پرۆفیسۆر كۆچەر بیركار،  بەرزترین خەڵاتی جیهانی لە ماتماتیكدا كە " مەدالیای فیڵدزە " بەدەستهێنا كە هاوتای خەڵاتی نۆبڵی جیهانییە بۆ زانستەكان.
كۆچەر لە چاپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی ئاوێنە لە ساڵی 2016 گلەیی لە میدیاكان دەكات كە گرنگی بە زانست و زانایان نادات 

دەقی چاوپێكەوتنەكە 

كۆچه‌ر بیركار ئه‌و زانا كورده‌ی چه‌ند خه‌ڵاتێكی جیهانی به‌ده‌ست هێناوه‌و یه‌كێكه‌ له‌نوسه‌رانی باشترین نامیلکەی “ئەندازەی جەبری” لەماوەی بیست ساڵی رابردودا، له‌م چاوپێكه‌وتنه‌ی ئاوێنه‌دا وه‌ڵامی چه‌ند پرسیارێك ده‌داته‌وه‌و باوه‌ڕی وایه‌ کە دەبێت سیستەمی پەروەردە توانا‌و بەهرەکانی منداڵان بدۆزێتەوەو حەزیان تێدا دروست بکات، “دەبێت زانکۆکان زانا‌و داهێنەر دروست بکەن‌و چارەسەری کێشەی ئابوری، تەندروستی، ژینگەیی، کۆمەڵایەتی‌و سیاسی بکەن، نابێ چاوەڕوانی پارەی نەوت بین، ئەمە سەردەمی خوێندن‌و تەکنۆلۆژیایە”.

 ئاوێنه‌: كۆچه‌ر بیركار ئه‌و داهێنانانه‌ چین كه‌ كردویه‌تی‌و كاری ئێستای چییه‌؟

كۆچه‌ر بیركار:  وەک زۆربەی مامۆستایانی زانکۆ، خەریکی وانەوتنەوه‌‌و توێژینەوەم. لەبەشی “ئەندازەی جەبری” کار ئەکەم کە تێکەڵەیەکە لەئەندازیاریی‌و جەبر. ئەمە بەشێکی سەرەکی بیرکارییە کە پێوەندی هەیە بەزۆربەی بەشەکانی تری بیرکارییەوە‌و هەروەها بەفیزیکیشەوە. گرنگترین کارەکانم لەسەر بابەتەکانی هەندەسەی بایەڕاشناڵە‌و کۆی کارەکانم حەلی زۆرێ مەسەلەی بیرکاری کۆن‌و تازە لەخۆ ئەگرێ. وەکو یەکێ لەپێشڕەوانی هەندەسەی بایەڕاشناڵ ناو ئەبرێم لەدنیادا.

ئاوێنه‌: “كۆچه‌ر بیركار گه‌وره‌ترین بیركارە ‌لەمێژوی کوردا”  ئه‌وه‌ وته‌ی ئه‌و كه‌سانه‌یه‌‌ كه ‌لەنزیكه‌وه‌ ده‌تناسن. له‌وباره‌یه‌وه چی دەڵێیت‌؟

كۆچه‌ر بیركار: نازانم کێ گەورەترین بیرکارە لەمێژوی کورددا، بەڵام باش ئەزانم کە پسپۆڕی بیرکاریی‌و بەگشتی زانستە سروشتییەکان زۆر کەمن لەناو کورداندا‌و زیاترمان پێویستە.

 ئاوێنه‌: ئێوە لەزانكۆی كەمبریج مامۆستان‌، ئه‌وه‌ش ره‌هه‌ندێكی جیهانی پێ به‌خشیویت كه‌ جیاتان ده‌كاته‌وه‌‌ له‌بیركارەکانی تر. بەڵام بۆچی ژماره‌ی زانا كورده‌كان لەزانكۆكانی دونیا هێند کەمن؟

 كۆچه‌ر بیركار: ئەمە هۆی سیاسی‌و فەرهەنگی هەیە. لەلایەکەوە دەوڵەتی سەربەخۆمان نییە‌و وڵاتەکەمان داگیر کراوە‌و پەراوێز خراوە. حکومەتی هەرێمیش لەباشوری کوردستان نەیتوانیوە بەرنامەیەکی واداڕێژێ کە زانا پێبگەیەنێ. لەلایەکی ترەوە زانست‌و خوێندن ئەو بایەخەی نییە، نە لەلای کۆمەڵگەی کوردی‌و نە لەلای دەسەڵاتی کوردی. سەدان هەزار کورد هەیە لەئەوروپا، هیچ نەبێ با دوسەد مامۆستای زانکۆیان تیا هەڵکەوتایە.

