راپۆرت: درەو
بلۆكی خورمەڵە دەكەوێتە باشوری خۆرئاوای هەولێرو؛ تەنیا 26 كیلۆمەتر لەناوەندی شاری هەولێرەوە دورە، تاوەكو ساڵی 2008و دوای روخانی رژێمی سەددام حسێن، هێشتا ئەم كێڵگەیە لەژێر كۆنترۆڵی كۆمپانیای نەوتی باكوردا بوو، لە 18ی تەموزی 2009 نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی ئەوكاتی حكومەتی هەرێم كێڵگەكەی كردەوەو حكومەتی هەرێم دەستی بە بەرهەمهێنان كرد، (زاڵمای خەلیل زاد) باڵیۆزی ئەمریكاو ئاشتی هەورامی یەكەم وەزیری سامانە سروشتییەكان بەشدارییان لە مەراسیمی كردنەوەی كێڵگەكەدا كرد.

لەم كێڵگەیەدا كە64   بیری نەوتی ئامادەی تێدایەو رووبەرەكەی بریتییە لە (355 كیلۆمەتر)، یەدەگی نەوت لەم كێڵگەیە بە بڕی (3.5 ملیار) بەرمیل خەمڵێندراوە.
خورمەڵە لەڕووی بڕی بەرهەمهێنانی رۆژانەی نەوتەوە گەورەترین كێڵگەی ژێر دەسەڵاتی حكومەتی هەرێمی كوردستانە، كاتێك هەرێمی كوردستان رۆژانە (420 هەزار) بەرمیل نەوتی بە (بۆری) هەناردە دەكرد، بە تەنیا (170 هەزار) بەرمیلی لەم كێڵگەیەوە دابین دەكرا، واتا ئەوكات خورمەڵە بەتەنیا خۆی رێژەی 42%ی تێكڕای نەوتی هەناردەكراوی كوردستانی پێكدەهێنا، ئێستا كە هەناردەی نەوت بۆ پاڵاوگەكانەو بەشێكیشی بە (تانكەر) رەوانەی دەرەوە دەكرێت، تێكڕای بەرهەمهێنانی رۆژانەی نەوت لە هەرێم (310 هەزار) بەرمیلەو لەم بڕە (110 هەزار) بەرمیلی لە خورمەڵەوە سەرچاوە دەگرێت، نزیکەی 36٪ی تێكڕای نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێم.
داهاتی مانگانەی نەوتی ئەم بیرە بۆ حكومەتی هەرێم بەر لە راوەستانی هەناردەی نەوت بە بۆری بۆ توركیا لە 25ی ئازاری 2023دا بریتی بوو لە (367) ملیۆن دۆلاری مانگانە، بەڵام لەدوای راوەستانی هەناردەی نەوت و داهاتی ئەم كێڵگەیە بۆ نزیكەی (112 ملیۆن) دۆلاری مانگانە دابەزیوە، ئەمەش لەلایەك بەهۆی جیاوازی نرخی فرۆشتنی نەوتی كوردستان لەدوای راوەستانی هەناردەی نەوتەوە بە بۆری بۆ توركیا، چونكە هەرێم كاتێك كە بە بۆری نەوتی هەناردە دەكرد، نەوتەكەی خۆی بە 10 دۆلار كەمتر لە نرخی بازاڕی جیهانیی دەفرۆشت، بەڵام ئێستا كە بە تانكەر نەوت دەفرۆشێت، بە گشتی هەر بەرمیلێك نەوت بە بڕی (31.3) دۆلار دەفرۆشێت (ئەمە لەكاتێكدا ئێستا نرخ لە بازاڕی جیهانیدا لەسەروو 79 دۆلارەوەیە)، بەڵام خورمەڵە هەر بەرمیلێكی بۆ ناوخۆ یان هەناردەكردن بە تانكەر بە بڕی كە  (34 دۆلار) دەفرۆشرێت، واتا هێشتا نرخەكەی لە نەوتی كێڵگەكانی تر بەرزترە.  
