دكتۆر شێركۆ عەبدوڵا تایبەت بە (درەو)

 كورد لەڕووی بەیتاڵناسییەوە غەدرێكی زۆری لە گوێ درێژ كردووە كە هەرچی كەر و گوێدرێژی كۆن و نوێ هەیەدەیان شوبهێنێ بەم ئاژەڵە، ڕەنگە سەبەبەكە  دین بێت نەك كەلتوور ، چونكە عەرەب و فارس و توركیش  بە عەینی چاوتەماشای ئەكەن.
 تەبعەن كەرێتییەكی گەورەیە پیاو لەم وەزعە ناسكەدا كە خەریكە  كلكی كەری تێدا دەپچڕێت ، بێت دیفاع لە كەر بكات . بەڵام ناشبێت ئەركی نیشتیمانی و هەستی نەتەوەیی بخەینە لاوە و نەڵێین گەوجێتی و خۆكەركردن تەنیا هەر كاڵایەك نییە بە باڵای ئێمەدا بڕابێت . نەخێر سەدان بەڵگە هەن بەهەزاران ئەشهەدوبیللاوە كە ئیسپاتی ئەكەن ئەقڵە نێرەكەرەكانی تەئریخ لەم بەهرەی كەرێتییە بێبەش نەبون ؛ئەدیسۆن دایم تەئكیدی كردۆتەوە خەیاڵی مەكینەی فڕیو  ( یەعنی تەیارە) لە مێشكتان دەر بكەن ، شتی وا موستەحیلە.
 سەرۆكی ئەركانی سوپای ئەڵمانیا قەناعەتی وابووە زوڕنا لە نەشتەرگەریدا  چەند پێویستە ، تەیارەش بۆ جەیش هەرئەوەندە دەوری هەیە. 
لەكاتی جەنگی یەكەمی جیهانیدا  وەزیری بەرگری فەڕەنسا ڕاوێژكارەكەی داوەتە بەرشەق لەبەر ئەوی پێی  وتوە قوربان گیان سەرباز بە دەستكێشی سپی و پانتۆلی سورەوە ئەبێتە باشترین نیشانەی دوژمن، با جلی خاكییان لەبەر بكەین. لەكن جەنابی وەزیر پانتۆڵی سور یەعنی  فەڕەنسا ،فەڕەنساش یەعنی پانتۆڵی سوور . 
قەیسەری ڕوسیا  ماشەڵای لێ بێت ئەوەندە ئاگاداری وەزعی دنیا بووە ، كە لەشكرەكەی ناردووە بۆ جەبهەی جەنگییەكەمی جیهانیی پێی وتون  دڵنیاتان دەكەمەوە لە زەرفی دوو حەفتەدا  بەسەركوتویی و دنیایەك  دیاری و تاڵانیەوە دەگەڕێنەوە ناو ماڵ و مناڵی خۆتان .
ئەفسەرە پلە بەرزەكانی هەموو لایەنەكان  هەر بەحسابی زەمانی زوو لێیان  خوڕیوە ، یەعنی ئەسپ و شمشێر و تەقەی ناوبەناو ، فڕیان بەسەر چەكە تازەكانەوە نەبووە فەلەبەر ئەوە بەقەدەر گەڵای دار جەنەراڵ و عەمید و لیوایان لێ كوژراوە.
ئایندە هێندە بەسەریعی هاتووە كە مەنسولەكان فریا نەكوتون خواحافیزی لەدوێنێ بكەون.
دەستەبژێرەكەی ئێرانی سەرەتای سەدەی بیست دین و ئیمانیان ئەڵمانیا بووە لە بەر چی ؟ كەس نازانێ. بەدەم تلیاكێشانەوە شیعر و شانامەیان بەسەر ئەڵمانە عەبقەرییەكاندا هەڵئەدا. كە جەنگی جیهانی دەستی پێ كردووە چونەتە كرماشان و حكومەتێكی فشۆڵیان دامەزراندوە . دروشمەكەیان ئەمە بووە : شارستانێتی جیهان یەعنی كرمان وجێرمان . 
دەوڵەتی عوسمانی خۆی گلاندە ئەو شەڕە خۆتڕێنەوە بەس لەبەر ئەوەی جەنابی سوڵتان ڕووی نەهات بە دووكەشتییگەلەكەی قەیسەر ئەفەندی بڵێ  شانمان ئارداوی مەكەن ، بڕۆن بگوێزنەوە .
ساڵی ١٩١٠  نووسەرێكی بەناوبانگی ئینگلیز  كتێبێكی بڵاو كردەوە بە ناونیشانی (ترسە پووچە گەورەكە) . ئەم كتێبەدواتر بە یانزە زمان تەرجەمە كرا چونكە ئەیگوو مەحاڵە ئیتر جەنگ لە ئەوروپادا ڕووبداتەوە.
دەئیتر  خوام لەو خوایەی بڵێن هەر كورد هینە