ئاوێنه‌: خه‌ڵاتی (Leverhulme) له‌بیركاری‌و ستاتیستیكدا بۆ ساڵی 2010‌و خه‌ڵاتی (Moore) ‌لەلایه‌ن كۆمه‌ڵه‌ی بیركاری ئه‌مه‌ریكا (AMS) له‌ 2016 پێتبه‌خشراون. هۆكاری وه‌رگرتنی ئه‌و خەڵاتانه‌ چی بون؟ هیچ كوردێكی تر خه‌ڵاتی له‌و شێوه‌یه‌ی وه‌رگرتوه‌؟

كۆچه‌ر بیركار: خەڵاتی (Leverhulme) کە تایبەتە بەزاناکانی بەریتانیا لەبەر لێکۆڵینەوەکانم لەبواری هەندەسە جەبریدا پێم بەخشرا. هەروەها خەڵاتی بنکەی بیرکاری پاریس کە جیهانییە لەساڵی 2010 پێم بەخشرا. خەڵاتی (Moore) کە جیهانییە لەبەر نوسینی نامیلکەیەک لەگەڵ چەند بیرکاریزانێکی تردا پێم بەخشرا. ئەو نامیلکەیە بەباشترین نامیلکەی هەندەسە جەبری دائەنرێت لەماوەی بیست ساڵی رابردودا. ئاگادارنیم ئەگەر کوردانی تر خەڵاتی ئەکادیمی لەو شێوەیەیان وەرگرتبێ.

 ئاوێنه‌: كۆچه‌ر بیركار نایه‌وێت له‌ میدیاكانه‌وه‌ ده‌ربكه‌وێت یان میدیا كوردییه‌كان گرنگی بەزانست‌و زاناكان ناده‌ن؟ به‌تایبه‌ت لەدوای وه‌رگرتنی ئه‌و خه‌ڵاته‌ جیهانییانه؟

 كۆچه‌ر بیركار: بێگومان میدیای کوردی گرنگییەکی وەها نادات بەزانست‌و زانایان. کاتێ فیلمێکی کوردی خەڵاتێکی جیهانی وەرئەگرێت هەمو میدیاکان باسی دەکەن، بەڵام کاتێ بیرکارێکی کورد خەڵاتێکی جیهانی وەرئەگرێت زۆر کەم باس دەکرێت. هۆکارێکی تری دەرنەکەوتنم ئەگەڕێتەوە بۆ سروشتی بیرکاری. بەڕاستی ئاسان نییە باسی بیرکاری بکەیت بۆ خەڵک. پزیشکێک یا ئەندازیارێک زۆر ئاسانتر دەتوانێ کارەکانی پیشانی خەڵک بدا. هۆیەکی تریش تێکەڵابونی میدیا‌و حزبایەتییە.

 ئاوێنه‌: له‌ شوێنێك باسی ئه‌وه‌ت كردوه‌ كه‌(هه‌ر كه‌س دو گۆرانی بڵێت ناوبانگ په‌یدا ئه‌كات) ئەوه‌ گله‌یی كردنه‌؟ ئایا كۆمه‌ڵگه‌ یان ده‌سه‌ڵاتدارانی كوردستان هۆكاری ئه‌وه‌ن؟

 كۆچه‌ر بیركار: بەڵێ ئەوە گلەییە. میدیای کوردیی کاتێکی زۆر تەرخان ئەکات بۆ گۆرانی بەڵام زانست‌و پەروەردە پشتگوێ ئەخات. کاتێ باسی خوێندن ئەکەن بۆنی سیاسەت‌و حزبایەتی لێ دێت. ئەبێ زۆر زیاتر باسی زانکۆ، قوتابخانە، لێکۆڵینەوەکان، ماندوبون‌و سەرکەوتنەکانی مامۆستا‌و خوێندکارەکان بکەن. هەم کۆمەڵگە‌و هەم ده‌سه‌ڵاتداران هۆکارن بۆ ئەو بارودۆخە.