بەرهەمی (رۆژانە)ی نەوت لە خورمەڵە لە 2016 بۆ 2024 بەمشێوەیە بووە:
•    2016: 105 هەزار بەرمیل
•    2017: 110 هەزار بەرمیل
•    2018: 130 هەزار بەرمیل
•    2019: 160 هەزار بەرمیل
•    2020: 160 هەزار بەرمیل
•    2021: 160 هەزار بەرمیل
•    2022: 175 هەزار بەرمیل
•    2023: 110 هەزار بەرمیل
•    2024: 110- 120 هەزار بەرمیل

گرێبەستی (كار) لە خورمەڵە
بلۆكی خورمەڵە درێژكراوەی كێڵگەی كەركوكەو هەردوو ناوچەی (خورمەڵە)و (ئاڤانەی خورمەڵە) دەگرێتەوە، لەلایەن كۆمپانیای (كار گروپ)ەوە سەرپەرشتی دەكرێت.
(کار گروپ) کۆمپانیایەکی خۆماڵییە، جۆری گرێبەستی ئەم کۆمپانیایە تائێستا رانەگەیەنراوەو لەسەر سایتی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بڵاونەكراوەتەوە، بەڵام بەگوێرەی هەندێك سەرچاوەی تر گرێبەستەكەی لە جۆری (خزمەتگوزاریی)یە نەك گرێبەستی (هاوبەشیكردن لە بەرهەم) ئەمە لەكاتێكدایە زۆرینەی گرێبەستە نەوتییەكانی حكومەتی هەرێم لەگەڵ كۆمپانیا بیانییەكانی بواری نەوتجا لە جۆری (هاوبەشیكردنە لە بەرهەمدا)، واتا كۆمپانیاكان لەبری حەقدەستی بەرهەمهێنانی نەوت پشكێكیان لە بەرهەمی نەوتی كێڵگەكان پێدراوە، ئەم جۆرە گرێبەستە ناڕەزایەتیی حكومەتی فیدراڵی عێراقی لەسەرە، دەیەوێت گرێبەستەكانی هەرێم لەگەڵ كۆمپانیا بیانییەكان هەموار بكاتەوەو هاوتایان بكات لەگەڵ گرێبەستەكان لەناوچەكانی ناوەڕاست و باشوری عێراق كە گرێبەستی (خزمەتگوزارین) یاخود لانی كەم جۆری گرێبەستەكانی هەرێم بگۆڕێت بۆ گرێبەستی (هاوبەشكردن لە قازانجدا).
بەهۆی ئەوەی گرێبەستەكەی بە جۆری خزمەتگوزارییە، پشكی كار گروپ لە نەوتی خورمەڵە 10%و رێژەی 90%ی داهاتی نەوتی كێڵگەكە بۆ حكومەتی هەرێم دەگەڕێتەوە، بەم پشكەوە تەنیا لە ساڵی 2023دا كار گروپ بڕی (77.99 ملیۆن) دۆلار داهاتی دەستكەوتووە.  
سەرباری ئەمەش، کۆمپانیای (كار) تائێستا هیچ ڕاپۆرتێکی لەبارەی ئاستی بەرهەم و شایستە داراییەکانی خۆی كێڵگەی خورمەڵە بڵاونەکردوەتەوە، تەنانەت كۆمپانیاكە تائێستا هیچ پێگەیەکی ئەلیکترۆنی تایبەت بەخۆی نییە كە چالاكییە ئابورییەكانی خۆی تێدا بڵاوبكاتەوە، ئەوەی لەسەر دەستكەوتەكانی ئەم كۆمپانیایەوە دەزانرێت لەرێگەی راگەیەندراوەكانی حكومەتی هەرێمەوەیە سەبارەت بە خەرجییەكان.
بۆری نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ توركیا، كە درێژییەكەی (896) كیلۆمەترەو (221) كیلۆمەتری لەناو خاكی هەرێمدایە، لە كێڵگەی (خورمەڵە)وە دەستپێدەكات و بە بلۆكە كانزاییەكانی (هەولێر- بەردەڕەش- عەین سەفنی- جەبەل كەند- ئەلقوش- دهۆك- سلیڤانی)دا تێپەڕدەبێت و دەگاتە (فیشخاپور)، ئەمەش بایەخێكی زیاتری بە كێڵگەی خورمەڵە بەخشیوە.
