راپۆرت: درەو
پێشبینی دەكرێت ئاستی بەشداری لە هەڵبژاردنەكەی توركیا بگاتە رێژەی 90%، هەڵبژاردنێك كە تێیدا ئەردۆغان شكستی هێنا لەوەی لە گەڕی یەكەمدا پۆستی سەرۆكایەتی بیاتەوە‌و پارتەكەشی لە پەرلەمان نزیكەی (28) كورسی لەدەستداوە، بەم دۆخەوە ئێستا ئیتر (سینان ئۆغان) كاندیدی سێیەمی هەڵبژاردن قسەی كۆتایی خۆی دەكات لە گەڕی دووەمی هەڵبژاردندا، سینان كە رێژەی نزیكەی 5% دەنگەكانی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بەدەستهێناوەن چەند رۆژی داهاتوو لایەنگرانی ئاگادار دەكات لەوەی لە گەڕی دووەمدا دەنگ بە كێ بدەن. ئەردۆغان یان كلیچدارئۆغلۆ ؟ سینان ئۆغان كێیە ؟ تیڕوانینی لەبارەی كوردەوە چۆنە ؟ وردەكاری زیاتر لەم راپۆرتەدا. 

"ئیرادەی گۆڕانكاری لە 50% گەورەترە" 
هەڵبژاردنە مێژووییەكەی دوێنێی توركیا كەوتە گەڕی دووەمەوە، ئەمە دوای شەوێكی سەخت كە تێیدا سەرۆك رەجەب تەیب ئەردۆغان پێش ركابەرە عەلمانییەكەی كەوت، بەڵام نەیتوانی لە گەڕی یەكەمدا سەركەوتن بەدەستبهێنێت.  
ئەردۆغان وەكو سەركەوتوو بینرا كاتێك دوای ناوەڕاستی شەو لەبەردەم لایەنگرەكانیدا دەركەوت‌و ئامادەیی خۆی نیشاندا بۆ ئەوەی بۆ ماوەی (5 ساڵ)ی تر رێبەرایەتی گەل بكات.
ئەوەی دوێنێ رویدا گرنگترین هەڵبژاردن بوو كە  توركیا لەدوای سەردەمی عوسمانییەكانەوە كردبێتی، ئەنجامی ئەم هەڵبژاردنە تاڕادەیەك بە تەواوەتی دەركەوتووە، ئەردۆغان كەمێك لەژێر ئاستی 50%ەوەیە، رێژەیەك كە پێویستە بۆ ئەوەی سەركەوتن بەدەستبهێنێت، بەمشێوەیە ئەردۆغان كە لە ساڵی 2003وە دەستی بەسەر دەسەڵاتدا گرتووە‌و لە زیاتر لە 10 هەڵبژاردنی نیشتمانیدا نەدۆڕاوە، ئەمجارە نەیتوانی لە گەڕی یەكەمدا هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی لەبەرژەوەندی خۆی یەكلابكاتەوە.  
لەدواین هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا كە لە 2018 بەڕێوەچوو، ئەردۆغان لە گەڕی یەكەمدا سەركەوت، ئەمەش دوای ئەوەی توانی رێژەی 52.5%ی دەنگەكان بەدەستبهێنێت، بۆیە ئێستا كە هەڵبژاردن سەردەكێشێت بۆ گەری دووەم، خۆی لەخۆیدا وەكو شكست بۆ ئەردۆغان ئەژمار دەكرێت. 
ئەردۆغان كە تەمەنی (69 ساڵ)ە، لەناو هاوارو دروشمی لایەنگرانیدا وتی:" بەتەواوەتی باوەڕم هەیە بەوەی بۆ ماوەی پێنج ساڵی داهاتوو بەردەوامی دەدەین بە خزمەتكردنی گەلەكەمان". 
داتاكانی ئاژانسی فەرمی (ئەنادۆڵ) نیشاندا كە ئەردۆغان رێژەی 49,4%ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە. 
