درەو:
بەكارهێنانی وزە لەجیهان لەساڵی (2022)دا, بەنزیكەی (1.1%)بەرزبووەتەوە, لەگەڵ بەردەوامی نەوت و غاز و خەڵوز  لە پڕكردنەوەی خواستی جیهان لەسەر وزە بە رێژەی (82%), سەرەڕای گەشەسەندنی پێوانەیی سەرچاوە تازەبووەكان.

بەكارهێنانی نەوت لەساڵی 2022

بەتەماشاكردنی وردەكاری بەكارهێنانی وزەی جیهانی لە ساڵی (2022)دا, ئەوا داواكاری لەسەر نەوت بە بڕی (2.9) ملیۆن بەرمیلی رۆژانە بەرزبووتەوەو بڕی بەكارهێنانی رۆژانەی نەوت لەجیهان گەیشتووەتە (97) ملیۆن و (300)هەزار بەرمیل.
لەگەڵ ئەوەشدا, داواكاری جیهانی لەسەر نەوت لە ساڵی (2022)دا, كەمتربووە بە نزیكەی (0.65) ملیۆن بەرمیل رۆژانە بەرێژەی  (0.7%) بە بەراورد بە ئاستی داواكاری لەساڵی (2019)دا, كە بەنزین رێژەی (25%)و دیزل (29%) تێكڕای بەركارهێنانی بووە.
داواكاری لەسەر بەنزین لە ساڵی (2022)دا هاوشێوەی ئاستەكانی پێش كۆرۆنا بووە, لەكاتێكدا بەكارهێنانی بەرهەمەكانی تر, جگە لە سوتەمەنی فرۆكە, لەئاستەكانی ساڵی (2019) بەرزتر بووە.
سەرەڕای ئەوەی داواكاری لەسەر سوتەمەنی فرۆكە ساڵی رابردوو بوژاندنەوەیەكی بەهێزی بەخۆوە بینیوە, بەڵام هێشتا كەمتر بووە لەو ئاستەی ساڵی (2019)تۆماریكردووە, بە نزیكەی (1.7)ملیۆن بەرمیلی رۆژانە.
ساڵی رابردوو, بەرهەمهێنانی نەوت لەجیهان بەرێژەی (4.2%) بەرزبووەتەوە, كە (3)ملیۆن و (800)هەزار بەرمیلی رۆژانە دەكات, بەوەش گەیشتووەتە (93)ملیۆن و (840)هەزار بەرمیل لەرۆژێكدا و وڵاتانی ئۆپێك پڵەس كۆنتڕۆڵی زیاتر (60%) ئەو زیادەیان كردووە.
بەرهەمهێنانی نەوت لە جیهان لەساڵی 2022دا:
= تێكڕای بەرهەمهێنانی نەوت لەجیهان (92)ملیۆن و (360)هەزار بەرمیل بووە لەرۆژێكدا, بە زیادەی (3.7%) لەسەر بنەمای ساڵانە.
-(66.33%) ئەو رێژەیە لەلایەن وڵاتانی ئۆپێك پڵەسەوە بەرهەمهێنراوە.
-(35.67%) وڵاتانی دەرەوەی ئۆپێك پڵەس بەرهەمیانهێناوە.
لەنێو سەرجەم وڵاتاندا, سعودیەو ویلایەتە گەورەترین زیادەیان بە نزیكەی (1.18) و (1.09) ملیۆن بەرمیلی رۆژانە تۆماركردووە, لەكاتێكدا نێجیریا گەورەترین دابەزینی بەرهەمهێنانی تۆماركردووە بە نزیكەی (184)هەزار بەرمیلی رۆژانە, بەدوایدا لیبیا دێت بە نزیكەی (181) هەزار بەرمیلی رۆژانە.  