تاوەكو بەر لە راوەستانی هەناردەی نەوت بە بۆری بۆ بەندەری جەیهان، رۆژانە (90 هەزار) بەرمیل نەوتی كەركوك رەوانەی (خورمەڵە) دەكراو‌ لەرێگەی بۆری نەوتی كوردستانەوە هەناردەی توركیا دەكرا؛ داهاتی ئەم نەوتە بۆ حكومەتی عێراق بوو، بەڵام كۆمپانیای (كار گروپ) كرێی بۆرییەكە لە عێراق وەردەگرێت‌و بۆ هەناردەكردنی هەر بەرمیلێك بڕی (10) دۆلاری دەستدەكەوێت، كە بەتێكڕا مانگانە داهاتەكەی دەگەیشتە (27 ملیۆن) دۆلار.

كێڵگەی نەوتی جێناكۆك !
هەر لە ساڵی 2009وە كە كێڵگەی خورمەڵە كەوتەژێر كۆنترۆڵی حكومەتی هەرێمەوە، ناڕەزایەتیی هەبوو لەلایەن كۆمپانیای نەوتی باكورەوە لە كەركوك، بەڵام دوای ریفراندۆمی سەربەخۆیی كوردستان (25ی لە ئەیلولی 2017)و دواتر رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017 (پاشەكشێی پێشمەرگە لە كەركوك و گەڕانەوەی سوپای عێراق بۆ سنورەكە) كێڵگەی خورمەڵة هەر لەدەستی حكومەتی هەرێمدا مایەوە، بەڵام لە رۆژانی ریفراندۆمەوە ئیتر قسەوباس لەناو بەرپرسانی عێراقیدا سەبارەت بە گەڕاندنەوەی ئەم كێڵگەیە بۆ ژێر كۆنترۆڵی حكومەتی فیدراڵی دەستیپێكردبوو.
یەكەم ناڕەزایەتیی لە رۆژی 25ی نیسانی 2019دا بەفەرمی لەلایەن (فەرید جابر) نوێنەری یاسایی كۆمپانیای نەوتی باكورەوە بەرزكرایەوە بۆ فەرمانگەی یاسایی لە وەزارەتی نەوتی عێراق، ئەوكات نەوتی خورمەڵە رێژەی یەك لەسەر سێی تێكڕای نەوتی هەرێمی پێكدەهێنا.
دەرەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی پێشوەختە (لە ئۆكتۆبەری 2021دا بەڕێوەچوو) ناكۆكی ناو ماڵی شیعەكانی عێراقی قوڵكردبووەوە، دوو هێزە دەسەڵاتدارەكەی هەرێمی كوردستان (پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتیی نیشتمانی كوردستان)، بۆ جاری یەكەم لە دوای كەوتنی رژێمی سەددام و لە عێراقی نوێدا بەشێوەیەكی ئاشكرا دابەشبوون بەسەر جەمسەرە ناكۆكەكانی ناو ماڵی شیعەدا، پارتی لایەنگری رەوتی سەدری كرد بە رێبەرایەتی موقتەدا سەدر كە براوەی یەكەمی هەڵبژاردنەكە بوو، وەكو بەرەی دژ بە ئێران دەناسرا، لەبەرامبەردا یەكێتیی كەوتە بەرەی لایەنەكانی چوارچێوەی هەماهەنگیی (ئەو شیعانەی كە بە لایەنگری ئێران دەناسران، ئەم بەرەیە نوری مالیكی و هادی عامری رێبەرایەتییان دەكرد).
لە لوتكەی ئەم دابەشبوونە سیاسییەی كورددا بەسەر جەمسەرە ناكۆكەكانی ناو ماڵی شیعەدا، لەناوەڕاستی شوباتی 2022دا، دوای چەندین ساڵ پشتگوێخستن، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق لەسەر بنەمای سكاڵایەكی وەزارەتی نەوتی فیدراڵ بڕیاریدا بە هەڵوەشاندنەوەی یاسای نەوت و غازی هەرێمی كوردستان و حكومەتی هەرێمی پابەندكرد بەوەی نەوت و غازەكەی رادەستی حكومەتی فیدراڵی بكات لە بەغداد.
لەدوای بڕیارەكەی دادگای فیدراڵییەوە ئیتر وەزارەتی نەوتی عێراق فشارەكانی لەسەر حكومەتی هەرێم چڕكردەوە بەمەبەستی كۆنترۆڵكردنی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان لە دەستی حكومەتدا لە بەغداد، ئەم دۆخی فشاركردنە لەوكاتەوە تائێستا كە حكومەتی هەرێم لەناو یاسای بودجەدا قایل بووە بەوەی فرۆشی نەوتەكەی و تەنانەت داهاتەكەشی رادەست بكات، هێشتا هەر بەردەوامە.