كەمال كلیچدارئۆغلۆ رێبەری ئۆپۆزسیۆنیش لە پلەی دووەمدایە بەرێژەی 45.0%، ئەمەش ئەنجامێكی بێئومێدكەرە بەتایبەتیش دوای ئەوەی ئەنجامی راپرسییەكانی بەر لە هەڵبژاردن ئەوەیان نیشان دەدات ئەو لە پێشەوەیە. 
بەمشێوەیە هیچ یەكێك لە كاندیدەكان نەیانتوانی رێژەی (50+1)ی دەنگەكان بەدەستبهێنن بۆ ئەوەی ببن بە سەرۆكی وڵات، بۆیە بڕیارە یەكەم گەڕی دووبارەكردنەوەی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیا بە فەرمی لە رۆژی 28ی ئەم مانگەدا بەڕێوەبچێت. 
كەمپی كلیچدارئۆغلۆ سەرەتا ناڕەزایەتی دژی جیاكردنەوەی دەنگەكان دەربڕی‌و راگەیاند ئەوان لەپێشەوەن، بەڵام كەمالی 74 ساڵە هەندێك بێئومێدی پێوە دیاربوو كاتێك بەرەبەیانی ئەمڕۆ رۆژنامەنوسانی بینی‌و دانی بەوەدا نا گەڕی دووەمی هەڵبژاردن بووە بە شتێكی حەتمی. 
وتی:" ئەگەر میللەتەكەمان گەڕی دووەمی راگەیاند، بەدڵنیایی لە گەڕی دووەمدا سەردەكەوین". ئاماژەی بەوەكرد" ئیرادەی گۆڕانكاری لەناو كۆمەڵگەدا لەرێژەی 50% گەورەترە".

ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانیی 
دوێنێ دەنگدەرانی توركیا تەنیا دەنگیان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكێكی نوێ نەدا، بەڵكو دەنگیشیاندا بۆ هەڵبژاردنی كاندید بۆ 600 كورسی پەرلەمان. پارتەكەی ئەردۆغان (دادو گەشەپێدان) زۆرینەی دەنگەكانی بەدەستهێنا، بەڵام بەم حاڵەشەوە زیاتر لە سەرۆكەكەی توشی راچڵەكین بوو. ئەم پارتە رێژەی 35%ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە بەپێی جیاكردنەوەی زیاتر لە 96%ی دەنگەكان، ئەمە بەگوێرەی قسەی ئاژانسی ئەنادۆڵ. ئەمەش خراپترین ئەنجامە كە پارتی دادو گەشەپێدان بەدەستی هێنابێت لەوكاتەوە كە لە ساڵی 2002دا بۆ یەكەمجار چووەتە ناو هەڵبژاردن‌و ئەوكات رێژەی دەنگەكانی 34.28% بووە. 
بەگوێرەی ئەم ئەنجامەش، پێدەچێت پارتی دادو گەشەپێدان (267) كورسی بەدەستبهێنێت‌و بەمەش (28) كورسی لەدەستدەدات. بەڵام لەرێگەی هاوپەیمانێتییەكەیەوە لەگەڵ پارتەكانی تردا، پێشبینی دەكرێت (56) كورسی تر بباتەوە. ئەمە دەكرێت ژمارەی كورسی هاوپەیمانێتییەكەی ئەردۆغان بە تێكڕا بۆ (323) كورسی بەرزبكاتەوە. لە دواین هەڵبژاردندا كە ساڵی 2018 بەڕێوەچوو، هاوپەیمانێتییەكەی ئەردۆغان (344) كورسی بردەوە. 
لەبەرامبەردا هاوپەیمانی (میللەت)ی ئۆپۆزسیۆن كە كەمال كلیچدارئۆغلۆ سەرۆكایەتی دەكات رێژەی 35,12%ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە. بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان، هاوپەیمانێتییە كوردەكە (هاوپەیمانی رەنج و ئازادی) لە پلەی سێیەمدا هاتووە‌و رێژەی 10,53%ی دەنگدەرانی بەدەستهێناوە، ئەم هاوپەیمانێتییە كاندیدی بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی نەبوو، دەنگی بە كلیچدارئۆغلۆ دا.