غازی سروشتی لەساڵی 2022

لەساڵی (2022)دا, داواكاری لەسەر غازی سروشتی بە رێژەی (3%)دابەزیووە, گەیشتووەتە خوار هێمای (4) ترلیۆن مەتر سێجا, كە بۆ یەكەمجار لەساڵی (2021)دا تۆماریكرد, لەگەڵ بەرزبونەوەی نرخی غاز بۆ ئاستێكی بێوێنە لە ئەوروپاو ئاسیا, بەهۆی هێرشی روسیا بۆ سەر ئۆكرانیا.
لەساڵی (2022)دا, خستنەڕووی غازی سروشتی بە رێژەی (5%) زیادیكرد (26 ملیار مەتر سێجا) بۆ (542) مەتر سێجا, زۆرینەی ئەو زیادەش لە ئەمریكا باكور (10ملیار مەتر سێجا) و لەئاسیاو ئۆقیانوسی ئارام(8 ملیار مەتر سێجا) بوو.
لەگەڵ لێكەوتەكانی جەنگی روسیا-ئۆكرانیا, لەساڵی (2022)دا, داواكاری جیهانی لەسەر غازی شل لە ئەوروپا بەنزیكەی (62)ملیار مەتر سێجا زیادیكرد, لەكاتێكدا لەناوچەی ئاسیاو ئۆقیانوسی ئارام هاوردەكردنی غازی بە بڕی (24)ملیار مەتر سێجا كەمیكرد, هەروەك هاوردەكردنی غاز بە بڕی (11)ملیار مەتر سێجا لەئەمریكا باشور كەمیكرد.
بەگوێرەی ئەو راپۆرتانەی چاودێری بەكارهێنانی وزەیان كردووە لەساڵی (2022)دا, ژاپۆن نازناوی گەورەترین هاوردەكاری غازی سروشتی لەجیهان لەچین سەندووەتەوە, كە نزیكەی (60%)ی گەشەی داواكاری جیهانی لەسەر غاز پێكهێناوە.
لەبەرامبەردا, پوختەی تێكڕای بازرگانی غاز لەڕێی هێڵی بۆریەكانەوە بە رێژەی (15%) لەساڵی (2022) كەمیكردووە, بەجۆرێك هاوردەكردنی وڵاتانی خۆرئاوا لەرێی هێڵی بۆریەكانەوە بە رێژەی (35%), (82 ملیار مەتر سێجا) پاشەكشێی كردووە, هۆكارەكەشی بۆ راگرتنی هاوردەكردنی غاز لەروسیاوە دەگەڕێتەوە.
بەشێوەیەكی گشتی, كۆی هەناردەكردن لەڕێی هێڵەكانی بۆری روسیاوە بە رێژەی (38%) كەمیكردووە, لەكاتێكدا هەناردەكردنی غاز لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست لەڕێی هێڵی بۆریەوە بە ڕێژەی (12%) زیادیكردووە.

بازاڕی خەڵوز لەساڵی 2022

خەڵوزیش بەشداریكردووە لەبەركارهێنانی وزەیەی زیادە لەجیهان, بەجۆرێك ساڵی رابردوو, داواكاری لەسەر ئەو سوتەمەنیە رەشە بەنزیكەی (0.6%) بەرزبووەتەوەو گەیشتووەتە(161) ئەكساجول (یەكەی پێوەری وزە), كە ئەوەش بەرزترین ئاستە لەساڵی (2014)وە.
گەشەسەندنی داواكاری لەسەر خەڵوز, تا ئاستێكی زۆر چین و هیند دروستیانكردووە بەرێژەی (1%)و (4%), لەكاتێكدا بەكارهێنانی خەڵوز لە هەریەك لەئەمریكای باكورو ئەوروپا, بە رێژەی (6.8%) و (3.1%) كەمیكردووە.
بەرهەمهێنانی خەڵوز لەساڵی (2022) لەجیهان, بە رێژەی زیاتر (7%) زیادیكردووە بە بەراورد بەساڵی (2021)و ئاستێكی پێوانەیی تۆماركردووەو گەیشتووەتە (175) ئەكساجول, چین و هیندو ئیندۆنیسیا زیاتر لە (95%) زیادەی بەرهەمی جیهانیان پێكهێناوە.