ئاوێنه‌: شوێن‌و سیسته‌می په‌روه‌رده‌‌و فێركردن چ كاریگه‌رییه‌كی هەبوه‌ له‌سه‌ر كه‌سایه‌تیت؟ گه‌ر له‌كوردستان بمایتایته‌وه‌ كۆچه‌ر بیركار دروست ده‌بو؟

 کۆچەر بیرکار:  سەرەتای خوێندنم پڕ بو لەشەڕ‌و ئاوارەیی. وڵاتەکەمان دورخرابو سیستەمی پەروەردە کز‌و لاواز بو. سەرەڕای ئەوانە سیستەمی پەروەردەی ئێران بایەخی زیاتر ئەدات بەبیرکاری‌و زانست لەچاو وڵاتانی دەوروبەری‌و ئەوەش کاری کردوەتە سەر من. حەز‌و شەیدابونم بۆ بیرکاری هەر لەمەریوان دروست بو. ئەو کەسەی زیاتر لەهەموان هانی دام بۆ زانست برای گەورەم”حەیدەر” بو. ئەو بو کە مۆمی ئەو حەزەی داگیرساند.

بۆ سەرکەوتن لەزانست تەنیا حەز بەس نییە. ئەبێ لەزانکۆ بخوێنیت تا دکتۆرا، ئاشنا بیت بەزانستی سەردەم‌و فێری لێکۆڵینەوە ببیت. ئەمە نە لەکوردستان‌و نە لەئێرانیش دەستی ئەدا بۆم. ئەگەر لەرۆژئاوا نەمخوێندایە‌و دنیا نەگەڕامایە سەرکەوتنم زۆر کەمتر دەبو. بۆ توێژینەوە پێویستە بگەڕێیت‌‌و بەشداری بکەی لەکۆڕ‌و کۆبونەوە زانستییەکانی ناوخۆ‌و دەرەوەی وڵاتدا.

ئاوێنه‌: گه‌ر كه‌سێك بیه‌وێت بگاته‌ ئاستی ئێوە ده‌بێت به‌هره‌ی هەبێت یان كۆششی زۆر بكات؟

كۆچه‌ر بیركار: ئەبێ حەزێکی هەبێت جا ئیتر حەز لەبیرکاری بێ یا ئەندازیاری بێ یا ئەدەب یا هەرچی. کێ ئەو حەزە دروست بکا؟ سیستەمی پەروەردە، خانەوادە، میدیا. دوای دروستبونی حەزەکە ئەبێ ئەو کەسە  تێکۆشەر بێ، کۆڵنەدەر بێ، بەتاقەت بێ‌و گەشبین بێ. بەڵام نابێ خۆی بپڕوکێنی‌و زۆر کات لەخۆی. سەرکەوتن کاتی ئەوێ‌و پرۆسەیەکی درێژخایەنە.

ئاوێنه‌: زاناكان لەكاتی داهێنانی كارێك یان چاره‌سه‌ركردنی كێشەیه‌ك، ساتێكی تایبه‌تیان هەیه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و ئافراندنانه‌ی تیا بخوڵقێنن، ئایا ساتێكی له‌و جۆره‌تان هه‌بوه‌؟

 كۆچه‌ر بیركار: کاتێ ئەمەوێ مەسەلەیەکی گرنگی بیرکاری شیکار بکەم، لەسەرەتاوە ئەو ساتانەم بۆ نایەت، بەڵام دوای دو سێ هەفتە بیرکردنەوە‌و زۆرانبازی لەگەڵ مەسەلەکە ئەو ساتانەم بۆ دێ. لەپڕ هەست ئەکەم بیری تازەی جۆراوجۆر دێتە مێشکم. رێگەکردنی لەسەرخۆ یارمەتی ئەدا بۆ هاتنی ئەو بیرانە.

ئاوێنه‌: لەزانكۆكانی دونیادا‌ سود له تواناكانی به‌ڕێزتان وەرئەگیرێت، به‌ڵام ئایا له‌سه‌ر ئاستی كوردستان له‌سه‌ر هیچ بابەتێك پرس‌و راوێژتان پێكراوه‌؟

کۆچەر بیرکار: ساڵی 2010 سەردانی زانکۆی سەلاحەدینم کرد لەهەولێر‌و چەند سمینارێکم پێشکەش کرد. ئەو سەردانە ڕێکخراوی (CIMPA) سازی کرد‌و خەرجییەکەی دا. هەر لەسەر داواکاری ئەم رێکخراوە جارێک وانەکانی بیرکاری ئەو زانکۆیەمان تاوتوێ کرد. جگە لەوە نایەتە بیرم هیچ رێکخراوەیەکی کوردی داوای هاوکاری لێکردبم. بەڵام خوێندکارانی کورد زۆرجار داوای ئامۆژگارییان لێکردوم.

