوكاتەی كە هەناردەی نەوت راوەستا (تاوەكو ئێستاش)، لە هەرێمی كوردستان هەموو ئەو دەزگایانەی بۆ ئیدارەی دۆسیەی نەوت دانراون، ناكاران، وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بە "وەكالەت" بەڕێوەدەبرێت، ئەنجومەنی هەرێمیی نەوت‌و غاز لە تەمەنی ئەم كابینەیەدا یەكجار كۆبوەتەوە‌.

نەوت وەكو سەرچاوەی سەرەكی داهات
لەوكاتەدا كە هەناردەی نەوت بە بۆریی راگیرا، لە هەرێمی كوردستان حكومەت بەرێژەی 77% پشت بە فرۆشتنی نەوت دەبەست بۆ بەدەستهێنانی داهاتەكانی، رۆژانە نزیكەی (400 هەزار) بەرمیل هەناردە دەكرد.
سەرباری ئەمەش، ئەوكاتەی هەناردەی نەوت لە 25ی ئازاری 2023دا راوەستا، حكومەتی هەرێم هێشتا موچەی فەرمانبەرانی بۆ شوباتی 2023 دابەش نەكردبوو، ئەوكات وەزارەتی دارایی هەرێم باسی لەوە دەكرد بۆ مانگی شوباتی 2023، وەزارەتی سامانە سروشتییەكان تەنیا رێژەی 50%ی داهاتی نەوتی رادەستی وەزارەتی دارایی كردووە، واتە لە كۆی (680 ملیار) دیناری داهاتی نەوت؛ بڕی (340 ملیار) دینار دراوە بە وەزارەتی دارایی. 

دادگای فیدراڵی بەر لە دادگای پاریس
لەدوای راوەستانی هەناردەی نەوتەوە، كۆمپانیا بیانییەكانی كەرتی نەوتی هەرێم ئاستی بەرهەمهێنانی خۆیان بەتەواوەتیی كەمكردەوە، لە بەشێك لە كێڵگەكان بەرهەمهێنان بەتەواوەتیی راوەستا، ئیتر لێرەوە كۆمپانیا نەوتییەكان پەنایان برد بۆ دروستكردنی هاوپەیمانێتییەك بەناوی (كۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی كوردستان- ئەپیكور)، لەرێگەی ئەم هاوپەیمانێتییەوە كۆمپانیا بیانییەكان راگەیەندراوی هاوبەشیان دەردەكرد (تائێستاش بەردەوامن)، داوای دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت و جێبەجێكردنی كرۆكی گرێبەستەكانیان و قەرزەكانی خۆیان لە حكومەتی هەرێم دەكردەوە. 
بەر لە دەرچوونی بڕیاری دادگای نێودەوڵەتیی پاریس بە ساڵێك، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق لە 15ی شوباتی 2022دا دوای چەندین ساڵ چاوەڕوانیی، بڕیاری خۆی لەسەر سكاڵایەكی وەزارەتی نەوتی عێراق دژ بە وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان یەكلاكردەوە. 
دادگای باڵای فیدراڵی عێراق یاسای نەوتی و غازی ساڵی 2007ی هەرێمی كوردستانی هەڵوەشاندەوەو، هەرێمی پابەندكرد بەوەی نەوت و غازەكەی رادەستی بەغداد بكات.
كرۆكی بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی بەمشێوەیە:
•    یاسای ژمارە (22)ی ساڵی 2007 نەوت‌و غازی هەرێمی كوردستان‌ نادەستورییە‌و هەڵدەوەشێندرێتەوە. 
•    حكومەتی هەرێم پابەند دەكرێت بە (رادەستكردن تەواوی بەرهەمی نەوتی كێڵگەكانی هەرێمی كوردستان‌و ناوچەكانی تر، كە وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێم نەوتیان لێ دەردەهێنێت)‌و رادەستكردنی بە حكومەتی فیدراڵی. 