لەو سەروبەندەدا كە وەزارەتی نەوت فشار لە كۆمپانیا بیانییەكانی كەرتی نەوتی هەرێم دەكرد گرێبەستەكانیان لەگەڵ حكومەتی فیدراڵ هەموار بكەنەوە، لە ناوەڕاستی ئایاری 2022دا، كۆمپانیای نەوتی باكور كە سەربە وەزارەتی نەوتی عێراقە بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە، تێیدا باسی لەوەكرد، حكومەتی هەرێم زیادەڕۆیی كردوەتەسەر كێڵگەی (خورمەڵە).
حكومەتی عێراق گەورەترین و تاكە كێڵگەی بەگەڕخراوی (غاز)ی هەرێمی كوردستان كە كێڵگەی (كۆرمۆر)ە لە سنوری دەسەڵاتی یەكێتیی نیشتمانی كوردستان‌و گەورەترین كێڵگەی نەوتی هەرێم كە كێڵگەی (خورمەڵە)یە لە سنوری دەسەڵاتی پارتی دیموكراتی كوردستان بە هی خۆی دەزانێت، لە حاڵێكدا ئەم كێڵگانە بەگوێرەی ماددەی 140ی دەستوری عێراق دەكەونە ناوچە جێناكۆكەكانەوە. كۆمپانیای نەوتی باكور لە دادگای سكاڵای تۆماركردووەو داوای وەرگرتنەوەی ئەم دوو كێڵگەیە دەكات.
ئەم دۆخە لە 26ی حوزەیرانی 2022دا پەرەسەندنێكی مەترسیداری بەخۆوە بینی، مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە، تێیدا وەزیرانی (پێشمەرگەو ناوخۆ)ی راسپارد هەموو رێكارێكی پێویست بگرنەبەر بۆ "پاراستنی ژێرخانی گشتی‌و دامەزراوەكانی نەوت‌و گاز".
ئەوكات لەبارەی ئەم هۆشداریدانەی سەرۆك وەزیرانی هەرێمەوە، (درەو) لەگەڵ ژمارەیەك بەرپرسی باڵای پارتی‌و یەكێتیی‌ قسەی كرد، باسیان لەوەكرد" هێزەكانی حەشدی شەعبی بەنیازن پەلاماری كێڵگەی (خۆرمەڵە) بدەن، بەوپێیەی ئەم كێڵگەیە دەكەوێتە ناوچەی جێناكۆكی نێوان هەرێمی كوردستان‌و حكومەتی فیدراڵی عێراق، دوان لە گەورە دەسەڵاتدارانی ناو حەشد كە هەریەكە لە (هادی عامری‌و قەیس خەزعەلی)ن، جەخت لە دەستبەسەرداگرتنی ئەم كێڵگەیە دەكەن‌و لەگفتوگۆیاندا لەگەڵ هەندێك لە بەرپرسانی كورد بەراشكاوی باسیان كردووە".
ئەوكات سەرچاوەكان جەختیان لەسەر ئەوە دەكردەوە كە چەند گروپێكی حەشدی شەعبی هێزیان بەرەو نزیكی مەخمورو خۆرمەڵە جوڵە پێكردووە، رەنگە ئەمە هۆكارەكە بووبێت كە مەسرور بارزانی لە بەیاننامەكەیدا وتبووی" رێككەوتووین لەسەر ناردنی هێزی زیاتر بۆ ناوچەكە. لە ڕۆژانی داهاتووشدا ڕێكاری زیاتر دەگرینەبەر".
هەوڵی كۆنترۆڵكردنی كێڵگەی نەوتی خورمەڵە هێندە مەترسیداربوو كە سەرۆكی حكومەتی هەرێمی ناچاركرد بە تەلەفۆن پەیوەندیی لە (برێت مەكگۆرك) رێكخەری كۆشكی سپی بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست‌و باكوری ئەفریقاوە بكات‌و لەبارودۆخەكە ئاگاداری بكاتەوە، چونكە ئەگەر حەشد دەست بەسەر كێڵگەی خورمەڵەدا بگرێت، جگە لەوەی شادەماری ئابوری هەرێم دەبڕێت، بوونی هێزەكانی لەم ناوچەیەدا لەڕووی ئەمنییەوە دەبێت بە مەترسی لەسەر دەسەڵاتی هەولێر، بەوپێیەی خورمەڵە تەنیا 26 كیلۆمەتر لە هەولێرەوە دوورە.