راپرسییەكانی بەر لە هەڵبژاردن ئاماژەیان بەوە دەكرد ركابەرێتییەكی بەهێز هەیە، بەڵام پێشڕەوییەكی كەمیان بە كلیچدارئۆغلۆ بەخشی كە سەرۆكایەتی هاوپەیمانێتییەك دەكات كە لە (6) پارتی سیاسی پێكدێت. راپرسییەكانی رۆژی هەینی ئەوەیان نیشان دەدات كە ئەو لە سەروو رێژەی 50%وەیە.

سینان ئەنجام یەكلایی دەكاتەوە ! 
سینان ئۆغان كاندیدی سێیەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی كە رێژەی نزیكەی 5%ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە (بەگوێرەی ئاژانسەكانی ئەنادۆڵ‌و ئەنكا)، وتی:" هەوڵەكەی بۆ سەرۆكایەتی، ئەنجامی دەنگدانی گۆڕی".
ئەگەر گەڕی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بوو بە فەرمی، سینان ئۆغان چیتر كاندید نابێت، بەڵام بڕیاری ئەو لەبارەی ئەوەی ئایا لایەنگرانی دەنگ بە كام كاندید بدەن، جیاوازییەكی گەورە لە ئەنجامەكاندا دروست دەكات. 
سینان رایگەیاند، لە چەند رۆژی داهاتوودا بڕیار لەسەر ئەم بابەتە دەدات.
سینان ئۆغان كێیە كە ئێستا چارەنوسی ئەردۆغان‌و كلیچدارئۆغلۆ لە گەڕی دووەمی هەڵبژاردندا كەوتوەتە دەست ئەو؟ ئەم پیاوە كە تەمەنی (55 ساڵ)ە، كەسایەتییەكی ئەكادیمی بەڕەگەز ئازەربێجانییە، وەكو كاندیدی هاوپەیمانی "ئاتا" واتە "باپیران" چووە ناو هەڵبژاردنی سەرۆكایەتییەوە، هاوپەیمانێتییەكەی لە چوار پارتی راستڕەوی توندڕەوی نەتەوەیی پێكدێت كە دیارترینیان پارتی سەركەوتن‌و پارتی دادە. 
كاروانی سیاسی ئۆغان لە ساڵی 2011وە دەستپێدەكات، ئەمەش لەرێگەی پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرەستەوە، ئەو لە شوێنی لەدایكبوون لە ویلایەتی ئیغدیر كە دەكەوێتە ئەوپەڕی خۆرهەڵاتی توركیا لەسەر سنوری ئازەربێجان‌و زۆرینەی دانیشتوانەكەی ئازەرین، وەكو ئەندامی پەرلەمان هەڵبژێردرا.
سەرەتا ئۆغان پەیوەندییەكی باشی لەگەڵ دەوڵەت بەهچەلی سەرۆكی پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرەستدا هەبوو، ئەم پەیوەندییە باشە تا ساڵی 2015 بەردەوام بوو، بەڵام دوای ئەوەی بەهچەلی سیاسەتێكی نوێی پەیڕەوكرد كە پاڵپشتیكردن بوو لە سیاسەتەكانی ئەردۆغان ئەمەش لەدوای هەڵبژاردنەكانی تشرینی دووەمی 2015دا، ئیتر ئۆغان رووی لە سەركردە نەتەوەپەرەستەكانی تر كرد كە دژایەتی بەهچەلییان دەكرد لەوەی رێبەرایەتی پارتی نەتەوەپەرەست بكات. 
بەمشێوەیە ئۆغان ئێستا خۆی وەكو دەنگی ئەو هاوڵاتیانەی توركیا دەبینێتەوە كە  دژی سیاسەتی كۆچ‌و پەنابەرین لە توركیا، بابەتێكی تر كە بەلای ئەمانەوە زۆر جێگەی بایەخە رەتكردنەوەی هاوكارییە لەگەڵ هەموو ئەو پارتانەی كە تۆمەتبارن بە پاڵپشتیكردن لە پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە).
