(درەو): 
ئەم رۆژانە حكومەتی هەرێمی كوردستان سەرباری ناكۆكییەكانی لەگەڵ بەغداد لەبارەی یاسای بودجە، لەسەر رەشنوسی یاسای نەوت‌و غازیش لە ناكۆكیدایە، ئەمە سێیەم رەشنوسی یاسای نەوت‌و غازە كە دانوستانی لەبارەوە دەكرێت، رەشنوسی یەكەم لە ساڵی 2007دا بەهۆی ناكۆكییەكانەوە پەیكەوت، ساڵی 2011 بەهەمان شێوە رەشنوسێكی تر ئامادە كراو تێنەپەڕی.
مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی لە كتێبی یادەوەرییەكانی خۆیدا (بارزانی‌و بزوتنەوەی رزگاریخوازی كورد) لە بەشی یەكەمی بەرگی شەشەمدا باس لە كێشەكانی بەردەم تێپەڕبوونی یەكەم رەشنوسی یاسای نەوت‌و غاز دەكات، یاسایەك كە دەبوو دوای پەسەندكردنی دەستوری هەمیشەیی عێراق لە 2005دا، دەربچوێندرێت‌و تائێستا دەرنەكراوە. 

دەقی گێڕانەوەكەی بارزانی:
یاسای نەوت‌و غاز
دەرباری بابەتی نەوت‌و غاز لە دەستوری هەمیشەیی عێراقدا هاتووە: 
ماددەی 111: نەوت‌و غاز، موڵكی سەرجەم خەڵكی عێراقە لە هەموو هەرێم‌و پارێزگاكاندا. 
ماددەی 112: 
یەكەم: حكومەتی فیدراڵ لەگەڵ حكومەتەكانی هەرێم‌و پارێزگا بەرهەمهێنەرەكان، نەوت‌و غازی بەرهەمهێنراوی كێڵگەكانی ئێستا بەڕێوەدەبات، بەمەرجێك داهاتەكانیان بەشێوەیەكی دادپەروەرانە‌و بەگوێرەی دابەشبوونی دانیشتوان لەسەرجەم پارچەكانی وڵاتدا دابەش بكرێت؛ لەگەڵ دیاریكردنی پشك بۆ ماوەیەك بۆ ئەو هەرێمە زیانلێكەوتوانەی رژێمی پێشوو بێبەشی كردبوون‌و، ئەوانە كە پاشتر زیانیان لێ كەوت بەجۆرێك كە گەشەسەندنێكی هاوتەریب بۆ ناوچە جیاوازەكانی وڵات مسۆگەر بكات‌و ئەمەش بە یاسا رێكدەخرێت. 
دووەم: حكومەتی فیدراڵ‌و حكومەتی هەرێم‌و پارێزگا بەرهەمهێنەرەكان، بەیەكەوە هەنگاو دەنێن بۆ داڕشتنی سیاسەتی پێویست بۆ بەرەوپێشبردنی سامانی نەوت‌و غاز بەجۆرێك كە ببێتە مایەی دەستخستنی زۆرترین سود‌و كەڵك بۆ گەلی عێراق، ئەویش بە پشتبەستن بە نوێترین تەكنیكی بنەماكانی بازاڕو هاندانی وەبەرهێنان.
لەكاتی دانوستان‌و گفتوگۆ لەسەر ماددە دەستورییەكان، شاندی هەرێمی كوردستان زۆر بەوردی لەسەر هەموو ماددەكان دەوەستاین، چونكە پەیوەندییان بە نەوەكانی داهاتوو و بەرژەوەندییە باڵاكانی گەلەكەمان‌و دەسەڵاتی هەرێمی كوردستانەوە هەبوو. 
لەكاتی گفتوگۆ لەسەر هەردوو ماددەی (111)‌و (112)ی دەستور، دەستبەجێ رەزامەندیمان بۆ ماددەی (111) دەربڕی‌و رازی بووین، بەڵام لەسەر ماددەی (112) گفتوگۆی زیاتر كرا، چونكە لە شوێنی وشەی پێكەوە (معا) وشەی بەهەماهەنگی (بالتنسیق) نوسرابوو، شیعەكان زۆر پێداگرییان لەسەر وشەی بە هەماهەنگی دەكردەوە. تەنانەت باڵیۆز ساترفیڵدیش هاتە لام كە زمانی عەرەبی دەزانی‌و پێی گوتم: (هیچ جیاوازییەك لەنێوان (معا)‌و (بالتنسیق)دا نییە، با تێ بپەڕێت‌و پەسەند بكرێت، دیار بوو لایەنەكانی تر گوشاریان بۆ باڵیۆز هێنا بوو)، منیش لە وەڵامدا پێم گوت: هەرچەندە عەرەبی زمانی دایكیم نییە، بەڵام ئەوەندەی من عەرەبی بزانم‌و تێی بگەم، جیاوازییەكی گەورە هەیە لەنێوان (معا)‌و (بالتنسیق). 