•    سكاڵاكار مافی ئەوەی هەیە بەدواداچوون بكات بۆ پوچەڵكردنەوەی ئەو گرێبەستە نەوتیانەی كە حكومەتی هەرێم‌و نوێنەرەكەی سكاڵالێكراو (وەزیری سامانە سروشتییەكان) لەگەڵ لایەنە دەرەكی‌و دەوڵەت‌و كۆمپانیاكان سەبارەت بە دۆزینەوەی نەوت‌و دەرهێنانی‌و هەناردەكردن‌و فرۆشتنی ئیمزای كردووە. 
•    پابەندكردنی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەوەی رێگا بە وەزارەتی نەوتی عێراق‌و دیوانی چاودێری دارایی فیدراڵی بدات پێداچونەوە بە هەموو ئەو گرێبەستە نەوتییانەدا بكەن كە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەرباری هەناردەكردن‌و فرۆشتنی نەوت‌و غاز، ئیمزای كردوون، بەمەبەستی وردبینیكردنیان‌و دیاریكردنی مافە داراییەكانی كە لە ئەستۆی حكومەتی هەرێمدایە، هەروەها  پشكی هەرێم لە بودجەی گشتیدا دیاری بكرێت، بەجۆرێك گەیشتنی بە هاوڵاتیانی پارێزگاكانی هەرێم گەرەنتی بكات.
بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی بەدوور نەبوو لە مشتومڕی سیاسی لەو سەروەختەدا لە عێراق، ئەوكات دەرەنجامەكانی هەڵبژاردنی پێشوەختەی پەرلەمان لە ئۆكتۆبەری 2021دا ناو ماڵی شیعەكانی دابەشكردبوو بەسەر دوو بەسەر دژ بەیەكدا (موقتەدار سەدرو لایەنە شیعەكانی نزیك لە ئێران)، پارتی و یەكێتیی وەكو دوو لایەنی سەرەكی كورد، بۆ جاری یەكەم و لەدوای كەوتنی رژێمی سەددامەوە دابەشبوون بەسەر بەرە ناكۆكەكانی ناو ماڵی شیعەدا، پارتی و بارزانی بەرەی موقتەدا سەدریان گرت كە وەكو بەرەی دژ بە ئێران دەناسرا، یەكێتیش كەوتە بەرەی لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگیی نزیك لە ئێرانەوە، بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی دژ بە یاسای نەوت و غازی هەرێم لەم سەروبەندەدا دەرچوو.
لەدوای ئەم بڕیارەوە، حكومەتی مستەفا كازمی كە لەدوای مانگەكانی تەمەنی خۆیدا بوو، دەستیكرد بە گرتنەبەری رێوشوێن بۆ جێبەجێكردنی بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی، واتا رادەستكردنی نەوتی هەرێم بە بەغداد، بۆ ئەمەش (ئیحسان عەبدولجەبار)ی وەزیری نەوتی پێشوو سەرەتا دەستیكرد بە ناردنی (ئیمێڵ) بۆ كۆمپانیا بیانییەكانی كەرتی نەوتی هەرێم، داوای لێكردن بچنە بەغدادو لەوێ گرێبەستەكانیان لەگەڵ وەزارەتی نەوتی فیدراڵ نوێ بكەنەوە، كۆمپانیا بیانییەكان لەگەڵ حكومەتی هەرێم گرێبەستی (هاوبەشی لە بەرهەمهێنان)یان هەبوو، ئامادە نەبوون دەستكاری گرێبەستەكانیان بكرێت بۆ جۆری (گرێبەستی خزمەتگوزاریی) كە لە عێراق كاری پێدەكرێت.