بەم تێڕوانینانەوە ئایا ئۆغان لە گەڕی دووەمدا لایەنگرانی بۆ دەنگدان بە كام یەكێك لە كاندیدەكان ئاڕاستە دەكات؟ ئەردۆغان یان كلیچدارئۆغلۆ ؟ قورسە لە ئێستاوە پێشبینی بكرێت، چونكە ئەمە لەسەر ئەو دانوستانانە راوەستاوە لە چەند رۆژی داهاتوودا لەگەڵ هەردوو كاندیدەكەدا دەیكەن، لەم دانوستانانەدا دوو خاڵی جەوهەری بۆ دەنگدەرانی ئۆغان یەكلاكەرەوە دەبن كە ئەوانیش پرسی كۆچبەران‌و پەیوەندییە لەگەڵ پارتە كوردییەكاندا. 
ئەردۆغان كاندیدێكی ئیسلامی كۆنەپارێزە، لەلایەن پارتێكی كوردی ئیسلامییەوە پاڵپشتی لێدەكرێت كە ئەویش (هودا پار)ە‌و رێژەی لایەنگرانی لەنێوان 0.5% بۆ 1%ە‌و لەناوچەكانی باكوری كوردستاندا كارایە‌و لایەنگرانیشی لە خەڵكە كۆنەپارێزە ئیسلامییەكانی باكوری كوردستانە كە دژی پارتی كرێكارانی كوردستانن، ئایا ئەمە دەبێتە هۆی ئەوەی بۆ گەڕی دووەم سینان ئۆغان دەنگی لایەنگرانی بخاتە خزمەتی ئەردۆغانەوە ؟
بەڵام بەربەستی بەردەم ئەردۆغان بۆ دانوستان لەگەڵ سینان ئۆغان پرسی پەنابەرانە، لەم بابەتەدا هەڵوێستی پارتی دادو گەشەپێدان كە ئەردۆغان سەرۆكایەتی دەكات زۆر دوورە لە هەڵوێستی هاوپەیمانی "باپیران"ەوە، چونكە ئەردۆغان جەخت لە گەڕانەوەی خۆویستانەی پەنابەرانی سوری دەكات ئەمەش دوای ئەوەی دۆخی گونجاویان بۆ فەراهەم دەكرێت، ئەمەش دۆخێكە رەنگە چەندین ساڵی تر بخایەنێت. 
لە پرسی پەنابەراندا رەنگە هاوپەیمانێتییەكەی كلیچدارئۆغلۆ نزیكتر بن لە سینان ئۆغانەوە، چونكە چەندینجار كلیچدارئۆغلۆ جەختی لەسەر ئەوە كردووە ئەگەر هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بباتەوە، ئەوان لەماوەی دوو ساڵی سەرۆكایەتیدا هەموو پەنابەرانی سوری دەگەڕێنێتەوە بۆ وڵاتەكەیان. 
ئەوەی كێشەی سەرەكی بۆ تەوافوقی سینان ئۆغان‌و كلیچدارئۆغلۆ دروست دەكات رەنگە پەیوەندی كلیچدارئۆغلۆ بێت لەگەڵ پارتە كوردییەكاندا. كاتێك لە سینان ئۆغان پرسیار كرا لەبارەی ئەوەی ئایا لە گەڕی دووەمدا كام یەكێك لە كاندیدەكان هەڵدەبژێرێت، ئەو وتی:" تەماشای هەڵوێست‌و لێهاتوویی نیشتیمانییان دەكەین، سەیر دەكەین بزانین لایەندارییان بۆ تیرۆر هەیە‌و داوای یارمەتی لە تیرۆرستان دەكەن. بە لۆژیك بڕیار دەدەین"، تیرۆر لە تیڕوانینی سینان دۆغاندا پارتی كرێكارانی كوردستانە. 
بۆیە دوو هەفتەی داهاتوو پڕ دەبێت لە هەواڵی دانوستانی ئەم هاوپەیمانێتییە نەتەوەپەرەستە كە سینان سەرۆكایەتی دەكات، هاوپەیمانێتییەكی بچوك، بەڵام بۆ دۆخی ئێستا توركیا دەنگێكی گاریكەری هەیە.  