كۆچه‌ر بیركار: بەڵێ ئەوە گلەییە. میدیای کوردیی کاتێکی زۆر تەرخان ئەکات بۆ گۆرانی بەڵام زانست‌و پەروەردە پشتگوێ ئەخات. 

 ئاوێنه‌: ده‌وترێت بۆ چاره‌سه‌ركردنی دۆخی قه‌یراناوی كوردستان كه ‌مه‌ترسی كاره‌ساتی گه‌وره‌ی لێده‌كرێت له‌ ئه‌گه‌ری به‌رده‌وام بونیدا، ده‌بێت گرنگی بەكه‌رتی په‌روه‌رده‌‌و خوێندنی باڵا بدرێت، ئایا ئەوانه‌ ده‌بنه‌ فریادڕه‌س؟

كۆچه‌ر بیركار: خوێندن چارەسەری کێشەکانی کوردستان ناکات لەماوەیەکی کورتدا. خوێندن پرۆژەیەکی درێژخایەنە. خوێندن دارێکە کە مێوەکەی بەدو سێ ساڵ پێناگات. ئەگەر ئەتەوێ کوردستانێکی پێشکەوتوت ببێ بیست سی ساڵی داهاتو، ئەبێ لەئێستەدا ژێرخانی پەروەردە‌و خوێندنی باڵا بەباشی بنیات بنرێت. ئەبێ سیستەمی پەروەردە توانا‌و بەهرەکانی منداڵان بدۆزێتەوە، حەزیان تێدا دروست بکات، فێری زانست‌و ئەخلاقیان بکات. ئەبێ زانکۆکان خوێندکاران پێبگەیەنن، زانا‌و داهێنەر دروست بکەن‌و چارەسەری کێشەی ئابوری، تەندروستی، ژینگەیی، کۆمەڵایەتی‌و سیاسی بکەن. نابێ چاوەڕوانی پارەی نەوت بین. ئەمە سەردەمی خوێندن‌و تەکنۆلۆژیایە.

ئاوێنه‌: پاش هێرشه‌كانی داعش بۆ سه‌ر كوردستان‌و خراپبونی دۆخه‌كه، به‌شێك له‌گه‌نجان لەنائومێدیدا كوردستانیان بەجێهێشت، ئەوانه‌ش كه‌ ماونه‌ته‌وه‌ باوه‌ڕیان بەخوێندن نه‌ماوه، بەتایبه‌ت بەهۆی نه‌بونی هه‌لی كار پاش ته‌واوكردنی خوێندنیان. پێویسته‌ چی بكرێت تا وزه‌ی گه‌نجان بەفیڕۆ نه‌چێت؟

 کۆچەر بیرکار:  هەلی کار لەناو دەزگاکانی حکومەت‌و لەناو بازاڕدا ئەڕەخسێت، ئەگەر حکومەت ژێرخانی ئابورییەکی پتەو بنیات بنێت ئەوا هەلی کار زۆرتر ئەبێ. بۆ وێنە ئەگەر کەرتی کشتوکاڵ پەرە پێبدرێ ئەوا هەم زۆر کەس دائەمەزرێن‌و هەم وڵات سەربەخۆتر ئەبێ. دوای ئەوە لەدەزگا حکومییەکان ئەبێ کەسی شیاو دابمەزرێ نەک کەسی سەر بەم حزب‌و ئەو حزب. لەلایەکی ترەوە ئەبێ خوێندکاران ئامادەی هەمو جۆرە کار‌و پیشەیەک بن نەک تەنیا بەشوێن کاری دانیشتن لەپشت کورسیدا بگەڕێن. ئەوەشمان لەبیر نەچێ کە شەڕی داعش هەتاهەتایە نامێنێ.

ئاوێنه‌: دوای سەردانەکەتان بۆهه‌رێمی كوردستان لەساڵی 2010، سه‌رنج‌و تێبینیتان چییه‌ لەسەر زانكۆكانی كوردستان؟ ده‌وترێت بێئومێد بون؟

كۆچه‌ر بیركار: لەو سەردانەدا تەنیا زانکۆی سەڵاحەدینم بینی. لەباری مادییەوە وادیار بو کە وەزعی زانکۆکە باش بو. خوێندکارەکان‌و مامۆستاکان پێشوازی باشیان کرد لەسمینارەکانم. لێکۆڵینەوە لەزانکۆکانی کوردستان هێشتا زۆر کەمە‌و کاری زۆری ئەوێ تا ئاستیان بەرز بێتەوە. پێموابێ زانکۆکان پێداویستییەکانی پێگەیاندنی خوێندکاری دوکتۆرایان نییە‌و باشترە هەوڵ بدەن گەشە بەدەورەکانی بەکالۆریۆس‌و ماستەر بدەن.