لەبارەی كۆمپانیای (كار)ەوە
بەهۆی ئەوەی ماڵپەڕی تایبەت بەخۆی نییە، بۆ وەرگرتنی زانیاریی لەبارەی ئەم كۆمپانیاوە دەبێت پەنا بۆ سەرچاوەی تر ببرێت.
(شێخ باز كەریم) سەرۆك و بەڕێوەبەری جێبەجێكاریی ئەم كۆمپانیایە، ئەم پیاوە حەزی لە دەركەوتنی زۆر نییە لە میدیاكاندا، كەمترین گفتوگۆی هەیە لەگەڵ رۆژنامەنوساندا، بۆیە سەرباری ئەوەی سەرمایەدارێكی گەورەیە، خەڵك زۆر شت لەبارەی ئەوەوە نازانن.
ئەو ناوی (باز كەریم بەرزنجی)یە، پەنجا ساڵی تەمەنی تێپەڕاندووە‌و خەڵكی شاری هەولێرە، ساڵی 1999 بۆ یەكەمجار كۆمپانیایەكی دروستكردووەو لە بواری بیناسازی‌و نۆژەنكردنەوەی بینای خوێندنگەكاندا كاریكردووە، ماوەیەكیش كاری بۆ ئاژانسی فریاگوزاری سەربە نەتەوە یەكگرتووەكان كردووە، هەندێك سەرچاوەی تر مێژووی دروستبوونی كۆمپانیاكەی بۆ ساڵی 1992 دەگێڕنەوە.
شێخ باز دەرچووی كۆلیژی تەكنیكییە‌و هیچ بڕوانامەیەكی تایبەتی لەبواری نەوتدا نییە، نزیكایەتیی لە سەركردەكانی پارتی دیموكراتی كوردستانەوە لە زۆنی زەرد هاوكار بووە بۆ ئەوەی پەرە بە كارە بازرگانییەكانی بدات، هەندێك سەرچاوە زیاتریش دەڕۆن و دەڵێن پارەی كۆمپانیاكەی لەگەڵ دارایی پارتیدا تێكەڵ بووە.
روخانی رژێمی سەددام حسێن لە ساڵی 2003دا دەرفەتی ئەوە بۆ (شێخ باز) دەڕەخسێنێت سەرمایەكەی گەورە بكات، ئەوەش لەڕێگەی كاركردنی لەگەڵ ئەمریكییەكان لە بواری ئاوەدانكردنەوەی عێراقدا، لە یەكێك لەو بەڵگەنامە نهێنیانەیانەی ئەمریكا كە سایتی (ویكلیلیكس) بڵاویكردنەوە، ناوی شێخ باز هاتبوو، ئەو لەگەڵ ئاژانسی ئەمریكا بۆ گەشەپێدانی نێودەوڵەتی  (USAID)‌كاری كردووە، پشتی بە شەراكەت لەگەڵ چەند كۆمپانیایەكی توركی بەستووە لە بواری بیناسازیدا، دواتر رووی لە كەرتی نەوت كردووە.
لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ یەكێك لە میدیا خۆرئاواییەكان، شێخ باز لەبارەی چیرۆكی كۆمپانیای كارەوە لە دەڵێ:" تاوەكو ساڵی 2003 بەتەواوەتی حكومەت خۆی كەرتی نەوتی بەڕێوەدەبرد، بەڵام دوای 2003 ستراتیژیەتێكی نوێ هاتوەتە ئاراوە، ئەوەش بەشداریپێكردنی كەرتی تایبەتە، لە كۆمپانیای كار گروپ دەستمانكرد بە كۆكردنەوەی تیم، بڕیارماندا بەشداری لە كەرتی نەوتدا بكەین، بەشداریمان لە كەمكردنەوەیەكی وەزارەتی نەوتی عێراقدا كرد، كەمكردنەوەكەمان بردەوە، بووین بە یەكەمین كۆمپانیای عێراقی كە گرێبەستی كێڵگەیەكی نەوت وەربگرێت، كە ئەوەش گرێبەستی كێڵگەی خورمەڵە بوو لە ساڵی 2004دا".