ئیحسان عەبدولجەبار چەندین فشاری كرد، بەڵام سەركەوتوو نەبوو لە ملكەچكردنی كۆمپانیا بیانییەكانی هەرێم و دەستكاریكردنی گرێبەستەكانیان، دواجار حكومەتی كازمی كۆتایی پێهات و؛ دوای ساڵێك لە بەڕێوەچوونی هەڵبژاردن و مشتومڕی توند، لە ئۆكتۆبەری 2022دا كابینەی نوێی حكومەت بە سەرۆكایەتی (محەمەد شیاع سودانی) دەستبەكاربوو، سەدر كە براوەی یەكەمی هەڵبژاردن بوو لە پرۆسەی سیاسی كشایەوە، لایەنە شیعەكانی نزیك لە ئێران لەگەڵ پارتی و یەكێتیی و چەند لایەنێكی سوننەدا ئیئتیلافی ئیدارەی دەوڵەتیان دروستكرد، كە ئیئتیلافی لایەنە بەشدارەكانە لە حكومەتدا. 
سودانی بەبەڵێنی چارەسەركردنی ریشەیی كێشەی نەوت و بودجە لەنێوان هەولێرو بەغداد دەستبەكاربوو، بۆ ئەمەش باسی لە دەركردنی یاسای نەوت و غازی فیدراڵ دەكرد، یاسایەك كە دەبوو لە 2005و دوای دەرچوونی دەستوریی هەمیشەیی عێراق پەسەندبكرێت و تێیدا ناكۆكیی هەرێم و بەغداد لەبارەی چۆنیەتی ئیدارەدانی سامانە سروشتییەكانەوە یەكلابكرێتەوە، بەڵام دوای چەندین هەوڵ هەردوولا نەگەیشتونەتە رێككەوتن و یاساكەش دەرنەچووە. 

بەڵێنی سودانی ئەوە بوو لەماوەی 6 مانگی یەكەمی دەستبەكاربوونی حكومەتەكەیدا، رەشنوسێكی نوێی یاسای نەوت و غاز رەوانەی پەرلەمان بكات بەمەبەستی پەسەندكردنی، بۆ ئەمە لە سەرەتاكانی شوباتی 2023وە وەفدی هەرێم و حكومەتی فیدراڵ چوونە ناو زنجیرەیەك كۆبوونەوەو دانوستان بۆ رێككەوتن لەسەر یاسای نەوت و غازی فیدراڵی، بەڵام ئەم هەوڵەش هاوشێوەی ئەوانەی پێش خۆی نەگەیشتە ئەنجام و شكستی هێنا.
ئێستا كە عێراق ئامادەكاری دەكات بۆ سازدانی هەڵبژاردنێكی پەرلەمانی نوێ لە مانگی ئۆكتۆبەری ئەمساڵدا، كابینەی محەمەد شیاع سودانی هیچ بەرەوپێشچوونێكی ئەوتۆی لەبابەتی چارەسەری كێشەی نەوت و بودجە لەنێوان هەولێرو بەغداد بەدی نەهێناوە، نەك یاسای نەوت و غازی فیدراڵ دەرنەچووە، هەناردەی نەوتی كوردستانیش بە بۆریی دەستی پێ نەكردوەتەوە. 

لەیادی دوو ساڵەی راوەستانی هەناردەی نەوتدا
لەدوای راوەستانی هەناردەی نەوتەوە بە (بۆریی)، سەرلەنوێ لە هەرێمی كوردستان هەناردە لەڕێگەی (تانكەر)ەوە دەستی پێكردەوە، لەئێستادا نزیكەی (320 هەزار) بەرمیلی رۆژانە بە تانكەر هەناردەی وڵاتانی دراوسێ دەكرێت، بەشێكی داهاتی ئەم نەوتە بۆ كۆمپانیا بیانییەكانی بواری وەبەرهێنانەو پشكی داهاتی نەوتەكە بۆ خەزێنەی وەزارەتی دارایی تائێستا لەلایەن وەزارەتەوە هیچ زانیارییەكی لەبارەوە ئاشكرانەكراوە، بەپێی ئەوەی وەزیری دارایی هەرێم ساڵی رابردوو رایگەیاندووە، ئەو نەوتەی بە تانكەر دەفرۆشرێت هەر بەرمیلێكی بە نرخی (31.3) دۆلار دەفرۆشرێت و رێژەی 55%ی داهاتەكەی بۆ حكومەت و 45%ی بۆ كۆمپانیاكان دەڕوات.