كۆچه‌ر بیركار: خوێندنی بەر لەزانکۆ ئەبێ بەکوردی بێ بەڵام لەگەڵیدا ئینگلیزیش بخوێنرێت. ئەمە گرنگە بۆ پاراستنی زمانەکەمان.

ئاوێنه‌: به‌ستنه‌وه‌ی كۆلێژ‌و توێژینه‌وه‌كانیان، به‌بازاڕەوه‌ ئه‌ركی زانكۆیه‌ یان چ شوێنێكی تر؟

كۆچه‌ر بیركار: ئەرکی زانکۆیە، ئەرکی بازاڕە‌و ئەرکی حکومەتە. سەرچاوەی زۆربەی داهێنانەکان لەدنیادا زانکۆیە. کۆمپانیاکان توێژینەوەکانی زانکۆکان بەکاردەهێنن بۆ چارەسەری کێشەکانیان‌و بۆ دروستکردنی ئامڕازی تازە. زانکۆکان ئەتوانن خۆیان کۆمپانیا دامەزرێنن‌و داهاتەکانی بگەڕێتەوە بۆ زانکۆ، بۆ وێنە کۆمپانیای دەرمانسازی. ئەگەر حکومەت ئابوریی بەهێز بکات ئەوە پێوەندییەکانی زانکۆ‌و بازاڕ زیاتر دەبن. کەسانی ناو بازاڕیش ئەتوانن داوای چارەسەر بکەن لەزانکۆ بۆ کێشە تەکنیکییەکانیان.

ئاوێنه‌: هه‌وڵێك هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی پڕۆگرامی زانست‌و بیركاری قوتابخانه‌كان بكرێن به‌ئینگلیزی، ئایا زمانی كوردی له‌ئاست‌و توانای زاراوه ‌زانستی‌و سه‌رده‌میه‌كاندا نییه‌، یان به‌كه‌م تەماشاكردنی زمانه‌كه‌یه‌؟

كۆچه‌ر بیركار: خوێندنی بەر لەزانکۆ ئەبێ بەکوردی بێ بەڵام لەگەڵیدا ئینگلیزیش بخوێنرێت. ئەمە گرنگە بۆ پاراستنی زمانەکەمان. لەزانکۆ ئەکرێ خوێندنی زانستە سروشتییەکان تەنیا بەئینگلیزی بێ‌و کاتێکی زۆر بەفیڕۆ نەچێ بۆ وەرگێڕانی دەقەکان بۆ کوردی.

ئاوێنه‌: باس له‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ پڕۆگرامی قوتابخانه‌كانی كوردستان هۆكاری كوشتنی حه‌زی خوێندكاره‌، بیركاریش وه‌ك یه‌كێك له‌و وانانه‌، له‌وباره‌یه‌وه‌ چی ده‌ڵێن؟ بونی مه‌عریفه‌‌و بابه‌تی خۆماڵی‌ چ كاریگه‌رییه‌كی ئه‌بێت، شێوازی وانه‌وتنه‌وه‌ چ كاریگه‌رییه‌كی هه‌یه‌؟ وه‌رگێڕانی پڕۆگرامی وڵاتێكی تر گونجاوه‌؟

 کۆچەر بیرکار: من هیچ نازانم لەبارەی پڕۆگرامی قوتابخانه‌كانی كوردستانەوە. بەگشتی پڕۆگرامی خوێندن‌و شێوەی وانەوتنەوە زۆر گرنگن. دەستکاری پڕۆگرام ئەبێ وردەوردە بێت‌و چەند ساڵێک بخایەنێت نەک یەکڕا ژێروژور بکرێ. وەرگێرانی پڕۆگرامی وڵاتانی تر باش نییە بەڵام ئەکرێ لەئەزمونی وڵاتانی تر کەڵک وەرگیرێ.