"7 ملیۆن دەنگ راگیراوە" 
بەر لە تەواوبوونی پرۆسەی جیاكردنەوەی دەنگەكان بەشێوەیەكی تەواوەتی، ئۆپۆزسیۆن رایگەیاند، ئەنجامەكان بەشێوەیەك بڵاودەكرێنەوە كە لەخزمەت باڵادەستییە دەستكردەكەی ئەردۆغاندا بن، ئەمە بەپێی ئەوەی ئاژانسی (رۆیتەرز) بڵاویكردەوە. 
بەرپرسێكی باڵای هاوپەیمانی ئۆپۆزسیۆن رایگەیاند" پێدەچێت لە گەڕی یەكەمدا هیچ لایەك سەركەوتوو نەبن، بەڵام داتاكانی ئێمە ئاماژە بەوە دەكات  كلیچدارئۆغلۆ پێشەنگایەتی دەكات".
بەرپرسێكی باڵای تری ئۆپۆزسیۆن بە (رۆیتەرز)ی وتووە، پارتەكەی ئەردۆغان ناڕەزایەتی نیشان دەدا لەبارەی هەندێك لە دەنگەكانەوە، ئەمە وایكرد ئەنجامی كۆتایی دوابكەوێت، ئەو وتی:" تائێستا ئەوەی پێیان بكرێت دەیكەن بۆ دواخستنی پرۆسەكە". 
بەپێی قسەی ئەكرەم ئیمام ئۆغلۆ سەرۆكی شارەوانی ئیستانبوڵ، بەهۆی ناڕەزایەتی پارتی دادو گەشەپێدانەوە جیاكردنەوەی (7 ملیۆن) دەنگ راگیراون كە سەرجەمی ئەم دەنگانە لەناوچەكانی ئۆپۆزسیۆندان. ئیمام ئۆغلۆ دەڵێ" ئەمە تەكتیكێكە كە پارتەكەی ئەردۆغان لە حەوت بۆ هەشت هەڵبژاردنی دوایدا بەكاریهێناوە". 
لایخۆیەوە، كلیچدارئۆغلۆ سەرەنجی خستە سەر ئەم بابەتەو رایگەیاند" ئێوە رێگری لە ئیرادەی گەل دەكەن"، لە وتارێكی كورت بەڵام  بەهێزدا دەنگی بەرزكردەوە. ركابەرەكەی ئەردۆغان نەیوت ئەوە كێیە دەیەوێت یاری بە ئەنجامی دەنگدان بكات، بەڵام روونە كە مەبەستی لە پارتی دادو گەشەپێدان بوو. 
خۆبەخش‌و بەرپرسانی ئۆپۆزسیۆن جارێكی تر داوایان كرد بەردەوامی بدرێت بە چاودێریكردنی پرۆسەی جیاكردنەوەی دەنگەكان‌و وتیان:" ئێمە لێرەین تا هەموو دەنگەكان ئەژمار دەكرێن".
فایەق ئۆزتراك وتەبێژی پارتی گەلی كۆماریی ئۆپۆزسیۆنی توركیا هۆشداری بە خەڵكدا گرنگی بە ئەنجامی پێشوەختەی هەڵبژاردن نەدەن كە ئاژانسی ئەنادۆڵ بڵاویكردەوە، وتی:" ناتوانرێت متمانە بەو ئاژانسە بكرێت". 
ئەنادۆڵ ئاماژەی بەوەكرد دوای جیاكردنەوەی نزیكەی 61,3%ی دەنگەكان، رەجەب تەیب ئەردۆغانی سەرۆكی توركیا بەرێژەی 51,56% لەپێشەوەیە، لەكاتێكدا تا ئەو ساتە كلیچدارئۆغلۆ رێژەی 42,61%ی بەدەستهێناوە.
ئۆزتراك باسی لەوەكرد، ئەو ئەنجامانەی كە بەشێوەیەكی پێشوەختە لەو ئاژانسە حكومییەوە دێت كە نزیكە لە سەرۆكی ئێستاوە (ئەردۆغان) ورد نین، ئاماژە بەوەكرد، رێژەی بەشداری لە هەڵبژاردنەكەدا ژمارەیەكی پێوانەیی تۆماركردووە. 