بەگوێرەی لێكدانەوەكانی (درەو)، لە ساڵی 2024دا بڕی (111 ملیۆن و 600 هەزار) بەرمیل نەوت فرۆشراوە، بەرمیلی بە (31.3) دۆلار، كۆی داهاتەكەی دەكاتە (3 ملیارو 493 ملیۆن) دۆلار بەرامبەر بە (4 ترلیۆن و 610 ملیار) دینار (ئەگەر 1 دۆلار بەرامبەر هەزار و 320 دینار بێت)، لەو پارەیە (55%)ی بۆ حكومەت بووە (ملیارێك و 921 ملیۆن) دۆلار واتا (2 ترلیۆن و 535 ملیار) دینار، رێژەی (45%)ی داهاتی نەوت بۆ كۆمپانیاكان بووە بە بڕی (1 ملیار و 571 ملیۆن) دۆلار بەرامبەر بە (2 ترلیۆن و 74 ملیار) دینار.
بەهۆی بڕیاری دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتیی پاریس و راوەستانی هەناردەی نەوت بە بۆریی بۆ توركیا، حكومەتی هەرێم بە سەرۆكایەتیی (مەسرور بارزانی)، بەهۆی ئەو قەیرانە داراییەی كە توشی هات، لەیاسای بودجەی سێ ساڵەی عێراق (2023-2024-2025) ناچار بوو مل بدات بە رادەستكردنی پرۆسەی فرۆشتنی نەوت بە كۆمپانیا بە بازاڕخستنی نەوتی عێراق، لەمەش زیاتر ملكەچ بوو بۆ ئەوەی داهاتی نەوتی هەرێم چیتر نەگەڕێتەوە بۆ كوردستان و راستەوخۆ بچێتە سەر ژمارە حسابی وەزارەتی دارایی فیدراڵ لە بەغداد؛ هەموو ئەمانەش لەبەرامبەر ئەوەدا كە حكومەتی فیدراڵ مانگانە پشكی هەرێم لە بودجەی گشتیی فیدراڵ بدات (یاسای بودجەی فیدراڵ لە كۆتاییەكانی حوزەیرانی 2023وە كەوتە بواری جێبەجێكردن).
سەرباری ئەوەی لە ئۆكتۆبەری 2023وە، لایەنی توركیا بە فەرمی حكومەتی عێراقی لەوە ئاگاداركردەوە ئامادەیە بەگوێرەی رێوشوێنە نوێیەكانی بەغداد نەوتی كوردستان هەناردە بكاتەوە، تائێستا حكومەتی فیدراڵی عێراق ئامادە نییە نەوتی كوردستان هەناردە بكاتەوە.

حكومەتی سودانی هاوشێوەی حكومەتی كازمی فشاری لە كۆمپانیا بیانییەكانی كەرتی نەوتی هەرێم كرد بۆ هەمواركردنەوەی گرێبەستەكانیان لە هەرێم، بۆ ئەمەش ئۆفەرێكی نوێی پێدان كە گرێبەستی جۆری (هاوبەشیكردن لە قازنج)ە، بەڵام كۆمپانیا بیانییەكان سورن لەسەر گرێبەستەكانی خۆیان لە جۆری (هاوبەشیكردن لە بەرهەم). 