ئەوان دەیانویست بە زۆرو بە فێڵیش بێت، وشەی بە هەماهەنگی تێ پەڕێنن، بەڵام زوو هەستمان پێ كرد‌و لەسەر ئەم رەفتارەیان وەڵامی پێویستیان درایەوە. هەر لەسەر ئەو بابەتە دانوستان‌و گفتوگۆكانمان گەیشتە راددەیەك زۆری نەمابوو لە لێژنەی نوسینی رەشنوسی دەستور پاشەكشە بكەین. 
دوای ئەوە ئەمریكییەكانیش هاتنە سەر هێڵ. واشینگتۆن‌و سەرۆك بووش زۆریان مەبەست بوو كە بەزوترین كات یاسای نەوت‌و غاز تەواو بكرێت‌و دەرباز بێت. ئیتر لە كۆتاییەكانی ساڵی 2006دا شاندی هەرێمی كوردستان‌و بەغدا بەئامادەبوونی ئەمریكییەكان لەسەر نەوت‌و غاز دەستیان بە دانوستان كردەوە. لەبەر ئەوەی دانوستانەكان لایەنی تەكنیكی زۆری تێدا بوو و، پێویستی بە شارەزاو پسپۆڕ هەبوو، بۆیە زۆر دەستمان نەخستە ناو بابەتەكە‌و بۆ شارەزاو پسپۆڕانمان بەجێ هێشت. 
هەر لەیەكەم رۆژەوە شاندی بەغدا لە هەوڵی ئەوەدا بوون، ئەم مافە لە خەڵكی كوردستان بسەندرێتەوە. ئەوەی راستی بێت ئەمریكییەكانیش گوشارێكی زۆریان لە هەرێمی كوردستان دەكرد، ئەم گوشارەی ئەمریكا زیاتر شاندی عێراقی هان دەدا لەبەرانبەر هەرێمی كوردستان توندو نێگەتیڤ بن. هەر لەبەر ئەوەش بەپێویست زانرا كۆبونەوەیەكی سێقۆڵی لەنێوان سەركردایەتی پارتی‌و سەركردایەتی یەكێتی‌و خەلیل زاد بكرێت. 
بەمەبەستی بەشداربوون لەو كۆبونەوەیەدا كە هەردوو مەكتەبی سیاسی پارتی‌و یەكێتی‌و خەلیل زاد‌و مام جەلالیش ئامادەبوون، لە 24ی شوباتی 2007 سەردانی دووكانم كرد. لە كۆبونەوەكەدا سەرەتا خەلیل زاد قسەی كردو گوتی: (هەركاتێك یاسای نەوت‌و غاز پەسەند كرا، كۆمپانیا ئەمریكییەكان دێنە كوردستان، سەردانێكیش بۆ نێچیرڤان بارزانی رێك دەخەین كە بچێتە واشینگتۆن بۆ ئەوەی لەگەڵ كۆمپانیاكان رێك بكەون. دوێنێ پەیوەندیم بە سەرۆك بووشەوە كرد. لە پەیوەندییەكەدا سەرۆك بووش رایگەیاند كە پێویستمان بە یارمەتیی دۆستەكانمان هەیە‌و پێویستە هەست بە بارودۆخی ناوخۆیی ئەمریكا بكەن. ئەگەر گەلی ئەمریكا هەست بە پێشكەوتنی بارودۆخی عێراق نەكەن، ئەرك‌و كارەكانمان قورس دەبێت. باش نییە دونیا هەست بكات كە ئەوە كوردە هۆكاری پەسەندنەكردنی یاسای نەوت‌و غازەو، بڕیارە رۆژی سێ شەممەی داهاتوو رایس‌و گیتس لە كۆنگرێس ئامادە بن‌و، ئەگەری زۆرە باس لە نەوتیش بكرێت. ئەگەر پرسیار كرا هۆی دەربازنەبوون‌و پەسەندنەكردنی یاسای نەوت‌و غاز چییە؟ ئێمە هەوڵ دەدەین لە ئەمریكا نیشان بدەین كە كوردستان شوێنێكی ئارام‌و سەقامگیرەو، هەموو جۆرە دەرفەتێك هەیە بۆ كاری كۆمپانیاكان).
دواتر مام جەلالیش گوتی: (مالیكی دەڵێ كورد ئیبتزازمان دەكەن، ئەگەر كورد پێی خۆش بێت، نەوتی ئەوان بۆ خۆیان‌و نەوتی ئێمەش بۆ خۆمان. خەریكە كێشەكە دەبێت بە كێشەی نێوان كوردو عەرەب بە (شیعەو سوننە)ەوە).