ئاوێنه‌: نوسینی كتێب‌و وه‌رگێران لەكوردستان به‌ به‌راورد به‌ڕابردو، ژماره‌یان زیادی كردوه. بەڵام كه‌مترینیان له‌بواری زانستدایه، هه‌ر بۆ نمونه‌ هیچ كتێبێكی بیركاری تیا نییه. له‌وباره‌یه‌وه‌ چی ده‌ڵێن؟

کۆچەر بیرکار: وانەکانی قوتابخانە بەس نین بۆ تێرکردنی تینوێتی خوێندکارە تامەزرۆکان. بونی سەرچاوەی تر زۆر پێویستە. خۆم کاتێ لەقوتابخانە دەمخوێند، دەیان کتێبی بیرکاریم خوێندەوە کە کاریگەرییان زۆر بو لەسەر بەرەوپێشچونم. کتێبخانەی فارسی زۆر دەوڵەمەندە لەو بارەوە. هیچ نەبێ ئەبێ وەزارەتی پەروەردە هەوڵ بدا بۆ وەرگێڕانی کتێب لەهەمو بوارەکانی زانستدا. ئەمە  ئاسانە‌و خەرجێکی وەهایشی تێناچێت.

ئاوێنه‌: به‌ڕێزت دانه‌ری ماڵپه‌ڕی كۆڕی زانیاری‌و داهێنان بویت، ئامانجت چی بو له‌و كاره‌؟ بۆ داخرا؟

کۆچەر بیرکار: ئامانجی سەرەکیم هاندانی خوێندکاران‌و مامۆستایانی کوردی زانکۆ بو بۆ نوسین لەسەر ئەو بابەتانەی حەزیان لێ بو. هیوام ئەوە بو کە ئەو نوسینە ئەیانبا بەرەو داهێنان‌و خوڵقاندن. واتە تەنیا زانین بەس نییە بەڵکو ئەبێ داهێنانیش بکەین. ئەندامانی کۆڕەکە کە ژمارەیان لەسەد زیاتر بو نامیلکەکانیان لەسەر ماڵپەڕی کۆڕ بڵاوئەکرایەوە. دوای چوار ساڵ کۆڕەکە داخرا لەبەر خاوبونەوە‌و بێچالاکی.

ئاوێنه‌: ده‌كرێت پێمان بڵێیت به‌ چ كه‌سایه‌تیه‌كی كورد سه‌رسامیت، لەژیاندا مابێت یاخود نا؟

کۆچەر بیرکار: شاکر فەتاح. ئەو بەدرێژایی ژیانی خەریکی بەرەوپێش بردنی خۆی‌و کۆمەڵگەکەی بو. هیچ پێی عەیب نەبو باسی لاوازییەکانی خۆی بکات.  لەژیاننامەکەیدا، بەناوی  (ئاوێنەی ژینم)، ئەو باسی خۆی ناکات وەک پاڵەوانێک بەڵکو باسی کەسێکمان بۆ ئەکات کە وەکو هەر مرۆڤێکی تر بڕێ توانا‌و بڕێ کەموکوڕی هەیە‌و لەگەڵ ئەوەشدا گەشبینە‌و هەوڵ ئەدا کێشەکانی چارەسەر بکات. ئەو کاتێ وێنەی ئەگرت‌و گەشتنامەی ئەنوسی کە خۆی زۆر گەنج ‌بو کەم کەس لەکوردستاندا ئەیزانی کامێرا چییە.

کۆچەر بیرکار

له‌ساڵی 1978 لەگوندی (نێ) سەر بەشاری مەریوان لەڕۆژهەڵاتی کوردستان لەدایک بوه‌، قۆناغی سەرەتایی‌و ئامادەیی لەنێ‌و لەمەریوان تەواو کردوه. هەر لەقوتابخانە شەیدای بیرکاری بوه‌و بڕیاریداوه‌ بیرکاری بخوێنت لەزانکۆ، دواتر بڕوانامه‌ی بەکالۆریۆسی له‌بیرکاریدا لەزانکۆی تاران لەساڵی 2000 بەدەستهێناوەو دوکتۆرای بیرکاری لەزانکۆی نۆتینگهام لەبەریتانیا لەساڵی 2004 بەدەستهێناوە. لەساڵی 2006 ەوە لەزانکۆی کەمبریجهی بەریتانیایەو وه‌ك خۆی ده‌ڵێت بە” قۆناغەکانی ئەکادیمیدا سەرکەوتم تا بوم بەپڕۆفیسۆری تەواو”.

  ئا: رێبین قادر، سروه ‌جه‌مال