2ی شوباتی ئەمساڵ (2025)، دوای نزیكەی دوو ساڵ ناكۆكی نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی فیدراڵ، پەرلەمانی عێراق هەمواری یاسای بودجەی تایبەت بە تێچوونی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی كوردستان پەسەند كرد. بەپێی هەموارەكە عێراق تێچووی بەرهەمهێنانی هەر بەرمیلێك نەوتی لە كوردستان لە (6) دۆلارەوە بەرزكردەوە بۆ (16) دۆلار، بەو مەرجەی لەماوەی دوو مانگدا لیژنە یان كۆمپانیایەكی پسپۆڕی بیانی خەمڵاندن بۆ تێچووی راستەقینەی بەرهەمهێنانی نەوت لە هەر كێڵگەیەكی كوردستان بكات و ئەم خەمڵاندنە نوێیە بكرێت بە بنەما بۆ تێچووی نەوت لە كوردستان.
28ی شوباتی 2025 وەزارەتی نەوتی عێراق دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی راگەیاند، رۆژانە داوای 185 هەزار بەرمیلی لە هەرێم كرد، بەو جۆرەی كە دواتر هەنگاو بە هەنگاو بڕی نەوتی رادەستكراو بگەیەندرێتە ئەو ئاستەی لە بودجەدا ئاماژەی بۆ كراوە (واتا 400 هەزار بەرمیلی رۆژانە). 
بەگوێرەی بەدواداچونەكانی (درەو)، سەرباری ناڕەزایەتیی كۆمپانیا بیانییەكانی كەرتی نەوتی هەرێم (بەر لە دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت داوای قەرزەكانی پێشتر لە حكومەتی هەرێم دەكەنەوە)، حكومەتی عێراقیش رەتیكردوەتەوە بڕی (16) دۆلار بۆ بەرهەمهێنانی 400 هەزار بەرمیلی رۆژانەی نەوت بە هەرێم بدات، بەوپێیەی هەرێم ئێستا رۆژانە ئامادەیە تەنیا 185 هەزار بەرمیل رادەستی كۆمپانیای بەبازاڕخستنی نەوتی عێراق "سۆمۆ" بكات بەمەبەستی فرۆشتنی. لەبەرامبەردا حكومەتی هەرێم داوا دەكات بۆ تێكڕای ئەو بڕە نەوتەی بەرهەم دەهێنرێت بۆ هەر بەرمیلێك بەغداد بڕی 16 دۆلار بدات.
ناوەڕاستی ئەم مانگە، لیژنەی نەوت و غازی پەرلەمانی عێراق میوانداری وەفدی وەزارەتی نەوتی عێراقی كرد، لەم كۆبوونەوەیەدا (بەپێی قسەی پەرلەمانتار رێبوار ئەوڕەحمان)، بریكاری وەزارەتی نەوتی عێراق باسی لە دواین بەربەستەكانی بەردەم دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی كوردستان كردووە بۆ بەندەری جەیهانی توركیاو وتویەتی:
-    هەرێمی كوردستان داوای (46) هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە دەكات بۆ بەكارهێنانی ناوخۆیی.
-    هەرێمی كوردستان داوای (69) هەزار بەرمیل نەوتی تر دەكات وەك شایستەی كۆمپانیاكانی نەوت.
-    هەرێم تێبینی لەسەر ئەو كۆمپانیا راوێژكارییە هەیە كە بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتییەكان و وەزارەتی نەوتی عێراق دەچنە هەرێمی كوردستان تا خەمڵاندن بۆ ئاستی تێچوو و بەرهەمهێنان و گواستنەوەی بەرمیلێك نەوت بكات
-    ئێستا هەرێم رایانگەیاندووە كە توانای بەرهەمهێنانی (300) هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی هەیە، لەمەش بڕی (115) هەزار بەرمیل نەوتی دەوێت بۆخۆی و دەیەوێت عێراق پارەی بەرهەمهێنانی ئەو (115) هەزار بەرمیل نەوتەش بدات.

بەمشێوەیە، دوای دوو ساڵ لە راوەستانی هەناردەی نەوت بۆ بەندەری جەیهان، هێشتا ئاسۆی دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی كوردستان بۆ بۆریی نادیارەو پێدەچێت چارەنوسی لە كابینەی ئایندەی هەردوو حكومەت لە بەغدادو هەولێر یەكلابكرێتەوە.