مام جەلال گوتیشی: بڕیارە رۆژی 14ی ئازاری 2007 سەردانی چین بكات، نێچیرڤانیش لەگەڵ خۆی دەبات. خەلیل زاد بە تێكەڵەیەكی گاڵتەو راستی بە مام جەلالی گوت: (بەڵام هیچ رێككەوتنێكی نەوتی لەگەڵ چین ئیمزا نەكرێت، نەوتی عێراق بۆ ئێمەیە نەك كەسێكی تر).
لە كۆتایی‌و دوای گفتوگۆیەكی زۆر لەسەر یاسای نەوت‌و غاز، هەرێمی كوردستان‌و بەغدا لەسەری رێككەوتن‌و، پاشكۆیەك لەگەڵ رێككەتنەكەدا نوسرا، كە ئەگەر هەتا مانگی ئایاری 2007 یاسای نەوت‌و غاز لە پەرلەمان پەسەند نەكرا، هەر لایەنێك مافی ئیمزاكردنی رێككەوتننامەكانی نەوتیان هەیە. 
لەكاتی ناردنی پرۆژەیاساكە بۆ  ئەنجومەنی وەزیران، حوسێن شەهرستانی كە ئەوكات وەزیرێكی دەستڕۆیشتووی شیعە بوو، گوتبووی: پێویست ناكات خۆمان بەو یاسایەوە سەرقاڵ‌و گرفتار بكەین، كورد ئەو توانایی‌و لێهاتووییەیان نییە خۆیان نەوت دەربهێنن. 
دواتر رەشنوسەكە بۆ وردبینی رەوانەی ئەنجومەنی شورا كرا. لە ئەنجومەنیشدا بەبیانووی هەڵەی زمانەوانییەوە دەستكارییەكی زۆری یاساكە كراو، هیچ بەهاو نرخێكیان بۆ یاساكە نەهێشتەوە كە لەڕاستیدا ئیشی شورا گونجاندنی زمانەوانی نوسینەكەیە لەگەڵ زمانی یاسا. 
ئەوەی راستی بێت هەر لە یەكەم رۆژەوە، مەبەستی بەغدا دەرهێنانی دۆسیەو كەیسی نەوت لە دەستی هەرێمی كوردستان بوو كە ئەویش پێچەوانەی دەستور بوو. حكومەتی عێراق هۆكاری پەسەندنەكردنی یاسای نەوت‌و غاز بوو كە هەتا نوسینی ئەم دێڕانەش هەر بەو شێوەیە ماوەتەوە. لەو قەیرانەدا حكومەتی هەرێمی كوردستان هیچ بەرپرسیارێتییەكی لەسەر شان نییەو، هەموو كارەكانی بەپێی دەستورو رێككەوتنەكان كردووە.
بڕیار بوو كۆبونەوەیەكی هاوبەشی تر لە سەلاحەددین ببەسترێت، بەڵام هەواڵمان بۆ هات كە  مام جەلال توشی جەڵتە بووە. بەمەبەستی ئاگاداربوون لە رەوشی تەندروستیی مام جەلال، پەیوەندیم بە كۆسرەت رەسوڵ‌و هێرۆخانەوە كرد. ئەوان پێیان گوتم بارودۆخی باشترو جێگیر ترە، بەڵام ئامادە نییە‌و قبوڵ ناكات بەمەبەستی پشكنین‌و چارەسەركردن ببردرێتە ئۆردۆن؛ گوتیشیان ئەمریكییەكان فڕۆكەیەكی تایبەتییان ئامادە كردووە. بە هێرۆ خانم راگەیاند، بە مام جەلال بڵێن ئەگەر ئامادە نەبێت بچێت، خۆم دێم بۆ سلێمانی‌و بە هەموومان دەیبەینە فڕۆكەخانە‌و سواری فڕۆكەی دەكەین. پێویستە مام جەلال هەرچۆنێك بێت بۆ چارەسەر بڕوات. دوای ئەوە خۆشبەختانە مام جەلال بە قسەی كردین‌و رۆیشتە ئۆردۆن‌و، پاش سەردانی بۆ ئەو وڵاتە چارەسەری پێویستی بۆ دانرا‌و، دوای ماوەیەك بارودۆخی باشتر بوو و گەڕایەوە.
دوای گەڕانەوەشی، رۆژی 23ی ئازاری 2007 بۆ ئەحواڵپرسی‌و ئاگاداربوون لە رەوشی تەندروستی مام جەلال سەردانی سلێمانیم كرد، بەداخەوە مام جەلال نەخۆشییەكەی بە سیمایەوە دیار بوو. 
هەر پەیوەست بەبابەتی نەوت‌و غاز دوای ماوەیەك‌و لە 22ی ئایاری 2007دا نوێنەرانی دوو كۆمپانیای ئەمریكی (راس پیرو و هانت) هاتنە كوردستان‌و ئامادەیی خۆیان  نیشان دا بۆ ئیمزاكردنی رێككەوتن‌و گرێبەستی نەوتی لەگەڵ هەرێمی كوردستان.