سەرۆكی دەستەی باڵای هەڵبژاردنەكان لە توركیا رایگەیاند، پرۆسەی دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی‌و پەرلەمانیی بەبێ هیچ رووداو و كێشەیەك كۆتایی هاتووە، ئەمە بەپێی ئەوەی ئاژانسی دەنگوباسەكانی ئەنادۆڵ بڵاویكردەوە. 
بنكەكانی دەنگدان كە ژمارەیان نزیكەی (200) هەزارە، كاتژمێر (5:00)ی ئێوارە دەرگانیانیان داخست، هیچ رووداوێكیش رووینەدا لە پرۆسەكەدا كە جێگای باسكردن بێت. 

ئاستی بەشداری زۆر گەورە بوو 
سلێمان سۆیلۆ وەزیری ناوخۆی توركیا رایگەیاند، بە بەراورد بە هەڵبژاردنەكانی پێشوو، ئاستی بەشداری لە پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەمجارەدا زۆر گەورە بووە. 
وەزیر وتی: زیاتر لە 600 هەزار كەس لە هێزە ئەمنییەكان بڵاوەیان پێكراوە بۆ پاراستنی هەڵبژاردنەكە. 
سەرباری ئەوە پەرلەمان لە ساڵی 2018وە دەسەڵاتەكانی لە بەرژەوەندی دەسەڵاتی جێبەجێكردن كە (سەرۆكە) لەدەستداوە، خەڵكی توركیا دوێنێ دەنگیاندا بۆ هەڵبژاردنی (600) ئەندامی پەرلەمان، چونكە كۆنترۆڵكردنی پەرلەمان هێشتا بابەتێكی بنەڕەتییە بۆ تێپەڕاندی یاساكان لە وڵاتدا. 
بەگوێرەی سیستمی دەنگدانی رێژەیی لە توركیا، پارتە سیاسییەكان هاوپەیمانێتی پێكدەهێنن بۆ ئەوەی بتوانن بگەنە رێژەی 7% كە ئەمە مەرجە بۆ ئەوەی بتوانن بچنە ناو پەرلەمانەوە. 
پارتی دادو گەشەپێدان كە ئەردۆغان سەرۆكایەتی دەكات‌و وا پێناسە دەكرێت كە خاوەنی باگراوندێكی ئیسلامییە، لەگەڵ پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرەست‌و دوو پارتی تردا بەشێكە لە هاوپەیمانی گەل، لەكاتێكدا كە پارتی گەلی كۆماریی بە سەرۆكایەتی كلیچدارئۆغلۆ كە سەربە رەوتی چەپە لەگەڵ پارتی (چاك)‌و چوار پارتی بچوكتردا لەچوارچێوەی هاوپەیمانی (میللەت)دایە. 
پارتی دیموكراتی گەلان كە نوێنەرایەتی كورد دەكات، دووەم گەورە پارتی ئۆپۆزسیۆنە لە توركیا، بەشێكە لە هاوپەیمانێتییەكی تر، بەڵام لەژێر ناوێكی تردا چووە ناو هەڵبژاردن كە پارتی (چەپی سەوز)ە. 
پێشبینی دەكرێت ئاستی بەشداری لە هەڵبژاردنەكەی دوێنێدا بگاتە رێژەی 90%، هەڵبژاردنێك كە وەكو راپرسی لەسەر چارەنوسی ئەردۆغان تەماشا دەكرێت وەكو سەرۆكێك‌و پارتەكەی كە درێژترین ماوەی حوكمڕانییان لە توركیا تۆماركردووە. 
لە كۆی (85 ملیۆن) كەس لە دانیشتوانی توركیا، بۆ ئەم هەڵبژاردنە (64 ملیۆن) كەسیان مافی دەنگدانیان هەبوو. 
ئەردۆغان لە یەكێك لە سەردەمە پڕ گۆڕانكاری‌و دابەشبوونەكاندا سەرۆكایەتی توركیا كردووە كە ژمارەی دانیشتوانەكەی (85 ملیۆن) كەسە. ئەم وڵاتە گەورەیە ئێستا گەشەی كردووە‌و بووە بە هێزێكی سەربازی‌و جیۆپۆلەتیكی خاوەن قورسایی كە رۆڵ لە ململانێكاندا دەبینێت لە سوریاوە بۆ ئۆكراینا. 
