درەو:

راپۆرتی:: پێگەی الطاقة

هاوردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان لەلایەن ئیسرائیلەوە لەسەرەتای ئەم مانگەدا گەیشتووەتە (167) هەزار بەرمیل نەوت لەڕۆژێكدا, بڕیاری ڕاگرتنی نەوت, ئیسرائیلی ڕوبەڕوی گێژاو كردووەتەوە كە بەئاسانی ناتوانێت جێگرەوەی بۆ بدۆزێتەوە, بەهۆی نزیكی شوێن و هەرزانی نرخ و جۆری نەوتەكەی, حكومەتی هەرێم بەردەوام بوونی هەر پەیوەندیەكی ڕاستەوخۆو ناڕاستەوخۆی لەگەڵ ئیسرائیل ڕەتكردووەتەوەو ڕایگەیاندووە, باری نەوت تا دەگاتە شوێنی كۆتایی, چەنجارێك خاوەنەكانی دەگۆرێن. 
درەو:
هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان, بەشێكی گرنگی داواكارییە ناوخۆییەكانی ئیسرائیل دابین دەكات, بەهۆی بەرزبونەوەی خواست لەسەر سەرچاوەكانی وزە. 
حكومەتی هەرێم تێكەڵەی كوردستان هەناردە دەكات كە بە (KBT) ناسراوە, لەڕێی بەندەری جەیهانی توركیەوە.
بەگوێرەی كۆمپانیای (كیبلەر) هاوردەی ئیسرائیل لەنەوتی هەرێمی كوردستان لەسەرەتای ئەم مانگەدا گەیشتووە(167) هەزار بەرمیل نەوت لەڕۆژێكدا.
پێدەچێت ئیسرائیل ڕوبەڕوی كێشە ببێتەوە, بەهۆی ڕاگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان لەڕێی توركیاوە, دوای ئەوەی دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتی سەر بەژووری بازرگانی نێودەوڵەتی لەبەرژوەندی عێراق بڕیاریدا, دوای ناكۆكی نێوان عێراق و توركیا كە (9)ساڵی خایاند.
توركیا پابەندبونی خۆی بە فەرمانی دادگاكە ڕاگەیاندو هەناردەكردنی نەوت هەرێمی بەبێ‌ ڕەزامەندی بەغداد ڕاگرت.
لەسایەی ئەو پێشهاتەنەدا, دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم بۆ ئیسرائیل قورسە لایەنی كەم, تا ئەو كاتەی هەولێرو بەغداد دەگەنە ڕێككەوتن.
لەئێستادا, لایەنی عێراقی و حكومەتی هەرێم لەگفتوگۆدان بۆ تاوتوێكردنی میكانیزمەكانی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان, كە گرنگترین خاڵی ئەو لایەنە دەبێت بەرپرسیارێتی فرۆشتنی نەوتی كوردستان دەگرێتە دەست.

قەبارەی هەناردە لەڕێی جەیهانی توركیەوە

هێشتا دۆخەكە سەقامگیرنییە, وێڕای پێشبینییەكان بەدەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی عێراق لەڕێی جەیهانەوە, كە قەبارەكەی لەنێوان (400-450) هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانەدایە.
ئاژانسی بلۆمبێرگ ڕۆژی سێ‌ شەممە (28)ی ئەم مانگە بڵاویكردوە, هەوڵەكانی هەولێرو بەغداد بۆ دەسپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم لەڕێی جەیهانەوە شكستیهێناوە.
لەبارەی چارەنوسی هاوردەكردنی نەوتی هەرێمیش لەلایەن ئیسرائیلەوە, كۆمپانیای كیبلەر ڕایگەیاندووە: ئیسرائیل لەسەرەتای ئەمساڵەوە تائێستا 40% نەوتی هەرێمی كوردستانی هاوردەكردووە, كە بەڕێژەی (23%)زیادیكردووە بە بەراورد بە ساڵی (2022). 
پێشیوایە, دۆزینەی جێگرەوەی نەوتی خاوی كوردستان بۆ ئیسرائیل ئاسان نابێت, لەبەر هۆكاری هونەری و سیاسی.
پێشبنیش دەكات ئەو بازرگانیە بوەستێت, لەكاتی دەستپێكردنەوەی هەناردەكردن بەپێی ڕەزامەندی دامەزراوەی بە بازاڕكردنی نەوتی حكومەت (سۆمۆ).

داژایەتیكردنی لەبەغداد

بەرپرسانی بەغداد دژایەیتكردنی هەناردەی نەوتی كوردستانیان كردووە بۆ ئیسرائیل, لەساڵی (2022)دا پەرلەمانی عێراق یاسای بەتاواناساندنی ئاسایكردنەوەو دروستكردنی پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیل پەسەندكرد.
لەگەڵ ئەوەی ئیسرائیل نەوتی خاو لەچەند وڵاتێكەوە هاوردە دەكات, لەنمونەی ئازربیجان و كازاخستان و نێجیریاو بەرازیل, پێناچێت بەو خێرایە نەوتی هەرێمی كوردستان بەجۆری تر بگۆڕێت.
لەبارەی هەناردەكردنی نەوت لە ئازربیجان و كازاخستان, پێناچێت هاوردەكردنی نەوت زیادبكات, بەهۆی سنورداری تواناكانی ئازربیجان و جیاوازی جۆری نەوتی كازاخستان بە بەراورد بە نەوتی كوردستانی عێراق.
دەكرێت ئیسرائیل پەنابەرێتە بەر وڵاتانی تر, لەنمونەی بەرازیل و ویلایەتەیەكگرتووەكان, بەڵام ڕوبەڕوی كۆمەڵێك بەربەست دەبێتەوە, كە گرنگترینیان نرخی و تێچوی باركردن و جۆری نەوتەكەیە.
دواجار جێگرەوەی نەوتی هەرێم بۆ ئیسرائیل هەر وڵاتێك بێت, تێچوەكەی زیاتر دەبێت بەهۆی بەرزی تێچوی باركردنەوە, وێڕای بەرزی نرخی نەوتی خاو بە بەراورد بەنەوتی هەرزانی كوردستان.
 