واتە وەكو خۆی دانی پێدادەنێت شێخ باز لە ساڵی 2004وە لە كەرتی نەوتدا دەستی بەكاركردن كردووەو هەر لەوكاتەوە گرێبەستی كێڵگەكەی وەرگرتووە، بەڵام هەندێك زانیاری تر هەن باسلەوە دەكەن، كاركردنی شێخ باز لە كەرتی نەوت بۆ سەردەمی رژێمی پێشوو دەگەڕێتەوە، ئەوكات ئەو لەگەڵ خێزانەكەیدا لە بەغداد ژیاوە، لەدوای رووداوەكانی (31ی ئابی 1996)ەوە شێخ باز بووە بە نێوەندگیر لەنێوان حكومەتی عێراق‌و پارتی دیموكراتی كوردستان، هەر لەو زەمەنەدا كە فرۆشتنی نەوت لە عێراق قەدەغەكرابوو، شێخ باز نەوتی هەندێك كێڵگەی عێراقی بە تانكەر گواستەوەتەوە بۆ هەرێمی كوردستان‌و لە ئیبراهیم خەلیلەوە رەوانەی توركیای كردووە.
كۆمپانیای (كار گروپ) كە شێخ باز سەرۆكایەتی دەكات ئێستا جڵەوی ئەو بۆرییانەی بەدەستەوەیە كە نەوتی هەرێمی كوردستان رەوانەی دەرەوە دەكەن، رێژەی 40%ی خاوەندارێتی بۆرییەكان بۆ كار گروپ دەگەڕێتەوە‌و (60%)ی بۆرییەكەش كۆمپانیای (رۆسنەفت)ی روسی خاوەندارێتی دەكات، ئەمە بەو بەشەی بۆرییەكەیە كە دەكەوێتە ناو خاكی هەرێمی كوردستانەوە، راكێشانی ئەو بۆرییە دەستی شێخ بازی لە كەرتی نەوتی هەرێمدا بە تەواوەتی درێژكرد.
بەپێی راپۆرتی كۆمپانیای (دیلۆیت) كە وردبینی لە فرۆش‌و داهاتی نەوتی هەرێمدا دەكات، تا نیوەی یەكەمی ساڵی (2021) حكومەتی هەرێمی كوردستان (76 ملیۆن و 869 هەزار و 888) بەرمیل نەوتی خاوی فرۆشتووەو كۆی بەهاكەی (4 ملیار و 108 ملیۆن و 404 هەزارو 110) دۆلار بووە، بڕی (454 ملیۆن و 413 هەزارو 772) دۆلار بەڕێژەی (11.1%)ی داهاتی گشتی نەوت بۆ كرێی گواستنەوەی نەوت لە ڕێگەی بۆرییەوە خەرج كردووە، بەم پێیەش رێژەی 40%ی خەرجی گواستەوەی نەوتی هەرێم بۆ كۆمپانیاكەی شێخ باز بووە‌و تەنیا لەو ماوەیەدا (واتە شەش مانگی یەكەمی 2021) شێخ باز بڕی (181 ملیۆن) دۆلاری وەرگرتووە.
بەتێكڕا تاوەكو بەر لە راوەستانی هەناردەی نەوت بە بۆریی بۆ توركیا، شێخ باز تەنیا لە كرێی بۆریدا، رۆژانە (ملیۆنێك) دۆلارو مانگانە (30 ملیۆن) دۆلار‌و ساڵانە (360 ملیۆن) دۆلاری دەستدەكەوێت.
ساڵی 2014 چەكدارانی داعش لە سنوری كەركوك بڵاوبونەوە، هێزەكانی سوپای عێراق لەبەردەم "داعش"دا توشی داڕمان هاتن‌و لە سنورەكە كشانەوە، هێزی پێشمەرگەی كوردستان شەڕی كرد‌و كۆنترۆڵی سنورەكەی گرتەدەست، ئەمە دەرفەتێكی زێڕێنی بە كۆمپانیاكەی شێخ باز بەخشی، كۆمپانیای (كار گروپ) لەچوارچێوەی رێككەوتنێك لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتییەكان‌و بە پاڵپشتی پارتی دیموكراتی كوردستان چووە كەركوك‌و بەرهەمهێنانی نەوتی لە هەردوو كێڵگەی نەوتی (هاڤانا)‌و (بای حەسەن) وەرگرت، نەوتی كەركوكی لەرێگەی بۆری هەرێمی كوردستان هەناردەی بەندەری جەیهان لە توركیا دەكرد، ئەوكات لەڕێگەی بۆرییەكەوە رۆژانە نزیكەی (300 هەزار) بەرمیل نەوتی كەركوك لە هەرێمەوە رەوانەی توركیا دەكرا‌و دەفرۆشرا.