ئەردۆغان لەناو توركیایەكی كۆنەپارێزدا بوو بە خاوەنی پێگەیەكی بەهێز‌و لەماوەی دەسەڵاتی ئەم پیاوەدا وڵات بوژانەوەی بەخۆوە بینیوە، هەروەك دەنگدەرانی ئاینیی توركیا خۆیان بە قەرزارباری ئەو دەزانن بەهۆی ئەوەی كۆتوبەندی لەسەر حیجاب هەڵگرتووە‌و ژمارەیەكی زیاتر خوێندنگەی ئیسلامی لە وڵاتدا كردوەتەوە. 
رەجەب تەركتان كە دەنگدەرێكی شاری ئیستانبوڵە، دوای ئەوەی دەنگی داوە، بە ئاژانسی (فرانس پرێس)ی وتووە" گرنگترین شت ئەوەیە توركیا دابەش نەبێت". 
ئەم پیاوە كە تەمەنی 67 ساڵە دەڵێ:" بە ئەركی خۆمان هەڵدەستین. دەڵێم لەگەڵ ئەردۆغان بەردەوام بن". 

حەسرەت بۆ دیموكراتی
لەدوای دەیەی یەكەمی بوژانەوەی ئابوری ئەردۆغان‌و پەیوەندییە گەرموگوڕەكان لەگەڵ ئەوروپادا، دەیەی دووەم پڕ بوو لە هەڵچوونی كۆمەڵایەتی‌و سیاسیی. 
ئەردۆغان بە پرۆسەیەكی پاكتاوكردنی بەرفراوان وەڵامی ئەو هەوڵە شكستخواردووەی كودەتای دایەوە كە ساڵی 2016 روویدا، ئەمە كۆمەڵگەی توركیای لەبەریەك هەڵوەشاندو وایكرد توركیا بەردەوام وەكو هاوبەشێكی نەخوازراوی خۆرئاوا دەركەوێت.  
دەركەوتنی كلیچدارئۆغلۆ و هاوپەیمانێتییە شەشقۆڵییەكەی، جۆرێك لەو ئیئتیلافە بەرفراوانەی نیشاندا كە ئەردۆغان لەدرێژایی تەمەنی سیاسی خۆیدا سەركەوتوو بووە لە دروستكردنیدا، بەمە كلیچدارئۆغلۆ بەدیلێكی روونی نیشانی هاوپەیمانە بیانییەكانی توركیا‌و دەنگدەرانیش دا لەناوخۆی وڵاتدا. 
بەڵام رۆشتنی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی بۆ گەڕی دووەم، دەكرێت كاتی پێویست بدات بە ئەردۆغان بۆ ئەوەی سەرلەنوێ ریزەكانی خۆی كۆبكاتەوە. 
لەگەڵ ئەمەشدا، هێشتا مۆتەكەی خراپترین قەیرانی ئابوری كە توركیا لەسەردەمی ئەودا بەخۆیەوە بینیوە، هێشتا بە شوێن ئەردۆغانەوەیە، ئەمە پاڵ خراپی مامەڵەی حكومەتەكەی لەگەڵ ئەو بومەلەرزەی كە شوباتی رابردوو روویداو بوو بەهۆی مردنی زیاتر لە (50 هەزار) كەس. 
كلیچدارئۆغلۆ كە سەرۆكایەتی پارتی گەلی كۆماری (جەهەیە) دەكات‌و دامەزرێنەری ئەم پارتە مستەفا كەمال ئەتاتورك دامەزرێنەری دەوڵەتی هاوچەرخی توركیایە، كاتێك لە ئەنكەرە دەنگیدا وتی:" هەموومان تامەزرۆی دیموكراتین.. بە پشتیوانی خوا دەیبینن بەهار بۆ ئەم وڵاتە دێت". 

سەرچاوەكان: بی بی سی- فرانس پرێس- دی دەبلیو