نەوت لەئیسرائیل 

بەگوێرەی داتانی كۆمپانیای بی پی بەریتانی, ئیسرائیل لەم ساڵانەی دوایدا نزیكەی (210)هەزار بەرمیل نەوتی بەكارهێناوە لەڕۆژێكدا.
توركیا بەسەرچاوەی سەرەكی باركردنی نەوتی خاو دادەنرێت بۆ ئیسرائیل, كە لەڕێی هێڵی بۆرییەكانی ئازربیجانەوەو عێراقەوە پێیدەگات, بەدیاریكراویش لەهەرێمی كوردستانی عێراقەوە.
هاوكات نێجیریاو كازاخستان و بەرازیل و گابۆن بە هەناردەكاری گەورەی نەوت دادەنرێن بۆ ئیسرائیل.

هاوردەی ئیسرائیل لەنەوتی كوردستان
لەم ساڵانەی دوایدا هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان بۆ ئیسرائیل جێگەی مشتومڕبووە, لەدوای ئەوەی گۆڤاری فۆربس لەمانگی حوزەیرانی (2014)فرۆشتنی نەوتی كوردستانی بە ئیسرائیل ئاشكراكرد, لەگەڵ دەركەوتنی بارهەڵگرێكی نەوت كە نەوتی لەبەندەری جەیهانی توركیەوە گواستبوەوەو لە شاری عەسقەلان لەنگەری گرتبوو.
دواتریش رۆژنامەی فاینانشەڵ تایمز لەمانگی ئابی (2015)ڕاپۆرتێكی بلاوكردەوەو, ئاماژەی بەوەكرد ئیسرائیل نزیكەی (77%) پێداویستیەكانی نەوت لەهەرێمی كوردستانەوە هاوردە دەكات.
لەماوەی نێوان مانگی ئایار بۆ ئابی ساڵی (2015), هاوردەی ئیسرائیل لەنەوتی كوردستان گەیشتووەتە نزیكەی (19)ملیۆن بەرمیل. 
ڕاپۆرتەكە ڕونیشكردبوەوە, سەرجەمی هەناردەكردنی نەوتی كوردستان لەڕێی بەندەری جەیهانی توركیەوە ڕەوانەی ئیسرائیل كراوە, بەهاكەشی گەیشتووەتە نزیكەی (1) ملیار دۆلار.
نەوتی كوردستان لەڕێی بەندەری جەیهانی توركیەوە بۆ ئیسرائیل گرنگە, بەتایبەت كە بارهەڵگرەكان ڕۆژێكیان پێدەچێت بۆ گەیشتن بە بەندەری عەسقەلان.

نەوتی كوردستان

بەگوێرەی داتاكانی پێگەی (درەو میدیا) كە لەمانگی كانونی دووەمی (2023)دا بلاویكردووەتەوە, حكومەتی هەرێمی كوردستان لەمانگی كانونی یەكەمی (2022)دا, (12)ملیۆن و (255)هەزار بەرمیل نەوتی فرۆشتووە.
لەو بڕە, هەرێم (4)ملیۆن و (450) هەزار بەرمیل نەوتی بە ئیسرائیل فرۆشتووە, كە (38%) تێكڕای نەوتی فرۆشراو دەكات لەكۆتاییەكانی ساڵی (2022)دا.
لەكاتێكدا كرواتیا (2)ملیۆن و (230)هەزار بەرمیلی كریوە, كە دەكاتە (18%)نەوتی فرۆشراوی كوردستان, ئیتاڵیاش (1)ملیۆن و (700)هەزار بەرمیل نەوتی كڕیوە, كە دەكاتە (14%) .
تایوان (2)ملیۆن بەرمیل نەوتی هەرێمی كوردستانی كڕیوە, هاوردەكردنی چینیش لەنەوتی كوردستان گەیشتووەتە(1)ملیۆن و (250)هەزار بەرمیل, هەناردەكردنیش بۆ ڕۆمانیا (650)هەزار بەرمیل بووە.
لەگەڵ ئەوەشدا, حكومەتی هەرێمی كوردستان بەردەوام ڕەتیكردووەتەوە ڕاستەوخۆو ناڕاستەوخۆ مامەڵەی لەگەڵ ئیسرائیل كردبێت, ئاماژەی بەوەشداوە خاوەنی بارەكانی نەوت چەند جارێك دەگۆرێن, پێش ئەوەی بگەنە شوێنی كۆتایی خۆیان. 

https://attaqa.net/2023/03/28/%d8%a5%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%a6%d9%8a%d9%84-%d9%81%d9%8a-%d9%88%d8%b1%d8%b7%d8%a9-%d8%a8%d8%b9%d8%af-%d8%aa%d9%88%d9%82%d9%81-%d9%86%d9%81%d8%b7-%d9%83%d8%b1%d8%af%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%84/