لەدوای رووداوەكانی (16ی ئۆكتۆبەری 2017) كە هێزی پێشمەرگە لە كەركوك كشایەوە‌و هێزە عێراقییەكان گەڕانەوە، كۆمپانیای كار كۆنترۆڵی كیڵگەكانی (هاڤا)‌و (بای حەسەن)ی لەدەستدەرچوو، بەڵام ئەمە بەتەواوەتی دەستی كۆمپانیاكەی لە نەوتی كەركوك نەبڕی، چونكە دواترو (تاوەكو راوەستانی هەناردەی نەوتی هەرێم بە بۆریی)، لەچوارچێوەی رێككەوتنێكدا لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عێراق:
* رۆژانە (100 هەزار) بەرمیل نەوت لە كەركوكەوە رەوانەی پاڵاوگەی نەوتی (كەڵەك)ی سەربە كۆمپانیای (كار) دەكرێت (ئەم پاڵاوگەیە لە 9ی تەمموز 2009وە كراوەتەوە)، كار نەوتەكە لەو پاڵاوگەیە دەپاڵێوێت، بەرهەمەكەشی دەنێردرێت بۆ موسڵ‌و ناوچەكانی دەوروبەری، بۆ پاڵاوتنی هەر بەرمیلێك، كۆمپانیاكە نزیكەی (10 دۆلار) وەردەگرێت، واتا داهاتی پاڵاوتنی ئەو نەوتە مانگانە (30 ملیۆن) دۆلارە.
* رۆژانە (90 هەزار) بەرمیل نەوت لە كەركوكەوە لەڕێگەی بۆرییەوە رەوانەی بەندەری جەیهانی توركیا دەكرێت، كە داهاتەكەی بۆ كۆمپانیا بەبازاڕكردنی نیشتمانی نەوتی عێراقە "سۆمۆ"یە، بەڵام كرێی گواستنەوە ئەم نەوتە (واتا كرێی بۆرییەكە) بەهەمان شێوە بۆ كۆمپانیای (كار)ە، كە بۆ هەر بەرمیلێك نزیكەی (10 دۆلار)ە، واتا داهاتەكەی مانگانە دەگاتە (27 ملیۆن) دۆلار.
كۆتاییەكانی 2019 كە تازە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێم بە سەرۆكایەتیی مەسرور بارزانی دروستكرابوو، مەسرور بارزانی بەدوای شوێنگرەوەی (ئاشتی هەورامی)دا دەگەڕا بۆ پۆستی وەزیری سامانە سروشتییەكان، رۆژی 24ی تشرینی دووەمی 2019 شێخ باز لە كۆبوونەوەیەكدا سەبارەت بە نەوت لەگەڵ مەسرور بارزانی دەركەوت، ئەوكات وەكو یەكێك لە كاندیدەكان بۆ پۆستی وەزیری سامانە سروشتییەكان ناوی دەهێنرا، بەڵام دواجار بازەكە لەسەر شانی نەنیشتەوە.

ڤیدیۆ: كێڵگەی نەوتی خورمەڵە

سەرچاوەكان
•    سايتى (iraqoilreport)
https://www.iraqoilreport.com/news/iraqs-north-oil-co-sues-to-take-khurmala-back-from-krg-41268/
•    سايتى (atlanticcouncil)
https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/baghdad-and-krg-locked-in-a-standoff/
•     ڕوونبین بۆ شەفافیەت لە پرۆسەکانی نەوت
https://drawmedia.net/page_detail?smart-id=14923
•    دوكەڵ لە (كۆرمۆر)و ئاگر لە (خورمەڵە)یە- راپۆرتی (درەو)
https://drawmedia.net/page_detail?smart-id=10559
•    شێخ باز كێیە؟ - راپۆرتی (درەو)
https://drawmedia.net/page_detail?smart-id=9880
•    كوردستان بەبێ (خورمەڵە)‌و (كۆرمۆر)- راپۆرتی (درەو)
https://drawmedia.net/page_detail?smart-id=12945